Hayatınızın enerjisi 2016 Faaliyet Raporu İçindekiler Sunuş 4 10 16 20 22 28 30 32 38 40 Başlıca Operasyonel ve Finansal Göstergeler 2016 Yılından Satır Başları Yönetim Kurulu Başkanı’nın Mesajı Yönetim Kurulu Sektör Başkanı’nın Mesajı Üst Yönetim Kısaca Zorlu Enerji Zorlu Enerji’nin Kurulu Gücü ve Yatırımları Zorlu Enerji Grubu’nun Faaliyet Alanları Zorlu Grubu 2016 Yılına Bakış… 44 45 49 52 Global Enerji Piyasasının Görünümü 2016 Yılında Türkiye Enerji Sektörünün Görünümü Zorlu Enerji’nin Güç Odakları 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri Sürdürülebilirlik 70 Sürdürülebilirlik Raporlar ve Finansal Bilgiler 82 86 88 114 116 119 120 121 122 123 125 126 223 Riskler ve Yönetim Kurulu’nun Değerlendirmesi İç Denetim Bölümü ve Faaliyetleri Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu Yönetim Kurulu’nun Komitelere İlişkin Değerlendirmesi 2016 Yılında Yapılan Esas Sözleşme Değişiklikleri 2016 Yılı Olağan Genel Kurul Gündemi Kâr Dağıtım Politikası Yönetim Kurulu’nun 2016 Yılına İlişkin Kâr Dağıtım Kararı Bağlı Şirket Raporu Bağımsızlık Beyanları Sorumluluk Beyanı Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu Yatırımcı Bilgileri 224 İletişim Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Hayatınızın enerjisi için… Zorlu Enerji, Türkiye’de ve yurt dışında toplam 1.047 MW kurulu güce sahip enerji santralleriyle elektrik enerjisi üretiyor, üstelik bu enerjiyi %50 oranında yenilenebilir enerji kaynaklarından elde ediyor. En küçüğünden en büyüğüne sanayi kuruluşlarına, günlük ticari faaliyetlerden evdeki elektrikli cihazlara, aydınlatmadan ısınmaya, günlük hayat ve üretim döngüsünün vazgeçilmezi olan enerjiyi sağlamak için çalışıyor; hayatınızın enerjisi için… 1 2 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Keyifli anlar yaşamanız için hareketli, sıcacık mekanlar, enerjisi bizden... Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 3 4 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Başlıca Operasyonel ve Finansal Göstergeler Net Satışlar (milyon TL) 1.195 807 625 1.195 2013 FAVÖK (milyon TL) 433 290 709 203 2014 Brüt Kâr Marjı (%) 2015 2016 23 22 433 124 2013 2014 FAVÖK Marjı (%) 2015 2016 41 36 25 20 10 22 2 2013 2014 2015 2016 36 2013 2014 2015 2016 Konsolide net satışlar, 2016 yılında, serbest tüketici portföyündeki güçlü büyüme, artan YEKDEM satışları ve yeni devreye alınan santrallerin katkısıyla %68 büyüme göstererek 1.195 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Kızıldere II JES’in yanı sıra Rotor RES ve Alaşehir I JES’in de YEKDEM kapsamında satış yapmaya başlamasıyla birlikte FAVÖK %49 artışla 433 milyon TL’ye ulaşmıştır. Kârlılığı daha düşük olan ticaretten satışların toplam ciro içindeki payının artmasıyla FAVÖK marjı 2015 yılına göre yaklaşık 5 puan azalarak %36’ya gerilemiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 5 Sunuş Hedefleri aşan güçlü performans Özet Bilanço (Bin TL) 2013 2014* 2015* 2016 Dönen Varlıklar 534.013 593.652 805.748 1.297.203 Duran Varlıklar 5.767.605 4.369.129 4.872.348 5.544.041 Toplam Varlıklar 6.301.618 4.962.781 5.678.096 6.841.244 Kısa Vadeli Yükümlülükler 1.662.868 1.936.404 2.044.489 2.346.632 Uzun Vadeli Yükümlülükler 3.867.825 2.501.427 2.881.629 4.029.875 770.925 524.950 751.978 464.737 Toplam Kaynaklar 6.301.618 4.962.781 5.678.096 6.841.244 Brüt Finansal Borç 3.868.136 3.217.706 4.149.059 5.355.925 Net Finansal Borç 3.654.303 3.103.134 3.990.513 5.257.665 Özkaynaklar Hasılat 2013 2014 2015* 2016 625.008 806.947 709.417 1.194.613 Brüt Kâr 14.501 82.132 162.541 268.620 Esas Faaliyet Kârı / (Zararı) (5.491) 51.562 127.445 227.307 Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kârlarından / (Zararlarından) Paylar 3.128 12.333 16.824 (884) Finansman Geliri / (Gideri) Öncesi Faaliyet Kârı / (Zararı)* (1.129) 63.911 145.187 233.727 123.617 203.493 289.904 432.891 Net Finansman Giderleri FAVÖK** (387.737) (308.349) (425.286) (332.627) Net Dönem Zararı*** (309.171) (224.240) (263.407) (4.034) Brüt Kâr Marjı %2,3 %10,2 %22,9 %22,5 FAVÖK Marjı %19,8 %25,2 %40,9 %36,2 * Şirket 7 Mart 2016 tarihinde Zorlu Enerji Grubu şirketlerinden Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ’nin (“Zorlu Elektrik”) paylarının tamamını satın almıştır. Bu kapsamda Şirketin 2015 ve 2014 yıllarına ilişkin bilançosu ve 2015 yılı gelir tablosu “Ortak Kontrole Tabi İşletme Birleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi” kapsamında Zorlu Elektrik’in konsolidasyonunu yansıtacak şekilde yeniden düzenlenerek karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır. ** FAVÖK hesaplamasına esas faaliyetlerden diğer gelirler ve giderler, özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kârlarından/(zararlarından) paylar ve yatırım faaliyetlerinden elde edilen gelir ve giderler dahil edilmiştir. ***Net dönem zararı ana ortaklık paylarına düşen kısmı ifade etmektedir. milyar 2016 yıl sonu itibarıyla toplam aktifler 6,8 milyar TL’ye ulaşmıştır. % Özet Gelir Tablosu (Bin TL) 6,8 68 Konsolide net satışlar %68 büyümeyle 1.195 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 433 milyon FAVÖK %49 büyümeyle 433 milyon TL’ye ulaşmıştır. 6 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Başlıca Operasyonel ve Finansal Göstergeler Ortaklık Yapısı %4,7 Zorlu Holding AŞ Korteks Mensucat San. ve Tic. AŞ Halka Açık Kısım Diğer %32,0 %45,7 %17,5 Ortaklık Yapısı Nominal Pay Tutarı (Bin TL) Sermayedeki Payı (%) Zorlu Holding AŞ Ortaklar 342.999 45,7 Korteks Mensucat San. ve Tic. AŞ 131.606 17,5 Halka Açık 239.859 32,0 35.536 4,7 750.000 100,0 2015 2016 2.392.581.647 2.558.965.353 519.145 515.385 Diğer Toplam Elektrik ve Buhar Üretimi Elektrik (kWh)* Buhar (ton) * 2016 yılında üretilen elektriğin 184.562.432 kWh’lik kısmı iç tüketimde kullanılmıştır (2015 yılı: 130.503.038 kWh). Satışlar 2015 2016 Elektrik (Üretimden) (kWh) 2.206.101.833 2.364.198.608 Elektrik (Ticaretten) (kWh) 1.130.772.122 2.693.915.263 519.145 515.385 52.354 107.145 Buhar (ton) Kullanma ve Soğutma Suyu, Karbondioksit Gazı (m3) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 7 Sunuş Zorlu Enerji Hissesi Özet Fiyat Bilgisi* (TL) 2000 yılında hisselerinin %20’si halka arz edilen Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ (“Zorlu Enerji” veya “Şirket”) Borsa İstanbul’da (BIST) ZOREN hisse kodu ile işlem görmektedir. Şirketin %32 oranındaki hissesi Borsa İstanbul’da işlem görebilir niteliktedir. 2016 Yılı Hisse Adedi 75.000.000.000 Halka Açık Hisse Adedi 23.985.873.242 Yıllık En Yüksek Fiyat Yıllık En Düşük Fiyat Yıl sonu Fiyatı Piyasa Değeri (Milyon) Türkiye’de halka açılan ilk enerji şirketi olan Zorlu Enerji, Zorlu Enerji Grubu’nun da halka açık tek şirketidir. 2016 yıl sonu itibarıyla YILDIZ PAZAR’da işlem gören Zorlu Enerji, BIST YILDIZ, BIST 100, BIST 100‑30, BIST TÜM, BIST Bursa, BIST ELEKTRİK, BIST HİZMETLER ve BIST SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK endekslerinde yer almaktadır. 1,85 1,41 1,43 1.073 * 30.12.2016 itibarıyla, sermaye artışı öncesi çıkarılmış sermaye ve düzeltilmemiş hisse fiyatları Zorlu Enerji - Hisse Fiyat Performansı 1,8 1,4 150 1,0 0,8 100 0,6 0,4 50 31.12.16 30.11.16 31.10.16 30.09.16 31.08.16 31.07.16 30.06.16 31.05.16 30.04.16 31.03.16 29.02.16 31.01.16 31.12.15 0,2 0 TL mn 200 1,2 TL Hisse Fiyatı (TL) 250 1,6 0,0 Günlük İşlem Hacmi (milyon TL) 300 2,0 Zorlu Enerji’nin 2016 yıl sonu itibarıyla piyasa değeri 1.073 milyon TL’dir. Zorlu Enerji - Relatif Performans BIST 100 140 ZOREN 120 100 80 31.12.16 30.11.16 31.10.16 30.09.16 31.08.16 31.07.16 30.06.16 31.05.16 30.04.16 31.03.16 29.02.16 31.01.16 40 31.12.15 60 Yılın son çeyreğinde döviz kurlarında yaşanan sert çıkışa bağlı olarak düşüş trendine giren Zorlu Enerji hisseleri, 2016 yılını %14 kayıpla kapamıştır. Aynı dönemde BIST 100 %9 getiri sağlamıştır. 8 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu İmalat sanayimizin çarklarının dönmesi için, kesintisiz, yüksek kapasite çalışan üretim tezgahları, enerjisi bizden... Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 9 10 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş 2016 Yılından Satır Başları Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri Devrede Zorlu Enerji’nin Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali’nden (“RES”) sonra Türkiye’deki ikinci rüzgar enerji santrali projesi olan Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri Haziran ayından itibaren kademeli olarak devreye alınarak 27.08.2016 tarihi itibarıyla tam kapasitede üretime başlamıştır. Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretim AŞ (“Zorlu Rüzgar”) tarafından Osmaniye’de inşa edilen ve toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip olan Sarıtepe RES (57 MW) ve Demirciler (23,3 MW) RES’in inşaat çalışmalarına 2015 yılında başlanmış olup, santraller toplam 108 milyon Avro yatırım ile hayata geçirilmiştir. Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’nin Son Fazı Devreye Girdi. Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik Üretim AŞ (“Zorlu Jeotermal”) tarafından Manisa’nın Alaşehir ilçesinde hayata geçirilen 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’nin (“JES”) 11,27 MW’lık ikinci ve son fazı 15 Ocak 2016 tarihinde devreye alınmış ve santral bu tarih itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Bu satın alma ile Zorlu Enerji Grubu’nun elektrik ticareti ve serbest tüketicilere elektrik satış faaliyetleri Zorlu Enerji bünyesinde konsolide edilmeye başlanmıştır. Elektrik Dağıtımı Alanına Giriş Kararı Alınması Zorlu Enerji 28 Ekim 2016 tarihli Yönetim Kurulu kararı ile Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ (“OEDAŞ”) ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin (“OEPSAŞ”) paylarının tamamını belirli mali koşulların ve mevzuatta öngörülen yasal şartların gerçekleşmesi koşuluyla satın almaya karar vermiştir. Şirket söz konusu satın almayı gerçekleştirmek üzere Kasım 2016’da %100 hissedarlığında Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ’yi (“Zorlu Osmangazi”) kurmuştur. Zorlu Osmangazi, 18 Kasım 2016 tarihli Yönetim Kurulu kararı doğrultusunda, OEDAŞ ve OEPSAŞ’ın paylarının tamamını toplam 360 milyon ABD Doları bedelle 2 Şubat 2017 tarihi itibarıyla devralmıştır. OEDAŞ, Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak il sınırları dahilinde elektrik enerjisinin dağıtım faaliyetini yürütmektedir. OEPSAŞ ise ilgili dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketidir. Bu satın alma ile Zorlu Enerji elektrik dağıtımı alanına giriş yapmakta olup Şirket 2017 yılında elektrik üretimi, satışı ve ticareti konularındaki mevcut operasyonlarına ek olarak elektrik dağıtımı alanında da faaliyet gösterecektir. Zorlu Elektrik Hisselerinin Satın Alınması Bedelli Sermaye Artırım Kararı Zorlu Enerji bünyesinde konsolide edilmek suretiyle faaliyet bütünlüğünün sağlanması ve şeffaflığın artırılması amacıyla; sattığı elektriğin bir kısmını Zorlu Enerji ve bağlı ortaklıklarından tedarik eden Zorlu Enerji Grubu şirketlerinden Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ paylarının tamamı 1.000.000 TL bedelle Zorlu Enerji tarafından Zorlu Grubu şirketlerinden satın alınmıştır. Devralmaya ilişkin tescil işlemleri 7 Mart 2016 tarihinde tamamlanmıştır. Zorlu Enerji, kayıtlı sermaye tavanını 2016 yılı içinde 1 milyar TL’den 3 milyar TL’ye yükseltmiştir. Şirket Yönetim Kurulu 16 Aralık 2016 tarihli toplantısında, Şirketin çıkarılmış sermayesinin, 3 milyar TL kayıtlı sermaye tavanı içerisinde kalacak şekilde, tamamı nakden karşılanmak suretiyle %166,67 oranında artırılarak 750 milyon TL’den, 2 milyar TL’ye çıkarılmasına karar vermiştir. Sermaye artırım işlemleri 16 Şubat 2017 tarihinde tamamlanmış olup, sermaye artırımından toplam 1.250.643.421,067 TL nakit girişi Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 11 Sunuş sağlanmıştır. Elde edilen fon Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin satın alma işlemini finanse etmek üzere Şirketin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ’ye aktarılmıştır. 2017 Yılı için YEKDEM Başvuruları Gökçedağ RES, Sarıtepe RES, Demirciler RES, Kızıldere II JES ve Alaşehir I JES santrallerinin 2017 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten tesisler için oluşturulan ve ABD Doları bazında sabit fiyat garantisi veren Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’na (“YEKDEM”) katılabilmesi için Ekim 2016’da Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (“EPDK”) yapılan başvurular kabul edilmiş olup, söz konusu santraller 2017 takvim yılında üretecekleri tüm elektriği YEKDEM kapsamında satacaklardır. Gökçedağ RES, 2016 yılında olduğu gibi, 2017 yılında da rüzgar enerji santrallerine verilen 7,3 ABD Doları cent/ kWh’lik destek fiyatından satış yapacak olup, Sarıtepe RES ve Demirciler RES ise 7,3 ABD Doları cent/kWh fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 1,28 ABD Doları cent/kWh’lik yerli katkı ilavesinden de faydalanarak toplamda 8,58 ABD Doları cent/kWh fiyatından satış yapacaktır. Kızıldere II JES ve Alaşehir I JES ise, 2016 yılında olduğu gibi, jeotermal enerji santrallerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kWh’lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/ kWh’lik yerli katkı ilavesinden de faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kWh fiyatından satış yapacaktır. Güneş Enerjisi Alanında Faaliyet Göstermek Üzere Yeni Şirket Kuruluşları Zorlu Enerji, yurt içinde ve yurt dışında güneş enerjisinden elektrik üretmek, solar fotovoltaik (PV) panelleri kiralamak, satmak, satın almak, ihraç etmek, bunları çatılara yerleştirmek ve buna ilişkin her türlü kurulum hizmeti ve danışmanlık hizmeti vermek ve yurt içinde elektrik enerjisi ve/veya kapasite toptan alım ve satım faaliyetlerinde bulunmak amacıyla %100 ortaklığında Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ’yi (“Zorlu Solar”) kurmuştur. Zorlu Solar’ın tescil işlemleri 28 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. Zorlu Enerji, elektrik üretmek ve tedarik etmek için, herhangi bir kaynak kısıtlaması olmaksızın termal enerji tesisleri, rüzgar santralleri, hidroelektrik santralleri, güneş enerji tesisleri ve ancak bunlarla sınırlı olmaksızın herhangi bir yenilenebilir üretim tesisinden şirketin seçeceği bir yol ile elektrik enerjisi projeleri ve iletim sistemlerinin kurulması, işletilmesi, bu tesislere ilişkin tamamlayıcı unsurların üretimi, satın alınması, tedariki ve monte edilmesi ve bu işlemler kapsamında Şirketin yapması gereken her türlü işlemi yapması amacıyla Pakistan’da kurulan Zorlu Solar Pakistan (Private) Limited unvanlı şirkete %99,7 pay ile kurucu ortak olarak katılmıştır. Şirketin kuruluş işlemleri Kasım 2016’da tamamlanmıştır. Zorlu Solar Pakistan (Private) Limited, ilk girişimi olarak, Pakistan’ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 100 MW’lık güneş enerji santrali projesi için Aralık 2016’da Punjab Power Development Board’dan önlisans almıştır. Bu, Pakistan Hükümeti tarafından 3 yıl sonra kabul edilen ilk yenilenebilir enerji önlisans başvurusu olma özelliği taşımaktadır. En İyi Enerji Altyapı Finansmanı Ödülü Avrupa, Orta Doğu ve Afrika’nın önde gelen finans yayınlarından EMEA Finance, Zorlu Enerji’nin Türkiye’deki dördüncü jeotermal enerji santrali projesi olan Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali’ne sağlanan finansmanı “En İyi Enerji Altyapı Finansmanı” Ödülü’ne layık görmüştür. Dünya çapında en iyi sürdürülebilir enerji projeleri için sağlanan finansmanların değerlendirildiği yarışmada ödüle layık görülen ve inşaatına başlanan proje, toplam 165 MW kurulu güce sahip olacaktır. 12 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş 2016 Yılından Satır Başları Toshiba ile İşbirliği Zorlu Enerji’nin de bir üyesi olduğu Zorlu Enerji Grubu, Toshiba Corporation ile termik, jeotermal ve hidroelektrik alanında yeni nesil enerji santral projelerinin geliştirilmesine destek olacak işbirliği anlaşmasına imza atmıştır. Anlaşma, Zorlu Enerji Grubu’nun enerji santrallerinin projelendirilmesinden, inşaat ve işletmesine kadar tüm alanlardaki uzmanlığı ile Toshiba Corporation’ın yüksek teknolojili mühendislik ve ürün sağlama alanındaki küresel deneyimini bir araya getirmektedir. Zorlu Enerji BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde Gönüllü Olarak Yer Aldı. Borsa İstanbul’da işlem gören ve kurumsal sürdürülebilirlik performansları üst seviyede olan şirketlerin paylarından oluşan BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne girmek üzere 2015 yıl sonunda gönüllü olarak başvuruda bulunan Zorlu Enerji, Borsa İstanbul AŞ’nin 2016 yılında yaptığı değerlendirmeler sonucu, Kasım 2016 - Ekim 2017 döneminde Endeks’te yer almaya hak kazanmıştır. Zorlu Enerji Grubu, 4. Sürdürülebilirlik Raporu’nu Yayınladı. Zorlu Enerji Grubu, Sürdürülebilirlik Kurulu öncülüğünde hazırladığı GRI G4 seviyesindeki 4’üncü Sürdürülebilirlik Raporu’nu 2016 yılında yayınlamıştır. Grup, bu raporla 2014‑2015 dönemine ilişkin ekonomik, çevresel ve sosyal alanlardaki sürdürülebilirlik performansını ve bu performansın iyileştirilmesi kapsamında gerçekleştirdiği çalışmaları şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşmıştır. Zorlu Enerji’ye Bir Kez Daha “Altın Voltaj” Ödülü Zorlu Enerji, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı destekli 7. Türkiye Enerji Zirvesi kapsamında düzenlenen Başarı Ödülleri’nde “Altın Voltaj” Ödülü’ne layık görülmüştür. Zorlu Enerji’nin sürdürülebilirlik yaklaşımı ve sosyal sorumluluk projeleri ile ödül aldığı Türkiye Enerji Zirvesi, sektörün başarılı şirketlerini, hayata geçirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk projeleri ile birlikte değerlendirerek, Altın Voltaj, Altın Vana, Altın Varil ve Altın Tüp kategorilerinde ödüllendirmektedir. Ayrıca, Zorlu Enerji, ISTRADE 2016 Enerji Ticareti ve Tedariki Zirvesi’nde “Elektrik Tedarik” kategorisinde ödüle layık görülmüştür. Zorlu Enerji, Üst Üste İkinci Kez “Düşük Karbon Kahramanı” Zorlu Enerji, karbon yönetimi ve temiz enerji teknolojilerine geçişte etkin uygulamalarıyla üst üste ikinci kez “Düşük Karbon Kahramanı” Ödülü’ne layık görülmüştür. Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT‑D) tarafından üçüncüsü düzenlenen İstanbul Karbon Zirvesi’nde, karbon yönetimi, karbon piyasaları ve temiz enerji teknolojilerine geçiş uygulamaları ödüllendirilmiştir. Zorlu Enerji, Pakistan’da “Gold Standard” Sertifikası’nı Alan İlk Şirket Oldu. Zorlu Enerji, Türkiye’deki rüzgar enerji santrali projelerinden sonra Pakistan’daki rüzgar enerji santrali için de itibarlı yenilenebilir enerji projelerine verilen “Gold Standard” Sertifikası’nı almıştır. Gold Standard, karbon ofset projeleri için küresel ölçekteki en titiz ve itibarlı sertifika programıdır. Sertifika, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projelerinin fiili olarak CO₂ emisyonlarını düşürdüğünü ve yerel halkın bundan yararlandığını temin etmektedir. Zorlu Enerji, Pakistan’da ”Gold Standard” Sertifikası alan ilk şirket olurken, yılda 100 bin tona yakın karbon salınımının önüne geçen projenin çevresel ve toplumsal boyutlarıyla sürdürülebilirliğe sunduğu katkı teyit edilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 13 Sunuş Türkiye’nin İlk Solar Çatı Çalıştayı Zorlu Enerji Desteğiyle Düzenlendi. Türkiye’nin ilk Solar Çatı Çalıştayı, Solarbaba Güneş Enerjisi Platformu tarafından Zorlu Enerji sponsorluğunda Ankara’da düzenlenmiştir. Sektörün önde gelen şirketleri ile konuyla ilgili uzman paydaşların katılım gösterdiği çalıştayda, güneş enerjisinde en önemli büyüme alanlarından biri olarak görülen çatı uygulamaları tüm yönleriyle ele alınmıştır. Evsel-ticari ve sanayi tipi çatı üstü güneş enerjisinden elektrik üretimi uygulamalarının önündeki engellerin ve sağlanabilecek teşvik mekanizmalarının değerlendirildiği çalıştayda, güneş enerjisi yatırımlarının %50‑70’ini çatı üstü sistemlerinin oluşturduğu Hollanda, ABD ve Almanya’daki uygulamalarla ülkemizdeki uygulamalar karşılaştırılmıştır. Zorlu Enerji’nin, BNEF (Bloomberg New Energy Finance) işbirliği ile hazırladığı “Güneş Enerjisi Raporu”, çalıştay sonuçları ile birlikte, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, EPDK ve TEDAŞ gibi karar verici kamu kuruluşları başta olmak üzere sektörün birçok kilit paydaşıyla paylaşılmıştır. Zorlu Enerji’nin Sosyal Sorumluluk Projeleri Ödüllerle Taçlanıyor. Zorlu Enerji, sektörün gelişimine katkı sunan yatırım projelerinde olduğu gibi, sorumlu yatırımcı bakış açısıyla hayata geçirdiği sosyal sorumluluk projelerinde de fark yaratmayı sürdürmektedir. Dünyanın en prestijli sivil toplum kuruluşları arasında yer alan JCI Culture Genç Liderler ve Girişimciler Derneği’nin düzenlediği “2016 Uluslararası Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ödülleri”nde Zorlu Enerji iki ödülün sahibi olmuştur. Zorlu Enerji’nin Türkiye’nin ulusal ölçekli ilk enerji eğitim projesi olan “Enerjimiz Çocuklar İçin” ve dezavantajlı çocukların topluma kazandırılmasını amaçlayan “Buharkent Gençleriyle Hayata Smaç” projeleri birer ödül kazanmıştır. Projelerin değerlendirilmesinde Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile uyumlu olmaları dikkate alınmıştır. “Enerjimiz Çocuklar İçin”, Türkiye’nin en başarılı kurumsal sosyal sorumluluk projelerini değerlendirmek üzere 2009 yılından bu yana düzenlenen ve 2016’da “İşletme 2023; Akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı çözümlerin buluşması” başlığı altında gerçekleşen “KSS Pazaryeri” etkinliğinde de “KSS Çevre Ödülü”nü kazanmıştır. 2010 yılında hayata geçen “Enerjimiz Çocuklar İçin”, 2015‑2016 Eğitim ve Öğretim Yılı döneminde müfredata dayalı içerikler ve okul oyunları ile zenginleştirilmiş, tüm yıla yayılan aktivitelerle yeniden yapılandırılmıştır. Ulusal ölçekli ilk enerji eğitimi projesi olan “Enerjimiz Çocuklar İçin”, çocukları enerji kaynakları konusunda doğru bilgilerle donatmayı, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik konularında bilinçlendirmeyi amaçlamaktadır. Öğrenme sürecinin oyunlarla desteklenerek çocukların enerjiye dair temel mesajları kavramalarını kolaylaştıran proje, 6 yılda 190 bin öğrenciye ulaşmıştır. “Buharkent Gençleriyle Hayata Smaç” projesi, Aydın’ın Buharkent ilçesinde ekonomik ve sosyal açıdan dezavantajlı çocukların spora teşvik edilerek sağlıklı bir şekilde toplumsal yaşama kazandırılmasını amaçlamaktadır. Buharkent Kaymakamlığı ve Belediyesi başta olmak üzere birçok yerel kurumun desteği ile 2014 sonunda başlayan ve 3 yıl sürecek olan projeye, Buharkent merkezinin yanı sıra köylerindeki okullardan ilk yıl 50, ikinci yıl ise 100 öğrencinin katılımı sağlanmıştır. 14 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sanayide küresel rekabeti yakalamak için güncel üretim teknolojilerinden Endüstri 4.0’a uygulamalar, enerjisi bizden... Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 15 16 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Yönetim Kurulu Başkanı’nın Mesajı Zeki ZORLU Yönetim Kurulu Başkanı Yenilenebilir enerji 2016 yıl sonunda 1.047 MW olan toplam kurulu gücümüz içinde %50’ye ulaşan yenilenebilir enerji payını daha da artırmak hedefiyle yatırım programımızı şekillendiriyoruz. 2016 yılını, küresel ekonomik büyüme ve ticaret hacminin beklenen seviyeye ulaşamadığı ve birçok kırılma noktasının yaşandığı bir dönem olarak geride bıraktık. Özellikle İngiltere’nin AB’den ayrılma (Brexit) kararı alması ve ABD seçimlerinin sürpriz şekilde sonuçlanması tüm dünyada yankı uyandırırken, Orta Doğu kaynaklı jeopolitik gelişmeler, petrol fiyatlarındaki yükseliş eğilimi, Fed’in faiz artışı ve bu konuda 2017 yılına yönelik beklentiler ile Dolar’ın özellikle gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı aşırı değerlenmesi yılın öne çıkan diğer önemli gelişmeleriydi. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 17 Sunuş Geleceğe sağlam adımlarla ilerliyoruz. 2016 yılında gelişmiş ülkelerdeki toparlanmaya rağmen küresel para politikalarına dair belirsizlikler finansal piyasalardaki oynaklığın devam etmesine, gelişmekte olan ülkelerin de finansal varlık fiyatlamaları ve risk prim göstergelerinin olumsuz etkilenmesine yol açmıştır. Bu gruptaki ülkelerin para birimleri değer kaybetmiş, ABD seçim sonuçları ve Fed’in faiz artırımı sonrasında da bu değer kaybı daha da hızlanmıştır. Türkiye’nin yüksek dış finansman ihtiyacı göz önüne alındığında, petrol ve emtia fiyatlarındaki artış cari açık üzerinde olumsuz etkiler yaratırken, Rusya ile iyileşen ilişkiler ve jeopolitik risklerin azalması sonucu turizm gelirlerinde yaşanabilecek artış ve AB ülkelerine yapılan ihracatta görülen canlanmanın daha da güçlenmesi, cari açığımız açısından önümüzdeki dönemde önemli gelişmeler olacaktır. Petrol ve emtia fiyatlarındaki yükseliş trendi ve bu trendin enflasyon ve enerji ithalatçısı ülkelerin cari açığı üzerinde yaratacağı olumsuz etkiler, ABD’nin izleyeceği politikalar, Euro Bölgesi’ndeki seçimler ve Çin ekonomisindeki yavaşlama ve yapısal sorunlar gibi birçok etken 2017 yılının da zor geçeceğine dair sinyaller vermektedir. Türkiye ekonomisi sağlam temeller üzerine oturmuş ve birçok küresel çapta krizi başarıyla atlatmış, bu anlamda kendini ispatlamıştır. Önümüzdeki dönemde, üretim ve verimlilik artışı, talep kompozisyonunun yatırım-ihracat ağırlıklı olarak dengelenmesi ve kırılgan noktalarımız olan enflasyon ve cari açık sorunlarının yapısal olarak çözüme kavuşturulmasıyla Türkiye’nin büyüme ivmesinin daha da güçleneceğine inanıyoruz. Türkiye ekonomik ve siyasi anlamda zorlu bir yıl geçirmiştir. Türkiye ekonomisi 2016’da yaşanan tüm iç ve dış olumsuzluklara rağmen beklentilerin üzerinde %2,9 oranında büyüme kaydetmiştir. Yılın ilk yarısında ekonomide iç tüketim kaynaklı ılımlı bir büyüme görülürken, yılın üçüncü çeyreğinde siyasi ve jeopolitik nedenlerle daralma yaşanmıştır. Ancak ekonomi yönetiminin aldığı özel tüketimi teşvik eden kararların etkisiyle üçüncü çeyrekteki daralmanın ardından Türkiye ekonomisi dördüncü çeyrekte beklentileri de aşarak %3,5 büyüme göstermiştir. Artan risk algısı ve kırılganlıklar nedeniyle kredi derecelendirme kuruluşları yıl içinde not indirimine giderken, Türk Lirası yabancı sermaye çıkışları nedeniyle diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden daha olumsuz etkilenmiştir. Enerji piyasalarında hareketlilik artmaktadır. Dünya enerji piyasalarında, Paris COP21 görüşmeleri sonrası karbon salınımlarının azaltılması ve maliyetlendirilmesi ve bu maliyetlerin enerji fiyatlarına nasıl yansıtılacağı en önemli konuların başında gelirken; Türkiye için de enerjide dışa olan bağımlılığının azaltılması geleceğimiz açısından ilk sıradaki yerini korumaktadır. Ülkenin yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının azami şekilde değerlendirilmesi ve enerjide dışa bağımlılığın azaltılması hedefleri doğrultusunda; 2016 yılı içinde Konya Karapınar’da kurulacak 1.000 MW’lık güneş enerji santrali ve Çayırhan B linyit sahası için yarışma ilanına çıkılmıştır. Konya Karapınar projesi ile ilk kez Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) oluşturularak bu alanların yerli ekipman kullanım şartıyla yatırımcılara 18 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Yönetim Kurulu Başkanı’nın Mesajı tahsis edilmesi yoluyla büyük ölçekli yenilenebilir enerji yatırımlarının önü açılmaktadır. Çayırhan ihalesi ile de Türkiye’nin mevcut linyit sahalarının enerji üretiminde değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Son iki yıldır serbest piyasada düşük seyreden elektrik fiyatları ve kurlardaki sert yükseliş, ABD Doları bazında fiyat garantisi veren ve piyasa fiyatlarına göre çok daha yüksek fiyatlardan elektrik satma imkanı sunan YEKDEM’i yatırımcılar açısından daha cazip kılarak, YEKDEM’e katılan yenilenebilir enerji santrallerinin sayısında ve toplam kurulu gücünde rekor düzeyde bir artışa yol açmıştır. Yeni santral yatırımlarının elektrik talebinden daha hızlı büyümesi sonucu son yıllarda sektörde oluşan arz fazlası, 2016 yılında da serbest piyasadaki elektrik fiyatlarının zayıf kalmasına yol açmıştır. Düşük fiyat ortamında bekledikleri getirileri sağlayamayan, başta doğal gaza dayalı elektrik üretimi yapan enerji şirketleri olmak üzere sektördeki birçok oyuncu finansman sorunlarıyla karşı karşıya kalmıştır. Güneş ve rüzgar enerjisi alanında yapılması planlanan büyük YEKA ihaleleri, yeni linyit sahalarının elektrik üretiminde değerlendirilmek üzere özel sektörün kullanımına açılması ve doğal gaz santralleri için kapasite piyasasının oluşturulması 2017 yılında enerji sektörü için önemli gündem maddeleri olacaktır. 165 MW 2017 yılında da yenilenebilir enerji alanındaki yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Bu kapsamda devam etmekte olan 165 MW’lık Kızıldere III JES projesinin ilk ünitesini bu yıl içinde devreye almayı planlıyoruz. Geleceğe sağlam adımlar Zorlu Enerji 2016 yılında, planlanan yatırım programını başarıyla uygulayarak bir jeotermal ve iki rüzgar olmak üzere üç yeni santralini devreye almıştır. Ayrıca Şirket, Mart 2016’da devraldığı elektrik ticareti ve serbest tüketicilere elektrik satışı alanlarında faaliyet gösteren Zorlu Elektrik üzerinden önemli bir müşteri tabanına hizmet vermeye başlamıştır. Serbest tüketici limitinin düşmesiyle elektrik ticareti alanındaki faaliyetlerimizin 2017 yılında daha da gelişmesi beklenmektedir. Diğer taraftan, 2017 yılında Osmangazi Elektrik Dağıtım Bölgesi’ni devralarak yeni giriş yaptığımız elektrik dağıtımı alanında da faaliyetlerimize başlayacağız. Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak illerini kapsayacak bu faaliyetimizde de güçlü bir oyuncu olmayı hedefliyoruz. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Türkiye’nin yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yaparken, en yüksek teknolojiyi kullanarak en yüksek verimliliğe ulaşma vizyonuyla çalışıyor; ekonomik katma değeri, insana ve çevreye saygı çerçevesinde yaratıyoruz. Bu anlayıştan hareketle ülkemizde temiz, düşük emisyonlu ve en son teknolojilere sahip enerji santrali projelerini hayata geçirme ve sürdürülebilirlik uygulamalarımızı daha da ileri taşıma konusundaki kararlılığımızı sürdürüyoruz. Grubumuz sürdürülebilirlik vizyonu çerçevesinde 2014‑2015 dönemine ilişkin ekonomik, çevresel ve sosyal alanlarda yarattığı değeri ve projelerini paylaştığı 4. Sürdürülebilirlik Raporu’nu, Küresel Raporlama Girişimi’nin (Global Reporting Initiative - GRI) Sürdürülebilirlik Raporlaması İlkeleri’nin G4 Standardı’na uygun olarak yayınlamıştır. Sürdürülebilirlik alanındaki bir diğer girişim, Zorlu Enerji’nin, Borsa İstanbul’un (BIST) Kasım 2016 - Ekim 2017 dönemi için açıkladığı BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde gönüllü olarak yer alan şirketlerden biri olmaya hak kazanmasıdır. 2016 yıl sonunda 1.047 MW olan toplam kurulu gücümüz içinde %50’ye ulaşan yenilenebilir enerji payını daha da artırmak hedefiyle 2017 yılında da bu alandaki yatırımlarımızı sürdüreceğiz. Bu kapsamda devam etmekte olan 165 MW’lık Kızıldere III JES projesinin ilk ünitesini bu yıl içinde devreye almayı planlıyoruz. Gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya hazırlamak için üzerimize düşeni görevi yapmak üzere ödün vermeden çalışmak değişmeyen temel prensibimizdir. Bu prensibimiz doğrultusunda bizimle birlikte geleceğe ilerleyen, başta büyük emek sarf eden çalışanlarımız ve bizden desteğini esirgemeyen hissedarlarımız olmak üzere tüm paydaşlarımıza teşekkürlerimi sunuyorum. Saygılarımla, Zeki ZORLU Yönetim Kurulu Başkanı 19 20 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Yönetim Kurulu Zeki ZORLU Yönetim Kurulu Başkanı Ali Akın TARI Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Olgun ZORLU Yönetim Kurulu Üyesi Selen ZORLU MELİK Yönetim Kurulu Üyesi (1939 - Denizli) Zeki Zorlu, çalışma hayatına Denizli Babadağ’da, tekstil sektöründe faaliyet gösteren aile şirketinde başlamıştır. İlk tekstil mağazasını Trabzon’da açan Zeki Zorlu, 1976 yılında Bursa’da Korteks’in temellerini atmıştır. Kardeşi Ahmet Nazif Zorlu ile birlikte, Zorlu Holding’i kuran ve 1994 yılında Vestel’i Holding bünyesine katan Zeki Zorlu, enerji, turizm ve gayrimenkul alanlarında çok sayıda şirketin kurulması ve satın alınmasında önemli rol oynamıştır. Zeki Zorlu, Zorlu Enerji Yönetim Kurulu Başkanlığı’nın yanı sıra, Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve Zorlu Grubu’nun tekstil ve gayrimenkul sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerinde Yönetim Kurulu Başkanlığı’nı da yürütmektedir. Sivil toplum kuruluşlarında da aktif görev üstlenen Sn. Zorlu, TOBB Tekstil Sanayi Meclisi Başkan Yardımcısı’dır. İki yıl BUSİAD’da Yönetim Kurulu Üyeliği yapan Zeki Zorlu, Uluslararası Patent Birliği, Bursa Afet Derneği (BUFAD), Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı, Kalite Derneği (KALDER), Suni Sentetik İplik Üreticiler Birliği (SUSEB), Bursa Araştırmalar Vakfı ve Uluslararası Rekabet ve Teknoloji Birliği üyesidir. (1943 - Koruköy) Ali Akın Tarı, İstanbul Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, 1972‑1986 yılları arasında Maliye Bakanlığı’nda hesap uzmanı ve baş hesap uzmanı olarak görev yapmıştır. 1986 yılında Hesap Uzmanları Kurulu Başkan Yardımcılığı, 1989 yılında da İstanbul Grup Başkanlığı görevine atanmış ve bu görevini 2001 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kurul Üyeliği’ne atanana kadar sürdürmüştür. Ali Akın Tarı, aynı yıl Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kurul Üyeliği görevine ilaveten Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Fon Kurulu Üyeliği’ne seçilmiş, 2004 yılında görev süresinin dolması nedeniyle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan ayrılarak Maliye Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine atanmıştır. 2007 yılına kadar bu görevi yürüten Sn. Tarı, 2007 yılında farklı alanlarda faaliyet gösterme arzusu ile özel sektörde görev almak üzere kamudan kendi isteğiyle ayrılmıştır. 2008 yılında Dilerbank Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyesi olmuş, buna ek olarak 2011 yılında da Diler Holding Yönetim Kurulu Üyeliği’ne seçilmiştir. Ali Akın Tarı, Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin yanı sıra Zorlu Grubu Şirketlerinden Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ ile Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret AŞ’de de Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapmaktadır. Kendisi halen bu görevlerini sürdürmekte olup aynı zamanda Yeminli Mali Müşavir ve Bağımsız Denetçi’dir. (1965 - Trabzon) Olgun Zorlu, İngiltere’de tekstil ve iş idaresi konularında tamamladığı yüksek öğreniminin ardından 1986 yılında iş hayatına atılarak 1988 yılından itibaren Zorlu Holding bünyesindeki şirketlerde yöneticilik yapmaya başlamış ve görev aldığı şirketlerin yurt dışı pazar araştırmaları ve yeni uygulama geliştirme faaliyetlerini yönetmiştir. Sn. Zorlu 1998 yılından itibaren Zorlu Holding Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaya başlamıştır. Olgun Zorlu, Zorlu Enerji Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı sıra halen Zorlu Holding ve şirketlerinin Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini de yürütmektedir. (1975 - Trabzon) Selen Zorlu Melik, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olmuştur. Çalışma hayatına 1998 yılında Denizbank’ta başlamıştır. Denizbank Bursa Şubesi’ndeki stajının ardından 1999 yılında aynı bankada Management Trainee (MT) programına katılmıştır. Denizbank Genel Müdürlüğü’nde çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 2001 yılında Kaliforniya Üniversitesi Berkeley’de Pazarlama Diploma Programı’na katılmıştır. 2002 yılında Korteks İplik Fabrikası’nda çalışmaya başlayan Selen Zorlu Melik, 2004 yılında Korteks Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanmıştır. Selen Zorlu Melik, 2002 yılından itibaren Zorlu Enerji Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Bekir Cem KÖKSAL Yönetim Kurulu Üyesi Hacı Ahmet KILIÇOĞLU Yönetim Kurulu Üyesi Burak İsmail OKAY Yönetim Kurulu Üyesi (1967 - Ankara) 1988 yılında Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nü bitiren Bekir Cem Köksal, 1990 yılında Bilkent Üniversitesi’nde yüksek lisansını tamamlamıştır. Sn. Köksal 1990 ve 2001 yılları arasında bankacılık sektöründe görev yapmıştır. 1997 yılında Denizbank’ta Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve başlayan Cem Köksal, 2002 yılında Vestel’e Finans’tan Sorumlu Başkan olarak katılmıştır. Vestel’de İcra Kurulu Üyesi olarak görevine devam etmekte olan Sn. Köksal, aynı zamanda Zorlu Holding AŞ Mali İşler Grup Başkanı’dır. Cem Köksal, Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin 31 Mayıs 2012 tarihinde yapılan 2011 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanmıştır ve bu tarihten beri Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. (1956 - Giresun) Hacı Ahmet Kılıçoğlu, 1977 yılında İngiltere’de University of Essex’ten ekonomi dalında lisans, 1978 yılında ise yüksek lisans derecelerini almıştır. Çalışma hayatına 1979 yılında T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda başlayan Sn. Kılıçoğlu, kariyerine 1980 yılında Türkiye İş Bankası’nda uzman yardımcısı olarak devam etmiştir. Askerlik görevini tamamladıktan sonra bir dönem özel sektörde çalışmış ve 1984 yılından itibaren Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve F‑16 uçak projesinde idari görevlerde bulunmuştur. 1987 yılında Türk Eximbank’ta göreve başlayan Sn. Kılıçoğlu, bu kurumda çeşitli kademelerde bulunduktan sonra, 1998‑2010 yılları arasında Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmıştır. 1998‑2010 yılları arasında Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği’ni de sürdüren Sn. Kılıçoğlu, 2001 yılında Dünya Eximbankları Birliği (The Berne Union) Başkanlığı’na seçilmiştir. Ayrıca, 2008‑2009 yıllarında İslam Kalkınma Bankası Başkan Danışmanlığı görevinde bulunmuştur. 2010 yılında Denizbank Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak görev yapan Sn. Kılıçoğlu, Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’deki Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı sıra, Zorlu Grubu Şirketlerinden Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ ile Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret AŞ’de de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Kılıçoğlu ayrıca Şeker Mortgage Finansman AŞ, Şekerbank Kıbrıs Ltd., Doğan Gazetecilik AŞ ve Doğan Holding AŞ’de de Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini sürdürmektedir. (1967 - Ankara) 1967 yılında Ankara’da doğan ve ortaokul ve lise eğitimini TED Ankara Koleji’nde tamamlayan Burak Okay, 1990 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. New York’ta tamamladığı Uluslararası Hukuk Programı sonrası, Türkiye İş Bankası Hukuk Müşavirliği’nde Avukat olarak çalışmaya başlamıştır. Ardından sırasıyla Garanti Bankası’nda Hukuk Müşavir Yardımcısı, MNG Bank’da Hukuk Müşaviri, Nortel Networks Netaş’ta Hukuk İşleri Direktörü ve Bener Hukuk Bürosu’nda Partner olarak görev yapmıştır. 2006 yılında Zorlu Grubu’na katılarak Holding’in tüm şirketlerine merkezi olarak hizmet veren Hukuk Departmanı’nın yapılandırılmasını sağlayan Sn. Okay; Hukuk Grubu Başkanlığı’nın yanı sıra 2007’den bu yana Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. 21 22 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Sektör Başkanı’nın Mesajı İ. Sinan AK Zorlu Enerji Grubu Sektör Başkanı Başarılı sonuçlar 2016 yılında, konsolide satış gelirlerimiz %68 artışla 1.195 milyon TL’ye ulaşırken faiz, amortisman ve vergi öncesi kârımız (FAVÖK) %49 büyüme ile 433 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Değerli Paydaşlarımız, 2016 yılı enerji sektörü açısından yine zorlu bir yıl olmuştur. 2016 yılında yaşanan iç ve dış gelişmeler makroekonomik ortam üzerinde baskı oluştururken, sektörümüz açısından da dalgalı bir arka plan teşkil etmiştir. Küresel enerji sektörü petrol fiyatlarındaki artış eğilimi ile yeni bir dengeye doğru hareket ederken, ülkemiz enerji sektöründe devam eden arz fazlası ve buna bağlı olarak düşük fiyat seviyeleri Türk Lirası’ndaki keskin değer kaybı ile birleşerek sektör katılımcıları açısından zor bir yıl yaşanmasına neden olmuştur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 23 Sunuş Yenilenebilir enerji yatırımlarıyla büyüyoruz. Elektrik dağıtımının tamamen özel sektöre devri ve üretim tarafında devam eden özelleştirmelerle birlikte, Türkiye enerji sektörü artan oranda serbest ve rekabetçi bir yapı kazanmış; ancak liberalizasyon sürecindeki ilerleme hedeflenen takvimin gerisinde kalmıştır. Türkiye’de ekonomik büyüme ve sanayileşme, kişi başına artan milli gelir, olumlu demografik eğilimler ve yüksek şehirleşme hızı gibi faktörlere bağlı olarak gelişen enerji talebinde, 2012 yılından itibaren belirgin bir yavaşlama gözlenirken bu dönemde kurulu güç artışı talep büyümesinin yaklaşık 2 katı oranında gerçekleşmiştir. 2016 yılında elektrik talebi %4,7 oranında büyürken Türkiye’nin toplam kurulu gücü yıl içinde devreye giren yeni santrallerle birlikte %7,3 artışla 78,5 GW’a ulaşmıştır. Yenilenebilir kaynaklara dayalı enerji üretimi son yıllarda çok hızlı bir büyüme sergilemektedir. 2016 yılı içerisinde devreye alınan toplam 5.758 MW’lık yeni kapasitenin %49’u yenilenebilir enerji santrallerinden oluşmaktadır. 2016 yılında oransal olarak en yüksek kapasite artışı %235 ile güneş enerjisinde yaşanırken, ilk kez lisanslı güneş enerji santrallerinin de devreye girdiği yıl içinde güneş enerjisi kurulu gücü 832,5 MW’a ulaşılmıştır. 2016 yılı ayrıca, rüzgar enerjisinde en yüksek kurulu güç artışının yaşandığı yıl olmuş, Türkiye’deki rüzgar santrallerinin toplam kurulu gücü 1.248 MW artış göstererek 5.751 MW’a yükselmiştir. Ülkemizde elektrik talebinin 2023 yılına kadar, iyimser senaryoda yıllık yaklaşık %5,3, kötümser senaryoda ise %3,5 oranında büyüyeceği tahmin edilmekte; bu kapsamda Türkiye’nin toplam kurulu gücünün bu süre içerisinde 120 GW’a yükseltilmesi hedeflenmektedir. Önümüzdeki 5 yıl yenilenebilir kaynak kullanımında kilit önem taşımaktadır. Küresel ekonomideki yeni güç dengeleri olarak ortaya çıkan beş megatrend - teknolojik devrim ve dijitalleşme, iklim değişikliği, hızlı şehirleşme, demografik ve sosyal değişim - hayat döngümüzü her yönüyle şekillendirmekte; küresel ölçekte üretimden sanayiye ve ticarete oyunun kuralları yeniden yazılmaktadır. Dünya enerji sektörü için bir dönüm noktası niteliğinde olan Paris Anlaşması’nın ardından, dünyada sürdürülebilir küresel dönüşüm hızlanmış, yenilenebilir enerji teknolojilerindeki hızlı ilerlemenin sağladığı maliyet avantajları ile bu alandaki yatırımlar gözle görülür bir biçimde artmıştır. Düşük karbonlu bir geleceği hazırlamak için köklü değişimler ve atılımlar açısından kısıtlı bir zamanda hızlı hareket edilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu bağlamda, gelecek beş yılı yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi açısından önemli bir viraj olarak görüyoruz. Düşük karbon ekonomisine geçiş sürecinin hızlandırılması amacıyla özgün çözümlerin hayata geçirilmesi için iş dünyasına kritik görevler düşüyor. Bu hedef doğrultusunda, Zorlu Enerji olarak biz de ana odağımız olan yenilenebilir enerjide gerçekleştireceğimiz yeni yatırımlarla Türkiye’nin sürdürülebilir geleceğine ve global bazda düşük karbon ekonomisine geçiş sürecine katkıda bulunmaya devam edeceğiz. 24 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Sektör Başkanı’nın Mesajı 2016 yılında yatırımlarımıza devam ettik. 2016 yılında, planlarımıza uygun olarak 3 yatırımımızı daha hayata geçirdik. Şirketimizin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Jeotermal tarafından Manisa’da kurulan 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’nin 11,27 MW’lık ikinci ve son fazı Ocak 2016’da devreye alınarak santral bu tarih itibarıyla tam kapasite çalışmaya başladı. Memnuniyetle ifade etmek isterim ki, bugün Şirketimiz Türkiye’nin jeotermal enerji alanındaki toplam kurulu gücünün %17’sini tek başına karşılamaktadır. Benzer şekilde Şirketimizin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye’de inşa edilen ve toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip olan Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri, Haziran ayından itibaren kademeli bir şekilde devreye alınarak 27 Ağustos 2016 itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Söz konusu santraller ile birlikte Türkiye’deki rüzgar enerjisi kurulu gücümüz 215 MW’a ulaşırken, Pakistan’daki rüzgar santralimizle birlikte rüzgar enerjisindeki toplam kapasitemiz 272 MW olmuştur. 2016 yılında devreye aldığımız iki rüzgar ve bir jeotermal enerji santralinin katkısıyla Türkiye’deki kurulu gücümüz 700 MW’a ulaşırken, yenilenebilir enerjinin kurulu gücümüz içindeki payı da %67’ye yükselmiştir. Zorlu Enerji’nin yurt içi ve yurt dışı yatırımlarıyla birlikte 2016 yıl sonu itibarıyla toplam kurulu gücü 1.047 MW olup bu gücün yarısı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalıdır. Zorlu Enerji’nin yatırım programı, yenilenebilir enerji yatırımlarına odaklı olarak sürdürülmektedir. 2016 yılının ilk çeyreğinde Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali’nin ilk ünitesinin inşaat çalışmalarına başlanmıştır. Projenin planlanan kurulu gücü ise ikinci bir ünitenin ilave edilmesiyle yıl içinde 165 MW’a yükseltilmiştir. Şirketimiz, 2016 yılında ayrıca İkizdere Regülatörü ve HES ve Lüleburgaz Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali’nde yapılacak kapasite artışları için yatırımlara başlamıştır. Finansal sonuçlarımızda hedeflerimizi aşan bir başarı elde ettik. 2016 yılında konsolide satış gelirlerimiz; %100 bağlı ortaklığımız Zorlu Elektrik’in serbest tüketici portföyündeki güçlü büyümenin yanı sıra, 3 santralimizin fiyatlamanın ABD Doları bazında yapıldığı ve destek fiyatlarının piyasa fiyatlarının oldukça üzerinde olduğu YEKDEM mekanizmasına katılmasıyla YEKDEM satışlarımızda yaşanan artış ve yıl içinde devreye alınan yeni santrallerin katkısıyla %68 oranında büyüyerek 1.195 milyon TL’ye ulaşmıştır. 2016 yılında ABD Doları’nın TL karşında %11 değer kazanması da YEKDEM gelirlerimizi TL bazında olumlu etkileyerek konsolide satış gelirlerimizdeki güçlü büyümeye katkıda bulunmuştur. Ürettiğimiz elektriğin yarısından fazlasını YEKDEM kapsamında satmamız, piyasadaki düşük fiyatlardan asgari oranda etkilenmemizi sağlarken, YEKDEM satışlarından elde ettiğimiz ABD Doları bazlı satış gelirlerimiz de döviz kredilerimizden kaynaklanan kur farkı zararlarını büyük oranda bertaraf etmemize yardımcı olmuştur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 25 Sunuş Elektrik ticareti Elektrik ticareti ve serbest tüketicilere elektrik satışı konularında faaliyet gösteren %100 bağlı ortaklığımız Zorlu Elektrik, piyasanın sunduğu fırsatları en iyi şekilde değerlendirerek müşteri portföyünü önemli oranda büyütmüş ve Zorlu Enerji’nin toplam satış hacmindeki artışa da büyük oranda katkıda bulunmuştur. 2016 yılında, faiz, amortisman ve vergi öncesi kârımız (FAVÖK) %49 artış göstererek 433 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. FAVÖK’teki güçlü büyümenin ana nedenleri, üç yenilenebilir enerji santralimizin YEKDEM’e katılması sonucu toplam portföy içinde kârlılığı daha yüksek olan YEKDEM satışlarının artması, Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’nin 2016 yılında ilk kez tüm yıl boyunca faaliyetlere katkıda bulunması ve Kayseri Doğal Gaz Santrali’nin kapatılmasının ardından doğal gaz santrallerinden kaynaklanan zararın önemli oranda azalmasıdır. Mevcut üç santralimizin yanı sıra Sarıtepe RES ve Demirciler RES’in de 2017 yılında YEKDEM’e katılabilmesi için EPDK’ya yaptığımız başvurular kabul edilmiştir. Dolayısıyla, 2017 yılında toplam beş santralimiz üretecekleri tüm elektriği YEKDEM kapsamında satacak olup, Dolar bazlı YEKDEM gelirlerimizdeki artış konsolide satış gelirlerimize ve faaliyet kârımıza pozitif katkıda bulunurken döviz cinsi kredilerimiz üzerinde oluşabilecek olası kur farkı zararlarına karşı da doğal bir koruma sağlayacaktır. 2016 yılında Şirketimizin çıkarılmış sermayesini %166,67 oranında bedelli olarak artırma kararı aldık. Yönetim Kurulumuzun 16 Aralık 2016 tarihli toplantısında, Şirketimizin çıkarılmış sermayesinin, tamamı nakden ödenmek suretiyle %166,67 oranında artırılarak 750 milyon TL’den 2 milyar TL’ye çıkarılmasına karar verilmiştir. 2016 yıl sonunda başlayan sermaye artırım işlemleri Şubat 2017’de tamamlanmış olup, sermaye artışından elde edilen fon Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin paylarının satın alımında kullanılmıştır. 2016 yılında serbest tüketici portföyümüzü önemli oranda büyüttük. Piyasa şartlarının anlık olarak değişebildiği ve öngörülebilirliğin iyice azaldığı enerji sektöründe esnek, planlı ve programlı çalışan ve alternatif senaryolar geliştirebilen şirketlerin bir adım öne geçeceğine inanıyoruz. 26 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Sektör Başkanı’nın Mesajı Bu bağlamda, 2016 yılında paylarının tamamını devraldığımız, elektrik ticareti ve serbest tüketicilere elektrik satışı konularında faaliyet gösteren Zorlu Elektrik, piyasanın sunduğu fırsatları en iyi şekilde değerlendirerek müşteri portföyünü önemli oranda büyütmüş ve Zorlu Enerji’nin toplam satış hacmindeki artışa da büyük oranda katkıda bulunmuştur. Diğer taraftan, Şirketimiz elektrik dağıtımı alanına girmek amacıyla Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin paylarının tamamını satın almaya karar vermiştir. Zorlu Enerji söz konusu satın almayı gerçekleştirmek üzere Kasım 2016’da %100 hissedarlığında Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ’yi (“Zorlu Osmangazi”) kurmuştur. Zorlu Osmangazi, Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin paylarının tamamını toplam 360 milyon ABD Doları bedelle 2 Şubat 2017 tarihi itibarıyla devralmıştır. Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ, Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak il sınırları dahilinde elektrik enerjisinin dağıtım faaliyetini yürütmekte ve yaklaşık 1,6 milyon aboneye hizmet vermektedir. Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ ise ilgili dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketi olup ayrıca serbest tüketicilere de elektrik satışı gerçekleştirmektedir. Geleceğimizi şekillendirecek bu güçlü hamle sonucunda, Zorlu Enerji üretim, ticaret, dağıtım ve perakende satış olmak üzere elektrik değer zincirinin tüm halkalarında yer alacaktır. Güneş enerjisi Zorlu Enerji sahip olduğu teknoloji, deneyim ve bilgi birikimi ile jeotermalden sonra güneş enerjisi alanında da farkını ortaya koymaya ve henüz ülkemizde ağır adımlarla ilerleyen ancak bir o kadar da büyük potansiyele sahip olan bu alanı ivmelendirmeye hazırdır. Güneş enerjisi yatırımları için harekete geçiyoruz. Zorlu Enerji olarak, ülkemizin ve dünyanın geleceği olarak gördüğümüz yenilenebilir enerji konusundaki çalışmalarımıza kesintisiz devam ediyoruz. Yenilenebilir enerji alanında fark yaratmak hedefiyle jeotermal enerjinin yanı sıra güneş enerjisine de odaklanarak ülkemizin bu alandaki potansiyelini ve yatırım fırsatlarını değerlendirmeyi planlıyoruz. Coğrafi olarak Türkiye’ye göre daha kuzeyde bulunan ve çok daha az güneş alan Almanya dahi bugün enerjisinin üçte birini güneşten karşılamakta; güneş enerjisi alanında Çin, ABD ve Japonya gibi ülkeler ise hızlı bir gelişim göstermektedir. Zorlu Enerji sahip olduğu teknoloji, deneyim ve bilgi birikimi ile jeotermalden sonra güneş enerjisi alanında da farkını ortaya koymaya ve henüz ülkemizde ağır adımlarla ilerleyen ancak bir o kadar da büyük potansiyele sahip olan bu alanı ivmelendirmeye hazırdır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 27 Sunuş Bu amaç doğrultusunda, Zorlu Enerji hem Türkiye’de hem de yurt dışında güneş enerjisinden elektrik üretmek başta olmak üzere, solar fotovoltaik (PV) panelleri kiralamak, ithal ve ihraç etmek ve bunlara ilişkin her türlü kurulum ve danışmanlık hizmetleri sunmak amacıyla Mart 2016’da %100 hissedarlığında Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ’yi (“Zorlu Solar”) kurmuştur. Diğer yandan Şirketimiz, güneş enerjisi ve diğer yenilenebilir kaynaklara yönelik projelerde yer almak üzere Kasım 2016’da Pakistan’da kurulan Zorlu Solar Pakistan (Private) Ltd.’ye (“Zorlu Solar Pakistan”) %99,7 pay ile kurucu ortak olarak katılmıştır. Zorlu Solar Pakistan, ilk girişimi olarak, Pakistan’ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 100 MW’lık güneş enerji santrali projesi için Aralık 2016’da Punjab Power Development Board’dan önlisans almıştır. Enerjimizi Türkiye’nin geleceği için kullanacağız. Ülkemizin ve sektörümüzün gelişme ve büyüme hedefleri doğrultusunda faaliyete başladığımız ilk günden bugüne inanç, azim ve kararlılıkla bildiğimiz doğrulardan ödün vermeden ilerliyoruz; tüm enerjimizi ülkemizin geleceği için kullanmaya devam ediyoruz. 