sorularla suriye yabancı sermaye mevzuatı

İSTANBUL TİCARET ODASI
YAYIN NO: 2000-57
TÜRK GİRİŞİMCİLERİ İÇİN YURTDIŞI YATIRIMLAR REHBERİ DİZİSİ-29
SORULARLA
SURİYE
YABANCI SERMAYE
MEVZUATI
Hazırlayan:
Meltem DURAN
Volkan AYDOS
Aralık 2000
© Bu kitabın tüm hakları İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) aittir.
İTO'nun ve yazarının ismi kaydedilmek koşuluyla yayından
alıntı yapmak mümkündür. Ancaİ<, İTO'nun yazılı izni olmadan
yayının tamamı veya bir bölümü kopyalanamaz, çoğaltılamaz,
ticari amaçlarla kullanılamaz.
Bu kitapta öne sürülen fikirler yazarına aittir. İstanbul Ticaret
Odası'nm görüşlerini yansıtmaz.
Aralık 2000
İTO-İstanbul
ISBN-975-512-512-4
İTO Yayınları için ayrıntılı bilgi
Ticari Dokümantasyon Şubesi'nden edinilebilir.
Tel
Faks
E. Posta
(212) 455 63 29
(212)513 88 27 -(212) 520 10 27
[email protected]
Baskı:
Prive Grafik & Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti.
Tel: (0212) 527 33 24 - 526 37 27 - 526 47 12
Faks: (0212) 511 12 01
ONSOZ
Özellikle 1980'li yılların ortalarından bu yana iletişim ve
ulaşım teknolojisinde elde edilen başdöndürücü gelişme ve
biraz da buna bağlı olarak 1990'ların hemen başında eski
Doğu Bloku'nun dağılması ile boy gösteren süreç, diğer pek
çok alanda olduğu gibi dünya ekonomisinde de tek bir noktayı
işaret etmektedir. Dünyanın küçülmesi, diğer bir ifadeyle
küreselleşme...
Liberal ekonomi, çoğulcu demokrasi, ticarette koruma
duvarlarının kaldırılması vb. kavramların artık tartışmasız
kabul gördüğü günümüzde, sadece iç pazara yönelik olarak
ticari ve ekonomik faaliyetlerin sürdürülemeyeceği, içeride
ve dışarıda yerli-yabancı nereden gelirse gelsin rekabetin
başarı için birinci şart olduğu ve gerek bireysel düzeyde
gerekse ülke düzeyinde girişimci başansının üretilen ürünlere
tüm dünya üzerinde rekabetçi ortamda pazar bulabilme yetisi
ile ölçüldüğü ortaya çıkmıştır.
İçinde bulunduğumuz yıllarda öncelikle 1960'larda batı
Avrupa ülkelerinde çalışmaya giden işçilerimizin ikinci
kuşaklarının aktif olarak bulundukları ülkede kendi işini
kurması, daha sonra da Doğu Bloku'nun dağılması ile bu
ülkelerin herşeye ihtiyaç duyan yapısını değerlendiren
işadamlarımız sayesinde, büyük bir çoğunlukla KOBİ'ler
şeklinde gelişen yurtdışındaki Türk yatırımları, son
zamanlarda orta ve büyük ölçekli şirketlerimizin de atılımı
ile büyük artış eğilimini sürdürmektedir.
Türk ekonomisinin kalkınmasını görev edinmiş olan
Odamız Türk girişimcilerine yol göstermek için uzun yıllardır
sürdürdüğü
" i h r a c a t p a z a r a r a ş t ı r m a l a r ı , ülke
etütleri,yurtdışındaki Türk girişimcileri" araştırmalarına ilave
olarak 1999 yılında başlattığı yeni çalışma ile girişimcilerimiz
için potansiyel arzeden bazı ülkeleri, özellikle yatırım
mevzuatları yönüyle, büyüteç altına almayı hedeflemektedir.
"Türk girişimcileri İçin Yurtdışı Yatırımlar Rehberi Dizisi" adı
altında bir çok ülkeyi ele alan yayınımız yatırım yapmayı
planlayan işadamlarımıza ülkenin ekonomik yapısından
şirket kuruluşuna, teşvik sisteminden, vergi sistemine, yararlı
adreslere varıncaya kadar çok çeşitli sorularına kısa ve özlü
cevaplar getirmeye çalışacaktır.
AB ülkelerinden, BDT ülkelerine geniş bir coğrafyayı
inceleyen araştırma dizimizin toplam 16 kitaptan oluşan ilk
bölümünün ardından, yine 1999 Yılı içerisinde Odamız
elemanları tarafından "Pazar Araştırmaları" gerçekleştirilen
toplam 10 ülke daha çalışma kapsamına alınarak ülke sayısı
arttırılmıştır. Bu çerçevede dizimizin 29 kitapçığı olan
"Sorularla Suriye Yabancı Sermaye Mevzuatı" adlı yayınımızın
hazırlanması için araştırma k a p s a m ı n d a Suriye'de
gerçekleştirilen saha çalışmaları sırasında başta Sayın
Büyükelçi Cenk Duatepe olmak üzere Odamız araştırma
ekibine yardımcı olan ve yakın işbirliği gösteren T C . Şam
Büyükelçiliğinin tüm personeline içten teşekkür eder,
çalışmamızın ilgililere yararlı olmasını temenni ederim.
Prof.Dr.İsmail ÖZASLAN
GENEL SEKRETER
İÇİNDEKİLER
LBÖLÜM
Savfa No
SURİYE HAKKINDA GENEL BİLGİLER
l-Suriye Hakkında Genel Bilgiler
ll-Suriye'nin Dış Ticareti
lll-Türkiye ile Ticari İlişkiler
11
12
13
II.BOLUM
SORULARLA YABANCI GİRİŞİMCİLERİ İLGİLENDİREN
MEVZUAT
1-GENEL YAKLAŞIM
1.1 .Yabancı sermayenin ticari faaliyette bulunabilmesi,
yani bu ülkede bir şirket kurması ya da kurulu bir
şirkete ortak olması için özel bir izin alması
gerekli midir? Gerekli ise bu izin hangi merci
veya merciler tarafından verilmektedir?
15
1.2.Yabancı sermayeli şirketlerin faaliyetlerine çalışma
konuları bakımından getirilmiş sınırlama veya
kısıtlamalar var mıdır? Diğer bir ifadeyle yabancı
sermayeli şirketler yerli şirketlerin çalışabileceği
her sahada çalışabilirler mi? Kısıtlamalar varsa
hangi faaliyet konularını kapsamaktadır?
