96-101 bılısım-gosterge

TÜRK‹YE’N‹N
GÖSTERGELER‹
PROJEKS‹YON
> Haz›rlayan: Alaattin AKTAfi
[email protected]
> GSYH
Y›l›n ikinci çeyre¤inde yüzde 3,5-4.0 aral›¤›nda gerçekleflmesi beklenen gayri
safi yurtiçi has›la (GSYH) art›fl h›z› yüzde 1,9'da kalarak adeta herkesi yan›ltt›. Türkiye ‹statistik Kurumu'nun aç›klad›¤› yüzde 1,9'luk oran, herkes için büyük bir
sürpriz oldu. Bu arada ilk çeyre¤in daha önce yüzde 6,6 olarak aç›klanan büyümesi yüzde 6,7'ye revize edildi.
Önce bir saptama yapmakta yarar var. ‹kinci çeyrekteki yüzde 1,9'luk oran,
2002 y›l›n›n ilk çeyre¤inde yüzde 0,3 olan büyümeden sonraki en düflük h›za iflaret ediyor. Yani, bu y›l›n ikinci çeyre¤indeki oran, son yirmi befl çeyre¤in en düflük
oran›.
‹kinci çeyrek için tahminlerin yüzde 3,5-4.0 aras›nda yo¤unlaflt›¤›n›n alt›n› çizdik. Peki, ne oldu da, hem bir önceki çeyrekte yüzde 6,7 olan oran›n, hem de geçen y›l›n ayn› döneminde yüzde 4,1 olan oran›n çok alt›nda kal›nd›?
GSYH'yi oluflturan sektörlerin toplam›ndaki büyüme yüzde 3,2 düzeyinde. Ama
sektörler toplam›na eklenen vergi kalemindeki gerileme, GSYH'deki toplam büyümeyi yüzde 1,9'a çekti. Bu kalem, teknik tan›mlamada “ürün üzerindeki vergiler” olarak geçen KDV ve ÖTV gibi dolayl› vergilerden olufluyor. Vergi kalemi, cari fiyatlarla bile yüzde iki gerilemifl durumda. Sabit fiyatlarla gerileme ise tam
yüzde 6,9 düzeyinde. KDV ve ÖTV gibi dolayl› vergilerde sabit fiyatlarla yüzde 6,9
gerileme olmasa ve bu kalemlerin GSYH'ye katk›s› geçen y›lki düzeyde kalsayd›,
GSYH art›fl› yüzde 1,9 de¤il, yüzde 3'e yak›n olacakt›. Ya da, piyasadaki durgunluk
böylesine derinleflmese ve buna ba¤l› olarak vergi tahsilât›nda reel art›fllar sa¤lanabilseydi, GSYH art›fl› yüzde 3'ü geçecekti. Yani, ikinci çeyrekteki büyümenin
yüzde 3,5 dolay›nda olabilece¤i, yüzde 4'e ç›k›lmas›n›n ise sürpriz say›lmas› gerekti¤i yolundaki tahminler bir anlamda do¤rulan›yordu. Hesaba kat›lmayan ya da
GSYH'ye böylesine etkide bulunaca¤› düflünülmeyen, piyasadaki durgunlu¤un derinli¤i ve bunun dolayl› vergilere olan yans›mas›yd›. Zaten, sektörler toplam›nda
yüzde 3,2 olan art›fl da, GSYH'deki yüzde 1,9'luk art›fla vergideki gerileme yüzünden inildi¤ini ortaya koyuyordu.
Piyasadaki durgunlu¤un KDV ve ÖTV tahsilât›na yans›mas› yüzünden, y›llar
sonra dolayl› vergilerin pay› yüzde 70'ten yüzde 65'lere inmifl, dolays›z vergilerin
pay› da yüzde 30'dan 35'e yükselmiflti.
GSYH art›fl›n›n tahmin edilen düzeyin çok alt›nda kalmas›nda vergi kadar olmamakla birlikte tar›mda tahmin d›fl› daralma yaflanmas› da etki yapt›. Tar›mda
kurakl›k etkisinin bu y›l geçen y›ldan daha az hissedilece¤i kan›s› hâkimdi ve geç14
ti¤imiz günlerde Türkiye ‹statistik Kurumu taraf›ndan aç›klanan bitkisel üretime
dönük tahminler de bunun iflaretini veriyordu. Bu yüzden, ilk çeyrekte yüzde 2,6
olan tar›m kesimindeki büyümenin, pek h›zl› olmasa da ikinci çeyrekte de sürece¤i tahmin ediliyordu. Ancak, tam tersi oldu ve tar›m, ikinci çeyrekte yüzde 3,5 darald›. E¤er tar›m kesimindeki ikinci çeyrek üretimi geçen y›lki düzeyde kalsayd›,
GSYH art›fl›na 0,2 puanl›k bir katk› söz konusu olacakt›. Tar›mda, ikinci çeyrekteki büyüme ilk çeyrekteki kadar, yani yüzde 2,6 olsayd›, bu kez GSYH art›fl›na katk› 0,5 puan› bulacakt›.
