B : 7 O : 2

B :7
26.2. 1961
Şimdi son günlerin münakaşa mevzuu olan
ve bilhassa efkârı umumiye nazarında son gün­
lerde aydınlanması zarurî bulunan ücret mev­
zuunda, istatistik konusunda konuşmak isterim.
Zam meselesi ortaya atılmıştır, işçilere zam ve­
rilmesi teklif edilmişti. Bu kürsüde Sayın Ma­
liye Bakanımız Kemal Kurdaş,, Zam Kanunu
münasebetiyle konuşan arkadaşlarımıza, 1939
senesinde bir işçi günde bir lira alırdı. Şimdi
12 lira almaktadır. Binaenaleyh işçi ücretleri
12 misli artmıştır. Halbuki hayat pahalılığı 11
misli yükselmiştir. Bu itibarla işçiye zam ya­
pılamaz, diyordu. Şimdi bu ücretler üzerinde
bir münakaşa yapacağım. Şuna işaret edeyim
ki, bu memlekette hakikî bir iş istatistiği yok­
tur. Hattâ Çalışma Bakanlığında, hattâ Hükü­
mette bulamazsınız kayıtlarını, oralarda yoktur.
1939 senesindeki işçinin ücretinin istatistik esas­
larına dayanarak bulunmasına da imkân yok­
tur. (Alkışlar) Bu vaziyeti nazarı itibara ala­
rak muhterem Maliye Bakanımızın hareket
noktasından, bugün üzerinde münakaşa kabul
etmez ücret katagorilerini ele alarak tahlil ede­
ceğim. Bugün elimizde en sağlam, gerek resmî,
gerek hususî setör, gerek vekâlet ve gerekse bi­
zim için hiç kimsenin itiraz edemiyeceği tek
ücret konusu asgarî ücrettir. Bu asgarî ücret
üzerinde muhtelif grupları tahlil edip önünüze
sermek istiyorum. Ben istatistik okumuş istatis­
tik ilmi ile yetişmiş değilim. Hayatın ezdiği,
hayatın yetiştirdiği insan olarak konuşuyorum.
Elimde istatistik verecek bir vekâlet mekaniz­
ması da yok.
Şimdi resmî sektörü ele alalım. Hususî sek­
törden daha iyi iş şartına, sahiptir. Genel ola­
rak ücretleri daha ileridir. Fakat Sayın Bakanm söyledikleri kadar da değildir. 1939 da bir
dokuma işçisi 35 kuruş saat ücreti alıyordu. Bu
işçi hususî sektörde çalışıyordu. Bugün Sümerbankm umumî ücret vasatisi sosyal yardımlar
dâhil 228 kuruştur. Alâkalılar 290 olduğunu id­
dia ediyorlar. Bü ücret gerek 228 kuruş, gerek
290 kuruş, esasına göre nispet yapılsın hiçbir
zaman artış 12 mislini bulmaz. 1939 daki husu­
sî sektör işçisinin ücretinin, resmî sektör işçi
ücretinden düşük olması gerekir. Biz buna rağ­
men Sümerbankm bugünkü 228 kuruşluk vasa­
ti ücretini hususî sektör işçisinin 35 kuruşluk
ücretine taksim edelim. Görülecekki, aradaki
fark yedi mislidir. 290 ı taksim ederseniz ara-
O:2
daki fark sekizdir. Sekiz olduğu zaman vekâ­
letin % 10 hatası vardır.
Bir de Millî Savunma Bakanlığı iş yerleri izci­
leri için mevcut Dahilî Talimatnamesindöki ücret
tablolarına bakalım. Curada birinci sınıf usta­
nın ücretini ele alalım. 1938 tarihli Yönetmeli­
ğin 21 nci sayfasının 4 ncü paragrafında, bu us­
tanın saat ücreti başlangıçta 41 kuruştur. Baş­
kaca bir sosyal yardımı yoktur. Varsa da ka­
leme alacak kıymette değildir. Bu bakanlığın
1956 tarihli Dahilî Talimatnamesinin 33 ncü
sayfasının 9 ncu derecesindeki aynı vazifedeki
bir usta için 152 kuruş çıplak saat ücreti gös­
terilmektedir. Bu usta sosyal yardım olarak sa­
atte 5 kuruş çocuk parası, beş kuruş aile primi,
10 kuruş yemek ücreti ve iki kuruş da ayak­
kabı elbise parası ile yılda iki ikramiye alır.
Bunlarla bu ustanın ücreti saatte 208 kuruşu
bulur. 41 kuruşa 208 kuruşu taksim edersek us­
ta aleyhine % 10 yanılmak şartiyle artışın beş
misli olduğunu görürüz. 12 misli değildir.
Şimdi gelelim Tekel Bakanlığı iş yerlerinde
çalışanlara. Vaktinizi israf ediyorum, özür di­
lerim. İşçilere zam yapılması veya yapılmaması
hususunda Yüksek Heyetinizi aydınlatmak isti­
yorum.
Bu Bakanlık iş yerlerinde çalışan bir işçi
1939 da vasati olarak saatte 18 kuruş ücret alır.
Bu işçinin yevmiyesi günde 144 kuruş eder. Ay­
nı işçi bugün günde 680 kuruş yevmiye alır, yy-.
rica senede 2 maaş ikramiyesi vardır. Bu ikra­
miyenin aya tesadüf eden miktarı 34 liradır. Ay­
rıca ayda 30 lira civarında bir sosyal yardım
yapıldığını nazara alsak dahi bu işçinin aylık
ücreti bürüt olarak 268 lira tutar. Aynı işçi
1939 da aynı iş için ayda bürüt olarak 43 lira
20 kuruş alıyordu. Aradaki yükseliş farkı 6,2
dir.
Resmî sektör misallerini Devlet Demiryolla­
rı hakkında Sayın İsmail înan verdi. Şimdi
misalleri bırakıp bütün sanayie, bir göz ata­
lım.
Tekstil sanayiine gelince :
Memleketlimizde 20 vilâyette asgari ücret, çı­
raklar ve resmî sektör dâhlil; muhtelif kademe­
lerde 350 kuruş yevmiye ile 850 kuruş yevmiye
arasında değişir-. 20 vilâyette bü te^bit edilmiş­
tir. Bu yevmiyeleri 12 ye taksim edelim ve ha­
ricî' kısmetleri bulalım. Buna ait kademeleri oku­
mak istemiyorum, zamanınızı israf etmeyeceğim.
— 477 —