yahya ıuemaı

TARAFSIZ BİR GÖRÜŞLE * *
YAHYA IUEMAI
astığımız zaman onun şu mü­
A N A T K Â R L A R IN
ço ­
YAZAN :
meyyiz vasıflariyle karşılası cukluk ve ilk gemlik
nz;
hayatı ve bu hayat dev­
■
I __Yahya Kemal fikir, his
resinin türlü tesir ve intiba­
■
d
ı
f
r
.
Yahva
Kemal’
in
a.
S
r
i
hayali, icabında şiirlerinin
ları tatlı ve acı hâtıraları b;üRakoecdadının
çt <j___ malikânesi’
„îlik â n esiy/ - u t ç muhteva malzemesi olarak
tün bir sanat ömrüne müessir­ kmcı
bîrlikte kullanmayı bilmiştir.
dir. Hafızayı besliyen. büyü­ di I I I . Mustafa devrinin san­
I I __ Fikirle sanatın beraber
ten, muhayyileye kaynak va­ cak beylerinden ve A'eksmaç
yürüyeceğini en güzel misal­
zifesini gören bu ilk intiba ve muharebesinin şöhretli kuma .lerle göstermiştir. III — Yah­
hâtıralar sanatkârın yaşayışı danlarından Sehsuvar Pasa bu
ya Kemal gibi tarih zevkim
boyunca tazedir, canlıdır, renk kırlarda at oynatmıştı. Nışlı
şiirlerinde yaşatan şair pek
lidir. Hayat, ihtiyar günlerin­ Hafız Mahmut Pasa, devrinde
azdır. IV — Onun şiirlerinde
de bütün bir teselliyi, maziyi şöhret yapmış bir
lirizm, realizm ve romatizmin
yadetmede bulur. Istıraplara dı. Onların ve diğer Türk bü­
birbirleriyle en güzel ve en
mukavemeti de gençlik hâtı - yüklerinin »kınları sairin conefis mücadelelerini bulabili ralarımızı canlandırmakta, i- *uk muhAyyilwinde buyuk i*
riz. V — Hayat için hayata
bıraktı. Soma gerileme ve çok
ileriyi zevkli, renkli tasavvur
me devirlerinin acılarını duy­ iştiyakın, yaşamak aşkının ve
etme imkânlarında arıyoruz.^
du. Tesalya harbinin başlaması ona hasretin en güzel ifadesi
Hem Nietzsche’nin dediği
^nun siirlerindedir. V I — Fi­
üzerine annesi Nakiye Hanım­
gibi hakikati bulmakta en bü­
la birlikte Ustüpten Selânik’e
zik ötesi problemler onun şiir­
yük idlâlcinin kendimizi avut­
gönderilmek suretiyle bizzat
lerinde sert, mücerret değil­
mak olduğunu bildiğimiz hal­
dir; korku vermez. Ona göre
hicreti yasadı. H icret!.. Bunu
de!.. Y ’ lnız sanatkârın diğer­
Anadolu gibi Rumeli de bilir!..
ölmeden ölmek fecîdir:
lerinden bir farkı vardır: O,
Ölmek değildir ömrümüzün en feri
OsmanlI imparatorluğunun çö­
hayatı seyretmez, hayatı yara­
. ili
zülme ve çökme devirleri, acı
tır; Hayat ıstıraplar tasısa da­
.Uütkil budur ki ölmeden evvel
hicret
levhaları
çizmiştir.
ölürken
hi!.. Bir şeyi neticelendirmek
‘ Bayron” u bedbaht eden meO da her duyan insan gibi:
için kudret, yeni bir »eye baş­
Yasamak ölmek için, fakat ölmek
lâl, onun devamlı bir med ha­
lamak için kudret!.. Hele so­
ne için?!..
linde bulunması idi. Küçük
ba bası yasma gelmiş olanlar
Der
ve
ondan
sonra
şair ru­
yaslarda akıncı türküleriyle
için bu kudretin rüyasını gör­
hu bir teselli arar:
beslenen Yahya Kemal’in ruhu,
mek bile tatlı bir teselli değil­
H sr gelen rind kanar zevke hu
gençliğinde rüyasına giren fâmecliste kenıal
ini?..
tihâne zanlarla kuvvetlenirken
Canib-i rahmete son çektiği
Bağdatlı Ruhi'nin:
sağarle
döner!
