74-75 sachs

> GÖRÜfi
Prof. JEFFREY D. SACHS
Nobel Bildirisi
Hükümetler aras› ‹klim De¤iflimi Paneli (H‹DP), Birleflmifl
Milletler'in, iklim de¤iflimi hakk›ndaki bilimsel tecrübeleri
de¤erlendirip, bunlar› kamunun ve dünya politika
yap›c›lar›n›n dikkatine sunmakla görevli küresel bir
organ›d›r. Bu organ›n Nobel Bar›fl Ödülü'nü kazanmas›,
üç adet güçlü mesaj vermektedir
Jeffrey Scahs,
Columbia
Üniversitesi'nde
Ekonomi Profesörlü¤ü
ve Dünya Enstitüsü'nde
Direktör görevini
yürütmektedir.
l Gore'un kazanm›fl oldu¤u Nobel Bar›fl Ödülü, ileri görüfllü, cesur ve dünyay› insano¤lunun neden oldu¤u iklim de¤iflikliklerine karfl› uyaracak kadar becerikli bir lidere lay›k
bir takdirdir. Gore'a takdim edilmifl olan Nobel Bar›fl Ödülü, çok bilinmemesine karfl›n fazlas›yla hak
edilmifl bir ödüldür. Hükümetler aras› ‹klim De¤iflimi Paneli (H‹DP), Birleflmifl Milletler'in, iklim de¤iflimi hakk›ndaki bilimsel tecrübeleri de¤erlendirip, bunlar› kamunun ve dünya politika yap›c›lar›n›n
dikkatine sunmakla görevli küresel bir organ›d›r.
Bu organ›n Nobel Bar›fl Ödülü'nü kazanmas›, üç
adet güçlü mesaj vermektedir.
A
H‹DP RAPORLARININ HAZIRLANMA SÜREC‹
Birincisi, dünyan›n önde gelen iklim bilimcileri
ve birçok ülkenin hükümetleri, iklim bilimini, küresel politika tart›flmalar›nda ön plana ç›kartm›fllard›r. ‹klim de¤iflimi karmafl›k bir konudur. Konuyu
anlayabilmek, iklimbilimi, okyanus bilimi (oflinog-
rafi), atmosfer kimyas›, çevre bilimi (ekoloji), mühendislik, siyaset ve ekonomi gibi bir çok bilim dal›nda uzmanl›k gerektirmektedir. Tek bafl›na hiç
bir bilim adam› ya da ulusal ekip bunu baflaramaz.
Dünyan›n her yerindeki de¤ifliklikleri anlayabilmek, dünya çap›nda bir çaba ve çal›flma gerektirmektedir.
1988'de kurulmas›ndan bu yana, H‹DP dünyan›n her yerindeki en iyi bilim adamlar›yla, insan
kaynakl› iklim de¤iflimi hakk›nda bilinenleri ve bilinmeyenleri kaydetmek ve izah etmek için çal›flt›.
De¤iflik gruplar, bilimsel yay›nlar› titizlikle inceleyerek raporlar haz›rlad›lar. Denetim süreci oldukça fleffaft›r ve hükümetler, de¤iflik çal›flma gruplar›na uzman tayin etmeye, H‹DP taslak çal›flmalar›n› gözden geçirmeye ve yorumlamaya ve nihai
H‹DP raporlar›n› onaylamaya davet edilmektedirler.
Bu yöntem, do¤ruluk ve güven oluflturur. Bu
y›l tamamlanm›fl olan “Dördüncü De¤erlendirme
Raporu” dâhil, her önemli H‹DP raporu için y›llar
gerekmektedir. H‹DP'nin sayg›n baflar›s›n›n bir
nedeni de, ödülü bu organ›n ad›na kabul edecek
olan H‹DP'nin baflkan› Dr. R. K. Pachauri'nin becerikli k›lavuzlu¤udur.
ÇIKAR ÇEVRELER‹ S‹ND‹R‹LD‹
‹kinci mesaj, hayati öneme haiz olan, bilim
adamlar›n› ve hükümetleri ortak bir çaba için birbirine ba¤lama sürecidir, çünkü bu olmadan, bilgi
ak›fl› özel ç›kar gruplar› taraf›ndan ortaya konan
cehalet ve yanl›fl bilgilendirme ile engellenebilir.
Y›llarca Exxon gibi petrol flirketleri, gerçekten bir
iklim de¤iflimi yokmufl ya da riskler abart›l›yormufl gibi davranmaya çal›flt›lar. Exxon ve di¤erleri, yanl›fl yönlendiren gazetecili¤e ve “beyin tak›m›” maskesi alt›nda sahte tav›r tak›nan gruplara
maddi destek sa¤lad›lar. H‹DP bu ç›kar çevrelerini sindirmifltir. Bugün, Exxon Mobil ve di¤er büyük
74 EKONOM‹K FORUM k Kas›m 2007
GÖRÜfi <
Birçok hükümet,
Bush'tan çok daha
az ideolojik ve
dogmatik
olmalar›na karfl›n,
petrol flirketleri, söz konusu
konularda yap›lan görüflmelerde, çok daha dürüst ve yap›c› davranmaktalar. Uzun vadede, itibarlar›na a¤›r hasar vermeden bilimi alt etmeyi baflaramad›lar.