2017 yılında da yatırım planlarımızı uygulamayı sürdürecek, yılın son çeyreğinde devam eden Kızıldere III JES projesinin ilk ünitesini devreye alacağız. Elektrik ticareti ve son kullanıcıya elektrik tedariki konusunda başlattığımız büyüme atılımına hız vereceğiz ve serbest tüketici limitinin azaltılması doğrultusunda serbest tüketici sayısında yaşanacak artışın sunacağı fırsatları değerlendirerek müşteri portföyümüzü daha da büyüteceğiz. Bir diğer önemli açılımımız olan elektrik dağıtımı alanında da 2017 yılında devraldığımız elektrik dağıtım bölgemizdeki faaliyetlerimize ve yatırımlarımıza başlayacağız. Türkiye’de enerji sektöründe, kamunun desteği ve yol göstericiliği özel sektörün dinamizmiyle birleştiğinde gerek arz güvenliğinin sağlanması gerekse yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması konusunda önemli adımların atılacağından şüphemiz yoktur. Zorlu Enerji olarak, ülkemizin sahip olduğu yenilenebilir kaynak potansiyelini değerlendirerek, Türkiye’nin kurulu güç alanında benzer ülkelerin seviyelerine ulaşma hedefine katkıda bulunmaya devam edeceğiz. Zorlu markasının yurt içi ve yurt dışındaki güvenilirliği, saygınlığı ve gücü bu yoldaki en büyük itici gücümüz olmaya devam edecek. Bu doğrultuda emek, katkı ve destekleriyle yanımızda olan çalışanlarımıza, müşterilerimize, iş ortaklarımıza ve diğer bütün paydaşlarımıza en içten teşekkürlerimi sunarım. Saygılarımla, İ. Sinan AK Zorlu Enerji Grubu Sektör Başkanı 28 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Üst Yönetim İbrahim Sinan AK Genel Müdür/Zorlu Enerji Grubu Sektör Başkanı (1971 - Ankara) 1971 yılında Ankara’da doğan Sinan Ak, İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği Bölümü’nden 1995 yılında mezun olmuştur. Çalışma yaşamına Evgin Yatırım Menkul Değerler’de yatırım uzmanı olarak başlayan Sinan Ak, ABD’deki Old Dominion University’de İşletme Yüksek Lisans Programı’nı (Master of Business Administration) tamamlamıştır. 2000 yılında Zorlu Holding bünyesinde göreve başlayan Sn. Ak, 2002 yılına kadar Vestel Komünikasyon’da Finans Şefi, 2002‑2006 yılları arasında ise Vestel Beyaz Eşya’da Finans Müdürü olarak çalışmalarını sürdürmüştür. Sn. Ak, 2006 yılında Zorlu Enerji Grubu’na katılmıştır. 2012 yılına kadar Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Finans ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürüten Sinan Ak, Ocak 2012’de Zorlu Enerji Genel Müdürlüğü’ne atanmıştır. Sn. Ak, 1 Aralık 2016 tarihinden itibaren Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin de içinde yer aldığı Zorlu Enerji Grubu’nda Sektör Başkanı olarak görevine devam etmektedir. Elif YENER Mali İşler Direktörü (1980 - İstanbul) Elif Yener, 2004 yılında Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden mezun olmuştur. 2004‑2009 yılları arasında Denizbank’ta proje finansmanı alanında çalıştıktan sonra ABD’de Columbia Üniversitesi’nde MBA programına katılmış ve 2011 yılında mezun olmuştur. Aynı yıl Zorlu Holding’e katılan Elif Yener, 2012 yılından itibaren Strateji ve İş Geliştirme Müdürü olarak görevine devam etmiştir. Sn. Yener, 12 Ağustos 2014 tarihi itibarıyla Zorlu Enerji Grubu Mali İşler Grup Müdürü görevini üstlenmiş olup, 1 Eylül 2015 tarihinden itibaren Zorlu Enerji Grubu Mali İşler Direktörü olarak görev yapmaktadır. Ali KINDAP 1 Termik Yatırımlardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (1968 - Çankırı) Ali Kındap, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden 1990 yılında mezun olmuştur. Çalışma hayatına GAMA Şirketler Grubu’nda başlayan Sn. Kındap, Meteksan AŞ ve Güriş Mühendislik İnşaat ve Mühendislik AŞ’de görev yapmıştır. 2008 yılında Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret AŞ’de Genel Müdür Yardımcısı olarak Zorlu Enerji Grubu’na katılan Ali Kındap, 2011 yılından bu yana Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de Termik Yatırımlardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmektedir. 1 Ali Kındap 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla Yatırımlar, İşletme ve Bakımdan Sorumlu Genel Müdür olarak atanmıştır. Ahmet Yağmur ÖZDEMİR 2 Hidroelektrik ve Rüzgar Enerjisi Yatırımlarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (1978 - Ankara) Yağmur Özdemir, Doğu Akdeniz Üniversitesi İktisat Fakültesi’nden 2000 yılında mezun olmuştur. Bilgi Üniversitesi’nde Ekonomi Hukuku, Karachi Üniversitesi’nde Executive MBA ve İngiliz Hukuku Yüksek Lisans programlarını tamamlamıştır. Çalışma hayatına 2000 yılında Arthur Andersen şirketinde denetçi olarak başlamıştır. Daha sonra 2002‑2004 yılları arasında Ernst&Young’da çalışmıştır. 2004‑2007 yılları arasında Vestel Elektronik’te Finansal Kontrolör olarak görev almıştır. 2007 yılında Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de Proje Finansman Müdürü olarak göreve başlayan Yağmur Özdemir, 2012’de Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de Yatırımlar ve Proje Finansman Müdürü olarak görev yapmıştır. Sn. Özdemir, 2012 Ekim ayından bu yana Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de Hidroelektrik ve Rüzgar Enerjisi Yatırımlarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. 2 Ahmet Yağmur Özdemir 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla görevine Yurtdışı Yatırımlar Direktörü olarak devam edecektir. Aydın AKAT 3 Projelerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (1970 - Erzincan) Aydın Akat, 1990 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Bölümü Önlisans Programı’nı tamamlamış ve 1996 yılında İstanbul Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden mezun olmuştur. Sn. Akat iş hayatına 1990 yılında Cevahirler İnşaat’ta başlamış ve 1996‑2005 yılları arasında Tekfen İnşaat bünyesindeki projelerde görev almıştır. 2005 yılında Zorlu Enerji Grubu’na katılan Sn. Akat, Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret AŞ’de Proje Yöneticisi olarak çalışmıştır. 2008‑2011 yılları arasında Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret AŞ’de Mühendislik Müdürü olarak görev yapan Aydın Akat, Ekim 2012’den bu yana Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de Projelerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görevine devam etmektedir. 3 Aydın Akat 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla Endüstriyel Proje ve Uygulamalardan Sorumlu Genel Müdür olarak atanmıştır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Gülten YILMAZ 4 İşletme ve Bakımdan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı (1966 - Eskişehir) Gülten Yılmaz, 1987 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olmuştur. İş hayatına 1989 yılında Eskişehir Hava İkmal Bakım Merkezi Komutanlığı’nda Turbofan Motor Sistem Mühendisi olarak başlamıştır. Zorlu Enerji Grubu’na 2007 yılında katılan Sn. Yılmaz, Zorlu O&M Teknik Hizmetler Şefi olarak başladığı görevine, 2008 yılından itibaren Pazarlama ve Müşteri İlişkileri Müdürü olarak devam etmiştir. Gülten Yılmaz, 2011 yılı Ekim ayından itibaren Zorlu Enerji Grubu İşletme ve Bakım faaliyetlerinden Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürütmektedir. Gülten Yılmaz 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla İşletme, Bakım ve Jeotermal Yatırımlardan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmıştır. 4 İnanç SALMAN 5 Ticaret ve Planlama Genel Müdür Yardımcısı (1981 - İstanbul) İnanç Salman, İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi’nden mezun olmuştur. Lisans eğitiminin ardından İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nden doktora derecesini almıştır. 2004 yılında Zorlu Grubu’na katılan İnanç Salman, 2004‑2007 yılları arasında Zorlu Holding İnsan Kaynakları Departmanı’nda görev almıştır. 2007 yılında Zorlu Enerji Grubu’na katılmasının ardından sırasıyla; Proje Mühendisi, Organizasyon Geliştirme Yöneticisi ve Organizasyon Geliştirme Müdürü olarak görev yapmıştır. İnanç Salman, Ekim 2013’ten bu yana Zorlu Enerji Ticaret ve Planlama Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapmaktadır. İnanç Salman 1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla görevine Ticaret Direktörü olarak devam edecektir. 5 Servet BAHADIR Kamu İlişkileri Direktörü Öniz SAYIT İnsan Kaynakları Direktörü (1958 - Nevşehir) Servet Bahadır, Kiel Üniversitesi Elektrik Bölümü’nden 1982 yılında mezun olmuştur. Lisans eğitiminin ardından çalışma hayatına 1983 yılında Türkiye Elektrik Kurumu’nda Elektrik Mühendisi olarak başlamıştır. Kariyerine TEAŞ ve TETAŞ’ta çeşitli görevlerde devam etmiştir. 2008 yılında Zorlu Grubu’na katılan Servet Bahadır, 2008‑2013 yılları arasında Enerji Ticaret Müdürü olarak görev yapmıştır. Servet Bahadır, Ekim 2013 itibarıyla Zorlu Enerji Grubu Kamu İlişkileri Direktörü görevini üstlenmiştir. (1979 - İzmir) Öniz Sayıt, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden 2001 yılında mezun olmuştur. Ardından, Boğaziçi Üniversitesi’nde İnsan Kaynakları Uzmanlık Programı’nı tamamlamış ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden MBA derecesini almıştır. 2000‑2005 yılları arasında Akkök Grubu’nda, 2005‑2007 yılları arasında ise Tofaş Türk Otomobil Fabrikası AŞ’de İnsan Kaynakları Departmanlarında görev yapmıştır. 2007 yılında Zorlu Enerji Grubu’na katılan Öniz Sayıt, Ekim 2013’ten bu yana Zorlu Enerji Grubu İnsan Kaynakları Direktörü olarak görev yapmaktadır. 29 30 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Kısaca Zorlu Enerji 1.047 MW 2016 yıl sonu itibarıyla, Zorlu Enerji’nin faaliyetteki santrallerinin toplam kurulu gücü 1.047 MW’tır. Türkiye’deki santrallerin kurulu gücünün %67’si, toplam kurulu gücün ise %50’si yenilenebilir enerji kaynaklarına dayanmaktadır. Zorlu Enerji Grubu’nun ilk şirketi olarak 1993 yılında faaliyetlerine başlayan Zorlu Enerji, bugün Türkiye ve yurt dışındaki santrallerinden oluşan ve kaynak çeşitliliğini gözeten dengeli üretim portföyü, sektörel deneyimi ve piyasadaki güçlü konumu ile Türkiye enerji sektörünün önde gelen oyuncularından ve öncü serbest üretim şirketlerinden biridir. 2016 yıl sonu itibarıyla, Zorlu Enerji’nin faaliyetteki santrallerinin toplam kurulu gücü 1.047 MW’tır. Zorlu Enerji’nin üretim portföyü; • Yurt içinde 7 hidroelektrik, 3 rüzgar, 3 jeotermal ve 3 doğal gaz santrali, • Yurt dışında Pakistan’da 1 rüzgar santrali ve İsrail’de 3 doğal gaz santralinden oluşmaktadır. Zorlu Enerji sürdürülebilirliğe her yönüyle katkı sağlayan projeler gerçekleştirme ilkesiyle hareket etmektedir. Şirket, üretim portföyünde, başta jeotermal ve rüzgar enerjisi olmak üzere, yenilenebilir enerjinin payını daha da artırmayı ve kaynak çeşitliliğini geliştirmeyi hedeflemektedir. Zorlu Enerji’nin Türkiye’deki santrallerinin kurulu gücünün %67’si, toplam kurulu gücünün ise %50’si yenilenebilir enerji kaynaklarına dayanmaktadır. Şirketin 2016 yıl sonu itibarıyla, • Jeotermal enerjideki kurulu gücü 140 MW, • rüzgar enerjisindeki kurulu gücü 272 MW, • hidroelektrikteki kurulu gücü ise 113 MW’tır. Zorlu Enerji, Türkiye’nin yüksek potansiyele sahip olduğu alanlardan biri olan güneş enerjisi alanında da araştırma ve yatırım planlarını sürdürmektedir. Bu doğrultuda, Zorlu Enerji 2016 yılında, güneş enerjisi alanında iki yeni şirketin kuruluşunda yer almıştır. Zorlu Enerji, tek kurucu ortak olarak katıldığı Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ’nin kuruluşunu gerçekleştirirken; Pakistan’da kurulan Zorlu Solar Pakistan (Private) Limited unvanlı şirkete de %99,7 pay ile kurucu ortak olarak katılmıştır. Zorlu Enerji yurt dışı yatırımlarını, enerji talebinin hızla arttığı ve liberalleşme sürecinin devam ettiği Asya ve Orta Doğu pazarlarındaki potansiyeli değerlendirmeye odaklı olarak sürdürmektedir. Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Enerji Pakistan Limited’in Pakistan’ın Jhimpir bölgesinde hayata geçirdiği 56,4 MW’lık rüzgar enerji santrali, bu ülkede yabancı yatırımla gerçekleştirilmiş ilk rüzgar santralidir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 31 Sunuş Yerli ve yenilenebilir enerji alanında referans projeler Türkiye’de kalite belgesi alan ilk elektrik üretim şirketi olan Zorlu Enerji, TS/EN ISO 9001‑2000, OHSAS 18001 ve ISO 14001 Sertifikalarına sahiptir ve Entegre Yönetim Sistemi kapsamında faaliyet göstermektedir. Zorlu Enerji; İsrail’de faaliyet gösteren az sayıdaki özel sektör enerji şirketinden biri olan Zorlu Enerji, bu ülkede ortaklarıyla birlikte toplamda 1.031 MW kurulu güce sahip 3 doğal gaz santrali yatırımını tamamlamış ve ticari üretime geçirmiştir. Şirketin bu santrallerde sahip olduğu ortaklık paylarına düşen toplam kurulu gücü 290 MW’tır. Zorlu Enerji, yatırımlarını dünyanın geleceğine artan oranda katkıda bulunmaya kararlı ve sorumlu bir kurumsal vatandaş yaklaşımıyla şekillendirmektedir. Arz güvenliği ve sürdürülebilirlik yaklaşımıyla fark yaratan Zorlu Enerji; • Portföyünü, güvenli enerji tedariki temelinde oluşturmakta, • Tüm yatırımlarında, küresel ölçekte sorumluluk bilinciyle hareket ederek, mevzuata ve uluslararası standartlara uymakta, • Faaliyetlerinin çevreye ve insan yaşamına olası olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedeflemektedir. Zorlu Enerji, tüm enerji santrallerinde, ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak emisyon üst sınırlarının aşılmaması için gerekli her türlü yatırımı yaparak çevreye ve doğaya duyarlı enerji üretimi gerçekleştirmektedir. • 2009 yılında Türkiye’de karbon ayak izini hesaplayan ilk enerji şirketidir. • Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali’nde uygulamaya geçirilen proje ile Türkiye’de “Karbon Emisyon Satış Sözleşmesi” imzalayan ilk enerji şirketidir. • Türkiye’de ISO 14064‑1 Sera Gazı Emisyon Standardı Belgesi’ne sahip tek enerji şirketidir. • Türkiye’den Karbon Saydamlık Projesi’ne (CDP - Carbon Disclosure Project) katılan tek enerji şirketidir. 2011, 2012 ve 2014 yıllarında CDP kapsamında “Türkiye Karbon Saydamlık Liderliği” Ödülü’nü almıştır. • Türkiye’de enerji sektöründe ilk Sürdürülebilirlik Raporu’nu yayınlamıştır. Zorlu Enerji, sürdürülebilirlik raporlama çalışmalarına düzenli aralıklarla devam etmekte, sürdürülebilirlik performansını paydaşlarına şeffaf bir yaklaşımla aktarmaktadır. Zorlu Enerji Grubu’nun 2014‑2015 dönemini kapsayan ve Küresel Raporlama Girişimi’nin (Global Reporting Initiative - GRI) Sürdürülebilirlik Raporlaması İlkeleri’nin son versiyonu olan G4 Standardı’na uygun olarak hazırlanan dördüncü Sürdürülebilirlik Raporu 2016 yılında yayınlanmıştır. Zorlu Enerji’nin Türkiye’deki ve Pakistan’daki rüzgar enerji santralleri “Gold Standard” Sertifikası almaya hak kazanmıştır. Yerli ve yenilenebilir enerji alanında referans projelere imza atan Zorlu Enerji, Borsa İstanbul’un (BIST) Kasım 2016 - Ekim 2017 dönemi için açıkladığı BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde gönüllü olarak yer almaya hak kazanarak Endeks’teki 43 şirketten biri olmuştur. 32 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Zorlu Enerji’nin Kurulu Gücü ve Yatırımları Yurt içi yatırımlar Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Dengeli üretim portföyü Yurt dışı yatırımlar 700 MW Türkiye’deki toplam kurulu güç 290 MW* İsrail’deki toplam kurulu güç (*Ortaklık paylarına göre) 56 MW Pakistan’daki toplam kurulu güç 33 34 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Zorlu Enerji’nin Kurulu Gücü ve Yatırımları Türkiye’deki Kurulu Güç Faaliyette Olan Santraller Santral Yeri Türü Doğal Gaz Lüleburgaz1 Bursa2 Yalova Rüzgar Gökçedağ (Rotor) Sarıtepe Demirciler Hidroelektrik Tercan Kuzgun Ataköy Mercan Çıldır İkizdere3 Beyköy Jeotermal Kızıldere I Kızıldere II Alaşehir I TOPLAM Lüleburgaz, Kırklareli Bursa Organize Sanayi Bölgesi Altınova, Yalova Kojenerasyon Doğal Gaz Kombine Çevrim Doğal Gaz Kojenerasyon Doğal Gaz Osmaniye Osmaniye Osmaniye Rüzgar Rüzgar Rüzgar Erzincan Erzurum Tokat Tunceli Kars Rize Eskişehir Hidroelektrik (Rezervuarlı) Hidroelektrik (Rezervuarlı) Hidroelektrik (Rezervuarlı) Hidroelektrik (Kanal Tipi) Hidroelektrik (Rezervuarlı) Hidroelektrik (Kanal Tipi) Hidroelektrik (Kanal Tipi) Denizli Denizli Manisa Jeotermal Jeotermal Jeotermal Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) 232 Buhar Üretim Kapasitesi (Ton/Saat) 220 Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) 126 189,5 100 90 - 100 15,9 215 135 57 23,3 113 15 20,9 5,5 20,4 15,4 18,6 16,8 140 15 80 45 700 30 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 220 Santralin buhar üretim kapasitesini 269,5 ton/saat’e çıkarmak için buhar kazanı tesisi inşa edilmekte olup, tesisin 2017 yılının ikinci çeyreğinde devreye alınması planlanmaktadır. 2 Ekonomik ömrünü doldurması ve artan üretim maliyetleri nedeniyle santralin üretim lisansı Ocak 2017’de tadil edilerek lisansa derç edilen kurulu güç 90 MW’dan 34,3 MW’a düşürülmüştür. 3 Santralin kurulu gücünün 24,94 MW’a çıkarılması için rehabilitasyon çalışmaları devam etmekte olup, rehabilitasyon çalışmaları süresince santraldeki elektrik üretim faaliyeti geçici olarak durdurulmuştur. Santralin Temmuz 2017’de yeniden devreye alınması planlanmaktadır. 1 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 35 Sunuş Türkiye’de Devam Eden ve Planlanan Projeler Proje Yeri Devam Eden Yatırımlar Jeotermal Denizli-Aydın Kızıldere III (Ünite I)1 Finansman Aşamasındaki Projeler Jeotermal Denizli-Aydın Kızıldere III (Ünite II)1 Fizibilite Aşamasındaki Projeler Jeotermal Manisa Alaşehir II2 Planlanan Projeler Hidroelektrik Sami SoydamDenizli Sandalcık Barajı ve HES Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) Jeotermal 95,2 100 Jeotermal 69,8 100 Jeotermal 24,9 100 Hidroelektrik 125,9 100 Türü Kızıldere III JES projesi 2 üniteden oluşmaktadır. Projenin toplam kurulu gücü değişmeyecek şekilde Ünite I ve Ünite II’nin planlanan kurulu güçlerinin sırasıyla 99,5 MW ve 65,5 MW’a tadil edilmesi için yapılan başvuru Şubat 2017’de EPDK tarafından uygun bulunmuştur. 2 Proje için Eylül 2014’te önlisans, 19 Haziran 2015 tarihinde ÇED gerekli değildir belgesi alınmış ve 2015 yılı içinde arama ve kuyu açma çalışmalarına başlanmıştır. 1 Türkiye’deki Önlisanslar Proje Jeotermal Kızıldere IV1 Alaşehir III Güneş Alibeyhöyüğü 1 Yeri Türü Aydın Manisa Jeotermal Jeotermal Konya Güneş (Fotovoltaik) Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) 24,9 50 100 100 18 100 Projenin önlisansında yer alan kurulu gücün 24,9 MW’tan 60 MW’a tadil edilmesi için 10 Kasım 2016 tarihinde EPDK’ya başvuru yapılmıştır. 36 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Zorlu Enerji’nin Kurulu Gücü ve Yatırımları Türkiye’deki Arama ve İşletme Ruhsatları Proje Yeri Türü Jeotermal Bitlis Yozgat Denizli1 Kütahya2 Tatvan, Bitlis Şefaatli, Yozgat Sarayköy Simav Jeotermal Jeotermal Jeotermal Jeotermal Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) - 75 100 100 100 Denizli Büyükşehir Belediyesi’ne ait Sarayköy jeotermal sahası jeotermal kaynağa dayalı elektrik üretmek amacıyla 25 yıllığına Zorlu Enerji tarafından kiralanmıştır. Yeniköy jeotermal sahası için Kütahya İl Özel İdaresi tarafından düzenlenen arama ruhsatı ihalesi Zorlu Jeotermal tarafından kazanılmıştır. 1 2 Türkiye’deki Önlisans Başvuruları Proje İthal Kömür Akçakoca Doğal Gaz Kıyıköy1 Rüzgar2 Ayvacık Sertavul Narlıdere Bakırçay Sivas Çataldağ Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) İthal Kömür 1.220 100 Kırklareli Doğal Gaz 100 Çanakkale Karaman İzmir İzmir Sivas Balıkesir Rüzgar Rüzgar Rüzgar Rüzgar Rüzgar Rüzgar 1.200 523,5 100 170 50 50 80 73,5 Yeri Türü Düzce 100 100 100 100 100 100 Proje için yapılan önlisans başvurusu, projeye ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecinin iki yıl içerisinde tamamlanması şartıyla EPDK tarafından kabul edilmiştir. 2 Zorlu Enerji, rüzgar enerjisine dayalı önlisans başvuruları kapsamında, beş bölgede yer alan altı projede toplamda 523,5 MW kapasite için 49 yıl süreyle üretim lisansı almak üzere 27 Nisan 2015 tarihinde EPDK’ya önlisans başvurusunda bulunmuştur. 1 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 37 Sunuş Yurt Dışındaki Kurulu Güç Faaliyette Olan Santraller Santral Yeri Türü Rüzgar Jhimpir Doğal Gaz Pakistan Rüzgar Dorad İsrail Ashdod İsrail Ramat Negev İsrail Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) 56,4 56,4 290,5 Kombine Çevrim Doğal Gaz Kojenerasyon Doğal Gaz Kojenerasyon Doğal Gaz Buhar Üretim Kapasitesi (Ton/Saat) Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) Lisansın Sona Ereceği Yıl 100 2028 25 2034 110 840 64,54 40 42,15 2035 126,4 70 42,15 2035 347 110 TOPLAM1 Toplam kurulu gücün hesaplanmasında Zorlu Enerji’nin İsrail’deki santrallerde sahip olduğu ortaklık paylarına düşen kurulu güçler dikkate alınmıştır. 1 Yurt Dışında Planlanan Yatırımlar Santral Yeri Türü Doğal Gaz Solad1 İsrail Kojenerasyon Doğal Gaz Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) Buhar Üretim Kapasitesi (Ton/Saat) 77 70 Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) 42,15 Planlanan Solad santralinin tamamlanma yüzdesi yaklaşık %10’dur. 1 Yurt Dışındaki Önlisanslar Santral Yeri Türü Güneş Quaid-e-Azam Solar Park Pakistan Güneş Elektrik Üretim Kapasitesi (MW) 100 Doğrudan ve Dolaylı Ortaklık Payı (%) 99,7 38 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Zorlu Enerji Grubu’nun Faaliyet Alanları Zorlu Enerji Grubu, Zorlu Enerji tarafından yürütülen elektrik ve buhar üretimi, satışı ve elektrik ticari faaliyetleri başta olmak üzere, enerji sektörünün farklı alanlarındaki faaliyetleriyle geniş bir hizmet karması sunmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Entegre hizmet yapılanması Zorlu Enerji Grubu; temel faaliyetlerinin yanı sıra mühendislik, tedarik ve anahtar teslim inşaat hizmetleri ile santral bakım, onarım ve işletme hizmetlerini de içeren entegre yapısıyla rakiplerine karşı fark yaratmaktadır. Enerji Santrallerinin İnşası Doğal Gaz Dağıtımı Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret AŞ (Zorlu Endüstriyel): Endüstriyel ve enerji tesisleri için proje geliştirme ve uygulama. Zorlu Endüstriyel, Zorlu Enerji Grubu’nun yurt içi ve yurt dışındaki enerji santrallerinin fizibilite, mühendislik, anahtar teslimi inşaat ve montaj işlerini üstlenmektedir. Gazdaş Doğalgaz Dağıtım AŞ (Gazdaş): Gazdaş, Trakya bölgesi ve Gaziantep’te 30 yıl süreli iki adet doğal gaz dağıtım lisansı kapsamında bu bölgelerde doğal gaz dağıtımı ve satışı faaliyetlerini yürütmektedir. Bakım, Onarım ve İşletme Hizmetleri Zorlu Doğal Gaz İthalat, İhracat ve Toptan Ticaret AŞ (Zorlu Doğal Gaz): Sıkıştırılmış doğal gaz (CNG) ve sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) yurt içinden ve yurt dışından satın alınarak yurt içinde satışı ve yurt dışı ülkelere ihracı. Zorlu O&M Enerji Tesisleri İşletme ve Bakım Hizmetleri AŞ (Zorlu O&M): Grup içi ve grup dışı firmaların termik (doğal gaz, çevrim, kombine çevrim, kojenerasyon) hidroelektrik, rüzgar ve jeotermal santrallerine uzun süreli işletme, bakım ve onarım hizmetleri sunmaktadır. Zorlu O&M, Zorlu Grubu’nun Rusya ve İsrail’de bulunan doğal gaz santralleri ile Pakistan’da bulunan rüzgar santralinin işletme ve bakımını yapmakta, ayrıca Avrupa, Orta Doğu, Güney Asya ve Orta Asya’da bulunan birçok santrale münferit sözleşmeler ile bakım hizmeti sunmaktadır. İşletme ve bakım hizmetinin yanı sıra Zorlu O&M, yeni kurulan santrallerin devreye alınması için de hizmet vermektedir. Doğal Gaz Ticareti 39 40 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Zorlu Grubu Ev Tekstili Elektronik ve Dijital Ürünler, Dayanıklı Tüketim Malları Enerji Korteks Zorluteks Vestel Zorlu Enerji Grubu • Avrupa TV, beyaz eşya ve dijital ürünler pazarının önde gelen ODM ürün sağlayıcılarından biri • Avrupa TV pazarının en büyük oyuncularından biri • Türkiye’de TV ve beyaz eşya pazarının önde gelen oyuncularından biri • Yurt içinde 700 MW kurulu güç ile ulusal pazarın yükselen oyuncusu • Pakistan’da 56,4 MW, İsrail’de 290 MW’lık kurulu güç (840 MW’lık Dorad Doğal Gaz Çevrim Santrali’nde %25, 64,54 MW’lık Ashdod ve 126,4 MW’lık Ramat Negev Doğal Gaz Kojenerasyon Santrallerinde %42,15 pay) • Elektrik ve buhar üretimi ve satışı, elektrik dağıtımı ve ticareti; enerji santrallerinin projelendirme aşamasını da kapsayacak şekilde “anahtar teslimi” inşası; enerji santrallerinin uzun süreli işletme, bakım ve onarımı; doğal gaz dağıtımı ve ticareti faaliyetleri ile entegre hizmet sunma yetkinliği • Türkiye’nin en büyük entegre polyester iplik üreticisi ve ihracatçısı • Avrupa’nın lider ev tekstili şirketi Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sunuş Zorlu Grubu, farklı sektörlerdeki öncü şirketleriyle Türkiye için artan oranda kalıcı katma değer üretmektedir. Gayrimenkul Madencilik - Metalurji Faktoring Zorlu Gayrimenkul Geliştirme ve Yatırım Meta Nikel Kobalt Madencilik Zorlu Faktoring • Yurt içinde ve yurt dışında değerli araziler üzerinde nitelikli konut, ofis, iş merkezi, alışveriş merkezi, hastane, otel veya karma gayrimenkul projeleri geliştirmek, satmak, kiralamak ve/ veya işletmek amacıyla 2006 yılında kurulmuştur. • Grubun Türkiye’nin ilk beş fonksiyonlu karma kullanım projesi olarak hayata geçirdiği Zorlu Center; Performans Sanatları Merkezi, alışveriş merkezi, otel (Raffles İstanbul Zorlu Center), ofis ve rezidanslardan oluşmaktadır. Zorlu Center, 2014 yılında Raffles İstanbul Oteli’nin açılmasıyla birlikte tüm fonksiyonları ile hizmet verir hale gelmiştir. • Grubun Büyükdere Caddesi üzerinde gerçekleştirdiği Levent 199 ofis projesi 2014 yılı 3. çeyreğinde tamamlanmıştır. Tamamı A+ ofis olarak planlanan proje 40 bin m2 brüt kiralanabilir alana sahiptir. • Nikel kobalt kaynaklarını geliştirmede uzmanlaşma • Nikel kobalt alanında bölgesel tedarikçi olma hedefi • Gördes Nikel Kobalt İşletmesi’nde ilave yatırımlar, Eskişehir ve Uşak’ta bulunan ruhsatlar kapsamında nikel-kobalt rezerv geliştirme ve yatırım projeleri • Yurt içi ve yurt dışı faktoring hizmeti sunmak amacıyla 2012 yılında kurulmuştur. • Orta ve büyük ölçekli firmaların yanı sıra, sektörlerinde öncü, yaygın tedarikçi ve bayi ağına sahip şirketlere de odaklanarak faktoring ürün ve hizmetlerini tüm Türkiye geneline taşıma hedefiyle faaliyet göstermektedir. Gördes Nikel Kobalt İşletmesi • 300 bin ton (nikel metal içeriği) kanıtlanmış rezerv • Projenin ilk etabı 10 bin ton/yıl nikel metal karşılığı kapasiteye sahip ve 400 milyon ABD Doları yatırımla hayata geçirilen hidrometalurji tesisidir. • Deneme üretimlerine 2015 yılında başlayan tesis 2016 yılında yaklaşık 10.400 ton konsantre nikel ürün ihracatı gerçekleştirmiştir. Önümüzdeki dönemde tesiste konsantre nikel üretim kapasitesi ve verimin yükseltilmesine yönelik çalışmalar ile katma değeri yüksek uç ürünlerin üretimlerinin yapılmasına yönelik Ar‑Ge çalışmaları planlanmaktadır. 41 42 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu En son teknolojilerle donatılmış, konforlu ve modern yaşam alanları, enerjisi bizden... Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 43 44 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış Global Enerji Piyasasının Görünümü % 7,6 Yenilenebilir enerjinin yıllık ortalama %7,6 oranında büyüme göstermesi ve enerji arzı içindeki payını 2015 yılından 2035 yılına kadar %3 seviyesinden %10’a yükseltmesi beklenmektedir. “BP Enerji Görünümü 2017” raporunda yer alan öngörü ve projeksiyonlar dünya enerji piyasaları için gelecek yirmi yıla yönelik önemli bir perspektif sunmaktadır. Rapora göre: • Global enerji talebinin 2035’e kadar yılda ortalama %1,3 artış ile global GSYİH’de beklenen yıllık %3,4’lük büyümenin gerisinde kalarak toplamda yaklaşık %30 büyümesi ve bu büyümenin büyük kısmının gelişmekte olan ülkelerden kaynaklanması beklenmektedir. Çin ve Hindistan bu büyümenin yarısından fazlasını karşılayacaktır. • Enerji tüketimindeki artışın üçte ikisine yakın kısmının elektrik üretiminden kaynaklanması ve elektrik üretimine bağlı tüketimin payının 2035 yılına kadar mevcut %42 seviyesinden %47’ye yükselmesi beklenmektedir. • Fosil yakıtların ana enerji kaynağı olarak konumlarını korumaya devam etmeleri ancak yenilenebilir enerji kaynaklarının daha hızlı büyümesi sonucu toplam enerji arzındaki paylarının 2015 yılındaki %85 seviyesinden 2035’te %75 seviyelerine gerilemesi beklenmektedir. Bu dönemde dünyada daha düşük karbonlu bir geleceğe geçiş başlarken, daha temiz bir enerji kaynağı olan yenilenebilir enerjinin yıllık ortalama %7,6 oranında büyümesi ve toplam enerji arzı içindeki payını 2015 yılından 2035 yılına kadar %3 seviyesinden %10’a yükseltmesi öngörülmektedir. • Çin’in yenilenebilir enerjide önümüzdeki 20 yılın ana büyüme motoru olması ve yenilenebilir enerjiye AB ve ABD’nin toplamından daha fazla yatırım yapması beklenmektedir. • Çin ekonomisindeki yavaşlamaya bağlı olarak kömür talebindeki büyümenin son yirmi yıldaki yıllık ortalama %2,7 seviyesinden %0,2 seviyesine gerilemesi ve yıllık %1,6 oranında artması öngörülen doğal gaz talebi doğrultusunda, doğal gazın kömürün yerini alarak 2035 itibarıyla en büyük ikinci enerji kaynağı olması öngörülmektedir. • Önümüzdeki 20 yılda enerji kaynak dağılımındaki değişim paralelinde karbon emisyonlarının geçmiş 20 yılın ortalama artış oranı olan %2,1’in üçte birinden az bir hızla yılda %0,6 oranında artması beklenmektedir. Bu emisyon ölçümlerinin başladığı 1965 yılından bu yana kaydedilecek en düşük artış oranı olacaktır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 45 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Türkiye Enerji Sektörünün Görünümü 807 yeni santral 2016 yılında devreye alınan 807 yeni santral ile Türkiye’nin toplam kurulu gücü 2015 yıl sonuna göre %7,3 büyüme ile nette 5.351 MW (kapatılan santraller dikkate alındıktan sonra) artış göstererek 2016 yıl sonu itibarıyla 78.497 MW’a ulaşmıştır. Elektrik tüketimi 2016 yılında %4,7 oranında büyüyerek yıl sonu itibarıyla 278.346 GWh’a ulaşmıştır. Elektrik üretimi ise, tüketimdeki büyümeye paralel olarak %4,4 artış kaydederek 273.388 GWh olarak gerçekleşmiştir. Kömür ve linyit santrallerinin toplam elektrik üretimi içindeki payı, 2015 yılının ikinci yarısı ve bu yıl içinde devreye alınan yeni kömür santrallerinin katkısıyla 2016 yılında %29,1’den %33,7’ye yükselmiştir. Hidroelektrik santrallerin üretim içindeki payı geçen yıla göre bir puan azalışla %24,6 olarak gerçekleşirken, rüzgar, jeotermal ve güneş santrallerinin toplam payı ise %5,8’den %7,8’e yükselmiştir. Spot piyasada yılın genelinde düşük seyreden fiyatlar ve artan yenilenebilir enerji arzı nedeniyle doğal gaza dayalı elektrik santrallerinin toplam elektrik üretimi içindeki payı 2016 yılında da azalmaya devam ederek, 2015’teki %37,9 seviyesinden %32,1’e gerilemiştir. 2016 yılında devreye alınan 807 yeni santral ile Türkiye’nin toplam kurulu gücü 2015 yıl sonuna göre %7,3 büyüme ile nette 5.351 MW (kapatılan santraller dikkate alındıktan sonra) artış göstererek 2016 yıl sonu itibarıyla 78.497 MW’a ulaşmıştır. Dönem içinde devreye giren toplam 5.758 MW’lık yeni kapasitenin %49’u yenilenebilir enerji santrallerinden (%22 rüzgar enerji santralleri, %14 hidroelektrik santralleri, %10 güneş enerji santralleri ve %3 jeotermal enerji santralleri), %32’si yerli ve ithal kömür santrallerinden, %16’sı ise doğal gaz ve LNG santrallerinden oluşmaktadır. 2016 yılında oransal olarak en yüksek kapasite artışı %235 ile güneş enerjisinde yaşanmış ve ilk kez lisanslı güneş enerji santrallerinin de devreye girdiği 2016 yılında yıl sonu itibarıyla lisanssız ve lisanslı güneş enerjisi kurulu gücü 832,5 MW’a ulaşmıştır. 2016 yılı ayrıca, rüzgar enerjisinde en yüksek kurulu güç artışının yaşandığı yıl olmuş, Türkiye’deki rüzgar enerji santrallerinin kurulu gücü, 1.240 MW’ı lisanslı ve 8,10 MW’ı lisanssız olmak üzere toplamda 1.248,1 MW artış göstererek 2016 yıl sonunda 5.751,3 MW’a yükselmiştir. 2016 yıl sonu itibarıyla kurulu gücün %34’ü hidrolik, %28’i doğal gaz, %22’si yerli ve ithal kömür, %7,3’ü rüzgar, %1’i jeotermal, %1,1’i güneş ve %6’sı ise diğer enerji kaynaklarından oluşmaktadır. Kurulu gücün %25,6’sı EÜAŞ ve bağlı ortaklıklarına, %11,7’si yap işlet devret, yap işlet ve işletme hakkı devredilen santrallere ve %62,6’sı da serbest üretim şirketleri ve lisanssız santrallere aittir. 46 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Türkiye Enerji Sektörünün Görünümü 15.083 MW 2016 yılında YEKDEM’e katılmak için yapılan başvurular rekor seviyeye ulaşmış ve YEKDEM’den yararlanan tesislerin kurulu gücü 2015’e göre yaklaşık üç kat artarak 15.083 MW’a ulaşmıştır. Başta yenilenebilir enerji olmak üzere daha düşük maliyetli enerji kaynaklarının toplam üretim içindeki payının yükselmesi, son yıllarda sektörde oluşan arz fazlasının devreye giren yeni kapasitelerle daha da artması ve artan arza karşılık elektrik talebinin aynı oranda büyümemesi sonucu 2016 yılının ilk dokuz ayında %3 düşüş gösteren ortalama spot elektrik fiyatı, yılın son çeyreğinde, %5,3 artan elektrik tüketiminin yanı sıra, BOTAŞ’ın soğuk hava koşulları nedeniyle artan evsel tüketime bağlı olarak doğal gaz çevrim santrallerine verdiği gazda %90’a varan oranda kesintiye gitmesi ve bazı santrallerin devreden çıkması sonucu 2015’in aynı dönemine göre %17 artarak 169,4 TL/ MWh’a yükselmiştir. Yılın dördüncü çeyreğinde elektrik fiyatlarında görülen bu yüksek oranlı artış tüm yılda gerçekleşen fiyat artışını %2’ye taşırken, 2016 yılında serbest piyasadaki ortalama elektrik fiyatı 140,6 TL/ MWh olarak gerçekleşmiştir. Aralık ayında yaşanan aşırı soğuk havalara ve doğal gaz arzındaki kısıntılara bağlı olarak elektrik fiyatlarında görülen rekor seviyedeki artışların ve fiyatlarda yaşanabilecek olası dalgalanmaların elektrik tedarikçilerinin mali sürdürülebilirlikleri ve üreticilerin kaynaklarını doğru yönetebilmeleri üzerindeki olumsuz etkilerini önlemek amacıyla, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu 5 Ocak 2017 tarihli kararıyla Gün Öncesi ve Dengeleme Güç Piyasaları’ndaki azami fiyat limitini düşürerek 06.01.2017 ile 01.03.2017 tarihleri arasında geçerli olmak üzere 500 TL/MWh olarak belirlemiştir. YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) fiyatlarının serbest elektrik piyasasında düşük seyreden fiyatlar ve 2015 yılında USD/TL kurunda yaşanan yüksek oranlı artış sonucu daha cazip hale gelmesiyle, 2016 yılında YEKDEM’e katılmak için yapılan başvurular rekor seviyeye ulaşmış ve YEKDEM’den yararlanan tesislerin kurulu gücü 2015’e göre yaklaşık üç kat artarak 15.083 MW’a ulaşmıştır. Bu santraller ürettikleri elektriği ABD Doları bazında belirlenmiş teşvikli fiyatlardan devlete satmaktadır. USD/TL’deki yükseliş trendinin ve spot piyasadaki zayıf fiyatların 2016 yılında da devam etmesi sonucu 2017 yılında YEKDEM’den yararlanmak için yapılan başvurular 2016 yılını da geçerek 17.400 MW’a ulaşmıştır. Orta ve uzun vadede ülkemizin zengin doğal kaynaklarından azami ölçüde ve sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda yararlanmak hedefiyle, 2014 yılında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca 2015‑2019 dönemi için yeni bir “Stratejik Plan” hazırlanmıştır. 4 Aralık 2014’te yayımlanan Stratejik Plan ile enerjinin nihai tüketiciye Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 47 2016 Yılına Bakış 1.000 MW Jeotermal enerjide 2019 yılı için verilen kurulu güç hedefi 2016 yılı içinde aşılmış olup, 2019 yılına kadar 1.000 MW hedefine ulaşılması amaçlanmaktadır. sürekli, sürdürülebilir, çevre ile uyumlu, kaliteli, güvenli ve asgari maliyetlerle arzı ile enerji temininde kaynak çeşitlendirmesi esas alınarak; yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının mümkün olan en üst düzeyde değerlendirilmesi, enerji yoğunluğunun azaltılmasının desteklenmesi, nükleer teknolojinin elektrik üretiminde kullanılması, israfın ve enerjinin çevresel etkilerinin asgariye indirilmesi ve ülkemizin uluslararası enerji ticaretinde stratejik konumunu güçlendiren rekabetçi bir enerji sistemine ulaşılması amaçlanmaktadır. Stratejik Plan’a göre, 2015‑2019 döneminde arz güvenliğini sağlamaya yönelik olarak; • Yerli kömürden üretilen elektrik enerjisi miktarının 2019 yıl sonuna kadar yıllık 60 milyar kWh düzeyine çıkarılması, • Yenilenebilir enerji kaynaklarının birincil enerji ve elektrik enerjisi arzı içindeki payının artırılması kapsamında, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı kurulu gücün, hidroelektrikte 32.000 MW’a, rüzgar enerjisinde 10.000 MW’a, jeotermal enerjide 700 MW’a, güneş enerjisinde 3.000 MW’a ve biyokütle enerjisinde 700 MW’a çıkarılması, • Nükleer enerjinin elektrik enerjisi üretim portföyüne dahil edilmesi, • Plan dönemi sonuna kadar doğal gaz kaynaklı elektrik enerjisi üretiminin toplam üretim içindeki payının %38’e indirilmesi ve • 2016 yıl sonuna kadar termik santral özelleştirmelerinin tamamlanarak kamunun toplam elektrik enerjisi üretimi içindeki payının dönem sonuna kadar %20’ye düşürülmesi hedeflenmektedir. Jeotermal enerjide 2019 yılı için verilen kurulu güç hedefi 2016 yılı içinde aşılmış olup, 2019 yılına kadar 1.000 MW hedefine ulaşılması amaçlanmaktadır. Elektrik Piyasası Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler 4 Haziran 2016 tarihinde yürürlüğe giren 6719 sayılı “Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda bazı değişiklikler yapılmıştır. Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığının azaltılması hedefi kapsamında, Stratejik Plan’la uyumlu olarak yapılan yeni kanun düzenlemeleriyle, elektrik üretiminde yerli kömür ve yenilenebilir kaynakların kullanımının azami seviyeye çıkarılması ve enerji sepetine nükleer enerjinin de eklenmesi için yapılan çalışmaların hızlandırılması hedeflenmektedir. 48 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Türkiye Enerji Sektörünün Görünümü YEKDEM’deki söz konusu değişiklikler en çok, kesin üretim tahmini yapması teknik olarak diğer enerji kaynaklarına göre daha zor olan rüzgar enerji santrallerini ve rezervuarsız nehir tipi hidroelektrik santrallerini etkilemiştir. YEKDEM Yönetmeliği’nde yapılan düzenlemelerin ardından 24 Haziran 2016’da yürürlüğe giren “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Yerli Aksamın Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik” ile yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik enerjisi üreten tesislerde yerli aksam kullanılması durumda YEK bedeline ek olarak ödenecek yerli üretim katkı payının hesaplanmasında bazı değişiklikler yapılmıştır. Yenilenebilir Enerji Mevzuatında Yapılan Değişiklikler YEKDEM’den yararlanan tesislerin toplam kurulu gücünün 2016 yılında 15.000 MW’a ulaşmasının ardından, YEKDEM katılımcısı santralleri daha iyi üretim tahmini yapmaya teşvik ederek sistemdeki dengesizliği ve bunun piyasa üzerinde oluşturduğu yükü azaltmak amacıyla, 29 Nisan 2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan “Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” ile YEKDEM teşvik mekanizmasında bazı değişiklikler yapılmıştır. 1 Mayıs 2016 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmelik ile YEK bedelinin hesaplanma yöntemi yeniden düzenlenerek YEKDEM katılımcısı santrallere de üretim tahminlerindeki sapmalar nedeniyle yol açtıkları dengesizlik maliyetlerine katlanma ve dengesizliklerini giderme yükümlülüğü getirilmiştir. Öte yandan, portföylerini iyi yöneten sistem katılımcıları, yeni sistemde sağlıklı üretim planlaması ve yan hizmetler gibi sağladıkları ek hizmetler ile eski teşvik mekanizmasına göre ek gelir elde edebileceklerdir. Özelleştirmeler Enerji sektörünün serbestleştirilmesi ve rekabetçi bir piyasa yapısının tesis edilmesi amacıyla yürütülen özelleştirme çalışmaları kapsamında, 2016 yılında EÜAŞ’a (Elektrik Üretim AŞ) ait toplam 482 MW kurulu güce sahip santrallerin özelleştirme ihaleleri gerçekleştirilmiştir. Özelleştirmelerin yanı sıra, mevcut linyit sahalarının yerli kömüre dayalı elektrik üretim tesisi kurma şartı ile özel sektöre devredilmesi ve yenilenebilir enerji kaynak alanları (YEKA) oluşturularak bu alanların yerli ekipman kullanım şartıyla yatırımcılara tahsis edilerek büyük ölçekli yenilenebilir enerji yatırımlarının gerçekleştirilmesi amacıyla yıl içinde Çayırhan B linyit sahası ve Konya Karapınar YEKA’da kurulacak 1.000 MW’lık güneş enerji santrali için yarışma ilanına çıkılmıştır. Piyasa açıklık oranının kademeli olarak artırılması ve tüm tüketicilerin serbest tüketici kapsamına alınması hedefi doğrultusunda, EPDK’nın 22 Aralık 2016 tarihli toplantısında 2017 yılı için serbest tüketici limiti yıllık 3.600 kWh’ten 2.400 kWh’a indirilmiştir. Serbest tüketici limitindeki bu azalmayla teorik piyasa açıklık oranı %90’a yükselmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 49 2016 Yılına Bakış Zorlu Enerji’nin Güç Odakları Kurumsal, finansal ve operasyonel yetkinliklerinden güç alan Zorlu Enerji, entegre bir sürdürülebilirlik yaklaşımını benimsemiştir. KURUMSAL GELİŞİM OPERASYONEL GÜÇ • Piyasa itibarı • Köklü deneyim ve kurumsal değerler • Yüksek kapasiteli üretim gücü • Nitelikli insan kaynağı • Dengeli portföy • Kaynak çeşitliliği • Yenilikçi çözümler üretme yetkinliği ENTEGRE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK YAKLAŞIMI YERLİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI • Çevrenin korunması • Paydaş katılımının sağlanması • Sorumlu iş yapış biçimi • Toplumsal ve kültürel hayata katkı • İyi işleyen kurumsal yönetim • Kalifiye insan kaynağı temelinde bütünsel bir sürdürülebilirlik yaklaşımı • Özelleştirme ihalesi ile devralınan santraller ve yeni yatırımlarla toplam kurulu güç içinde yükselen yerli ve yenilenebilir kaynak oranı 50 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Türkiye’nin dört bir yanında, gelişen beldeler ve çağdaş şehirler, enerjisi bizden... Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 51 52 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri 2.694 GWh Ticaretten elektrik satışları Zorlu Elektrik’in ikili anlaşma kapsamında yaptığı satış hacmindeki güçlü büyüme sonucu %138 artarak 2.694 GWh olarak gerçekleşmiştir. Elektrik Üretimi ve Satışı 2016 yıl sonu itibarıyla Zorlu Enerji’nin Türkiye’deki kurulu gücü 700 MW iken, yurt dışındaki yatırımlarıyla beraber, toplam kurulu gücü 1.047 MW’tır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam kurulu güç içindeki payı ise %50 seviyesindedir. Zorlu Enerji’nin brüt elektrik üretimi, 2016 yılında bir önceki yıla göre %2 büyüme göstererek 2.559 GWh olarak gerçekleşmiştir. Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’nin ilk kez 2016 yılında tüm yıl boyunca faaliyet göstermesi ve Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri’nin Haziran ayından itibaren kademeli olarak devreye girerek üretime başlamasıyla 2016 yılında elektrik üretiminde yaşanan artış, Rize İkizdere Regülatörü ve Hidroelektrik Santrali’nde üretim faaliyetinin rehabilitasyon yatırımı nedeniyle Temmuz 2016’dan itibaren durdurulması ve Kayseri Doğal Gaz Santrali’nin lisansının 1 Ekim 2015’ten itibaren sonlandırılması nedeniyle sınırlı kalmıştır. Üretimden yapılan elektrik satışları önceki yıla göre %7 artış göstererek 2.364 GWh olarak gerçekleşmiştir. Ticaretten elektrik satışları ise Zorlu Elektrik’in müşteri portföyünde ve ikili anlaşma kapsamında yaptığı satış hacmindeki güçlü büyüme sonucu %138 artarak 2.694 GWh olarak gerçekleşmiştir. Zorlu Enerji’nin 2016 yılı brüt elektrik üretimi, 28 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasıyla kamuoyuna duyurulan 2.500‑2.700 GWh aralığındaki üretim hedefine paralel olarak gerçekleşmiştir. Toplam elektrik satışları ise verilen hedefi (4.600‑4.800 GWh) aşarak 5.058 GWh’a ulaşmıştır. Satış hacmindeki güçlü büyümenin yanı sıra, ortalama elektrik satış fiyatı da, 2016 yılında Kızıldere II JES’in yanı sıra Rotor RES ve Alaşehir I JES’in de ABD Doları’na endeksli fiyatlarla (Rotor RES için 7,3 ABD Doları cent/ kWh, Alaşehir I JES için 11,2 ABD Doları cent/kWh) YEKDEM kapsamında elektrik satışına başlaması, Kızıldere II JES’in YEKDEM satış fiyatının yerli aksam kullanımından dolayı 10,5 ABD Doları cent/kWh’ten 11,2 ABD Doları cent/kWh’a yükseltilmesi ve ortalama USD/TL kurunun yıl içinde %11 artış göstermesi sonucu 2015 yılının üzerinde gerçekleşerek Zorlu Enerji’nin satış gelirlerini olumlu yönde etkilemiştir. Satış hacminde beklentilerin üzerinde gerçekleşen büyüme sonucu, Zorlu Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 53 2016 Yılına Bakış Elektrik ticaretinde etkinleşen konum Üretim 2015 2.392.581.647 519.145 Elektrik (kWh)* Buhar (ton) 2016 2.558.965.353 515.385 * 2016 yılında üretilen elektriğin 184.562.432 kWh’lik kısmı iç tüketimde kullanılmıştır (2015 yılı: 130.503.038 kWh). Satış 2015 2.206.101.833 1.130.772.122 519.145 52.354 Elektrik (Üretim) (kWh) Elektrik (Ticari) (kWh) Buhar (ton) Kullanma ve Soğutma Suyu, Karbondioksit Gazı (m3) Enerji’nin 2016 yılı satış gelirleri 950‑1.050 milyon TL aralığındaki Şirket hedefini aşarak 1.195 milyon TL’ye ulaşmıştır. 2016 yılında üç santralin YEKDEM’e katılması ile toplam portföy içindeki kârlılığı daha yüksek YEKDEM satışlarının payının artması, Alaşehir I JES’in 2016’da ilk kez tüm yıl boyunca faaliyetlere katkıda bulunması ve Kayseri Doğal Gaz Santrali’nin kapatılmasının ardından doğal gaz santrallerindeki zararların önemli oranda azalması sonucu, FAVÖK 2016 yılı için belirlenen 375‑425 milyon TL aralığındaki hedefi bir miktar aşarak ve 2015 yılına göre de %49 artış göstererek 433 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Elektrik Ticareti ve Serbest Tüketicilere Elektrik Satışı Zorlu Enerji, elektrik ticareti faaliyetlerini %100 bağlı ortaklığı Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan AŞ (“Zorlu Elektrik”) aracılığıyla yürütmektedir. Zorlu Elektrik, elektrik enerjisinin yurt içinden ve serbest bölgelerden satın alınarak, yurt içinde toptan veya doğrudan satışı ile yurt dışı ülkelere ihraç edilmesi 2016 2.364.198.608 2.693.915.263 515.385 107.145 amacıyla 2000 yılında kurulmuştur. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından verilen “Tedarik Lisansı” altında serbest tüketicilere elektrik satışı gerçekleştiren Zorlu Elektrik, Zorlu Enerji’nin nihai tüketicilere dokunan şirketi konumundadır. Zorlu Elektrik’in temel faaliyetleri: • Serbest tüketici kapsamındaki kişi ve kurumlara perakende elektrik satışı, • EPİAŞ tarafından işletilen Organize Toptan Elektrik Piyasaları’nda elektrik alım-satımı, • Tezgahüstü (“OTC”) ve Vadeli İşlem (“VİOP”) Piyasaları’nda toptan elektrik ticareti, • Elektrik ihracat ve ithalatı ve • Dengeden sorumlu grup1 yönetiminden oluşmaktadır. Dengeden sorumlu grup: Piyasa katılımcılarının Piyasa İşletmecisi’ne bildirmek suretiyle oluşturdukları ve grup içinden bir piyasa katılımcısının grup adına denge sorumluluğuna ilişkin yükümlülükleri üstlendiği grup. Şirketler dengeden sorumlu grup oluşturarak toplam açıklarını azaltacak şekilde portföy oluşturabilmektedir. Böylelikle şirketlerin kendi grupları içinde yapacakları dengeleme ile dengesizliğe daha az maruz kalmaları sağlanmaktadır. 1 54 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri % 30 Zorlu Elektrik’in portföyünde meskenlerin payı sayısal olarak %30 civarında olup serbest tüketici limitinin düşmesine paralel olarak mesken payının hızla artması beklenmektedir. Zorlu Elektrik, söz konusu temel faaliyetleri kapsamında, talep ve fiyat tahminleri, üretim planlaması, fiyatlandırma, satış, risk ve portföy yönetimi ile uzlaştırma ve faturalandırma işlemlerini gerçekleştirmektedir. Şirket, tüketicilere ikili anlaşmalarla saatlik, dönemlik ve piyasa fiyatlarına uyarlanmış alternatif fiyatlandırma seçenekleri sunmaktadır. Zorlu Elektrik, büyük kurumsal müşteriler ve sanayi müşterilerinin yanı sıra, meskenlerden KOBİ’lere kadar geniş bir yelpazede serbest tüketici kapsamına giren kişi ve kurumlara doğrudan elektrik satışı gerçekleştirmektedir. Müşterilerin tüketim alışkanlıklarına en uygun fiyat paketini seçebilecekleri özel teklifler hazırlayarak tasarruf edebilmelerini sağlayan Zorlu Elektrik, uzman satış ve bilişim ekipleriyle güçlü bir hizmet altyapısı sunmaktadır. Serbest tüketiciler şirketin hedef müşteri kitlesini oluşturmaktadır. Serbest tüketiciler, yıllık elektrik tüketimleri her yıl EPDK tarafından belirlenen minimum elektrik tüketim miktarından (serbest tüketici limiti) daha fazla olan ve bu sayede elektrik tedarikçisini seçme hakkına sahip olan elektrik aboneleridir. Elektrik sektöründe 2002 yılında başlayan serbestleşme çalışmaları neticesinde serbest tüketici limiti düşürülerek serbest tüketici uygulamasının kapsamı her yıl biraz daha genişletilmiş, böylece daha çok elektrik abonesinin serbest tüketici kapsamına girmesi sağlanmıştır. Bugün Türkiye’deki yaklaşık 40 milyon elektrik abonesinin 2,7 milyonu serbest tüketici haklarından yararlanmaktadır. Serbest tüketici limitinin önümüzdeki dönemlerde daha da azaltılması ile bu sayının önemli ölçüde artması beklenmektedir. Serbest tüketici limiti her yıl Ocak ayında EPDK tarafından belirlenmekte ve duyurulmaktadır. 2017 yılı için serbest tüketici limiti 2016 yılına göre %33 azaltılarak yıllık 2.400 kWh olarak belirlenmiştir. Buna göre aylık ortalama 82 TL ve üzeri elektrik faturası ödeyen tüm elektrik aboneleri tedarikçisini seçebilme hakkına sahiptir. Serbest tüketici kapsamına giren aboneler elektrik ihtiyacını il ya da bölge sınırlaması olmaksızın istediği şirketten veya tedarikçiden pazarlık yoluyla daha ucuza temin edebilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 55 2016 Yılına Bakış Müşteri portföyündeki mesken payının artırılması hedeflenmektedir. Zorlu Elektrik’in portföyünde büyük tüketim hacmine sahip pek çok ticarethane ve sanayi kuruluşunun yanı sıra ve KOBİ’ler ve meskenler de yer almaktadır. Sayısal olarak şirketin müşteri portföyünün yaklaşık %65’ini ticarethaneler oluşturmaktadır. Ticarethaneler içerisinde KOBİ’lerden zincir mağazalara kadar çok çeşitli tüketim hacimlerine sahip müşteriler mevcuttur. Portföyde meskenlerin payı ise sayısal olarak %30 civarındadır. Portföyün geri kalanı ise organize sanayi bölgeleri ve irili ufaklı sanayi müşterilerinden oluşmaktadır. Hacimsel olarak ise ticarethane-mesken ağırlığı ile sanayi ağırlığı eşdeğer durumdadır. Serbest tüketici limitinin düşmesine paralel olarak portföydeki mesken ağırlığının hızla artması beklenmektedir. Şirketin hedefi de portföy dengesinin meskenler ve küçük ticarethaneler lehine değişmesidir. Zorlu Enerji, Zorlu Elektrik’in faaliyetlerinin yanı sıra, portföyüne elektrik dağıtım şirketi katarak elektrik ticareti ve son tüketicilere elektrik satışındaki varlığını daha da güçlendirmeyi hedeflemektedir. Şirket, bu hedef doğrultusunda, elektrik enerjisinin dağıtımı amacıyla, Kasım 2016’da %100 pay sahipliğinde Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ’yi (“Zorlu Osmangazi”) kurmuştur. Zorlu Osmangazi, Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ (“OEDAŞ”) ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin (“OEPSAŞ”) paylarının tamamını toplam 360 milyon ABD Doları bedelle 2 Şubat 2017 tarihi itibarıyla devralmıştır. OEDAŞ, Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak il sınırları dahilinde elektrik enerjisinin dağıtım faaliyetini yürütmektedir ve 2015 yıl sonu itibarıyla toplam abone sayısı 1.611.585’tir. OEPSAŞ ise ilgili dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketidir ve ayrıca serbest tüketicilere de elektrik satışı gerçekleştirmektedir. Farklı satış kanalları ile müşterilere ulaşılabilmektedir. Zorlu Elektrik, müşterilere ulaşırken birçok satış kanalını kullanmakta, farklı müşteri gruplarına farklı kanallardan erişebilmektedir. 56 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri Zorlu Elektrik, Türkiye’nin çeşitli illerinde faaliyet gösteren geniş bir bayi ağına sahiptir. Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz ve İç Anadolu Bölgeleri’nde aktif olarak çalışan Zorlu Elektrik bayileri, daha çok bireysel müşteriler ve KOBİ segmentlerine yönelik çalışmalar yürütmektedir. Potansiyel müşterilere çağrı merkezi aracılığıyla da ulaşılmaktadır. Telesatış yoluyla anlaşılan müşterilere sözleşme imzalatılması ve süreçle ilgili tüm bilgilendirmelerin sağlanması için saha ekibi telesatış ekibine destek olmaktadır. Saha ekibi aynı zamanda müşteri bularak sözleşme imzalatma faaliyetlerinde de bulunmaktadır. Müşteriler web sitesi üzerinden de abonelik formu doldurmak suretiyle teklif talebinde bulunarak abonelik süreçlerini başlatabilmektedir. Zorlu Elektrik satışa yönelik çeşitli işbirlikleri de gerçekleştirmektedir. Şirket, havayolu şirketleri, bankalar, dayanıklı tüketim malları üreticileri, akaryakıt istasyonları ve meslek odalarıyla anlaşarak bu kuruluşların müşterilerine ya da üyelerine, özel hazırlanan kampanyalar ve özel fiyatlarla ulaşmakta ve farklı fırsat alanlarını değerlendirmektedir. Müşteri profiline uygun alternatif fiyatlandırmalar Tüketiciler için, tüketim hacmi ve alışkanlıklarına uygun yüksek tasarruflu tarife paketleri ve kampanyalar oluşturularak uygun iletişim mecraları ve satış kanalları aracılığıyla potansiyel müşterilere tanıtım yapılmaktadır. Zorlu Elektrik müşterilerinin beklentilerini sadece alternatif fiyatlandırma seçenekleriyle değil, sektördeki altyapı, mevzuat ve uygulamadaki tecrübelerini de paylaşarak karşılamaktadır. Zorlu Elektrik, serbest tüketicilere elektrik satışı dışında sektörün önde gelen diğer kuruluşlarıyla da ticari faaliyetlerde bulunmakta, piyasadaki diğer enerji şirketleriyle ikili anlaşmalar yoluyla enerji alım-satımı gerçekleştirmektedir. Ayrıca sınır komşumuz olan ülkelerle elektrik ithalat ve ihracat faaliyetlerini de yürütmektedir. Tezgah Üstü (OTC) Elektrik Piyasası Elektrik enerjisi sektöründe tezgah üstü piyasalar, elektrik ticareti yapan şirketlerin mevcut pozisyonlarını hedge etmek (zarardan korunma) veya trade (işlem) yaparak kâr elde etmelerini sağlamak amacı ile alıcı ve satıcıları bir araya getirip ticaret yapmalarını sağlayan organize olmayan piyasalardır. OTC’de şirketler gerek ikili ilişkileri, gerekse brokerlar aracılığı ile karşı taraf ile belirledikleri ticari şartlar çerçevesinde elektrik alımsatımı yapabilmektedir. Özellikle son yıllarda sektör oyuncularının kâr ve zararlarını daha öngörülebilir kılmak adına bu alanı kullanmaları ve trade amaçlı piyasaya giren şirketlerin çabaları sonucu piyasadaki likidite artmış ve işlem hacmi bakımından ciddi gelişmeler yaşanmıştır. Vadeli İşlem Piyasası OTC’de yaşanan karşı taraf riskini Takasbank aracılığı ile bertaraf ederek ve teminat mektubu ihtiyacını ortadan kaldırarak, yatırımcılara kaldıraçlı elektrik baz yük alımsatımı imkanı sunan Borsa İstanbul AŞ bünyesindeki Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (“VİOP”) Elektrik Vadeli İşlemleri, Ekim 2015 itibari ile piyasa yapıcılık faaliyetlerinin başlamasıyla elektrik piyasası katılımcıları ve diğer yatırımcılar tarafından yoğun olarak kullanılan bir hedge ve trade aracı haline gelmiştir. Zorlu Elektrik OTC ve VİOP’ta hem hedge hem de ticaret amaçlı işlemler yaparak şirketin açık pozisyonunu yönetmeyi ve fiyat trendlerine bağlı olarak yapılan işlemlerden kâr elde etmeyi amaçlamaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 57 2016 Yılına Bakış Alternatif fiyatlandırma seçenekleri Zorlu Elektrik OTC ve VİOP’ta hem hedge hem de ticaret amaçlı işlemler yaparak şirketin açık pozisyonunu yönetmeyi ve fiyat trendlerine bağlı olarak yapılan işlemlerden kâr elde etmeyi amaçlamaktadır. VİOP’ta Deniz Yatırım aracılığıyla ilk piyasa yapıcısı olan ve üstlendiği bu görevi halen sürdüren Zorlu Elektrik, hem likidite hem de piyasaya verilen güven bakımından piyasaların gelişimine katkıda bulunmaya devam etmektedir. Şirket, ayrıca serbest tüketici müşterilerinin ve Zorlu Enerji’ye ait santrallerin dengesizlik maliyetlerini gidermek ve fırsat oluştuğunda al-sat yaparak kâr elde etmek amacıyla santrallerde ve büyük hacimli müşterilerde bulunan sayaçlar yardımı ile anlık değerlendirmeler yaparak 7 gün 24 saat Gün İçi Piyasası’nda alış/satış işlemleri yapmaktadır. Zorlu Elektrik, uzman kadrosu ve sunduğu rekabetçi fiyatlarla tüketiciye en iyi hizmeti sunmak konusunda iddialıdır. Şirket bünyesinde, büyük ve kurumsal müşterilerin yanı sıra, bireysel kullanıcılar ve KOBİ’lere yönelik özel hizmet çalışmaları ve buna uygun yapılanma başlatılmıştır. Söz konusu çalışmalar arasında Türkiye genelindeki satış ve destek ekiplerinin genişletilmesi de yer almaktadır. İletişim Kanalları Müşteriler Zorlu Elektrik’e çeşitli kanallardan ulaşarak her türlü öneri ve taleplerini iletebilmektedir. Müşteriler, 444 80 82 numaralı çağrı merkezinden Zorlu Elektrik’e ulaşarak bilgi alabilmekte, öneri ve şikayetlerini dile getirebilmekte ve yeni fiyat teklifi talep edebilmektedir. www.zorluelektrik.com web sitesinde de müşterilerin Zorlu Elektrik’e ulaşmak için doldurabilecekleri iletişim ve teklif isteme formları yer almaktadır. Müşteriler aynı zamanda, abonelik sözleşmesi imzaladıkları bayi, saha ekibi veya satış ekibinden müşteri temsilcileriyle de süreçle ilgili konularda iletişime geçebilmektedir. Yatırım Harcamaları Zorlu Enerji’nin 2016 yılı toplam yatırım harcaması 528,8 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Yıl içinde yapılan yatırım harcamalarının büyük kısmı 2016 yılı içerisinde devreye alınan Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri ile yatırımı devam etmekte olan Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali projesine yöneliktir. 58 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri stratejik önem taşıyan bu alana öncelik verilmesinde önemli bir teşvik unsurudur. Zorlu Enerji, tüm jeotermal enerji santrali projelerini hayata geçirerek orta vadede jeotermalde en az 400 MW’lık kurulu güce ulaşmayı hedeflemektedir. Türkiye’nin jeotermal alanındaki en büyük yatırımı: Kızıldere II Jeotermal Enerji Santrali Zorlu Enerji’nin 2008 yılında ADÜAŞ özelleştirme ihalesi ile 30 yıllığına işletme hakkını devraldığı 15 MW’lık Kızıldere I JES, Türkiye’nin ilk jeotermal enerji santralidir. Zorlu Enerji‘nin Türkiye’deki Yatırımları Jeotermal Enerji Zorlu Enerji, Türkiye’nin jeotermal enerjideki toplam kurulu gücünün %17’sini tek başına temsil etmektedir. Büyüme odağını Türkiye’nin zengin jeotermal kaynaklarını değerlendirmek olarak belirleyen Zorlu Enerji, ülkenin jeotermal kaynaklarının %87’sine sahip Ege Bölgesi’nin bu alanda potansiyel olarak en verimli sahalarında faaliyet ve yatırımlarını sürdürmektedir. Türkiye’nin jeotermal enerjideki toplam kurulu gücünün %17’sini tek başına temsil eden ve bu alanda en geniş bilgi birikimi ve donanıma sahip yatırımcılardan biri olan Zorlu Enerji, yatırım planlarını, ülkemizin jeotermal alanındaki kurulu güç hedefinin yarısına ulaşma vizyonuyla oluşturmuştur. Jeotermal enerjideki yüksek kapasite faktörü ve devletin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması kapsamında 18.05.2005 tarihinden itibaren devreye giren jeotermal enerji santrallerine 10,5 ABD Doları cent/ kWh fiyatından sağladığı 10 yıl süreli sabit alım garantisi, Türkiye’nin elektrik üretimine uygun keşfedilmiş ilk ve potansiyeli en yüksek sahası olan Kızıldere jeotermal sahasında mevcut Kızıldere I JES santraline ek olarak, 2013 yılında 250 milyon ABD Doları yatırımla 80 MW kurulu güce sahip Kızıldere II JES hayata geçirilmiştir. Böylece Zorlu Enerji’nin bu sahadaki toplam kurulu gücü 95 MW’a ulaşmıştır. Kızıldere II JES, 80 MW kurulu gücü ile Türkiye’nin tek tesiste en büyük jeotermal enerji santrali olup, dünyanın da sayılı jeotermal santralleri arasında yer almaktadır. Jeotermal enerji kaynağını sürdürülebilir kılmaya yönelik iyileştirme faaliyetlerinin gerçekleştirildiği Kızıldere I Jeotermal Enerji Santrali’nde devralma sonrası reenjeksiyon pompa sistemi kurulmuş ve %15 olan reenjeksiyon kapasitesi %99’a çıkarılmıştır. Kızıldere I ve II Jeotermal Enerji Santralleri kapalı çevrim şeklinde çalışmakta olup, yeraltından çekilen jeotermal suyun enerjisi alındıktan sonra kalan su reenjeksiyon kuyuları aracılığıyla kaynağına geri gönderilmektedir. Enerji üretimi için toplam 20 kuyudan akışkan üretimi yapılırken, üretim bölgesinin doğusunda yer alan 13 adet kuyuda ise sistemin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve çevrenin korunması amacıyla sadece reenjeksiyon işlemi gerçekleştirilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 59 2016 Yılına Bakış Gerçek anlamda çevreci ve sürdürülebilir bir enerji santrali olan Kızıldere II JES, en son teknolojilere olduğu kadar çevreye ve bölgedeki sosyal yapıya da yatırım yapan bir işletme özelliği taşımaktadır. 45 MW Jeotermal enerjinin entegre kullanım özelliğiyle Türkiye’de bir ilk olan Kızıldere II JES, elektrik üretiminin yanı sıra, doğal gaz hattı bulunmayan Sarayköy ilçesindeki 2.500 konutun ısınma ihtiyacını karşılamakta, ayrıca, içecek sektörüne ürün veren çevredeki endüstriyel gaz tesislerine karbondioksit gazı, termal otellere jeotermal su ve seralara da ısıtma sağlamaktadır. Kızıldere II JES ile toplam 500 dönümlük seranın ısıtması gerçekleştirilmektedir. Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Jeotermal, 2040 yılına kadar geçerli üretim lisansı kapsamında Manisa Alaşehir jeotermal sahasında 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’ni başarıyla tamamlayarak devreye almıştır. Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali Her iki JES de ürettiği elektriği YEKDEM kapsamında teşvikli fiyattan satmaktadır. Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Jeotermal, 2040 yılına kadar geçerli üretim lisansı kapsamında Manisa Alaşehir jeotermal sahasında 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali’ni başarıyla tamamlayarak devreye almıştır. Zorlu Jeotermal’in 178 milyon ABD Doları yatırım ile hayata geçirdiği Alaşehir I JES’in inşasına 2014 yılı Haziran ayında başlanmış ve santral rekor sayılabilecek bir sürede tamamlamıştır. Santralin 33,73 MW gücündeki ilk fazı 12 Eylül 2015 tarihinde, ikinci fazı oluşturan 11,27 MW’lık binary ünitesi ise 15 Ocak 2016 tarihi itibarıyla devreye alınmıştır. Alaşehir I JES için Yapı Kredi Bankası’ndan 148 milyon ABD Doları proje finansmanı sağlanmış olup, bu kredinin yaklaşık 28 milyon ABD Doları tutarındaki kısmı Japon Bank for International Cooperation’dan (JBIC) fonlanmıştır. Kızıldere II JES, 2014 yılından itibaren YEKDEM kapsamında satış yapmakta olup, Alaşehir I JES de 1 Ocak 2016 itibarıyla YEKDEM’den yararlanmaya başlamıştır. YEKDEM kapsamında jeotermal santrallerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kWh’lik garantili alım fiyatı, tesislerde yerli üretim aksam ve teçhizat kullanımı durumunda tanınan ek yerli katkı destekleri ile santralin işletmeye geçtiği ilk 5 yıl için 13,2 ABD Doları cent/ kWh’ye kadar yükselebilmektedir. Kızıldere II ve Alaşehir I Jeotermal Enerji Santralleri’nde yerli üretim ejektör kullanan Zorlu Enerji, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’ne bu konuda başvuru yapan ve jeotermal enerjide yerli üretim teşviki almaya hak kazanan ilk firma olmuştur. Bu kapsamda, 2016 yılında her iki santral de 0,7 ABD Doları cent/kWh’lik yerli katkı ilavesinden de yararlanarak, ürettikleri tüm elektriği YEKDEM kapsamında 11,2 ABD Doları cent/ kWh fiyatından satmışlardır. Santraller 2017 yılında da yerli aksam için verilen ek katkı payından faydalanarak tüm üretimlerini 11,2 ABD Doları cent/kWh fiyatından satmaya devam edecektir. 60 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri 165 MW Kızıldere VI JES projesinin yine aynı sahada yatırımı devam etmekte olan Kızıldere III JES projesi altında yürütülmesine karar verilmiş olup, Kızıldere III JES projesinin kurulu gücü ikinci bir ünite eklenerek toplamda 165 MW’a tadil edilmiştir. Planlanan Jeotermal Enerji Yatırımları Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali Projesi Denizli ve Aydın il sınırlarında yer alan Karataş mevkiinde kurulmakta olan ve toplamda 165 MW kurulu güce (proje sırasıyla 95,2 MW ve 69,8 MW kurulu güce sahip 2 üniteden oluşmaktadır) sahip olması planlanan Kızıldere III JES projesinde, Ünite I (95,2 MW) için arama ve kuyu açma çalışmalarına 2014 yılında başlanmış ve 2016 yılı Mayıs ayında 2037 yıl sonuna kadar geçerli olacak üretim lisansı alınmıştır. Projenin ilk ünitesine ilişkin ana ekipman seçimi, ÇED süreci ve proje finansmanı (255 milyon ABD Doları) 2015 yılı içinde tamamlanmıştır. İnşaat çalışmalarına 2016 yılının ilk çeyreğinin sonunda başlanan projenin ilk ünitesinin 2017 yıl sonunda devreye alınması planlanmaktadır. Yapılan değerlendirmeler sonucu Kızıldere VI JES projesinin yine aynı sahada yatırımı devam etmekte olan Kızıldere III JES projesi altında yürütülmesine karar verilmiş ve bu kapsamda Kızıldere VI JES projesi için Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na yapılmış olan 60 MW’lık önlisans başvurusu geri çekilmiştir. Söz konusu iki projenin Kızıldere III JES yatırımı altında birleştirilmesine karar verildiği için, Kızıldere III JES projesinin üretim lisansında yer alan 95,2 MW’lık kurulu gücün 69,8 MW kurulu gücünde ikinci bir ünite eklenerek toplamda 165 MW’a tadil edilmesi için EPDK’ya başvuru yapılmış ve yapılan başvuru Kurul tarafından uygun bulunmuştur. Ünite II (69,8 MW) için proje finansmanı görüşmeleri devam etmekte olup, ikinci ünitenin 2018 yılı içinde devreye alınması planlanmaktadır. Kızıldere III JES projesi için teknoloji sağlayıcılarıyla yapılan teknik müzakereler neticesinde, Ünite I (95,2 MW) ve Ünite II’nin (69,8 MW) planlanan kurulu güçlerinin, projenin toplam kurulu gücü değişmeyecek şekilde, sırasıyla 99,5 MW ve 65,5 MW’a tadil edilmesi için EPDK’ya başvuruda bulunulmuş ve tadil talebi Şubat 2017’de Kurul tarafından uygun bulunmuştur. Alaşehir II Jeotermal Enerji Santrali Projesi Manisa Alaşehir sahasındaki ilave jeotermal potansiyelinin değerlendirilmesi amacıyla kurulması ve 24,9 MW kurulu güce sahip olması planlanan Alaşehir II JES projesi için Eylül 2014’te önlisans ve 19 Haziran 2015’te ÇED gerekli değildir belgesi alınmıştır. Proje için arama ve kuyu açma çalışmalarına 2015 yılı içinde başlanmıştır. Alaşehir III Jeotermal Enerji Santrali Projesi Alaşehir II JES projesine ek olarak, Manisa Alaşehir’de üçüncü faz olarak kurulması planlanan 30 MW’lık Alaşehir III JES projesi için 2014 yılı içinde EPDK’ya önlisans başvurusu yapılmış; ancak daha sonra, yapılan kaynak aramaları ve değerlendirmeler neticesinde önlisans başvurusundaki kurulu gücün 30 MW’tan 50 MW’a yükseltilmesi için 4 Kasım 2015’te EPDK’ya yeni bir başvuru yapılmıştır. Yapılan başvuru 4 Nisan 2016’da kabul edilerek projeye EPDK tarafından 30 ay süreli önlisans verilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 61 2016 Yılına Bakış Gold Standard Sertifikası’na sahip rüzgar santralleri Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Jeotermal, 27 Ekim 2016 tarihinde Kütahya İl Özel İdaresi tarafından düzenlenen jeotermal kaynak arama sahasına ait arama hakkının verilerek ruhsatlandırılması ihalesine katılmış ve ihaleyi 450.000 TL artı KDV bedel ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. Zorlu Jeotermal, ihale kapsamında Kütahya ili, Simav ilçesi, Yeniköy mevkiinde yer alan 4.950 hektar büyüklüğündeki Yeniköy jeotermal sahasında jeotermal kaynak araması yapmaya hak kazanmıştır. Rüzgar Enerjisi Rotor Rüzgar Enerji Santrali (Gökçedağ): Türkiye’nin en büyük rüzgar santrallerinden biri 2016 yılında alınan jeotermal enerji kaynak arama ve işletme ruhsatları Zorlu Enerji jeotermal enerji alanında devam eden yatırımları ve mevcut önlisanslarına ek olarak bu alanda daha da büyüme hedefiyle 2016 yılında Denizli ve Kütahya’da yer alan iki yeni jeotermal sahası için açılan ihalelere katılarak kazanmıştır. Zorlu Enerji, 21 Eylül 2016 tarihinde Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen jeotermal alanların kiraya verilmesi ihalesine katılarak ihaleyi KDV hariç yıllık 3.000.000 TL sabit kira bedeline ek olarak, yıllık saha işletme cirosunun %19’u kadar yıllık saha kira bedeli ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. İhale kapsamında, Denizli ili, Sarayköy ilçesi, Tekke mahallesi mevkiindeki yer alan 3.470 hektar büyüklüğündeki Sarayköy jeotermal sahası, jeotermal kaynağa dayalı elektrik enerjisi üretilmek üzere 2 Haziran 2041 tarihine kadar Zorlu Enerji tarafından kiralanmıştır. Saha İşletme Cirosu, satışı yapılan KDV hariç net elektrik enerjisi bedeli ile jeotermal akışkanın 3. şahıslara satış veya kiralanması yoluyla elde edilen KDV hariç net gelirlerin toplamından oluşmaktadır. Zorlu Enerji’nin yurt içindeki ilk rüzgar enerji santrali olan Rotor RES, 135 MW kurulu gücüyle Türkiye’nin en büyük beş rüzgar enerji santralinden biridir. Sağladığı sera gazı azaltımı ve sürdürülebilir kalkınmaya katkısı nedeniyle Gold Standard Sertifikası almaya hak kazanmış olan Rotor RES, gösterdiği çevresel ve sosyal performans ile 2013 yılında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) tarafından “Çevresel ve Sosyal Performans” kategorisinde Sürdürülebilirlik Ödülü’ne layık görülmüştür. 2010 yılı içinde tamamı işletmeye alınan Rotor RES’in performansının belirlenmesi amacıyla tesis işletmeye geçtikten sonra santralin geçmiş 4 yıllık üretim değerleri üzerinden çalışmalar yapılarak kapasite faktörü düşük olan türbinler için rüzgar hızının daha yüksek olduğu yerler belirlenmiştir. İki farklı danışmanlık firması tarafından da teyit edilen değerlendirmelerde, gerçekleşen üretim değerleri ve rüzgar ölçüm direklerinden alınan verilerin korelasyonu ile toplam 12 adet yeni türbin lokasyonu belirlenmiştir. Mevcut 54 türbinden 12 tanesinin santral sahası içindeki yerinin değiştirilmesi ile enerji üretiminde artış olabileceği öngörülmüştür. Bu kapsamda 12 adet türbinin yerleri 62 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri 2014 ve 2015 yılları içinde değiştirilmiş ve bu değişim sonrası santralin üretim değerlerinde kayda değer artışlar elde edilmiştir. Rotor RES 2016 yılında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında, rüzgar santrallerine verilen 7,3 ABD Doları cent/kWh’lik garantili alım fiyatından devlete satmıştır. Santral 2017 yılında da üreteceği tüm elektriği 7,3 ABD Doları cent/kWh fiyatından YEKDEM kapsamında satmaya devam edecektir. Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri Zorlu Enerji’nin %100 hissedarı olduğu Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye’de hayata geçirilen ve toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip olan Sarıtepe (57 MW) ve Demirciler (23,3 MW) Rüzgar Enerji Santralleri 27 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla tam kapasitede çalışmaya başlamıştır. İnşaat çalışmalarına 2015 yılında başlanan ve toplam 108 milyon Avro yatırım ile hayata geçirilen santraller 2016 yılı Haziran ayından itibaren kademeli olarak devreye alınmıştır. Sarıtepe RES ve Demirciler RES’in 2017 yılında YEKDEM’e katılabilmesi için EPDK’ya yapılan başvuru kabul edilmiş olup, santraller, 2017 takvim yılında üretecekleri tüm elektriği rüzgar enerji santrallerine verilen 7,3 ABD Doları cent/kWh’lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 1,28 ABD Doları cent/kWh’lik yerli katkı ilavesinden de faydalanarak toplamda 8,58 ABD Doları cent/kWh fiyatından devlete satacaklardır. Zorlu Enerji, Rotor RES projesinden sonra, Sarıtepe RES ve Demirciler RES için de “Gold Standard” Sertifikası almıştır. Yılda 100 bin tona yakın CO2 emisyon azaltımı sağlaması öngörülen Sarıtepe RES ve Demirciler RES, gönüllü piyasada şeffaflığı ve kredibiliteyi garanti ederek, yüksek kaliteli karbon kredilerinin oluşturulmasında önemli güvence sağlayacaktır. 80,3 MW Osmaniye’de hayata geçirilen ve toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip olan Sarıtepe (57 MW) ve Demirciler (23,3 MW) Rüzgar Enerji Santralleri 27 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Hidroelektrik Enerji Türkiye’de sahip olduğu 7 hidroelektrik santraliyle Zorlu Enerji’nin bu alandaki toplam kurulu gücü yaklaşık 113 MW’tır. İkizdere Hidroelektrik Santrali’nde devam eden rehabilitasyon çalışması sonrasında Şirketin hidroelektrikteki kurulu gücünün 119 MW’a çıkması beklenmektedir. İkizdere Regülatörü ve HES Rize’nin İkizdere ilçesindeki 18,6 MW kurulu güce sahip İkizdere Regülatörü ve HES santralinin kurulu gücünün yapılacak rehabilitasyon çalışmaları doğrultusunda 24,94 MW’a yükseltilmesi için Temmuz 2016’da başlatılan elektromekanik, hidromekanik ve saha inşaat çalışmaları devam etmektedir. İkizdere Regülatörü ve HES’in elektrik üretimi, rehabilitasyon çalışmaları süresince durdurulmuş olup, santralin Temmuz 2017’de yeniden devreye alınması planlanmaktadır. Tünelde yapılan detaylı mühendislik çalışmaları sonucu, İkizdere Regülatörü ve HES’in lisansında yer alan kurulu gücün 26,05 MW’dan 24,94 MW’a tadil edilmesi için EPDK’ya başvurulmuştur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 63 2016 Yılına Bakış Doğal Gaz Santralleri Türkiye’de sahip olduğu 3 doğal gaz santraliyle Zorlu Enerji’nin bu alandaki toplam kurulu gücü yaklaşık 232 MW elektrik ve 220 ton/saat buhar’dır. Lüleburgaz Doğal Gaz Santrali’nde devam eden buhar kazanı yatırımı sonrası Zorlu Enerji’nin Türkiye’deki buhar üretim kapasitesinin 300 ton/saat’e çıkması beklenmektedir. Lüleburgaz Doğal Gaz Santrali Akışkan Yataklı Buhar Kazanı Yatırımı Sami Soydam-Sandalcık Barajı ve HES Projesi Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ tarafından Denizli’de Dalaman Çayı üzerinde inşa edilmesi planlanan Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin izin süreçleri ve fizibilite çalışmaları devam etmektedir. Projenin üretim lisansı Ocak 2016’da tadil edilerek lisansa derç edilen kurulu güç, cansuyu HES ilavesi yapılarak, 124 MW’tan 125,866 MW’a yükseltilmiştir. Sami Soydam Hidroelektrik Santrali, santralin rezervuar alanı 15 km2’nin (14,63 km2) altında kalacağı için, piyasa fiyatlarındaki gelişmelere bağlı olarak YEKDEM’den de faydalanabilecektir. Diğer yandan, proje kapsamında Devlet Su İşleri’ne (DSİ) ödenecek su kullanım hakkı diğer hidroelektrik projelerine oranla daha düşük seviyededir. Projeye ilişkin sosyal etki çalışmaları devam etmektedir. Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesindeki 125,99 MW elektrik ve 189,5 ton/saat buhar üretim kapasitesine sahip Lüleburgaz Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali’nin buhar üretim kapasitesini artırmak için santralde 2x40 ton/saat buhar üretme kapasitesine sahip akışkan yataklı bir buhar kazanı tesisi kurulmaktadır. Toz linyit kömürü yakma özelliğine sahip kazanlar ve yardımcı ekipmanları, kömür stok alanı da dahil olmak üzere, toplamda 2.500 m2’lik bir alana inşa edilmektedir. Projeye ilişkin inşaat ve mühendislik çalışmalarına Nisan 2016’da başlanmış olup, tesisin 2017 yılının ikinci çeyreğinde devreye alınması hedeflenmektedir. 64 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri Pakistan Rüzgar Enerji Santrali 2016 yılında “Gold Standard” Sertifikası’na layık görülmüş; Zorlu Enerji, Pakistan’da bu sertifikayı alan ilk şirket olmuştur. Zorlu Enerji’nin Yurt Dışı Yatırımları Pakistan Rüzgar Enerji Santrali Zorlu Enerji’nin %100 bağlı ortaklığı Zorlu Enerji Pakistan’ın 151 milyon ABD Doları yatırımla Pakistan Jhimpir’de inşa ettiği 56,4 MW’lık rüzgar enerji santrali 2013 yılında üretime geçmiştir. Pakistan, dünya üzerindeki en iyi rüzgar koridorları arasında yer almaktadır. Santralin faaliyet gösterdiği Gharo-Kheti Bandar-Hyderabad rüzgar koridoru, yılın 12 ayı rüzgar alan, bölgenin en verimli koridorlarından biridir. Yapılan çalışmalar bu bölgede 50.000 MW’lık rüzgar potansiyelinin bulunduğunu göstermektedir. Zorlu Enerji ilgili mercilerle yaptığı anlaşma gereğince santralin 20 yıllık elektrik satış garantisini sağlamanın yanı sıra, mevzuat değişikliği ve rüzgar hızındaki olası değişiklik gibi üretimi etkileyebilecek risklere karşı da Pakistan devletinin teminatını almıştır. Santral, Project Finance Dergisi tarafından 2011 yılında, “Orta Doğu’nun En İyi Yenilenebilir Enerji Finansmanı Ödülü”ne layık görülmüştür. Pakistan Rüzgar Enerji Santrali 2016 yılında “Gold Standard” Sertifikası’na layık görülmüş; Zorlu Enerji, Pakistan’da bu sertifikayı alan ilk şirket olmuştur. Pakistan’da Planlanan Projeler Zorlu Enerji 2016 yılı Kasım ayında kurulan “Zorlu Solar Pakistan (Private) Limited” (“Zorlu Solar Pakistan”) unvanlı şirkete %99,7 sermaye payı ile kurucu ortak olarak katılmıştır. Zorlu Solar Pakistan’ın faaliyet konusu elektrik üretmek ve tedarik etmek için, herhangi bir kaynak kısıtlaması olmaksızın termal enerji tesisleri, rüzgar santralleri, hidroelektrik santralleri, güneş enerji tesisleri ve ancak bunlarla sınırlı olmaksızın herhangi bir yenilenebilir üretim tesisinden şirketin seçeceği bir yol ile elektrik enerjisi projeleri ve iletim sistemlerinin kurulması, işletilmesi, bu tesislere ilişkin tamamlayıcı unsurların üretimi, satın alınması, tedariki ve monte edilmesi ve bu işlemler kapsamında şirketin yapması gereken her türlü işlemi yapmasıdır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 65 2016 Yılına Bakış İsrail elektrik sektörünün önemli oyuncularından biri Zorlu Solar Pakistan’ın, ilk girişimi olarak, Pakistan’ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 100 MW’lık güneş enerji santrali projesi için yaptığı önlisans başvurusu Aralık 2016’da Punjab Power Development Board tarafından kabul edilmiştir. Bu, Pakistan Hükümeti tarafından 3 yıl sonra kabul edilen ilk yenilenebilir enerji önlisans başvurusu olma özelliği taşımaktadır. Zorlu Enerji yine Pakistan’ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 200 MW’lık bir güneş enerji santrali projesi için Punjab Eyalet Hükümeti ile Şubat 2017’de iyi niyet anlaşması imzalamıştır. İsrail’deki Doğal Gaz Santralleri ve Projeleri İsrail elektrik piyasasına giren ilk özel sektör kuruluşlarından biri olan Zorlu Enerji, ortaklarıyla birlikte hayata geçirdiği doğal gaz santralleri ile İsrail elektrik sektörünün önemli oyuncularından biri olmuştur. Zorlu Enerji’nin İsrail’de faaliyette olan üç doğal gaz santrali bulunmakta olup, söz konusu santrallerin toplam kurulu gücü 1.031 MW’tır (Zorlu Enerji’nin santrallerdeki ortaklık paylarına düşen kurulu güç 290 MW’tır). Bu santrallerden en büyüğü, Zorlu Enerji’nin İsrailli ortaklarıyla birlikte Ashkelon’da toplam 1,2 milyar ABD Doları yatırımla 2014 yılında devreye aldığı 840 MW kurulu güce sahip Dorad Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’dir. Zorlu Enerji’nin %25 oranında ortak olduğu Dorad Santrali İsrail’in en büyük özel sektör enerji santrali olup, ülkenin elektrik ihtiyacının yaklaşık %6’sını karşılamaktadır. Santral, ayrıca elektrik maliyetlerinin düşürülmesi ve çevreci yapısı itibarıyla İsrail Enerji ve Su Altyapıları Bakanlığı’nın da destek verdiği bir tesis özelliği taşımaktadır. Dorad’ın ürettiği elektrik, İsrail’deki resmi ve özel kurumlara satılmaktadır. Santralin müşterileri arasında; İsrail Savunma Bakanlığı, Mekorot, İsrail Uzay Endüstrisi, Fattal Hotels, Keter Plastik, Isrotel, Strauss, Osem, Tamares Hotels, the Cargal Group, Seven Stars Mall, Bank Leumi ve Tnuva gibi önemli kuruluşlar bulunmaktadır. Zorlu Enerji’nin %42,15 oranında iştiraki olan Ezotech Electric Limited Şirketi tarafından hayata geçirilen Ashdod ve Ramat Negev Doğal Gaz Kojenerasyon Santralleri toplam 191 MW kurulu güce sahip olup, her iki santral de 2015 yılının Aralık ayında devreye alınmıştır. Ashdod şehrinin kuzey bölgesinde yer alan Ashdod Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali, yaklaşık 110 milyon ABD Doları yatırımla inşa edilmiş olup 64,54 MW elektrik ve 40 ton/saat buhar üretim kapasitesine sahiptir. Yapımına Eylül 2012’de başlanan santral, 21 Aralık 2015’te devreye alınmıştır. Zorlu Enerji’nin İsrail’deki üçüncü projesi olan Ramat Negev Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali, Neot Hovav bölgesinde, 230 milyon ABD Doları yatırımla hayata geçirilmiştir. 31 Aralık 2015’te faaliyete geçen santral 126,4 MW elektrik ve 70 ton/saat buhar üretim kapasitesine sahiptir. Her iki santral de sanayi bölgesinde yer almakta olup, çevrelerindeki sanayi tesislerine hem elektrik hem de buhar satışı gerçekleştirmektedir. Dorad, Ashdod ve Ramat Negev santralleri için Delek Group ve Noble Energy ile doğal gaz tedarik anlaşmaları mevcuttur. İsrail’de dördüncü bir proje olarak planlanan Solad Doğal Gaz Kojenerasyon Santrali’nin fizibilite çalışmaları ise devam etmektedir. 66 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri Değer Zorlu Enerji, başarılarında ve hedeflerine ulaşmadaki en önemli unsur olduğuna inandığı insan kaynağını; gelişime açık ve geniş vizyona sahip, mesleki uzmanlığı ile örnek alınan bir değer olarak nitelendirmektedir. İnsan Kaynakları İnsan Kaynakları Politikası Zorlu Enerji, katılımcılığa imkan tanıyan, çağdaş, insana yakışır ve insan haklarına saygılı bir çalışma ortamı yaratılmasını kurumsal önceliği olarak görmektedir. Şirket, katılımcı bir iş ortamı oluşturarak hem insan kaynağının bireysel gelişimini ve kariyer hedeflerini teşvik etmekte, hem de çalışanlarının sosyal ve kültürel zenginliğinin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Zorlu Enerji İnsan Kaynakları Politikası’nı oluştururken, öncelikli olarak şirketlerine karşı sorumlu, çalışanlarına karşı duyarlı, iletişimde olduğu tüm paydaşlarına karşı saygılı olmayı hedeflemiştir. Şirket; güvenli, sağlıklı ve başarıyı ödüllendiren, çalışanlarının sürekli gelişimini destekleyen ve inisiyatif almalarını teşvik eden sürdürülebilir bir iş ortamı taahhüt etmektedir. Zorlu Enerji, başarılarında ve hedeflerine ulaşmadaki en önemli unsur olduğuna inandığı insan kaynağını; gelişime açık ve geniş vizyona sahip, mesleki uzmanlığı ile örnek alınan bir değer olarak nitelendirmektedir. 2016 yıl sonu itibarıyla, Zorlu Enerji Grubu bünyesindeki toplam çalışan sayısı 927’dir. Zorlu Enerji’nin yazılı olarak hazırlanan İnsan Kaynakları Politikası; işe alım, atama, terfi, yatay ilerleme, işten çıkarma ve performans değerlendirme sistemini kapsamaktadır. Söz konusu Politika ile çalışanlara görev tanımları ve dağılımının yanı sıra performans ve ödüllendirme kriterleri de bildirilmiştir. Zorlu Enerji İnsan Kaynakları Politikası aşağıda özetlenmiştir. • Personel alımına ilişkin hazırlanan “İşe Alım Prosedürü”nde işe alım süreciyle ilgili tüm detaylar yazılı olarak yer almaktadır. Sürece dahil olan her aday aynı yöntem ile işe alınmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 67 2016 Yılına Bakış • Kariyer ve terfi sistemi, “Yedekleme Planları”nı içermektedir ve yöneticilerin ayrılması durumunda uygun bulunan adaylar şirket bünyesinden seçilerek görevlendirilmektedir. • Çalışanların yönetimde temsili, Yönetim Kurulu’nda yer alan iki bağımsız üye vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir. • Çalışanların mesleki ve kişisel gelişimini desteklemek amacıyla gerçekleştirilecek eğitim çalışmaları yapılandırılmış, hazırlanan “Eğitim Kartları” ile çalışanlara ihtiyaçları doğrultusunda eğitim seçme olanağı sağlanmıştır. Tüm eğitim çalışmalarının kariyer planlamasına paralel bir biçimde izlenebilmesi amacıyla hazırlanan Eğitim Portalı tüm çalışanlar tarafından kullanılmaktadır. • Çalışan ücret politikası, yerli ve uluslararası tüm şirketlerin ortalamaları göz önünde bulundurularak güncel skala üzerinden belirlenmektedir. • Şirket çalışanlarının görev tanımları güncel olarak personel veri tabanında bulunmaktadır. Çalışanlar bu veri tabanına erişebilmektedir. • Çalışanlarla ilgili alınan kararlar ve çalışanları ilgilendiren tüm gelişmeler kurumsal portal, şirket içi bilgilendirme duyuru e‑postaları ve toplantılar aracılığıyla paylaşılmaktadır. • Çalışanlara eğitim, kariyer oluşturma, terfi vb. konularda herhangi bir ayrım olmaksızın eşit davranılmaktadır. Çalışanlardan ayrımcılık konusunda herhangi bir şikâyet gelmemiştir. Performans Yönetim Sistemi Zorlu Enerji’nin yetkinliklere ve hedeflere dayalı Performans Yönetim Sistemi; • yetkinliklerin belirlenmesi - derecelendirilmesi, • kurum hedeflerinin çalışanlara indirgenmesi, • birebir yapılan görüşmeler, • kişisel gelişim planlarının hazırlanması süreçlerinden meydana gelmektedir. 68 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 2016 Yılına Bakış 2016 Yılında Zorlu Enerji’nin Faaliyetleri Performans Değerlendirme Sistemi, Şirket bünyesinde altıncı ayını tamamlamış çalışanlara yıllık bazda yapılmakta olup, çalışanların yetkinliklerine odaklanmaktadır. İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Zorlu Enerji, Zorlu Enerji Grubu’nun politika ve uygulamaları doğrultusunda, iş güvenliği ve çalışan sağlığı konusunda, yasal mevzuat ve yükümlülükler çerçevesinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Zorlu Enerji, tüm faaliyetlerinde proaktif bakış açısı ve ortak sorumluluk bilinciyle hareket ederek iş güvenliği ve çalışan sağlığı süreçlerinde iyileşme ve gelişme sağlamaktadır. İş yerinde çalışan sağlığı ve iş güvenliğini tam manasıyla sağlamayı hedefleyen Zorlu Enerji, çalışanlarından bu amaç doğrultusunda konulan kural/talimatlara uyulmasını ve gereken önlemlerin alınmasını talep etmektedir. Zorlu Enerji’nin iş güvenliği ve çalışan sağlığı alanındaki yaklaşımı gereği çalışanlar, iş yeri ve/veya işçiler açısından tehlike unsuru oluşturacak veya yasa dışı niteliklere sahip hiçbir eşya ve maddeyi çalışma ortamında bulunduramazlar. Ek olarak, çalışanlar geçerli doktor raporu dışında, iş yerinde her türlü uyuşturucu, bağımlılık yapıcı, akli veya fiziksel yetilerini kısıtlayıcı ya da ortadan kaldırıcı maddeleri bulunduramaz, kullandıramaz ve/veya söz konusu maddelerin etkisi altında herhangi bir çalışma yapamazlar. Hedef: Çalışma ortamında “sıfır kaza”nın sürdürülmesi Faaliyetlerinde iş güvenliğine odaklanan Zorlu Enerji, iş yerinde sıfır kazanın sürdürülmesini hedeflemektedir. Şirket çalışmalarını sahip olduğu ISO 18001 İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Sistemi doğrultusunda yürütmekte, konusunda uzman, profesyonel danışmanlar ve hizmet sağlayıcılarla işbirliği içerisinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşturulmasını sağlamaktadır. Zorlu Enerji’de çalışanlar işe başlamadan önce iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirilmekte; iş öncesi gereken tedbirlerin alınması, ihtiyaç halinde kişisel koruyucu teçhizat kullanılması esasına göre hareket edilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 69 2016 Yılına Bakış Katılımcı, gelişime açık insan kaynağı 2016 yıl sonu itibarıyla, Zorlu Enerji Grubu’nun temel insan kaynakları göstergeleri aşağıdaki gibidir. Zorlu Enerji Grubu Personel Sayısı Kişi 927 139 788 Kadın Toplam Kadın Erkek Üst yönetimin cinsiyete göre dağılımı CEO Genel Müdür Genel Müdür Yardımcısı (Direktör dahil) Orta Kademe Yönetim (Müdür) Personelin öğrenim durumuna göre dağılımı Doktora Yüksek lisans mezunu Üniversite mezunu Meslek Yüksek Okulu mezunu Lise mezunu Diğer (Ortaokul-İlkokul) Toplam 3 5 Kadın 12 76 27 21 3 139 Dağılım %15 %85 Erkek 1 1 6 35 Erkek 2 31 287 222 213 33 788 Zorlu Enerji Grubu İK Eğitim Göstergeleri - 2016 Kategori bazında çalışan sayısı Üst Yöneticiler 22 Diğer Çalışanlar Çalışan kategorisi bazında toplam eğitim süresi Toplam eğitim saati Toplam eğitim saati (İdari Personel hariç) (Üst Yöneticiler) (Diğer Çalışanlar) 251 682 5.989,50 Çalışan başına ortalama eğitim süresi Üst Yönetici Diğer Çalışanlar başına ortalama başına ortalama eğitim süresi (saat) eğitim süresi (saat) 31 23,86 70 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sürdürülebilirlik Sürdürülebilirlik Zorlu Enerji, sürdürülebilirlikle ilgili yöneteceği alanları belirlerken, iklim değişikliği ile mücadele, emisyonların azaltılması, doğal kaynakların doğru kullanılması, sosyal yönetişim, enerji verimliliği ve enerji arz güvenliği gibi konulara odaklanmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 71 Sürdürülebilirlik Paydaşlara duyarlı ve sorumlu Zorlu Enerji ve Sürdürülebilirlik Zorlu Enerji, bir yandan dünyanın en hızlı büyüyen, en dinamik enerji piyasalarından birine sahip Türkiye’de artan enerji talebini karşılama hedefi doğrultusunda faaliyetlerini sürdürürken, diğer yandan da ekonominin yanı sıra çevresel ve sosyal sorumluluklarını yerine getirmekte ve çevresel etkilerini bütüncül bir yaklaşımla ele almaktadır. Şirket, Türkiye’nin zengin ve henüz keşfedilmemiş yenilenebilir enerji kaynak çeşitliliğini teknolojik üstünlükleriyle birleştirip, yatırımlarını etkin paydaş katılımı ile şekillendirmektedir. Sürdürülebilir enerjiyi sürdürülebilir kalkınmanın önemli bir unsuru olarak değerlendiren Zorlu Enerji, verimli ve güvenli kaynaklara dayalı enerji üretimi politikası temelinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Zorlu Enerji, sürdürülebilirlikle ilgili yöneteceği alanları belirlerken, iklim değişikliği ile mücadele, emisyonların azaltılması, doğal kaynakların doğru kullanılması, sosyal yönetişim, enerji verimliliği ve enerji arz güvenliği gibi konulara odaklanmaktadır. Türkiye’nin sürdürülebilir ekonomik gelişmesine katkı hedefiyle paydaşlarıyla iş ortaklığını benimseyen Zorlu Enerji, başta iş ortakları ve tedarikçileri olmak üzere tüm paydaşlarıyla sinerji içerisinde çalışmakta, mevzuatın yanı sıra çevresel ve sosyal boyutlardaki tüm risklerin en iyi şekilde yönetilmesini ve topluma katkı sağlanmasını amaçlamaktadır. Zorlu Enerji’nin sürdürülebilirlik stratejisinin temellerinden biri düşük karbon ekonomisinin desteklenmesidir. Şirket, buna paralel olarak, çevresel ve sosyal sorumluluklarının bilinciyle hareket ederek yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarına yaptığı yatırımlara artan oranda devam etmeyi planlamaktadır. Sürdürülebilir enerjiyi, “enerjinin geri dönülmez çevresel tahribatlara yol açmadan, ekolojik dengeyi bozmadan kuşaklar arası adalet anlayışına uygun bir şekilde üretimi ve kullanılması” olarak tanımlayan Zorlu Enerji, sürdürülebilir enerji politikasına uygun üretim gerçekleştirirken yaptığı yatırımlarda doğa ve insanı odağına alacak şekilde hareket ederek, çevrenin korunmasına özen göstermektedir. Zorlu Enerji Grubu bünyesinde 2015 yılında faaliyete geçen Sürdürülebilirlik Kurulu, Şirketin sürdürülebilirlik ile ilgili stratejisinin yanı sıra aksiyon planını hazırlayarak sürdürülebilirlik çalışmalarına odaklanmıştır. Zorlu Enerji, Sürdürülebilirlik Kurulu rehberliğinde, faaliyet süreçlerine entegre ettiği sürdürülebilirlik anlayışını “uzun vadeli değer üretmek hedefiyle ekonomik, çevresel ve sosyal faktörler ile bu alanlardaki riskleri yönetmek konusunda yol gösterici” olarak tanımlamaktadır. Zorlu Enerji Grubu’nun toplumsal yatırımlarının %40’ını sportif ve kültürel destekler, %20’sini kurumsal sosyal sorumluluk projeleri, %20’sini yerel toplulukların yaşam kalitesini artırma destekleri, %20’sini ise eğitim, burs ve araştırma destekleri oluşturmaktadır. 72 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sürdürülebilirlik Sürdürülebilirlik Sürdürülebilirlik Öncelikleri Zorlu Enerji sürdürülebilirlik önceliklerini, paydaşlarının da katılımını sağlayarak ortak bir çalışma ile aşağıdaki matrikste belirlemiştir. Şirket, bu önceliklerin gerçek bir sürdürülebilirlik anlayışının yerleşebilmesi noktasında tüm sektöre örnek oluşturacağına inanmaktadır. Yüksek Zorlu Enerji Grubu Sürdürülebilirlik Konuları Matrisi Yerli ve Yenilenebilir Kaynaklarla Üretim Ekonomik Performans Paydaşlar için Önemi Paydaş Katılımı Güvenli ve Sürdürülebilir Enerji Tedariki Su Yönetimi Risk Yönetimi Atık Yönetimi Toplumsal Yatırım Tedarikçilerin Çevresel ve Sosyal Uygunluğu Çeşitlilik ve Fırsat Eşitliği İnovasyon ve Ar‑Ge İş Sağlığı ve Güvenliği Enerji Verimliliği Uygun Çalışma Çalışan Gelişimi Koşulları Etik ve Uyum Müşteri Odaklılık ve Talep Yönetimi Sürdürülebilir Satınalma Yolsuzluk ve Rüşvetle Mücadele Düşük Biyoçeşitlilik Emisyon Salınımı Çevre Koruma Yatırımları Düşük Stratejik Önem Yüksek Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 73 Sürdürülebilirlik 21. yüzyılda gezegenimizin karşı karşıya kaldığı en büyük risklerden biri ve insan yaşamı için giderek artan tehditlerden en kritik olanı iklim değişikliğidir. Bu bilgiler ışığında Zorlu Enerji Grubu Sürdürülebilirlik Politikasını şekillendirmiştir. Zorlu Enerji Grubu Sürdürülebilirlik Politikası • Yerli, yenilenebilir ve temiz enerjilere yatırım yaparak ülkenin enerjide dışa bağımlılığının azaltılmasına katkıda bulunuruz. Dengeli portföyümüzle enerji tedarikinde sürekliliği ve güvenliği sağlarız. • Tüm faaliyetlerimizi etik kurallarımıza bağlı kalarak ve yürürlükteki yasa ve düzenlemelere uyarak gerçekleştiririz. • Paydaş katılımına önem veririz; kapsayıcı stratejimiz, paydaşlarımızın beklentilerini dikkate aldığı gibi, risklerimizi azaltır ve uzun dönemli ve kalıcı ilişkiler kurmamıza yardımcı olur. Yapılan yatırımlarla ilgili yerel halkı, sivil toplumu ve tüm ilgili paydaşları bilgilendirir, çalışmalara katılmalarını sağlarız. • Yerel istihdama öncelik vermenin yanı sıra; bölgenin ihtiyaçlarına destek verilmesi yoluyla yerel kalkınmaya katkıda bulunuruz. • Öncelikli paydaşımız olan çalışanlarımıza uygun bir çalışma ortamı ve eşit fırsatlar sunar, sağlık ve güvenliklerini sağlayarak gelişimlerine yatırım yaparız. • Yatırımlarımızın doğal ve kültürel mirasa olan çevresel ve sosyal etkilerini ölçer ve değerlendiririz; etkilerimizi azaltmaya yönelik önlemler alırız. • İklim değişikliği ile mücadele kapsamında yüksek teknolojiye yatırım yapar, enerji verimliliğini gözeterek süreçlerimizi iyileştirir ve projeler geliştiririz. • Müşteri memnuniyetini ön plana alarak müşterilerimizin elektriğe, doğal gaza ve destek hizmetlerine ulaşmasını sağlarız. Sürdürülebilir enerji kullanımını sağlamak üzere müşterilerimize çözümler sunarız. İklim değişikliği, çevre ve sürdürülebilirlik 21. yüzyılda gezegenimizin karşı karşıya kaldığı en büyük risklerden biri ve insan yaşamı için giderek artan tehditlerden en kritik olanı iklim değişikliğidir. Yeryüzündeki canlı yaşamını etkileyen küresel ısınma ve iklim değişikliği, fosil yakıtların kullanımı, ormansızlaştırma ve sanayileşme, şehirleşme ve artan nüfus ve insan etkinlikleriyle atmosfere salınan sera gazı dünya gündeminde üst sıralarda yer almaktadır. 74 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sürdürülebilirlik Sürdürülebilirlik Bu konuda Paris Anlaşması başta olmak üzere artan oranda konferanslar, seminerler düzenlenmekte, uluslararası işbirlikleri gerçekleştirilmekte, iklim değişikliğiyle mücadele ve sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Kurumsal bir dünya vatandaşı olan Zorlu Enerji de bu bağlamda üzerine düşen görev ve sorumlulukları yerine getirmeye odaklıdır. Şirket yatırımlarında yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla elektrik üretimi ve güvenli ve sürdürülebilir enerji tedariki konularına yoğunlaşmıştır. Şirketin stratejik konularının başında gelen enerji verimliliğinin yanı sıra özel önem verdiği öncelikli sürdürülebilirlik başlıkları; yerli ve yenilenebilir kaynaklarla üretim, paydaş katılımı, ekonomik performans, güvenli ve sürdürülebilir enerji tedariki, su yönetimi, iş sağlığı ve güvenliği, risk yönetimi ve çevre koruma yatırımlarıdır. Çevreye olan doğrudan ve dolaylı etkilerini azaltmak adına inisiyatifler alan ve kapsamlı projelere imza atan Zorlu Enerji, duyarlı, öncü ve sorumlu bir şirket olarak, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarını ekonomiye ve enerji sektörüne kazandırmayı sürdürecektir. 2023 hedefiyle, sürdürülebilir geleceğin inşası için çalışıyoruz. Zorlu Enerji, ana ortağı Zorlu Holding’in “Geleceğimizi inşa ediyoruz, hedefimiz 2023” mottosu altında şekillenen sürdürülebilir kalkınmaya yatırım yapmak suretiyle gelecek kuşakların yaşam kalitesini artırma vizyonunu desteklemekte ve içselleştirmektedir. Şirketin sürdürülebilirlik yaklaşımı; • kurumsal yönetim ilkelerine bağlı ve sorumlu iş yapmak, • çalışanlarının mutluluk, sağlık ve güvenliğini sağlamak, • çevreyi ve doğal kaynakları korumak ve • paydaşlarıyla açık ve düzenli iletişim kurarak toplumsal ve kültürel hayata katkı sağlamak temel prensipleri üzerine kurulmuştur. 2016 yıl sonu itibarıyla, Zorlu Enerji’nin yerli ve yenilenebilir enerji projelerinin Türkiye’deki üretim portföyü içindeki payı %67’dir. Şirket, gelecek dönemlerde de jeotermal, hidroelektrik, rüzgar ve güneş enerjisi alanlarında yatırımlarına kesintisiz devam etmeyi öngörmektedir. Zorlu Enerji faaliyetlerinde BM Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni gözetmektedir. Faaliyet döngüsünde uçta uca, Zorlu Holding’in imzacısı olduğu ve tüm Zorlu Grubu şirketlerini kapsayan BM Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni gözeten Zorlu Enerji, Holding bünyesinde raporladığı performansını 2016 yılında da tüm paydaşlarıyla açık ve şeffaf bir şekilde paylaşmıştır. Çevre ve Zorlu Enerji Zorlu Enerji, gelecek kuşaklara aktarılacak bir emanet olarak gördüğü çevre konusunda performansını iyileştirmekte, daha yaşanabilir bir dünya bırakmak adına çalışmalarına odaklanmaktadır. Şirket, Çevre Yönetim Sistemi çerçevesinde çevre bilincinin geliştirilmesine ve doğal kaynakların korunmasına titizlik ve hassasiyetle yaklaşmaktadır. Söz konusu yaklaşım ışığında, Şirketin faaliyet döngüsünde yaptığı çalışmalar aşağıdaki gibidir: • Olumsuz çevresel etkileri minimuma indirecek malzeme ve teknolojiler seçilmektedir. • Enerji ve doğal kaynakların en verimli şekilde kullanımı sağlanmaktadır. • Kirliliği oluşmadan önce kaynağında önleyecek sistemler geliştirilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 75 Sürdürülebilirlik • Atıklar (katı, sıvı, gaz) kontrol altında tutulmakta ve çevreye etki etmeyecek şekilde bertaraf edilmektedir. • Çevre ile ilgili ulusal ve uluslararası yasa, mevzuat ve düzenlemelere uyulmaktadır. • Çalışanlar ve taşeronlar çevre bilincinin artırılması için eğitilmektedir. • Yeni yatırımlarda çevre faktörünü de göz önüne alan etki analizleri gerçekleştirilmektedir. • Küresel iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için sera gazı emisyonları izlenmekte ve yönetilmektedir. Çevreyi koruma çalışmaları doğrultusunda, 2010’dan beri faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan karbon ayak izini ölçümleyen Zorlu Enerji, katıldığı tüm etkinliklerde bıraktığı ayak izine karşılık yatırım yaptığı bölgelerde ağaçlandırma çalışmaları gerçekleştirmektedir. “Sıfır Karbon Ayak İzi Ormanları” projesi kapsamında 2016 yıl sonu itibarıyla, toplam 38.000 fidan dikilmiştir. Şirketin Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali’nin ardından 2016 yılında devreye aldığı Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri ve Pakistan Rüzgar Enerji Santrali sağladıkları sera gazı azaltımı, projelerin yerel paydaşlarca kabulü ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıları nedeniyle Gold Standard Sertifikası ile ödüllendirilmiştir. Çevresel ve sosyal etkilerin izlenmesi ve değerlendirilmesi Zorlu Enerji faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan etkileri yönetmek amacıyla ölçme, izleme ve iyileştirme çalışmaları gerçekleştirmektedir. Şirket, 2016 yılında mevcut santrallerinde ve projelerinde çevresel etkilere ilişkin gerekli tüm yasal tetkikleri yaptırmış olup, denetim çalışmaları sonucunda çevrenin korunmasına yönelik ciddi ve önemli bir ihlal tespit edilmemiştir. Tüm uygulamalar ulusal çevre mevzuatı, uluslararası sözleşmelerden doğan yükümlülükler ve çevre duyarlılığı çerçevesinde hayata geçirilmektedir. Zorlu Enerji, ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini önceliklendirirken hem yerel hem de küresel tehditleri içeren sorunları değerlendirmektedir. Yatırım kararı alınmadan önce, yapılacak yatırımın çok yönlü bir şekilde ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri incelenmekte, söz konusu etkiler uluslararası standartlarda değerlendirilmektedir. Değerlendirme sonuçlarına göre sürdürülebilirlik riskleri analiz edilmekte, SWOT analizi gerçekleştirilerek etki azaltımı ve yönetim planları doğrultusunda yatırım kararı alınmaktadır. Zorlu Enerji, bir yandan sürdürülebilirlik odağında çalışmalarına devam ederken diğer yandan da çevresel sürdürülebilirliğin temini için çevresel etki analizleri ve değerlendirmeleri sonuçlarına bağlı olarak; • yatırımın yer seçimi, • yatırım teknolojisinin belirlenmesi, • mevcut etkilerin yatırım aşaması ve işletme aşamasında sürekli izlenmesi ve değerlendirilmesi, • mevcut etkilerin ulusal ve uluslararası regülasyonlarda belirtilen sınır değerlerin altında tutulması, • etkilerin azaltılması adına çevresel yönetim planı geliştirilmesi, gerektiğinde ek projeler geliştirilerek uygulanması konusunda çalışmalar gerçekleştirmektedir. Çevresel etkilerin izlenmesi, değerlendirilmesi ve azaltılması amacıyla biyoçeşitlilik araştırmaları ve izleme-koruma programları, mammaloji ve ornitoloji araştırmaları, ekosistem değerlendirmeleri, habitat restorasyonları, peyzaj onarım plan ve uygulamaları, ağaçlandırma ve bitkilendirme çalışmaları, gerektiğinde ağaç transplantasyonu ile çevresel etki analizi ve izleme çalışmaları yürütülmektedir. 76 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sürdürülebilirlik Sürdürülebilirlik Sektöründe karbon ayak izini ölçen ve paydaşlarıyla paylaşan ilk şirket. Türkiye’de karbon ayak izini hesaplayan ve ISO 14064‑1 Seragazı Emisyon Standardı Belgesi’ne sahip ilk enerji şirketi olan Zorlu Enerji, CDP - Karbon Saydamlık Projesi’ne katılarak yıllık bazda karbon ayak izini raporlayarak kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşmaktadır. Ayrıca Şirket, 2011, 2013 ve 2014 yıllarında CDP kapsamında “Türkiye Karbon Saydamlık Liderliği” Ödülü’ne layık görülmüştür. Zorlu Enerji, BIST 100 Endeksi’nde enerji şirketleri arasında en yüksek performans skorunu almıştır. Zorlu Enerji 2016 yılında BIST 100 endeksinde yer alan ve raporlama yapan 4 enerji şirketi arasında en yüksek performans skorunu almaya hak kazanmıştır. Sürdürülebilirlik alanında sektöründe birçok ilke imza atan Zorlu Enerji, Borsa İstanbul’un Kasım 2016 - Ekim 2017 dönemi için açıkladığı Sürdürülebilirlik Endeksi’ne gönüllü olarak dahil olmaya hak kazanmış ve BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 43 şirketten biri olmuştur. Uluslararası sertifikalarla tescillenmiş yönetim sistemleri Türkiye’deki enerji şirketleri içerisinde Kalite Belgesi’ni alan ilk şirket olan Zorlu Enerji; • Çevre korumaya yönelik olarak ISO 14001 Çevre Yönetim Sistem Belgesi, • ISO 14064‑1 Sera Gazı Emisyonlarının ve Uzaklaştırmalarının Kuruluş Seviyesinde Hesaplanması ve Rapor Edilmesi Standardı Sistem Belgesi, • ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistem Belgesi ve • OHSAS 18001 İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Sistem Belgesi’ne sahiptir. Ayrıca 2015 yılında başlatılan ISO 27001 Bilgi Güvenliği sertifikasyon süreci tamamlanmak üzeredir. 2016 yılında, 2014‑2015 dönemini kapsayan dördüncü Sürdürülebilirlik Raporu yayımlanmıştır. 2011 yılında enerji sektöründe sürdürülebilirlik raporlaması yayımlayan ilk şirket olan Zorlu Enerji, 2012’de yayımladığı ikinci Sürdürülebilirlik Raporu, sektörün GRI A seviyesinde onaylanan ilk raporu unvanını almıştır. Rapor aynı zamanda, dünyadaki enerji şirketlerinin hazırladığı GRI A seviyesindeki 24 rapordan biri olmuştur. Türkiye’de bu seviyede rapor hazırlayan ilk üç şirketten biri ve enerji sektörünün de ilk şirketi olan Zorlu Enerji, 2012‑2013 dönemi sürdürülebilirlik performansını içeren üçüncü raporunu 2014 yılında yayınlamış ve “A” uygulama seviyesi onayını almıştır. Şirket 2016 yılında, 2014‑2015 dönemini kapsayan dördüncü Sürdürülebilirlik Raporu’nu paydaşlarının bilgisine sunmuştur. Rapor, Küresel Raporlama Girişimi (GRI)’nin Sürdürülebilirlik Raporlama İlkeleri’nin son versiyonu G4 kriterleri doğrultusunda hazırlanarak onaylanmış olup, Türkçe ve İngilizce olarak Şirketin kurumsal web sitesi www.zorluenerji.com.tr’de yayımlanmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 77 Sürdürülebilirlik Kurumsal Sosyal Sorumluluk Küreselleşen günümüz dünyasında, sorumluluklarının bilincinde kurumsal bir dünya vatandaşı olan Zorlu Enerji, üyesi olduğu topluma, çevreye ve özellikle çocuklara değer üreten sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştirmektedir. Şirketin dört ana başlıkta; insan hakları, iş yaşamı, çevre ve yolsuzlukla mücadele konularında belirlediği prensipler doğrultusunda imza attığı projeleri aşağıda özetlenmektedir. Çalışan Gönüllüleri 2016 yılında, Kars’ın Arpaçay ilçesinde, Tunceli’nin Ovacık ilçesinde ve Erzincan’ın Tercan ilçesinde “Enerjimiz Köy Okulları İçin” Projesi kapsamında 1.000’den fazla öğrenciye kışlık kıyafet yardımı yapmıştır. 