Geçmede vakt-i febap ve Helmede
gözleri de bir imparatorluğun
ey gamı-şeyh
“ Sessiz Gemi” nin:
çökmekte
olduğunu
görüyor
Gitmede dilden safa, oözden cüd
Dümiada sevilmif ve seven nafile
bekler
eksilm ede.'du.
Bilmez ki giden sevgililer
Beyitini tekrar edenler hayat
Nihayet Istanbula geliş ve
dön migeçekler !..
yarısının bittiğine vaktinden
Paris’e gidiş: Bir med halin­
Beyti, bize ismini şu anda
de bulunan ruhu, med halinde­
evvel inananlardır. Bergson'ur.
hatırlayamadığımız bir sairin
ki açık denizin en yakın aşina­
dediği gibi bilmezler ki hayat­
şu güzel beytini düşündürü­
sıdır. Kıyı, fırtınanın dindiği
ta en büyük muvaffakiyetler,
yor:
yerdir, fakat sairin
ağrısını
ıztırar
anlarında en büyük
Ne gelmek eldedir dehre. ve gitmek
dindirememiştir:
ihtiyarınla.
tehlikeleri göze alanlarındır.
D indirenez. anladım bunu hiçbir
Sebep ne âmed-ii refte gelen bilmez,
Çocukluk ve ilk gençlik haya­
giizel kim,
giden gelmez!.
tının, sanatkârların yaratma
Bir bitmiyen susuzluğa benzer bu
V II — Şiirde
“ Bütüncün
a ğ r ıy ı...
kafcbiliyeti üzerinde müessir ol
güzelliğini Yahya Kemal gösduğunu söylemiştik. Büyük sa­
Deniz, Yahya Kemal’de dai­
termistir. İlk mısradan son
natkârların eserlerinde bu dema bir semboldüf. Denizde va­
mısraa kadar bütün mısralarm
-¡U izleri bulmamak mümkün
tan hasretini dindirmeye çalı­
güzellikle kucaklaşması ve bu
müdür? Yahya Kemal’in şiir­
şır, denizde ebediliği, denizkucaklaşmada artan bir hararet
lerini tetkik ettiğimiz zaman o
de bitmeyen bir âleme doğru
ve heyecanın hâkim olması sa­
nun da bu tesirleri taşıdığı gö­
yasamak iradesini duyar:
natta kudretin saltanatıdıı !
Yiirii
hür
maviliğin
bittiği
son
rülür.
had İr kadar f ..
Yahya Kemal şiirlerinde bu
(A çık Deniz), çocukluk ve
İntan âlemde havâi ettiği müddetçe
kudrete
erişmiştir. V III —
vaear.
gençlik hayatının bir az da ineŞiir dilinin en güzel örneğini
raretle dolu sayfalarını anlat­
Yahya Kemal’in verdiği iddia
A Z IL A R I Yahya Kemal’­
maktadır:
edilebilir. IX — Yahya KeKalbimde vardı “ Bavron” ı bedbaht
in sanat hayatını üç dev­
eden meal.
mel’e aruzda, aruzun haklı oreye ayırıyorlar: I —
Gezdim
o yatta dağlan
hülyam
larak istediği ahengi en iyi te­
Garbin tesiri altında kaldığı
içinde, lâl...
min eden sair demekte tered­
devre. II — Neoklasik şıırler
Aldım R a k ofça kırlarının hür
düt edemeyiz. X — Yahya Ke­
havasını
yazdığı devre. III
Kendini
Duydum akıncı cedlerimin
mal, şiirlerimize İstanbul’un
bulduğu
devre.