16
Sayfa No
2- YABANCI SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞUNDA
ARANILAN ŞARTLAR VE FORMALİTELER
2.1 .Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda yerli işçi
çalıştırma zorunluluğu var mı?
17
2.2.Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda
aranılan asgari sermaye sınırları var mı?
17
2.3.Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda anonim,
limited şirket olma zorunluluğu gibi şirket şekli
bakımından getirilmiş sınırlamalar var mı?
18
2.4.Yabancı sermayeli projelerle ilgili başvuru
işlemleri nasıl yapılmaktadır?
18
2.5.Suriye'de şube açmak için nereye
başvurulması gerekmektedir?
2.6.Şube açmak için gerekli belgeler nelerdir?
20
20
3-YABANCI YATIRIMCILARA TANINAN HAKLAR
3.1.Yabancı yatırımcının gayrimenkul
edinme hakkı var mıdır?
3.2.Yabancı yatırımcının kârını transfer etme,
mevcut yatırımda kullanma, yeni yatırımlarda
kullanma hakları var mıdır?
21
3.3.Yabancı sermaye yatırımları yeni mevzuat
değişiklikleri , kamulaştırma vb. değişikliklere
karşı korunmuş mudur?
22
4-TEŞVİKLER
4.1.Yabancı yatırımcı hangi vergi indirimleri
veya vergi muafiyetlerinden yararlanmaktadır?
22
21
Sayfa No
4.2.Yabancı yatırımcı için ithalatta gümrük muafiyeti
veya indirimi söz konusu mudur?
23
5-VERGİ YÜKÜ
5.1.Yabancı yatırımcının tabii olacağı vergi
yükü nedir ve oranları ne kadardır?
24
6-BANKACIUK
6.1.Yabancı yatırımcılar için bankacılık işlemlerinde
herhangi bir ayrımcılık yapılmakta mıdır?
24
6.2.Dış ticaretle ilgili döviz tranferleri serbest midir?
25
6.3.Suriye'de Türk bankası-bankaları
faaliyet gösteriyor mu?
26
6.4.Kambiyo Mevzuatı uyarınca, ülkedeki özel
şirketlerin gerçekleştirdiği ithalatta ödemeler
nasıl yapılmaktadır?
26
7-SERBEST BÖLGELER
7.1.Serbest bölgelerden yabancı yatırımcı
hangi koşulda yararlanabilmektedir?
28
III.BOLUM
YARARLI ADRESLER....
29
KAYNAKLAR
40
TABLOLAR ÜSTESİ
TABLO 1 :SURİYE'NİN DIŞ TİCARETİ
TABLO 2 -.TÜRKİYE-SURİYE DIŞ TİCARETİ
TABLO 3 :YILLAR İTİBARÎYLE
EKONOMİK GÖSTERGELER
12
14
14
I.BOLUM
I.SURIYE HAKKINDA GENEL BİLGİLER
Resmi Adı
Nüfus
Yüzölçümü
Nüfus Yoğunluğu
Nüfus Artış Hızı
Zaman Ayarı
Dil
rSuriye Arap Cumhuriyeti
:17.213.871 (1999 yılı tahmini)
:185.180 km^
:93 kişi / km2
:%3.15
."Türkiye ile aynı saat diliminde
:Arapça (Ülkenin kuzeyinde
Türkçe ve Kürtçe yaygın olarak
kullanılmaktadır)
.-Müslüman
% 90
Din
Hıristiyan
%10
:Çok Partili Cumhuriyet
Yönetim Sistemi
:4 yılda bir seçilen 250 üyeli
Parlamento
Halk Konseyi
Önemli Yerleşim Yerleri Nüfus Bilgileri^ (kişi)
Halep
:4.000.000
Homs
:1.600.000
Hama
:1.500.000
Şam (Başkent)
:1.400.000
Şam (İl)
:1.300.000
Para Birimi
ıSuriye Poundu (Suriye Lirası
olarak da adlandırılmaktadır.)
Döviz Kuru
:1 USD = 53.5 Suriye Raundu
(3.1.2001)
Enflasyon
:% 1.5 (1999, Tüketici fiyatlarıyla)
1) Rakamlar Yuvarlanmıştır
II.SURİYE'NİN DIŞ TİCARETİ
Son dönemlerde Suriye Hükümeti dış ticareti
canlandırmak için dışa yönelik ekonomik politikalar
doğrultusunda özel sektöre geniş imkanlar tanımaya
başlamıştır. Hafız Esad'ın vefatından sonra yapılan seçimler
sonucu oğlu Baser Esad Devlet Başkanlığı görevine getirilmiş
olup, dış ticaret politikasının nasıl olacağı henüz tam olarak
belirlenmemiştir. Ancak ülkede liberalleşme faaliyetleri göze
çarpmaktadır. Fakat halen ülke ekonomisinin 2/3'ü devletin
kontrolü altındadır. Petrol, diğer tabii kaynaklar, bankacılık
ve sigortacılık hizmetleri ve benzer sektörler devletin elindedir.
Ülkenin genel ihracat kalemleri içinde; petrol ve petrol ürünleri,
tekstil, pamuk, fosfat, meyve ve sebze, canlı hayvan ve yün
yer almaktadır. İthalat kalemleri içinde ise; makinalar ve
ekipmanlar, metal ve metal ürünleri, ham ve rafine şeker,
gıda maddeleri ve ulaşım ekipmanları yer almaktadır.
TABL0:1
Suriye'nin Dış Ticareti
(Milyar ABD Doları)
Yıllar
İhracat(FOB)
İthalat(FOB)
Ticaret Hacmi
Ticaret Dengesi
1994
3.3
4.6
7.9
-1.3
1995
3.8
4.0
7.8
-0.2
1996
4.1
4.5
8.6
-0.4
1997
4.0
3.6
7.6
0.4
1998
3.1
3.3
6.4
-0.2
1999
3.3
3.2
6.5
0.1
•
Kaynak:E.I.U World Outlook 2000, Syria
III.TÜRKIYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ:
Suriye'yle coğrafi yakınlık, ortak tarih ve kültürümüze
rağmen politik anlaşmazlıkların da etkisiyle ticari ilişkilerimiz
istenen düzeye ulaşamamıştır. Ancak son dönemde iki ülke
arasında ticareti arttırmak için yakın temaslar başlatılmıştır.
