türkiye`nin enerji stratejisi

TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TEMEL POLİTİKALAR
• Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji
Belgesi‟ne göre, Türkiye‟nin enerji sektöründeki stratejisi;
ülkenin ekonomik ve sosyal hayatında önemli role sahip
enerji kaynakları ve elektriğin tüketicilere yeterli, yüksek
kaliteli, kesintisiz, düşük maliyetli ve çevre dostu bir
şekilde sağlanmasıdır.
• Hidrolik ve linyit gibi değerlendirilmemiş enerji kaynaklarının
yanı sıra, Türkiye‟nin sahip olduğu yenilenebilir enerji
potansiyeli de yatırımcılar için büyük bir fırsat sunmaktadır.
• 29.12.2010 tarihli 6094 sayılı “Yenilenebilir Enerji
Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı
Kullanımına İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun”, bu enerji yatırımlarını teşvik etmekte ve daha da
cazip hale getirmektedir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
1
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TEMEL POLİTİKALAR
Bu yeni destek planıyla, elektrik üretim maliyetleri arasında
farklar olan yenilenebilir kaynaklar için farklı tarifeler
sunulmaktadır.
Genel tarife şeması aşağıdaki gibidir:
• Hidrolik ve rüzgâr enerjisine dayalı üretim için 7,3 ABD
dolar sent/ kWh
• Jeotermal enerjiye dayalı üretim için 10,5 ABD dolar sent/
kWh
• Güneş ve biokütle enerjisine dayalı üretim için (atık gazı
dahil) 13,3 ABD dolar sent/ kWh
Buna ek olarak, yurt içinde üretilmiş teknik ekipman kullanan
üretim tesislerine 0,4-3,5 ABD dolar sent/ kWh oranında katkı
da sağlanmaktadır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
2
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
2010 yılı elektrik enerjisi tüketim verileri
Enerji Altyapısı
Birim
2010
Üretim *
BTEP
29.257
Tüketim*
BTEP
105.236
Kişi Başı Tüketim*
KEP
1.496
Kurulu Güç
MW
50.422

Termik
MW
32.483

Hidrolik & Jeotermal & Rüzgâr
MW
17.984
Üretim (Brüt)
GWh
210.300

Termik
GWh
154.890

Hidrolik & Jeotermal & Rüzgâr
GWh
55.396
İthalat
GWh
493
İhracat
GWh
1.300
Tüketim (Brüt)
GWh
209.493
Kişi Başı Tüketim (Brüt)
KWh
2.850
Birincil Enerji
Elektrik
*2009 verisi
BTEP: Milyar Ton Eşdeğer Petrol
KEP: Kilogram Eşdeğer Petrol GWh: Gigawatt Saat
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı & Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ)
29.04.2016
Çevre ve Enerji
3
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Türkiye birincil enerji tüketim verileri (2011)
Kaynak: TMMOB MAKİNA MÜH. ODASI Türkiye enerji görünümü 2013
29.04.2016
Çevre ve Enerji
4
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Elektrik enerjisi güç ve tüketim talepleri (2003-2012)
Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) 2013-2017 Projeksiyonu
29.04.2016
Çevre ve Enerji
5
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Kurulu Gücün Kuruluşlara Göre Dağılımı (2011 - Mart)
Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)
29.04.2016
Çevre ve Enerji
6
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Kurulu Gücün Ana Enerji Kaynaklarına Göre Dağılımı (2011-Mart)
Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)
29.04.2016
Çevre ve Enerji
7
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
1 Mart 2011″ itibariyle Türkiye‟de Elektrik Santralleri Kurulu
Kaynak: Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ)
Güç Dağılımı
29.04.2016
Çevre ve Enerji
8