2016 yılında Cerebral Palsy’li çocuklar için Steptember Projesi’nin yanı sıra Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) ile işbirliği içerisinde Kıtalararası İstanbul Maratonu’na katılımda bulunularak 146 çalışan gönüllü ile gönüllü çalışmalar sürdürülmüş ve bağış toplanmıştır. Zorlu Enerji Grubu Gönüllüleri Enerjimiz Çocuklar İçin, 2015‑2016 eğitim-öğretim döneminde 8.750 öğrenciye ulaşmıştır. Zorlu Enerji’nin kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri çerçevesinde, 2013 yılından bu yana toplumsal gönüllük esasına dayalı çalışmalar yürüten Zorlu Enerji Grubu Gönüllüleri, toplumsal gönüllülük konusunda projeler üretmeye devam etmektedir. Zorlu Enerji’nin 2010 yılında hayata geçirdiği ve çocukları enerji konusunda bilinçlendirmeyi amaçlayan “Enerjimiz Çocuklar İçin” Projesi’nin 2015‑2016 eğitim-öğretim döneminde etki alanı genişletilmiş olup, proje 5 bölgede 92 okulda toplam 8.750 öğrenciye ulaşmıştır. 78 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Sürdürülebilirlik Sürdürülebilirlik Zorlu Enerji sosyal etki değerlendirmeleri kapsamında, hayata geçireceği yatırımın sosyal ve ekonomik etkilerini uçtan uca inceleyerek analizini yapmaktadır. Milli Eğitim Müdürlükleri ile işbirliği içerisinde gerçekleştirilen ve Türkiye’de bir enerji şirketi tarafından yürütülen ulusal ölçekteki ilk enerji eğitim projesi olan “Enerjimiz Çocuklar İçin” ile ilkokul üçüncü ve dördüncü sınıfların müfredatlarında yer alan enerji konusundaki kazanımları destekleyecek şekilde, enerji gibi stratejik kaynaklar hakkında çocukların doğru bilgilerle donatılması hedeflenmektedir. 2016 yılından yeniden yapılandırılan proje, 5 yılda Türkiye çapında 190 binden fazla çocuğun eğitim almasını sağlamıştır. Paydaş katılımı Zorlu Enerji hayata geçirdiği projelerinde yatırım yaptığı yörenin bir parçası olmasına, yatırımlarının yöre halkınca sahiplenilmesine ve bu doğrultuda paydaşlarıyla iletişiminin geliştirilmesine önem vermektedir. Şirket, söz konusu amaca yönelik olarak projelere başlamadan önce, ilgili yerlerde halkı bilgilendirme ziyaretleri ve toplantıları düzenlenmektedir. Bu çerçevede Zorlu Enerji Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali, Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri, Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali ve İkizdere Hidroelektrik Santrali projelerine ilişkin Paydaş Katılım Toplantıları gerçekleştirerek paydaşlarını bilgilendirmiştir. Ayrıca paydaşlardan gelen geri bildirimler yatırım ve işletme planlarına alınmıştır. Sosyal Etki Değerlendirme çalışmaları Zorlu Enerji sosyal etki değerlendirmeleri kapsamında, hayata geçireceği yatırımın sosyal ve ekonomik etkilerini uçtan uca inceleyerek analizini yapmaktadır. Söz konusu projenin muhtemel olumsuz etkilerinin azaltılması ya da iyileştirilmesi adına yönetim plan ve programları geliştirilerek uygulanmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 79 Sürdürülebilirlik Zorlu Enerji, yatırımlarının inşaat ve işletme aşamasında, çevre ve yöre halkının sağlığını korumaya dikkat etmekte, bu süreçte vuku bulacak muhtemel etkileri yakından izlemektedir. Plan ve programlar dahilinde; • yöre halkının yaşam kalitesini artırmaya yönelik projeler, • paydaş katılım planları, • paydaş bilgilendirmeleri ve halkın katılım toplantıları, • iç ve dış paydaş şikayet mekanizmaları, • tarihi, kültürel ve doğal mirası tesadüfi keşif prosedürleri, • kırsal kalkınma destekleri, • burs programları kapsamında öğrencilere burs sağlanması, • yerel altyapının güçlendirilmesi için yerel yönetimlere malzeme ve makine desteği sağlanması, • yatırım bölgelerinde amatör sporların desteklenmesi, • tarımsal, ekonomik ve kültürel hayatta önemli bir yeri olan geleneksel festivallerin desteklenmesi, • yatırım bölgesi öncelikli sorunlarına bağlı olarak sorunların çözümüne dönük yerel otoritelerle işbirlikleri halinde proje geliştirme, uygulama ve destekleme, • köylerde temiz suya erişim desteği gibi pek çok çalışma yapılmaktadır. Bunlara ek olarak; “Hayata Smaç”, “Hayata El Uzat”, “Enerjimiz Çocuklar İçin”, “Enerjimiz Köy Okulları İçin” gibi çeşitli sosyal sorumluluk projeleri ile yatırım yapılan yerlerdeki gerek eğitim ortamlarının iyileştirilmesi gerekse başarılı öğrencilerin desteklenmesi adına faaliyetler yürütülmektedir. Diğer yandan Zorlu Enerji, yatırımlarının inşaat ve işletme aşamasında, çevre ve yöre halkının sağlığını korumaya dikkat etmekte, bu süreçte vuku bulacak muhtemel etkileri yakından izlemektedir. Söz konusu projelerdeki; toprak koruma, ses, toz ve titreşim, su kalitesi, katı atık yönetimi, görsel etki, iş güvenliği, yaban hayatın etkileşimi ve doğal yaşam alanları konularında yurt içi ve yurt dışından çeşitli kurum ve kuruluşlarla işbirlikleri gerçekleştirilmekte, bu doğrultuda düzenli raporlar hazırlanmaktadır. 80 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 81 82 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Riskler ve Yönetim Kurulu’nun Değerlendirmesi RİSK YÖNETİMİ Zorlu Enerji Grubu Şirketlerinin (Grup Şirketleri) varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi ve tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanarak risklerin merkezi bir yapıda yönetilmesi faaliyetleri Zorlu Holding Kurumsal Risk Yönetimi Bölümü tarafından gerçekleştirilmektedir. Zorlu Holding bünyesinde faaliyet gösteren tüm ilişkili şirketlerde geçerli olmak üzere tüm risk yönetimi faaliyetlerinde Zorlu Holding Risk Politika ve Prosedürü ile Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi esas alınmaktadır. Zorlu Holding Kurumsal Risk Yönetimi Politikası aşağıda özetlenmiştir. Hedef Belirleme Risk Tanımlama Risk Değerlendirme ve Doğal Risk Aksiyonların Belirlenmesi Artık Risk ve Aksiyon Plan Takibi Risklerin Raporlanması ve Paylaşılması • Stratejik planlama ve hedef belirleme süreçlerine risk yönetimi prensiplerinin dahil edilmesi • Belirlenen strateji ve hedeflerin şirketin risk iştahı ile uyumlu olması • Şirketin hedeflerini etkileyebilecek risk ve fırsatların tüm organizasyonun katılımıyla, koordineli bir şekilde ve ortak bir algı çerçevesinde ortaya çıkartılması • Risklerin gerçekleşme olasılığı ve gerçekleşme durumunda şirkete olan etkilerinin değerlendirilmesi • Alınan aksiyonlar ve kontrol faaliyetleri öncesi riskin aldığı değerin, yani doğal riskin tespit edilmesi • Risk alma iştahı ve fayda/maliyet unsurları dikkate alınarak en uygun risk yanıtlarının (Riskin Kabulü, Riskin Transferi, Riskin Azaltılması, Riskten Kaçınma) verilmesi • Belirlenen yanıtlar doğrultusunda aksiyonların tespit edilerek risklerin proaktif bir şekilde yönetilmesi • Alınan aksiyonlar sonrası riskin aldığı değerin, yani artık riskin tespit edilmesi • Aksiyon planlarında belirtilen aktivitelerin tamamlanma sürecinin takip edilmesi • Ortaya çıkarılan risklerin önceliklendirilerek Anahtar Risk Göstergeleri ile takip edilmesi • Uyarı veren anahtar risk göstergeleriyle diğer tüm risklerin kontrol noktaları gözetilerek ölçülmesi ve raporlanması • Tüm çalışmaların şeffaf bir şekilde paylaşılması ve grubun tüm faaliyetlerinde risk bilinci ve kültürünün yerleştirilmesiyle birlikte risk yönetim sürecinin karar mekanizmalarının bir parçası olmasının sağlanması SÜREKLİ İZLEME Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 83 Raporlar ve Finansal Bilgiler Riskin Erken Saptanması Komitesi, Türk Ticaret Kanunu, Şirket Esas Sözleşmesi ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği doğrultusunda Şirketin varlığını, gelişmesini ve devamlılığını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla kurulmuştur. Komite şirketin devamlılığı ve gelişimi üzerinde olumsuz sonuçlar yaratabilecek tehditlerin önceden tespit edilebilmesi, bu tehditlere karşı aksiyon planlarının alınarak, risklerin etkin bir şekilde yönetilebilmesi için çalışmalarını sürdürmektedir. Kurumsal risk yönetimi süreçlerine ilişkin yeterli seviyede gözetim yapabilmesi için, 2016 yılı içerisinde Şirkete ilişkin 6 adet risk raporu Riskin Erken Saptanması Komitesi’ne sunulmuş ve Komite’nin incelemeleri neticesinde almış olduğu kararlar doğrultusunda söz konusu raporlar Yönetim Kurulu’na sunulmuştur. Komite’ye ve Yönetim Kurulu’na sunulan risk rapor başlıklarına aşağıda yer verilmiştir. 1. Enerji Sektörü Risk Raporu, 2. Paris İklim Anlaşması ve Türkiye’nin Durumu, 3. Elektrik Fiyatlarındaki Mevsimsellik, 4. Güneş Enerjisi Fırsatlar ve Riskler, 5. Enerji Sektörü Bilanço Analizi, 6. Zorlu Enerji Sürdürülebilirlik Riskleri. Şirketin vizyonu; operasyonel etkinliğin, büyümenin ve mevzuatsal uyumun sağlanması ile tüm taraflar için sürdürülebilir bir değer oluşturmak olarak tanımlanmaktadır. Bu vizyon doğrultusunda gerçekleştirilen faaliyetler sırasında, Şirketin hedeflerine ulaşmasını etkileyebilecek mevcut ve olası 4 ana risk kategorisi ve alınan aksiyonlar aşağıdaki gibi özetlenmiştir; Stratejik Riskler Stratejik riskler, dış faktörlerin doğru gözlenememesi, güncel olmayan iş modeli kullanımı, iş portföyünün doğru belirlenememesi, örgütsel yapının etkinliğinin sağlanamaması, performans ölçütlerinin iş stratejileri ile tutarsız olması, kaynak tahsisinin yetersiz olması ve benzeri nedenler ile firmanın stratejilerinin yetersiz olması, rekabetçi kalamaması ve hedeflerine ulaşamamasıdır. Stratejik riskler kategorisinde örnek olarak çevre analizi, iş modeli ve portföyü, organizasyonel yapı, kaynak tahsisi ve planlama gibi riskler yer almaktadır. Söz konusu risklere ilişkin alınan aksiyonlar; • Yeni yatırım kararlarına ilişkin olarak, ilgili bölümlerin koordineli olarak fizibilite çalışmaları, fayda maliyet analizleri ve bütçe çalışmaları gibi faaliyetleri gerçekleştirmesi, • Farklı enerji kaynaklarına yatırım yapılarak üretim portföyünün çeşitlendirilmesi, • Hukuksal, politik, siyasi vb. risklerin yatırım öncesi ve sonrasında gerektiğinde danışmanlık hizmetleri de alınarak değerlendirilmesi, • İlgili yatırıma özgü farklı yönetim şekillerinin benimsenmesi, • Yapılan yatırımların geri dönüş performansının takip edilmesi, • Pazarlama ve satış anlamında yenilikçi stratejilerin belirlenmesidir. 84 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Riskler ve Yönetim Kurulu’nun Değerlendirmesi Finansal Riskler Finansal riskler şirketin finansal pozisyonunun yeterli olmaması, kur, faiz, kredi ve diğer finansal belirsizliklerin ve dalgalanmaların ortaya çıkması ve bu gelişmelerin şirketi olumsuz yönde etkilemesi ve likiditenin sağlanamamasıdır. Finansal riskler kategorisinde örnek olarak faiz, kur, sermaye, finansal türev enstrümanlar, enerji hammadde fiyatları, hisse senedi fiyatları, likidite, nakit akımı yönetimi ve alacak tahsilatına ilişkin riskler yer almaktadır. Söz konusu risklere ilişkin alınan aksiyonlar; • Alternatif finansman yöntemlerinin kullanılması, • Bilanço aktif-pasif dengesinin sağlanması, • Gerektiğinde çeşitli finansal korunma amaçlı türev ürünlerinin kullanılması, • Bütçe hedefleri ile gerçekleşmelerin aylık olarak takip edilmesi ve gerektiğinde revizyonların yapılması, • İlgili kâr hedefi ile gerçekleşmelerin aylık olarak takip edilmesi ve gerektiğinde revizyonların yapılması, • Ticari alacakların sigortalanması ve çeşitli teminatların alınmasıdır. Operasyonel Riskler Operasyonel riskler, firmanın iş modelinin; müşteri memnuniyetinin ve firmanın kalite, maliyet ve zamana ilişkin performans hedeflerinin gerçekleştirilmesi aşamalarında operasyonel verimliliğin sürekliliğinin sağlanamamasıdır. Operasyonel riskler kategorisinde örnek olarak tedarik, kapasite, iş kesintisi, müşteri memnuniyeti, insan kaynakları, çevre sağlığı ve güvenliği, bilgi sermayesi, yetkilendirme, bilgi işlem ve teknoloji, kontrat yükümlülükleri, fiyatlama, finansal raporlama ve bütçe vb. karar alma ve raporlama süreçlerine ve suistimallere ilişkin riskler yer almaktadır. Söz konusu risklere ilişkin alınan aksiyonlar; • Holding bünyesinde bulunan İç Denetim, Mali Denetim ve Vergi Denetimi Departmanlarının tüm operasyonel faaliyetleri denetlemesi, • Zorlu Holding Kurumsal Risk Yönetimi Bölümü’nün yapılan çalışmalar ile önemli olduğu kanaatine vardığı operasyonel riskleri, bilgi teknolojileri sistemi üzerinden anahtar risk göstergeleri aracılığıyla izlemesi ve gerektiğinde ilgili iş birimlerini, risk seviyeleri hakkında bilgilendirmesi, • Müşteri ürün ve servis ağı memnuniyetinin ölçülerek raporlanması ve takip edilmesi, • Tüm Zorlu Holding personeline, ilgili yönetmelikler doğrultusunda iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin zorunlu eğitimlerin düzenli olarak verilmesi, • Sigortacıların risk teftişleri sonrası Grup şirketlerine sunduğu tavsiyelerin merkezi bir yapıda takibinin yapılması, • Çevre sağlığı, paydaş güvenliği ve paydaş sağlığı ile ilgili olarak kanunen belirlenmiş standartlara uyum ile ilgili politika ve prosedürlerin takip edilmesi, • Makine ve ekipmanın bakım ve onarımlarının kayıt altına alınması ve takip edilmesi, • Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ile insan hakları, çevre, toplum, ahlak, yolsuzlukla mücadele gibi ilkelere uyum konusunda taahhütte bulunulması. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 85 Raporlar ve Finansal Bilgiler Dış Çevre Riskleri Dış çevre riskleri, kurumun iş modeli ile bu modeli belirleyen genel hedefleri ve stratejileri harekete geçiren temel değerlerin devamlılığını etkileyebilecek dış etkenlerin ortaya çıktığı durumlardır. Dış çevre riskleri kategorisinde; sermayeye erişim, hissedar ilişkileri, doğal felaketler (force majeure), rekabet, müşteri istekleri (trendler), finansal piyasalar, piyasa duyarlılığı, sektörel riskler, hukuksal riskler ve yasal düzenlemelere uyum, politik durum ve teknolojik yeniliğe ilişkin riskler yer almaktadır. Söz konusu risklere ilişkin alınan aksiyonlar; • Doğal felaket veya acil bir durumda, alternatif lokasyonlarda, kritik sistemlerin, teknik altyapı ve tesislerin kurtarılıp, işlevselliğinin geri kazandırılması için gerekli planların hazırlanması, iş sürekliliği ve acil durum eylem planlarının düzenli aralıklarla gözden geçirilmesi, tatbikatların düzenlenmesi, • D oğal afetler ve terör olaylarına ilişkin riskler de göz önüne alınarak, şirket bünyesinde geniş bir sigorta kapsamı belirlenerek potansiyel risklerin sigorta şirketlerine transfer edilerek bunların olası maddi etkilerinin minimize edilmesi, • R egülasyondaki değişimlerin, hukuksal davaların, vergi ihtilaflarının, fikri hakların ihlalinin, haksız rekabetin ve bunlara ilişkin risklerin şirket nezdinde ilgili tüm birimlerin koordineli bir şekilde iletişimi ile yönetilmesi, • B elirli kısa vadeli rehabilitasyonlar yapılarak yeni teknolojilere entegrasyon çalışmaları yapılması, • Olumsuz coğrafi ve iklim şartlarına uygun önlemler alınması, • Kurumsal İletişim Bölümü’nün faaliyetleri ile tüm paydaşlarla açık, sürekli ve sağlıklı bir iletişim sürecinin olmasıdır. Yukarıdaki risk başlıkları altında belirtilen aksiyonların haricinde, risk transfer mekanizması olarak sigorta alımı da yoğun olarak kullanılmaktadır. Başlıca alınan sigortaların listesine aşağıda yer verilmiştir. Başlıca Alınan Sigortaların Listesi; 1. Yangın, Makine Kırılması ve Kâr Kaybı 2. İnşaat Poliçesi 3. İşveren Mali Mesuliyet 4. Yönetici Sorumluluk 5. Mesleki Sorumluluk 6. Üçüncü Şahıs Sorumluluk 7. Nakliyat 8. Emniyeti Suistimal 9. Ferdi Kaza 86 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler İç Denetim Bölümü ve Faaliyetleri Zorlu Grubu Şirketleri’nde olduğu gibi Zorlu Enerji’de de iç denetim fonksiyonu, 2000 yılından beri hizmet veren Zorlu Holding AŞ bünyesinde yapılanmış İç Denetim Bölümü tarafından yürütülmektedir. İç Denetim Bölümü, Uluslararası İç Denetim Standartları’nı temel alarak, resmi yönetmelikler ve Yönetim Kurulu tarafından onaylanan denetim programları çerçevesinde denetimlerini gerçekleştirmekte ve hem her denetim sonrası hazırladığı denetim raporları, hem de yıllık olarak hazırladığı faaliyet raporları ile bütün bir yılın denetim sonuçlarını Yönetim Kurulu ve var olan şirketlerin Denetim Komiteleri ve Sektör Başkanları ile paylaşmaktadır. İç Denetim Bölümü’ne ek olarak 2011 senesi içerisinde oluşturulmuş ve tüm Grup şirketlerinde finansal denetim yapmak üzere kurgulanmış Finansal Denetim ve Vergi Denetimi Bölümü de 2012 yılında denetimlerine başlamıştır. 2013 yılı son çeyreğinde ise İç Denetim ile Finansal ve Vergi Denetimi Bölümleri Zorlu Holding Denetim ve İç Kontrol Genel Müdürlüğü çatısı altında toplanmıştır. Zorlu Grubu’nun değişen ihtiyaçları doğrultusunda; Vergi Denetim Müdürlüğü 1 Aralık 2015 itibarıyla Vergi Denetim Direktörlüğü, İç Denetim Müdürlüğü ise 1 Ocak 2016 itibarıyla İç Denetim Süreç Denetimi ve İç Denetim İnceleme Denetimi olmak üzere iki ayrı müdürlük şeklinde yapılandırılmıştır. İç Denetim faaliyetlerinin amaç, yetki ve sorumlulukları ile çalışma şekli ve yapısı, Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış ve şirketlere duyurusu yapılmış “Denetim Yönetmeliği” ve “İç Denetim Çalışma İlkeleri” gibi dokümanlar ile tanımlanmıştır. İç Denetim Çalışmaları Risk bazlı hazırlanan; Yönetim Kurulu tarafından onaylanan yıllık denetim programı çerçevesinde; kaynakların etkin ve verimli kullanılması, yazılı kurallara uygunluk (kanun, yönetmelik, kurum içi politika ve kurallar), bilgilerin doğruluğu, güvenilirliği ve güvenliği konularında süreç denetimleri gerçekleştirilmektedir. Her bir denetimin başında Üst Yönetim ile bir araya gelinerek risk değerlendirilmesi yapılmakta; şirketlerin hedefleri ve bu hedeflerin oluşmasına engel teşkil edebilecek riskler, risk matrisinde etki ve olasılıkları göz önünde bulundurularak konumlandırılmaktadır. Denetim saha çalışması esnasında ise, etki ve olasılığı yüksek olan riskleri yöneten iç kontroller, yapılan testlerle değerlendirilmektedir. Gözlem sonuçları taslak rapor halinde şirket yöneticileri ile paylaşılmakta, onların da görüşleri eklenerek Üst Yönetim’e nihai rapor gönderilmektedir. Sonuç olarak; makul güvence ile danışmanlık hizmeti verilmekte aynı zamanda grup sinerjisinden yararlanılarak en iyi uygulama örnekleri önerilmektedir. Nihai raporun yayınlanmasından 1 ay sonra ise alınan aksiyonlar 4T yaklaşımı çerçevesinde (Treat = İyileştirme, Terminate = Sonlandırma, Transfer = Transfer ve Tolerate = Üstlenme) Yönetim Kurulu ile ayrıca paylaşılmaktadır. Yıl içerisinde, İç Denetim Bölümü ile Denetim Komitesi arasında periyodik olarak gerçekleştirilen toplantılarda; yıl içerisindeki planlanan ve gerçekleşen denetim, danışmanlık, özel inceleme vb. faaliyetler değerlendirilmekte, karşılaşılan bulgular paylaşılmakta, belirlenen bulgulara yönelik alınması gereken aksiyon planları ve takip sonuçları değerlendirilmekte ve gelecek dönem için planlar gözden geçirilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 87 Raporlar ve Finansal Bilgiler 13 kişiden oluşan Zorlu Grubu İç Denetim Ekibi’nin mevcut bilgi, beceri ve diğer vasıflarının artırılması ve güçlendirilmesi amaçlı olarak eğitimler alması, ilgili derneklere üyeliği (örn. Türkiye İç Denetim Enstitüsü - TIDE) ve mesleki uluslararası sertifikaların iç denetçiler tarafından alınması gibi konular Zorlu Grubu tarafından desteklenmekte ve teşvik edilmektedir. Ekipte 2 CIA (Sertifikalı İç Denetçi), 1 SMMM (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir), 1 CISA (Sertifikalı Bilgi Teknolojileri Denetçisi) ve 5 CRMA (Risk Yönetimi Güvencesi Sertifikası) bulunmaktadır. Finansal Denetim ve Vergi Denetimi Çalışmaları Finansal Denetim ve Vergi Denetimi Bölümleri tarafından 2012 yılından itibaren Zorlu Grubu şirketlerinde denetimlere başlanmıştır. Hali hazırda bu Bölümler’de sırasıyla 12 ve 6 kişi olmak üzere toplam 18 kişilik bir ekip denetim çalışmalarını yürütmektedir. Grup şirketlerinde finansal ve vergi raporlamalarında kullanılacak olan bilanço ve gelir tablosu hesaplarının tek düzen hesap planı kurallarına, vergi kanunlarına ve denetim standartlarına göre analizi ve doğruluğunun kontrolü yapılmakta ayrıca ilgili konularda Yönetim Kurulu’na makul bir güvence verilmesi amaçlanmaktadır. Denetimler neticesinde oluşan bulgulara istinaden hazırlanan raporlar ise şirket yöneticileri ve üst yönetim ile paylaşılmaktadır. Vergi Denetim Bölümü Grup şirketlerinin karşılaşabileceği vergi risklerine karşı gerek görüldüğü noktalarda makul güvence ile danışmanlık faaliyetlerini de yerine getirmektedir Ayrıca, Finansal Denetim ekibi, ilgili dönemler itibarıyla halka açık Grup şirketlerinin hazırlamış olduğu SPK mali tablo ve raporlarının kontrolünü de gerçekleştirmekte ve yorumlarını ilgili birimlerle paylaşmaktadır. Finansal Denetim Ekibi’nde 1 Kamu Gözetim Kurumu Lisanslı Denetçi, 4 SMMM (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir), Vergi Denetim Ekibi’nde ise 1 Kamu Gözetim Kurumu Lisanslı Denetçi ve 3 SMMM bulunmaktadır. 88 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu İÇİNDEKİLER BÖLÜM I - KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNE UYUM BEYANI BÖLÜM II - PAY SAHİPLERİ 2.1. Yatırımcı İlişkileri Bölümü 2.2. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklarının Kullanımı 2.3. Genel Kurul Toplantıları 2.4. Oy Hakları ve Azlık Hakları 2.5. Kâr Payı Hakkı 2.6. Payların Devri BÖLÜM III - KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK 3.1. Kurumsal İnternet Sitesi ve İçeriği 3.2. Faaliyet Raporu BÖLÜM IV - MENFAAT SAHİPLERİ 4.1. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi 4.2. Menfaat Sahiplerinin Yönetime Katılımı 4.3. İnsan Kaynakları Politikası 4.4. Etik Kurallar ve Sosyal Sorumluluk BÖLÜM V - YÖNETİM KURULU 5.1. Yönetim Kurulunun Yapısı ve Oluşumu 5.2. Yönetim Kurulunun Faaliyet Esasları 5.3. Yönetim Kurulu Bünyesinde Oluşturulan Komitelerin Sayı, Yapı ve Bağımsızlığı 5.4. Risk Yönetim ve İç Kontrol Mekanizması 5.5. Şirketin Stratejik Hedefleri 5.6. Mali Haklar Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 89 Raporlar ve Finansal Bilgiler BÖLÜM I - KURUMSAL YÖNETİM İLKELERİNE UYUM BEYANI Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de (“Şirket” veya “Zorlu Enerji”) Kurumsal Yönetim İlkeleri doğrultusunda, kurumsal yönetim çalışmaları 2005 yılında başlatılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında, ilk aşamada pay sahiplerine eşitlikçi, hesap verebilir, sorumlu ve şeffaf bir yapı sunabilmek amacı ile Şirketin Esas Sözleşmesi’nde bir dizi değişikliğe gidilmiştir. Esas Sözleşme değişikliklerinin ardından, Şirket bünyesinde kurumsal yönetim mekanizmalarının kurulması ile kurumsal yönetim uygulamaları devam ettirilmiştir. Yönetim Kurulu’nun etkinliği bağımsız üyeler ile artırılırken, Yönetim Kurulu’na bağlı komiteler ile de yönetimde etkinliğin artırılması hedeflenmiştir. Zorlu Enerji tüm faaliyetlerini ilgili yasal düzenlemeler ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) “Kurumsal Yönetim İlkeleri” ile uyum içinde yürütmektedir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği ekinde yer alan Kurumsal Yönetim İlkeleri’nden uygulanması zorunlu olmayanlar Şirket tarafından büyük ölçüde benimsenmiş olup, bu kapsamda; Şirket bünyesinde Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumu daha da geliştirmek üzere 2016 yılında yapılan çalışmalara aşağıda kısaca yer verilmektedir. • B orsa İstanbul’da işlem gören ve kurumsal sürdürülebilirlik performansları üst seviyede olan şirketlerin paylarından oluşan BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne girmek üzere 2015 yıl sonunda gönüllü olarak başvuruda bulunan Zorlu Enerji, Borsa İstanbul AŞ’nin 2016 yılında yaptığı değerlendirmeler sonucu, Kasım 2016 - Ekim 2017 döneminde Endeks’te yer almaya hak kazanmıştır. • Sürdürülebilirlik Endeksi’ne dahil olma çalışmaları kapsamında, Şirketin Etik Kurallar’ı güncellenerek Yatırımcı İlişkileri web sitesinde Türkçe ve İngilizce olarak tüm paydaşların bilgisine sunulmuştur. • Ş irketin internet sitesinin tasarımı pay sahiplerinin ve diğer tüm paydaşların Şirkete ilişkin bilgilere ulaşmasını kolaylaştırmak için yenilenirken, içeriği de genişletilmiştir. • S ermaye Piyasası Kurulu’nun “Kurumsal Yönetim Tebliği”nin 10’uncu maddesi kapsamında; Şirket ve bağlı ortaklıkları ile ilişkili tarafları arasında, öngörülen eşikleri aşan işlemlere ilişkin hazırlanan raporun sonuç kısmı Kamuyu Aydınlatma Platformu (“KAP”) ve Şirketin internet sitesi aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. • 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 19. maddesi uyarınca, 2016 yılında yapılacak bağış tutarının sınırı belirlenerek Genel Kurul’un onayına sunulmuş ve kabul edilmiştir. Uygulanmayan Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin Gerekçeleri Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin uygulanması esnasında Şirket yapısı ile uyuşmayan ve faaliyetleri engelleyebileceği düşünülen bazı ilkelere yer verilmemiştir. Söz konusu ilkeler ve bu ilkelerin uygulanmama gerekçeleri aşağıda özetlenmiştir: • Payların devri: Şirketin düzenlemeye tabi bir piyasada faaliyet göstermesi nedeniyle, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (“EPDK”) ilgili kanun ve yönetmeliklerle getirilen yükümlülüklerine uyum sağlamak üzere, Şirket Esas Sözleşmesi’nin 6. maddesinde “Önlisans süresi içerisinde ve üretim lisansı alınıncaya kadar, veraset ve iflas nedenleri ile Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 57’nci maddesinde belirtilen istisnai haller hariç olmak üzere, Şirket ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, payların veya pay senetlerinin devri veya devir sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapılamaz. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Üretim lisansı alındıktan sonra Şirket sermayesinin yüzde beş veya daha fazlasını temsil eden payların, doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi ile yukarıda belirtilen sermaye payı değişikliklerinden bağımsız olarak Şirketin ortaklık yapısında kontrolün değişmesi sonucunu veren pay veya pay senetlerinin devri için -işlem gerçekleştirilmeden önce- her defasında, EPDK onayının alınması zorunludur. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Şirketin paylarının devri Türk Ticaret Kanunu, sermaye piyasası 90 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu mevzuatı, enerji piyasası mevzuatı ve işbu Esas Sözleşme hükümlerinin saklı tutulması kaydıyla serbesttir.” diye öngörülmüştür. Esas Sözleşme’nin 15. maddesinde ise ”Üretim lisansı alındıktan sonra Şirketin pay senetlerinin nevi ve pay devirleri ile şirket birleşme ve bölünmelerine, Şirket sermaye miktarının düşürülmesine ilişkin hükümlere yönelik Esas Sözleşme değişikliklerinde EPDK onayı alınması zorunludur.” diye öngörülmüştür. • Şirket Esas Sözleşmesi’nde pay sahiplerine özel denetim isteme hakkı tanınması ve azlık hakları ile ilgili ek düzenleme bulunması: Türk Ticaret Kanunu’ndaki özel denetçi atanması ve azlık haklarına ilişkin mevcut düzenlemelerin yeterli olduğu düşünüldüğünden bu haklar ayrıca Esas Sözleşme ile düzenlenmemiştir. • Yönetim Kurulu üye sayısı ve komite yapılanma gereklilikleri nedeniyle bazı Yönetim Kurulu üyeleri birden fazla komitede görev almaktadır. • Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin 4.6.5 no.lu maddesi uyarınca Yönetim Kurulu üyelerine ve üst düzey yöneticilere verilen ücretler ile sağlanan diğer tüm menfaatler toplu olarak yıllık faaliyet raporu vasıtasıyla kamuya açıklanmaktadır. Ancak açıklama kişi bazında yapılmamaktadır. • Şirketimiz Yönetim Kurulu’nda hali hazırda kadın üye olarak Sn. Selen Zorlu Melik yer almakta olup, Yönetim Kurulu’ndaki kadın üye oranının Kurumsal Yönetim İlkeleri’nden 4.3.9 numaralı ilkede öngörülen orana yükseltilmesi Şirketimizin orta vadeli hedefleri arasındadır. • Yönetim Kurulu üyelerinin görevleri esnasındaki kusurları ile Şirkette sebep olacakları zarar için Yönetici Sorumluluk Sigortası yaptırılmıştır ancak toplam yıllık sorumluluk limiti Şirket sermayesinin %25’ini aşmamaktadır. Hali hazırda uygulanmakta olan ilkeler dışında kalan ve henüz uygulanmayan ilkeler, bugüne kadar menfaat sahipleri arasında herhangi bir çıkar çatışmasına yol açmamıştır. Zorlu Enerji, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin Şirket bünyesinde benimsenmesinin Şirkete sağladığı olumlu katkıların bilincinde olarak, tüm çalışanları ve üst yönetim kademesindeki yöneticileri ile birlikte Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumu daha da geliştirmeyi ve kurumsal yönetim alanında en yüksek standartlara ulaşmayı bir hedef haline getirmiştir. Şirketimiz SPK Kurumsal Yönetim Tebliği uyarınca uygulanması zorunlu tüm ilkelere uyum sağlamış olup uygulanması zorunlu olmayan ilkelere de uyum sağlamak üzere gerekli çalışmalara devam etmektedir. BÖLÜM II - PAY SAHİPLERİ 2.1. Yatırımcı İlişkileri Bölümü Mevcut ve potansiyel pay sahipleri ile ilişkilerin düzenli bir şekilde yürütülmesi, başta bilgi alma ve inceleme hakkı olmak üzere pay sahipliği haklarının korunması ve kullanılmasının kolaylaştırılması, yatırımcı ve analistlerden gelen bilgi taleplerinin karşılanması, Şirketin sermaye piyasalarındaki bilinirliğinin ve tanınırlığının artırılması ve sermaye piyasası mevzuatına gerekli uyumun sağlanması konularında çalışmalar yürüten Yatırımcı İlişkileri Bölümü Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Bekir Cem Köksal’a bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Yatırımcı İlişkileri Bölümü yürütmekte olduğu faaliyetlerle ilgili olarak yılda en az bir kez Yönetim Kurulu’na rapor sunmaktadır. Yatırımcı İlişkileri Bölümü, 2016 yılı faaliyetlerine ilişkin raporunu 06.01.2017 tarihinde Yönetim Kurulu’na sunmuştur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 91 Raporlar ve Finansal Bilgiler Şirketimiz Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nde görev alan kişiler aşağıda belirtilmiştir: Adı Soyadı Görevi Lisansları Başak Dalga Yatırımcı İlişkileri Müdürü ve Kurumsal Yönetim Komitesi Üyesi Sermaye Piyasası Faaliyetleri İleri Düzey Lisansı (No: 202808), Kurumsal Yönetim Derecelendirme Uzmanlığı Lisansı (No: 700524) Hande Ongun Yatırımcı İlişkileri Bölüm Görevlisi - Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nde görev alan kişilere ilişkin bilgiler, 31.07.2014, 29.12.2014 ve 01.02.2016 tarihlerinde KAP’ta yayımlanmıştır. Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nün 2016 Yılında Yürüttüğü Başlıca Faaliyetler: • Y atırımcılar ile Şirket arasında yapılan yazışmalar ile diğer bilgi ve belgelere ilişkin kayıtların sağlıklı, güvenli ve güncel olarak tutulması sağlanmış, Merkezi Kayıt Kuruluşu AŞ (“MKK”) nezdindeki işlemler Hukuk Bölümü ile koordine edilmiş, • Dönem içerisinde pay sahiplerinden gelen Şirket ile ilgili bilgi talepleri kamuya açıklanmamış, gizli ve ticari sır niteliğindeki bilgiler hariç olmak üzere, Şirketin Bilgilendirme Politikası doğrultusunda, açık ve net olarak, yüz yüze, yazılı olarak veya diğer iletişim araçları aracılığıyla yanıtlanmış, • Ş irketi takip eden analistlerin bilgi talepleri karşılanmış, yatırımcıları bilgilendirmek üzere analistler tarafından Şirket hakkında yazılan raporların Şirketi en iyi şekilde tanıtarak, doğru ve eksiksiz biçimde hazırlanmaları sağlanmış, • D önem içerisindeki gerçekleştirilen Genel Kurul toplantılarının ilgili Departmanlarla işbirliği içinde, mevzuata, Esas Sözleşme’ye ve Şirket içi diğer düzenlemelere uygun olarak yapılması Hukuk Bölümü ile işbirliği içinde sağlanmış, • Genel Kurul toplantıları ile ilgili olarak pay sahiplerinin bilgi ve incelemesine sunulacak dokümanlar hazırlanmış, pay sahipliği haklarının kullanımını etkileyebilecek nitelikteki her türlü bilgi ve açıklama güncel olarak Şirket internet sitesinde pay sahiplerinin bilgisine sunulmuş, • Şirket web sitesi sürekli olarak güncellenerek pay sahiplerinin Şirket hakkında doğru, kesintisiz ve açık bilgi almaları sağlanmış, • Her mali tablo dönemi sonrasında Şirketin finansal sonuçlarını ve hisse performansını yurt içi benzer şirketler ile karşılaştırılan bir analiz çalışması hazırlanarak üst yönetimin bilgisine sunulmuş, • Kurumsal yönetim ve kamuyu aydınlatma ile ilgili her türlü husus da dahil olmak üzere sermaye piyasası mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi gözetilerek ve Şirket içi gerekli bilgilendirmeler yapılarak ilgili süreçler takip edilmiş, mevzuat ve Bilgilendirme Politikası gereği yapılması gereken KAP açıklamalarının yapılmasının yanı sıra kamuoyu ile iletişimin koordinasyonu sağlanmış, • Yerli ve yabancı yatırımcılar ve analistlerle Şirketin faaliyetleri, finansal performansı ve dönem içindeki diğer gelişmeler hakkında bilgilendirme toplantıları yapılmış, • S PK düzenlemeleri uyarınca, kamuyu aydınlatma kapsamında 220 adet özel durum açıklaması yapılmış ve açıklamalar eş zamanlı olarak internet sitesinde de yayınlanmıştır. 92 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu 2.2. Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklarının Kullanımı • Şirket Esas Sözleşmesi’nde pay sahiplerinin mevzuatla tanınan bilgi alma ve inceleme hakkını kaldıran veya sınırlayan hiçbir hüküm bulunmamaktadır. • Yıl içinde Şirkete pay sahiplerinden ve analistlerden ulaşan bilgi taleplerine Şirketin Bilgilendirme Politikası doğrultusunda ve gerekirse konu ile ilgili en yetkili kişi ile görüşülerek açık, net ve ayrıntılı olarak cevap verilmiş, ticari sır kapsamına girmemek kaydıyla her soru en kısa zamanda ve etkin bir şekilde cevaplanmıştır. Gelen bilgi taleplerine pay sahiplerinin isteği doğrultusunda telefon, e‑posta veya diğer yollarla yazılı veya sözlü olarak cevap verilmiştir. • 2016 yılı içerisinde pay sahiplerinin haklarının kullanımını etkileyebilecek nitelikteki tüm hususlar Kamuyu Aydınlatma Platformu aracılığıyla yapılan özel durum açıklamaları ve Şirketin internet sitesi vasıtasıyla pay sahiplerine duyurulmuştur. Yabancı yatırımcıların da bilgilendirilmesini sağlamak üzere, KAP açıklamaları ve yatırımcılar açısından önem arz eden her türlü bilgi İngilizce’ye de çevrilerek siteye eklenmiştir. • Pay sahipliği haklarının en önemlileri arasında yer alan bilgi alma ve inceleme hakkının kullanılmasının kolaylaştırılması için 2016 yılında Şirketin internet sitesinin tasarımı yenilenmiş, içeriği genişletilmiş ve böylece, yerli ve yabancı yatırımcılara en fazla bilginin en kısa zamanda, doğru, hızlı, eş zamanlı, tam ve anlaşılabilir şekilde aktarılabilmesi sağlanmıştır. Şirket internet sitesinde SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde internet sitesi için öngörülen bilgilerin tamamına yer verilmiştir. İnternet sitesinin güncellenmesi ve takibi Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nün sorumluluğundadır. • Şirket Esas Sözleşmesi’nde özel denetim yapılmasını zorlaştırıcı herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Özel denetim isteme hakkı Türk Ticaret Kanunu’nun 438. ve 439. maddeleri uyarınca anonim ortaklıklar için her pay sahibine tanınmış bir hak olduğundan Esas Sözleşme’de ayrıca düzenlenmemiştir. Dönem içerisinde Şirkete pay sahiplerinden özel denetçi atanmasına ilişkin bir talep ulaşmamıştır. Şirket faaliyetleri, Yönetim Kurulu’nun önerisiyle Genel Kurul tarafından atanan bağımsız denetim kuruluşu tarafından periyodik olarak denetlenmektedir. 2.3. Genel Kurul Toplantıları • Şirketimizin Genel Kurul toplantıları Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin “Genel Kurul” başlığı altında bulunan tüm prensiplere uygun şekilde düzenlenmektedir. • Zorlu Enerji’nin 2015 yılına ait Olağan Genel Kurul toplantısı, 28 Nisan 2016 tarihinde, saat 14:00’te Organize Sanayi Bölgesi Sarı Cadde No: 29, Bursa adresinde gerçekleştirilmiştir. • Toplantıya ilişkin davet, ilgili mevzuat ve Esas Sözleşme’de öngörüldüğü gibi, toplantı zamanı ve toplantı gündemini de ihtiva edecek şekilde, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin 05.04.2016 tarih ve 9047 sayılı nüshasında, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda, Merkezi Kayıt Kuruluşu AŞ’nin E‑Genel Kurul Sistemi üzerinde ve ayrıca Şirketin internet sitesinde (“www.zorluenerji.com.tr”) ilan ve toplantı günleri hariç Genel Kurul toplantı tarihinden en az üç hafta önce ilan edilmiştir. Genel Kurul’a katılımın kolaylaştırılması amacıyla, Şirket internet sitesinden, ilan da dâhil olmak üzere, 1.3.1 no’lu Kurumsal Yönetim İlkesi kapsamında hazırlanan Genel Kurul Bilgilendirme Dokümanı ile mevzuat gereği yapılması gereken tüm bildirim ve açıklamaların yanı sıra, Olağan Genel Kurul’a ilişkin her türlü bilgi ve belgeye ulaşılması sağlanmış, ilgili dokümanlar fiziki olarak da Şirket merkezinde pay sahiplerinin incelemesine hazır bulundurulmuştur. Ayrıca, Genel Kurul’a vekâleten katılım için gerekli olan vekâletname örneği de Şirket internet sitesinde pay sahiplerinin kullanımına sunulmuştur. • Olağan Genel Kurul toplantısında, Şirketin toplam 750.000.000 TL’lik sermayesine tekabül eden 75.000.000.000 adet paydan 618.107.745,025 TL’lik sermayeye karşılık 61.810.774.502 adet pay vekâleten temsil edilmiş olup, gerek Kanun gerekse Şirket Esas Sözleşmesi’nde öngörülen asgari toplantı nisabı sağlanmıştır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 93 Raporlar ve Finansal Bilgiler • Genel Kurul gündemi hazırlanırken, her teklifin ayrı bir başlık altında verilmiş olmasına dikkat edilmiş ve gündem başlıkları açık ve farklı yorumlara yol açmayacak şekilde ifade edilmiştir. Gündemde “diğer”, “çeşitli” gibi ibarelerin yer almamasına özen gösterilmiş ve Genel Kurul toplantısından önce verilecek bilgiler, ilgili oldukları gündem maddelerine atıf yapılarak verilmiştir. • Olağan Genel Kurul öncesinde pay sahiplerinin, Sermaye Piyasası Kurulu’nun ve/veya Şirketin ilgili olduğu diğer kamu kurum ve kuruluşlarının gündeme madde konulmasına ilişkin bir talebi olmamıştır. • 29.08.2012 tarihli ve 28396 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Anonim Şirketlerin Genel Kurullarında Uygulanacak Elektronik Genel Kurul Sistemi Hakkında Tebliğ’e uygun olarak pay sahiplerine Olağan Genel Kurul toplantısına elektronik ortamda katılma ve oy kullanma hakkı verilmiştir. • Esas Sözleşme’de menfaat sahipleri ve medyanın Genel Kurul’a katılımına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak önceden Şirketin bilgilendirilmesi kaydıyla katılım mümkün kılınmaktadır. Şirketin 2015 yılına ait Olağan Genel Kurul toplantısına pay sahipleri dışında menfaat sahipleri veya medyadan katılım olmamıştır. • Gündemde özellik arz eden konularla ilgili Yönetim Kurulu üyeleri, ilgili diğer kişiler, finansal tabloların hazırlanmasında sorumluluğu bulunan yetkililer ve bağımsız denetim şirketi temsilcisinin gerekli bilgilendirmeleri yapabilmeleri ve soruları cevaplandırabilmeleri için Olağan Genel Kurul toplantısında hazır bulunmaları sağlanmıştır. • Olağan Genel Kurul toplantısında gündemde yer alan konular açık ve anlaşılabilir bir yöntemle aktarılarak pay sahiplerine eşit şartlar altında görüşlerini açıklama ve soru sorma imkânı tanınmıştır. Toplantıda pay sahiplerinden gündemle ilgili olmayan veya hemen cevap verilemeyecek kadar kapsamlı bir soru gelmemiştir. Olağan Genel Kurul toplantısı esnasında pay sahiplerinden gelen sorulara Yönetim Kurulu üyeleri ve üst kademe yöneticiler tarafından gerekli açıklamalar yapılmaktadır. • Şirketin 2015 yılı içerisinde Mehmet Zorlu Vakfı ve çeşitli kurumlara yapmış olduğu 543.249 TL tutarındaki bağış ve yardımlar hakkında Olağan Genel Kurul’da pay sahiplerine bilgi verilmiştir. • 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun 19. maddesi uyarınca 2016 yılında yapılacak bağış miktarının sınırı belirlenerek Genel Kurul’un onayına sunulmuştur. • 2016 yılında Yönetim Kurulu’nda karar alınabilmesi için bağımsız yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun olumlu oyunun arandığı ve bu durumun sağlanamaması nedeniyle kararın Genel Kurul’a bırakıldığı herhangi bir işlem olmamıştır. • Şirketimizin bilgisi dahilinde, yıl içinde yönetim kontrolünü elinde bulunduran pay sahipleri, Yönetim Kurulu üyeleri, idari sorumluluğu bulunan yöneticiler ve bunların eş ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhrî hısımları, ortaklık veya bağlı ortaklıkları ile çıkar çatışmasına neden olabilecek önemli bir işlem yapmamış ve/veya ortaklığın veya bağlı ortaklıklarının işletme konusuna giren ticari iş türünden bir işlemi kendi veya başkası hesabına yapmamış ya da aynı tür ticari işlerle uğraşan bir başka ortaklığa sorumluluğu sınırsız ortak sıfatıyla girmemiştir. Söz konusu işlemler ile bu kişiler dışında Şirket bilgilerine ulaşma imkanı olan kimselerin kendileri adına Şirketin faaliyet konusu kapsamında yaptıkları işlem de bulunmamaktadır. • Toplantı tutanağı ve hazır bulunanlar listesi toplantının yapıldığı aynı gün içinde Kamuyu Aydınlatma Platformu aracılığıyla kamuya duyurulmuştur. Genel Kurul toplantı tutanakları ve hazır bulunanlar listeleri Şirket merkezinde ve Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli/İstanbul adresinde pay sahiplerinin incelemesine açık tutulmaktadır. Ayrıca, Şirketin internet sitesinde Genel Kurul toplantılarına yönelik her türlü ilan, belge ve doküman pay sahiplerinin ve tüm menfaat sahiplerinin bilgisine sunulmaktadır. • Yönetim Kurulu’nun Şirketin kayıtlı sermaye tavanını artırımına ilişkin kararına istinaden gerekli Esas Sözleşme değişikliğinin pay sahiplerince onayı için, 15.12.2016 tarihinde saat 10:00’da WORKINTON Levent 199 Yan Giriş Büyükdere Cad. No: 199 Levent/İstanbul adresinde Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı gerçekleştirilmiştir. 94 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu • Toplantıya ait davet Kanun ve Esas Sözleşme’de öngörüldüğü gibi ve toplantı tarihi ve gündemi de ihtiva edecek şekilde, Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nin 23.11.2016 tarih ve 9204 sayılı nüshasında, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda ve Merkezi Kayıt Kuruluşu AŞ’nin E‑Genel Kurul Sistemi üzerinde ve ayrıca Şirketin “www.zorluenerji.com.tr” adresli internet sitesinde süresi içinde ilan edilmiştir. • Şirketin toplam 750.000.000 TL’lik sermayesine tekabül eden 75.000.000.000 adet paydan 618.841.591,284 TL’lik sermayeye karşılık 61.884.159.128 adet pay vekâleten toplantıda temsil edilmiş olup, gerek Kanun gerekse Şirket Esas Sözleşmesi’nde öngörülen asgari toplantı nisabı sağlanmıştır. Toplantı esnasında pay sahiplerinden herhangi bir soru gelmemiştir. • Olağanüstü Genel Kurul toplantısına ilişkin ilan edilmesi gereken bilgileri içeren Genel Kurul bilgilendirme dokümanı ve toplantı tutanağı hem KAP’ta hem de Şirket internet sitesinde pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. 2.4. Oy Hakları ve Azlık Hakları • Zorlu Enerji’de pay sahiplerinin oy hakkının kullanılmasını zorlaştırıcı uygulamalardan kaçınılırken sınır ötesi de dahil olmak üzere her pay sahibine oy hakkını en kolay ve uygun şekilde kullanma imkânı verilmektedir. Bu kapsamda, Şirket Esas Sözleşmesi’nin Genel Kurul Toplantılarına ilişkin 10. maddesi doğrultusunda, Şirketin Genel Kurul toplantılarına katılma hakkı bulunan hak sahiplerine bu toplantılara, Türk Ticaret Kanunu’nun 1527. maddesi uyarınca elektronik ortamda da katılabilme hakkı tanınmaktadır. • Şirketin Esas Sözleşmesi uyarınca, herhangi bir gruba veya pay sahibine yönelik olarak oy hakkında imtiyaz bulunmamaktadır. Olağan ve Olağanüstü Genel Kurul toplantılarında her payın 1 (bir) oy hakkı vardır. Şirket Esas Sözleşmesi’nde pay sahibi olmayan kişinin temsilci olarak vekâleten oy kullanmasını engelleyen bir hüküm bulunmamaktadır. • Şirket sermayesinde karşılıklı iştirak ilişkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle karşılıklı iştirak ilişkisi ve bu ilişkinin Genel Kurul’da oylamaya yansıması gibi bir durum oluşmamıştır. • Kanunen tanınan haklar dışında, Şirket sermayesinin yirmide birinden azını temsil eden pay sahipleri için Şirket Esas Sözleşmesi’nde ayrı bir düzenleme yapılmamıştır. Ancak, azınlık pay sahipleri başta olmak üzere tüm pay sahiplerini ve menfaat sahiplerini eşit olarak temsil etmek üzere Yönetim Kurulu’nda iki bağımsız yönetim kurulu üyesi görev yapmaktadır. 2.5. Kâr Payı Hakkı • Şirket kârına katılım konusunda pay sahiplerine tanınmış bir imtiyaz bulunmamaktadır. Her hisse eşit kâr payı hakkına sahiptir. • 07.05.2007 tarihli ve 2007/9 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile uygulanmakta olan Şirketimiz “Kâr Dağıtım Politikası”, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kâr Payı Tebliği (II‑19.1) doğrultusunda tadil edilmek suretiyle, 2013 yılına ait Olağan Genel Kurul’da pay sahiplerinin onayına ayrıca, Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Şirketin internet sitesi aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. • Yönetim Kurulu tarafından kabul edilerek Şirket internet sitesinde ve Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda açıklanan Şirket Kâr Dağıtım Politikası’nda nakit ve/veya bedelsiz pay olarak dağıtılmak üzere kâr payı ödemelerinin oranı, ulusal ve küresel ekonomik şartlara, Şirketin büyüme ve yatırım planları ile finansal durumuna bağlı olarak her yıl Yönetim Kurulu tarafından gözden geçirilmek suretiyle, Şirketin her hesap yılı için belirlenecek dağıtılabilir net kârının en az %25’i olarak belirlenmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 95 Raporlar ve Finansal Bilgiler • Kâr Dağıtım Politikası ve kâr dağıtımına ilişkin olarak her yıl faaliyet raporunda mevzuatın öngördüğü bilgiler yer almaktadır. Kâr Dağıtım Politikası ayrıca Şirketin internet sitesinde kamuya açıklanmıştır. • 2015 yılı Olağan Genel Kurulu’nda, 05.04.2016 tarihli Yönetim Kurulu teklifi doğrultusunda, 2015 yılı hesap döneminin, Sermaye Piyasası Mevzuatı gereğince Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları’na göre hazırlanan konsolide finansal tablolara göre 267.755 bin TL net dönem zararı, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde düzenlenmiş mali tablolara göre ise 88.173 bin TL net dönem zararı ile sonuçlanması nedeniyle kâr payı dağıtımının yapılamayacağına ilişkin ayrı bir gündem maddesi ile bilgi verilmiş ve kâr payı dağıtımı yapılmamıştır. 2.6. Payların Devri • Şirketin düzenlemeye tabi bir piyasada faaliyet göstermesi nedeniyle, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun ilgili kanun ve yönetmeliklerle getirilen yükümlülüklerine uyum sağlamak üzere Şirket Esas Sözleşmesi’nin 6. maddesinde “Önlisans süresi içerisinde ve üretim lisansı alınıncaya kadar, veraset ve iflas nedenleri ile Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 57’nci maddesinde belirtilen istisnai haller hariç olmak üzere, Şirket ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, payların veya pay senetlerinin devri veya devir sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapılamaz. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Üretim lisansı alındıktan sonra Şirket sermayesinin yüzde beş veya daha fazlasını temsil eden payların, doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi ile yukarıda belirtilen sermaye payı değişikliklerinden bağımsız olarak Şirketin ortaklık yapısında kontrolün değişmesi sonucunu veren pay veya pay senetlerinin devri için -işlem gerçekleştirilmeden önce- her defasında, EPDK onayının alınması zorunludur. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Şirketin paylarının devri Türk Ticaret Kanunu, sermaye piyasası mevzuatı, enerji piyasası mevzuatı ve işbu Esas Sözleşme hükümlerinin saklı tutulması kaydıyla serbesttir.” diye öngörülmüştür. Esas Sözleşme’nin 15. maddesinde ise ”Üretim lisansı alındıktan sonra Şirketin pay senetlerinin nevi ve pay devirleri ile şirket birleşme ve bölünmelerine, Şirket sermaye miktarının düşürülmesine ilişkin hükümlere yönelik Esas Sözleşme değişikliklerinde EPDK onayı alınması zorunludur.” diye öngörülmüştür. BÖLÜM III - KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK 3.1. Kurumsal İnternet Sitesi ve İçeriği • Şirketin kolay ulaşılabilir ve aktif bir internet sitesi bulunmaktadır. İnternet sitesi; pay sahiplerinin, menfaat sahiplerinin ve tüm kamuoyunun açık, net ve eş zamanlı olarak bilgilendirilmesi amacıyla kurulmuştur. İnternet sitesinde yer alan bilgiler sürekli olarak güncellenmektedir. • Şirketin internet sitesine “www.zorluenerji.com.tr” adresinden ulaşılabilir. Ayrıca, Şirketimiz “Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelik” ile Türk Ticaret Kanunu’nun 1524. maddesinin birinci fıkrası uyarınca internet sitesi açılması, bu sitenin belirli bir bölümünün Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayınlanması için özgülenmesi ve bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde, Merkezi Veri Tabanı Hizmet Sağlayıcısı destek hizmetini MKK’dan almakta ve Şirketçe kanunen yapılması gereken ilanlara MKK’nın e‑Şirket Şirketler Bilgi Portalı üzerinden de erişilebilmektedir. • Şirket internet sitesinde Türk Ticaret Kanunu ve SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde yer alan başlıca bilgilere yer verilmiştir. • İnternet sitesinde yer alan bilgilerin büyük kısmı, uluslararası yatırımcıların da yararlanması açısından ayrıca İngilizce olarak da sunulmaktadır. 96 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu 3.2. Faaliyet Raporu • Şirketin faaliyet raporları, Türk Ticaret Kanunu ve buna bağlı mevzuat ile Sermaye Piyasası Mevzuatı ve bu kapsamda Kurumsal Yönetim İlkeleri gözetilerek, kamuoyunun Şirketin faaliyetleri hakkında tam ve doğru bilgiye ulaşmasını sağlayacak ayrıntıda hazırlanmaktadır. • Ayrıca, Yönetim Kurulu yıllık faaliyet raporu 28/8/2012 tarihli ve 28395 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Şirketlerin Yıllık Faaliyet Raporunun Asgari İçeriğinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak hazırlanmaktadır. BÖLÜM IV - MENFAAT SAHİPLERİ 4.1. Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi • Menfaat sahipleri, Şirketin hedeflerine ulaşmasında veya faaliyetlerinde ilgisi olan çalışanlar, alacaklılar, müşteriler, tedarikçiler, çeşitli sivil toplum kuruluşları gibi kişi, kurum veya çıkar gruplarıdır. Şirket işlem ve faaliyetlerinde menfaat sahiplerinin mevzuat ve karşılıklı sözleşmelerle düzenlenen haklarını koruma altına almaktadır. Bu hakların mevzuat ve karşılıklı sözleşmeler ile korunmadığı durumlarda ise menfaat sahiplerinin çıkarlarının iyi niyet kuralları çerçevesinde ve Şirket imkânları ölçüsünde korunmasına azami özen gösterilmektedir. • Menfaat sahipleri Şirketin Bilgilendirme Politikası çerçevesinde kendilerini ilgilendiren konularda düzenli olarak bilgilendirilmektedir. • Çalışanların bilgilendirilmelerini sağlamak için Şirket içi “intranet” sistemi mevcut olup, Şirkete ilişkin bilgilere bu sistemden yetkiler dahilinde ulaşılabilmektedir. İntranet sisteminde çalışanlara yönelik her türlü bilgi ayrıntılı olarak yer almaktadır. • Müşteri ve tedarikçilerin bilgilendirilmesine yönelik olarak onlardan gelen toplantı talepleri olması halinde bilgilendirme toplantıları düzenlenmektedir. • Pay sahipleri ve yatırımcılar Sermaye Piyasası Mevzuatı ile SPK düzenlemeleri doğrultusunda ve belirlenen yöntemler vasıtasıyla bilgilendirilmektedir. • Menfaat sahipleri arasında çıkar çatışmaları ortaya çıkması veya bir menfaat sahibinin birden fazla çıkar grubuna dahil olması durumunda; sahip olunan hakların korunması açısından mümkün olduğunca dengeli bir politika izlenmekte ve her bir hakkın birbirinden bağımsız olarak korunması hedeflenmektedir. • Menfaat sahipleri Şirketin ilgili mevzuata aykırı ve etik açıdan uygun olmayan işlemlerini Kurumsal Yönetim Komitesi’ne, Denetim Komitesi’ne veya Yatırımcı İlişkileri Bölümü’ne telefon ve/veya e‑posta yolu ile iletebilmektedir. 