Başlıca ihraç ürünlerimiz; Kristal şeker, devamsız
lifler, margarin, ayçiçeği tohumu, telgraf ve telefon için toprak
ve sualtı kabloları, ayçiçeği tohum yağı, motorin, arpa,
Portland çimentosu, inorganik kimyasal müstahsallar, organiki n o r g a n i k bileşikler, p o l i e s t e r d e n t e k s t u r i z e iplik,
polipropilenden iplik, suni devamsız liflerden dikiş ipliği,
krepeli kağıt, polivinil asetat, dizel-yarıdizel yeni otobüsler,
kabuksuz fındık, pamuk ipliği, demir-alaşımsız çelik teller.
Başlıca ithal ü r ü n l e r i m i z ; Ham p e t r o l ,
mercimek(kabuksuz), pamuk tohumu yağı, kağıt ve kartonlar,
lineer alkilbenzen, kısa elyaflı pamuklar, tabii kalsiyum
fosfatlar, kimyon tohumları, dizel-yarıdizel yeni taşıtlar, nohut,
fasulye, yağlama yağları, şark yünleri, lineer alkil benzen,
sülfirik asitler-anyonlu, koyun türü hayvanların orijinal
bağırsakları, pamuk döküntüleri, anason tohumları, pirinç,
pamuk tohumu yağı.
^
^
^
1994
^
TABL0:2
Türkiye - Suriye Dış Ticareti
^
(MMyonABDDol^
1996
1997
238.8
253.8
272.1
267.7
1998
1999
309.9
232.2
2000
146.8
1995
68.4
307.2
170.4
43.8
258.1
456.2
297.6
530.2
724.9
617.0
539.2
210.0
14.0
-187.5
1.0
-74.8
533.2
-239.6
308.0
307.0
386.4
(10 aylık)
*Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmiştir.
Kaynak: DİE verileri
TABL0:3
Yıllar itibariyle Ekonomik Göstergeler
1994 1995 1996
1997 1998
1999
GSYİH
12.1
13.6
15.9
16.5
15.6
15.4
7.7
5.8
4.5
1.3
-1.5(^)
-1.5
570000
610000
580000
563000
553000
537000
15.3
8.0
8.3
23
-1.2
1.5
3.329
3.858
4.178
4.057
3.135
3.323
4.604
4.001
4.516
3.603
3.307
3.241
.-1.619
-490
-742
-291
-602
-382
20.6
21.3
21.4
20.9
21.1^^^
21.4
11.23
11.23
11.23
11.23
11.23
11.23
(milyar ABD $)
Reel GSYİH
Artışı (%)-
Petrol Üretimi
(varil/günlük)
Enflasyon Oranı (%)
(Tüketici Fiyatlarıyla)
İhracat
(FOB/milyon ABD $ )
İthalat
(FOB/milyon ABD $ )
Cari Işlem.Dengesi
(milyon ABD $)
Dış Borç
(milyar ABD $)
Kambiyo Kuru^^)
(SP:ABD$)*
Kaynak: EIU World Outlook 2000, Syria
(a)E.I.U Tahminleri
b) Resmi Oranlar
II. BOLUM
SORULARLA YABANCI GİRİŞİMCİLERİ
İLGİLENDİREN MEVZUAT
1.GENEL YAKLAŞIM
1.1. Yabancı sermayenin ticari faaliyette bulunabilmesi,
yani bu ülkede bir şirket kurması ya da kurulu bir şirkete
ortak olması için özel bir izin alması gerekli m i d i r ?
Gerekli ise bu izin hangi merci veya merciler tarafından
verilmektedir?
Ülkedeki yabancı sermaye ile ilgili tüm düzenlemeler
ile uygulanan teşvikler 1991 yılında çıkartılan 10 Sayılı
Yatırım Yasası ile yapılmaktadır. 1991 yılında çıkartılan 10
Sayılı Yatırım Yasası (Investment Law Number 1 0 / 1 9 9 1 )
ise ülkenin dış yatırımlara açılımında bir dönüm noktası
olarak kabul edilmektedir. Sözkonusu kanun ile döviz, dış
ticaret ve vergi alanlarında yabancı yatırımcılara önemli
avantaj ve kolaylıklar tanınarak ülkedeki dış yatırımların
arttırılması amaçlanmış ve bunda da büyük ölçüde başarılı
olunmuştur. Sözkonusu yasa iki kuruluşun gözetimindedir.
• Y ü k s e k Yatırım Konseyi
Başbakan, iki başbakan yardımcısı, yedi bakan ve
Yatırım Bürosu Başkam'nm katılımıyla oluşturulan Yüksek
Yatırım Konseyi, 10 Sayılı Yatırım Yasası çerçevesinde
öngörülen talepleri değerlendirmekle, lisans vermekle ve
proje ile ilgili gerekli kararları çıkartmakla yükümlüdür.
•Yatırım Bürosu
Yapılan başvurulan Yüksek Yatırım Konseyi'ne havale
etmekte ve çıkan kararların uygulanmasını izlemektedir.
Sözkonusu kurum ayrıca, proje uygulaması sırasında
yatırımcılardan gelen başvuruları değerlendirmek ve
yatırımcılara yardımcı olmakla iştigaldir.
Yatırım Bürosu
Adres:
BağdatCaddesi, Şam-SURİYE
(Baghdat St.Damascus-SYRİA)
Tel :
+ 963 11 441 04 48-441 20 39
Faks:
+ 963 11 442 81 24-441 31 02
1.2. Yabancı sermayeli şirketlerin faaliyetlerine çalışma
konulan bakımından getirilmiş sınırlama veya kısıtlamalar
var mıdır? Diğer bir ifadeyle yabancı sermayeli şirketler
yerli şirketlerin çalışabileceği her sahada çalışabilirler
m i ? Kısıtlamalar v a r s a h a n g i f a a l i y e t konularını
kapsamaktadır?
10 Sayılı Yatırım Yasası'ndan; Suriyeliler (Yurtiçindeki
ve y u r t d ı ş ı n d a k i ) , A r a p l a r ve d i ğ e r y a b a n c ı l a r
yararlanabilmekte, yatırımlarda gerekirse devletin ortaklığı
da gündeme gelebilmektedir.