Sonuç olarak, tek bafl›na vergi ve tar›m, GSYH art›fl›n› en az 1,5 puan kadar
afla¤› çeken etki yapm›fl oldu.
Eylül 2008 l EKONOM‹K FORUM 97
GÖSTERGELER
> ENFLASYON
>TL’N‹N DE⁄ER‹
98 EKONOM‹K FORUM k
Eylül 2008
Bu s›ralar ekonomik veriler pek sürpriz yapar oldu. Büyümeye iliflkin veriler olumsuz bir sürprizle karfl›m›za geldi; enflasyon verileri ise olumlu anlamda sürpriz yapt›. A¤ustos ay›nda tüketici fiyatlar› tahmin edilmeyen
bir geliflmeyle negatif ç›kt›. TÜFE a¤ustosta yüzde 0,24 geriledi, y›ll›k oran da yüzde 11,77'ye indi. A¤ustosta as›l
gerileme kuflkusuz yüzde 2,34'lük oranla üretici fiyatlar›nda gözlendi. Yurtd›fl› piyasalara ve emtia fiyatlar›na çok
daha duyarl› olan ÜFE, geçmifl aylardaki keskin ç›k›fllar›n tersine bu kez de keskin bir inifl sergiledi.
Tüketici fiyatlar›nda eylül, ekim ve kas›m aylar›nda geçen y›l görece yüksek fiAYLIK TÜFE
yat art›fllar› yaflanm›flt›. Bu y›l, geçen y›lki
2
oranlar›n (yüzde 1,03, yüzde 1,81 ve yüzde
1,95) ne kadar alt›nda kalabilece¤imiz ya
da kal›p kalamayaca¤›m›z önemli. Son re1
vizyonla yüzde 10,6 olarak belirlenen TÜFE'deki y›lsonu oran›na çok yak›n›z. A¤us0
tos sonunda yüzde 11,77 olan y›ll›k oran
bir puan daha düflürüldü¤ü takdirde hedef
-1
tutacak. Ama ikinci revize olan bu hedefin,
Ocak fiubat Mart Nisan May›s Haz. Tem. A¤us. Eylül Ekim Kas›m Aral›k
yüzde 4 olan bafllang›ç hedefinin, 6,6 puan
2007 1,00 0,43 0,92 1,21 0,60 -0,24 -0,73 0,02 1,03 1,81 1,95 0,22
ya da yüzdeyle ifade etmek gerekirse yüz2008 0,80 1,29 0,96 1,68 1.49 -0,36 0,58 -0,24
de 165 uza¤›nda oldu¤unu unutmayal›m.
A¤ustos ay›nda fiyatlar geriledi, a¤ustos itibariyle y›ll›k oran yüzde 11,77'ye inYILLIK TÜFE
di; ancak dar gelirli kesimlerin enflasyona
iliflkin yak›nmalar› bir türlü bitmek bilmiyor. Kabul etmek gerekir ki, TÜFE ve bu
12
kapsamda yer alan sektörler, çok say›da
mal ve hizmet fiyat›n›n ortalamas›n› gös10
teriyor. Dar gelirli kesimlerin tüketimlerinde çok yer tutan mallar›n fiyatlar›ndaki
8
geliflmeler kuflkusuz bu kesimler için enf6
lasyon oran›n› ölçmede daha büyük önem
Ocak fiubat Mart Nisan May›s Haz. Tem. A¤us. Eylül Ekim Kas›m Aral›k
tafl›yor.
2007 9,93 10,16 10,86 10,72 9,23 8,60 6,90 7,39 7,12 7,70 8,40 8,39
TÜFE'yi oluflturan g›da maddelerinin
2008 8,17 9,10 9,15 9,66 10,74 10,61 12,06 11,77
fiyatlar›nda son bir y›lda ortaya ç›kan art›fl, düflük ücretli kesimlerin ya da küçük
esnaf›n enflasyondan neden çok yak›nd›¤›n› tüm aç›kl›¤›yla ortaya koyuyor.
TÜ‹K taraf›ndan derlenen ve TÜFE'nin oluflumunda kullan›lan verilere göre, a¤ustos itibariyle son bir y›ll›k
dönemde mercimek fiyatlar›nda tam yüzde 151'lik art›fl oldu. Son bir y›lda ayçiçek ya¤› yüzde 83, m›s›rözü ya¤›
yüzde 77, bulgur yüzde 69, pirinç de yüzde 62 zam gördü. Temel g›da maddelerinden kuru fasulyeye yüzde 52,
flehriyeye yüzde 50, makarnaya yüzde 49 zam yap›ld›.