4.2. Menfaat Sahiplerinin Yönetime Katılımı • Zorlu Enerji’de başta şirket çalışanları olmak üzere menfaat sahiplerinin şirket yönetimine katılımını destekleyici modeller Şirket faaliyetlerini aksatmayacak şekilde geliştirilmektedir. Ayrıca, Yönetim Kurulu’nda yer alan bağımsız üyeler Şirketin ve pay sahiplerinin yanı sıra tüm menfaat sahiplerinin de yönetimde temsil edilmesini mümkün kılmaktadır. • Menfaat sahipleri bakımından sonuç doğuran önemli kararlarda, menfaat sahiplerini temsilen üst düzey yöneticiler Yönetim Kurulu toplantılarına görüş bildirmek üzere çağırılmaktadır. Ayrıca, Yönetim Kurulu ve üst yönetim toplantılarına belli aralıklarla ilk ağızdan görüş bildirmek amacıyla çalışanların katılması hususuna önem verilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 97 Raporlar ve Finansal Bilgiler • Şirketin her bir kilit paydaşıyla yılda en az bir kez fikir ve bilgi alışverişinde bulunabileceği platformları mevcuttur. Şirket düzenli olarak çalışan ve müşteri memnuniyeti anketleri yapmakta, kamu ve düzenleyici kurumlarla istişare toplantılarına katılmakta ve tesislerinin bulunduğu ya da kurulacağı yörelerde yaşayan halkın Şirketin faaliyetlerinin çevresel ve sosyal etkilerini değerlendirebilmeleri ve bu konudaki fikir ve önerilerini paylaşabilmeleri için paydaş katılım çalışmaları düzenlemektedir. • Şirket çalışanları şikayet ve önerilerini Şirket içi intranet sistemindeki “Bir Fikrim Var” köşesinden İnsan Kaynakları Departmanı’na iletebilmektedir. 4.3. İnsan Kaynakları Politikası • Şirketimiz İnsan Kaynakları Politikası; işe alım, atama, terfi ve yatay ilerleme, işten çıkartma, eğitim ve performans değerlendirme sistemini içerecek şekilde yazılı olarak hazırlanmıştır. İnsan Kaynakları Politikası aracılığıyla çalışanlara görev tanımları duyurulmuştur. • Çalışanlarla ilişkileri düzenlemek amacıyla bir temsilci atanmamıştır. Çalışanların yönetimde temsili görevi Yönetim Kurulu’nda yer alan iki bağımsız üye vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir. • Çalışanların mesleki ve kişisel gelişimini desteklemek amacıyla gerçekleştirilecek eğitim çalışmaları yapılandırılmış olup, hazırlanan “Eğitim Kartları” ile çalışanlara ihtiyaçları doğrultusunda eğitim seçme olanağı sağlanmaktadır. Tüm eğitim çalışmalarının kariyer planlamasına paralel bir biçimde izlenebilmesi amacıyla hazırlanan “Eğitim Portalı” çalışanlar tarafından kullanılmaktadır. • Çalışanlara eğitim, kariyer oluşturma ve terfi konularında herhangi bir ayrım olmaksızın eşit davranılmaktadır. Çalışanlardan ayrımcılık konusunda herhangi bir şikâyet gelmemiştir. 4.4. Etik Kurallar ve Sosyal Sorumluluk • Şirket, tüm faaliyetlerinde, Zorlu Holding tarafından imzalanmış ve tüm Zorlu Grubu şirketlerini kapsayan Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi’ni hassasiyetle göz önünde bulundurmaktadır. • Şirket Etik Kuralları yazılı olarak hazırlanmış ve internet sitesi aracılığıyla çalışanların ve diğer tüm paydaşların bilgisine sunulmuştur. Yönetim Kurulu, Şirket ve çalışanları için oluşturulmuş olan Etik Kurallar’ın uygulanmasına azami ölçüde özen gösterilmektedir. • Zorlu Enerji faaliyetlerini sadece ekonomik çıkarlarını gözeterek değil, Şirketin sürdürülebilirlik stratejisi doğrultusunda çevresel, sosyal ve ekonomik sorumluluklarını da yerine getirerek sürdürmektedir. Bu kapsamda, Şirket çevresel sürdürülebilirliği iş odağından ayırmayarak Türkiye’nin zengin ve keşfedilmemiş yenilenebilir enerji kaynaklarını yüksek teknolojiyle buluşturmakta, yenilenebilir enerji yatırımlarını sürekli artırmakta ve aktif ve etkin paydaş katılım çalışmalarıyla yatırımlarına yön vermektedir. Yatırım kararlarını bu anlayıştan yola çıkarak alan Zorlu Enerji’nin Türkiye’deki santrallerinin toplam kurulu gücünün %67’si yenilenebilir enerji kaynaklarına dayanmaktadır. Zorlu Enerji, ülkemizin yenilenebilir enerji dönüşümünün bir parçası olmak ve düşük karbonlu ve kendine yetebilen bir ekonomiye geçiş yolundaki fırsatları değerlendirebilmek için, çevresel ve sosyal sorumluluklarının da bilinciyle, yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yatırımlarını artırarak sürdürecektir. 98 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu • 2015 yılında Zorlu Enerji Grubu bünyesinde kurulan Sürdürülebilirlik Kurulu tarafından Şirketin sürdürülebilirlik stratejisi ve aksiyon planı oluşturulmuştur. Oluşturulan sürdürülebilirlik stratejisi ve aksiyon planı kapsamında Zorlu Enerji, operasyonel faaliyetlerinin sonucunda ortaya çıkan etkileri yönetme konusunda ölçme, izleme ve iyileştirme çalışmaları yürütmektedir. Şirket, 2016 yılında mevcut santrallerinde ve yatırım projelerinde çevresel etkilere ilişkin gerekli tüm yasal tetkikleri yaptırmıştır. Yapılan denetim çalışmaları sonucunda çevrenin korunmasına yönelik ciddi ve önemli bir ihlal saptanmamış olup, tüm uygulamalar ulusal çevre mevzuatı, uluslararası sözleşmelerden doğan yükümlülükler ve çevre duyarlılığı çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. • Şirket, ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerini önceliklendirirken hem yerel hem küresel tehditleri içeren sorunları dikkate almaktadır. Yatırım fikirleri ve ön çalışmalar yatırım kararına çevrilmeden önce, çok yönlü olarak yapılacak yatırımın tüm paydaşlar üzerindeki ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri dikkate alınmakta ve bu amaçla uluslararası standartlarda ekonomik, sosyal ve çevresel etki değerlendirmeleri yapılmaktadır. Yapılan değerlendirme sonuçlarına bağlı olarak yatırıma ilişkin sürdürülebilirlik riskleri analiz edilmekte, SWOT (Güçlü yönler, Zayıf yönler, Fırsatlar, Tehditler) analizi yapılarak etki azaltımı ve yönetim planları yapılmakta ve bunların sonuçları dikkate alınarak yatırım kararı verilmektedir. Tüm faaliyetlerini sürdürülebilirliği odağına alan bir anlayışla sürdüren Zorlu Enerji, çevresel sürdürülebilirliğin temini için yaptığı çevresel etki analizlerinin ve değerlendirmelerin sonuçlarına bağlı olarak; · · · · · atırım yerinin seçimi, Y Yatırım teknolojisinin belirlenmesi, Yatırımın etkilerinin yatırım aşaması ve işletme aşamasında sürekli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi, Yatırımın etkilerinin ulusal ve uluslararası regülasyonlarda belirtilen sınır değerlerin altında tutulması, Yatırımın etkilerinin azaltılması için çevresel yönetim planı geliştirilmesi, gerektiğinde ek projeler geliştirilerek uygulanması konusunda çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda çevresel etkilerin izlenmesi, değerlendirilmesi ve azaltılması amacıyla, biyoçeşitlilik araştırmaları ve biyoçeşitliliği izleme ve koruma programları, mammaloji ve ornitolojik araştırmalar, ekosistem değerlendirmeleri, habitat restorasyonları, peyzaj onarım plan ve uygulamaları, ağaçlandırma ve bitkilendirme çalışmaları ve gerektiğinde ağaç transplantasyonu ile çevresel etki analizi ve izleme çalışmaları yapmakta, elde ettiği veriler doğrultusunda çevresel ve sosyal yatırım çalışmalarını sürdürmektedir. • Sosyal etki değerlendirmelerinde Şirketin yatırımlarının sosyal ve ekonomik etkileri analiz edilmekte ve yatırımların olumsuz etkilerinin azaltılması için yönetim planları ve programları geliştirilerek uygulanmaktadır. Bu plan ve programlar kapsamında; · Yöre halkının yaşam kalitesini artırmaya yönelik projeler, · Paydaş katılım planları, · Paydaş bilgilendirmeleri ve halkın katılım toplantıları, · İç ve dış paydaş şikayet mekanizmaları, · Tarihi, kültürel ve doğal mirası tesadüfi keşif prosedürleri, · Kırsal kalkınma destekleri, Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 99 Raporlar ve Finansal Bilgiler · B urs programları kapsamında 315 öğrenciye burs sağlanması, · Y erel alt yapının güçlendirilmesi için yerel yönetimlere malzeme ve makine desteği sağlanması, · Y atırım bölgelerinde amatör sporların desteklenmesi, · Tarımsal, ekonomik ve kültürel hayatta önemli bir yeri olan geleneksel festivallerin desteklenmesi, · Ş irketin yatırım yaptığı bölgelerin öncelikli sorunlarının çözümüne yönelik olarak ilgili bölgelerdeki yerel otoritelerle işbirliği yapılarak proje geliştirilmesi ve bu projelerin uygulanması ve desteklenmesi, · H ayata Smaç Projesi, · H ayata El Uzat Projesi, · K öylerde temiz suya erişim desteği, · E nerjimiz Çocuklar İçin, Enerjimiz Köy Okulları İçin gibi sosyal sorumluluk projeleri ile Zorlu Enerji’nin yatırım yaptığı bölgelerdeki köylerde eğitim ortamlarının iyileştirilmesi ve bu bölgelerdeki başarılı öğrencilerin desteklenmesi gibi birçok faaliyet yürütülmektedir. • Zorlu Enerji, çocukların enerji konusunda bilinçlendirilmesine büyük önem vermekte olup, Şirketin 2010 yılında başlatılan ve 5 yılda Türkiye’nin dört bir yanında 190 bin çocuğa ulaşan “Enerjimiz Çocuklar İçin” projesi 2015 yılında yeniden yapılandırılmıştır. Türkiye’de bir enerji şirketi tarafından yürütülen ulusal ölçekteki ilk enerji eğitim projesini başlatan Zorlu Enerji, 2015‑2016 eğitim ve öğretim döneminde projenin etki alanını genişleterek, Milli Eğitim İl Müdürlükleri ile işbirliği içinde faaliyet gösterdiği 5 bölgede 92 okulda 8 bin 750 öğrenciye ulaşmıştır. Enerjimiz Çocuklar İçin projesiyle, ilkokul üçüncü ve dördüncü sınıfların müfredatlarında yer alan enerji konusundaki kazanımları destekleyecek şekilde, enerji gibi stratejik kaynaklar hakkında çocukların doğru bilgilerle donatılması için gayret edilmektedir. • Şirket, projelerinin yörenin bir parçası olmasına, yöre halkı tarafından sahiplenilmesine ve paydaşlarla diyaloğunun geliştirilmesine büyük önem vermektedir. Bu amaçla projelere başlamadan önce ilgili bölgelerde yöre halkını bilgilendirme ziyaretleri ve toplantıları düzenlemektedir. Bu kapsamda, 2016 yılında Alibeyhöyüğü Güneş Enerji Santrali ve Alaşehir III Jeotermal Enerji Santrali projeleri için halkın katılım toplantıları düzenlenmiş, İkizdere Hidroelektrik Santrali, Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali, Kızıldere I ve II Jeotermal Enerji Santralleri, Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali, Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri için ise paydaş ziyaretleri gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilen bu toplantılar ve ziyaretler sırasında paydaşların geri bildirimleri alınarak Zorlu Enerji’nin yatırım ve işletme planlarına dahil edilmiştir. • Ayrıca, projelerin yatırım aşamasında yöre halkının sosyal ve ekonomik durumu ile projenin çevreye ve toplumsal hayata olan etkilerini belirlemeye yönelik araştırmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda 2016 yılında proje aşamasında olan Kumpınar Termik Santrali ve Kızıldere IV Jeotermal Enerji Santrali projeleri ile yatırım aşamasındaki Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali projesi için yapılan çevresel ve sosyal etki analizi çalışmaları devam ettirilmiştir. • Şirketin çevre politikaları doğrultusunda Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali ile Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri için başlatılan mammaloji ve ornitolojik izleme çalışmaları 2016 yılında da sürdürülmüş, Kızıldere III Jeotermal Enerji Santrali yatırımı kapsamında ise Türkiye’nin en büyük meyve ağacı transplantasyonu gerçekleştirilerek raporlanmıştır. 100 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu • Zorlu Enerji, 2009 yılında Türkiye’de karbon ayak izini hesaplayan ilk enerji şirketi olmuştur. Şirket, sektöründe CDP - Karbon Saydamlık Projesi’ne katılarak her yıl karbon ayak izini raporlayarak kamuoyuyla şeffaf bir şekilde paylaşan ve ISO 14064‑1 Seragazı Emisyon Standardı Belgesi’ne sahip olan ilk enerji şirketi olarak bu çalışmalarını 2016 yılında da sürdürmüştür. Ayrıca, Zorlu Enerji 2013 yılında BIST 100 endeksinde yer alan ve raporlama yapan 4 enerji şirketi arasında en yüksek performans skorunu almış ve 2011, 2013 ve 2014 yıllarında CDP kapsamında “Türkiye Karbon Saydamlık Liderliği” ödülünü kazanmıştır. Raporlama çalışmaları 2016 yılında da sürdürülmüştür. • Şirket çevre korumaya yönelik olarak ISO 14001 Çevre Yönetim Sistem Belgesi, ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistem Belgesi ve OHSAS 18001 İş Güvenliği ve Çalışan Sağlığı Sistem Belgeleri’ne sahiptir, ayrıca 2015 yılında başlatılan ISO 27001 Bilgi Güvenliği Sertifikasyon sürecini tamamlamak üzeredir. • Zorlu Enerji, enerji sektöründe 2011 yılında sürdürülebilirlik raporlaması yapan ilk şirket olmuş, 2012’de yayımlanan ikinci Sürdürülebilirlik Raporu, sektörün GRI A seviyesinde onaylanan ilk raporu olma başarısını göstermiştir. Rapor aynı zamanda dünyadaki enerji şirketlerinin hazırladığı GRI A seviyesindeki 24 rapordan biri olmuştur. Türkiye’de bu seviyede rapor hazırlayan ilk üç şirketten biri ve enerji sektörünün de ilk şirketi olan Zorlu Enerji, 2016 yılında 2014‑2015 dönemini kapsayacak biçimde hazırladığı dördüncü Sürdürülebilirlik Raporu’nu paydaşlarının bilgisine sunmuştur. Rapor GRI Küresel Raporlama Girişimi’nin yeni yayınlanan G4 kriterleri temel alınarak hazırlanmış ve onay almıştır. Sürdürülebilirlik Raporu, Türkçe ve İngilizce olarak “www.zorluenerji.com.tr” web sitesinde Sürdürülebilirlik sekmesi altında yayımlanmaktadır. • Şirketin iklim değişikliğiyle mücadele girişimleri, İklim Platformu üyeliği, Sıfır Karbon Ayak İzi Ormanları Projesi ve Gold Standard Sertifikasyonu uygulamalarıyla hayata geçmektedir. Zorlu Enerji, tüm etkinliklerinde bıraktığı ayak izine karşılık yatırım bölgelerinde ağaçlandırma çalışmaları sürdürmektedir. • Şirketin Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali ile 2016 yılında devreye alınan Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santralleri, sağladıkları sera gazı azaltımı, projelerin yerel paydaşlar tarafından kabulü ve sürdürülebilir kalkınmaya katkıları nedeniyle Gold Standard Sertifikası almaya hak kazanmıştır. • Kurumsal sorumluluk çalışmaları kapsamında 2012 yılında hayata geçirilen, Şirketin kurumsal gönüllülük yapılanması olan ve çalışanların toplumsal gönüllülük konusunda projeler üretmesini destekleyen “Zorlu Enerji Grubu Gönüllüleri” girişimi kapsamında 2016 yılında; Kars İli, Arpaçay İlçesi’nde ve Erzincan Tercan ile Tunceli Mercan hidroelektrik santrallerimizin olduğu bölgelerde Enerjimiz Köy Okulları İçin Projesi kapsamında 1.000’i aşkın öğrenciye kışlık kıyafet yardımı yapılmıştır. Ayrıca, Cerebral Palsy’li çocuklar için Steptember Projesi’ne ve Kanserli Çocuklara Umut Vakfı (KAÇUV) ile işbirliği içerisinde Kıtalararası İstanbul Maratonu’na katılımda bulunularak 146 çalışan gönüllümüzle gönüllü çalışmalar sürdürülmüş ve bağış toplanmıştır. Bunların yanı sıra, Otizmli çocukların tedavisi için çalışan Tohum Otizm Vakfı’nın İstanbul’da bulunan genel merkezi ve tedavi merkezlerinin bir yıllık elektrik ihtiyacı bedelsiz olarak karşılanarak otizmli çocukların tedavisi için destek verilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 101 Raporlar ve Finansal Bilgiler BÖLÜM V - YÖNETİM KURULU 5.1. Yönetim Kurulu’nun Yapısı ve Oluşumu • Şirketin 28.04.2016 tarihli 2015 yılı Olağan Genel Kurul toplantısında, Yönetim Kurulu üye sayısının 7 olarak belirlenmesine ve 2016 yılı Olağan Genel Kurulu’na kadar görev yapmak üzere Sn. Zeki Zorlu, Sn. Olgun Zorlu, Sn. Selen Zorlu Melik, Sn. Bekir Cem Köksal ve Sn. Burak İsmail Okay’ın Yönetim Kurulu Üyesi olarak, Sn. Ali Akın Tarı ve Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu’nun ise Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi olarak seçilmelerine karar verilmiştir. Rapor tarihi itibarıyla Şirketin Yönetim Kurulu’nun yapısı aşağıdaki şekildedir: Adı Soyadı Görevi Görev Süresi Son Durum İtibarıyla Grup İçinde Aldığı Son Durum Görevler İtibarıyla Grup Dışında Aldığı Görevler Zeki Zorlu Başkan 2016 Olağan Genel Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkan Kurul toplantısına Yardımcısı, Zorlu Grubu’nun tekstil ve kadar enerji sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerinde Yönetim Kurulu Başkanlığı Ali Akın Tarı Üyelik Sınıflandırması - İcrada yer almayan üye Başkan 2016 Olağan Genel Vestel Elektronik Yönetim Kurulu Yardımcısı Kurul toplantısına Başkan Yardımcısı, Vestel Beyaz Eşya Yönetim Kurulu Üyesi kadar Dilerbank Yönetim Kurulu Üyesi ve Denetim Komitesi Üyesi, Diler Holding Yönetim Kurulu Üyesi Bağımsız üye Olgun Zorlu Üye 2016 Olağan Genel Zorlu Holding ve bağlı şirketlerinde Kurul toplantısına Yönetim Kurulu Üyesi kadar - İcrada yer almayan üye Selen Zorlu Melik Üye 2016 Olağan Genel Zorlu Grubu Şirketlerinde Yönetim Kurul toplantısına Kurulu Üyesi kadar - İcrada yer alan üye Bekir Cem Köksal Üye 2016 Olağan Genel Zorlu Holding Mali İşler Grup Başkanı, Kurul toplantısına Vestel Şirketler Grubu İcra Kurulu Üyesi kadar İcrada yer alan üye Hacı Ahmet Kılıçoğlu Üye 2016 Olağan Genel Vestel Beyaz Eşya Yönetim Kurulu Kurul toplantısına Başkan Yardımcısı, Vestel Elektronik kadar Yönetim Kurulu Üyesi Şeker Mortgage Finansman AŞ, Şekerbank Kıbrıs Ltd., Doğan Gazetecilik AŞ ve Doğan Holding AŞ’de Yönetim Kurulu Üyesi Bağımsız üye Burak İsmail Okay Üye 2016 Olağan Genel Zorlu Holding Hukuk Grubu Başkanı Kurul toplantısına kadar - İcrada yer almayan üye 102 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu Zeki ZORLU Yönetim Kurulu Başkanı (1939 - Denizli) Zeki Zorlu, çalışma hayatına Denizli Babadağ’da, tekstil sektöründe faaliyet gösteren aile şirketinde başlamıştır. İlk tekstil mağazasını Trabzon’da açan Zeki Zorlu, 1976 yılında Bursa’da Korteks’in temellerini atmıştır. Kardeşi Ahmet Nazif Zorlu ile birlikte, Zorlu Holding’i kuran ve 1994 yılında Vestel’i Holding bünyesine katan Zeki Zorlu, enerji, turizm ve gayrimenkul alanlarında çok sayıda şirketin kurulması ve satın alınmasında önemli rol oynamıştır. Zeki Zorlu, Zorlu Enerji Yönetim Kurulu Başkanlığı’nın yanı sıra, Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı ve Zorlu Grubu’nun tekstil ve gayrimenkul sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerinde Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini de yürütmektedir. Sivil toplum kuruluşlarında da aktif görev üstlenen Sn. Zorlu, TOBB Tekstil Sanayi Meclisi Başkan Yardımcısı’dır. İki yıl BUSİAD’da Yönetim Kurulu Üyeliği yapan Zeki Zorlu, Uluslararası Patent Birliği, Bursa Afet Derneği (BUFAD), Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı, Kalite Derneği (KALDER), Suni Sentetik İplik Üreticiler Birliği (SUSEB), Bursa Araştırmalar Vakfı ve Uluslararası Rekabet ve Teknoloji Birliği üyesidir. Ali Akın Tarı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı (1943 - Koruköy) Ali Akın Tarı, İstanbul Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, 1972‑1986 yılları arasında Maliye Bakanlığı’nda hesap uzmanı ve baş hesap uzmanı olarak görev yapmıştır. 1986 yılında Hesap Uzmanları Kurulu Başkan Yardımcılığı, 1989 yılında da İstanbul Grup Başkanlığı görevine atanmış ve bu görevini 2001 yılında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kurul Üyeliği’ne atanana kadar sürdürmüştür. Ali Akın Tarı, aynı yıl Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Kurul Üyeliği görevine ilaveten Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Fon Kurulu Üyeliği’ne seçilmiş, 2004 yılında görev süresinin dolması nedeniyle Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan ayrılarak Maliye Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine atanmıştır. 2007 yılına kadar bu görevi yürüten Sn. Tarı, 2007 yılında farklı alanlarda faaliyet gösterme arzusu ile özel sektörde görev almak üzere kamudan kendi isteğiyle ayrılmıştır. 2008 yılında Dilerbank Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu Üyesi olmuş, buna ek olarak 2011 yılında da Diler Holding Yönetim Kurulu Üyeliği’ne seçilmiştir. Ali Akın Tarı, Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin yanı sıra Zorlu Grubu Şirketlerinden Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ ile Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret AŞ’de de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Kendisi halen bu görevlerini sürdürmekte olup aynı zamanda Yeminli Mali Müşavir ve Bağımsız Denetçi’dir. Olgun ZORLU Yönetim Kurulu Üyesi (1965 - Trabzon) Olgun Zorlu, İngiltere’de tekstil ve iş idaresi konularında tamamladığı yüksek öğreniminin ardından 1986 yılında iş hayatına atılarak 1988 yılından itibaren Zorlu Holding bünyesindeki şirketlerde yöneticilik yapmaya başlamış ve görev aldığı şirketlerin yurt dışı pazar araştırmaları ve yeni uygulama geliştirme faaliyetlerini yönetmiştir. Sn. Zorlu 1998 yılından itibaren Zorlu Holding Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaya başlamıştır. Olgun Zorlu, Zorlu Enerji Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı sıra halen Zorlu Holding ve şirketlerinin Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini de yürütmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 103 Raporlar ve Finansal Bilgiler Selen ZORLU MELİK Yönetim Kurulu Üyesi (1975 - Trabzon) Selen Zorlu Melik, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü’nden mezun olmuştur. Çalışma yaşamına 1998 yılında Denizbank’ta başlamıştır. Denizbank Bursa Şubesi’ndeki stajının ardından 1999 yılında aynı bankada Management Trainee (MT) Programı’na katılmıştır. Denizbank Genel Müdürlüğü’nde çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 2001 yılında Kaliforniya Üniversitesi Berkeley’de Pazarlama Diploma Programı’na katılmıştır. 2002 yılında Korteks İplik Fabrikası’nda çalışmaya başlayan Selen Zorlu Melik, 2004 yılında Korteks Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanmıştır. Selen Zorlu Melik, 2005 yılından itibaren Zorlu Enerji Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Bekir Cem KÖKSAL Yönetim Kurulu Üyesi (1967 - Ankara) 1988 yılında Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nü bitiren Bekir Cem Köksal, 1990 yılında Bilkent Üniversitesi’nde yüksek lisansını tamamlamıştır. Sn. Köksal 1990 ve 2001 yılları arasında bankacılık sektöründe görev yapmıştır. 1997 yılında Denizbank’ta Genel Müdür Yardımcısı olarak göreve başlayan Cem Köksal, 2002 yılında Vestel’e Finans’tan Sorumlu Başkan olarak katılmıştır. Vestel Şirketler Grubu’nda İcra Kurulu Üyesi olarak görevine devam etmekte olan Sn. Köksal, aynı zamanda Zorlu Holding AŞ Mali İşler Grup Başkanı’dır. Cem Köksal, Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin 31 Mayıs 2012 tarihinde yapılan 2011 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanmıştır ve o tarihten bu yana her yıl yeniden seçilerek Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Hacı Ahmet Kılıçoğlu Yönetim Kurulu Üyesi (1956 - Giresun) Hacı Ahmet Kılıçoğlu, 1977 yılında İngiltere’de University of Essex’ten Ekonomi dalında lisans, 1978 yılında ise yüksek lisans derecelerini almıştır. Çalışma hayatına 1979 yılında T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda başlayan Sn. Kılıçoğlu, kariyerine 1980 yılında Türkiye İş Bankası’nda uzman yardımcısı olarak devam etmiştir. Askerlik görevini tamamladıktan sonra bir dönem özel sektörde çalışmış ve 1984 yılından itibaren Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve F‑16 uçak projesinde idari görevlerde bulunmuştur. 1987 yılında Türk Eximbank’ta göreve başlayan Sn. Kılıçoğlu, bu kurumda çeşitli kademelerde bulunduktan sonra, 1998‑2010 yılları arasında Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmıştır. 1998‑2010 yılları arasında Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği’ni de sürdüren Sn. Kılıçoğlu, 2001 yılında Dünya Eximbankları Birliği (The Berne Union) Başkanlığı’na seçilmiştir. Ayrıca, 2008‑2009 yıllarında İslam Kalkınma Bankası Başkan Danışmanlığı görevinde bulunmuştur. 2010 yılında Denizbank Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak görev yapan Sn. Kılıçoğlu, Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’deki Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı sıra, Zorlu Grubu Şirketlerinden Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ ve Vestel Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret AŞ’de de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. Kılıçoğlu ayrıca Şeker Mortgage Finansman AŞ, Şekerbank Kıbrıs Ltd., Doğan Gazetecilik AŞ ve Doğan Holding AŞ’de de Yönetim Kurulu Üyeliği görevlerini sürdürmektedir. 104 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu Burak İsmail OKAY Yönetim Kurulu Üyesi (1967 - Ankara) Burak İsmail Okay, 1990 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olmuştur. New York’ta tamamladığı Uluslararası Hukuk Sertifikası Programı sonrası Türkiye İş Bankası Hukuk Müşavirliği’nde avukat olarak çalışmaya başlamıştır. Ardından, sırasıyla Garanti Bankası’nda Hukuk Müşavir Yardımcısı, MNG Bank’ta Hukuk Müşaviri, Nortel Networks Netaş’ta Hukuk İşleri Direktörü ve Bener Hukuk Bürosu’nda Partner olarak görev yapmıştır. 2006 yılında Zorlu Grubu’na katılarak Grubun tüm şirketlerine hizmet veren Hukuk Bölümü’nün yapılandırılmasını sağlayan Sn. Okay, Grubun Hukuk Başkanlığı’nın yanı sıra 2007’den bu yana Zorlu Enerji’de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmaktadır. İbrahim Sinan AK Genel Müdür/Sektör Başkanı (1971 - Ankara) İbrahim Sinan Ak, İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Mühendisliği Bölümü’nden mezun olmuştur. Çalışma yaşamına Evgin Yatırım Menkul Değerler’de yatırım uzmanı olarak başlamıştır. Ardından, ABD’deki Old Dominion University’de MBA yapmıştır. 2000‑2002 yılları arasında Vestel Komünikasyon’da Finans Şefi, 2002‑2006 yılları arasında ise Vestel Beyaz Eşya’da Finans Müdürü olarak çalışan Sn. Ak, 2006 yılında Zorlu Enerji Grubu’na katılmıştır. 2012 yılına kadar Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Finans ve Mali İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürüten Sinan Ak, Ocak 2012’de Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’ye Genel Müdür olarak atanmıştır. Sinan Ak 1 Aralık 2016 tarihinden itibaren Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin de bir üyesi olduğu Zorlu Enerji Grubu’nda Sektör Başkanı olarak görev yapmaktadır. • Şirket Yönetim Kurulu, en üst düzeyde etki ve etkinlik sağlayacak şekilde yapılandırılmaktadır. Bu konuda Sermaye Piyasası Kanunu, SPK Tebliğ ve düzenlemelerine uyuma azami özen gösterilmektedir. • Yönetim Kurulu Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddeleri ve Şirket Esas Sözleşmesi’nin 8. maddesinde belirtilen yetki ve görevlere haizdir. • Zorlu Enerji Yönetim Kurulu toplam yedi kişiden oluşmaktadır. Yönetim Kurulu’nda yer alan yedi üyeden üçü icrada yer almayan üye, ikisi bağımsız üye, ikisi ise icracı üye niteliğine sahiptir. SPK’nın Kurumsal Yönetim Tebliğ’ine uygun olarak Yönetim Kurulu’nda görevlerini hiçbir etki altında kalmaksızın yapabilme niteliğine sahip iki bağımsız üye yer almaktadır. • Şirket Esas Sözleşmesi’ne göre Yönetim Kurulu Başkanlığı ve Genel Müdürlük görevleri farklı kişiler tarafından yerine getirilir. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Zeki Zorlu’dur, Genel Müdürü ise Sn. İbrahim Sinan Ak’tır. • Yönetim Kurulu üyelerinin Şirket dışında başka görev veya görevler almasına ilişkin herhangi bir sınırlama getirilmemiştir ancak bu konuda Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde öngörülen düzenlemelere uyulmaktadır. • 2015 yılı Olağan Genel Kurulu öncesinde Aday Gösterme Komitesi görevlerini de üstlenen Kurumsal Yönetim Komitesi’ne 2 bağımsız üye adayı sunulmuştur. Bağımsız Yönetim Kurulu üye adayları, aday gösterildikleri esnada, mevzuat, Esas Sözleşme ve Kurumsal Yönetim Tebliği’nde yer alan kriterler çerçevesinde bağımsız olduklarına ilişkin yazılı beyanlarını Kurumsal Yönetim Komitesi’ne iletmişlerdir. Komite tarafından adayların bağımsızlık kriterlerini taşıyıp taşımadıklarına ilişkin hazırlanan 05.04.2016 tarihli değerlendirme raporu Yönetim Kurulu’na sunulmuş ve Yönetim Kurulu’nun 06.04.2016 tarih ve 2016/17 sayılı kararıyla bağımsızlık beyanlarını sunan Sn. Ali Akın Tarı ve Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu’nun Genel Kurul’da bağımsız üye olarak Yönetim Kurulu üyeliğine seçilmek üzere ortakların onayına sunulmasına karar verilmiş, ardından 28 Nisan 2016 tarihinde gerçekleştirilen 2015 yılı Olağan Genel Kurul toplantısında söz konusu önerge ortaklarca kabul edilmiş ve yürürlüğe girmiştir. Bağımsız Yönetim Kurulu üye adaylarına Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 105 Raporlar ve Finansal Bilgiler ilişkin bilgiler Genel Kurul toplantı ilanı ile birlikte yayınlanan Genel Kurul Bilgilendirme Dokümanı vasıtasıyla kamuya açıklanmıştır. • Bağımsız Yönetim Kurulu adaylarının bağımsızlık beyanları aşağıda yer almaktadır: “Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ (Şirket) Yönetim Kurulu’nda mevzuat, Esas Sözleşme ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı “Kurumsal Yönetim Tebliği”nde belirtilen kriterler kapsamında “bağımsız üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda; Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de (ve Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin grup şirketlerinde) son on yıl içerisinde altı yıldan fazla Yönetim Kurulu üyesi, ayrıca söz konusu şirketlerde son 5 yıl içerisinde icracı Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapmamama ilaveten, a) Şirket, şirketin yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının veya imtiyazlı payların %5’inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişkinin kurulmadığını, b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de dahil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde şirketin önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışan veya Yönetim Kurulu üyesi olmadığımı, c) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu, ç) Bağlı olduğum mevzuata uygun olarak, üniversite öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı, d) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (G.V.K.)’na göre Türkiye’de yerleşik sayıldığımı, e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu, f) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde şirket işlerine zaman ayırabileceğimi, g) Şirketin Yönetim Kurulu’nda son on yıl içerisinde altı yıldan fazla Yönetim Kurulu üyeliği yapmadığımı, ğ) Şirketin veya şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten fazlasında bağımsız Yönetim Kurulu üyesi olarak görev almadığımı, h) Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu beyan ederim.” 106 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu • Yönetim Kurulu üyelerinden Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu ve Sn. Ali Akın Tarı SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri Bağımsızlık Kriterlerine uygun olarak bağımsızlık niteliğine sahiptir. 2016 faaliyet yılında bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinin bağımsızlıklarını ortadan kaldıracak bir durum söz konusu olmamıştır. • Şirketin Yönetim Kurulu’nda hali hazırda 1 kadın üye yer almakta olup, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde en az %25 olarak belirlenen kadın üye oranına ulaşmak Şirketin orta vadeli hedefleri arasında yer almaktadır. Ancak bu hedefe ulaşmak için henüz bir politika oluşturulmamıştır. 5.2. Yönetim Kurulunun Faaliyet Esasları • Yönetim Kurulu toplantılarının ne şekilde yapılacağı Şirket Esas Sözleşmesi’nde yazılı olarak düzenlenmiştir. • Yönetim Kurulu toplantı gündemi Yönetim Kurulu Başkanı’nın diğer Yönetim Kurulu üyeleri ve Genel Müdür ile yapacağı görüşmeler sonucunda belirlenmektedir. Gündemin belirlenmesi aşamasında yöneticilerden gelen taleplere önem verilir. • Yönetim Kurulu, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanmakta ve kararlarını toplantıda hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile almaktadır. • Şirket Yönetim Kurulu 2016 yılında 52 toplantıda toplam 37 karar almış, 7 karar oybirliğiyle, 30 karar ise mevcudun oybirliğiyle alınmıştır. • Yönetim Kurulu Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre ve Şirket işleri gerektirdikçe toplanmakta ve gündemde yer alan konulara ilişkin karar almaktadır. Ancak ayda en az bir kere toplantı yapılması zorunludur. Toplantılarda her üyenin bir oy hakkı bulunmaktadır. • Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde Şirket bünyesinde Yönetim Kurulu’na bağlı olarak çalışan bir sekretarya oluşturulmuştur. Sekretarya, Yönetim Kurulu toplantı tutanaklarının tutulması, arşivlenmesi ve Yönetim Kurulu üyelerine yönelik olarak eş zamanlı bilgilendirme yapılmasını sağlamak amacıyla görev yapmaktadır. Ayrıca, sekretarya vasıtasıyla gündem ve gündeme ilişkin bilgiler ve raporlar toplantılardan önce Yönetim Kurulu üyelerine ulaştırılmaktadır. • Yönetim Kurulu toplantılarında üyeler tarafından farklı görüş açıklanan konulara ilişkin makul ve ayrıntılı karşı oy gerekçelerinin karar zaptına geçirilmesi esastır. Ayrıca, bağımsız üyelerin farklı görüş açıkladığı konulara ilişkin karşı oy gerekçeleri kamuya açıklanır. Ancak, bugüne dek Yönetim Kurulu toplantılarında gerek bağımsız üyelerin gerekse diğer üyelerin farklı görüşlerde olduğu bir durum oluşmamıştır. • Yönetim Kurulu üyelerinin Başkan da dahil olmak üzere hiçbirinin ağırlıklı oy hakkı ve/veya olumsuz veto hakkı bulunmamaktadır. Yönetim Kurulu Başkanı da dahil olmak üzere tüm üyeler eşit oy hakkına sahiptir. • Şirketin her türlü ilişkili taraf işlemlerine ilişkin Yönetim Kurulu kararları Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak bağımsız üyelerin çoğunluğunun onayı ile alınmaktadır. • Yönetim Kurulu üyelerinin görevleri esnasındaki kusurları ile Şirkette sebep olacakları zarara karşılık Yönetici Sorumluluk Sigortası yaptırılmıştır. Ancak toplam yıllık sorumluluk limiti Şirketin sermayesinin %25’ini aşmamaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 107 Raporlar ve Finansal Bilgiler 5.3. Yönetim Kurulu Bünyesinde Oluşturulan Komitelerin Sayı, Yapı ve Bağımsızlığı • Zorlu Enerji’de Yönetim Kurulu’nun görev ve sorumluluklarının sağlıklı bir biçimde yerine getirilmesini teminen Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri doğrultusunda, Yönetim Kurulu’na bağlı olarak çalışmak üzere Kurumsal Yönetim Komitesi, Riskin Erken Saptanması Komitesi ve Denetim Komitesi oluşturulmuştur. Yönetim Kurulu’nun yapılanması gereği ayrı bir “Aday Gösterme Komitesi” ve “Ücret Komitesi” oluşturulamadığı için bu Komitelerin görevleri Kurumsal Yönetim Komitesi tarafından yerine getirilmektedir. • 4.5.3 no.lu Kurumsal Yönetim İlkesi uyarınca Denetim Komitesi üyelerinin tamamı, diğer komitelerin ise başkanları bağımsız Yönetim Kurulu üyeleri arasından seçilmektedir. Yine İlkeler’e uygun olarak Şirket Genel Müdürü komitelerde yer almamaktadır. • Komite üyelerinden Sn. Ali Akın Tarı, Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu ve Sn. Olgun Zorlu Yönetim Kurulu üye sayısı ve SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri doğrultusunda komitelerin yapılanma gereklilikleri nedeniyle birden fazla komitede görev yapmaktadır. • Komite toplantıları çalışma esaslarında açıklanan sıklıkta veya herhangi bir üyeden gelen talep dikkate alınarak yapılmaktadır. Komiteler, çalışmaları hakkındaki bilgiyi ve toplantı sonuçlarını içeren raporları Yönetim Kurulu’na sunmaktadır. • Komitelerin görevlerini etkin bir şekilde yerine getirmeleri için gereken her türlü kaynak ve destek Yönetim Kurulu tarafından sağlanmaktadır. Komiteler, gerekli gördükleri kişiyi toplantılarına davet edebilir ve görüşlerini alabilir. • Kurumsal Yönetim İlkeleri uyarınca komitelerin görev alanları ve çalışma esasları ile hangi üyelerden oluşacağı Yönetim Kurulu tarafından belirlenerek KAP’ta ve Şirket internet sitesinde kamuya açıklanmaktadır. Denetim Komitesi • Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: X, No: 19 sayılı Tebliği’nin 3. maddesi uyarınca kurulmuş olan Denetim Komitesi finansal ve operasyonel faaliyetlerin sağlıklı bir şekilde gözetilmesini teminen görev yapmaktadır. Komite’nin amacı; Şirketin muhasebe sistemi, finansal bilgilerinin kamuya açıklanması, bağımsız denetimi ve Şirketin iç kontrol ve iç denetim sisteminin işleyişinin ve etkinliğinin gözetimini yapmaktır. • Denetim Komitesi faaliyetleriyle ilgili ihtiyaç gördüğü konularda bağımsız uzman görüşlerinden yararlanabilir. Denetim Komitesi’nin ihtiyaç duyduğu danışmanlık hizmetlerinin bedeli Şirket tarafından karşılanır. • “Denetim Komitesi Çalışma Esasları” Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği kapsamında revize edilerek 07.04.2014 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında kabul edilmiştir. Revize edilen çalışma esasları Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Şirketin internet sitesi aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. • Denetim Komitesi Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak yapılandırılmıştır. Komite en az iki üyeden oluşmaktadır. • Komite Başkanı bağımsız üyeler arasından seçilmiştir ve seçiminde de belli niteliklere sahip olmasına dikkat edilmiştir. Komite Başkanı’nın daha önce benzer bir görevde bulunmuş, mali tabloları analiz edebilecek bilgi birikimine sahip, muhasebe standartlarına vakıf ve yüksek nitelikli olmasına özen gösterilmektedir. • Denetim Komitesi’nin her iki üyesi de bağımsız üyeler arasından seçilmiştir. Komite Başkanı Sn. Ali Akın Tarı’dır, diğer üye Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu’dur. 108 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu Şirketimiz Yönetim Kurulu’nun 28 Nisan 2016 tarihli toplantısında alınan karar doğrultusunda Komite görev dağılımı aşağıdaki gibidir: Komite Üyeleri Görevi Nitelikleri Ali Akın Tarı Komite Başkanı Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Hacı Ahmet Kılıçoğlu Komite Üyesi Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi • Denetim Komitesi’nin en az üç ayda bir olmak üzere yılda en az 4 defa toplanması esastır. Komite 2016 yılında 6 toplantı yapmıştır. • Denetim Komitesi’nin kararları ve toplantı tutanakları yönetim sekretaryası vasıtasıyla tutulmakta ve arşivlenmektedir. • Komite ayrıntılı ve yazılı olarak düzenlenmiş çalışma esasları doğrultusunda faaliyetlerini yürütmektedir. Denetim Komitesi’nin 2016 yılında gerçekleştirmiş olduğu faaliyetler aşağıda yer almaktadır: –– Şirketin finansal ve operasyonel faaliyetlerinin takibi, –– Kamuya açıklanacak yıllık ve ara dönem finansal tabloların Şirketin izlediği muhasebe ilkeleri ile gerçeğe uygunluğunun ve doğruluğunun gözetimi ve onayı, –– Bağımsız denetim şirketinin seçimi, bağımsız denetim sözleşmelerinin hazırlanarak bağımsız denetim sürecinin başlatılması, –– Bağımsız denetim faaliyetinin etkinliğinin ve performansının takibi, –– İç kontrol ve iç denetim sisteminin işleyişinin ve etkinliğinin gözetimi, –– İç kontrol sistemine ilişkin olarak elde edilen bulguların değerlendirilmesi ve Yönetim Kurulu’na raporlanması, –– İç kontrole ve iç denetime ilişkin raporların incelenmesi ve onaylanması. Kurumsal Yönetim Komitesi • Kurumsal Yönetim Komitesi Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri Tebliği doğrultusunda Şirketin Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne olan uyumunu izlemek, bu konuda iyileştirme çalışmalarında bulunmak ve Yönetim Kurulu’na öneriler sunmak üzere kurulmuştur. • “Kurumsal Yönetim Komitesi Çalışma Esasları” Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği kapsamında revize edilerek 07.04.2014 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında kabul edilmiştir. Revize edilen çalışma esasları Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Şirketin internet sitesi aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. • Komite, icrada görevli olmayan iki Yönetim Kurulu üyesi ve Yatırımcı İlişkileri Bölüm Yöneticisi olmak üzere en az 3 üyeden oluşur. Komite Başkanlığı görevi bağımsız üyeler arasından seçilmiş Sn. Ali Akın Tarı tarafından yerine getirilmektedir. • Kurumsal Yönetim Komitesi, Aday Gösterme Komitesi ve Ücret Komitesi görevlerini de yerine getirmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 109 Raporlar ve Finansal Bilgiler Şirketimiz Yönetim Kurulu’nun 28 Nisan 2016 tarihli toplantısında alınan karar doğrultusunda Komite görev dağılımı aşağıdaki gibidir: Komite Üyeleri Görevi Nitelikleri Ali Akın Tarı Komite Başkanı Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Olgun Zorlu Komite Üyesi İcracı Olmayan Yönetim Kurulu Üyesi Başak Dalga Komite Üyesi Yatırımcı İlişkileri Müdürü • Komite’nin görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmesini sağlamak amacıyla yılda en az 2 defa toplanması esastır. Kurumsal Yönetim Komitesi 2016 yılında 4 toplantı yapmıştır. • Komite’nin ayrıntılı ve yazılı olarak düzenlenmiş çalışma esasları doğrultusunda 2016 yılında gerçekleştirmiş olduğu faaliyetler aşağıda yer almaktadır: –– Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği’ne uyum kapsamında Yönetim Kurulu’na kurumsal yönetim uygulamalarını iyileştirici tavsiyelerde bulunulması ve Şirket bünyesinde mevzuata uyum için gerekli çalışmaların yürütülmesi ve gözetilmesi, –– Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nün çalışmalarının gözetilmesi, –– Yönetim Kurulu bağımsız üye adaylarının bağımsızlık ölçütlerini taşıyıp taşımadıklarına ilişkin değerlendirme raporunun hazırlanarak Yönetim Kurulu’na sunulması. Riskin Erken Saptanması Komitesi • Riskin Erken Saptanması Komitesi, Türk Ticaret Kanunu, Şirket Esas Sözleşmesi ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri Tebliği doğrultusunda Şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla kurulmuştur. Komite şirketin devamlılığı ve gelişimi üzerinde olumsuz sonuçlar yaratabilecek tehditlerin önceden tespit edilebilmesi ve bu tehditlere karşı aksiyon planlarının alınarak risklerin etkin bir şekilde yönetilebilmesi için çalışmalarını sürdürmektedir. • “Riskin Erken Saptanması Komitesi Çalışma Esasları” Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği kapsamında revize edilerek 07.04.2014 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında kabul edilmiştir. Revize edilen çalışma esasları Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Şirketin internet sitesi aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. • Riskin Erken Saptanması Komitesi, Yönetim Kurulu’nun en az iki üyesinden oluşur. Komitenin iki üyeden oluşması halinde her ikisi, ikiden fazla üyesinin bulunması durumunda üyelerin çoğunluğu icrada görevli olmayan Yönetim Kurulu üyelerinden oluşur. Komite Başkanlığı görevi bağımsız üyeler arasından seçilmiş Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu tarafından yerine getirilmektedir. Riskin Erken Saptanması Komitesi’nin diğer üyesi ise Yönetim Kurulu üyesi Sn. Olgun Zorlu’dur. • Riskin Erken Saptanması Komitesi’nin iki ayda bir Yönetim Kurulu’na rapor sunması esastır. 110 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu Şirketimiz Yönetim Kurulu’nun 28 Nisan 2016 tarihli toplantısında alınan karar doğrultusunda Komite görev dağılımı aşağıdaki gibidir: Komite Üyeleri Görevi Nitelikleri Hacı Ahmet Kılıçoğlu Komite Başkanı Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Olgun Zorlu Komite Üyesi İcracı Olmayan Yönetim Kurulu Üyesi • Riskin Erken Saptanması Komitesi çalışmaların etkinliği için gerekli görülen ve çalışma esaslarında açıklanan sıklıkta, prensip olarak yılda en az 3 defa toplanır. Riskin Erken Saptanması Komitesi 2016 yılında 6 defa toplanmış ve hazırladığı 6 adet risk raporunu Yönetim Kurulu’na sunmuştur. • Komitenin ayrıntılı ve yazılı olarak düzenlenmiş çalışma esasları doğrultusunda 2016 yılında gerçekleştirmiş olduğu faaliyetler aşağıda yer almaktadır: –– Yüksek seviye risk değerlendirmesi yapılmış, stratejik, finansal ve operasyonel alanlarda Şirket için kritik öneme sahip risklere ait envanter çıkarılmıştır. Riskler mevcut kontrol ve önlem faaliyetlerinin etkinlik performansı dikkate alınmadan (Doğal Risk) ve dikkate alındıktan sonra (Artık Risk) olmak üzere 2 farklı şekilde değerlendirilmiştir. –– Risk raporlarında yer alan doğal ve artık riskler, 4’lü risk skalasına (Kabul Edilebilir, Kontrol ile Kabul Edilebilir, Arzu Edilmeyen, Kabul Edilemez) göre değerlendirilmiştir. –– Risk raporlarında yer alan sektör ve şirket bazlı riskler, COSO (The Committee of Sponsoring Organisations of the Treadway Commission) risk taksonomisine göre 9 adet ana risk başlığı (Dış Çevre, Operasyonel, Yetkilendirme, Bilgi İşlem ve Teknoloji, Dürüstlük/Bütünlük, Finansal, Süreç/Operasyonel, Raporlama ve Stratejik) temel alınarak gruplandırılmıştır. –– Değerlendirmeler neticesinde, risklerin genel olarak; Dış Çevre, Operasyonel, Finansal ve Stratejik ana risk başlıkları altında toplandığı görülmüştür. –– Risk envanterleri ve Kurumsal Risk Yönetimi Bölümü araştırmaları neticesinde, şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla risk raporları hazırlanarak Komite’ye sunulmuştur. –– Söz konusu raporlar; · Enerji Sektörü Riskleri, · Paris İklim Anlaşması ve Türkiye’nin Durumu, · Elektrik Fiyatlarındaki Mevsimsellik, · Güneş Enerjisi Fırsatlar ve Riskler, · Zorlu Enerji Sürdürülebilirlik Riskleri ve · Enerji Sektörü Bilanço Analizi Raporu’dur. –– Kurumsal Risk Yönetimi Bölümü tarafından şirket risk envanterinde bulunan risklerin ve risklere ait aksiyon planlarının SAP GRC (Governance, Risk and Compliance) Sistemi’ne girişleri yapılmıştır. Riskler ve aksiyonlar SAP GRC sistemi üzerinden takip edilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 111 Raporlar ve Finansal Bilgiler 5.4. Risk Yönetimi ve İç Kontrol Mekanizması • Şirketin varlığını, gelişmesini ve devamlılığını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve risklerin merkezi bir yapıda yönetilmesi amacıyla, 2012 yılında kurulan Zorlu Holding Kurumsal Risk Yönetimi Bölümü faaliyetlerine devam etmektedir. Zorlu Holding bünyesinde faaliyet gösteren tüm ilişkili şirketlerde devam eden risk yönetimi çalışmalarına, Zorlu Holding Risk Politika ve Prosedürü ile Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesi dayanak oluşturmaktadır. • İç kontrolün sağlanması amacıyla Şirket içinde yoğun olarak bilgi teknolojilerinden faydalanılmakta ve SAP sistemi kullanılmaktadır. SAP sistemi vasıtasıyla işletmelerdeki tüm entegre iş süreçlerinin bilgi sistemleri üzerinde yürütülmesi/ kaydedilmesi sağlanarak işletmeye hız ve verimlilik kazandırılmaktadır. Bu sistemlerin etkin kullanılması ile birlikte çalışanların ve yöneticilerin yetkileri doğrultusunda kendilerini ilgilendiren her türlü bilgi ve raporlamaya kolaylıkla ulaşmaları sağlanmaktadır. Zorlu Enerji risklerinin bir bütün halinde yer aldığı ve takibinin yapıldığı sistem olarak SAP GRC’yi (Governance Risk Compliance) kullanmaktadır. • Şirketin iç kontrol sistemleri; risk yönetimi analizleri ile ve/veya iç denetim faaliyetleri esnasında ortaya çıkan riskler ve ilgili risk azaltıcı aksiyonlar gözetilerek risk odaklı bir yaklaşım ile değerlendirilmektedir. Zorlu Enerji Grubu’nun vizyonu ve misyonu doğrultusunda gerçekleştirilen faaliyetler sırasında Şirket, stratejik hedefler, finansal durum, operasyonel aktiviteler, mevzuat, iş güvenliği ve sağlığı, varlıkların ve itibarın korunması ile ilgili risklerle karşı karşıya kalabilir. Bu risklerin doğru şekilde tanımlanması ve yönetilmesi için, Zorlu Holding Kurumsal Risk Yönetimi felsefesi aşağıda özetlenmiştir; –– Grubun tüm faaliyetlerinde; risk bilinci ve kültürünün yerleştirilmesi ile risklerin karar mekanizmalarının bir parçası olmasının sağlanması, –– Grubun hedeflerini etkileyebilecek risk ve fırsatların ortak bir algıyla birlikte ortaya çıkarılması, –– Risklerin etki ve olasılığa göre tanımlanması ve değerlendirilmesi, –– Risk alma iştahına uyumlu bir şekilde alınan en uygun aksiyonlar ile bu risklerin proaktif olarak yönetilmesi. • 19.02.2013 tarihinden bu yana faaliyet gösteren Riskin Erken Saptanması Komitesi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 378’inci maddesine uyum ve risklerin koordineli şekilde yönetilmesi amacıyla; ilgili şirketlerin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren risklerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlem ile çarelerin uygulanması ve riskin yönetilmesine ilişkin çalışmalar yapmaktadır. • Bu sistemlerin etkinliği ve verimliliği diğer Zorlu Grubu Şirketleri’nde olduğu gibi Zorlu Enerji’de de, Zorlu Holding Denetim ve İç Kontrol Genel Müdürlüğü bünyesindeki İç Denetim Bölümü tarafından risk bazlı hazırlanan ve Yönetim Kurulu tarafından onaylanan yıllık denetim programı çerçevesinde gerçekleştirilen denetim çalışmaları ile gözden geçirilmekte ve Yönetim Kurulu’na raporlanmaktadır. • Yıl içerisinde, İç Denetim Bölümü ile Denetim Komitesi arasında periyodik olarak gerçekleştirilen toplantılarda, yıl içerisindeki planlanan ve gerçekleşen denetimler değerlendirilmekte, karşılaşılan bulgular paylaşılmakta, belirlenen bulgulara yönelik alınması gereken aksiyon planları ve takip sonuçları değerlendirilmekte ve gelecek dönem için planlar gözden geçirilmektedir. 112 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu 5.5. Şirketin Stratejik Hedefleri • Yönetim Kurulu büyüme, risk ve getiri dengesini en uygun düzeyde tutarak, akılcı ve tedbirli risk yönetimi anlayışıyla Şirketin öncelikle uzun vadeli çıkarlarını gözeterek Şirketi idare ve temsil ederken, Şirketin belirlenen finansal ve operasyonel hedeflerine ulaşmasından da sorumludur. • Şirketin stratejik hedeflerine yönelik fikirler Yönetim Kurulu veya yöneticiler tarafından oluşturulabilir. • Yönetim Kurulu oluşturduğu hedeflere ilişkin mutlaka yöneticilerin görüşünü alır. Yöneticiler tarafından oluşturulan hedefler ise öncelikle yönetim kademesinde tartışıldıktan sonra Yönetim Kurulu’na sunulur ve Yönetim Kurulu tarafından onaylanır. Onaylanan hedeflere yönelik çalışma en kısa sürede başlatılır ve ulaşılan sonuçlar üst yönetim tarafından yıl içinde düzenli olarak izlenir ve Yönetim Kurulu’na raporlanır. • Yönetim Kurulu Şirketin hedeflerine ulaşma derecesini, faaliyetlerini ve geçmiş performansını gözden geçirmek amacıyla yılda en az bir kez değerlendirme toplantısı gerçekleştirir. 5.6. Mali Haklar • Kurumsal Yönetim İlkeleri gereğince, 09.05.2012 tarihli Yönetim Kurulu kararı ile kabul edilerek, Şirketin internet sitesinde pay sahiplerinin bilgisine sunulmuş bulunan “Yönetim Kurulu Üyeleri ve İdari Sorumluluğu Bulunan Yöneticileri için Ücret Politikası”, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği’nin (II‑17.1) ekindeki Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde tadil edilmek suretiyle, 28.03.2014 tarihinde Kamuyu Aydınlatma Platformu ile kamuya açıklanmış, ayrıca Şirketin internet sitesi aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. • Yönetim Kurulu üyelerine verilecek olan üyelik ücreti her sene Genel Kurul tarafından belirlenmektedir. Yönetim Kurulu üyelerinin ücret seviyeleri belirlenirken, üyelerin bağımsız veya icracı olmaları, karar verme sürecinde aldıkları sorumluluk, sahip olmaları gereken bilgi, beceri, yetkinlik ve deneyim seviyesi ve ayırdıkları zaman gibi unsurlar dikkate alınmakta, ayrıca sektörde yer alan benzer şirketlerin Yönetim Kurulu üyelerinin ücret seviyeleri ile karşılaştırmalar yapılmaktadır. • Şirketin Yönetim Kurulu üyelerine 2016 yılında sektör emsallerine uygun olarak yıllık 110.000,00 TL brüt ücret ödemesi yapılmıştır. 2017 yılına ilişkin tutarlar 2016 yılı Olağan Genel Kurulu’nda belirlenecektir. Yönetim Kurulu üyelerine başkaca bir menfaat sağlanmamaktadır. • Yönetim Kurulu üyelerine yönelik performans ölçümü ve buna bağlı bir ödüllendirme ile kâr dağıtımı bulunmamaktadır. • Bağımsız Yönetim Kurulu üyelerinin ücretlendirmesinde kâr payı, pay opsiyonları veya Şirketin performansına dayalı ödeme planları kullanılmamaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 113 Raporlar ve Finansal Bilgiler • Şirketin İdari Sorumluluğu Bulunan Yöneticilerine Yönetim Kurulu tarafından onaylanan tutarda ücret ödenmektedir. İdari Sorumluluğu Bulunan Yöneticilere, ayrıca, yıl sonlarında, Şirketin finansal performansı ve yöneticilerin buna yaptıkları katkılar dikkate alınarak, Yönetim Kurulu tarafından uygun görülen tutarda prim ödenebilir. “Üst Düzey Yönetici Ücret Politikası” belirlenirken; Şirketin üretim ve satış faaliyetlerinin boyutu, faaliyet alanının yaygınlığı, yurt dışı faaliyetleri, çalışan sayısı, iştirakleri ve bunların toplamdaki ağırlığı, faaliyetlerin sürdürülmesi için sahip olunması gereken bilgi seviyesi, bulunulan sektörün özellikleri, rekabet koşulları ve benzer firmaların ücret düzeyi dikkate alınmaktadır. • Şirketin Yönetim Kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilerine sağlanan mali menfaatlere toplu olarak finansal tablo dipnot açıklamalarında ve yıllık faaliyet raporunda yer verilmektedir. Bu kapsamda 31.12.2016 tarihinde sona eren on iki aylık dönemde Yönetim Kurulu üyeleri ile üst düzey yöneticilerine ödenen maaş ve ücretler toplamı 3.531 bin TL’dir (01.01.