Sözkonusu kanun çerçevesinde belirlenen yatırım
alanları;
• Tarım ve gıda işleme projeleri,
• Devletin tekeli dışındaki sanayi
• Taşımacılık projeleri
projeleri
olarak sıralanmaktadır. Sözkonusu projeler için gerekli olan
koşullar ise;
• Devletin kalkınma planlarıyla uyumlu olması,
• Gerektiği ölçüde yerel kaynaklardan yararlanılması,
• Ekonomik kalkınmaya katkısı ve iş imkanları
yaratılması
• Modern ve yeni makina ile ileri teknoloji kullanılması
olarak belirtilmiştir.
2) Y A B A N C I SERMAYELİ ŞİRKET KURULUŞUNDA
ARANILAN ŞARTLAR
VE
FORMALİTELER
2.1. Yabancı s e r m a y e l i şirket kuruluşunda yerli işçi
çalıştırma zorunluluğu var mıdır?
Yabancı sermayeli şirketin belirli oranda yerli işçi
çalıştırma zorunluluğu bulunmamaktadır.
2.2. Yabancı sermayeli şirket kuruluşunda aranılan asgari
sermaye sınırları var mı?
Projelerdeki sabit sermaye değeri, en az 10 milyon
Suriye Lirası (240.000 ABD Doları) olup, bu limitte
Başbakanlığın kararı uyarıca değişiklik yapılabilmektedir.
2.3. Yabancı s e r m a y e l i şirket kuruluşunda a n o n i m ,
l i m i t e d şirket o l m a zorunluluğu g i b i şirket şekli
bakımından getirilmiş sınırlamalar var mıdır?
Yatırım Yasası çerçevesinde oluşturulan projeleri
yürütebilecek şirket tipleri;
• Özel Limited Şirketler,
• Özel Anonim Şirketler ve
• Ortak Girişimler (en az % 25 devlet katılımı olmak
üzere)
olarak sıralanmaktadır.
2.4. Yabancı sermayeli projelerle ilgili başvuru işlemleri
nasıl yapılmaktadır?
Yatırım yasası kapsamındaki projelerle ilgili başvuru
işlemleri aşağıdaki prodesüre uygun olarak yürütülmektedir.
1) Yatınmcılar, yapılacak yatırımlarla ilgilenen bakanlığa
başvuruda bulunurken, projeyle ilgili mali, idari ve hukuki
prosedürlerini başvurunun ekinde bulundurmak zorundadırlar.
2) Başvuru dosyasıyla ilgilenen bakanlık görüş bildirerek
dosyayı izin belgesini verecek olan Yüksek Yatırım Konseyi'ne
30 gün içerisinde havale etmektedir.
3) Yüksek Yatırım Konseyi, iznin çıkarıldığı tarihten
itibaren bir yıl içerisinde projeye (ciddi engeller olmadığı
sürece) hayatiyet kazandıracak adımlar atılmadığını tespit
eder ise projeyi iptal etme hakkına sahiptir.
Aranan Belgeler
Hile ve sahtekârlığın bertaraf edilebilmesi için
yatırımcıların ticaret yasasına uygun bir muhasebe defteri
ve proje ile ilgili gelir, gider ve kolaylıklardan yararlanan
maddelerin yer aldığı bir özel kayıt defterini tutmaları
gerekmektedir.
Aynca firma, saymanlıkça hazırlanan ve kâr ve zararın
yer aldığı yıllık bilançolarını, mali yıla müteakiben 4 ay
içerisinde Yüksek Yatırım Konseyi'ne sunmakla yükümlüdür.
10 Sayılı Yatırım Teşvik Kanunu
kapsamına
alınması istenen projelerin onayı için izlenmesi pereken
yol kısaca;
1. Bir danışma şirketine proje fizibilite raporu
hazırlatılması,
2. Yatırım Bürosu'ndan alınacak formun doldurularak
ilgili bakanlığa havalesi,
3. Gerekli belgelerle (vekaletname ve bir avukat
tarafından hazırlanması öngörülen şirket kuruluş
akdi) Yatırım B ü r o s u ' n a b a ş v u r u l m a s ı ,
olarak üç adımda açıklanabilir. Sözkonusu işlemler
yaklaşık bir ay sürmektedir.
2.5. Suriye'de şube açmak için nereye başvurulması
gerekmektedir?
Suriye'de şube açmak isteyen yabancı bir şirketin
Ekonomi ve Dış Ticaret B a k a n l ı ğ ı ' n a b a ş v u r m a s ı
gerekmektedir.
Ekonomi ve Dış Ticaret Bal<anlığı
Adres:
Salhiyeh, Po. Box, Şam-Suriye
Tel :
+ 963 11 221 51 7 2 - 2 2 1 35 13
Faks :
+ 963 11 222 56 95
2.6. Şube açmak için gerekli belgeler nelerdir?
Şube açmak için gerekli belgeler aşağıda yer almaktadır:
• Şirket kuruluş ve kaydına ilişkin belgeler,
• Şirketin iç düzenlemelerini gösteren belgeler,
• Kaynaklar dışındaki şirket sermaye bildirimi,
• Ticari kayıt belgesi,
• Şirketin bir ortaklık, kamu malı veya yabancı bir
ortaklık olmadığına dair bir bildirim (Kamu
şirketlerinin şube açabilmesi için ayrıca
Başbakanlığın onayı gerekmektedir),
• Suriye'de şube açılmasına ilişkin şirket kararını
gösteren belge ile bu şubenin merkeze bağlı
olacağına dair bildirim,
• Şube yöneticisinin temsil yetkisini gösteren belge
(Temsilcinin milliyetine ilişkin kısıtlama
bulunmamaktadır),
• Şirketin ticari bilançoları.
Yukarıdaki belgelerin, yabancı şirketin ülkesindeki
Ticaret Odası, Dışişleri Bakanlığı, sözkonusu ülkedeki Suriye
Büyükelçiliği ve ayrıca Suriye Dışişleri Bakanlığı'na tasdik
ettirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, bütün belgelerin yeminli
tercüman tarafından Arapçaya çevrilmesi zorunludur.
3) YABANCI YATIRIMCILARA TANINAN HAKLAR
3.1. Yabancı yatınmcının gayrimenkul edinme hakkı var mıdır?
( Hangi koşullar dahilinde vardır?)
Araplar dışında kalan yabancı yatınmcılarm Suriye'de
gayrimenkul edinme hakları bulunmamaktadır.
3.2. Yabancı yatırımcının kârını transfer etme, mevcut
yatırımda kullanma, yeni yatırımlarda kullanma hakları
var mıdır?