Sadece a¤ustos ay›nda ise yumurtaya yüzde 23, mercime¤e yüzde 8, sar›msa¤a ve flehriyeye yüzde 5,6, makarnaya yüzde 5,4, tavuk eti ve süte de yüzde 5 zam geldi.
Merkez Bankas›'n›n 1995 y›l›n› 100 kabul ederek oluflturdu¤u reel efektif döviz kuru endeksine göre, TL'nin
de¤eri a¤ustosta 194'e ç›karak rekor düzeye ulaflm›fl oldu. Daha önceki rekor, 191'lik endeks de¤eriyle bu y›l
ocakta k›r›lm›flt›.
TL'deki rekor, yaln›zca a¤ustos ay›yla da s›n›rl› de¤il. Reel efektif döviz kuru endeksi, y›l›n ilk sekiz ay›n›n ortalamas›nda 182,3'e ulaflt›. Yani TL, bu y›l›n ilk sekiz ay›ndaki ortalama itibariyle, endeks için baz y›l› olan 1995'e
göre yüzde 82,3 de¤erli durumda. Baz y›l› olarak Türk paras›n›n de¤erinin önemli ölçüde düfltü¤ü 2001 y›l› esas
al›n›rsa, de¤erlilik oran› yüzde 62 oluyor. Reel kur endeksi, 2001 y›l› ortalamas›nda 112,5 düzeyinde bulunuyordu. Türk paras›ndaki de¤erlenme can s›k›c›, endifle verici boyuta ulafl›yor, gerilim art›yor. Her ne kadar dalgal›
kur bir emniyet supab› görevi görüyorsa da, yine de de¤erlenmedeki art›fl, geri dönüflün de bir o kadar sert ve
k›sa uyand›r›yor.
>
B‹R BAKIfiTA ÜÇ YILIN EKONOM‹K GÖSTERGELER‹
Nisan
May›s
Haziran
Temmuz
A¤ustos
Ekim
Kas›m
Aral›k
2006
2007
2008
Ocak
1.96
-0.05
0.42
0.26
0.95
2.56
0.25
0.97
3.17
1.94
0.80
4.50
2.77
0.39
2.12
4.02
-0.11
0.32
0.86
0.06
1.25
-0.75
0.85
-2.34
-0.23
1.02
0.45
-0.13
-0.29
0.89
-0.12
0.15
> TÜFE
(Yüzde de¤,)
2006
2007
2008
0.75
1.00
0.80
0.22
0.43
1.29
0.27
0.92
0.96
1.34
1.21
1.68
1.88
0.50
1.49
0.34
-0.24
-0.36
0.85
-0.73
0.58
-0.44
0.02
-0.24
1.29
1.03
1.27
1.81
1.29
1.95
0.23
0.22
> ‹hracat
(Ayl›k-milyon dolar)
2006
2007
2008
5,133
6,565
10,635
6,058
7,657
11,088
7,411
8,958
11,444
6,456
8,313
11,392
7,042
9,148
12,495
7,815
8,980
11,761
7,067
8,938
12,583
6,811
8,737
7,607
9,038
6,889
9,895
8,641
11,319
8,604
9,724
> ‹thalat
(Ayl›k-milyon dolar)
2006
2007
2008
8,145
10,592
16,339
9,796
11,383
16,027
11,605
13,234
16,812
11,587
12,919
17,889
12,694
14,935
19,305
12,466
14,266
19,471
11,709
15,214
20,537
12,276
14,682
12,153
14,459
11,200
15,627
12,897
16,632
13,048
16,120
> Cari denge
(milyon dolar)
2006
2007
2008
-2,382
-3,103
-4,086
-3,193
-3,120
-3,829
-3,011
-3,039
-4,219
-3,793
-3,272
-5,050
-4,099
-3,599
-4,713
-2,789
-3,136
-5,540
-1,784
-2,871
-4,117
-1,535
-1,637
-1,466
-2,286
-2,164
-3,225
-2,881
-3,249
-2,796
-5,147
> ‹ç borç stoku
(milyar YTL)
2006
2007
2008
243.6
257.3
258.5
246.4
263.2
262.0
246.4
263.7
266.5
246.6
262.3
268.8
250.7
259.0
261.3
249.1
253.7
261.0
249.7
256.1
261.1
251.9
258.1
250.9
258.3
250.9
257.5
252.9
256.9
251.5
255.3
> ‹ç borç faizi
(Yüzde)
2006
2007
2008
14.02
20.36
16.23
13.97
18.85
16.72
13.89
19.81
17.49
13.88
19.10
18.28
14.98
18.81
19.57
18.11
18.52
21.54
21.51
17.56
20.53
20.47
18.58
18.94
21.11
18.25
21.96
16.40
20.85
16.21
21.47
16.52
> Bütçe geliri
(Ayl›k-milyon YTL)
2006
2007
2008
13,619
12,392
15,781
12,807
13,236
17,628
11,899
20,481
13,779
12,164
14,315
17,562
18,348
19,725
19,212
15,184
14,645
18,544
14,929
13,136
17,920
16,572
19,459
26,447
12,517
14,396
12,511
14,152
17,215
18,749
15,719
14,930
> Bütçe gideri
(Ayl›k-milyon YTL)
2006
2007
2008
11,604
18,488
16,306
15,311
15,313
16,608
12,460
15,640
18,649
15,142
16,363
18,638
14,016
17,689
15,823
13,066
17,186
14,566
16,897
19,207
21,237
16,553
15,931
20,437
14,375
18,142
14,912
14,254
13,365
16,189
20,425
19,099
> Reel kur end.