‑31.12.2015: 2.641 bin TL). • Şirket 2016 yılı içerisinde herhangi bir Yönetim Kurulu üyesine veya idari sorumluluğu bulunan yöneticilerine borç vermemiş, kredi kullandırmamış, verilmiş olan borçların ve kredilerin süresini uzatmamış, şartlarını iyileştirmemiş, üçüncü bir kişi aracılığı ile şahsi kredi adı altında kredi kullandırmamış veya lehine kefalet gibi teminatlar vermemiştir. 114 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Yönetim Kurulu Komitelerinin Çalışma Esasları ve Etkinliğine İlişkin Yönetim Kurulu Değerlendirmesi Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim İlkeleri doğrultusunda, Yönetim Kurulu’nun görev ve sorumluluklarının sağlıklı bir biçimde yerine getirilmesi için Yönetim Kurulu’na bağlı olarak çalışmak üzere kurulan komitelere, Yönetim Kurulu’nun 28 Nisan 2016 tarihli kararı ile; • Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanlığı’na Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Ali Akın Tarı’nın, komite üyeliklerine ise Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Olgun Zorlu ve Yatırımcı İlişkileri Bölümü Müdürü Sn. Başak Dalga’nın seçilmelerine, • Denetim Komitesi Başkanlığı’na Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Ali Akın Tarı’nın, komite üyeliğine ise Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu’nun seçilmelerine, • Riskin Erken Saptanması Komitesi Başkanlığı’na Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Hacı Ahmet Kılıçoğlu’nun, komite üyeliğine ise Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Olgun Zorlu’nun seçilmelerine karar verilmiştir. Yönetim Kurulu yapılanması gereği Şirket tarafından ayrı bir “Ücret Komitesi” ve “Aday Gösterme Komitesi” kurulmamış olup, bu komitelerin görevleri Kurumsal Yönetim Komitesi tarafından yerine getirilmektedir. Yukarıda bahsedilen komitelerin “Çalışma Esasları” Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği kapsamında revize edilerek 07.04.2014 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında kabul edilmiştir. Revize edilen Çalışma Esasları Kamuyu Aydınlatma Platformu ve Şirketin internet sitesi (www.zorluenerji.com.tr) aracılığıyla pay sahiplerinin bilgisine sunulmuştur. 2016 yılında tüm Yönetim Kurulu Komiteleri, Kurumsal Yönetim İlkeleri ve kendi Çalışma Esasları uyarınca yerine getirmeleri gereken görev ve sorumlulukları yerine getirmiş ve etkin bir şekilde faaliyet göstermişlerdir. 2016 yılında komitelerin görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmesini sağlamak amacıyla, Çalışma Esasları’nda belirtilen yıllık toplantı planlarına uygun şekilde: • Kurumsal Yönetim Komitesi 16.06.2016, 05.07.2016 ve 23.12.2016 tarihlerinde olmak üzere üç kez, • Kurumsal Yönetim Komitesi, Aday Gösterme Komitesi’nin görevlerini yerine getirmek üzere 05.04.2016 tarihinde bir kez, Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 115 Raporlar ve Finansal Bilgiler • Denetim Komitesi 07.03.2016, 05.04.2016, 30.04.2016, 10.05.2016, 12.08.2016 ve 08.11.2016 tarihlerinde olmak üzere altı kez, • Riskin Erken Saptanması Komitesi 05.05.2016, 13.07.2016, 03.11.2016, 23.11.2016 ve 25.11.2016 tarihlerinde olmak üzere beş kez toplanmış ve çalışmaları hakkında bilgiler ile yıl içinde yaptıkları toplantıların sonuçlarını içeren raporlarını Yönetim Kurulu’na sunmuşlardır. Bu toplantılara göre: • Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal Yönetim Tebliği doğrultusunda Şirketin Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uyumunu izlemek, bu konuda iyileştirme çalışmalarında bulunmak ve Yönetim Kurulu’na öneriler sunmak üzere kurulan “Kurumsal Yönetim Komitesi”, Şirkette Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin uygulanıp uygulanmadığını, uygulanmıyor ise gerekçesini ve ilkelere tam olarak uymama dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarını tespit etmiş, Yönetim Kurulu’na kurumsal yönetim uygulamalarını iyileştirici tavsiyelerde bulunmuş, Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nün çalışmalarını gözetmiş, Sermaye Piyasası Kurulu mevzuatı doğrultusunda Şirketin Etik Kuralları’nı güncellemiş ve Şirketin BIST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne gönüllülük esasına dayanarak dahil edilme başvurusu kapsamında, endeks kriterlerini karşılama amacıyla yapılan çalışmaları yürütmüştür. • Aday Gösterme Komitesi’nin görevlerini de yerine getiren Kurumsal Yönetim Komitesi, bu komitenin görevleri doğrultusunda, bağımsız Yönetim Kurulu üyeliği için aday önerilerini, adayın bağımsızlık kriterlerini taşıyıp taşımaması hususunu dikkate alarak değerlendirmiş ve buna ilişkin değerlendirmesini bir rapora bağlayarak Yönetim Kurulu’nun onayına sunmuştur. • Şirketin muhasebe sistemi, finansal bilgilerinin kamuya açıklanması, bağımsız denetimi ve Şirketin iç kontrol ve iç denetim sisteminin işleyişinin ve etkinliğinin gözetimini için kurulan “Denetim Komitesi”, sorumlu olduğu konulardaki tüm görüş ve önerilerini Yönetim Kurulu’na iletmiştir. • Şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla kurulan “Riskin Erken Saptanması Komitesi”, Çalışma Esasları’nda belirtilen görevleri kapsamında yıl içinde yüksek seviye risk değerlendirmesi yapmış, stratejik, finansal ve operasyonel alanlarda Şirket için kritik öneme sahip risklere ait envanter çıkarmış ve risk envanterleri ile Kurumsal Risk Yönetimi Bölümü araştırmaları neticesinde altı adet Risk Raporu hazırlayarak Yönetim Kurulu’na sunmuştur. 116 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler 2016 Yılında Esas Sözleşme’de Yapılan Değişiklikler 01.01.2016 - 31.12.2016 döneminde Şirket Esas Sözleşmesi’nin “Şirketin Sermayesi” başlıklı 6. maddesi aşağıdaki şekilde tadil edilmiştir. ESKİ YENİ Madde 6 Madde 6 Şirket, Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02/05/2002 tarih ve 21/579 sayılı izni ile bu sisteme geçmiştir. Şirket, Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun 02/05/2002 tarih ve 21/579 sayılı izni ile bu sisteme geçmiştir. Şirketin kayıtlı sermaye tavanı 1.000.000.000- (Birmilyar) Türk Lirası (TL) olup, beheri 1 (bir) Kuruş (Kr) itibari değerde 100.000.000.000 (Yüzyüzmilyar) nama yazılı paya bölünmüştür. Şirketin kayıtlı sermaye tavanı 3.000.000.000- (Üçmilyar) Türk Lirası (TL) olup, beheri 1 (bir) Kuruş (Kr) itibari değerde 300.000.000.000 (Üçyüzmilyar) nama yazılı paya bölünmüştür. Sermaye Piyasası Kurulu’nca verilen kayıtlı sermaye tavanı izni, 2013-2017 yılları (5 yıl) için geçerlidir. 2017 yılı sonunda izin verilen kayıtlı sermaye tavanına ulaşılmamış olsa dahi, 2017 yılından sonra Yönetim Kurulunun sermaye artırım kararı alabilmesi için; daha önce izin verilen tavan ya da yeni bir tavan tutarı için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin almak suretiyle Genel Kuruldan 5 yılı geçmemek üzere yeni bir süre için yetki alınması zorunludur. Söz konusu yetkinin alınmaması durumunda Yönetim Kurulu kararıyla sermaye artırımı yapılamaz. Sermaye Piyasası Kurulu’nca verilen kayıtlı sermaye tavanı izni, 2016‑2020 yılları (5 yıl) için geçerlidir. 2020 yılı sonunda izin verilen kayıtlı sermaye tavanına ulaşılmamış olsa dahi, 2020 yılından sonra Yönetim Kurulunun sermaye artırım kararı alabilmesi için; daha önce izin verilen tavan ya da yeni bir tavan tutarı için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin almak suretiyle Genel Kuruldan 5 yılı geçmemek üzere yeni bir süre için yetki alınması zorunludur. Söz konusu yetkinin alınmaması durumunda Yönetim Kurulu kararıyla sermaye artırımı yapılamaz. Şirketin çıkarılmış sermayesi 750.000.000- (yediyüzellimilyon) TL olup, söz konusu çıkarılmış sermayesi muvazaadan ari şekilde tamamen ödenmiştir. Bu sermaye beheri 1 (bir) Kr itibari değerde toplam 75.000.000.000 (yetmişbeşmilyar) adet paya ayrılmış olup, bunlardan 7.500.000.000 (yedimilyarbeşyüzmilyon) adedi nama yazılı (A) Grubu ve 67.500.000.000 (altmışyedimilyarbeşyüzmilyon) adedi nama yazılı (B) Grubu paylardır. Şirketin paylarının tamamı nama yazılı olup, Şirket hamiline yazılı pay çıkaramaz. Şirketin çıkarılmış sermayesi 750.000.000- (yediyüzellimilyon) TL olup, söz konusu çıkarılmış sermayesi muvazaadan ari şekilde tamamen ödenmiştir. Bu sermaye beheri 1 (bir) Kr itibari değerde toplam 75.000.000.000 (yetmişbeşmilyar) adet paya ayrılmış olup, bunlardan 7.500.000.000 (yedimilyarbeşyüzmilyon) adedi nama yazılı (A) Grubu ve 67.500.000.000 (altmışyedimilyarbeşyüzmilyon) adedi nama yazılı (B) Grubu paylardır. Şirketin paylarının tamamı nama yazılı olup, Şirket hamiline yazılı pay çıkaramaz. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 117 Raporlar ve Finansal Bilgiler Yönetim Kurulu, Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine uygun olarak gerek gördüğü zamanlarda kayıtlı sermaye tavanına kadar nama yazılı yeni pay ihraç ederek çıkarılmış sermayeyi arttırmaya, imtiyazlı pay sahiplerinin haklarının kısıtlanması ve pay sahiplerinin yeni pay alma hakkının sınırlandırılması ile primli veya nominal değerinin altında pay ihracı konularında karar almaya yetkilidir. Yeni pay alma kısıtlama yetkisi pay sahipleri arasında eşitsizliğe yol açacak şekilde kullanılamaz. Şirket sermayesini temsil eden paylar kaydileştirme esasları çerçevesinde kayden izlenir. Yönetim Kurulu, Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine uygun olarak gerek gördüğü zamanlarda kayıtlı sermaye tavanına kadar nama yazılı yeni pay ihraç ederek çıkarılmış sermayeyi arttırmaya, imtiyazlı pay sahiplerinin haklarının kısıtlanması ve pay sahiplerinin yeni pay alma hakkının sınırlandırılması ile primli veya nominal değerinin altında pay ihracı konularında karar almaya yetkilidir. Yeni pay alma kısıtlama yetkisi pay sahipleri arasında eşitsizliğe yol açacak şekilde kullanılamaz. Şirket sermayesini temsil eden paylar kaydileştirme esasları çerçevesinde kayden izlenir. Çıkarılan paylar tamamen satılarak bedelleri ödenmedikçe Çıkarılan paylar tamamen satılarak bedelleri ödenmedikçe veya satılamayan paylar iptal edilmedikçe yeni paylar veya satılamayan paylar iptal edilmedikçe yeni paylar çıkarılmaz. çıkarılmaz. Gayri kabili rücu olarak sağlanan proje finansmanı kapsamında, bankalar ve/veya finans kuruluşlarının Şirketin ödemelerde temerrüde düşmesi hali gibi kredi sözleşmesi hükümleri gereği olarak Şirket üzerinde kontrol oluşturduğu ve/veya iştirak ilişkisinin oluştuğu hallerde, ilgili mevzuatta öngörülen piyasa payı sınırları aşıldığı takdirde, bu bankalar ve/veya finans kuruluşlarına EPDK tarafından verilen süre içinde söz konusu ihlal giderilecektir. Gayri kabili rücu olarak sağlanan proje finansmanı kapsamında, bankalar ve/veya finans kuruluşlarının Şirketin ödemelerde temerrüde düşmesi hali gibi kredi sözleşmesi hükümleri gereği olarak Şirket üzerinde kontrol oluşturduğu ve/veya iştirak ilişkisinin oluştuğu hallerde, ilgili mevzuatta öngörülen piyasa payı sınırları aşıldığı takdirde, bu bankalar ve/veya finans kuruluşlarına EPDK tarafından verilen süre içinde söz konusu ihlal giderilecektir. Önlisans süresi içerisinde ve üretim lisansı alınıncaya kadar, veraset ve iflas nedenleri ile Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 57’nci maddesinde belirtilen istisnai haller hariç olmak üzere, Şirket ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, payların veya pay senetlerinin devri veya devir sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapılamaz. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Önlisans süresi içerisinde ve üretim lisansı alınıncaya kadar, veraset ve iflas nedenleri ile Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 57’nci maddesinde belirtilen istisnai haller hariç olmak üzere, Şirket ortaklık yapısının doğrudan veya dolaylı olarak değişmesi, payların veya pay senetlerinin devri veya devir sonucunu doğuracak iş ve işlemler yapılamaz. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Üretim lisansı alındıktan sonra Şirket sermayesinin yüzde beş veya daha fazlasını temsil eden payların, doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi ile yukarıda belirtilen sermaye payı değişikliklerinden bağımsız olarak Şirketin ortaklık yapısında kontrolün değişmesi sonucunu veren pay veya pay senetlerinin devri için -işlem gerçekleştirilmeden önce- her defasında, EPDK onayının alınması zorunludur. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. Üretim lisansı alındıktan sonra Şirket sermayesinin yüzde beş veya daha fazlasını temsil eden payların, doğrudan veya dolaylı olarak bir gerçek veya tüzel kişi tarafından edinilmesi ile yukarıda belirtilen sermaye payı değişikliklerinden bağımsız olarak Şirketin ortaklık yapısında kontrolün değişmesi sonucunu veren pay veya pay senetlerinin devri için -işlem gerçekleştirilmeden önce- her defasında, EPDK onayının alınması zorunludur. Söz konusu hüküm borsada gerçekleştirilen pay devir işlemleri için uygulanmaz. 118 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler 2016 Yılında Esas Sözleşme’de Yapılan Değişiklikler Herhangi bir hisse devri söz konusu olmasa dahi, mevcut hisseler üzerinde imtiyaz tesisi, imtiyazın kaldırılması hisse devrine ilişkin oransal sınırlara bakılmaksızın EPDK onayına tabidir. Sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklıdır. Herhangi bir hisse devri söz konusu olmasa dahi, mevcut hisseler üzerinde imtiyaz tesisi, imtiyazın kaldırılması hisse devrine ilişkin oransal sınırlara bakılmaksızın EPDK onayına tabidir. Sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklıdır. Birleşme ve bölünme işlemleri Türk Ticaret Kanunu, Birleşme ve bölünme işlemleri Türk Ticaret Kanunu, sermaye piyasası mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat uyarınca sermaye piyasası mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat uyarınca gerçekleştirilir. gerçekleştirilir. Üretim lisansı alındıktan sonra Şirketin; Üretim lisansı alındıktan sonra Şirketin; a)Başka bir lisans sahibi ile, a)Başka bir lisans sahibi ile, b)Lisans sahibi olmayan bir tüzel kişiyle birlikte, kendi b)Lisans sahibi olmayan bir tüzel kişiyle birlikte, kendi veya lisans sahibi diğer bir tüzel kişi bünyesinde, tüm veya lisans sahibi diğer bir tüzel kişi bünyesinde, tüm aktif ve pasifleri ile birlikte birleşmek istemesi, aktif ve pasifleri ile birlikte birleşmek istemesi, c)Tam veya kısmi olarak bölünmek istemesi, halinde c)Tam veya kısmi olarak bölünmek istemesi, halinde -birleşme veya bölünme işlemi gerçekleştirilmeden -birleşme veya bölünme işlemi gerçekleştirilmeden önce- EPDK’nın onayının alınması zorunludur. önce- EPDK’nın onayının alınması zorunludur. Söz konusu iznin verildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde, birleşme veya bölünme işlemi tamamlanmadığı takdirde, verilen izin geçersiz olur. Bu durumda, EPDK kararı ile yeniden izin almaksızın birleşme veya bölünme işlemlerine devam olunamaz. Birleşme ve bölünme işlemlerine ilişkin olarak sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklıdır. Söz konusu iznin verildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde, birleşme veya bölünme işlemi tamamlanmadığı takdirde, verilen izin geçersiz olur. Bu durumda, EPDK kararı ile yeniden izin almaksızın birleşme veya bölünme işlemlerine devam olunamaz. Birleşme ve bölünme işlemlerine ilişkin olarak sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklıdır. Şirketin sermayesi, gerektiğinde Türk Ticaret Kanunu Şirketin sermayesi, gerektiğinde Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Mevzuatı hükümleri çerçevesinde ve Sermaye Piyasası Mevzuatı hükümleri çerçevesinde artırılabilir veya azaltılabilir. artırılabilir veya azaltılabilir. Yapılacak sermaye artırımlarında (A) Grubu paylar karşılığında (A) Grubu, B Grubu paylar karşılığında B Grubu paylar ihraç edilir. Ancak (A) Grubu pay sahiplerinin sahip oldukları yeni pay alma haklarını kullanmamaları durumunda yeni çıkarılan paylar sadece (B) Grubu paylar olur. Yapılacak sermaye artırımlarında (A) Grubu paylar karşılığında (A) Grubu, B Grubu paylar karşılığında B Grubu paylar ihraç edilir. Ancak (A) Grubu pay sahiplerinin sahip oldukları yeni pay alma haklarını kullanmamaları durumunda yeni çıkarılan paylar sadece (B) Grubu paylar olur. Şirketin paylarının devri Türk Ticaret Kanunu, sermaye Şirketin paylarının devri Türk Ticaret Kanunu, sermaye piyasası mevzuatı, enerji piyasası mevzuatı ve işbu esas piyasası mevzuatı, enerji piyasası mevzuatı ve işbu esas sözleşme hükümlerinin saklı tutulması kaydıyla serbesttir. sözleşme hükümlerinin saklı tutulması kaydıyla serbesttir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 119 Raporlar ve Finansal Bilgiler 16.05.2017 Tarihli 2016 Yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı Gündemi 1. Açılış, saygı duruşu ve Toplantı Başkanlığı’nın seçilmesi; 2. Genel Kurul toplantı tutanağının imzalanması hususunda Toplantı Başkanlığı’na yetki verilmesi; 3. 2016 yılı hesap dönemine ilişkin Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu’nun okunması ve görüşülmesi; 4. 2016 yılı hesap dönemine ilişkin Bağımsız Denetim Rapor Özeti’nin okunması; 5. 2016 yılı hesap dönemine ilişkin konsolide finansal tabloların okunması, müzakeresi ve onaylanması; 6. 2016 yılı hesap dönemine ilişkin kâr payı dağıtımı yapılmamasına ilişkin Yönetim Kurulu kararı hakkında pay sahiplerinin bilgilendirilmesi; 7. Yönetim Kurulu üyelerinin 2016 hesap dönemi faaliyet ve işlemlerinden dolayı ayrı ayrı ibra edilmeleri; 8. Yönetim Kurulu üye sayısının ve görev sürelerinin belirlenmesi ve Bağımsız Yönetim Kurulu üyeleri dahil Yönetim Kurulu üyelerinin seçimi; 9. Yönetim Kurulu üyelerine 2017 yılı için ödenecek ücretin tespiti; 10.Yönetim Kurulu üyelerine Türk Ticaret Kanunu’nun 395. ve 396. maddelerinde yazılı iş ve işlemleri yapabilmeleri için izin verilmesinin pay sahiplerinin onayına sunulması; 11.Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu gereği 2017 yılı hesap ve işlemlerinin denetimi için Yönetim Kurulu’nun bağımsız denetim şirketi ile ilgili önerisinin görüşülerek karara bağlanması; 12.Sermaye Piyasası Kurulu’nun düzenlemeleri çerçevesinde, Şirketin ve bağlı ortaklıklarının 2016 yılında üçüncü kişiler lehine verdiği teminat, rehin, ipotek ve kefaletler ile bunlardan elde edilen gelir veya menfaatler hakkında ortaklara bilgi verilmesi; 13.2016 yılında yapılan bağış ve yardımlar hakkında Genel Kurul’a bilgi verilmesi; 01.01.2017 - 31.12.2017 hesap döneminde yapılacak bağışların üst sınırına ilişkin Yönetim Kurulu önerisinin görüşülerek karara bağlanması; 14.Kapanış. 120 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Kâr Dağıtım Politikası Şirket, Türk Ticaret Kanunu hükümleri, Sermaye Piyasası Düzenlemeleri, Vergi Düzenlemeleri ve diğer ilgili düzenlemeler ile Esas Sözleşme’nin kâr dağıtımı ile ilgili maddesi çerçevesinde kâr dağıtımı yapmaktadır. Dağıtılacak kâr miktarı ve dağıtım tarihi Yönetim Kurulu’nun teklifi doğrultusunda, Genel Kurul tarafından onaylanarak karara bağlanmaktadır. Şirket, kâr dağıtım politikası olarak, dağıtılabilir kârının en az %25’ini nakit ve/veya bedelsiz pay olarak dağıtmayı benimsemiştir. Bu politika, ulusal ve küresel ekonomik şartlara, Şirketin büyüme ve yatırım planlarına ve finansal durumuna bağlı olarak her yıl Yönetim Kurulu tarafından gözden geçirilir. Politikada yapılan değişiklikler, değişiklikten sonraki ilk Genel Kurul toplantısında pay sahiplerinin onayına sunulur ve Şirket internet sitesinde yayınlanır. Kâr payı dağıtımına, en geç Genel Kurul toplantısının yapıldığı yılın sonuna kadar olmak kaydıyla, Genel Kurul’da belirlenen tarihte başlanır. Şirket yürürlükteki mevzuat hükümlerine uygun olarak kâr payı avansı dağıtmayı veya kâr payını eşit veya farklı tutarlı taksitlerle ödemeyi değerlendirebilir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 121 Raporlar ve Finansal Bilgiler Yönetim Kurulu’nun 2016 Yılına İlişkin Kâr Dağıtım Kararı Zorlu Enerji Elektrik Üretim Anonim Şirketi Yönetim Kurulu Sayın Zeki Zorlu başkanlığında Şirket merkezinde toplanmış, gündeminde bulunan konu müzakere edilerek aşağıdaki karar alınmıştır. 2016 yılı hesap döneminin; Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) II‑14.1 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” uyarınca Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları (“TMS/TFRS”) ve SPK tarafından belirlenen formatlarla uyumlu olarak hazırlanan konsolide finansal tablolara göre 4.503 bin TL net dönem zararı, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde düzenlenmiş mali tablolara göre ise 57.667 bin TL net dönem zararı ile sonuçlanması nedeniyle kâr dağıtımının yapılamayacağının 2016 yılı Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda pay sahiplerinin bilgisine sunulmasına oybirliği ile karar verilmiştir. 122 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Türk Ticaret Kanunu’nun 199. Maddesi Kapsamında Hazırlanan Bağlı Şirket Raporu Sonuç Bölümü 2016 faaliyet yılı içerisinde; ilgili Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümleri çerçevesinde Şirketimiz Zorlu Holding AŞ şirketler topluluğunun bağlı bir şirketidir. TTK Madde 199 gereğince Şirketimiz Yönetim Kurulu, hakim şirketle veya hakim şirkete bağlı bir şirketle olan ilişkileri hakkında düzenlediği bağlılık raporunda aşağıdaki beyanı vermiştir: “Şirketimizin, hakim şirket ve hakim şirkete bağlı şirketlerle 2016 yılında yapmış olduğu tüm işlemlerde tarafımızca bilinen hal ve şartlara göre, hakim şirketin yönlendirmesiyle hakim şirketin ya da ona bağlı bir şirketin yararına yaptığı hukuki işlemleri ve 2016 faaliyet yılında hakim şirketin ya da ona bağlı bir şirketin yararına alınan veya alınmasından kaçınılan, tüm önlemler değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda 2016 faaliyet yılına ilişkin olarak tüm işlemlerde, tarafımızca bilinen hal ve şartlara göre Şirketimizce uygun bir karşı edim sağlandığını ve Şirketi zarara uğratabilecek, alınan ve alınmasından kaçınılan herhangi bir önlem bulunmadığını beyan ederiz.” Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 123 Raporlar ve Finansal Bilgiler Bağımsız Yönetim Kurulu Üye Adaylarının Bağımsızlık Beyanları Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ (“Şirket”) Yönetim Kurulu’nda mevzuat, Esas Sözleşme ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı “Kurumsal Yönetim Tebliği”nde belirtilen kriterler kapsamında “bağımsız üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda; Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de (ve Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin grup şirketlerinde) son on yıl içerisinde altı yıldan fazla Yönetim Kurulu üyesi, ayrıca söz konusu şirketlerde son 5 yıl içerisinde icracı Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapmamama ilaveten, a) Şirket, şirketin yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının veya imtiyazlı payların %5’inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişkinin kurulmadığını, b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de dahil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde şirketin önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışan veya Yönetim Kurulu üyesi olmadığımı, c) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu, ç) Bağlı olduğum mevzuata uygun olarak, üniversite öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı, d) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (G.V.K.)’na göre Türkiye’de yerleşik sayıldığımı, e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu, f) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde şirket işlerine zaman ayırabileceğimi, g) Şirketin Yönetim Kurulu’nda son on yıl içerisinde altı yıldan fazla Yönetim Kurulu üyeliği yapmadığımı, ğ) Şirketin veya şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten fazlasında bağımsız Yönetim Kurulu üyesi olarak görev almadığımı, h) Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu beyan ederim. Ali Akın Tarı 124 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler Bağımsız Yönetim Kurulu Üye Adaylarının Bağımsızlık Beyanları Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ (“Şirket”) Yönetim Kurulu’nda mevzuat, Esas Sözleşme ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑17.1 sayılı “Kurumsal Yönetim Tebliği”nde belirtilen kriterler kapsamında “bağımsız üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu, bu kapsamda; Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’de (ve Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin grup şirketlerinde) son on yıl içerisinde altı yıldan fazla Yönetim Kurulu üyesi, ayrıca söz konusu şirketlerde son 5 yıl içerisinde icracı Yönetim Kurulu üyesi olarak görev yapmamama ilaveten, a) Şirket, şirketin yönetim kontrolü ya da önemli derecede etki sahibi olduğu ortaklıklar ile şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran veya şirkette önemli derecede etki sahibi olan ortaklar ve bu ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımlarım arasında; son beş yıl içinde önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda istihdam ilişkisinin bulunmadığını, sermaye veya oy haklarının veya imtiyazlı payların %5’inden fazlasına birlikte veya tek başına sahip olunmadığını ya da önemli nitelikte ticari ilişkinin kurulmadığını, b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimi (vergi denetimi, kanuni denetim, iç denetim de dahil), derecelendirilmesi ve danışmanlığı olmak üzere, yapılan anlaşmalar çerçevesinde şirketin önemli ölçüde hizmet veya ürün satın aldığı veya sattığı şirketlerde, hizmet veya ürün satın alındığı veya satıldığı dönemlerde, ortak (%5 ve üzeri), önemli görev ve sorumluluklar üstlenecek yönetici pozisyonunda çalışan veya Yönetim Kurulu üyesi olmadığımı, c) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu, ç) Bağlı olduğum mevzuata uygun olarak, üniversite öğretim üyeliği hariç, üye olarak seçildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarında tam zamanlı çalışmayacağımı, d) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (G.V.K.)’na göre Türkiye’de yerleşik sayıldığımı, e) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ile pay sahipleri arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu, f) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde şirket işlerine zaman ayırabileceğimi, g) Şirketin Yönetim Kurulu’nda son on yıl içerisinde altı yıldan fazla Yönetim Kurulu üyeliği yapmadığımı, ğ) Şirketin veya şirketin yönetim kontrolünü elinde bulunduran ortakların yönetim kontrolüne sahip olduğu şirketlerin üçten fazlasında ve toplamda borsada işlem gören şirketlerin beşten fazlasında bağımsız Yönetim Kurulu üyesi olarak görev almadığımı, h) Yönetim Kurulu üyesi olarak seçilen tüzel kişi adına tescil ve ilan edilmemiş olduğumu beyan ederim. Hacı Ahmet Kılıçoğlu Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 125 Raporlar ve Finansal Bilgiler Sorumluluk Beyanı FİNANSAL TABLO VE FAALİYET RAPORLARININ KABULÜNE İLİŞKİN YÖNETİM KURULU’NUN KARAR TARİHİ: 07.03.2017 KARAR SAYISI: 2017/7 SERMAYE PİYASASI KURULU’NUN II‑14.1 SAYILI SERMAYE PİYASASINDA FİNANSAL RAPORLAMAYA İLİŞKİN ESASLAR TEBLİĞİ’NİN 9. MADDESİ GEREĞİNCE HAZIRLANAN SORUMLULUK BEYANI a) Şirketimizin, Sermaye Piyasası Kurulu’nun II‑14.1 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” hükümleri uyarınca ve Tebliğ’in 5. Maddesine istinaden Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayınlanan Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde hazırlanmış ve 07/03/2017 tarih ve 2017/7 sayılı Yönetim Kurulu Kararı ile onaylanan, 01.01.2016-31.12.2016 hesap dönemine ait konsolide finansal tablolarının ve faaliyet raporunun tarafımızca incelendiğini, b) Şirketteki görev ve sorumluluk alanında sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, konsolide finansal tablo ve faaliyet raporunun önemli konularda gerçeğe aykırı bir açıklama veya açıklamanın yapıldığı tarih itibariyle yanıltıcı olması sonucunu doğurabilecek herhangi bir eksiklik içermediğini, c) Şirketteki görev ve sorumluluk alanında sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, Tebliğ uyarınca hazırlanmış finansal tabloların konsolidasyon kapsamındakilerle birlikte, işletmenin aktifleri, pasifleri, finansal durumu ve kâr ve zararı ile ilgili gerçeği dürüst bir biçimde yansıttığını ve faaliyet raporunun işin gelişimi ve performansını, işletmenin finansal durumunu, karşı karşıya olunan önemli riskler ve belirsizliklerle birlikte dürüstçe yansıttığını beyan ederiz. Saygılarımızla, Ali Akın Tarı Denetim Komitesi Başkanı Elif Yener Finansal Raporlamadan Sorumlu Yönetici Hacı Ahmet Kılıçoğlu Denetim Komitesi Üyesi 126 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR VE BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 127 Raporlar ve Finansal Bilgiler KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR HAKKINDA BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Yönetim Kurulu’na Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Rapor 1. Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş.’nin (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte “Grup” olarak anılacaktır) 31 Aralık 2016 tarihli konsolide bilançosunu ile aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait; konsolide kâr veya zarar tablosu ve diğer kapsamlı gelir tablosu, konsolide özkaynaklar değişim tablosu ve konsolide nakit akış tablosu ile önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlardan oluşan ilişikteki konsolide finansal tablolarını denetlemiş bulunuyoruz. Yönetimin Konsolide Finansal Tablolara İlişkin Sorumluluğu 2. Grup yönetimi; konsolide finansal tabloların Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun olarak hazırlanmasından, gerçeğe uygun bir biçimde sunumundan ve hata veya hile kaynaklı önemli yanlışlık içermeyen konsolide finansal tabloların hazırlanmasını sağlamak için gerekli gördüğü iç kontrolden sorumludur. Bağımsız Denetçinin Sorumluluğu 3. Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak, bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş vermektir. Yaptığımız bağımsız denetim, Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan Türkiye Denetim Standartlarının bir parçası olan Bağımsız Denetim Standartlarına uygun olarak yürütülmüştür. Bu standartlar, etik hükümlere uygunluk sağlanmasını ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların önemli yanlışlık içerip içermediğine dair makul güvence elde etmek üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir. Bağımsız denetim, konsolide finansal tablolardaki tutar ve açıklamalar hakkında denetim kanıtı elde etmek amacıyla denetim prosedürlerinin uygulanmasını içerir. Bu prosedürlerin seçimi, konsolide finansal tablolardaki hata veya hile kaynaklı “önemli yanlışlık” risklerinin değerlendirilmesi de dahil, bağımsız denetçinin mesleki muhakemesine dayanır. Bağımsız denetçi risk değerlendirmelerini yaparken, şartlara uygun denetim prosedürlerini tasarlamak amacıyla, işletmenin konsolide finansal tablolarının hazırlanması ve gerçeğe uygun sunumuyla ilgili iç kontrolü değerlendirir, ancak bu değerlendirme, işletmenin iç kontrolünün etkinliğine ilişkin bir görüş verme amacı taşımaz. Bağımsız denetim, bir bütün olarak konsolide finansal tabloların sunumunun değerlendirilmesinin yanı sıra, Grup yönetimi tarafından kullanılan muhasebe politikalarının uygunluğunun ve yapılan muhasebe tahminlerinin makul olup olmadığının değerlendirilmesini de içerir. Bağımsız denetim sırasında elde ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulması için yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz. 128 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLAR HAKKINDA BAĞIMSIZ DENETÇİ RAPORU Görüş 4. Görüşümüze göre, konsolide finansal tablolar, Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş.’nin ve bağlı ortaklıklarının 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla finansal durumunu ve aynı tarihte sona eren hesap dönemine ait finansal performansını ve nakit akışlarını, Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun olarak tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun bir biçimde sunmaktadır. Mevzuattan Kaynaklanan Diğer Yükümlülükler 5. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) 398’inci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca düzenlenen Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi Hakkında Denetçi Raporu 7 Mart 2017 tarihinde Şirket’in Yönetim Kurulu’na sunulmuştur. 6. TTK’nın 402. Maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, Şirket’in 1 Ocak - 31 Aralık 2016 hesap döneminde defter tutma düzeninin, kanun ile şirket esas sözleşmesinin finansal raporlamaya ilişkin hükümlerine uygun olmadığına dair önemli bir hususa rastlanmamıştır. 7. TTK’nın 402. Maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca, Yönetim Kurulu tarafımıza denetim kapsamında istenen açıklamaları yapmış ve istenen belgeleri vermiştir. İstanbul, 7 Mart 2017 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 129 Raporlar ve Finansal Bilgiler İÇİNDEKİLER SAYFA KONSOLİDE BİLANÇOLAR 130 KONSOLİDE KÂR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI 133 KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI 135 KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI 136 KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR 138-221 DİPNOT 1 ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU 138 DİPNOT 2 FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 145 DİPNOT 3 BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA 168 DİPNOT 4 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 169 DİPNOT 5 FİNANSAL BORÇLANMALAR 170 DİPNOT 6 TİCARİ ALACAKLAR VE BORÇLAR 174 DİPNOT 7 DİĞER ALACAKLAR VE BORÇLAR 176 DİPNOT 8 DİĞER VARLIKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER 177 DİPNOT 9 PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER 178 DİPNOT 10 SATIŞ AMAÇLI SINIFLANDIRILAN DURAN VARLIKLAR 178 DİPNOT 11 FİNANSAL YATIRIMLAR 179 DİPNOT 12 ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR 179 DİPNOT 13 MADDİ DURAN VARLIKLAR 181 DİPNOT 14 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 184 DİPNOT 15 KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 185 DİPNOT 16 TÜREV ARAÇLAR 188 DİPNOT 17 ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALARA İLİŞKİN UZUN VADELİ KARŞILIKLAR 189 DİPNOT 18 ÖZKAYNAKLAR 190 DİPNOT 19 VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 192 DİPNOT 20 HASILAT VE SATIŞLARIN MALİYETİ 196 DİPNOT 21 ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER 197 DİPNOT 22 ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER 197 DİPNOT 23 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER 198 DİPNOT 24 FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ 199 DİPNOT 25 İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI 200 DİPNOT 26 PAY BAŞINA KAYIP 205 DİPNOT 27 FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ 205 DİPNOT 28 BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR 221 130 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 31 ARALIK 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 31 Aralık 2016 Yeniden düzenlenmiş (*) 31 Aralık 2015 Yeniden düzenlenmiş (*) 31 Aralık 2014 98.160 100 100 148.578 20.769 127.809 903.308 896.525 6.783 26.338 26.338 7.416 46.164 46.164 158.546 106.581 4.712 101.869 495.851 489.814 6.037 23.853 23.853 2.080 18.837 18.837 108.632 5.940 5.940 102.209 45.829 56.380 327.357 316.620 10.737 7.183 7.183 2.420 39.911 39.911 1.230.064 805.748 593.652 67.139 - - 1.297.203 805.748 593.652 246 246 730.396 730.396 194.222 4.385.368 50.054 133.162 33.528 3.591.411 761 14.505 671 561.276 24.577 22.199 2.378 69.625 69.625 110.794 28.813 28.813 246 246 576.992 576.992 183.409 4.023.061 42.409 124.081 29.617 3.418.810 794 9.960 397.390 19.507 18.036 1.471 26.922 26.922 869 41.342 41.342 246 246 1.020.119 1.020.119 111.999 3.160.710 15.337 47.690 46.178 2.810.394 451 7.111 233.549 16.264 15.164 1.100 44.329 44.329 2.208 13.254 13.254 Toplam Duran Varlıklar 5.544.041 4.872.348 4.369.129 TOPLAM VARLIKLAR 6.841.244 5.678.096 4.962.781 Dipnot referansları VARLIKLAR DÖNEN VARLIKLAR Nakit ve Nakit Benzerleri Finansal Yatırımlar - Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar Ticari Alacaklar - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklar Diğer Alacaklar - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Alacaklar Peşin Ödenmiş Giderler - İlişkili Olmayan Taraflara Peşin Ödenmiş Giderler Cari Dönem Vergisiyle İlgili Varlıklar Diğer Dönen Varlıklar - İlişkili Olmayan Taraflardan Diğer Dönen Varlıklar 4 11 25 6 25 7 9 8 Ara Toplam Satış Amaçlı Sınıflandırılan Duran Varlıklar 10 Toplam Dönen Varlıklar DURAN VARLIKLAR Finansal Yatırımlar - Diğer Finansal Yatırımlar Diğer Alacaklar - İlişkili Taraflardan Diğer Alacaklar Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımlar Maddi Duran Varlıklar - Arazi ve Arsalar - Yeraltı ve Yerüstü Düzenlemeleri - Binalar - Tesis, Makina ve Cihazlar - Taşıtlar - Mobilya ve Demirbaşlar - Özel Maliyetler - Yapılmakta Olan Yatırımlar Maddi Olmayan Duran Varlıklar - Diğer Haklar - Lisanslar Peşin Ödenmiş Giderler - İlişkili Olmayan Taraflara Peşin Ödenmiş Giderler Ertelenmiş Vergi Varlığı Diğer Duran Varlıklar - İlişkili Olmayan Taraflara İlişkin Diğer Duran Varlıklar 11 25 12 13 13 13 13 13 13 13 13 14 14 9 19 8 1 Ocak - 31 Aralık 2016 tarihli hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar, 7 Mart 2017 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında onaylanmış olup söz konusu konsolide finansal tablolar Genel Kurul’da onaylanması sonucunda kesinleşecektir. (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 131 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 31 ARALIK 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 31 Aralık 2016 Yeniden düzenlenmiş (*) 31 Aralık 2015 Yeniden düzenlenmiş (*) 31 Aralık 2014 672.102 672.102 662.169 9.933 1.274.623 362.338 362.338 332.434 29.904 1.150.299 380.293 380.293 273.377 1.028 105.888 1.327.318 1.274.623 1.036.801 237.822 301.427 107.671 193.756 486 77.603 77.512 91 10.235 10.235 4.708 4.708 451 451 4.997 4.997 1.150.299 1.018.100 132.199 281.468 165.603 115.865 273 177.814 177.814 56.185 56.185 4.161 4.161 585 449 449 10.917 10.917 1.327.318 1.061.002 266.316 119.230 50.046 69.184 193 70.620 70.620 35.637 35.637 276 276 183 495 495 2.159 2.159 Toplam Kısa Vadeli Yükümlülükler 2.346.632 2.044.489 1.936.404 Uzun Vadeli Borçlanmalar İlişkili Olmayan Taraflardan Uzun Vadeli Borçlanmalar - Banka Kredileri - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları - Diğer Uzun Vadeli Borçlanmalar Ticari Borçlar - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar Diğer Borçlar - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar Türev Araçlar - Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçlar Uzun Vadeli Karşılıklar - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Uzun Vadeli Karşılıklar Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü 3.409.200 3.409.200 3.201.866 107.334 100.000 6.229 6.229 568.120 567.875 245 11.949 11.949 985 985 33.392 2.636.422 2.636.422 2.377.663 158.759 100.000 326 326 128.777 128.699 78 16.559 16.559 826 826 98.719 1.510.095 1.510.095 1.415.629 94.466 851.477 851.469 8 39.295 39.295 636 636 99.924 Toplam Uzun Vadeli Yükümlülükler 4.029.875 2.881.629 2.501.427 TOPLAM YÜKÜMLÜLÜKLER 6.376.507 4.926.118 4.437.831 Dipnot referansları KAYNAKLAR KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER Kısa Vadeli Borçlanmalar İlişkili Olmayan Taraflardan Kısa Vadeli Borçlanmalar - Banka Kredileri - Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar - Diğer Kısa Vadeli Borçlanmalar Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları İlişkili Olmayan Taraflardan Uzun Vadeli Borçlanmaların Kısa Vadeli Kısımları - Banka Kredileri - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları Ticari Borçlar - İlişkili Taraflara Ticari Borçlar - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlar Çalışanlara Sağlanan Faydalar Kapsamında Borçlar Diğer Borçlar - İlişkili Taraflara Diğer Borçlar - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Borçlar Türev araçlar - Riskten Korunma Amaçlı Türev Araçlar Ertelenmiş Gelirler - İlişkili Olmayan Taraflardan Ertelenmiş Gelirler Dönem Kârı Vergi Yükümlülüğü Kısa Vadeli Karşılıklar - Diğer Kısa Vadeli Karşılıklar Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler - İlişkili Olmayan Taraflara Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler (*) 5 5 5 5 5 25 6 25 7 16 8 5 5 5 25 6 25 7 16 17 19 Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 132 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 31 ARALIK 2016, 31 ARALIK 2015 VE 31 ARALIK 2014 TARİHLERİ İTİBARIYLA KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot referansları 31 Aralık 2016 Yeniden düzenlenmiş (*) 31 Aralık 2015 Yeniden düzenlenmiş (*) 31 Aralık 2014 ÖZKAYNAKLAR Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar 465.817 752.589 525.182 Ödenmiş Sermaye 18 750.000 750.000 500.000 Sermaye Düzeltme Farkları 18 102.575 102.575 102.575 Paylara İlişkin Primler (İskontolar) 18 273 273 67 Kâr veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) 1.020.199 1.044.090 835.955 - Yeniden Değerleme ve Ölçüm Kazançları (Kayıpları) 1.020.199 1.044.090 835.955 Maddi Duran Varlık Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları) 1.022.131 1.044.857 835.611 (1.932) (767) 344 Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) Kâr veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler (Giderler) (320.430) (2.456) 5.537 146.395 105.010 32.510 - Riskten Korunma Kazançları (Kayıpları) (466.825) (107.466) (26.973) Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları (Kayıpları) (466.825) (107.466) (26.973) 7.897 7.897 7.897 7.897 7.897 7.897 (1.090.663) (886.383) (702.609) Net Dönem Kârı veya Zararı (4.034) (263.407) (224.240) Kontrol Gücü Olmayan Paylar (1.080) (611) (232) 464.737 751.978 524.950 6.841.244 5.678.096 4.962.781 - Yabancı Para Çevrim Farkları Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler - Yasal Yedekler 18 Geçmiş Yıllar Kârları veya Zararları TOPLAM ÖZKAYNAKLAR TOPLAM KAYNAKLAR (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 133 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE KÂR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot referansları 1 Ocak 31 Aralık 2016 Yeniden düzenlenmiş (*) 1 Ocak 31 Aralık 2015 20 21 1.194.613 (925.993) 709.417 (546.876) Ticari Faaliyetlerden Brüt Kâr 268.620 162.541 BRÜT KÂR 268.620 162.541 (45.386) (9.154) 23.283 (10.056) (42.066) (4.935) 15.277 (3.372) 227.307 127.445 7.461 (157) (884) 918 16.824 233.727 145.187 372.810 (705.437) 503.784 (929.070) (98.900) (280.099) 94.397 (75) 94.472 16.313 (1.738) 18.051 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM ZARARI (4.503) (263.786) DÖNEM ZARARI (4.503) (263.786) (469) (4.034) (379) (263.407) (0,00006) (0,00487) KÂR VEYA ZARAR KISMI Hasılat Satışların maliyeti (-) Genel Yönetim Giderleri (-) Pazarlama Giderleri (-) Esas Faaliyetlerden Diğer Gelirler Esas Faaliyetlerden Diğer Giderler (-) 21 21 22 22 ESAS FAALİYET KÂRI Yatırım Faaliyetlerinden Gelirler Yatırım Faaliyetlerinden Giderler Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Kârlarından (Zararlarından) Paylar 23 23 12 FİNANSMAN GELİRİ (GİDERİ) ÖNCESİ FAALİYET KÂRI Finansman Gelirleri Finansman Giderleri (-) 24 24 SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ ZARARI Sürdürülen Faaliyetler Vergi (Gideri) Geliri - Dönem Vergi Gideri - Ertelenmiş Vergi Geliri Dönem Zararının Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar Ana Ortaklık Payları Pay Başına Zarar - Sürdürülen Faaliyetlerden Pay Başına Zarar (*) 19 19 26 Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 134 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE KÂR VEYA ZARAR VE DİĞER KAPSAMLI GELİR TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) 1 Ocak 31 Aralık 2016 Yeniden düzenlenmiş (*) 1 Ocak 31 Aralık 2015 Kâr veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacaklar 36.236 248.601 - Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları) 46.752 288.296 - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları) (1.456) (1.389) Kâr veya Zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler (9.060) (38.306) - Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Artışları (Azalışları), Vergi Etkisi (9.351) (38.584) Dipnot referansları DİĞER KAPSAMLI GELİR (GİDER) KISMI - Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları (Kayıpları, Vergi Etkisi) Kâr veya Zarar Olarak Yeniden Sınıflandırılacaklar - Yabancı Para Çevrim Farkları Yabancı Para Çevrim Farklarından Kazançlar (Kayıplar) - Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) 291 278 (317.974) (7.993) 41.385 72.500 41.385 72.500 (449.199) (100.616) (449.199) (100.616) Kâr veya Zararda Yeniden Sınıflandırılacak Diğer Kapsamlı Gelire İlişkin Vergiler 89.840 20.123 - Nakit Akış Riskinden Korunmaya İlişkin Diğer Kapsamlı Gelir, Vergi Etkisi 89.840 20.123 DİĞER KAPSAMLI (GİDER) GELİR (281.738) 240.608 TOPLAM KAPSAMLI GİDER (286.241) (23.178) Nakit Akış Riskinden Korunma Kazançları (Kayıpları) Toplam Kapsamlı Giderin Dağılımı Kontrol Gücü Olmayan Paylar Ana Ortaklık Payları (*) Bakınız Dipnot 2.6 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. (469) (379) (285.772) (22.799) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 135 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE ÖZKAYNAKLAR DEĞİŞİM TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Kâr veya zararda Yeniden Sınıflandırılmayacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler Maddi duran varlık yeniden Sermaye Pay İhraç Önceki Dönem Ödenmiş Düzeltme Primleri/ değerleme 1 Ocak - 31 Aralık 2015 Sermaye Farkları (İskontoları) artışları Kâr veya zararda Yeniden Sınıflandırılacak Birikmiş Diğer Kapsamlı Gelirler Tanımlanmış Fayda Planları Yeniden Ölçüm Kazançları/ (Kayıpları) Yabancı Riskten Kârdan Para Korunma Ayrılan Çevrim Kazanç/ Kısıtlanmış Farkları Kayıpları Yedekler Dönem Başı Bakiyeler 500.000 102.575 67 835.611 344 32.510 (26.973) 7.897 Transferler Toplam Kapsamlı Gelir (Gider) - Dönem Kârı (Zararı) - Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) Sermaye Artırımı - - - (40.466) - - - - - - - 249.712 - (1.111) - 72.500 - (80.493) - 250.000 - 206 249.712 - (1.111) - 72.500 - Dönem Sonu Bakiyeler 750.000 102.575 Cari Dönem 1 Ocak - 31 Aralık 2016 Dönem Başı Bakiyeler 750.000 102.575 - - - (60.127) - - - - 37.401 - - - - - - - 750.000 102.575 Transferler (**) Toplam Kapsamlı Gelir (Gider) - Dönem Kârı (Zararı) - Diğer Kapsamlı Gelir (Gider) Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs veya İşletmeleri İçeren Birleşmelerin Etkisi (*) Dönem Sonu Bakiyeler (*) Geçmiş Yıllar Kâr/ Zararları Net Ana Kontrol Dönem Ortaklığa Gücü Kârı Ait Olmayan Zararı Özkaynaklar Paylar Özkaynaklar 525.182 (232) 524.950 224.240 - - - - - (263.407) - (263.407) (22.799) (263.407) (379) (379) (23.178) (263.786) (80.493) - - - - 240.608 250.206 - 240.608 250.206 273 1.044.857 (767) 105.010 (107.466) 7.897 (886.383) (263.407) 752.589 (611) 751.978 273 1.044.857 (767) 105.010 (107.466) 7.897 (886.383) (263.407) 752.589 (611) 751.978 (183.774) - - (203.280) 263.407 - - - (1.165) - 41.385 (359.359) - - - (4.034) (4.034) (285.772) (4.034) (469) (469) (286.241) (4.503) 37.401 (1.165) 41.385 (359.359) - - - (281.738) - (281.738) - - - (1.000) - (1.000) - (1.000) 7.897 (1.090.663) (4.034) 465.817 (1.080) 464.737 273 1.022.131 - (702.609) (224.240) - - (1.932) 146.395 (466.825) Bakınız Dipnot 2.6. (**) 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, yeniden değerlenen varlıkların taşınan değerleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları ile bu varlıkların elde etme maliyetleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları arasındaki fark 66.568 bin TL tutarında olup, ertelenmiş vergi etkisi netlendikten sonra 53.254 bin TL olarak yeniden değerleme değer artış fonundan geçmiş yıllar zararlarına transfer edilmiştir. Ayrıca 2016 yılı içerisinde satışı gerçekleşmiş olan türbinlere ilişkin satış tarihi itibarıyla üzerinde bulunan yeniden değerleme fonu tutarı 6.873 bin TL olup, satış tarihinde yeniden değerleme değer artış fonundan geçmiş yıllar zararlarına transfer edilmiştir. Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 136 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot referansları 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 (155.601) 1.167.884 (4.503) (4.503) (263.786) (263.786) 219.093 704.875 199.164 161 159 2 383.894 (74.784) 458.420 395 (137) (264.642) (16.430) 144.717 151 197 (46) 364.844 (84.718) 449.686 445 (569) 230.943 (12.180) (16.430) 884 884 (94.397) (12.180) (16.824) (16.824) (16.313) (7.304) (918) (7.304) 17.763 (918) 10.455 İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Değişimler (368.634) 729.369 Finansal Yatırımlardaki (Artış) Azalış Ticari Alacaklardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler - İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklardaki (Artış) Azalış - İlişkili Olmayan Taraflardan Ticari Alacaklardaki (Artış) Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki (Artış) Azalış ile İlgili Düzeltmeler - İlişkili Taraflardan Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki (Artış) Azalış - İlişkili Olmayan Taraflardan Faaliyetlerle İlgili Diğer Alacaklardaki (Artış) Azalış Ticari Borçlardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler - İlişkili Taraflara Ticari Borçlardaki (Azalış) Artış - İlişkili Olmayan Taraflara Ticari Borçlardaki Artış Faaliyetler ile İlgili Diğer Borçlardaki Artış ile İlgili Düzeltmeler - İlişkili Olmayan Taraflara Faaliyetlerle İlgili Diğer Borçlardaki Artış İşletme Sermayesinde Gerçekleşen Diğer (Azalış) Artış ile İlgili Düzeltmeler - Faaliyetlerle İlgili Diğer Varlıklardaki Artış - Faaliyetlerle İlgili Diğer Yükümlülüklerdeki Artış (100) (29.178) (16.057) (13.121) (279.204) (278.458) (746) 9.997 (58.258) 68.255 258 258 (70.407) (65.246) (5.161) 5.940 (4.316) 41.536 (45.852) 565.209 560.509 4.700 155.680 115.557 40.123 70 70 6.786 (5.937) 12.723 İŞLETME FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI Dönem Kârı (Zararı) - Sürdürülen Faaliyetlerden Dönem Kârı (Zararı) Dönem Net Kârı (Zararı) Mutabakatı İle İlgili Düzeltmeler Amortisman ve İtfa Gideri ile İlgili Düzeltmeler Karşılıklar İle İlgili Düzeltmeler - Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar (İptali) ile İlgili Düzeltmeler - Diğer Karşılıklar (İptalleri) İle İlgili Düzeltmeler Faiz (Gelirleri) ve Giderleri İle İlgili Düzeltmeler - Faiz Gelirleri İle İlgili Düzeltmeler - Faiz Giderleri İle İlgili Düzeltmeler - Vadeli Alımlardan Kaynaklanan Ertelenmiş Finansman Gideri - Vadeli Satışlardan Kaynaklanan Kazanılmamış Finansman Geliri Gerçekleşmemiş Yabancı Para Çevrim Farkları İle İlgili Düzeltmeler Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları İle İlgili Düzeltmeler - Türev Finansal Araçların Gerçeğe Uygun Değer Kayıpları (Kazançları) İle İlgili Düzeltmeler Özkaynak Yöntemiyle Değerlenen Yatırımların Dağıtılmamış Kârları İle İlgili Düzeltmeler - İştiraklerin Dağıtılmamış Kârları İle İlgili Düzeltmeler Vergi (Geliri) Gideri İle İlgili Düzeltmeler Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) İle İlgili Düzeltmeler - Maddi Duran Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Kayıplar (Kazançlar) İle İlgili Düzeltmeler Kâr (Zarar) Mutabakatı İle İlgili Diğer Düzeltmeler 13, 14 24 24 24 24 24 12 19 23 24 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 137 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 VE 2015 TARİHLERİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMLERİNE AİT KONSOLİDE NAKİT AKIŞ TABLOLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) Dipnot referansları 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 (154.044) 1.170.458 (1.482) (75) (1.421) (1.153) (508.475) (652.510) (1.000) - 13 53.717 53.717 3.103 3.103 13 14 (561.192) (554.747) (6.445) (655.613) (650.356) (5.257) 590.421 (443.970) 1.589.311 1.419.206 160.000 10.105 (912.840) (776.313) (106.345) (30.182) 295.197 (340.769) 20.201 (60.679) 250.206 250.206 3.508.814 3.224.617 179.500 4.697 100.000 (3.202.769) (2.873.403) (249.879) (79.015) (472) (704.941) (266.387) 10.137 (39.030) YABANCI PARA ÇEVRİM FARKLARININ ETKİSİNDEN ÖNCE NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (AZALIŞ) (73.655) 71.404 NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET ARTIŞ (AZALIŞ) (73.655) 71.404 153.958 80.303 82.554 153.958 Faaliyetlerden Elde Edilen Nakit Akışları Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Karşılıklar Kapsamında Yapılan Ödemeler Vergi İadeleri (Ödemeleri) 17 19 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIŞLARI Bağlı Ortaklıkların Kontrolünün Elde Edilmesine Yönelik Alışlara İlişkin Nakit Çıkışları Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri - Maddi Duran Varlıkların Satışından Kaynaklanan Nakit Girişleri Maddi ve Maddi Olmayan Duran Varlıkların Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları - Maddi Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları - Maddi Olmayan Duran Varlık Alımından Kaynaklanan Nakit Çıkışları FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN NAKİT AKIŞLARI Pay ve Diğer Özkaynağa Dayalı Araçların İhracından Kaynaklanan Nakit Girişleri - Pay İhracından Kaynaklanan Nakit Girişleri Borçlanmadan Kaynaklanan Nakit Girişleri - Kredilerden Nakit Girişleri - İhraç Edilen Borçlanma Araçlarından Nakit Girişleri - Faktoring İşlemlerinden Nakit Girişleri - Diğer Finansal Borçlanmalardan Nakit Girişleri Borç Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları - Kredi Geri Ödemelerine İlişkin Nakit Çıkışları - İhraç Edilmiş Borçlanma Araçları Geri Ödemelerinden Nakit Çıkışları - Faktoring İşlemlerinden Nakit Çıkışları - Diğer Finansal Borç Ödemelerinden Nakit Çıkışları İlişkili Taraflardan Alınan Diğer Borçlardaki Artış İlişkili Taraflardan Alınan Diğer Borçlardaki Azalış Ödenen Faiz Alınan Faiz Diğer Nakit Girişleri (Çıkışları) DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ 4 4 Takip eden dipnotlar konsolide finansal tabloların tamamlayıcı parçasını oluşturur. 