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Sanayi Kullanıcılarına Yönelik Elektrik Fiyatları (€ sent/kWh*)
Kaynak: Eurostat
29.04.2016
Çevre ve Enerji
9
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Elektrik üretim ve tüketiminin alanlara göre dağılımı
29.04.2016
Çevre ve Enerji
10
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
29.04.2016
Çevre ve Enerji
11
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Kişi başına elektrik tüketimi kW-h
Kaynak: Dünya Bankası dünya kalkınma göstergeleri
29.04.2016
Çevre ve Enerji
12
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Türkiye'de
Enerji
Tüketimi
ve Enerji
Yoğunluğu
Kaynak:
ETKB ve
TÜİK
Enerji tüketiminde verimliliğin ve tasarrufun artırılması:
Bir birim GSYİH üretmek için kullanılan enerji miktarını
gösteren "enerji yoğunluğu" göstergesi, Türkiye'de 1970'den
bu yana istikrarsız salınmalarla giderek artmıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
13
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Türkiye'de Yerli Enerji Üretiminin Toplam Tüketime Oranı
Kaynak:
ETKB
ve TÜİK
29.04.2016
Çevre ve Enerji
14
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Türkiye‟deki
Boru Hattı
Projeleri
Kaynak:
Boru Hatları
İle Petrol
Taşıma
Anonim
Şirketi
(BOTAŞ)
29.04.2016
Çevre ve Enerji
15
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Türkiye’deki Boru Hattı Projeleri
Enerji kaynaklarının güvence altına alınması Türkiye‟nin
öncelikleri arasında yer almaktadır. Bu amaca ulaşmak için
Türkiye birçok doğal gaz ve petrol boru hattı projesi
gerçekleştirmektedir. Aşağıdaki projeler tamamlandığında
Türkiye ve Avrupa için güvenilir enerji kaynakları sağlanmış
olacaktır.
•Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi* (2005 yılında tamamlandı)
•Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğal Gaz Nakil Hattı Projesi (ITGI)
•Trans-Hazar Türkmenistan-Türkiye Avrupa Doğal Gaz Nakil Hattı Projesi
•Azerbaycan-Türkiye Doğal Gaz Nakil Hattı Projesi
•Irak-Türkiye Doğal Gaz Nakil Hattı Projesi
•Mısır-Türkiye Doğal Gaz Nakil Hattı Projesi
•Türkiye-Bulgaristan-Romanya-Macaristan-Avusturya Doğal Gaz Nakil Hattı
Projesi (Nabucco Projesi)
•Doğu Karadeniz Doğal Gaz Nakil Hattı Projesi
•Batı Karadeniz Projesi
•Doğal Gaz Yeraltı Depolama Projesi
29.04.2016
Çevre ve Enerji
16
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Irak-Türkiye (Kerkük-Ceyhan/Yumurtalık)
Ham Petrol Boru Hattı
• I. Hat 1986 (Irak 345, Türkiye 641),
• II. Hat 890 (Irak 234, Türkiye 656) km uzunluğundadır.
• 1976 yılında işletmeye alınmıştır.
• Yıllık taşıma kapasitesi toplam 70,9 milyon tondur.
• Hattan petrol taşımacılığına yönelik süresi 2010 yılında son
bulan anlaşmanın süresinin, 15 yıl uzatılmasına ilişkin anlaşma,
19 Eylül 2010 günü Bağdat‟ta imzalanmıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
17
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı:
• Doğu-Batı Enerji Koridorunun en önemli bileşenini
oluşturur.
• 1760 km ile dünyanın en uzun ikinci boru hattıdır.
• Hat, Azeri-Çırak-Güneşli (AÇG) sahasından başlayarak,
Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden, çevresel açıdan hassas
Karadeniz ve Türk Boğazlarını by-pass ederek, Türkiye‟nin
Akdeniz kıyısındaki Ceyhan‟daki terminale ulaşmaktadır.
• Hattın kapasitesi 1 milyon varil/gün‟den 1.2 milyon
varil/gün‟e çıkarılmıştır.
• Kasım 2008 itibariyle, Kazak petrolü de BTC üzerinden
dünya pazarlarına ulaşmaya başlamıştır.