(1995=100)
2006
2007
2008
172.2
164.9
191.0
174.6
167.9
189.3
173.0
165.6
176.1
171.8
170.4
168.0
158.5
173.5
178.2
142.1
176.0
180.0
147.1
176.9
181.4
153.8
172.9
194.0
155.5
178.3
158.3
187.2
160.7
187.1
160.1
190.3
> Ayl›k Ort. Dolar
(YTL)
2006
2007
2008
1.3279
1.4198
1.1704
1.3202
1.3902
1.1882
1.3287
1.4029
1.2324
1.3309
1.3553
1.2967
1.4138
1.3317
1.2470
1.5928
1.3152
1.2278
1.5508
1.2759
1.2100
1.4622
1.3083
1.1727
1.4721
1.2613
1.4762
1.1966
1.4510
1.1848
1.4264
1.1730
> Ayl›k Ort. Avro
(YTL)
2006
2007
2008
1.6067
1.8440
1.7206
1.5786
1.8155
1.7502
1.5962
1.8567
1.9096
1.6289
1.8278
2.0441
1.8035
1.8013
1.9403
2.0179
1.7641
1.9080
1.9672
1.7486
1.9097
1.8729
1.7817
1.7611
1.8761
1.7487
1.8634
1.6996
1.8664
1.7373
1.8843
1.7093
> Mevduat
(Milyar YTL)
2006
2007
2008
140.4
172.7
212.1
145.2
174.2
216.1
153.4
175.6
224.2
155.2
177.0
227.9
162.6
184.2
224.5
166.4
190.0
233.8
160.3
190.4
232.7
161.0
196.9
163.4
197.5
163.4
201.3
167.6
202.4
169.8
209.8
> DTH
(Milyar dolar)
2006
2007
2008
61.7
77.6
93.8
63.7
78.9
95.2
61.5
81.3
94.2
61.6
83.5
96.5
62.1
85.7
101.9
60.3
88.4
104.4
62.5
89.3
106.4
65.5
87.3
66.2
92.0
69.6
94.1
72.1
93.9
75.3
94.8
> Kredi
(Milyar YTL)
2006
2007
2008
121.0
172.3
216.6
124.8
175.1
227.0
132.1
178.7
234.2
139.2
182.3
238.8
150.0
186.1
246.8
155.9
190.8
254.9
155.6
193.5
255.8
157.6
199.3
161.8
201.0
163.8
206.3
167.6
211.3
171.5
214.8
> Tük.kredileri
2006
2007
2008
29.9
46.5
66.9
31.7
47.1
69.2
33.8
48.7
71.4
37.3
50.4
72.5
40.7
51.8
74.8
42.0
53.9
76.9
42.5
55.7
78.2
42.7
57.4
43.4
59.1
44.0
60.8
44.9
63.5
46.0
65.6
> Kredi kartlar›
(Milyar YTL)
2006
2007
2008
17.3
21.3
26.2
17.6
21.4
27.0
17.6
21.2
27.2
17.9
22.4
27.7
18.8
23.0
28.8
19.5
23.6
29.6
19.9
23.8
30.3
20.3
23.9
20.3
24.0
20.6
24.1
20.8
25.3
21.7
25.8
> San.ür.endeksi
(1997=100)
2006
2007
2008
111.7
128.5
143.1
119.8
129.5
139.2
141.7
146.9
150.5
136.8
140.6
149.4
143.5
152.0
155.6
146.7
151.0
152.2
141.9
148.3
153.4
138.4
147.1
147.4
151.1
136.4
147.8
145.0
156.7
142.3
140.9
> Protestolu senet
(Milyon YTL)
2006
2007
2008
286.0
460.4
566.3
247.3
394.5
451.2
287.6
409.4
470.5
249.6
403.9
496.9
310.8
453.9
499.0
370.7
462.5
490.5
327.4
505.0
558.6
349.7
494.9
364.3
508.6
411.3
570.0
431.7
536.0
418.5
533.3
> D›fl borç öde.