Yabancılar ve geçimini yurt dışında sağlayan Suriyeliler,
proje için döviz olarak getirdikleri sermayeyi, projenin
işletmeye geçmesinden 5 yıl sonra tekrar döviz cinsinden
yurt dışına çıkarma hakkına sahiptir. Yurda transfer edilen
miktarın üstünde bir para transferi mümkün değildir. Getirilen
sermaye üstü tahakkuk eden döviz cinsinden kâr ve faiz
miktarlarının da yılda bir defa yurt dışına transfer edilmesine
izin verilmektedir. Yerel para ise vergilendirmeye tabidir.
Yatırımcıların beklenmedik güçlüklerle karşı karşıya
kalmaları durumunda, getirdikleri parayı 6 ay içerisinde yurt
dışına çıkartmalarına izin verilmektedir.
Genelde kârların yurt dışına transferi yıllıktır.
Yatırımcılar, taşınır ve taşınmaz mallarını "Inter - Arab
Investment Guarantee Corporation" veya Suriye'nin ilgili
makamlarının uygun gördükleri herhangi bir kurum nezdinde
sigortalatmaları mümkündür.
Projede görevli yabancı uzman ve teknisyenler, aldıkları
maaş ve ücretlerin yarısını, iş sonu tazminatın ise tamamını
döviz olarak yurt dışına transfer etme hakkına sahiptir.
3.3. Yabancı s e r m a y e y a t ı r ı m l a r ı y e n i m e v z u a t
değişiklikleri, kamulaştırma v b . değişikliklere karşı
korunmuş mudur?
Suriye'de yabancı sermaye yatırımlarının korunması
konusunda yeterli düzenlemeler bulunmamaktadır. Bununla
birlikte Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Arap
Dünyası haricinde sadece Romanya, Çek Cumhuriyeti,
Kıbns Rum Kesimi ve Hindistan ile imzalanmış bulunmaktadır.
4.TEŞVIKLER
4.1. Yabancı yatırımcı hangi vergi indirimleri veya vergi
muhafiyetlerinden yararlanmaktadır?
Sözkonusu yasa çerçevesinde kurulan tüm projeler
gelir ve emlak vergisinden belirli bir süre muaftır. Muafiyet
süresi şirket tipi ile üretim ve ihracat yüzdesine göre
değişmektedir.
Vergi muafiyeti karma şirketler de, kuruluş tarihinden
itibaren 7 yıl, diğer iki tip şirket için ise üretim tarihinden
itibaren 5 yıldır. Üretiminin %50'sinden fazlasını ihraç eden
şirketlerin muafiyet süreleri 5 yıl dolduktan sonra 2 yıl daha
uzatılmaktadır.
Onay tarihi ile üretim tarihi arasındaki süre 3 yıl fazla
uzar ise, aradaki süre yukarıda sözü edilen vergi muafiyet
süresinden düşülmektedir. Firmanın kuruluş tarihi Resmi
Gazete'de belirtilen tarih olarak kabul edilmektedir.
4.2. Yabancı yatırımcı için ithalatta gümrük muafiyeti
veya indirimi söz k o n u s u m u d u r ?
Şirketler, ithalat rejiminin yasak ve kısıtlamalarına bağlı
kalmadan ithalat yapabileceklerdir. Sözkonusu yasa ithalatı
maddeler itibariyle;
a) Makine, teçhizat gibi projenin kuruluşu için gerekli
tüm mallar,
b) Muhtelif servis araçları,
c) Projenin yürütülmesi için gerekli olan tüm materyaller
(hammade gibi)
olmak üzere üç ana kategoriye ayrılmaktadır. Kategori a'da
yer alan maddeler; resim, harç, damga pulu, yerel ve gümrük
v e r g i l e r i n d e n muaf o l u p h e r h a n g i bir s ı n ı r l a m a
bulunmamaktadır. Kategori b ve c'de bulunan maddelerin
büyük miktarlardaki ithalatı için ise Yüksek Yatınm Konseyi'nin
onayı gerekmektedir. Her üç kategoride sözü edilen maddeler
piyasada satılamaz ve Yüksek Yatırım Konseyi'nin müsadesi
olmadan ihraç edilemez.
5. VERGİ YUKU
5.1. Yabancı yatırınficmm tabii olacağı vergi yükü nedir
ve oranları ne kadardır?
Yabancı y a t ı r ı m c ı l a r ı n tabii o l d u ğ u
vergiler;
• Gelir Vergisi (Kârın %17 - %75'i arasında),
• Yerel Yönetim Vergisi (%5 - %10)
• Savaş Vergisi (Gelir Vergisinin %30'u)
olarak sıralanmaktadır.
6. BANKACILIK
6.1 .Yabancı yatırımcılar için bankacılık işlemlerinde
herhangi bir ayrımcılık yapılmakta
mıdır?
Suriye'de bankacılık sektörü devletin kontrolünde olup,
ülkede faaliyetleri Merkez Bankası tarafından kontrol edilen
beş banka mevcuttur. Bunlar;
• Suriye Ticaret Bankası (The Commercial Bank of
Syria),
• Tarımsal Kooperatif Bankası (The Agricultural
Cooperative Bank),
• Sanayi Bankası (The Industrial Bank),
• Emlak B a n k a s ı (The Real Estate B a n k ) ,
• Halkın Kredi Bankası (The People's Credit Bank)
olarak sıralanmaktadır.
6.2. Dış ticaretle ilgili döviz transferleri serbest midir?
Suriye Ticaret Bankası, ülkenin en büyük ve önemli
bankasıdır. Döviz işlemleri için tek resmi kuruluş olduğundan,
yabancı şirketlerin^temas halinde olduğu tek mali kuruluş
niteliğindedir. İç ve dış ticaret finansmanı, döviz bozdurma
ve provizyon işlemleri bu bankanın sorumluluk alanına
girmektedir. 10 sayılı Yatırım Yasası uyarınca, yurtdışında
bulunan Suriye vatandaşlarının paralarının ülkeye transferi
ve yabancı sermaye akışı bu banka kanalı ile olmaktadır.
Suriye Ticaret Bankası dışında kalan diğer bankalar
ise daha küçük ve belirli konulara yönelik olan bankalardır.
Sözkonusu bankalar tasarruf hesapları ve yerel piyasaya
s a ğ l a n a n k ı s ı t l ı k r e d i l e r için k u l l a n ı l m a k t a d ı r .
Suriye Merkez Bankası ise yukarıda da bahsedildiği
üzere bankaların tüm işlemlerini kontrol etmekte ve para
arzını düzenlemektedir. Uluslararası bankacılık işlemlerinde
sadece Merkez Bankası ve Suriye Ticaret Bankası yetkilidir.
