aşkın bulmaca
advertisement
AŞKIN BULMACA 18.yy'da Aydınlanma filozoflarıyla tariflenen modernlik, nesnel bilimi, evrensel ahlak ve yasayı, oluşturduğu strüktür çerçevesinde geliştirme sürecinden oluşur. Bu adım aynı zamanda, tüm alanların kendi potansiyellerini esoterik biçimlerden kurtarmaya çalışır. Uzmanlaşmış kültür birikimini gündelik yaşamın zenginleştirilmesinde ve sosyal yaşamı örgütlemek için de kullanmak istenir (Habermas,1990) BAROK KENT ‘ İnsanlar, 17. yüzyılda ünlü "Querelle des Anciens et des Modernes" zamanı Fransa'sında olduğu kadar, 12. yüzyılda Büyük Charles döneminde de kendilerini modern olarak değerlendirdiler. Yani, modern terimi, Avrupa'da, hep yeni bir dönemin bilincinin, antik çağlılarla kendisi arasında yeniden gözden geçirilmiş bir ilişki kurduğu dönemlerde ortaya çıkmaktaydı; dahası, bu dönemlerde, hep antik çağ, belli birtakım taklitlerle yeniden oluşturulması gereken bir model olarak görülmekteydi’. J. HABERMAS 2 KENTİN DÜNYA EKONOMİSİNİN BİR PARÇASI OLMASI : Güvenilir Bilgi Rejiminin Sarsılması Rönesans teorilerin uygulama alanı bulduğu bu dönemde kentler daha geniş ve görkemli hallere bürünür. Aristok çevrenin egemen olduğu kentsel düzenlemeler yer almaya başlar. Geometrik plan şemalarının merkezinde sarayların bulunması aristokrasinin etkisidir. Saraydan açılan ışınsal yollar da durumun biçimsel karşılığını simgeler. Rönesansın parçacı uygulaması yerini bütünsel yaklaşımlara bırakırken, ideal ketn tanımına park ve bahçeler dahil olmaya başlar. ALBERTI IDEAL İNSAN MİMARLIK: ideal kentler IDEAL KENT . OBJEKTIVIST KURAM: Doğa ile insan arasında bir arayüzde gerçeklik arayışı mimarlıkta temsiliyet Bu dönemde insan hala mimarlık alanında söz konusu değildir. Konuşulan ve tartışılan yine mimari yapılardır. İnsanı dinamik, ürünü ise statik olarak algılayan bir bakışla mimarlık nesnesinin tartışıldığu bu dönemde biçime düşkün yaklaşımlar ise nesneyi dinamik olarak nitelendirirken, nesneyi gerçek dünya pratikleri ile olan ilişkisinden koparırlar. mesafelenme MİMARLIKTA ÖZNE-NESNE DIYALEKTİĞİ ‘ Avrupa'da, 18.yüzyılın ortalarından başlayarak aynı açıklıkla ilk kez sorulmaya başlanması romantizmin yola çıkış noktasını oluşturur. Çünkü romantizm, adına ister modernite, ister aydınlanma veya kapitalizm diyelim, yaşamın dışında duran soyut bir mekanizma tarafından araçsallaştırılmak ve sistemin bir parçası haline getirilmek istenen bireyin başkaldırısıdır; öznenin kendisi olmayı talep etmesidir, deneyimlemeye ve sahici olanla karşılaşmaya duyulan özlemdir. Diğer taraftan romantizm ulus-devletin kuruluş sürecine refakat eden bir ideolojik söylemdir; ulus denilen hayali yapıyı inşa eden soyut değerleri deneyimlenebilir gerçekliklere dönüştürerek onun inandırıcılığına katkıda bulunur. Çünkü romantizmin dolayımsızlık arzusu kavramlarla yetinmez. Ülke denildiğinde gözün önüne manzaralar, kentler, yapılan yolculuklar, hatta doğada dolaşılan anlar gelmelidir G.AKIN kuram: ‘ Öznenin yeri Değişim her an vardır ve doğa bilimlerinin bir parçasıdır. Determinist bir yaklaşımla onu kültüre aktarmak hatadır. Çünkü değişime doğa bilimleri değil, özne karar verir.’ Günkut AKIN DİYALEKTİK MANTIK: TRANSENDENTAL MANTIK: KANT-Critical Judment of Mind ‘Bilim yansızdır, nesneldir’ HEGEL ‘Saf ben bilinçsiz, temsile sunulmamış olandır. Tarih oluştur, İçinde mutlak gerçeği barındırır. Birey Dışı alan/süreçsel bakış açısı Kant öğretisiyle bilimsel bilginin olanaklı olduğunu göstererek, Newton fiziğini temellendirir, fakat varlığın genel ilkeleri, Tanrı'nın varoluşu, ruhun ölümsüzlüğü gibi konuları ele alan geleneksel metafiziği olanaksız hale getirir. Çünkü, metafizik alanında, ruh, Tanrı, evren kavramlarını düşündüğümüz zaman, burada duyu-deneyi tarafından sağlanan malzeme bulunmaz. FONKSİYONEL KURTÇUK DUYGU/AKIL KOPMA PARADIGMASI Mimarlık bu kopma ile insanın tinsel yapısında uzaklaşır ve onu fonksiyonel bir kurtçuk olarak görmeye başlar. BİLGİ KURAMI Fenomenler dünyası-- noumenler dünyası ayrımı felsefe: Öznenin alanları Bilimsel Alanda Kırılma: Doğa Bilimleri Bilimsel Bilginin kutsanması İnsan Bilimleri BİLİMCİLİK DOĞUŞU Tarih ve Felsefeyi Bilimselleştirme Çabası Ampirik bilgi alanının benimsenmeye başlamasıyla felsefe alanında olan insan bilimleri ampirik bilgi alanının nesnesi haline gelir. Gerçek olan duygular değil,gözlemle elde edilen verilerdir. bilim: Bilgi ‘ Büyük sorun, modern mimarlığın, kentin, kendini doğa bilimlerine yakın görmesidir.’ Günkut AKIN