138 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU Zorlu Enerji Elektrik Üretim Anonim Şirketi (“Zorlu Enerji” veya “Şirket”), bağlı ortaklıkları ve iştiraklerinin (hep birlikte “Grup” olarak anılacaktır) ana faaliyet konusu, elektrik ve buhar üretimi ve satışı ile elektrik ticaretidir. Zorlu Enerji, 1993 yılında Zorlu Holding AŞ (“Zorlu Holding”) ve Korteks Mensucat Sanayi ve Ticaret AŞ (“Korteks”) tarafından kurulmuştur. Şirket, Türkiye’de kayıtlı olup merkez adresi: Bursa Organize Sanayi Bölgesi, Pembe Caddesi, No: 13 Bursa, Türkiye’dir. Zorlu Enerji, Sermaye Piyasası Kurulu’na (“SPK”) kayıtlıdır ve hisseleri 2000 yılından beri Borsa İstanbul’da (“BİST”) işlem görmektedir. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, Şirket hisselerinin %32’si halka açıktır (31 Aralık 2015: %32). 1 Ocak - 31 Aralık 2016 hesap dönemine ait konsolide finansal tablolar Yönetim Kurulu tarafından 7 Mart 2017 tarihinde onaylanmıştır. Şirket’in bağlı ortaklıkları ve iştirakleri aşağıdaki gibidir: Bağlı ortaklıklar Temel faaliyet konusu Ülke Rotor Elektrik Üretim AŞ (“Rotor”) Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ (“Zorlu Hidroelektrik”) Zorlu Jeotermal Enerji Elektrik Üretimi AŞ (“Zorlu Jeotermal”) Zorlu Enerji Pakistan Ltd. (“Zorlu Enerji Pakistan”) Zorlu Wind Pakistan (Private) Ltd. (“Zorlu Wind Pakistan”) Zorlu Solar Pakistan (Private) Ltd. (“Zorlu Solar Pakistan”) Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretimi AŞ (“Zorlu Rüzgar”) Zorlu Doğal Elektrik Üretimi AŞ (“Zorlu Doğal”) Nemrut Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ (“Nemrut”) Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ (“Zorlu Solar”) Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ (“Zorlu Elektrik”) Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ (“Zorlu Osmangazi”) Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik ticareti Elektrik dağıtımı Türkiye Türkiye Türkiye Pakistan Pakistan Pakistan Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye İştirakler Temel faaliyet konusu Ülke Solad Energy Ltd. Dorad Energy Ltd. Ezotech Electric Ltd. Elektrik üretimi Elektrik üretimi Elektrik ticareti İsrail İsrail İsrail 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Grup bünyesinde istihdam edilen personel sayısı 129’dur (31 Aralık 2015: 147). Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 139 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ (“Zorlu Enerji”): Zorlu Enerji, 1993 yılında Zorlu Holding ve Korteks tarafından kurulmuştur. Şirket’in ana faaliyet konusu, elektrik ve buhar üretimi ve satışı ve elektrik ticaretidir. Zorlu Enerji’nin 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Bursa, Kırklareli (Lüleburgaz) ve Yalova’da faaliyette olan 3 doğal gaz santrali bulunmakta olup, santrallerin toplam elektrik ve buhar üretim kapasiteleri sırasıyla 231,9 MW ve 219,5 ton/ saat’tir. Şirketin 50,3 MW kurulu güce sahip Doğal Gaz Yakıtlı Ankara OSB Santrali’nin üretim lisansı 30 Eylül 2014 tarihi itibarıyla, Kayseri İli, Melikgazi İlçesi’nde bulunan 163,2 MW kurulu güçteki Doğal Gaz Yakıtlı Kombine Çevrim Santrali’nin (Kayseri Santrali) üretim lisansı ise 1 Ekim 2015 tarihi itibarıyla sona erdirilmiştir. 25 Ocak 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji’nin Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan kombine çevrim doğal gaz santralinin üretim lisansı, santralin ekonomik ömrünü doldurması ve doğal gaz maliyetlerinde yaşanan artışlar sonucu tadil edilmiş olup, lisansa derç edilen kurulu güç 90 MWe’den 34,3 MWe’ye düşürülmüştür. Lüleburgaz santralinin mevcut 189,5 ton/saat olan buhar üretim kapasitesini artırmak için santralde 2x40 ton/saat buhar üretim kapasitesine sahip akışkan yataklı buhar kazanı tesisi kurulmaktadır. Projeye ilişkin inşaat ve mühendislik çalışmalarına Nisan 2016’da başlanmış olup, tesisin 2017 yılının ikinci çeyreğinde devreye alınması hedeflenmektedir. Zorlu Enerji’ye Şubat 2015’te Yozgat İl Özel İdaresi tarafından Yozgat İli, Şefaatli İlçesi’nde 3 ayrı bölgede arama yapmak üzere 10 Şubat 2018 tarihine kadar geçerli olacak 3 adet “Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Arama Ruhsatı” verilmiştir. Zorlu Enerji, rüzgar enerjisine dayalı önlisans başvuruları kapsamında, beş bölgede yer alan altı projede toplamda 523,5 MW kapasite için 49 yıl süreyle üretim lisansı almak üzere 27 Nisan 2015 tarihinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (“EPDK”) önlisans başvurusunda bulunmuştur. Söz konusu önlisans başvuruları ile ilgili ihale sürecinin başlatılması beklenmektedir. Zorlu Enerji’nin Kırklareli İli, Vize İlçesi’nde kurmayı planladığı 1.200 MW’lık doğal gaz kombine çevrim santral yatırımı için EPDK’ya yaptığı önlisans başvurusu kabul edilmiş olup, önlisans şartı olarak projeye ilişkin Çevresel Etki Değerlendirmesi (“ÇED”) sürecinin iki yıl içerisinde tamamlanması gerekmektedir. Zorlu Enerji, TEİAŞ’ın “Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına İlişkin Yarışma Paket 3” kapsamında 46 MW bağlantı kapasitesine sahip Konya 1 Bölgesi için 30 Ocak 2015 tarihinde açtığı ihaleye katılmış olup, başvurduğu 18 MW kapasitenin tamamını alarak ihaleyi kazanmıştır. 5 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, EPDK, kazanılan ihale kapsamında Zorlu Enerji’ye Konya İli, Çumra İlçesinde kurmayı planladığı Alibeyhöyüğü Güneş Enerji Santrali Projesi için 30 ay süreli önlisans vermiştir. Zorlu Enerji, 21 Eylül 2016 tarihinde Denizli Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen jeotermal alanların kiraya verilmesi ihalesine katılmış ve ihaleyi KDV hariç yıllık 3.000.000 TL sabit kira bedeline ek olarak ihale şartnamesinin 26/G maddesinde tanımlanan yıllık saha işletme cirosunun %19’u kadar yıllık saha kira bedeli ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. İhale kapsamında, Denizli İli, Sarayköy İlçesi, Tekke mahallesi mevkii 32 (J-559/C) işletme ruhsat numaralı 3470 hektar büyüklüğündeki Sarayköy jeotermal sahası, jeotermal kaynağa dayalı elektrik enerjisi üretilmek üzere 2 Haziran 2041 tarihine kadar kiralanacaktır. Saha İşletme Cirosu, satışı yapılan KDV hariç net elektrik enerjisi bedeli ile jeotermal akışkanın 3. şahıslara satış veya kiralanması yoluyla elde edilen KDV hariç net gelirlerin toplamıdır. 140 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Rotor Elektrik Üretim AŞ (“Rotor”): Rotor, rüzgar enerjisi santralleri kurmak amacıyla 2007 yılında Zorlu Enerji bünyesinde kurulmuştur. Rotor, Osmaniye ilinde 135 MW kapasiteli bir rüzgar santrali kurmak üzere 19 Aralık 2003 tarihinde EPDK’dan 30 yıl süreli üretim lisansı almıştır. 2008 yılının Temmuz ayında inşaatına başlanmış olan Gökçedağ Rüzgar Enerji Santrali (“Rotor RES”), 15 Ekim 2010 tarihinden itibaren tam kapasiteyle üretime geçmiş olup, faaliyetlerine devam etmektedir. 2016 yılında Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’na (“YEKDEM”) dahil olan Gökçedağ Rüzgar Santralinin 2017 takvim yılında da YEKDEM‘den faydalanabilmesi için EPDK’ya yapılan başvuru Kasım 2016’da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılında da ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında, rüzgar enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen kaynak bazında destek fiyatı olan 7,3 ABD Doları cent/kWh’ten satmaktadır. Zorlu Doğal Elektrik Üretimi AŞ (“Zorlu Doğal”): Zorlu Doğal, enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, hidroelektrik ve jeotermal santraller başta olmak üzere her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri için fizibilite çalışmaları yaparak bu tesisleri kurmak ve üretilen enerjiyi satmak amacıyla 2008 yılında kurulmuştur. Şirket, 5 Mart 2008 tarihinde gerçekleştirilen Ankara Doğal Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ (“ADÜAŞ”) özelleştirme ihalesi sonucunda ADÜAŞ bünyesindeki 7 hidroelektrik, 1 jeotermal ve 1 motorin santralini devralarak 1 Eylül 2008 tarihinden itibaren bu santralleri işletmeye başlamıştır. Zorlu Doğal’ın ekonomik gerekçelerle 15 MW’lık Van Engil Motorin Santralinin üretim lisansının sonlandırılması için EPDK’ya yaptığı başvuru 5 Mart 2014 tarihinde Kurul tarafından onaylanmıştır. Akabinde 10 Kasım 2015 tarihinde pazarlık usulü yapılan satış görüşmeleri neticesinde söz konusu santralin arazisi ile birlikte satışı gerçekleştirilmiştir. Zorlu Doğal, Tokat, Eskişehir, Kars, Rize, Erzurum, Erzincan ve Tunceli’de bulunan hidroelektrik santralleri ile Denizli’de faaliyet gösteren Türkiye’nin ilk jeotermal enerji santralinin ve Türkiye’nin jeotermal enerji potansiyeli en yüksek sahasının 30 yıllık işletme hakkına sahiptir. Zorlu Doğal tarafından Denizli’nin Sarayköy mevkiinde kurulan 80 MW kurulu güce sahip Kızıldere II Jeotermal Enerji Santralinin (“Kızıldere II JES”) 60 MW’lık ilk fazı 31 Ağustos 2013 tarihi itibarıyla ticari elektrik satışına başlamış, 20 MW’lık ikinci ve son fazı ise 31 Ekim 2013 tarihinde devreye alınmış ve santral bu tarih itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlamıştır. Kızıldere II JES’in tam kapasite devreye girmesiyle birlikte Zorlu Doğal’ın 7 hidroelektrik ve 2 jeotermal santralindeki toplam kurulu gücü 207,6 MW’a ulaşmıştır. Kızıldere II JES YEKDEM’den yararlanmakta olup santral, 2014, 2015 ve 2016 yıllarında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında satmıştır. Santralin 2017 takvim yılında da YEKDEM’den faydalanabilmesi için EPDK’ya yapılan başvuru Kasım 2016’da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılında da ürettiği tüm elektriği jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kWh’lik destek fiyatına ilave olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kWh’lik ek katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kWh’ten satmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 141 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Doğal, Denizli ve Aydın il sınırlarında yer alan Karataş mevkiinde geliştirmekte olduğu Kızıldere III JES projesi için EPDK’dan 2037 yıl sonuna kadar geçerli olacak üretim lisansı almıştır. Kızıldere III JES projesi, aynı sahada geliştirilmesi planlanan Kızıldere VI JES projesi ile birleştirilmiş olup, toplamda 165 MW kurulu güce sahip olacak iki üniteden oluşacaktır. Projenin toplam kurulu gücü değişmeyecek şekilde, Ünite I ve Ünite II’nin kurulu güçlerinin 95,2 ve 69,8 MW’dan 99,5 MW ve 65,5 MW’a tadil edilmesi için Zorlu Doğal’ın EPDK’ya yapmış olduğu başvuru kabul edilmiştir. İlk ünitenin 2017 yıl sonunda, 2. ünitenin ise 2018 yılı içinde devreye alınması planlanmaktadır. Kızıldere VI JES projesinin Kızıldere III JES projesi altında yürütülmesine karar verilmesi nedeniyle Kızıldere VI JES projesi için daha önce EPDK’ya yapılan 60 MW’lık önlisans başvurusu geri çekilmiştir. Zorlu Doğal ayrıca, Aydın ili, Buharkent ilçesi Karataş mevkiinde kurmayı planladığı 24,9 MW kurulu güce sahip olacak Kızıldere IV Jeotermal Enerji Santrali projesi için 22 Haziran 2015 tarihinde EPDK’dan önlisans almıştır. 10 Kasım 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, projenin önlisansında yer alan kurulu gücün 24,9 MW’tan 60 MW’a tadil edilmesi için EPDK’ya başvuru yapılmıştır. 21 Nisan 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Doğal’ın sahip olduğu Tercan Barajı ve Hidroelektrik Santralinin (“HES”) mevcut üretim lisansında yer alan 15 MW’lık kurulu gücün, ilave 4. ünite ile birlikte 17,04 MWm/16,90 MWe olarak tadil edilmesi konusunda EPDK’ya yapılan başvuru, Kurul tarafından uygun bulunmuştur. Kurulu gücün artırılmasına yönelik inşaat çalışmalarına henüz başlanmamış olup mühendislik çalışmaları devam etmektedir. Zorlu Doğal’ın Rize’nin İkizdere ilçesindeki 18,6 MW kurulu güce sahip İkizdere Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Santralinin kurulu gücünün yapılacak rehabilitasyon çalışmaları doğrultusunda 24,94 MW’a yükseltilmesi için Temmuz 2016’da başlatılan elektromekanik, hidromekanik ve saha inşaat çalışmaları devam etmektedir. İkizdere Regülatörü ve HES’in elektrik üretimi, rehabilitasyon çalışmaları süresince durdurulmuş olup santralin Temmuz 2017’de yeniden devreye alınması planlanmaktadır. Tünelde yapılan detaylı mühendislik çalışmaları sonucunda, İkizdere Regülatörü ve HES’in lisansında yer alan kurulu gücün 27,10 MWm/26,05 MWe’dan 25,78 MWm/24,94 MWe’a tadil edilmesi için EPDK’ya başvuru yapılmıştır. Zorlu Hidroelektrik Enerji Üretim AŞ (“Zorlu Hidroelektrik”): Zorlu Hidroelektrik, hidroelektrik santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere 2007 yılında kurulmuştur. EPDK’nın 7 Haziran 2012 tarih ve 3870/3 sayılı kararı ile Zorlu Enerji’nin Denizli ilinde kurmayı planladığı 127,8 MWm/124 MWe kapasiteli Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin üretim lisansı, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat uyarınca, 7 Haziran 2012 tarihinden itibaren Zorlu Hidroelektrik’e devredilmiştir. 25 Ocak 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Sami Soydam Sandalcık Barajı ve HES projesine ilişkin üretim lisansı tadil edilerek lisansa derç edilen kurulu güç 127,8 MWm/124 MWe’den 130,801 MWm/125,866 MWe’ye yükseltilmiştir. 142 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ (“Zorlu Jeotermal”): Zorlu Jeotermal 30 Haziran 2008 tarihinde kurulmuş olup faaliyet konusu her türlü enerji, buhar ve ısı ihtiyacını karşılamak üzere proje geliştirmek, fizibilite hazırlayarak her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmaktır. Zorlu Jeotermal, 30 Temmuz 2009 tarihinde Zorlu Petrogas Petrol, Gaz ve Petrokimya Ürünleri İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ’nin sahibi olduğu Alaşehir jeotermal ruhsatını devralmıştır. Zorlu Jeotermal tarafından Manisa’nın Alaşehir ilçesinde kurulan ve Eylül 2015 ve Ocak 2016 olmak üzere iki fazda devreye alınan 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I Jeotermal Enerji Santrali tam kapasite çalışmaktadır. Alaşehir I JES YEKDEM’den yararlanmakta olup santral, 2016 yılında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında satmıştır. Alaşehir I JES’in 2017 takvim yılında da YEKDEM’den faydalanabilmesi için EPDK’ya yapılan başvuru Kasım 2016’da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santral 2017 yılında da ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen 10,5 ABD Doları cent/kWh’lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kWh’lik katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kWh fiyatından satmaktadır. Ayrıca yine aynı sahada gerçekleştirilmesi ve 24,9 MW kurulu güce sahip olması planlanan Alaşehir II Jeotermal Enerji Santrali projesi için 8 Eylül 2014 tarihinde EPDK’dan önlisans alınmıştır. Proje için 19 Haziran 2015 tarihinde ÇED gerekli değildir belgesi alınmış ve 2015 yılı içinde arama ve kuyu açma çalışmalarına başlanmıştır. Alaşehir III Jeotermal Enerji Santrali projesi içinse 10 Aralık 2014 tarihinde EPDK’dan 30 MW’lık kurulu güç için önlisans alınmış olup, 4 Kasım 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, önlisansta yer alan kurulu gücün, yapılan kaynak aramaları ve değerlendirmeleri neticesinde 50 MW olarak tadil edilmesi için EPDK’ya başvuruda bulunulmuştur. 4 Nisan 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, başvuru kabul edilmiş olup, Kurul, Zorlu Jeotermal’e Alaşehir III JES projesi için karar tarihinde yürürlüğe giren ve 30 ay süreyle geçerli olacak önlisans verilmesine karar vermiştir. Zorlu Jeotermal, 27 Ekim 2016 tarihinde Kütahya İl Özel İdaresi tarafından düzenlenen jeotermal kaynak arama sahasına ait arama hakkının verilerek ruhsatlandırılması ihalesine katılmış ve ihaleyi 450.000 TL artı KDV bedel ödemeyi kabul ve taahhüt ederek kazanmıştır. Zorlu Jeotermal, ihale kapsamında Kütahya İli, Simav İlçesi, Yeniköy mevkiinde yer alan 4950 hektar büyüklüğündeki Yeniköy jeotermal sahasında jeotermal kaynak araması yapmaya hak kazanmıştır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 143 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Rüzgar Enerjisi Elektrik Üretimi AŞ (“Zorlu Rüzgar”): Zorlu Rüzgar, rüzgar enerjisi santralleri ve her türlü yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretim tesislerini kurmak ve bu tesislerde üretilen elektrik enerjisinin satışını yapmak üzere 2009 yılında kurulmuştur. Rotor, Osmaniye ilinin iki ayrı bölgesinde 50 MW ve 60 MW kurulu güce sahip olacak rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde 5 Ağustos 2008 tarihinden itibaren 25 yıl süre ile elektrik üretmek için sahibi olduğu üretim lisanslarını 16 Kasım 2009 tarih ve 2009/9 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile Zorlu Rüzgar’a devretmiştir. Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye’de inşa edilen ve toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip Sarıtepe (57 MW) ve Demirciler (23,3 MW) Rüzgar Enerji Santralleri Haziran 2016’dan itibaren kısmen devreye alınmaya başlanmış ve 27 Ağustos 2016 tarihi itibarıyla tam kapasitede üretime başlamıştır. Sarıtepe ve Demirciler RES’in 2017 takvim yılında YEKDEM’den faydalanabilmesi için EPDK’ya yapılan başvuru Kasım 2016’da kabul edilmiştir. Bu kapsamda santraller 2017 yılında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında 7,3 ABD Doları cent/kWh’lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 1,28 ABD Doları cent/kWh’lik katkı payından da faydalanarak toplamda 8,58 ABD Doları cent/kWh fiyatından satmaktadır. Zorlu Enerji Pakistan Ltd. (“Zorlu Enerji Pakistan”): Zorlu Enerji Pakistan 13 Eylül 2007 tarihinde, rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerjisi üretim tesisleri kurmak ve bu tesislerde üretilen enerjiyi satmak üzere kurulmuştur. Zorlu Enerji Pakistan’ın Jhimpir bölgesinde inşa ettiği 56,4 MW kurulu güce sahip rüzgar enerji santrali 26 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla Pakistan Ulusal İletim ve Dağıtım Şirketi’ne (“NTDC”) ticari elektrik satışına başlamıştır. Nemrut Jeotermal Elektrik Üretimi AŞ (Nemrut): Nemrut, Bitlis ve çevresindeki jeotermal kaynakların enerji üretiminde değerlendirilmesi amacıyla Zorlu Enerji’nin %75 ve Rarik-Turkison Enerji İnşaat Maden Proje Ltd. Şti’nin %25 oranında kurucu ortaklığında kurulmuş ve 2 Ağustos 2013 tarihinde İstanbul Ticaret Sicili’ne 878732 sicil numarası ile kayıt ve tescil edilmiştir. Bitlis İl Özel İdaresi tarafından, Nemrut’a 23 Eylül 2013 tarihinde yürürlüğe girmek ve Bitlis ili, Tatvan ilçesinde geçerli olmak üzere, 30 yıl süreli Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular İşletme Ruhsatı ve 3 Haziran 2014 tarihine kadar geçerli Jeotermal ve Doğal Kaynaklar Arama Ruhsatı verilmiştir. Arama ruhsatının süre uzatımı için Bitlis İl Özel İdaresi’ne başvurulmuş olup, süreç henüz neticelenmemiştir. Zorlu Solar Enerji Tedarik ve Ticaret AŞ (“Zorlu Solar”): Zorlu Solar, yurt içinde ve yurt dışında güneş enerjisinden elektrik üretmek, solar fotovoltaik (PV) panelleri kiralamak, satmak, satın almak, ihraç etmek, bunları çatılara yerleştirmek ve buna ilişkin her türlü kurulum hizmeti ve danışmanlık hizmeti vermek ve yurt içinde elektrik enerjisi ve/veya kapasite toptan alım ve satım faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Şirketin kuruluşuna ilişkin tescil işlemleri 28 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. 144 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Zorlu Elektrik Enerjisi İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ (“Zorlu Elektrik”): Zorlu Elektrik elektrik enerjisinin yurt içinden ve serbest bölgelerden satın alınarak, yurt içinde toptan veya doğrudan satışı ya da yurt dışı ülkelere ihraç edilmesi amacıyla 2000 yılında kurulmuştur. Toptan elektrik ticareti faaliyetlerinin Zorlu Enerji bünyesinde konsolide edilmek suretiyle faaliyet bütünlüğünün sağlanması ve şeffaflığın artırılması amacıyla, Zorlu Elektrik’in paylarının tamamı Zorlu Enerji tarafından satın alınmış olup, satın almaya ilişkin tescil işlemleri 7 Mart 2016 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. Zorlu Elektrik’in temel faaliyetleri: • Serbest tüketici kapsamındaki kişi ve kurumlara perakende elektrik satışı, • EPİAŞ tarafından işletilen Organize Toptan Elektrik Piyasaları’nda elektrik alım-satımı, • Tezgahüstü (“OTC”) ve Vadeli İşlem Piyasaları’nda (“VIOP”) toptan elektrik ticareti, • Elektrik ihracat ve ithalatı ve • Dengeden sorumlu grup yönetiminden oluşmaktadır. Zorlu Wind Pakistan (Private) Ltd. (“Zorlu Wind Pakistan”): 5 Ocak 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden Zorlu Enerji’nin %99,7 ortaklığında toplam 464 TL karşılığı 10.000 PKR sermayeye sahip ve ana faaliyet konusu rüzgar enerjisinden elektrik üretimi olan “Zorlu Wind Pakistan (Private) Limited” unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. Zorlu Solar Pakistan (Private) Ltd. (“Zorlu Solar Pakistan”): 25 Kasım 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji’nin %99,7 ortaklığında 10.000 PKR sermayeye sahip ve ana faaliyet konusu elektrik üretimi olan “Zorlu Solar Pakistan (Private) Limited” unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin Pakistan’da kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. 7 Aralık 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Solar Pakistan’ın Pakistan’ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 100 MW’lık güneş enerji santrali projesi için yaptığı önlisans başvurusu Punjab Power Development Board tarafından kabul edilmiştir. Bu, Pakistan Hükümeti tarafından 3 yıl sonra kabul edilen ilk yenilenebilir enerji önlisans başvurusu olma özelliği taşımaktadır. Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ (“Zorlu Osmangazi”): 15 Kasım 2016 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji’nin %100 ortaklığında 50.000 TL sermaye sahip ve ana faaliyet konusu elektrik enerjisinin dağıtımı olan “Zorlu Osmangazi Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ” unvanlı bir şirket kurulmuş olup, söz konusu şirketin kayıt ve tescil işlemleri tamamlanmıştır. Zorlu Osmangazi, Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ (“OEDAŞ”) ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin (“OEPSAŞ”) paylarının tamamını 360.000.000 ABD Doları bedelle 2 Şubat 2017 tarihi itibarıyla satın almıştır. OEDAŞ, Eskişehir, Afyon, Bilecik, Kütahya ve Uşak il sınırları dahilinde elektrik enerjisinin dağıtım faaliyetini yürütmektedir. OEPSAŞ ise ilgili dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketidir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 145 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 1 - ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU (Devamı) Dorad Energy Ltd. (“Dorad”): Zorlu Enerji, İsrail’in Ashkelon kentinde 840 MW kapasiteli kombine çevrim doğal gaz santrali yatırımını gerçekleştirmek üzere 2003 yılında Dorad’a %25 oranında ortak olmuştur. Dorad’ın Ashkelon, İsrail’de inşa ettiği 840 MW’lık Dorad kombine çevrim doğal gaz santrali 19 Mayıs 2014 tarihi itibarıyla ticari faaliyete geçmiştir. Ezotech Electric Ltd. (“Ezotech”): Zorlu Enerji’nin %42,15 oranında ortağı olduğu Ezotech, İsrail’de Ashdod Energy Ltd. (“Ashdod”) ve Ramat Negev Energy Ltd. (“Ramat”) şirketlerinin %100’ünü elinde bulundurmak ve iştiraklerin faaliyet planına göre elektrik ticaretinde bulunmak amacıyla kurulmuştur. Ezotech’in diğer ortağı, %57,85 hisse oranıyla İsrail’de enerji santrali projeleri geliştiren ve yatırımı yapan Edeltech Ltd. Şirketi’dir. Ezotech tarafından yürütülen iki doğal gaz kojenerasyon santrali projesinden Ashdod santrali 20 Aralık 2015 tarihinde, Ramat Regev santrali ise 31 Aralık 2015 tarihinde devreye alınmıştır. Santrallerin devreye alınmasıyla piyasa düzenleyicisi “Israel Electric Corporation” tarafından yapılan performans testlerinde daha yüksek üretim değerlerine ulaşılması neticesinde 2016 yılında santrallerin üretim lisansları tadil edilerek Ashdod santralinin kurulu gücü 55 MW’tan 64,54 MW’a, Ramat Negev santralinin kurulu gücü ise 120 MW’tan 126,4 MW’a yükseltilmiştir. Solad Energy Ltd. (“Solad”): Zorlu Enerji’nin %42,15 oranında ortak olduğu Solad Energy Ltd., İsrail’de Ashdod ve Ashkelon’da faaliyet gösteren soya yağı üretim tesisleri ile yakın çevresinde faaliyet gösteren sanayi tesislerine enerji sağlamak amacıyla 2006 yılında yaklaşık 77 MW elektrik ve 70 ton/saat buhar kapasitesine sahip olacak ve doğal gaz ile çalışacak kojenerasyon santral yatırımını gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR 2.1 Uygulanan Finansal Raporlama Standartları İlişikteki konsolide finansal tablolar Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 13 Haziran 2013 tarih ve 28676 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan II-14.1 No’lu “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” hükümlerine uygun olarak hazırlanmış olup Tebliğ’in 5. maddesine istinaden Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (“KGK”) tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları/ Türkiye Finansal Raporlama Standartları (“TMS/ TFRS”) esas alınmıştır. TMS’ler, Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları içermektedir. Şirket ve Türkiye’de kayıtlı olan bağlı ortaklıkları, muhasebe kayıtlarının tutulmasında ve kanuni finansal tablolarının hazırlanmasında, Türk Ticaret Kanunu (“TTK”), vergi mevzuatı ve Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan Tekdüzen Hesap Planını esas almaktadır. Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen maddi duran varlık grubundan arsalar, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar, makine ve teçhizat ile yine, gerçeğe uygun değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak Türk Lirası olarak hazırlanmıştır. Grup’un yurtdışında kayıtlı olan ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları ise finansal tablolarını bulundukları ülkelerin standart, kanun ve düzenlemelerine göre hazırlamakta olup finansal tabloları TMS/TFRS’ye uygun olarak gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak yeniden düzenlenmiştir. Konsolide finansal tablolar, tarihi maliyet esasına göre hazırlanmış kanuni kayıtlara TMS/TFRS uyarınca doğru sunumun yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzenlenmiştir. 146 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.2 Konsolidasyon Esasları a) Konsolide finansal tablolar, aşağıda (b)’den (c)’ye kadar olan paragraflarda yer alan hususlar kapsamında, ana şirket olan Zorlu Enerji ile bağlı ortaklıklarının hesaplarını içermektedir. Konsolidasyon kapsamı içinde yer alan şirketlerin finansal tabloları, konsolide finansal tabloların tarihi itibarıyla ve yeknesak muhasebe ilke ve uygulamaları gözetilerek gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yapılarak TMS / TFRS’ye uygun olarak hazırlanmıştır. Bağlı ortaklıkların faaliyet sonuçları, satın alma veya elden çıkarma işlemlerine uygun olarak söz konusu işlemlerin geçerlilik tarihlerinde dahil edilmiş veya hariç bırakılmışlardır. b) Bağlı ortaklıklar, Zorlu Enerji’nin doğrudan ve / veya dolaylı olarak kendisine ait olan hisseler neticesinde şirketlerdeki hisselerle ilgili oy kullanma hakkının %50’den fazlasını kullanma yetkisi kanalıyla mali ve işletme politikalarını Zorlu Enerji’nin menfaatleri doğrultusunda kontrol etme yetkisi ve gücüne sahip olduğu şirketleri ifade eder. Aşağıda yer alan tabloda 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla bağlı ortaklıklar ve bağlı ortaklıklardaki ortaklık oranları gösterilmektedir. Etkinlik oranları, ortaklık oranları ile aynıdır ve bağlı ortaklıklara ait finansal tablolar, tam konsolidasyon yöntemi kullanılarak konsolide edilmektedir. Bağlı ortaklık Rotor Zorlu Hidroelektrik Zorlu Jeotermal Zorlu Enerji Pakistan Zorlu Wind Pakistan Zorlu Rüzgar Zorlu Doğal Nemrut Zorlu Solar (*) Zorlu Elektrik (**) Zorlu Solar Pakistan (*) Zorlu Osmangazi (*) (*) (**) Zorlu Enerji ve bağlı ortaklıklarının doğrudan veya dolaylı olarak sahip olduğu sermaye payı (%) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 100,00 100,00 100,00 100,00 99,70 100,00 100,00 75,00 100,00 100,00 99,70 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 99,70 100,00 100,00 75,00 - Dipnot 1 Dipnot 1, 2.6 Bağlı ortaklıklar, faaliyetleri üzerindeki kontrolün Grup’a transfer olduğu tarihten itibaren konsolidasyon kapsamına alınır ve kontrolün ortadan kalktığı tarihte de konsolidasyon kapsamından çıkartılır. Gerekli görüldüğünde, bağlı ortaklıklar için uygulanan muhasebe politikaları Grup tarafından uygulanan muhasebe politikaları ile tutarlılığın sağlanması amacıyla değiştirilir. Şirket’in bağlı ortaklıkları üzerinde sahip olduğu payların kayıtlı değeri, ilgili özkaynaklardan mahsup edilmektedir. Şirket ile bağlı ortaklıkları arasındaki işlemler ve bakiyeler konsolidasyon kapsamında karşılıklı olarak silinmiştir. Şirket’in ve bağlı ortaklıklarının, bağlı ortaklıklarda sahip olduğu hisselere ait temettüler, sırasıyla, ilgili dönem gelirinden ve özkaynaklardan çıkarılmıştır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 147 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.2. Konsolidasyon Esasları (Devamı) c) Grup’un, önemli etkilere sahip olduğu ancak kontrolünün olmadığı iştirakleri üzerindeki oy hakları, genellikle %20 ile %50 aralığında olmaktadır. İştiraklerdeki yatırımlar, özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilmektedir. Aşağıda yer alan tabloda 31 Aralık 2016 ve 31 Aralık 2015 tarihleri itibarıyla iştirakler ve iştiraklerdeki etkin ortaklık oranları gösterilmektedir. İştirakler Solad Energy Ltd. Dorad Energy Ltd. Ezotech Electric Ltd. 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 %42,15 %25,00 %42,15 %42,15 %25,00 %42,15 d) Bağlı ortaklıkların net varlıkları ve faaliyet sonuçlarında ana ortaklık dışı paya sahip hissedarların payları, konsolide bilanço ve kapsamlı gelir tablosunda “kontrol dışı paylar” olarak gösterilmektedir. 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları’ndaki değişiklikler a. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yürürlükte olan yeni standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar: • TFRS 14, “Düzenlemeye dayalı erteleme hesapları”; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik, ilk defa TFRS uygulayacak şirketlerin, düzenlemeye dayalı erteleme hesap bakiyelerini önceki genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre finansal tablolarına yansıtmaya devam etmesine izin vermektedir. Ancak daha önce TFRS uygulamış ve ilgili tutarı muhasebeleştirmeyecek diğer şirketlerle karşılaştırılabilirliği sağlamak adına, tarife düzenlemesinin etkisinin diğer kalemlerden ayrı olarak sunulması istenmektedir. • 2014 Dönemi yıllık iyileştirmeler; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. İyileştirmeler 4 standartta değişiklik getirmiştir: - TFRS 5, “Satış amaçlı elde tutulan duran varlıklar ve durdurulan faaliyetler”, satış yöntemlerine ilişkin değişiklik - TFRS 7, “Finansal araçlar: Açıklamalar”, TFRS 1’e bağlı olarak yapılan, hizmet sözleşmelerine ilişkin değişiklik - TMS 19, “Çalışanlara sağlanan faydalar” iskonto oranlarına ilişkin değişiklik - TMS 34, “Ara dönem finansal raporlama” bilgilerin açıklanmasına ilişkin değişiklik. • TFRS 11, “Müşterek anlaşmalar”daki değişiklik; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Müşterek faaliyetlerde pay edinimi ile ilgilidir. Standarttaki değişiklik ile işletme tanımına giren bir müşterek faaliyette pay satın ediniminde bu payın nasıl muhasebeleşeceği konusunda açıklık getirilmiştir. • TMS 16, “Maddi duran varlıklar”, ve TMS 41 “Tarımsal faaliyetler”, 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinden itibaren geçerlidir. Bu değişiklik üzüm asması, kauçuk ağacı, palmiye ağacı gibi bitkilerin finansal raporlamasını değiştirmektedir. Taşıyıcı bitkilerin, maddi duran varlıkların üretim sürecinde kullanılmasına benzemesi sebebiyle, maddi duran varlıklarla aynı şekilde muhasebeleştirilmesine karar verilmiştir. Buna bağlı olarak bu değişiklik ile bu bitkiler TMS 41’in kapsamından çıkararak TMS 16’nın kapsamına alınmıştır. Taşıyıcı bitkiler üzerinde büyüyen ürünler ise TMS 41 kapsamındadır. 148 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları’ndaki değişiklikler (Devamı) a. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yürürlükte olan yeni standartlar ile mevcut önceki standartlara getirilen değişiklikler ve yorumlar (Devamı): • TMS 16 ve TMS 38’deki değişiklik: “Maddi duran varlıklar” ve “Maddi olmayan duran varlıklar”, 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikle bir varlığın kullanımını içeren bir faaliyetten elde edilen hasılatın, genellikle varlığın ekonomik yararlarının tüketimi dışındaki etkenleri yansıttığından, hasılat esaslı amortisman ve itfa yöntemi kullanımının uygun olmadığına dair açıklık getirilmiştir. • TMS 27, “Bireysel finansal tablolar”; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklik, işletmelere bireysel mali tablolarında, bağlı ortaklık, iştirakler ve iş ortaklıklarındaki yatırımlarını muhasebeleştirirken özkaynak yönetimini kullanmalarına izin vermektedir. • TFRS 10, “Konsolide finansal tablolar” ve TMS 28 “İştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar”; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler yatırım işletmeleri ve onların bağlı ortaklıkları için konsolidasyon muafiyeti uygulamasına açıklık getirir. • TMS 1, “Finansal tabloların sunuluşu”; 1 Ocak 2016 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. TMSK’nın ‘açıklama girişimi’ projesinin bir parçası olarak, bu değişiklikler ile finansal raporların sunum ve açıklamalarını iyileştirmek amaçlanmıştır. b. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yayınlanmış ancak henüz yürürlüğe girmemiş olan standartlar ve değişiklikler: • TMS 7, “Nakit akış tabloları”ndaki değişiklikler; 1 Ocak 2017 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler finansal tablo okuyucularının finansman faaliyetlerinden kaynaklanan yükümlülük değişikliklerini değerlendirebilmelerine imkan veren ek açıklamalar getirmiştir. Değişiklikler TMSK’nın ‘açıklama girişimi’ projesinin bir parçası olarak finansal tablo açıklamalarının nasıl geliştirilebileceğine dair çıkarılmıştır. • TMS 12, “Gelir vergileri”ndeki değişiklikler; 1 Ocak 2017 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Değişiklik bir varlığın gerçeğe uygun değerinden ölçülmesi ve gerçeğe uygun değerinin vergi matrahının altında kalması durumunda ertelenmiş verginin muhasebeleştirilmesi ile ilgili netleştirme yapmaktadır. Ayrıca ertelenmiş vergi varlıklarının muhasebeleştirilmesi ile ilgili diğer bazı yönleri de açıklığa kavuşturmaktadır. • TFRS 2, “Hisse bazlı ödemeler”deki değişiklikler; 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Değişiklik nakde dayalı hisse bazlı ödemelerin ölçüm esaslarını ve bir ödüllendirmeyi nakde dayalıdan özkaynağa dayalıya çeviren değişikliklerin nasıl muhasebeleştirileceğini açıklamaktadır. Bu değişiklik aynı zamanda bir işverenin çalışanının hisse bazlı ödemesine ilişkin bir miktarı kesintiyle ayırarak bunu vergi dairesine ödemekle yükümlü olduğu durumlarda, TFRS 2’nin esaslarına bir istisna getirerek, bu tarz bir ödülün sanki tamamen özkaynağa dayalıymışçasına işlem görmesini gerektirmektedir. • TFRS 9, “Finansal araçlar”; 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu standart TMS 39’un yerini almaktadır. Finansal varlıklar ve yükümlülüklerin sınıflandırması ve ölçülmesi ile ilgili zorunlulukları ve aynı zamanda şuanda kullanılmakta olan, gerçekleşen değer düşüklüğü zararı modelinin yerini alacak olan beklenen kredi riski modelini de içermektedir. • TFRS 15, “Müşterilerle yapılan sözleşmelerinden doğan hasılat”; 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Amerika’da Kabul Görmüş Muhasebe Standartları ile yapılan uyum çalışması sonucu ortaya çıkan yeni standart hasılatın finansal raporlamasını ve finansal tabloların toplam gelirlerinin dünya çapında karşılaştırılabilir olmasını sağlamayı amaçlamıştır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 149 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları’ndaki değişiklikler (Devamı) b. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yayınlanmış ancak henüz yürürlüğe girmemiş olan standartlar ve değişiklikler (Devamı): • TFRS 15, “Müşterilerle yapılan sözleşmelerinden doğan hasılat”taki değişiklikler; Bu değişikliklerle edim yükümlülüklerini belirleyen uygulama rehberliğine, fikri mülkiyet lisanslarının muhasebesine ve işletmenin asil midir yoksa aracı mıdır değerlendirmesine (net hasılat sunumuna karşın brüt hasılat sunumu) ilişkin açıklamaları içermektedir. Uygulama rehberliğindeki bu alanların her biri için yeni ve değiştirilmiş açıklayıcı örnekler eklenmiştir. TMSK, aynı zamanda yeni hasılat standardına geçiş ile ilgili ek pratik tedbirler getirmiştir. • TFRS 16, “Kiralama işlemleri”; 1 Ocak 2019 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir, TFRS 15 ‘Müşteri sözleşmelerinden hasılat’ standardının uygulanması durumunda erken uygulamaya izin verilmektedir. Yeni standart hemen hemen tüm kiralama sözleşmeleri için kiralayanların gelecekteki kira ödemelerini yansıtan bir kiralama yükümlülüğü ve karşılığında da bir ‘varlık kullanım hakkı’ muhasebeleştirmesini gerektirmektedir. TMSK bu gerekliliğe ek olarak seçimlik bir istisna hakkı da getirmiştir, bu istisna sadece kiralayan taraflar için kısa vadeli kiralama işlemleri ve düşük değerli varlık kiralamaları için geçerlidir. Kiraya verenler için muhasebe neredeyse aynı kalmaktadır. Ancak, TMSK’nın kiralama işlemlerinin tanımını değiştirmesinden ötürü (sözleşmelerdeki içeriklerin birleştirilmesi ya da ayrıştırılmasındaki rehberliği değiştirdiği gibi) kiraya verenler de bu yeni standarttan etkileneceklerdir. En azından yeni muhasebe modelinin kiraya verenler ve kiralayanlar arasında pazarlıklara neden olacağı beklenmektedir. TFRS 16’ya göre, bir sözleşme bir süreliğine bir tutar karşılığında belirlenmiş bir varlığın kullanımını kontrol etme hakkını içeriyorsa o sözleşme bir kiralama sözleşmesidir ya da kiralama işlemi içermektedir. • TFRS 4, ‘Sigorta Sözleşmeleri’ndeki değişiklikler; 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. TFRS 4’de yapılan değişiklik sigorta şirketleri için ‘örtülü yaklaşım (overlay approach)’ ve ‘erteleme yaklaşımı (deferral approach)’ olarak iki farklı yaklaşım sunmaktadır. Buna göre: - Sigorta sözleşmeleri tanzim eden tüm şirketlere yeni sigorta sözleşmeleri standardı yayımlanmadan önce TFRS 9 uygulandığında çıkabilecek dalgalanmayı kâr veya zarardan ziyade diğer kapsamlı gelirlerde muhasebeleştirme hakkı sağlayacaktır ve - Faaliyetleri ağırlıklı olarak sigorta ile bağlantılı olan şirketlere isteğe bağlı olarak 2021 yılına kadar geçici TFRS 9’u uygulama muafiyeti getirecektir. TFRS 9 uygulamayı erteleyen işletmeler halihazırda var olan IAS 39 ‘Finansal Araçlar’ standardını uygulamaya devam edeceklerdir. • TMS 40, ‘Yatırım amaçlı gayrimenkuller’ standardındaki değişiklikler; 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Yatırım amaçlı gayrimenkullerin sınıflandırılmasına ilişkin yapılan bu değişiklikler, kullanım amacında değişiklik olması durumunda yatırım amaçlı gayrimenkullere ya da gayrimenkullerden yapılan sınıflandırmalarla ilgili netleştirme yapmaktadır. Bir gayrimenkulün kullanımının değişmesi durumunda bu gayrimenkulün ‘yatırım amaçlı gayrimenkul’ tanımlarına uyup uymadığının değerlendirilmesinin yapılması gerekmektedir. Bu değişim kanıtlarla desteklenmelidir. • 2014-2016 Dönemi yıllık iyileştirmeler; 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu değişiklikler 3 standardı etkilemektedir: - TFRS 1, ‘Türkiye finansal raporlama standartlarının ilk uygulaması’, TFRS 7, TMS 19, ve TFRS 10 standartlarının ilk kez uygulama aşamasında kısa dönemli istisnalarının 1 Ocak 2018’den itibaren geçerli olarak kaldırılmıştır. 150 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.3 Türkiye Finansal Raporlama Standartları’ndaki değişiklikler (Devamı) b. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yayınlanmış ancak henüz yürürlüğe girmemiş olan standartlar ve değişiklikler (Devamı): - TFRS 12 ‘Diğer işletmelerdeki paylara ilişkin açıklamalar’, standardın kapsamına ilişkin bir netleştirme yapılmıştır. 1 Ocak 2017 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinden itibaren geriye dönük olarak uygulanacaktır. - TMS 28 ‘İştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar’, 1 Ocak 2018’den itibaren geçerli olarak bir iştirak ya da iş ortaklığının gerçeğe uygun değerden ölçülmesine ilişkin değişiklik. • TFRS Yorum 22, ‘Yabancı para cinsinden yapılan işlemler ve avanslar ödemeleri’, 1 Ocak 2018 tarihinde veya bu tarihten sonra başlayan yıllık raporlama dönemlerinde geçerlidir. Bu yorum yabancı para cinsinden yapılan işlemler ya da bu tür işlemlerin bir parçası olarak yapılan ödemelerin yabancı bir para cinsinden yapılması ya da fiyatlanması konusunu ele almaktadır. Bu yorum tek bir ödemenin yapılması/alınması durumunda ve birden fazla ödemenin yapıldığı/alındığı durumlara rehberlik etmektedir. Bu rehberliğin amacı uygulamadaki çeşitliliği azaltmaktadır. Grup yukarıda yer alan değişikliklerin operasyonlarına olan etkilerini değerlendirip geçerlilik tarihinden itibaren uygulayacaktır. Yukarıdaki standart ve yorumların, gelecek dönemlerde Grup’un konsolide finansal tabloları üzerinde önemli bir etki yaratmayacağı beklenmektedir. 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti a) Hasılatın Muhasebeleştirilmesi Satışlar, elektrik teslimatının gerçekleşmesi durumunda aldığı veya alacağı tutarın gerçeğe uygun değeridir. Satışlar, tahakkuk esasına göre, faturalanan tutarlar üzerinden kaydedilir. Net satışlar, faturalanmış elektrik teslimatının, satış komisyonları ve satış vergileri düşüldükten sonraki tutarları üzerinden gösterilir. Faiz geliri etkin faiz yöntemi kullanılmak suretiyle vadesine kalan süre içinde tahakkuk esasına göre kayıtlara yansıtılır. b) Ticari Alacaklar ve Değer Düşüklüğü Doğrudan bir borçluya hizmet tedariki (elektrik tedariki) ile oluşan Şirket kaynaklı ticari alacaklar, iskonto edilmiş maliyeti üzerinden değerlendirilmiştir. Belirtilmiş bir faiz oranı bulunmayan kısa vadeli ticari alacaklar, faiz tahakkuk etkisinin önemsiz olması durumunda fatura tutarından değerlendirilmiştir. Şüpheli alacak karşılığı, ancak bütün alacağın tahsil edilemeyeceği doğrultusunda objektif kanıt olduğunda ayrılmaktadır. Ayrılan karşılık, ticari alacağın ilk kayıt tutarı ile alınan garanti ve teminatlar da dahil olmak üzere ileride tahsil edilebilecek nakit akımlarının bugünkü değerini ifade eden, tahsil edilebilecek tutarı arasındaki farktır. Şüpheli alacak tutarına karşılık ayrılmasını takiben, şüpheli alacak tutarının tamamının veya bir kısmının tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen tutar ayrılan şüpheli alacak karşılığından düşülerek diğer gelirlere kaydedilir. c) Nakit ve Nakit Benzerleri Nakit ve nakit benzerleri, eldeki nakit, vadesiz mevduat ve vadeleri üç ay veya üç aydan daha az olan nakde kolayca çevrilebilen ve önemli tutarda değer değişikliği riskini taşımayan yüksek likiditeye sahip diğer kısa vadeli yatırımlardır (Dipnot 4). Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 151 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) d) İlişkili Taraflar Aşağıdaki kriterlerden birinin varlığında taraf Grup ile ilişkili sayılır: a) Söz konusu tarafın, doğrudan ya da dolaylı olarak bir veya birden fazla aracı yoluyla: i) İşletmeyi kontrol etmesi, işletme tarafından kontrol edilmesi ya da işletme ile ortak kontrol altında bulunması (ana ortaklıklar, bağlı ortaklıklar ve aynı iş dalındaki bağlı ortaklıklar dahil olmak üzere), ii) Grup üzerinde önemli etkisinin olmasını sağlayacak payının olması, veya iii) Grup üzerinde ortak kontrole sahip olması, b) Tarafın, Grup’un bir iştiraki olması, c) Tarafın, Grup’un ortak girişimci olduğu bir iş ortaklığı olması, d) Tarafın, Grup’un veya ana ortaklığının kilit yönetici personelinin bir üyesi olması, e) Tarafın, (a) ya da (d)’de bahsedilen herhangi bir bireyin yakın bir aile üyesi olması, f) Tarafın; kontrol edilen, ortak kontrol edilen ya da önemli etki altında veya (d) ya da (e)’de bahsedilen herhangi bir bireyin doğrudan ya da dolaylı olarak önemli oy hakkına sahip olduğu bir işletme olması, veya, g) Tarafın, işletmenin ya da işletme ile ilişkili taraf olan bir işletmenin çalışanlarına işten ayrılma sonrasında sağlanan fayda planları olması gerekir. İlişkili taraflarla yapılan işlem, ilişkili taraflar arasında kaynakların, hizmetlerin ya da yükümlülüklerin bir bedel karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın transferidir. Grup, ilişkili taraflarıyla olağan faaliyetleri çerçevesinde iş ilişkisine girmektedir (Dipnot 25). e) Fonksiyonel ve Raporlama Para Birimi Konsolide finansal tablolar ana şirketin işlevsel ve raporlama para birimi olan TL cinsinden sunulmuştur. Konsolide finansal tablolar, makul değerleri ile gösterilen finansal varlık ve yükümlülüklerin dışında, tarihi maliyet esası baz alınarak hazırlanmıştır. Şirket ve Türkiye’de kayıtlı olan bağlı ortaklıkları muhasebe kayıtlarını ve finansal tablolarını TL cinsinden Türk Ticaret Kanunu, vergi mevzuatı ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılmış tekdüzen muhasebe planına uygun olarak hazırlamaktadır. Yabancı ülkelerde yerleşik bağlı ortaklıkların muhasebe kayıtları ve yasal finansal tabloları faaliyette bulundukları ülkenin para birimleri cinsinden, o ülkedeki kanun ve yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanmış olup TFRS uyarınca doğru sunum yapılması amacıyla gerekli düzeltme ve sınıflandırmalar yansıtılarak düzeltilmiştir. Yabancı ülkelerde yerleşik bağlı ortaklıkların aktif ve pasifleri bilanço tarihindeki döviz kuru, gelir ve giderleri ortalama döviz kuru kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmiştir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özkaynak içerisindeki yabancı para çevrim farkları kalemi altında takip edilmektedir. 152 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) f) Maddi Duran Varlıklar Grup, TMS 16 “Maddi Duran Varlıklar” standardına uygun olarak arazi ve arsalar, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar, makine, tesis ve cihazlar için 20 Nisan 2015, 29 Ocak 2016 ve 16 Ocak 2017 tarihlerinde Avrupa Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ ve 3 Ağustos 2015 tarihinde A A Baig & Co. Chartered Accountants tarafından yapılan değerleme çalışmalarında tespit edilen makul değerleri baz alarak “Yeniden değerleme modelini” benimsemiştir. Motorlu taşıtlar önceki yıllarla tutarlı olarak elde etme maliyetleri üzerinden, birikmiş amortisman ve mevcutsa kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan değerleri ile finansal tablolara yansıtılmaktadır. Arazi, arsa ve binanın makul değerinin tespitinde “Maliyet yöntemi” ve “Gelirlerin Kapitalizasyonu-INA analizi” yöntemi kullanılmıştır. Zorlu Doğal, Rotor, Zorlu Jeotermal, Zorlu Pakistan ve Zorlu Rüzgar’a ait makina, tesis ve cihazlar için makul değerin tespitinde “Gelirlerin Kapitalizasyonu-INA analizi” ve Zorlu Enerji’ye ait makina, tesis ve cihazlar için makul değerin tespitinde ise “Maliyet yöntemi” (“Emsal Karşılaştırma Yöntemi”) kullanılmıştır. Maddi duran varlıklarda, söz konusu yeniden değerleme sonucu meydana gelen artışlar, bilançoda özkaynaklar grubunda yer alan yeniden değerleme fonu hesabına ertelenmiş vergi etkisi netlendikten sonra, alacak kaydedilmektedir. Yeniden değerlenen varlıkların taşınan değerleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları (gelir tablosuna yansıtılan amortisman) ile bu varlıkların elde etme maliyetleri üzerinden hesaplanan amortisman ve itfa payları arasındaki fark her yıl ertelenmiş vergi etkisi netlendikten sonra yeniden değerleme fonundan birikmiş kâr/zarara transfer edilir. Aynı uygulama maddi duran varlık çıkışlarında da geçerlidir. Arsalar ekonomik ömürleri sonsuz olarak kabul edildiği için amortismana tabi tutulmamıştır. Amortisman, maddi varlıkların değerleri üzerinden faydalı ömürleri esas alınarak doğrusal amortisman yöntemi ile ayrılmaktadır. Söz konusu varlıkların tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıda belirtilmiştir: Yıllar Binalar Yer altı ve yer üstü düzenleri Makine ve teçhizat Motorlu taşıtlar Döşeme ve demirbaşlar 30-50 15-48 2-31 4-7 2-50 Her bilanço tarihinde, varlıkların hurda değeri ve faydalı ömürleri gözden geçirilir ve gerekli düzenlemeler yapılır. Maddi duran varlıkların bakım ve onarım giderleri normalde gider hesaplarına kaydedilmektedir. Ancak, eğer varlıklarda genişletme veya önemli ölçüde geliştirme ile sonuçlanırsa aktifleştirilebilir ve ilişkilendirildiği sabit kıymetin kalan ekonomik ömrü üzerinden amortisman ayrılır. Maddi duran varlıkların elden çıkartılması sonucu oluşan kâr veya zarar, düzeltilmiş tutarlar ile tahsil olunan tutarların karşılaştırılması ile belirlenir ve cari dönemde ilgili gelir ve gider hesaplarına yansıtılır. Bir varlığın kayıtlı değeri, varlığın tahmini geri kazanılabilir değerinden daha yüksekse, kayıtlı değer derhal geri kazanılabilir değerine indirilir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 153 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) g) Maddi Olmayan Duran Varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar, 1 Ocak 2005 tarihinden önce iktisap edilen kalemler için TL’nin 31 Aralık 2004 tarihindeki alım gücüyle ifade edilen düzeltilmiş elde etme maliyetleri üzerinden, 1 Ocak 2005 tarihinden sonra iktisap edilen kalemler için ise elde etme maliyetleri üzerinden, birikmiş itfa payı ve mevcutsa kalıcı değer düşüklüğünün indirilmesi sonrasında oluşan değerleri ile finansal tablolara yansıtılmaktadır. Maddi olmayan duran varlıklar lisanslar ve bilgisayar yazılımlarını içermektedir (Dipnot 14). Ticari işletme lisansları Ayrı olarak elde edilen ticari işletme lisansları maliyet değerleriyle gösterilmektedir. Ticari işletme lisanslarının sınırlı faydalı ömürleri vardır ve maliyetten birikmiş itfa payları düşüldükten sonraki değerleri ile takip edilirler. Ticari işletme lisanslarının itfa payları, tahmini faydalı ömürleri boyunca 15- 30 yıl maliyet değerleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak hesaplanır. Bilgisayar yazılımları Bilgisayar yazılımları, elde etme maliyeti üzerinden kaydedilir. Bilgisayar yazılımları tahmini sınırlı faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi ile amortismana tabi tutulur ve elde etme maliyetinden birikmiş itfa payının düşülmesi ile bulunan değer üzerinden taşınırlar. Bilgisayar yazılımlarının tahmin edilen faydalı ömürleri 3-15 yıldır. h) Finansal Olmayan Varlıkların Değer Düşüklüğü Grup, maddi ve maddi olmayan duran varlıkları da içeren her varlık için her bir bilanço tarihinde, söz konusu varlığa ilişkin değer kaybının olduğuna dair herhangi bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Kullanıma uygun olmayan maddi olmayan duran varlıklarda ise geri kazanılabilir tutar her bir bilanço tarihinde tahmin edilir. Eğer söz konusu varlığın veya o varlığa ait nakit üreten herhangi bir biriminin kayıtlı değeri, kullanım veya satış yoluyla geri kazanılacak tutarından yüksekse değer düşüklüğü meydana gelmiştir. Değer düşüklüğü kayıpları gelir tablosunda muhasebeleştirilir. Bir varlıkta oluşan değer düşüklüğü kaybı, o varlığın geri kazanılabilir tutarındaki müteakip artışın, değer düşüklüğünün kayıtlara alınmasını izleyen dönemlerde ortaya çıkan bir olayla ilişkilendirilebilmesi durumunda daha önce değer düşüklüğü ayrılan tutarı geçmeyecek şekilde geri çevrilir. i) Alınan Krediler ve Borçlanma Maliyetleri Krediler, alındıkları tarihlerde, alınan kredi tutarından işlem masrafları çıkartıldıktan sonraki değerleriyle kaydedilir. Krediler, sonradan etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyet değeri üzerinden belirtilir. İşlem masrafları düşüldükten sonra kalan tutar ile iskonto edilmiş maliyet değeri arasındaki fark, gelir tablosuna kredi dönemi süresince finansman maliyeti olarak yansıtılır. Grup’un bilanço tarihinden itibaren oniki ay için yükümlülüğü geri ödemeyi erteleme gibi koşulsuz hakkı bulunmuyorsa krediler, kısa vadeli yükümlülükler olarak sınıflandırılır. Ayrıca bilanço tarihi itibarıyla veya bilanço tarihi öncesinde, alınan kredinin temin eden finansal kuruluş tarafından geri çağırılmasına neden olabilecek; söz konusu kredi sözleşmelerindeki koşulların ihlali durumunda ilgili kredinin uzun vadeye düşen kısmı da kısa vadeli yükümlülükler içerisinde gösterilir. 