Yurtdışında döviz hesabı bulundurma hakkı da bu iki bankaya
verilmiştir. Ülkede yabancı döviz alma yetkisi ise sadece
Suriye Ticaret Bankası'na aittir.
Yatırım için gerekli finansman %100 konvertible döviz
olmalıdır. İhracatın %75'i bankaya yatırılmalıdır. Kâr ve
sermaye transferleri serbesttir.
6.3. Suriye'de Türk bankası/bankaları faaliyet gösteriyor
mu?
Ülkede faaliyet gösteren hiçbir özel ya da yabancı
banka faaliyet göstermemekte olup, hiçbir Türk Bankası da
mevcut değildir.
6.4. Kambiyo Mevzuatı uyarınca, ülkedeki özel şirketlerin
gerçekleştirdiği ithalatta ödemeler nasıl yapılmaktadır?
Ülkedeki özel şirketlerin gerçekleştirdiği ithalatta,
L/C'lerin( akreditif) Suriye Ticaret Bankası'nda açılması
gerekmektedir. Suriyeli özel sektör ithalatçıları resmi döviz
rezervi bulundurma hakkına sahip değildir. Bu nedenden
dolayı ödemeler;
• Yurtdışında bulunan döviz hesapları,
• İhracat yaparak kazandıkları döviz veya bir
ihracatçıdan satın aldıkları döviz ("export dollars")
ya da
• 180 günlük kredi kolaylığı ile yapılan ithalat
yolları ile yapılmaktadır.
Suriye Ticaret Bankası'nda tutulan "export dollars" ile
yapılan ithalatta, Suriyeli firma ithalat iznini aldıktan sonra
aynı bankada kredi mektubu açar ve malı kabul etmesini
takiben yabancı ihracatçı firmaya para transfer edilir.
İthalatçının yurtdışında bulunan hesabı aracılığı ile
yapılan ithalatta, Suriyeli firma satın aldığı malın bedelini bu
hesabından Suriye Ticaret Bankası'na transfer ederek kredi
mektubu temin etmekle ve malın teslimini takiben sözkonusu
banka yabancı firmaya ödeme
yapmaktadır.
Yabancı firmanın, Suriye Ticaret Bankası'nm ödeme
yapmasını beklemek istemediği durumlarda, Suriyeli ithalatçı
yurtdışındaki hesabından ikinci bir transfer yaparak, malın
bedelini ihracatçıya ödemekte, malın "ödenmiştir" ibaresiyle
ülkeye girişinden sonra Suriye Ticaret Bankası, sözkonusu
meblağı ihracatçının yurtdışındaki hesabına göndermektedir.
Bazı durumlarda, ihracatçı firmalardan, ithalatçıya 180
günlük kredi kolaylığı sağlamaları istenmektedir. İhracatçıların
genellikle kabul etmek istemedikleri bu uygulamada, Suriyeli
ithalatçı aldığı malın bedelini Suriye Ticaret Bankası'na
yatırmaktadır. 180 gün sonra parayı ihracatçının yurtdışındaki
bankasına transfer etmesi beklenmektedir. Ancak, ithalatçı
firma malın bedelini Suriye Ticaret Bankası'na yatırmış
olmasına rağmen, yurtdışındaki hesabından ikinci bir ödeme
yapar. İthalatçı bankasının ödeme yapıldığını Suriye Ticaret
Bankası'na bildirmesi üzerine, banka 180 günün sonunda
parayı ithalatçının hesabına transfer etmektedir. Pratik
olmayan bu yöntem son zamanlarda giderek azalmıştır.
Suriye'ye ihracat yapacak olan bir firma, Suriyeli
ithalatçı ile arasında güvene dayalı uzun süreli bir ilişki
yoksa, "Belge Karşılığı Nakit - Cash Against Document"
esasına dayalı bir iş bağlantısına girmekten kaçınmalıdır.
Zira bu durumda Suriye Ticaret Bankası'nm, Suriyeli firmanın
malı herhangi bir nedenle kabul etmemesi halinde ihracatçı
firmaya ödeme yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
7. SERBEST BÖLGELER
7.1. Serbest Bölgelerden yabancı yatırımcı hangi koşulda
yararlanabilmektedir?
Yabancı şirketler ancak Suriye toprakları üzerinde
şubelerinin yer alması veya yerel temsilcisinin Suriye
vatandaşı olması koşullarında serbest bölgelerden
yararlanabilmektedir. İsrail malları, narkotik maddeler ve
silahlar dışında kalan tüm ürünlerin serbest bölgelere girişine
izin verilmektedir.
Ml. BOLUM
YARARLI ADRESLER
Türkiye Temsilcilikleri
• TC Şam Büyükelçiliği
(Turkish Embassy)
Chare Ziad Ben Abi Soufian 56 - 58
BP. 3738
Damascus
Telefon: + 963 11 333 14 11 / 333 13 70
Faks: + 963 11 333 92 43
• TC Şam Büyükelçiliği
Ticaret Müşavirliği
(Commercial Counsellor)
Chare Ziad Ben Abi Soufian 56 - 58
B.P. 3738
Damascus
Telefon:+ 963 11 333 31 42
Faks: + 963 11 331 49 65
Posta Adresi: P.O. Box 3995 Damascus / Syria
• Halep Başkonsolosluğu
(Turkish Consulate General)
Rue Du Caire 234 Muhafazat
P.O. Box 293
Aleppo
Telefon: + 963 21 661 040
Faks: + 963 21 661 050
Suriye Temsilcilikleri
• Suriye Büyül^elçiliği
Sedat Simavi Sok. No: 40
Çankaya / Ankara
Telefon: 312 440 96 57
Faks: 312 438 56 09
• Suriye Konsolosluğu
Maçka Cad. No: 59 Kat 3
Teşvikiye / İstanbul
Telefon: 212 232 71 1 0 / 232 67 21
Faks: 212 230 22 15
Bakanlıklar
• Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü
(Office of the Prime Minister)
Shainbander St.
Damascus
Telefon:+ 963 11 222 60 01 / 2 2 1 02 12
Faks:+ 963 11 223 33 73
• Savunma Bakanlığı
(Ministry of Defence)
Palestine St.
Damascus
Telefon:+ 963 11 371 83 06
Faks:+ 963 11 441 75 46
• Maliye Bakanlığı
(Ministry of Finance)
Al - Sabee Bahrat Sq.