(Milyon dolar)
2006
2007
2008
1,014
1,309
2,530
2,427
2,899
1,342
834
1,054
2,463
1,777
1,468
963
2,187
1,953
548
953
1,020
1,281
1,113
1,263
1,118
2,297
1,094
800
766
1,638
1,403
3,254
4,034
737
1,044
1,340
> ÜFE
(Yüzde de¤,)
(Milyar YTL)
fiubat
Mart
Eylül
Eylül 2008 l EKONOM‹K FORUM 99
GÖSTERGELER
GSYH (Yüzde de¤iflim)
Fiyatlar (Yüzde de¤iflim)
2008
Birinci çeyrek
6.7
‹kinci çeyrek
1.9
2007
2008
8.1
2008
2007
4.1
ÜFE
.A¤ustos
-2.34
0.85
.A¤ustos
3.3
.Sekiz ayl›k
12.49
3.93
.Sekiz ayl›k
Dördüncü çeyrek
3.6
.Y›ll›k
14.67
3.72
.Y›ll›k
Y›ll›k
4.6
.Y›ll›k ortalama
10.68
8.29
.Y›ll›k ortalama
Üçüncü çeyrek
D›fl Ticaret (Milyon ABD Dolar›)
2008
2007
De¤,(yüzde)
12,583
20,537
-7,954
61.3
8,938
15,214
-6,276
58.7
40.78
34.99
26.74
68,817
105,830
-37,013
65.0
49,615
77,330
-27,715
64.2
38.70
36.86
33.55
130,111
203,900
-73,789
63.8
97,111
154,117
-57,006
63.0
33.98
32.30
29.44
2008
2007
CAR‹ ‹fiLEMLER DENGES‹
-31,554
-22,140
9,414
42.52
Döviz geliri
109,385
82,164
27,221
33.13
. ‹hracat
86,139
63,176
22,963
36.35
. Turizm
10,483
8,473
2,010
23.72
Fark
De¤,(Yüzde)
791
589
202
34.30
11,972
9,926
2,046
20.61
Döviz gideri
-140,939
-104,304
36,635
35.12
. ‹thalat
-121,388
-88,431
32,957
37.27
-3,239
-2,731
508
18.60
. Faiz
. Turizm
-4,561
-3,854
707
18.34
-11,751
-9,288
2,463
26.52
Y›ll›k Cari Aç›k (Milyon $ Temmuz itibariyle) -47,098
-32,982
14,116
42.80
. Di¤er
Merkez Bankas› Döviz Rezervi
29/8/2008
79,411
75,934
3,477
MERKEZ BANKASI DÖV‹Z REZERV‹
.Döviz rezervi
.Alt›n
28/12/2007
74,028
71,264
2,764
29/12/2006
63,218
60,845
2,373
Reel kur endeksi (1995=100)
TÜFE'ye göre ÜFE'ye göre(*)
A¤ustos-04
140.1
127.7
A¤ustos-00
112.6
A¤ustos-05
160.9
144.9
A¤ustos-01
98.9
89.2
A¤ustos-06
153.7
138.7
A¤ustos-02
112.2
105.6
A¤ustos-07
172.9
150.4
A¤ustos-03
147.2
135.9
A¤ustos-08
194.0
167.0
Konsolide bütçe (Milyon YTL) (Ocak-A¤ustos)
2008
146,873
142,263
4,610
40,926
2007
127,391
135,818
-8,427
28,552
De¤.(yüzde)
15.29
4.75
2008
261,149
2007
256,125
De¤.(yüzde)
1.96
24.2
27.0
-10.37
43.34
‹ç borç stoku (Milyon YTL) (Temmuz sonu)
.Tutar
.Vadeye kalan süre (ay)
100 EKONOM‹K FORUM k
Eylül 2008
11.77
7.39
9.43
9.46
.A¤ustos
2007
Faiz (yüzde)
18.94
39,575
18.91
.Ocak-A¤ustos
Tutar (Milyon YTL) Faiz (yüzde)
791
18.58
45,207
TOPLAM
. Vadesiz
. Vadeli
Bankalara göre
. Kamu
. Özel
. Yabanc›
19.03
(Bin YTL)
22/8/08
233,130,197
31,537,837
201,592,360
31/8/07
196,857,509
28,694,405
168,163,104
De¤. (yüzde)
18.43
9.91
19.88
105,589,580
100,590,242
26,950,375
91,572,899
88,534,796
16,749,814
15.31
13.62
60.90
29/12/06
75,784
45,353
21,849
28,772
1,659
30/12/05
59,829
34,842
19,874
23,474
1,512
31/8/07
206,943,926
30,001,032
52,535,599
110,424,485
10,587,864
3,394,946
120,477,199
24,061,810
40,526,108
38,033,396
6,946,254
10,909,631
De¤. (yüzde)
19.55
7.02
26.50
23.33
-22.60
31.40
9.32
-1.70
12.84
11.24
21.98
5.83