• 24 Nisan 2011 tarihi itibariyle petrol yüklemesi yapılan
tanker sayısı 1507‟ye, söz konusu hat üzerinden yapılan
petrol ihracatı da 1 milyon 174 bin varile ulaşmıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
18
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Mavi Akım Doğal Gaz Boru Hattı
• “Rus Doğal Gazının Karadeniz Altından Türkiye
Cumhuriyeti‟ne Sevkiyatına İlişkin Hükümetler arası
Anlaşma” 15 Aralık 1997‟de imzalanmıştır.
• Aynı tarihte yılda 16 milyar m3 doğal gaz alımına yönelik
25 yıl süreli üçüncü Doğal Gaz Alım Satım Anlaşması
imzalanmıştır.
• Türkiye toplam 30 milyar m3/yıl üç kontrat ile RF‟nin
AB‟den sonra 2. büyük doğal gaz pazarı haline gelmiştir.
• 1236 km (Samsun-Ankara kesimi: 501 km) uzunluktaki hat
üzerinden doğal gaz alımını 2003 yılında başlanmıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
19
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
İran-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı
• 1131 km uzunluğunda olan bu boru hattından, İran‟dan
Türkiye‟ye yılda 10 milyar m3 doğal gaz sevkiyatına
ilişkin 25 yıl süreli Doğal Gaz Alım-Satım Anlaşması, 8
Ağustos 1996 tarihinde imzalanmıştır.
• Bu hat üzerinden doğal gaz nakline 2001 yılında
başlanmıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
20
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı
• Doğu-Batı Enerji Koridorunun ikinci bileşeni olan BaküTiflis-Erzurum (BTE) Doğal Gaz Boru Hattı, 3 Temmuz
2007 itibariyle faaliyete geçmiştir.
• Hazar Denizi‟nin Azerbaycan‟a ait kesiminde yer alan
Şahdeniz sahasından (Faz I) çıkarılan doğal gazı Türkiye bu
hat üzerinden tedarik etmektedir.
• Faz I‟e yönelik olarak ülkemizin Azerbaycan ile yılda 6.6
milyar m3 doğalgaz alımını öngören bir anlaşması mevcuttur.
• Şahdeniz Faz II bağlamında ise, 7 Haziran 2010 tarihinde
İstanbul‟da imzalanan belgelerle, gerek Faz II‟den ülkemiz
piyasasına yönlendirilecektir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
21
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğal Gaz Enterkonektörü (TYİE)
• “Türkiye-Yunanistan-İtalya Doğal Gaz Ulaştırma Koridorunun
Geliştirilmesine İlişkin Hükümetler arası Anlaşma” 26 Temmuz
2007 tarihinde Roma‟da imzalanmıştır.
• Türkiye-Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı, 18 Kasım 2007
tarihinde hizmete girmiştir.
• Projenin Yunanistan-İtalya ayağının ise 2015 itibariyle
tamamlanması öngörülmektedir.
• Güney Gaz Koridorunun hayata geçirilen ilk parçası olan TYİE,
aynı zamanda Azeri gazının Güneydoğu Avrupa‟ya ulaştırılması
açısından da büyük önem taşımaktadır.
• Proje ile Türkiye üzerinden Yunanistan‟a 3 milyar metreküp,
İtalya‟ya ise 8 milyar metreküp doğal gazın ulaştırılması
beklenmektedir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
22
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı Projesi
•Doğal gazın Türkiye-Bulgaristan-Romanya ve Macaristan
üzerinden Avusturya‟ya taşınmasını öngören projeye ilişkin
çalışmalar devam etmektedir.
•Bu çerçevede, Nabucco Hükümetler arası Anlaşması 13 Temmuz
2009 tarihinde Ankara‟da imzalanmıştır.