Baghdad st.
P.O. Box 13136
Damascus
Telefon:+ 963 11 221 96 02
Faks:+ 963 11 222 47 01
• Eğitim Bakanlığı
(Ministry of Education)
Al - Mazria Shahbandar St.
Damascus
Telefon:+ 963 11 444 47 03
Faks:+ 963 11 222 77 36
• Elektrik Bakanlığı
(Ministry of Electricity)
Kouatly St.
Damascus
Telefon:+ 963 11 222 30 86
Faks:+ 963 11 222 77 36
• Kültür ve Ulusal Rehberlik Bakanlığı
(Ministry of Culture & National Guidance)
Rawda
Damascus
Telefon:+ 963 11 333 15 56
Faks:+ 963 11 333 84 46
• Tarım Bakanlığı
(Ministry of Agriculture & Agrarian Reform)
Jabri St. Hejaz Square
Damascus
Telefon:
+ 963 11 221 36 13
Faks:
+ 963 11 224 40 78
• Ekonomi ve Dış Ticaret Bakanlığı
(Ministry of Economy and Foreign Trade)
Maysaloun st.
Damascus
Telefon:+ 963 11 221 35 13
Faks:+963 11 222 56 95
• Sağlık Bakanlığı
Parliament St.
Damascus
Telefon:+ 963 11 222 30 85
Faks:+ 963 11 331 04 04 .
• Enformasyon Bakanlığı
(Ministry of Information)
Mezza Autostrad
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 224 01 40
Faks:
+ 963 11 666 51 66
• İç İşleri Bakanlığı
(Ministry of Interior)
Ai - Marjah Sq.
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 221 10 01
Faks:
+ 963 11 222 34 28
• Sulama Bakanlığı
(Ministry of Irrigation)
Fardoss St.
Damascus
P.O. Box 4451
Telefon:
+ 9 6 3 11 221 27 41
Faks:
+ 963 11 224 68 88
• Adalet Bakanlığı
(Ministry of Justice)
Al - Nasar St.
Damascus
Telefon:
+ 963 11 221 41 05
Faks:
+ 9 6 3 11 224 62 50
• Diyanet İşleri Bakanlığı
(Ministry of Religious Affairs)
Rukn Al - Deen St.
Damascus
Telefon:
+ 963 11 221 88 53
Faks:
+ 9 6 3 11 441 99 69
• Sosyal Güvenlik Bakanlığı
(Ministry of Social Affairs & Labour)
Youssef Al - A z h e m Sq.
Damascus
Telefon:
+ 963 11 221 03 5B
Faks:
+ 9 6 3 11 224 74 99
• Çevreden Sorumlu Devlet Bakanlığı
(State Ministry for Environmental Affairs)
Al - Salheyeh
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 222 26 00
Faks:
+ 9 6 3 11 233 56 45
• iç Ticaret Bakanlığı
(Ministry of Supply & Internal Trade)
Al - Salheyeh
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 221 90 44
Faks:
+ 9 6 3 11 221 98 03
• Turizm Bakanlığı
(Ministry of Tourism)
Koutly St.
Damascus
Telefon:
+ 963 11 223 31 83
Faks:
+ 963 11 224 26 46
• Sanayi Bakanlığı
(Ministry of Industry)
Maysaloun St.
P.O. Box 12835
Damascus
Telefon:
+ 963 11 223 18 45
Faks:
+ 963 11 332 77 19
• Yüksek Öğretim Bakanlığı
(Ministry of Higher Education)
Al - Salheyeh
Damascus
Telefon:
+ 963 11 212 98 62
Faks:
+ 963 11 332 77 19
• Dış İlişkiler Bakanlığı
(Ministry of Foreign Affairs)
Shora, Muhajireen
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 333 12 00
Faks:
+ 963 11 332 76 20
• Petrol ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
(Ministry of Oil & Mineral Resources)
P.O. Box 40
Al - Adawi
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 445 59 72
Faks:
+ 963 11 445 77 86
• Ulaştırma Bakanlığı
(Ministry of Transport)
Abou Roumaneh
Damascus
Telefon:
+ 963 11 333 68 01
Faks:
+ 963 11 223 33 17
• iletişim Bakanlığı
(Ministry of Communications)
Parliament
Damascus
Telefon:
+ 963 11 222 70 33
Faks:
+ 9 6 3 11 224 64 03
• İmar Bakanlığı
(Ministry of Construction)
Al - Jabri St.
Damascus
Telefon:
+ 9 6 3 11 222 35 95
Faks:
+ 963 11 221 52 43
• Yerel Yönetimler Bakanlığı
(Ministry of Local Administration)
Bahsa St.
Damascus
Telefon:
+ 963 11 223 78 81
Faks:
+ 963 11 224 69 21
Ticaret ve Sanayi Odaları
• Suriye Ticaret Odaları Birliği
(The Federation of the Syrian Chambers of Commerce)
Mousa Bin Nosair St.
P.O. Box 5909
Damascus (Şam)
Telefon:
+ 963 11 333 73 44
Faks:
+ 963 11 333 11 27
• Şam Ticaret Odası
(Damascus Chamber of Commerce)
P.O. Box 1040
Damascus
Telefon:
+ 963 11 223 23 48 / 223 23 60
Faks:
+ 9 6 3 11 222 58 74
• Şam Sanayi Odası
(Damascus Chamber of Industry)
P.O. Box 1305
Damascus
Telefon:
+ 963 11 222 22 05 / 221 34 75
Faks:
+ 9 6 3 11 222 59 81
• Halep Ticaret Odası
(Aleppo Chamber of Commerce)
P.O. Box 1261
Aleppo
Telefon:
+ 963 21 338 236
Faks:
+ 963 21 624 434
• Halep Sanayi Odası
(Aleppo Chamber of Industry)
P.O. Box 1859
Aleppo
Telefon:
+ 963 21 620 600
Faks:
+ 963 21 620 040
• Homs Ticaret ve Sanayi Odası
(Homs Chamber of Commerce and Industry)
P.O. Box 440
Homs
Telefon:
+ 963 31 229 440
Faks:
+ 963 31 224 247
• Lazkiye Ticaret ve Sanayi Odası
(Lattakia Chamber of Commerce and Industry)
P.O. Box 124
Lattakia
Telefon:
+ 963 41 239 5 3 0 / 1
Faks:
+ 963 41 238 526
• Hama Ticaret ve Sanayi Odası
(Hama Chamber of Commerce and Industry)
P.O. Box 147
Hama
Telefon:
+ 963 33 233 304
Faks:
+ 963 33 223 910
Diğer Resmi Kurumlar
• Yatırım Bürosu
(Investment Office)
Baghdad St.