Yurtiçi yerlefliklere ait DTH (Milyon dolar)
22/8/08
TOPLAM
103,043
. ABD Dolar›
56,961
. Euro
29,665
(Dolar karfl›l›¤›)
43,968
.Di¤er dövizler (dolar karfl›l›¤›)
2,114
28/12/07
94,767
52,963
27,066
39,808
1,996
Mevduat›n vade da¤›l›m› (Bin YTL)
22/8/08
247,410,295
32,106,861
66,456,312
136,191,264
8,194,928
4,460,930
131,709,972
23,652,650
45,731,245
42,308,062
8,472,845
11,545,171
a- YTL mevduat
. Vadesiz ve yedi gün ihbarl›
. Bir ay vadeli
. Üç ay vadeli
. Alt› ay vadeli
. Bir y›l vadeli ve daha uzun vadeli
b-Yabanc› para mevduat
. Vadesiz ve yedi gün ihbarl›
. Bir ay vadeli
. Üç ay vadeli
. Alt› ay vadeli
. Bir y›l vadeli ve daha uzun vadeli
TOPLAM
Yurtiçi krediler
.YTL krediler
.Yabanc› para krediler
Yurtd›fl› krediler
22/8/08
261,537,347
260,084,685
233,702,642
26,382,043
1,452,662
31/8/07
199,250,109
198,152,461
174,694,533
23,457,928
1,097,648
De¤. (yüzde)
31.26
31.25
33.78
12.47
32.34
Tüketici kredileri ve kredi kartlar› (Bin YTL)
(*)2005 öncesi TEFE’ye göre
. Gelir
. Harcama
. Denge
. Faiz d›fl› denge
3.13
Mevduat bankalar› kredileri (Bin YTL)
TÜFE'ye göre ÜFE'ye göre(*)
A¤ustos-99
122.1
106.0
135.9
0.02
6.35
2008
Tutar (Milyon YTL)
9,774
Yurtiçindekilerin toplam YTL mevduat›
Cari ‹fllemler Dengesi (Milyon Dolar) (Ocak-Temmuz)
. Di¤er
-0.24
‹ç borçlanma (‹skontolu ihaleler)
Temmuz
. ‹hracat
. ‹thalat
. Aç›k
.‹hracat/ithalat (Yüzde)
Ocak-Temmuz
. ‹hracat
. ‹thalat
. Aç›k
.‹hracat/ithalat (Yüzde)
Y›ll›k (Temmuz itibariyle)
.‹hracat
.‹thalat
.Aç›k
.‹hracat/ithalat (Yüzde)
. ‹flçi dövizi
2007
TÜFE
TOPLAM
. Tüketici kredileri
Konut
Tafl›t
Di¤er
.Kredi kartlar›
Tasfiye olunacak
. Tüketici kredileri
. Kredi kartlar›
29/8/08
112,079,056
80,651,106
37,383,751
5,854,986
37,412,369
31,427,950
31/8/07
81,267,670
57,414,337
27,339,052
5,762,420
24,312,865
23,853,333
De¤.(yüzde)
37.91
40.47
36.74
1.61
53.88
31.75
1,451,481
1,992,868
672,846
1,856,051
115.72
7.37
28/12/07
2,732,995
18,238,880
29/12/06
2,201,789
14,255,652
30/12/05
1,485,624
12,426,352
Repo hacmi (Bin YTL)
. Müflterilerle yap›lan
. Mali kurulufllar aras›nda yap›lan
29/8/08
2,422,665
17,282,477
En yüksek faiz oranlar› (28 A¤ustos 2008 itibariyle)
YTL mevduata
uygulanan faiz (yüzde)
. Bir aya kadar vadeli
10,00 - 28,50
. Üç aya kadar vadeli
10,00 - 30,50
. Alt› aya kadar vadeli
10,00 - 30,50
. Bir y›la kadar vadeli
10,00 - 30,50
ABD Dolar› mevduata
uygulanan faiz (yüzde)
. Bir aya kadar vadeli
1,50 - 8,75
. Üç aya kadar vadeli
1,50 - 8,75
. Alt› aya kadar vadeli
1,50 - 8,75
. Bir y›la kadar vadeli
1,50 - 8,75
fiirket kurulufllar› (Ocak-Temmuz)
Euro mevduata
uygulanan faiz (yüzde)
. Bir aya kadar vadeli
1,50 - 9,00
. Üç aya kadar vadeli
1,50 - 9,00
. Alt› aya kadar vadeli
1,50 - 9,00
. Bir y›la kadar vadeli
1,50 - 9,00
2008
33,142
5,941
. Kurulan
. Kapanan
2007
33,819
6,186
De¤.(yüzde)
-2.00
-3.96
2008
47,032
30,376