•Anlaşma, Taraf Devletlerin onay işlemlerini tamamlamaları
neticesinde, 1 Ağustos 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
•3.300 km uzunluğundaki hattın 2.000 km‟sinin Türkiye toprakları
üzerinden geçmesi planlanmaktadır.
•Boru hattının nihai ve azami kapasitesinin 31 milyar metreküp/yıl
doğal gaz olması öngörülmektedir.
•Gaz temin edilemediği için proje hayata geçirilememiş, hattın
Türkiye topraklarında planlanan kısmı TANAP projesi
kapsamında inşa edilecektir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
23
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
TANAP Doğal Gaz Boru Hattı Projesi
29.04.2016
Çevre ve Enerji
24
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
TANAP Doğal Gaz Boru Hattı Projesi
• Azerbaycan Şah Deniz-2 sahasından çıkarılacak doğalgazın
Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırılması ve Türkiye iç
pazarında kullanılması amaçlanmaktadır.
• Bu çerçevede, Türkiye ile Azerbaycan arasında 26 Haziran
2012‟de anlaşma imzalanmıştır..
• Hattın taşıma kapasitesi ilk etapta yılda 16 milyar metreküp
olarak planlanmaktadır. Kapasitenin 2023‟te 23 ve 2026‟da
ise 31 milyar metreküpe çıkarılması planlanmaktadır.
• Türkiye sınırları içerisindeki yaklaşık uzunluğu 1800 km
olan boru hattının inşasına 2014 sonunda başlanması ve
projenin 2017-18 yılları arasında tamamlanması
planlanmaktadır.
• Boru hattının temeli 20 Eylül 2014 tarihinde atılmıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
25
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Arap Doğal Gaz Boru Hattı Projesi
• Mısır doğal gazını Ürdün ve Suriye üzerinden Türkiye‟ye
ulaştırması öngörülen hattın yılda 10 milyar metreküp
taşıma kapasitesine sahip olması planlanmaktadır.
• Mısır-Suriye arasında faal olan hattın, Suriye ile ülkemiz
arasındaki parçasının (Halep-Kilis Hattı) tamamlanması
yolundaki çalışmalar sürmektedir.
Çevre ve Enerji
29.04.2016
26
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Irak-Türkiye Doğal Gaz Koridoru Projesi
• Güney Gaz Koridoru‟nun hayata geçirilmesi bağlamında
Irak önemli bir konuma sahiptir.
• 15 Ekim 2009 tarihinde Türkiye ile Irak arasında imzalanan
ve Nabucco projesine atıfta bulunan Doğal Gaz Koridoru
Anlaşması ile Irak gazının Türkiye‟ye ve Türkiye üzerinden
Avrupa‟ya taşınması gündeme getirilmiştir.
• Öte yandan, Nabucco Hükümetler arası Anlaşması‟nın imza
töreni sırasında Irak, enerji sektöründeki gelişmelere bağlı
olarak, Nabucco projesi için gerekli gazın yarısını tedarik
etme taahhüdünde bulunmuştur.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
27
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Enerji Projeleri
Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı Projesi
• Yapımı planlanan boru hattı, Samsun‟un doğusunda
Ünye‟den başlamakta, Sivas‟a ulaşmakta, devamında BaküTiflis-Ceyhan ham petrol boru hattına paralel gitmektedir.
• 550 km uzunluğunda olması planlanan hattın Ceyhan
Limanı‟na yılda 60 milyon ton petrol taşıması
öngörülmektedir.
• Projeyle, Geniş Hazar petrolünün bir kısmının doğrudan
Ceyhan Terminaline ve buradan dünya pazarlarına
ulaşmasını kolaylaştırması, böylelikle Türk Boğazları
üzerindeki yükü hafifletmesi amaçlanmaktadır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
28
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
• Günümüzde, ulusal ekonomilerin temel girdisini oluşturan
enerji kaynakları, gerek gündelik yaşamımızın idamesi,
gerek toplumsal refah seviyesinin arttırılması
bakımından hayati öneme sahiptir.