Damascus (Şam)
Telefon:
+ 963 11 441 04 48 / 441 20 39
Faks:
+ 963 11 441 31 02 / 442 81 24
• Suriye Merkez Bankası
(Central Bank of Syria)
29 Ayar Square
Damascus (Şam)
Telefon:
+ 963 11 222 48 00 / 222 05 50
Faks:
+ 9 6 3 11 441 14 3
• Suriye Arap Haber Ajansı
(Syrian Arab News Agency)
Baraml<a P.O. Box 2661
Damascus (Şam)
Telefon:
+ 9 6 3 11 222 82 3 9 / 2 2 2 40 20
Faks:
+ 963 11 222 45 72 / 222 42 92
• Gümrük Genel Müdürlüğü
(General Directorate of Customs)
Palestine St.
P.O. Box 329
Damascus (Şam)
Telefon:
+ 9 6 3 11 221 59 0 0 / 2 2 1 59 01
Faks:
+ 963 11 221 57 51
KAYNAKLAR
T.C. Şam Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, Türkiye-Suriye
İlişkileri Raporu
Trade Laws and Regulations
(www.fedcommsyr.org)
Law of Investment No:10-1991
(www.visit-syria./bis/lawl O.htm)
Suriye Ülke Etüdü, İstanbul Ticaret Odası Yayınları
İSTANBUL TİCARET ODASI YAYINLARI (2000)
2000/01 Yurtiçi Endüstri ve Sektörel Fuarlar Takvimi (2000-2001)
2000/02 Calender Of Industrî And Trade Fairs In Turkey
2000/03 Brezilya Otomotiv Yan Sanayii Pazar Araştırması
2000/04 Türkiye'de Şirket Kültürü ve İş Prensipleri
2000/05 İsveç Donduruimuş Sebze ve Meyve İhracat Pazar
Araştırması
2000/06 2000 Yıh Yurt İçi İndirimli Oteller Katalogu
2000/07 2000 Yıh Yurt Dışı İndirimli O t e l l e r
Katalogu
2000/08 2000 Yıh İndirimli Sağlık Kuruluşları Rehberi
2000/09 İş Dünyası İnternet Rehberi
2000/10 1999 Yılı İstanbul Küçük Sanayi Kapasite Kullanım
Araştırması
2000/11
1999 Yılı Sektörler İtibariyle Ankete Dayalı Ekonomik
Durum Analizi
2000/12 Doğu Anadolu Kış Olimpiyatları
2000/13 T u r k e y
The
Land
of
Bussines
Opportunities
2000/14 İTO Tahkim Uzlaştırma ve Hakem Bilirkişilik
yönetmeliği
2000/15 ITOTahkim Uzlaştırma ve Hakem Bilirkişilik Yönetmeliği
(İngilizce)
2000/16 Sorularla Bağkur Rehberi
2000/17 Rakamlarla Türkiye Ekonomisi (Türkçe)
2000/18 Turkey in Figures
2000/19 Sorularla Sosyal Güvenlik Rehberi
2000/20 İstanbul'un Ekonomik ve Sosyal G ö s t e r g e l e r i
Türkçe)
2000/21
stanbul'un Ekonomik ve Sosyal Göstergeleri (İngilizce)
2000/22 Dahilde İşleme Rejimi ve Tekstil Sektörüne Etkileri
2000/23 Karayolları Trafik Kanunu
2000/24 Tescil ve Sürücü Belgesi İşlemleri
2000/25 Yeni Vergi Sisteminin Değerlendirilmesi
2000/26 Özel Hastaneler
2000/27 Sınır T i c a r e t i n i n T ü r k i y e
Ekonomisine
Etkileri
2000/28 İstanbul Ticaret Odası Yayınları
2000/29 İnternette Ticaret ve Hukuksal Sorunlar
2000/30 Suriye Ülke Etüdü
2000/31 Doğu Anadolu Projesi ve Bölgesel Kalkınma Paneli
2000/32 Dünya'da ve Türkiye'de Evde Çalışma ve Eve İş
Verme
2000/33 Türkiye'de Yapay İstihdam ve İstihdam Politikaları
2000/34 İstanbul Bölgesel Finans ve Hizmet Merkezi
2000/35 Cezayir Üike Etüdü
2000/36 Sanayide Elektrik Enerjisi Nasıl Tasarruf Edilir?
2000/37 Sorularla Vergi M e v z u a t ı ve Teşvikleri
Rehberi
2000/38 Türk Sanayinin Durumu
2000/39 Türkiyede Seracılığın Gelişimi ve Geleceği Paneli
2000/40 Sorularla Gümrük Mevzuatı Rehberi
2000/41 Uluslararası Kuruluşlar Rehberi
2000/42 Yurtdışı Pazarlamada Büyük Mağazacılık Modeli
2000/43 Ekonomik Rapor
2000/44 Economic Report
2000/45 İnşaatçıların Deprem Hasarlarına Doğan Sorumlulukları
ile Hasarlı Binaların Onarımı ve Güçlendirme Yolları
2000/46 T ü k e t i c i n i n K o r u n m a s ı H a k k ı n d a M e v z u a t ve
İstanbul Ticaret Odasının Bu Konudaki Uygulamaları
2000/47 Başanlı İhracatçılar OTEX 99
2000/48 Polonya İhracat Pazar Araştırması
2000/49 Başanh Vergi Mükellefleri 99
2000/50 Türk Mutfağının FastFood Karşısındaki Yeri Paneli
2000/51 20001i Yıllarda Dünya Turizm ve Ticaretinde Yeni Bir
Merkez İstanbul
2000/52 Tarım Kesiminde Yeniden Yapılanma
2000/53 Yemekhanelerde ve Lokantalarda Gıda Sağlığı ve
Temizliği Semineri
2000/54 İş Dünyası Rehberi
2000/55 Sorularla Yugoslavya Yabancı Sermaye Mevzuatı
2000/56 S o r u l a r l a P o l o n y a Yabancı S e r m a y e
Mevzuatı
2000/57 Sorularla SuriyeYabancı Sermaye Mevzuatı
2000/58 İş Adamları ve KOBİ Yöneticileri İçin Dünya Seyahat
Rehberi