2007
54,419
32,807
De¤.(yüzde)
-13.57
-7.41
2008
614,727
3,394,765
2007
570,459
2,952,477
De¤.(yüzde)
7.76
14.98
‹nflaat ruhsat› ve yap› kullanma izin belgesi
Yap› say›s› (Ocak-Haziran)
. Ruhsat
. Yap› kullanma izin belgesi
Protestolu senetler (Ocak-Temmuz)
Para arz› (Bin YTL)
M1
DOLAfiIMDAK‹ PARA
Dolafl›ma Ç›kan Banknot + Madeni Para
Banka Kasalar› (-)
VADES‹Z MEVDUAT (YTL)
Mevduat Bankalar›
Kat›l›m Bankalar›
TCMB
VADES‹Z MEVDUAT (YP)
Mevduat Bankalar›
Kat›l›m Bankalar›
TCMB
M2
VADEL‹ MEVDUAT (YTL)
Mevduat Bankalar›
Kat›l›m Bankalar›
TCMB
VADEL‹ MEVDUAT (YP)
Mevduat Bankalar›
Kat›l›m Bankalar›
TCMB
M3
REPO
PARA P‹YASASI FONLARI (B T‹P‹ L‹K‹T FONLAR)
22/8/08
81,573,420
28,310,281
31,094,438
2,784,157
29,778,214
28,377,284
1,385,041
15,889
23,484,925
22,098,923
1,318,083
67,919
383,608,033
203,591,283
196,487,185
7,104,098
98,443,330
91,524,967
6,918,363
408,973,166
4,523,406
20,841,727
31/8/07
74,759,193
23,897,573
26,529,755
2,632,182
27,085,834
25,812,796
1,258,141
14,898
23,775,786
22,613,188
1,091,538
71,060
333,372,610
167,853,207
162,555,103
5,298,105
90,760,209
85,469,898
5,290,311
358,613,301
4,701,760
20,538,930
De¤. (yüzde)
9.11
18.47
17.21
5.77
9.94
9.93
10.09
6.65
-1.22
-2.27
20.75
-4.42
15.07
21.29
20.87
34.09
Nisan 08
49 819
23 943
21 650
2 293
9.6
12.3
17.4
May›s 07
49 118
23 965
21 843
2 123
8.9
11.5
17.5
8.47
7.08
30.77
14.04
-3.79
1.47
‹flsizlik verileri (Bin kifli)
.15 ve daha yukar› yafltaki nüfus
.‹flgücü durumu
… ‹stihdam edilenler
… ‹flsizler
.‹flsizlik oran› (Yüzde)
.Tar›m d›fl› iflsizlik oran› (Yüzde)
.Genç nüfusta iflsizlik oran› (Yüzde)
May›s 08
49 881
24 440
22 277
2 164
8.9
11.5
16.3
Tüketici güven endeksi
TÜKET‹C‹ GÜVEN ENDEKS‹
.Sat›n alma gücü (mevcut dönem)
.Sat›n alma gücü (gelecek dönem)
.Genel ekonomik durum (gelecek dönem)
.‹fl bulma olanaklar› (gelecek dönem)
.Mevcut dönemin dayan›kl› tüketim
mallar› sat›n almak için uygunlu¤u
Temmuz 08
77.01
72.03
74.86
68.20
73.70
96.26
Haziran 08
75.01
71.08
72.98
64.73
72.87
93.41
De¤.(Yüzde)
2.67
1.34
2.58
5.36
1.14
3.05
‹malat sanayi kapasite kullan›m oran› (Yüzde - A¤ustos)
2008
76.2
93.5
73.8
. Toplam
. Kamu
. Özel
2007
80.3
87.1
79.2
Ayl›k sanayi üretimi de¤iflimi (Yüzde)
TEMMUZ
Toplam
.Madencilik
.‹malat
.Elektrik, gaz ve su
2008
3.4
9.1
3.1
4.0
TEMMUZ-HAZ‹RAN
2008
2007
4.7
5.8
9.0
9.6
4.2
5.2
7.2
9.9
2007
4.5
6.3
3.3
13.0
Yat›r›m teflvik belgeleri (Bin YTL) (Ocak-Temmuz)
. Tar›m
. Madencilik
. ‹malat sanayi
. Enerji
. Hizmetler
Toplam
2008
231,173
607,745
6,846,146
4,914,110
4,991,881
17,591,055
2007
218,003
343,829
7,999,951
2,349,953
6,672,318
17,584,054
De¤,(yüzde)
6.04
76.76
-14.42
109.12
-25.19
0.04
2008
14,771,628
2007 De¤.(yüzde)
12,808,264
15.33
Turist say›s›
Ocak-Temmuz
. Adet
. Tutar (Bin YTL)
Herbirinin tutar› 1.000 YTL’nin üstündeki senetler
D›fl borç anapara ve faiz ödemesi (Milyon dolar) (Ocak-A¤ustos)