• Dünya genelinde enerji kaynaklarının kıtlığı ve enerji
talebinin fazlalığı, enerji ihtiyacının karşılanmasını
stratejik bir mesele haline getirmektedir.
• Nitekim son yıllarda enerji arz güvenliği, dış politika,
güvenlik, küresel istikrar, sürdürülebilir kalkınma,
çevre ve iklim değişikliği ile birlikte anılan bir kavram
haline dönüşmüştür.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
29
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
Türkiye’nin Enerji Profili ve Stratejisi
Enerji kaynaklarının %74’ünü ithal etmekte olan ve bu
nedenle öncelikle kendi enerji güvenliğini sağlamayı
hedefleyen Türkiye, enerji ihtiyacının imkanlar ölçüsünde;
• yerel kaynaklardan ve
• en düşük maliyetle karşılanmasına,
• çevresel etkilerin gözetilmesine,
• enerji arzında kaynak ülke, güzergah ve teknolojinin
çeşitlendirilmesine,
• yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artırılmasına
• nükleer enerjinin de yeni bir kaynak olarak eklenmesiyle
enerji sepetinin çeşitlendirilmesine,
• ülke içinde ve dışında hidrokarbon kaynakları aramageliştirme faaliyetlerine
önem vermektedir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
30
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
• Türkiye, 2001 yılından bu yana enerji alanında
uygulamaya koyduğu mevzuat ile artan enerji
ihtiyacının, serbest piyasa kuralları çerçevesinde etkin
bir biçimde karşılanmasını hedeflemekte; ayrıca, enerji
verimliliğinin arttırılması ve enerji teknolojilerinin
yaygınlaştırılması yolunda da yoğun çalışmalar
sürdürmektedir.
• Son 10 yıl içerisinde, dünyada doğal gaz ve elektrik
talebinin Çin’den sonra en fazla arttığı ikinci ülke
konumunda bulunan Türkiye‟nin önümüzdeki dönemde
de ekonomik ve sosyal gelişme hedefleri ile tutarlı olarak,
enerji talebindeki artış bakımından dünyanın en
dinamik enerji ekonomilerinden biri olmaya devam
etmesi beklenmektedir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
31
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
• Türkiye, ispatlanmış petrol ve doğal gaz rezervlerinin
dörtte üçüne sahip bölge ülkeleriyle, Avrupa'daki
tüketici pazarları arasında jeo-stratejik bir konuma
sahiptir. Bu ayrıcalıklı doğal köprü konumu Türkiye’ye
enerji güvenliği bağlamında fırsatlar sağlamakta, aynı
zamanda sorumluluklar da yüklemektedir.
• Rusya, Norveç ve Cezayir’den sonra doğal gazda
Avrupa’nın dördüncü ana arteri olma hedefini güden
Türkiye, Doğu-Batı ve Kuzey-Güney eksenlerinde,
üretici ve tüketici ülkeler arasında güvenilir bir transit
ülke rolünü üstlenme ve dinamik bir enerji terminali
konumu edinme yönünde de girişimlerde bulunmaktadır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
32
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
Enerji bağlamında Türkiye-AB ilişkileri:
• Karşılıklı dayanışma, bağımlılık ve eşitlik ilkelerine dayalı,
Türkiye’nin ve Avrupa’nın enerji güvenliğine katkıda
bulunacak doğal gaz boru hattı projeleri, Türkiye ile AB
arasındaki ilişkilerin geliştirilmesini de sağlayacaktır.
• Öte yandan, Enerji Topluluğu Antlaşmasına (ETA) katılım
müzakerelerine de 9 Eylül 2009 tarihinde başlanmış
bulunulmaktadır.
• AB ile Enerji Faslının açılmasına yönelik tarama süreci
tamamlanmıştır.
