MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK DEVRELERİ LABORATUVARI DENEY FÖYÜ 4 Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği Elektrik Devreleri Laboratuvarı Deney Föyü LABORATUVARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR Laboratuvara kesinlikle YİYECEK VE İÇECEK getirilmemelidir. Laboratuvara öğretim elemanı gelmeden girilmemelidir. Laboratuvara ait cihazlar, öğretim elemanının izni olmadan kullanılmamalıdır. Laboratuvar sorumlusu araştırma görevlilerinin bilgi ve denetimleri dışında herhangi bir nedenle hasar verdiğiniz tüm araç gerecin onarım ya da yerine konma bedeli tarafınızdan karşılanacaktır. Deney boyunca etrafı rahatsız edecek şekilde yüksek sesle konuşmak, başka grupların çalışmalarını engellemek, izin almadan laboratuvarı terk etmek, malzeme değiştirmek ve laboratuvarda dolaşmak yasaktır. Deneyler esnasında birbirinize soru sormanız veya yardım etmeye çalışmanız laboratuvar düzenini bozmanın yanısıra sizlerin de zaman kaybetmesine neden oluyor. Birbirinize soru sormak yerine lütfen asistan hocalarınıza soru sorun. Soru sormadan önce aşağıdaki adımları takip edin. Örneğin; 1. Devrenizde bir temassızlık veya kopukluk var mı? 2. Tüm fişler takılı mı? İlgili cihazın kalibrasyonu yapılmış mı? 3. Ölçüm yapamıyorsanız multimetrenizin veya osiloskobunuzun probları doğru yerde mi? 4. Devrenizi kurarken doğru devre elemanlarını kullandınız mı? Ders bitiminde kullanılan araç gereci düzenli şekilde bırakarak laboratuvardan ayrılınız. Laboratuvarı terk ederken arkanızda boş şişe, kâğıt, deney atığı vb. gibi çöpler bırakmayın ve çalışma alanınızı bir sonraki kullanım için temiz ve düzenli bırakınız. LÜTFEN LABORATUVAR KAZALARINA KARŞI DİKKATLİ VE TEDBİRLİ OLUNUZ! 1 Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği Elektrik Devreleri Laboratuvarı Deney Föyü İçindekiler SÜPERPOZİSYON YÖNTEMİ ..................................................................................................................... 2 1. Deneyin Amacı ............................................................................................................................. 2 2. Deneyle İlgili Genel Bilgi .............................................................................................................. 2 Elektrikte Süperpozisyon ................................................................................................................. 2 3. Deneyde Kurulacak Devreler ....................................................................................................... 3 a. Multimetre Yardımıyla Gerilim ve Direnç Ölçümü .................................................................. 3 b. Teorik olarak Gerilim ve akımların bulunması ......................................................................... 3 SÜPERPOZİSYON YÖNTEMİ 1. Deneyin Amacı Süperpozisyon yönteminin pratikte kullanımının öğrenilmesi 2. Deneyle İlgili Genel Bilgi Süperpozisyon(Toplamsallık) prensibi, tüm lineer sistemler için bir veya daha fazla uyarılar tarafından oluşan net tepki olarak belirtilen süper pozisyon özelliği olarak da bilinir. Bu uyarılar her bir uyarıcı tarafından tek tek meydana gelen uyarıların toplamıdır. Eğer giriş A, X tepkisini üretirse ve giriş B, Y tepkisini üretirse, sonuç olarak giriş (A+B), (X+Y) tepkisini üretir. Elektrikte Süperpozisyon Süperpozisyon (Superposition) yani toplamsallık teoremi karmaşık devreleri basitleştirerek çözmek için kullanılan bir yöntemdir. Süperpozisyon teoreminde devredeki gerilim ve akım kaynaklarının biri hariç diğerlerini devre dışı bırakarak seri veya paralel analiz yöntemini kullanarak devre elemanlarının akım veya gerilimi hesaplanır. Devredeki bütün akım ve gerilim kaynaklarıyla bütün hesaplamalar yapıldıktan sonra devre elemanlarının akım veya gerilimlerini bulmak için çıkan değerler toplanır. Süperpozisyon yöntemi ile devre çözümlenirken, gerilim kaynakları sırayla devreden çıkarılır. Devreden çıkarılan gerilim kaynağının bulunduğu terminaller kısa devre edilir. Bu şekilde elde edilen iki farklı devre için Kirchhoff kanunları ile çözüm yapıldıktan sonra bulunması istenen değişkenler toplanarak baştaki devre için çözüm elde edilir. Aynı işlem eğer devrede akım kaynağı varsa terminalleri açık devre yapılacak şekilde yapılır. 2 Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği Elektrik Devreleri Laboratuvarı Deney Föyü AD SOYAD NUMARA İMZA 3. Deneyde Kurulacak Devreler a. Multimetre Yardımıyla Gerilim ve Direnç Ölçümü Asistanınızdan alacağınız dirençler ile şekildeki devreyi kurunuz. Multimetre yardımıyla dirençlerin değerlerini ve üstündeki gerelimleri ölçünüz. Kurduğunuz devrenin fotoğrafını, direnç renk değerleri okunabilecek şekilde ve grup arkadaşlarınızın adı, soyadı ve numarası bulununan kağıt da fotoğrafta olacak şekilde çekiniz ve [email protected] mail adresine konu başlığı “ELE_LAB_4_5” olacak şekilde gönderiniz. Ölçülecek Direnç Ölçüm Sonucu ve Birimi R4 R5 R6 Süperpozisyon İlkesine Göre; Ölçülecek Gerilim 3.3V İptalken 5V İptalken TOPLAM VR4 VR5 VR6 b. Teorik olarak Gerilim ve akımların bulunması Kurduğunuz devrede, R5 üzerindeki akım ve gerilimi bulan, direnç ve gerilim kaynaklarının değerlerinden bağımsız bir matematiksel ifade yazınız. (İfadede 3.3V için V1, 5V için V2 kullanabilirsiniz)(İfadenizde sadece R4, R5, R6, V1 ve V2 değişkenlerini kullanın.) Bu dönemin son “Elektrik Devreleri Laboratuvarı” dersini işlemiş bulunduk. Dönem boyunca laboratuvar veya asistan hocanız hakkında olumlu veya olumsuz istek, talep veya eleştiriniz varsa lütfen aşağıya yazınız. 3