TBMM

C. Senatosu
B : 84
verir. Oyların -eşitliği halinde Başkanın oyu
kararı sağlar.
Komisyon kararları kesindir. Kararlar Res­
mî Gazete ile yayımlanarak yürürlüğe girer.
Komisyonun toplanma ve çalışma şekli, as­
gari ücret-erin tesbiti sırasında uygulanacak
esaslar ile, Başkan, üye ve raportörlere verile­
cek huzur hakları Çalışma ve Maliye bakan­
lıklarınca çıkarılacak bir yönetmedikte gösteri­
lir.
Asgari Ücret Tesbit Komisyonunun çalışma­
sını sağlamak ve kolaylaştırmak için Çalışma
Baknrtl^n ininde ayrıca bir büro İcmrfur.
BAŞKAN — Buyurun Sayın Gündoğan.
FİKRET GÜNDOĞAN (İstanbul) — Muh­
terem Başkan, pek muhterem
arkadaşlarım,
şahsi kanaatim odur ki, müzakeresini yap­
makta olduğumuz iş kanunu tasarısının en
önemli - maddelerinden bir tanesi 33 numara
adı altında tedvin edilen bu maddedir. Bu ha­
kikaten işin karşılığı olan ve bundan evvel ta­
rif edilen .ücretin asgari haddinin tâyin usu­
lünü gösteren bir maddedir.
Şimdi, sây karşılığı ücret, çalışma karşılığı
ücret çok eski tarihlerde bilindiği gibi işvere­
nin tamam':yle serbestçe takdir ve tâyin yetki­
si içinde bir keyfiyet idi ve iş tarihli, ekono­
mik tarih işverenlerin işçi ücretlerini keyfî
olarak tâyin etmiş olmalarının facia dolu say­
falarla büyük ciltler teşkil edecek kadar bir
hikâye ve roman niteliği, kazanmıştır. İşte ge­
lişen toplum şartları gelişen ekonomik şartlar
insan hakları bilhassa ve tarihte geçirilmiş bir­
çok ihtilâllerin de tesiriyle çalışanların ücret­
lerinin işverenin keyfî dışında, keyfî tâyini dı­
şında objektif esaslara bağlanmak istenmiştir.
ve şükür olsun ki, öyle diyelim ülkemizde do
sâyln, emeğin karşılığı olan ücretin tâyininde
hiç değilse asgari haddinin tâyininde işveren­
den bu hak alınmış ve objektif esaslara ve kıs­
taslara bağlanarak sosyal, değer
yargılarına
uygun, ekonomik şartlara uygun, gelişmiş top­
lum şartlarına uygun bir kıstas aranmış ve
bulunmaya çalışılmıştır. İşte 33 neü madde iş
karşılığı -ücretin asgari haddinin nasıl tâyin
jedîleeeğini gösteriyor ve görüldüğü gibi de bu­
rada asgari ücret tâyini tamamen bir kısmı Hü­
kümet âzası, üyesi olan, daha doğrusu memur
olan insanlarla, ;bir kısmı da işçi olan insan­
ların teşkil edecekleri bir heyetin takdirine bı­
11 . 7 . 19&7
:0 : 1
rakılmış oluyor. Hemen belirteyim ki, korku
saikiyle midir, bilmiyorum nedir, bu maddede
11 kişiden mürekkep bir heyet düşünülüyor,
galiba. Bunun altı tanesi 'Çalışma
Bakanlığı
ve diğer bakanlıklara ait memurlardan müte­
şekkil, beş tanesi de, Ankara'daki en büyük
işçi teşekkülünün seçeceği beş tane kimseden
müteşekkil. Şimdi asgari ücret tâyin edilir­
ken böylesine bir teşekkülün kurulmasında Hü­
kümet memurlarının fazlalığı acaba bu asgari
ücret haddinin işçi aleyhine veya lehine tâyi­
nine tesir eder olup, olmadığı mucibi münaka­
şadır. Ama burada uzun mücadeleler yapsak
dahi Hükümetçe getirilen tasarıda vaziyet böy­
le olduğuna göre, çok komisyonlardan da bu
şekilde geçtiğine göre bir muvaffakiyet kazan­
ma şansı bulunmadığı için bu asgari ücret tâ­
yinine salahiyetli olan meroiin teşekkül tarzına
dokunmak istememe rağmen dokunmadan ge­
çeceğim.
Asgari ücert tâyini biliyorsunuz eski kanu­
numuzda bölgeler nazarı itibara alınmak sure­
tiyle ve ayrı ayrı merciler tarafından kuvve­
den fille çıkarılıyordu. Şimdi 1964 yılında ge­
tirdiğimiz bu iş kanununun yeniliklerinden bi­
ri olarak asgari ücretin bütün ülke içinde ve
tek elden tâyin ve tesbiti iftiharımızı muciptir.
Bugün icrayı Hükümet eden iktidarın dahi bu
tek elden asgari ücret tâyini usulünü kabul
buyurması şayanı şükrandır. Kendileri lehine
bir puandır. Bu bakımdan
bugünkü Hükü­
metle görüş ayrılığı içinde değiliz. Ama bu
maddede böyle güzellikler, iböyle
yenilikler,
böyle mütekâmil unsurlar almakla beraber Ge­
çici Komisyon tarafından
yapılan bir küçük
değişiklikle asgari ücret tâyini işlemini siyasi
otoritelerin emrü kumandasına ve bu asgari
ücreti tâyin işinde siyasi otoritelerin, iktidar­
ların ve Hükümetlerin büyük bir baskı meka­
nizması işletmesine imkân sağlanmış bulun­
maktadır. Eğer müsaade buyurursanız kısacacık arz edeyim; haklı mıyım, haksız mıyım
meydana çıkacaktır. Bütün üyelerin bu mad­
deyi satır satır bildiklerini kaıbül ediyorum.
Ne diyor bu madde? «... her -türlü işçi, gemi
adamı ve gazetecilerin ekonomik ve sosyal ;dui'umlarının düzenlenmesi için Çalışma Bakan­
lığınca asgari ücret tesbit komisyonu aracılığı
ile ücretlerinin asgari hadleri tâyin ve tesbit
edilir» demek -varken burada bu asgari, ücret-
• ~ m —