• Diğer yandan Türkiye‟nin ENTSO-E elektrik (Avrupa
Elektrik İletimi Koordinasyon Birliği-eski adıyla UCTE)
ağıyla senkronize bağlantısının tesisine yönelik çalışmalar da
devam etmekte olup, Eylül 2010’da EN-TSO ile senkron
deneme işletmesi başarı ile başlatılmış bulunmaktadır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
33
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
Ulusal Enerji Arz Portföyünün Zenginleştirilmesi
• Yenilenebilir enerji bakımından önemli bir potansiyele sahip olan
Türkiye, jeotermal potansiyeli ile dünyada 7., Avrupa’da ise 1.
sırada yer almaktadır. Söz konusu enerji kaynağının yanı sıra,
hidroelektrik kaynakları, rüzgâr ve güneş enerjisinin
geliştirilmesine de öncelik verilmektedir.
• Bu çerçevede, 18 Mayıs 2009 tarihinde kabul edilen Elektrik
Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi uyarınca,
• 2023 itibariyle rüzgâr enerjisi kurulu kapasitesinin 20.000 MW;
• jeotermal enerji kapasitesinin ise 600 MW‟a çıkartılması,
• elektrik enerjisinin asgari %30‟luk bölümünün yenilenebilir
enerjiden karşılanması hedeflenmektedir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
34
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
Öte yandan Türkiye, yenilenebilir enerji kaynaklarının
geliştirilmesine verdiği önemin bir ifadesi olarak, 26 Ocak
2009 tarihinde Bonn‟da düzenlenen konferans sonunda
imzalanan anlaşmayla, Uluslararası Yenilenebilir Enerji
Ajansı’nın (IRENA) kurucu üyeleri arasında yer almıştır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
35
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
TÜRKİYE’NİN ENERJİ STRATEJİSİ
Nükleer Enerji
• Enerji alanında mümkün mertebe bağımsızlığın giderek önem
kazandığı günümüzde nükleer enerjiye duyulan ilgi de artmış,
“Nükleer Rönesans” kavramı ortaya çıkmıştır.
• Bu gelişmelere paralel bir şekilde Türkiye, ulusal enerji
bileşenine nükleer enerjinin eklenmesi için hazırlıklarını
sürdürmektedir. Bu çerçevede, 2030 yılına kadar Türkiye’nin
nükleer enerjide 10 bin MW’lık kurulu güce ulaşması
öngörülmektedir.
• Bu kapsamda, ilk nükleer santralin Mersin-Akkuyu, ikincisinin ise
Sinop‟ta inşası planlanmakta olup, 12 Mayıs 2010 tarihinde RF ile
Akkuyu‟da bir nükleer güç santrali tesisine yönelik bir Hükümetler
arası Anlaşma imzalanmıştır.
• Temelin 2015‟de atılması, 2020‟de işletmenin başlaması ve 2083‟e
kadar santralin işletmede kalması planlanmaktadır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
36
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Öneriler ve Değerlendirme
1. ) Enerji tüketiminde verimliliğin ve tasarrufun artırılması
Bir birim GSYİH üretmek için kullanılan enerji miktarını gösteren
"enerji yoğunluğu" göstergesi, Türkiye'de 1970'den bu yana
istikrarsız salınmalarla giderek artmıştır.
• Sanayide enerji kullanımındaki verimliliğin artırılması ve
genelde tüketimdeki savurganlığın azaltılması gereklidir.
• Türkiye'deki yaygın kaçak elektrik kullanımının üzerine
gidilmelidir.
• Türkiye'de enerji tüketiminde verimliliğinin artırılması yoluyla,
yıllık enerji tasarrufu potansiyelinin en az yüzde 15-20
düzeyinde olduğu hesaplanmaktadır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
37
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Öneriler ve Değerlendirme
2.) Fosil yakıtlarla ilgili stratejik depolama olanaklarının
geliştirilmesi:
• Mevcut duruma göre, Türkiye'nin ne doğalgazda ne de ham
petrolde (mevcut taşıma boruları ve rafineri stoklarından başka!)
herhangi bir stratejik depolama kapasitesi bulunmamaktadır.