2008
11,044
9,274
284
1,486
2007
12,062
6,839
478
4,745
De¤.(yüzde)
-8.44
35.60
-40.59
-68.68
2007
247,094
41,810
205,284
73,435
2,163
71,272
15,801
2,282
13,519
157,857
37,365
120,492
2006
205,265
40,354
164,911
71,588
1,750
69,838
15,678
2,563
13,115
117,999
36,041
81,958
2005
168,474
37,103
131,371
70,414
2,133
68,281
15,425
2,763
12,662
82,635
32,207
50,428
37.5
6.3
31.2
11.1
2.4
24.0
39.0
7.7
31.4
13.6
3.0
22.5
35.0
7.7
27.3
14.6
3.2
17.2
100.0
16.9
83.1
28.3
6.3
65.4
100.0
16.9
83.1
29.7
6.4
63.9
100.0
19.7
80.3
34.9
7.6
57.5
100.0
22.0
78.0
41.8
9.2
49.0
6.4
6.6
6.4
1.2
5.0
9.0
20.4
3.6
24.5
2.6
0.8
33.8
21.8
8.8
25.5
1.7
1.6
42.8
4.9
16.4
2.0
-6.9
-28.0
30.0
224.4
230.5
7.4
45.4
147.2
1.6
10.1
30.9
182.8
29.7
175.4
-43.1
-44.9
-51.2
-49.1
-5.7
240.0
7.6
46.8
138.0
1.8
10.9
30.8
156.8
29.7
150.9
-43.6
-45.3
-52.4
-50.4
-6.1
229.3
7.6
50.1
112.5
1.7
10.9
31.1
141.3
30.0
136.1
-43.3
-44.9
-43.8
-42.2
-4.6
658,786
107,215
-170,057
-37,549
73,317
76,439
63,668
48,682
37,873
10,809
526,429
85,535
-139,576
-31,893
60,912
63,285
51,391
40,071
30,707
9,364
481,497
73,476
-116,774
-22,137
50,515
52,429
34,003
36,803
28,769
8,034
Toplam
. Kamu
. Merkez Bankas›
. IMF'ye ödemeler
Çeflitli göstergeler
Toplam d›fl borç stoku (Milyon Dolar)
K›sa vade
Orta-uzun vade
Kamu
K›sa Vade
Orta-Uzun Vade
TCMB
K›sa Vade
Orta-Uzun Vade
Özel
K›sa Vade
Orta-Uzun Vade (1)
D›fl borç stokunun GSYH'ye oran› (Yüzde)
Toplam
K›sa Vade
Orta-Uzun Vade
Kamu
TCMB
Özel
D›fl borç stokunun yüzde da¤›l›m›
Toplam
K›sa Vade
Orta-Uzun Vade
Kamu
TCMB
Özel
D›fl borç stokundaki yüzde de¤iflim (Yüzde)
Toplam
K›sa Vade
Orta-Uzun Vade
Kamu
TCMB
Özel
F‹NANSAL GÖSTERGELER (Yüzde)
Toplam d›fl borç stoku / ihracat (FOB)
D›fl borç servisi / GSYH
D›fl borç servisi / ihracat (FOB)
Özel sektör borcu / ihracat (FOB)
Faiz / GSYH
Faiz / ihracat (FOB)
TCMB rezervler (net) / D›fl borç stoku
TCMB rezervler (net) / K›sa vadeli borçlar
TCMB rezervler (brüt) / Toplam d›fl borç
TCMB rezervler (brüt )/ K›sa vadeli borçlar
TCMB rezerv (brüt) / ‹thalat (CIF)
TCMB rezerv (net)/ ‹thalat (CIF)
Cari ifllemler dengesi / TCMB rezervi (brüt)
Cari ifllemler dengesi / TCMB rezervi (net)
Cari ifllemler dengesi / GSYH
Makro ekonomik büyüklükler (Milyon Dolar)
GSYH (Milyon Dolar)
‹hracat (FOB) (2) (3)
‹thalat (CIF) (3)
Cari ifllemler dengesi (3)
TCMB rezervler (brüt)
TCMB rezervler (net)
D›fl kredi kullan›mlar› (3)
D›fl borç servisi (3)
Anapara
Faiz
2008 (1.Ç.)
262,934
44,550
218,384
74,345
2,336
72,009
16,590
2,357
14,233
172,000
39,857
132,143
43.8
146.8
9.6
30.4
179.5
29.1
171.7
-41.6
-43.5
-52.7
-50.4
117,186
-184,001
-40,315
76,476
79,967
64,250
51,352
40,129
11,223
(1) 1 Ekim 2001 tarihinden itibaren Merkez Bankas› taraf›ndan izleniyor
(2) Bavul ticareti ve di¤er mallar hariç
(3) 12 ayl›k toplam
Eylül 2008 l EKONOM‹K FORUM 101