HÜKÜMETLER B‹L‹MSEL
TECRÜBEY‹
KULLANMADA YETERS‹Z
Bu y›lki Nobel Bar›fl Ödülü,
Amerika Birleflik Devletleri'nden bafllayarak tüm
hükümetler için bilim ve sürdürülebilir kalk›nma
konusunda daha ciddi olmalar› konusunda bir
canlanma ça¤r›s›yd›. Bush yönetimi korkunç derecede bilim karfl›t› olmufltur. ‹klim bilimini reddeden ya da ald›rmayan ve ABD'yi tehlikeli ve sorumsuz bir yola sürükleyen ideologlarla içi doldurulmufltu. Günümüzde, Bush yönetimi iklim de¤iflikli¤inin ciddi risklerini kabul etmeye bafllam›fl
olmas›na ra¤men, kendi yönetimi, insan kaynakl›
iklim de¤ifliminin h›z›n› azaltmaya yönelik gerçekçi tedbirler öne sürmeyi hala baflarabilmifl de¤ildir.
Birçok hükümet, Bush'tan çok daha az ideolojik ve dogmatik olmalar›na karfl›n, gerçekte bilimsel konular› anlayabilmek için sa¤l›kl› donan›ma
sahip de¤illerdir. Hükümetler, devaml› kalk›nma
gibi yirmi birinci yüzy›l bafll›klar› yerine hala on dokuzuncu ya da yirminci yüzy›l bafll›klar› olan diplomasi, savunma, iç güvenlik ve finans konular›nda
faaliyet gösterme e¤ilimdedirler. Ço¤unlukla,
kendi vatandafllar›n› korumak ya da iklim, su,
enerji, biyo çeflitlilik ve benzeri gibi tart›flmalara
kat›lmak için ileri bilimsel tecrübeyi kullanmakta
yeterli de¤illerdir.
H‹DP KEND‹S‹N‹ KANITLAMIfiTIR
Dünya üç flekilde yan›t vermelidir. Öncelikle,
önümüzdeki Aral›k ay›nda Endonezya Bali'de yap›lacak olan küresel tart›flmalar bafllad›¤› zaman,
yeni bir iklim-de¤iflikli¤i anlay›fl›na olan ihtiyac›,
ciddi bir flekilde ele almal›y›z. Güçsüz ve k›smi ola-
gerçekte bilimsel
konular›
rak uygulanabilmifl olan Kyoto Protokolü, 2012'de geçerlili¤ini yitirmektedir. Dünya 2050 y›l› itibariyle, sera gazlar›n› dengelemek gibi güçlü bir hedefi ortaya koyan, tropik ormanlar›n yok
olmas›n› engelleyecek, uzun mesafe
gidebilen arabalara ve düflük CO2 yayan güç santrallerine geçifli sa¤layacak anlaflmalar› da içeren çok daha güçlü bir yap›ya ihtiyaç
duymaktad›r.
‹kinci olarak, biyo çeflitlili¤in küresel bazda
azalmas›, çölleflme ve okyanuslardaki gere¤inden
fazla bal›k avlanmas› gibi küresel sorunlar için
H‹DP benzeri bilimsel çal›flmalara önayak olmal›y›z. Her alanda, genel kamunun ve dünya hükümetlerinin, küresel bir krizi alg›lar› zay›ft›r. Hükümetler hasar› s›n›rland›rmak amac›yla anlaflma
imzalam›fllard›r fakat altta yatan küresel sorunlar› anlamad›klar› için de, anlaflmalarda vaat edilen
ivedilikte hareket etmemektedirler.
Sonuç olarak, H‹DP benzeri yöntemler ve çal›flmalar için, ulusal hükümetleri yeniden düzenlemeliyiz. H‹DP gibi küresel çal›flmalar çok önemlidir fakat her ülkenin karfl›laflt›¤› flartlar ve sorunlar gibi konular “eve getirilmeli”dir. Asl›nda,
bütün ülkeler, enerji sektörünü gözden geçirme
ve ya¤mur, f›rt›na, k›tl›k ve sel de¤iflimlerine ayak
uydurmak gibi iklim de¤ifliminden kaynaklanan
sorunlar›n kesiflti¤i bir durumla karfl› karfl›ya kalacaklard›r. H‹DP, bu sorunlarla bafl edebilmek
için bilimin üzerine düfleni güçlü bir flekilde yerine
getirebilece¤ini ve bilim adamlar›n›n ve politika
yap›c›lar›n›n, insanl›k için kritik önemi olan problemleri çözebilmek için birlikte çal›flabileceklerini
kan›tlam›flt›r.
anlayabilmek için
sa¤l›kl› donan›ma
sahip de¤illerdir.
Hükümetler,
devaml› kalk›nma
gibi yirmi birinci
yüzy›l bafll›klar›
yerine hala on
dokuzuncu ya da
yirminci yüzy›l
bafll›klar› olan
diplomasi,
savunma, iç
güvenlik ve finans
konular›nda
faaliyet gösterme
e¤ilimdedirler.
Copyright:
www.project-syndicate.org
Universal Dil Hizmetleri ve Yay›nc›l›k A.fi.
Kas›m 2007
l
EKONOM‹K FORUM
75