Biz
böyle
bir
ihtirasını!
sesini Süleymaniye’nin mima­
tasnifi doğru bulmuyoruz, Yah
Ve sonra söyle diyor:
rîsini, ufukların rengini, de­
ya Kemal mizacının dört kö­
nizlerin âhengini getirdi. O eH er 1Mi. t imale doğru, neırlarra.
sesiyle böyle bir tasnifi« dı­
hir ko$u.%.
serlerinde en çok yaşayandır
şındadır. O bazan rind, mistik,
Bağrımda hir akis gibi kalmış
ve hakiki sanatkârlık ta budur.
bazan neo - platonicien, oaza:ı
uğultusu.
X I — Türk dilinin bütün gü­
Mağlûpken ordu, yaslı dururken
şövalye ruhlu, bazan butun il­
zellik ve inceliklerini şiirle­
vatan,
hamını millî tarih ve mim coğ­
Riiyâma girdi her pere, hir
rinde yasatan ve Türk dilini
rafyadan alan bir milli umaİdtihane zan.
bugün en güzel şiir dili ola­
nist, bazan kuvvetli bir sezg.
H icretlerin hakiyyesi. hicraıılt
rak kullanan odur. Z w e ig in
duygular...
cidir Bütün bu karakteristik
Mahzun hudutların ötesinden
güzel bir sözü var: Istırap ta­
sanat ve ruh vasıflariyle O ,
akan sular
hakkümle bir sairde hüküm­
şiirlerinde plâstik sanat degeı
Ruhumda hep o tanla beraber
ranı olursa alev gibi fışkıran
çağıldadı:
ve icaplarını tamamiyle tatbik
yükselişte bir de kendine has
Bildim nedir, ufuktaki sonsuzluğun
etmiş
bir
sanatkârdır.
Yahya
adı.
bir sanat tipi meydana geiir.
Kemal’in şimdiye kadar neşre­
Yahya Kemali,
kendine has
dilen şiirlerini esaslı bir ince­
sanatiyle ölmezlik sırrına maz
lemeye tabi tuttuğumuz ve
har kılacak en güzel istika­
şairi eserlerinden anlmaya camet, yaşayan cemiyet realite-
S
R. Necdet Evrimer
lerıııı sanatının
nıeaauaııııctan
nuı memajym'.ictan
geçirmek,
s ■.oba
kalelin.:
sosyal temaslâ?
la ^ r t e t n a ^ ^ R r mek ve kendisini gelecaP^ıt'
sillere de sanat mihrakı yap­
maktır. Bunu şairin kudretin­
den beklemek her şeyden ön­
ce genç neslin hakkıdır. Ölüm­
süz şair, ateşlediği genç ruh­
lardadır!.. Düne karışmak iizere bulunan neslimizin çok
sevdiği, şiirlerini çok beğen­
diği Yahya Kemal’i, gelecek
nesillerin de çok sevmesi ve
çok beğenmesi bizim başlıca
temennimizdir. Bu halis, öz ve
candan temennimizin gerçek leşmesinde şüphesiz ki en bü
yük yardım hissesi üstadındır
Mükemmel tarih kültürü, eş
siz sanat zevki, kuvvetli ser­
gisi, fikir ve sanatı birleştirmekteki kudreti ile “ Yedi T e­
pemden
Anadolu yaylalarına
doğru!..: İste o zaman Yahya
Kemal bizi, şiirin
ölmezlik
sırrına kavuşturacak. İklimle rin dile gelmesi, ufukların eğilmesi de budur!... Bugün
Yahya Kemal bizim bütün bir
sevgimizdir. Gelecek nesiller
sairimizi, anlayacakları yepye­
ni şiirleriyle belki bizden da­
ha çok sevecek!... Büyük sa­
natkâr, yeni nesillerin fikir ve
sanat hayatına da Heraclide’in
güneşi gibi her gün yeniden
doğar!.. Yahya Kemal’i bu bü­
yük vasıfla da selâmlıyacağımıza inanıyoruz. Kudreti,
ümidimize en kuvvetli sebep­
tir!.
B
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği
Taha Toros Arşivi