• Türkiye'de enerji ithalatında ülke ve/veya ürün bağımlılığından
doğabilecek (2005 ve 2006 kışlarında doğalgaz ithalatında
yaşandığı gibi) darlıklara veya aksamalara karşı stratejik
depolama olanaklarının bir an önce geliştirilmesi gerekmektedir.
• Buna destek olacak biçimde, enerji kaynaklarının Türkiye
üzerinden (güvenli) taşınması olanaklarının geliştirilmesi de
kaynak güvenliği bakımından yararlı olacaktır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
38
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
3.) Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yenilenilebilir
enerji kaynaklarına (YEK) ağırlık verilmesi
• Türkiye‟nin sera gazı emisyonu, küresel ısınma ve iklim
değişikliği olgusunu ciddiye alan temiz enerji politikalarını
geliştirilmesi ve ilgili uluslararası anlaşmalara bir an önce
taraf olması gerekmektedir.
• Fosil yakıt ağırlıklı enerji politikalarından olabildiğince çabuk
vazgeçilmeli ve enerji ithalatındaki ülke ve ürün
bağımlılığı azaltılmalıdır.
• Ülkenin bütün enerji gereksiniminin yakın bir gelecekte
sadece hidroelektrik, jeotermal, güneş, hidrojen ve rüzgar
enerjileri gibi YEK tarafından karşılanamayacağı açıktır,
ancak YEK'e bugüne kadar olduğundan daha fazla önem
verilmeli ve çeşitli YEK alternatifleri arasında da kaynak
çeşitliliğine gidilmelidir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
39
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Öneriler ve Değerlendirme
3.) Enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yenilenebilir
enerji kaynaklarına (YEK) artan bir ağırlık verilmesi
• Kuruluş maliyetlerinin düşüklüğü ve doğalgazın görece temiz bir
fosil yakıt kaynağı olması nedeniyle, 1990'ların başından bu yana
Türkiye'de kurulması teşvik edilen doğalgazla çalışan termik
santrallerin, teknik açıdan mümkünse, YEK‟le çalışır hale
getirilmesi gereklidir.
• Türkiye'nin doğalgaz ithalatında Rusya ve İran gibi az sayıdaki
ve siyasi açıdan sorunlu ülkelere olan bağımlılığı ciddi ekonomik
sorunlar yaratmaya devam edecektir.
• YEK‟e yönelik (ulusal) teknoloji geliştirme çabalarımız
güçlendirilmelidir. İsveç'in 2005 yılında aldığı „„15 yıl içerisinde
ülke ekonomisini tamamen petrolden bağımsızlaştırma‟‟
kararı örnek alınmalıdır.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
40
TÜRKİYE’NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Öneriler ve Değerlendirme
4.) Nükleer enerjiden yararlanılması:
Türkiye YEK'lerin yanı sıra nükleer enerjiden de yararlanmalıdır.
Ancak, bu konuda şu dört noktaya dikkat edilmelidir.
• Nükleer reaktörlerdeki kaza risklerinin düşük olduğu iddia edilse
de bu riskler ciddiye alınmalıdır.
• Nükleer atıkların yaratacağı imha/depolama/kirlilik sorunu
önemlidir. Modern teknolojiler ile atıkların büyük bölümünü
yeniden kullanılabilir hale getirilebilse de sorun tümüyle ortadan
kaldırılamamıştır.
• Teknoloji seçimi ve kullanımında, dışa bağımlılığa dikkat
edilmelidir.
• Türkiye'de nükleer enerji üretiminin, dünyadaki yaygın
uygulamanın aksine, özel sektöre bırakılmasının, muhtemel
olumsuz sonuçları çok iyi irdelenmelidir.
29.04.2016
Çevre ve Enerji
41
TÜRKİYE‟NİN ENERJİ POLİTİKALARI
Teşekkürler…
29.04.2016
Çevre ve Enerji
42