154 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) i) Alınan Krediler ve Borçlanma Maliyetleri (Devamı) Kredilerden kaynaklanan finansman maliyetleri, özellikli varlıkların iktisabı veya inşası ile ilişkilendirildikleri takdirde, özellikli varlıkların maliyet bedeline dahil edilirler. Özellikli varlıklar amaçlandığı şekilde kullanıma veya satışa hazır hale getirilmesi uzun bir süreyi gerektiren varlıkları ifade eder. Diğer borçlanma maliyetleri oluştuğu dönemde kâr veya zarar tablosuna kaydedilir. Finansal borçlar sözleşmede belirtilen yükümlülük yerine getirildiğinde, iptal edildiğinde veya zaman aşımına uğradığında finansal durum tablosundan çıkarılır. Ortadan kalkan veya başka bir tarafa devredilen finansal borcun defter değeri ile devredilen her türlü nakit dışı varlık veya üstlenilen her türlü borç da dahil olmak üzere anılan borca ilişkin olarak ödenen tutar arasındaki fark, diğer gelir veya finansman gideri olarak kâr veya zararda muhasebeleştirilir. Finansal borçların yeniden yapılandırılması durumunda, bu borca ilişkin gerçekleşen her türlü maliyet ve bedel, borcun kayıtlı değerinden indirilerek yeniden yapılandırılmış kredi sözleşmesinin kalan ömrü boyunca amortismana tabi tutulmaktadır. Grup, ihtiyaç duyması halinde faktoring yoluyla nakit ihtiyaçlarını karşılamakta olup, ilişikteki finansal tablolarda faktoring borçları finansal borçlar içerisinde sınıflandırılmıştır (Dipnot 5). Faktoring kaynaklı finansal borçlar iskonto edilmiş maliyet ile ifade edilmiştir. Grup, yatırımlarının finansmanında kullanmak üzere tahvil ihracı gerçekleştirmiştir. İtfa edilmiş maliyetinden ölçülen tahviller, ilk muhasebeleştirilmeleri sırasında gerçeğe uygun değerlerinden ölçülürler. Tahvillerin ilk muhasebeleştirmesinde, ilgili tahvilin ihracı ile doğrudan ilişkilendirilebilen işlem maliyetleri bunların gerçeğe uygun değerlerinden düşülür. j) Ticari Borçlar Ticari borçlar, gerçeğe uygun değerleriyle deftere alınır ve müteakip dönemlerde etkin faiz oranı yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş değerleri ile muhasebeleştirilir. k) Karşılıklar, Koşullu Varlık ve Yükümlülükler Karşılıklar, Grup’un bilanço tarihi itibarıyla mevcut bulunan ve geçmişten kaynaklanan yasal veya yapısal bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğü yerine getirmek için ekonomik fayda sağlayan kaynakların çıkışının gerçekleşme olasılığının olması ve yükümlülük tutarı konusunda güvenilir bir tahminin yapılabildiği durumlarda muhasebeleştirilmektedir. Geçmiş olaylardan kaynaklanan ve mevcudiyeti işletmenin tam olarak kontrolünde bulunmayan gelecekteki bir veya daha fazla kesin olmayan olayın gerçekleşip gerçekleşmemesi ile teyit edilebilmesi mümkün olmayan yükümlülükler finansal tablolara dahil edilmemekte ve koşullu yükümlülükler olarak değerlendirilmektedir (Dipnot 15). Koşullu varlıklar, genellikle, ekonomik yararların işletmeye girişi olasılığını doğuran, planlanmamış veya diğer beklenmeyen olaylardan oluşmaktadır. Koşullu varlıkların finansal tablolarda gösterilmeleri, hiçbir zaman elde edilemeyecek bir gelirin muhasebeleştirilmesi sonucunu doğurabileceğinden, sözü edilen varlıklar finansal tablolarda yer almamaktadır. Koşullu varlıklar, ekonomik faydaların işletmeye girişleri olası ise finansal tablo dipnotlarında açıklanmaktadır. Koşullu varlıklar ilgili gelişmelerin finansal tablolarda doğru olarak yansıtılmalarını teminen sürekli olarak değerlendirmeye tabi tutulur. Ekonomik faydanın Grup’a girmesinin neredeyse kesin hale gelmesi durumunda ilgili varlık ve buna ilişkin gelir, değişikliğin oluştuğu dönemin finansal tablolarına yansıtılır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 155 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) l) Çalışanlara Sağlanan Faydalara İlişkin Yükümlülükler Kıdem tazminatı karşılıkları: İş Kanunu’na göre grubun bir yılını tamamlayan ve sebepsiz yere işten çıkartılan, askerlik görevini yapmak için çağrılan, vefat eden, 25 yıllık hizmet süresini doldurup (kadınlarda 20 yıl) emeklilik yaşını doldurarak (kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş) emekli olan çalışanlarına kıdem tazminatı ödeme yükümlülüğü vardır. Kıdem tazminatı karşılığı, TMS 19 “Çalışanlara sağlanan faydalar” standardı uyarınca, Grup’un, personelin Türk İş Kanunu uyarınca emekliye ayrılmasından doğacak gelecekteki olası yükümlülüklerinin aktüeryal tekniklerle belirlenen tahmini toplam karşılığının şimdiki zamana indirgenmiş değerini ifade eder (Dipnot 17). m) Pay Başına Kazanç / (Kayıp) Pay başına kazanç / (kayıp), net dönem kârının dönem içindeki hisselerin ağırlıklı ortalamasına bölünmesiyle hesaplanır. Dönem içerisinde içsel kaynaklardan sermaye artırımı yapılması halinde, hisselerin ağırlıklı ortalaması hesaplanırken yeni bulunan değerin dönem başı itibarıyla da geçerli olduğu kabul edilir. Şirketler mevcut hissedarlara birikmiş kârlardan ve izin verilen yedeklerden hisseleri oranında hisse dağıtarak (“Bedelsiz Hisseler”) sermayelerini artırabilir. Pay başına kazanç hesaplanırken, bu bedelsiz hisse ihracı çıkarılmış hisseler olarak sayılır. Dolayısıyla hisse başına kâr hesaplamasında kullanılan ağırlıklı hisse adedi ortalaması, hisselerin bedelsiz olarak çıkarılmasını geriye dönük olarak uygulamak suretiyle elde edilir (Dipnot 26). n) Dönem Vergi Gideri ve Ertelenmiş Vergi Varlık ve Yükümlülükleri Dönemin kâr veya zararı üzerindeki vergi yükümlülüğü, cari dönem vergisi ve ertelenmiş vergiyi içermektedir. Cari yıl vergi yükümlülüğü, dönem kârının vergiye tabi olan kısmı üzerinden ve bilanço tarihi itibarıyla geçerli olan vergi oranları ile yürürlükteki vergi mevzuatı uyarınca hesaplanan vergi yükümlülüğünü ve geçmiş yıllardaki vergi yükümlülüğü ile ilgili düzeltme kayıtlarını içermektedir. Ertelenmiş vergi, yükümlülük yöntemi kullanılarak, varlık ve yükümlülüklerin konsolide bilançodaki kayıtlı değerleri ile vergi değerleri arasında oluşan geçici farklar üzerinden hesaplanır. Varlık ve yükümlülüklerin vergi değeri, vergi mevzuatı çerçevesinde söz konusu varlık ve yükümlülükler ile ilgili gelecek dönemlerde vergi matrahını etkileyecek tutarları ifade eder. Ertelenmiş vergi, yürürlükte olan veya bilanço tarihi itibarıyla yürürlüğe giren vergi oranları ve vergi mevzuatı dikkate alınarak, vergi varlığının gerçekleşeceği veya yükümlülüğünün ifa edileceği dönemde uygulanması beklenen vergi oranları üzerinden hesaplanır. Ertelenmiş vergi varlığı veya yükümlülüğü, söz konusu geçici farkların ortadan kalkacağı ilerideki dönemlerde ödenecek vergi tutarlarında yapacakları tahmin edilen artış ve azalış oranlarında konsolide finansal tablolara yansıtılmaktadırlar. Ertelenmiş vergi yükümlülüğü, tüm vergilendirilebilir geçici farklar için hesaplanırken ertelenmiş vergi varlığı gelecekte vergiye tabi kâr elde etmek suretiyle indirilebilir geçici farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla konsolide finansal tablolara alınır. Ertelenmiş vergi varlığının bir kısmının veya tamamının sağlayacağı faydanın elde edilmesine imkan verecek düzeyde mali kâr elde etmenin muhtemel olmadığı ölçüde, ertelenmiş vergi varlığının kayıtlı değeri azaltılır. 156 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) n) Dönem Vergi Gideri ve Ertelenmiş Vergi Varlık ve Yükümlülükleri (Devamı) Aynı ülkenin vergi mevzuatına tabi olunması ve cari vergi varlıklarının cari vergi yükümlülüklerinden mahsup edilmesi konusunda yasal olarak uygulanabilir bir hakkın bulunması şartlarıyla ertelenmiş vergi varlıkları ve ertelenmiş vergi yükümlülükleri, karşılıklı olarak birbirinden mahsup edilir (Dipnot 19). o) Nakit Akış Tablosu Konsolide nakit akış tablosunda, döneme ilişkin nakit akımları işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerine göre sınıflandırılarak raporlanır. İşletme faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup’un elektrik satışı faaliyetlerinde kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Yatırım faaliyetleriyle ilgili nakit akımları, Grup’un yatırım faaliyetlerinde (duran varlık yatırımları ve finansal yatırımlar) kullandığı ve elde ettiği nakit akımlarını gösterir. Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, Grup’un finansman faaliyetlerinde kullandığı kaynakları ve bu kaynakların geri ödemelerini gösterir. Nakit ve nakit benzeri değerler, nakit ve banka mevduatı ile tutarı belirli nakde kolayca çevrilebilen kısa vadeli, yüksek likiditeye sahip ve vadesi 1 yıl veya daha kısa olan yatırımları içermektedir (Dipnot 4). p) Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar Bilanço tarihinden sonraki olaylar, dönem kârına ilişkin herhangi bir duyuru veya diğer seçilmiş finansal bilgilerin kamuya açıklanmasından sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bilanço tarihi ile bilançonun yayımı için yetkilendirilme tarihi arasındaki tüm olayları kapsar. Grup, bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, konsolide finansal tablolara alınan tutarları bu yeni duruma uygun şekilde düzeltir (Dipnot 28). r) Sermaye ve Temettü Adi hisseler, sermaye olarak sınıflandırılır. Adi hisseler üzerinden dağıtılan temettü, beyan edildiği dönemde birikmiş kârlardan indirilerek kaydedilir (Dipnot 18). s) Paylara İlişkin Primler Paylara ilişkin primler Grup’un elinde bulunan bağlı ortaklık ya da iştirak hisselerinin nominal bedelinden daha yüksek bir fiyat üzerinden satılması neticesinde oluşan farkı ya da Grup’un iktisap ettiği şirketler ile ilgili çıkarmış olduğu hisselerin nominal değerleri ile makul değerleri arasındaki farkı temsil eder (Dipnot 18). Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 157 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) t) Türev Araçlar ve Riskten Korunma İşlemleri Türev araçlar ilk olarak kayda alınmalarında elde etme maliyeti ile, kayda alınmalarını izleyen dönemlerde ise gerçeğe uygun değerleri ile değerlenmektedir. Gerçeğe uygun değerdeki sonradan oluşan değişimlerin muhasebeleştirilmesi türevin, finansal riskten korunma aracı olarak tanımlanıp tanımlanmamasına ve öyle olması durumunda, korunma konusu kalemin niteliğine bağlıdır. Grup’un türev finansal araçları nakit akış riskinden korunma amaçlı yapılan faiz oranı swap işlemlerinden oluşmaktadır. Grup, etkin olarak nitelendirilen finansal riskten korunma işlemine ilişkin kazanç ve kayıplarını özkaynaklarda “finansal riskten korunma fonu” altında göstermektedir. Finansal riskten korunan taahhüdün veya gelecekteki muhtemel işlemin bir varlık veya yükümlülük haline gelmesi durumunda özkaynak kalemleri arasında izlenen bu işlemlerle ilgili kazanç ya da kayıplar bu kalemlerden alınarak söz konusu varlık veya yükümlülüğün elde etme maliyetine veya defter değerine dahil edilmektedir. Finansal riskten korunma aracının elde etme maliyetine ya da defter değerine dahil edilen kazanç ve kayıplar, net kâr/zararı etkiliyorsa konsolide gelir tablosuna yansıtılmaktadır. Finansal riskten korunma aracının satılması, sona ermesi veya finansal riskten korunma amaçlı olduğu halde finansal riskten korunma muhasebesi koşullarını sağlayamaması veya taahhüt edilen ya da gelecekte gerçekleşmesi muhtemel işlemin gerçekleşmesinin beklenmediği durumlardan birinin oluşması halinde, taahhüt edilen ya da gelecekte gerçekleşmesi muhtemel işlem gerçekleşene kadar özkaynaklar içerisinde ayrı olarak sınıflandırılmaya devam eder. Taahhüt edilen ya da gelecekte gerçekleşmesi muhtemel işlem gerçekleştiğinde gelir tablosuna kaydedilir ya da gerçekleşmeyeceği öngörülürse, işlem ile ilgili birikmiş kazanç veya kayıplar kâr veya zarar olarak konsolide finansal tablolara yansıtılır (Dipnot 16). u) Netleştirme/Mahsup Finansal varlık ve yükümlülükler, gerekli kanuni hak olması, söz konusu varlık ve yükümlülükleri net olarak değerlendirmeye niyet olması veya varlıkların elde edilmesi ile yükümlülüklerin yerine getirilmesinin eş zamanlı olduğu durumlarda net olarak gösterilirler. v) Finansal Varlıklar TMS 39 “Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme” standardı kapsamındaki finansal varlıklar, kredi ve alacaklar olarak sınıflandırılır. Finansal varlıklar, ilk olarak, rayiç değerlerinden ve finansal varlıkların rayiç değerlerinin gelir tablosu ile ilişkilendirilmemesi durumunda, birebir ilişkilendirilebilen işlem maliyetleri dâhil olmak üzere kayda alınırlar. Grup, finansal varlıklarının sınıflandırılmasına ilk kayda alımdan sonra karar vermektedir ve izin verildiği ve uygun olduğu sürece, her mali dönem sonunda bunu yeniden değerlendirmektedir. Bütün olağan finansal varlık alım ve satım işlemleri Grup’un ilgili varlığı almayı taahhüt ettiği işlem tarihinde kayıtlara yansıtılır. Söz konusu alım ve satımlar genellikle piyasada oluşan genel teamül ve düzenlemelerle belirlenen zaman dilimleri içerisinde finansal varlığın teslimini gerektiren alım ve satımlardır. 158 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.4 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti (Devamı) Krediler ve alacaklar Krediler ve alacaklar sabit veya belirlenebilir ödemeli ve belirli bir piyasada işlem görmeyen türev dışı finansal araçlardır. Bu finansal varlıklar, etkin faiz metodu kullanılarak indirgenmiş değerleri üzerinden, eğer varsa değer düşüklüğü çıkarıldıktan sonra yansıtılır. Krediler ve alacaklar elden çıkarıldığı veya değer düşüklüğüne uğradığı zaman, gerçekleşen kâr ya da zarar, itfa sürecinde olduğu gibi kâr veya zarar tablosuna yansıtılır. 2.5 İşletmenin Sürekliliği Grup, konsolide finansal tablolarını işletmenin tahmin edilebilir bir gelecekte faaliyetlerini sürdüreceği varsayımıyla hazırlamıştır. Grup, yatırımlarının bir kısmını finansal borç ile bir kısmını ise sermaye ilave etmek suretiyle karşılamaktadır. Grup’un 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla brüt kârı 268.620 bin TL tutarında olup, brüt kârlılık geçen yılın aynı dönemine kıyasla %65 oranında artış göstermiştir. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Grup’un geçmiş yıllar zararı 1.090.663 bin TL, ana ortaklığa ait net dönem zararı ise 4.034 bin TL olup, kısa vadeli yükümlülükleri dönen varlıklarını 1.049.429 bin TL tutarında aşmaktadır. Şirket’in ana ortağı Zorlu Holding, 16 Ocak 2017 tarihli yazısında Şirket’in faaliyetlerinin sürekliliğine ilişkin gerekli desteği sağlamaya niyetli olduğunu belirtmiştir. Grup’un hayata geçmiş projelerinin, cari oran ve kârlılık üzerinde olumlu yönde etki etmesi beklenmektedir. Şirketimizin, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üreten tesisler için oluşturulan ve ABD Doları bazında sabit fiyat garantisi veren Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması’ndan (YEKDEM) faydalanabilmesi adına Gökçedağ (Rotor I) RES, Kızıldere II JES, Alaşehir I JES ve Sarıtepe ve Demirciler RES santralleri için EPDK’ya yaptığı başvurular kabul edilmiş ve söz konusu santraller 2017 yılında ürettikleri tüm elektriği YEKDEM kapsamında satacaklardır. Gökçedağ RES, rüzgar enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen kaynak bazında destek fiyatı olan 7,3 ABD Doları cent/ kWh fiyatından, Sarıtepe ve Demirciler RES santralleri 2017 yılında ürettiği tüm elektriği YEKDEM kapsamında 7,3 ABD Doları cent/kWh’lik destek fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımdan dolayı verilen 1,28 ABD Doları cent/kWh’lik katkı payından da faydalanarak toplamda 8,58 ABD Doları cent/kWh fiyatından ve ayrıca Kızıldere II JES ve Alaşehir I JES jeotermal enerjisine dayalı üretim tesislerine verilen kaynak bazında destek fiyatı olan 10,5 ABD Doları cent/kWh fiyatına ek olarak yerli aksam kullanımından dolayı verilen 0,7 ABD Doları cent/kWh’lik katkı payından da faydalanarak toplamda 11,2 ABD Doları cent/kWh fiyatından elektrik satışı gerçekleşmektedir. Satışların büyük oranda YEKDEM kapsamında fiyat garantili olarak gerçekleşmesiyle, 2016 yılında Grup’un brüt kârlılığında ciddi oranda artış meydana gelmiştir. Grup, ABD dolarına endeksli gerçekleşen satışları ile söz konusu şirketlerdeki yabancı para kredilerinden doğan kur farkı zararını büyük ölçüde doğal yolla bertaraf etmektedir. Borç ve özkaynak dengesinin sağlıklı bir şekilde kurularak kârlılığın ve piyasa değerinin arttırılması amacıyla Sermaye Piyasası Kanunu’nun 18.’nci maddesi hükmü ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun, II.18-1 sayılı Kayıtlı Sermaye Sistemi Tebliği çerçevesinde; Şirketin 1.000.000.000 TL olan kayıtlı sermaye tavanı 3.000.000.000 TL’ye yükseltilmiştir. Şirket’in 3.000.000.000 TL tutarındaki kayıtlı sermaye tavanı içerisinde kalacak şekilde, 750.000.000 TL olan çıkarılmış sermayesinin nakden 1.250.000.000 TL artırılarak 2.000.000.000 TL’ye çıkarılmasında, rüçhan haklarının kullanılmasının ardından kullanılmayan haklara ilişkin payların Borsa İstanbul Birincil Piyasa’daki satış işlemi 16 Şubat 2017 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. Toplamda 1.250.643.421 TL tutarında sermaye artışından fon elde edilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 159 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.5 İşletmenin Sürekliliği (Devamı) Şirket’in %100 bağlı ortaklığı Zorlu Osmangazi 2 Şubat 2017 tarihinde imzalanan hisse alım sözleşmesine ilişkin kapanış protokolü ile Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ (“OEDAŞ”) ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin (“OEPSAŞ”) paylarının tamamını, toplam satın alma bedeli olan 360.000.000 ABD Doları’nı nakden ve peşin ödeyerek devralmıştır. Taraflar arasında imzalanan kapanış protokolü ile söz konusu payların Zorlu Osmangazi’ye devrine ilişkin tüm işlemler 2 Şubat 2017 tarihinde tamamlanmıştır. Grup, mevcut projeleri ile ve devam eden projelerinin tamamlanmasıyla birlikte sağlayacağı nakit girişi ve kârlılıkla borçlarında azalma kaydetmeyi planlamaktadır. Grup yönetimi işletmenin sürekliliğine ilişkin bir risk öngörmemektedir ve konsolide finansal tablolarını işletmenin tahmin edilebilir bir gelecekte faaliyetlerini sürdüreceği varsayımıyla hazırlamıştır. 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi 2.6.1 Zorlu Elektrik’in paylarının satın alınması KGK tarafından 21 Temmuz 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Ortak Kontrole Tabi İşletme Birleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi” kapsamında, finansal tablolarda şerefiyeye yer verilmeyeceği, hakların birleştirilmesi yöntemi uygulanırken, ortak kontrolün oluştuğu raporlama döneminin başı itibarıyla birleşme gerçekleşmiş gibi finansal tabloların düzeltilip ortak kontrolün oluştuğu raporlama döneminin başından itibaren karşılaştırmalı olarak sunulacağı ve ortak kontrole tabi işletme birleşmesi nedeniyle oluşacak muhtemel aktif-pasif uyumsuzluğunu gidermek amacıyla özkaynaklar altında denkleştirici bir hesap olarak “Ortak Kontrole Tabi Teşebbüs ve İşletmeleri İçeren Birleşmelerin Etkisi” hesabının kullanılacağı belirtilmiştir. Bu tebliğ uyarınca, 31 Aralık 2016 tarihli finansal tablolar ile karşılaştırmalı olarak sunulan 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 dönemlerine ait finansal tablolar üzerinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır. Yeniden düzenlenen 2015 yılına ait finansal tablolar ise yeniden düzenlenmiş 2014 senesiyle karşılaştırmalı sunulmuştur. Zorlu Enerji’nin 8 Şubat 2016 tarih ve 2016/4 sayılı kararıyla, Zorlu Elektrik’in paylarının tamamı, EPDK’dan gerekli onayın alınmasını takiben, 7 Mart 2016 tarihi itibarıyla nominal bedel üzerinden toplam 1.000 TL’ye satın alınmıştır. Yukarıda bahsi geçen tebliğ uyarınca, Zorlu Elektrik’in 7 Mart 2016 tarihinde Zorlu Enerji tarafından devralınması işlemi, ortak kontrolün oluştuğu raporlama döneminin başı itibarıyla birleşme gerçekleşmiş gibi yeniden finansal tablolara yansıtılmış ve finansal tablolarda karşılaştırmalı olarak sunulmuştur. Bununla beraber, 31 Aralık 2015 tarihli finansal sonuçlarda, Zorlu Elektrik’in 2015 yılına ait 3.969 TL tutarındaki, dönem kârı, konsolide kâr veya zarar tablosunda ilgili kalemler üzerinde sınıflandırılmıştır. Maliyet bedelinden gösterilen Zorlu Elektrik’in alımı esnasında oluşan toplam 1.000 TL’lik tutar, 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla “Geçmiş Yıllar Zararı” kalemi altında özkaynaklara sınıflandırılmıştır. 160 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (Devamı) 2.6.2 Mali tablo ve dipnot formatlarındaki değişikliklere ilişkin düzeltme ve sınıflamalar Grup, SPK’nın 7 Haziran 2013 tarih ve 20/670 sayılı toplantısında alınan karar uyarınca düzenlenecek mali tablo ve dipnot formatları hakkındaki duyurusuna istinaden geçmiş dönemlere ait konsolide finansal tablolarda cari dönemde yapılan gösterim değişikliklerine uygun olarak aşağıdaki gerekli sınıflandırmaları yapmıştır. SPK ve KGK düzenlemelerine ilişkin yapılan düzeltme ve sınıflandırmaların etkisi aşağıda sunulmuştur: 1 Ocak 2015 tarihli bilanço mutabakatı: Önceden raporlanan finansal tablolar Düzeltmelerin etkisi (*) Yeniden düzenlenmiş finansal tablolar Nakit ve nakit benzerleri Finansal yatırımlar Ticari alacaklar Diğer alacaklar Peşin ödenmiş giderler Cari dönem vergisi ile ilgili varlıklar Diğer dönen varlıklar 108.178 5.940 98.262 330.347 7.163 2.416 39.098 454 3.947 (2.990) 20 4 813 108.632 5.940 102.209 327.357 7.183 2.420 39.911 Dönen varlıklar 591.404 2.248 593.652 Finansal yatırımlar Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar İlişkili taraflardan diğer alacaklar Maddi duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar Peşin ödenmiş giderler Diğer duran varlıklar Ertelenmiş vergi varlığı 246 111.999 1.020.119 3.160.281 15.516 44.329 13.254 2.181 429 748 27 246 111.999 1.020.119 3.160.710 16.264 44.329 13.254 2.208 Duran varlıklar 4.367.925 1.204 4.369.129 Toplam varlıklar 4.959.329 3.452 4.962.781 Kısa vadeli borçlanmalar Türev araçlar Ticari borçlar Ertelenmiş gelirler İlişkili taraflara diğer borçlar Çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar Diğer kısa vadeli yükümlülükler Dönem kârı vergi yükümlülüğü Diğer kısa vadeli karşılıklar 1.704.562 35.637 115.394 235 70.620 146 1.024 183 495 3.049 3.836 41 47 1.135 - 1.707.611 35.637 119.230 276 70.620 193 2.159 183 495 Kısa vadeli yükümlülükler 1.928.296 8.108 1.936.404 (*) Ortak kontrole tabi teşebbüs veya işletmeleri içeren birleşmelerin etkisini içermektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 161 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (Devamı) 2.6.2 Mali tablo ve dipnot formatlarındaki değişikliklere ilişkin düzeltme ve sınıflamalar (Devamı) 1 Ocak 2015 tarihli bilanço mutabakatı: (Devamı) Önceden raporlanan finansal tablolar Düzeltmelerin etkisi (*) Yeniden düzenlenmiş finansal tablolar Uzun vadeli borçlanmalar Diğer borçlar Türev araçlar Ertelenmiş vergi yükümlülüğü Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin uzun vadeli karşılıklar 1.510.095 851.469 39.295 99.924 8 - 1.510.095 851.477 39.295 99.924 541 95 636 Uzun vadeli yükümlülükler 2.501.324 103 2.501.427 Toplam yükümlülükler 4.429.620 8.211 4.437.831 500.000 102.575 67 32.510 (26.973) - 500.000 102.575 67 32.510 (26.973) 191 835.611 7.897 (697.697) (224.240) (232) 153 (4.912) - 344 835.611 7.897 (702.609) (224.240) (232) 529.709 (4.759) 524.950 4.959.329 3.452 4.962.781 Ödenmiş sermaye Sermaye düzeltme farkları Paylara ilişkin primler Yabancı para çevrim farkları Riskten korunma kayıpları Tanımlanmış fayda planları, yeniden ölçüm kazanç/ (kayıpları) Yeniden değerleme değer artış fonu Kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekler Geçmiş yıllar (zararları)/kârları Net dönem zararı Kontrol gücü olmayan paylar Toplam özkaynaklar Toplam kaynaklar (*) Ortak kontrole tabi teşebbüs veya işletmeleri içeren birleşmelerin etkisini içermektedir. 162 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (Devamı) 2.6.2 Mali tablo ve dipnot formatlarındaki değişikliklere ilişkin düzeltme ve sınıflamalar (Devamı) 31 Aralık 2015 tarihli bilanço mutabakatı: Önceden raporlanan finansal tablolar Düzeltmelerin etkisi (*) Yeniden düzenlenmiş finansal tablolar Nakit ve nakit benzerleri Ticari alacaklar Diğer alacaklar Peşin ödenmiş giderler Cari dönem vergisi ile ilgili varlıklar Diğer dönen varlıklar 153.670 71.271 494.659 6.094 2.080 18.831 4.876 35.310 1.192 17.759 6 158.546 106.581 495.851 23.853 2.080 18.837 Dönen varlıklar 746.605 59.143 805.748 Finansal yatırımlar Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar İlişkili taraflardan diğer alacaklar Maddi duran varlıklar Maddi olmayan duran varlıklar Peşin ödenmiş giderler Ertelenmiş vergi varlığı Diğer duran varlıklar 246 183.409 576.992 4.022.422 18.787 26.922 830 41.342 639 720 39 - 246 183.409 576.992 4.023.061 19.507 26.922 869 41.342 Duran varlıklar 4.870.950 1.398 4.872.348 Toplam varlıklar 5.617.555 60.541 5.678.096 Kısa vadeli borçlanmalar Türev araçlar Ticari borçlar Ertelenmiş gelirler Çalışanlara sağlanan faydalar kapsamında borçlar Diğer borçlar Diğer kısa vadeli karşılıklar Dönem kârı vergi yükümlülüğü Diğer kısa vadeli yükümlülükler 1.433.499 56.185 254.232 2.885 229 177.814 449 10 7.209 79.138 27.236 1.276 44 575 3.708 1.512.637 56.185 281.468 4.161 273 177.814 449 585 10.917 Kısa vadeli yükümlülükler 1.932.512 111.977 2.044.489 (*) Ortak kontrole tabi teşebbüs veya işletmeleri içeren birleşmelerin etkisini içermektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 163 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (Devamı) 2.6.2 Mali tablo ve dipnot formatlarındaki değişikliklere ilişkin düzeltme ve sınıflamalar (Devamı) 31 Aralık 2015 tarihli bilanço mutabakatı: (Devamı) Önceden raporlanan finansal tablolar Düzeltmelerin etkisi (*) Yeniden düzenlenmiş finansal tablolar Uzun vadeli borçlanmalar Ticari borçlar İlişkili taraflara diğer borçlar Türev araçlar Ertelenmiş vergi yükümlülüğü Çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin uzun vadeli karşılıklar 2.633.550 326 182.419 16.559 98.719 2.872 (53.642) - 2.636.422 326 128.777 16.559 98.719 733 93 826 Uzun vadeli yükümlülükler 2.932.306 (50.677) 2.881.629 Toplam yükümlülükler 4.864.818 61.300 4.926.118 Ödenmiş sermaye Sermaye düzeltme farkları Paylara ilişkin primler Yabancı para çevrim farkları Kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekler Geçmiş yıllar zararları Tanımlanmış fayda planları, yeniden ölçüm kazanç/ (kayıpları) Yeniden değerleme değer artış fonu Riskten korunma kayıpları Net dönem (zararı) / kârı Kontrol gücü olmayan paylar 750.000 102.575 273 105.010 7.897 (881.471) (4.912) 750.000 102.575 273 105.010 7.897 (886.383) (951) 1.044.857 (107.466) (267.376) (611) 184 3.969 - (767) 1.044.857 (107.466) (263.407) (611) 752.737 (759) 751.978 5.617.555 60.541 5.678.096 Toplam özkaynaklar Toplam kaynaklar (*) Ortak kontrole tabi teşebbüs veya işletmeleri içeren birleşmelerin etkisini içermektedir. 164 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (Devamı) 2.6.2 Mali tablo ve dipnot formatlarındaki değişikliklere ilişkin düzeltme ve sınıflamalar (Devamı) 1 Ocak - 31 Aralık 2015 dönemine ait kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosu mutabakatı: Önceden raporlanan finansal tablolar Düzeltmelerin etkisi Yeniden düzenlenmiş finansal tablolar 575.036 (431.672) 134.381 (115.204) 709.417 (546.876) Ticari faaliyetlerden brüt kâr (zarar) 143.364 19.177 162.541 Genel yönetim giderleri (-) Pazarlama giderleri (-) Esas faaliyetlerden diğer gelirler Esas faaliyetlerden diğer giderler (-) (36.833) (655) 14.301 (2.659) (5.233) (4.280) 976 (713) (42.066) (4.935) 15.277 (3.372) Esas faaliyet kârı (zararı) 117.518 9.927 127.445 Hasılat Satışların maliyeti (-) Yatırım faaliyetlerinden gelirler Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kârlarından (zararlarından) paylar 918 - 918 16.824 - 16.824 Finansman gideri öncesi faaliyet kârı (zararı) 135.260 9.927 145.187 Finansman gelirleri Finansman giderleri (-) 481.329 (901.243) 22.455 (27.827) 503.784 (929.070) Sürdürülen faaliyetler vergi öncesi kâr (zarar) (284.654) 4.555 (280.099) Sürdürülen faaliyetler vergi geliri (gideri): Dönem vergi (gideri) geliri Ertelenmiş vergi (gideri) geliri (1.131) 18.030 (607) 21 (1.738) 18.051 Sürdürülen faaliyetler dönem kârı (zararı) (267.755) 3.969 (263.786) Dönem (zararının)/ kârının dağılımı: Kontrol gücü olmayan paylar Ana ortaklık payları (379) (267.376) 3.969 (379) (263.407) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 165 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.6 Karşılaştırmalı Bilgiler ve Önceki Dönem Tarihli Finansal Tabloların Düzeltilmesi (Devamı) 2.6.3 Diğer düzeltmeler Finansal durum ve performans trendlerinin tespitine imkan vermek üzere, Grup’un cari dönem konsolide finansal tabloları önceki dönemle karşılaştırmalı olarak hazırlanmaktadır. Cari dönem konsolide finansal tabloların sunumu ile uygunluk sağlanması açısından karşılaştırmalı bilgiler gerekli görüldüğünde yeniden sınıflandırılır ve önemli farklılıklar açıklanır. Yapılan sınıflamanın etkisi aşağıda sunulmuştur: 31 Aralık 2014 tarihli konsolide bilançoda “geçmiş yıllar zararı” hesabı içerisinde yer alan 8.000 TL tutarındaki yabancı para çevrim farkları, “TMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerindeki Değişiklik ve Hatalar” standardı uyarınca “yabancı para çevrim farkları” hesabına sınıflandırılmıştır. 2.7 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları Konsolide finansal tabloların hazırlanması, bilanço tarihi itibarıyla raporlanan varlıklar ve yükümlülüklerin tutarlarını, şarta bağlı varlıkların ve yükümlülüklerin açıklamasını ve hesap dönemi boyunca raporlanan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımların kullanılmasını gerektirmektedir. Bu tahmin ve varsayımlar, Grup yönetiminin mevcut olaylar ve işlemlere ilişkin en iyi bilgilerine dayanmasına rağmen, fiili sonuçlar varsayımlardan farklılık gösterebilir. Grup’un varlık ve yükümlülüklerin kayıtlı değerleri ve faaliyet sonuçları açısından önemlilik arz eden tahmin ve varsayımlar aşağıda belirtilmiştir: Mali zararlar üzerinden hesaplanan ertelenmiş vergi varlığı Ertelenmiş vergi yükümlülüğü vergilendirilebilir geçici farkların tümü için muhasebeleştirilirken, indirilebilir geçici farklardan oluşan ertelenmiş vergi varlıkları, gelecekte vergiye tabi kâr elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın kuvvetle muhtemel olması şartıyla muhasebeleştirilmektedir. Yapılan çalışmalar neticesinde, Grup’un 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla 720.769 bin TL (31 Aralık 2015: 445.861 bin TL, 31 Aralık 2014: 379.970 bin TL) tutarında kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları için ertelenmiş vergi varlığı ayrılmıştır. Geriye kalan 753.642 bin TL kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları için ertelenmiş vergi varlığı hesaplanmamıştır. Vadeli faiz oranı sözleşmelerinin gerçeğe uygun değeri Vadeli faiz oranı sözleşmelerinin gerçeğe uygun değeri uygun değerleme teknikleri kullanılarak belirlenir. Grup her bilanço tarihinde swapların gelecekteki değişimini büyük ölçüde piyasa verilerine dayanarak tahmin eder. 166 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.7 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları (Devamı) Makul değer tespitine ilişkin açıklamalar Zorlu Enerji, 31 Aralık 2013 tarihli finansal tabloların sunumundan geçerli olmak üzere, santrallerine ilişkin arsalar, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar ve makine ile teçhizatların gerçeğe uygun değerleriyle gösterilmesi hususunda TMS 16’da yer alan uygulama yöntemlerinden maliyet modelini uygulama dışı bırakmış ve yeniden değerleme modelini seçmiştir. Grup’un yurtiçinde faaliyet gösteren doğal gaz santralleri, Zorlu Doğal’ın bünyesinde yer alan hidroelektrik ve jeotermal santraller ve Rotor’un sahip olduğu Gökçedağ rüzgar santrali 31 Mart 2015 tarihinde, Zorlu Jeotermal’in kurmuş olduğu Alaşehir I jeotermal santrali 31 Aralık 2015 tarihinde, Zorlu Rüzgar’ın 2016 yılında devreye aldığı Sarıtepe ve Demirciler rüzgar enerji santralleri ise 31 Aralık 2016 tarihinde yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olup, çalışmalar SPK’nın yetkilendirdiği değerleme şirketi olan Avrupa Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ tarafından yürütülmüştür. Pakistan’daki rüzgar enerji santraline ilişkin değerleme sonuçları ise Pakistan’da hizmet veren A A Baig & Co. Chartered Accountants tarafından hazırlanan 3 Ağustos 2015 tarihli değerleme raporunda tespit edilen değerleriyle dikkate alınmıştır. Uzun dönemli elektrik fiyatları belirlenirken, modeldeki en önemli girdiler; talebin önümüzdeki yıllardaki seyri, yeni santrallerin devreye girişleri ve eski santrallerin devreden çıkışları, yenilenebilir enerji kapasitesi ve kapasite faktörünün gelişimi, doğal gaz ve kömür fiyatları, elektrik ihracat ve ithalat gelişimi ve termik santrallerin verimliliklerinin gelişimi olmuştur. Modellerde kullanılan ileriye dönük elektrik fiyatlarının artması ve ayrıca modellerde kullanılan %13-%80,5 arasında değişen kapasite kullanım oranlarının artması santrallerin makul değerlerini artıracaktır. ABD Doları baz alınarak hazırlanan değerleme modellerinde kullanılan iskonto oranları ise, Zorlu Pakistan, Zorlu Doğal, Rotor I, Zorlu Jeotermal ve Zorlu Rüzgar bünyesindeki santraller için sırasıyla %10, %9, %9, %9,5 ve %9’dur. İskonto oranının artması ise santrallerin makul değerlerini azaltıcı yönde bir etki yaratacaktır. Grup’un yurtiçinde faaliyet gösteren santralleri için, Avrupa Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ tarafından hazırlanan 20 Nisan 2015 tarihli değerleme raporlarında, Zorlu Enerji’nin aktifinde yer alan Ankara, Kayseri ve Bursa Doğal gaz Kombine Çevrim Enerji Santralleri ile Lüleburgaz ve Yalova Doğal gaz Kojenerasyon Enerji Santrallerine ilişkin arsalar, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar ile makine ve teçhizatların adil piyasa değerlerinin tespitinde emsal karşılaştırma ve maliyet yöntemleri birlikte uygulanmıştır. Pakistan’da kurulu Rüzgar Enerjisi Santraline ilişkin makine ve teçhizatların değerlemesi A A Baig & Co. Chartered Accountants tarafından yapılmış olup, adil piyasa değerinin tespitinde “Gelir İndirgeme” (Gelirlerin Kapitalizasyonu- İNA Analizi) yöntemi uygulanmıştır. Bu değerleme yöntemi çerçevesinde aşağıdaki temel varsayımlar kullanılmıştır: • iskonto oranı: %10 • risksiz yatırım getirisi oranı: %7 • risk primi: %3 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 167 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 2 - FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR (Devamı) 2.7 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları (Devamı) Makul değer tespitine ilişkin açıklamalar (Devamı) Zorlu Doğal Elektrik Üretim AŞ’nin 5 Mart 2008 tarihinde gerçekleştirilen ADÜAŞ özelleştirme ihalesi sonucunda 30 yıllığına işletme hakkını devraldığı (7 hidroelektrik ve 1 jeotermal) santrallere ilişkin işletme hakkı ile 2013 yılının ikinci yarısında tam kapasitede devreye aldığı 80 MW’lık Kızıldere II jeotermal enerji santralinin adil piyasa değerlerinin ve Rotor Elektrik Üretim AŞ’nin aktifinde yer alan Gökçedağ Rüzgar Santrali’ne ait arsalar, binalar, yer altı ve yer üstü düzenleri ile makine ve teçhizatlara ilişkin makul değerlerin tespitinde “Gelir İndirgeme” (Gelirlerin Kapitalizasyonu - İNA Analizi) yöntemi uygulanmıştır. Bu değerleme yöntemi çerçevesinde aşağıdaki temel varsayımlar kullanılmıştır: • iskonto oranı: %9 • büyüme oranı: %3 Zorlu Jeotermal’in Alaşehir’de kurulu Jeotermal Enerjisi Santraline ilişkin arsa, bina, yer altı ve yer üstü tesisleri ile makine ve teçhizatların değerlemesi Avrupa Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık Anonim Şirketi tarafından yapılmış olup, adil piyasa değerinin tespitinde “Gelir İndirgeme” (Gelirlerin Kapitalizasyonu - İNA Analizi) yöntemi uygulanmıştır. 29 Ocak 2016 tarihli değerleme raporuna göre bu değerleme yöntemi çerçevesinde aşağıdaki temel varsayımlar kullanılmıştır: • iskonto oranı: %9,5 • risksiz yatırım getirisi oranı: %6 • risk primi: %3 Zorlu Rüzgar Elektrik Üretim AŞ’nin Osmaniye’de 2016 yılında devreye aldığı Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santrallerine ilişkin arsa, bina, yer altı ve yer üstü tesisleri ile makine ve teçhizatların değerlemesi Avrupa Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık Anonim Şirketi tarafından yapılmış olup, adil piyasa değerinin tespitinde “Gelir İndirgeme” (Gelirlerin Kapitalizasyonu - İNA Analizi) yöntemi uygulanmıştır. 16 Ocak 2017 tarihli değerleme raporuna göre bu değerleme yöntemi çerçevesinde aşağıdaki temel varsayımlar kullanılmıştır: • iskonto oranı: %9 • büyüme oranı: %3 Değerlemesi yapılan varlıkların net defter değerleri yeniden değerlenmiş tutarlarına getirilmiş ve Zorlu Rüzgar için oluşan 46.752 TL tutarındaki ilave değer özsermayedeki yeniden değerleme değer artış fonuna ertelenmiş vergi etkisi netlenerek, 37.401 TL olarak kaydedilmiştir. 168 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 3 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA Grup’un faaliyet gösterdiği ülkeler bazında iki raporlanabilir faaliyet bölümü vardır. Grup’un söz konusu faaliyet bölümleri Türkiye, Pakistan ve İsrail olup, ürünleri farklılık göstermediğinden dolayı endüstriyel raporlama bölümü bulunmamaktadır. Her bir ülke ile ilgili bilgiler aşağıda yer almaktadır. Ülkelerin performansının düzenli olarak değerlendirilmesinde faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (“FAVÖK”) dikkate alınmaktadır. Grup’un faaliyetlerine ilişkin karar almaya yetkili mercii, bölüm performanslarının değerlendirilmesinde FAVÖK’ü aynı endüstride yer alan şirketlerle karşılaştırılabilirliği açısından en uygun yöntem olarak görmektedir. 1 Ocak - 31 Aralık 2016 döneminde Grup’un satış gelirlerinin %92,9’u (1 Ocak - 31 Aralık 2015: %89,8’i) Türkiye’de gerçekleşmektedir. 1 Ocak - 31 Aralık 2016 Hasılat Brüt kâr FAVÖK Finansman gelirleri Finansman giderleri Amortisman ve tükenme payları Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlardan paylar Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 1 Ocak - 31 Aralık 2015 Hasılat Brüt kâr FAVÖK Finansman gelirleri Finansman giderleri Amortisman ve tükenme payları Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlardan paylar Maddi ve maddi olmayan duran varlık alımları 31 Aralık 2016 Bölüm varlıkları Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar Bölüm yükümlülükleri Türkiye Pakistan İsrail Toplam 1.110.186 216.413 365.945 369.485 (686.585) (175.877) 561.179 84.427 52.207 66.946 3.325 (18.852) (23.287) 13 (884) - 1.194.613 268.620 432.891 372.810 (705.437) (199.164) (884) 561.192 Türkiye Pakistan İsrail Toplam 637.140 114.987 228.543 502.844 (911.796) (126.472) 655.598 72.277 47.554 61.361 940 (17.274) (18.245) 15 16.824 - 709.417 162.541 289.904 503.784 (929.070) (144.717) 16.824 655.613 İsrail Eliminasyon Toplam Türkiye Pakistan 7.080.515 7.110.432 576.482 276.050 194.222 - (1.009.975) (1.009.975) 6.647.022 194.222 6.376.507 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 169 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 3 - BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA (Devamı) 31 Aralık 2015 Bölüm varlıkları Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar Bölüm yükümlülükleri 31 Aralık 2014 Bölüm varlıkları Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlar Bölüm yükümlülükleri Türkiye Pakistan 5.619.402 5.293.921 506.609 263.521 Türkiye Pakistan 4.963.577 4.651.684 333.751 232.693 İsrail Eliminasyon 183.409 - Toplam (631.324) (631.324) 5.494.687 183.409 4.926.118 İsrail Eliminasyon Toplam 111.999 - (446.546) (446.546) 4.850.782 111.999 4.437.831 DİPNOT 4 - NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ Kasa Banka - Vadeli mevduat - Vadesiz mevduat 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 63 44 33 59.639 38.458 109.779 48.723 41.658 66.941 98.160 158.546 108.632 Vadeli mevduatların vadeleri 3 aydan kısa olup, vadeli mevduatlara ilişkin ortalama etkin yıllık faiz oranları aşağıda sunulmuştur: ABD Doları Pakistan Rupisi TL Avro 31 Aralık 2016 (%) 31 Aralık 2015 (%) 31 Aralık 2014 (%) 0,89 3,88 7,65 0,25 1,08 6,80 8,42 0,51 0,50 7,55 7,50 - 170 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 4 - NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ (Devamı) 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla konsolide nakit akış tablolarında yer alan nakit ve nakit benzerleri değerler aşağıdaki gibidir: Nakit ve nakit benzerleri Eksi: Bloke mevduatlar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 98.160 (17.857) 158.546 (4.588) 108.632 (26.078) 80.303 153.958 82.554 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Grup’un 17.857 TL tutarında bloke mevduatı bulunmaktadır (31 Aralık 2015: 4.588 TL, 31 Aralık 2014: 26.078 TL). DİPNOT 5 - FİNANSAL BORÇLANMALAR Grup’un 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla finansal borçlanmalarının detayı aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 Kısa vadeli banka kredileri Uzun vadeli banka kredilerinin kısa vadeli kısımları Faktoring borçları Çıkarılmış tahvillerin anapara borç ve taksitleri Finansal kiralama işlemlerinden borçlar 662.169 1.036.801 9.933 237.822 - 332.434 1.018.100 29.904 132.199 - 273.377 1.061.002 105.888 266.316 1.028 Toplam kısa vadeli borçlanmalar 1.946.725 1.512.637 1.707.611 Uzun vadeli banka kredileri Çıkarılmış tahvillerin anapara borçları Çıkarılmış diğer menkul kıymetler 3.201.866 107.334 100.000 2.377.663 158.759 100.000 1.415.629 94.466 - Toplam uzun vadeli borçlanmalar 3.409.200 2.636.422 1.510.095 Toplam finansal borçlanmalar 5.355.925 4.149.059 3.217.706 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 171 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL BORÇLANMALAR (Devamı) Grup’un 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla kısa vadeli banka kredilerinin ve faktoring borçlarının detayı aşağıdaki gibidir: ABD Doları Avro TL Orijinal para tutarı 31 Aralık 31 Aralık 2016 2015 31 Aralık 2014 23.667 6.071 566.291 21.117 1.106 327.177 17.575 311.238 Yıllık ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı (%) 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık 2016 2015 2014 6,4 7,3 17,1 5,80 16,30 6,15 7,16 14,52 31 Aralık 2016 TL karşılığı 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 83.288 22.523 566.291 51.100 311.238 48.968 3.120 327.177 672.102 362.338 379.265 Grup’un 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla uzun vadeli borçlanmalarının kısa vadeli kısmının detayı aşağıdaki gibidir: ABD Doları Avro TL Diğer Orijinal para tutarı 31 Aralık 31 Aralık 2016 2015 31 Aralık 2014 234.909 41.150 290.340 147.244 212.237 34.772 733.567 153.715 270.321 33.962 252.445 143.327 Yıllık ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı (%) 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık 2016 2015 2014 6,9 4,0 14,4 12,37 6,60 4,90 14,20 12,37 5,47 5,92 14,97 12,37 31 Aralık 2016 TL karşılığı 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 826.692 152.663 290.340 4.928 785.985 107.918 252.445 3.951 492.156 98.080 733.567 3.515 1.274.623 1.150.299 1.327.318 172 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL BORÇLANMALAR (Devamı) Grup’un 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla uzun vadeli banka kredilerinin, çıkarılmış tahvillerinin ve diğer uzun vadeli borçlanmalarının detayı aşağıdaki gibidir: Orijinal para tutarı 31 Aralık 31 Aralık 2016 (*) 2015 ABD Doları Avro TL Diğer 775.338 129.598 171.046 860.135 31 Aralık 2014 668.823 455.087 114.399 105.071 301.959 134.804 952.867 1.032.673 Yıllık ağırlıklı ortalama etkin faiz oranı (%) 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık 2016 2015 2014 6,9 4,0 14,4 12,37 6,60 4,90 14,20 12,37 5,47 5,92 14,97 12,37 31 Aralık 2016 TL karşılığı 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 2.728.570 1.944.669 1.055.301 480.794 363.514 296.373 171.046 301.959 134.804 28.790 26.280 23.617 3.409.200 2.636.422 1.510.095 Zorlu Enerji ve bağlı ortaklıklarının finansal kuruluşlardan sağladığı borçlanmalara ilişkin komisyonların toplam tutarı 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla 91.364 TL olup kredi bakiyeleri ilgili komisyon tutarları düşülerek gösterilmiştir. Söz konusu komisyon tutarları, kredilerin vade süresine yayılmak suretiyle giderleştirilmektedir. (*) Finansal borçlanmalara ilişkin verilen teminat, rehin ve ipotekler Dipnot 15’de açıklanmıştır. Grup’un 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla finansal borçlanmalarının geri ödeme planı aşağıdaki gibidir: Vadesi 1 yıla kadar Vadesi 1-2 yıla kadar Vadesi 2-3 yıla kadar Vadesi 3-4 yıla kadar Vadesi 4-5 yıla kadar Vadesi 5 yıldan uzun 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 1.946.725 812.347 437.878 438.811 345.310 1.374.854 1.512.637 699.862 302.808 291.651 300.122 1.041.979 1.707.611 426.859 200.382 186.444 182.371 514.039 5.355.925 4.149.059 3.217.706 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 173 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL BORÇLANMALAR (Devamı) İskonto işleminin etkisinin önemli olmamasından dolayı kredilerin kayıtlı değerinin gerçeğe uygun değerine yakınsadığı öngörülmektedir. Şirket tarafından halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satılmak üzere 1.092 gün vadeli 24.345.000 TL nominal değerdeki değişken faizli tahvillere ilişkin satış işlemi 1 Kasım 2013 tarihinde gerçekleşmiştir. 28 Mayıs 2015 tarihli özel durum açıklamasında, Şirket tarafından 356.224.000 TL tutarı aşmayacak şekilde, ihraç belgesinin tebliği akabinde 1 yıl içerisinde çeşitli tarihlerde, 1 yıl ile 3 yıla kadar vadeli, TL cinsinden, yurt içinde, bir veya birden çok seferde, halka arz edilmeksizin, tahsisli ve/veya nitelikli yatırımcılara satış şeklinde borçlanma aracı ihraç edilmesi için söz konusu başvurumuzun onaylandığı duyurulmuştur. Bu kapsamda Şirket tarafından halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara; 20 Ağustos 2015 tarihinde, 546 gün vadeli, 88.900.000 TL nominal değerli ve 1.092 gün vadeli, 50.600.000 TL nominal değerli 27 Ekim 2015 tarihinde ise 569 gün vadeli, 23.450.000 TL nominal değerli ve 1.024 gün vadeli, 16.550.000 TL nominal değerli değişken faizli toplam 179.500.000 TL tutarında tahvil ihraçları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 3 Şubat 2016 tarihinde 727 gün vadeli 54.000.000 TL ve 4 Ağustos 2016 tarihinde 455 gün vadeli 50.000.000 TL nominal değerli değişken faizli tahvil ihracı yapılmıştır. Şirket, 24 Mart 2015 tarihinde, halka arz edilmeksizin, 3 ayda bir kupon ve vade sonunda anapara ödemeli olmak üzere; 17 Mart 2020 vadeli 100 milyon TL nominal değerde kira sertifikası ihraç etmiştir. Şirket’in bağlı ortaklıklarından Rotor, Osmaniye ilinde bulunan 135 MW kapasiteli rüzgar enerji santrali yatırımı için çeşitli finansal kuruluşların oluşturduğu konsorsiyum ile 8 Mayıs 2009 tarihinde 130 milyon Avro tutarında uzun vadeli kredi anlaşması imzalamıştır. Zorlu Enerji’nin %100 oranında hissesine sahip olduğu Pakistan’da kurulu bağlı ortaklığı Zorlu Enerji Pakistan Limited, Pakistan’ın Sindh bölgesinde bulunan Jhimpir’deki 56,4 MW kapasiteli Rüzgar Enerji Santrali (“RES”) projesinin finansmanında kullanılmak üzere, 26 Ekim 2011 tarihinde International Finance Corporation (“IFC”), the Asian Development Bank (“ADB”), Eco Trade and Development Bank (“ECO”) ve yerel konsorsiyum lideri Habib Bank Limited (“HBL”) ile toplam 111 milyon ABD Doları tutarına kadar kaynak sağlayacak uzun vadeli (12 yıla kadar vadeli) bir kredi anlaşması imzalamıştır. Zorlu Doğal, mevcut borçlarının refinansmanı ve Denizli ilinde kurmayı planladığı Kızıldere III jeotermal enerji santrali yatırımının finansmanında kullanılmak üzere, 27 Ekim 2015 tarihinde Akbank TAŞ, Türkiye Garanti Bankası AŞ, Türkiye İş Bankası AŞ ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ ile 785 milyon ABD Doları nakit, 30 milyon ABD Doları gayrinakit olmak üzere toplamda 815 milyon ABD Doları tutarında ve 14 yıl vadeli bir kredi sözleşmesi imzalamıştır. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Zorlu Doğal’ın temin ettiği toplam kredi tutarı 732,5 milyon ABD Doları’dır. Zorlu Enerji’nin %100 oranında hissedarı olduğu Zorlu Jeotermal tarafından Manisa’nın Alaşehir ilçesinde kurulan 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I jeotermal santral yatırımının finansmanında kullanılmak üzere, 25 Kasım 2013 tarihinde Yapı Kredi Bankası AŞ ile toplam 113 milyon ABD Doları tutarına kadar kaynak sağlayacak olan 14 yıl vadeli proje finansman kredi anlaşması imzalanmış olup, 24 Haziran 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, santralin kurulu gücünün 30 MW’dan 45 MW’a yükseltilmesi nedeniyle projeye ilişkin kredi tutarı 113 milyon ABD Doları’ndan 148 milyon ABD Doları’na çıkarılmıştır. Kredinin diğer şartlarında herhangi bir değişiklik olmamıştır. Bu kredi kapsamında 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, kredinin yaklaşık 148 milyon ABD Dolarlık kısmı temin edilmiştir. 174 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 5 - FİNANSAL BORÇLANMALAR (Devamı) Zorlu Enerji’nin %100 oranında hissedarı olduğu Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye’nin Bahçe ilçesinde kurulan toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip Demirciler ve Sarıtepe RES projesinin finansmanında kullanılmak üzere, 24 Kasım 2014 tarihinde Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ile 40 milyon Avro ve Bayerische Landesbank ile ECA finansmanı kapsamında Alman İhracat Finansman Ajansı (Euler Hermes) destekli olarak 41,3 milyon Avro olmak üzere, toplamda 81,3 milyon Avro tutarında proje finansman kredi anlaşması imzalanmıştır. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası’ndan alınan kredinin vadesi 2 yılı geri ödemesiz olmak üzere toplamda 12 yıl, Bayerische Landesbank’tan alınan kredinin vadesi ise 1,5 yılı geri ödemesiz olmak üzere toplamda 15,5 yıldır. 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, kredinin 80,6 milyon Avro’luk kısmı temin edilmiştir. DİPNOT 6 - TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR a) Ticari alacaklar: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 20.769 4.712 45.829 - - - 20.769 4.712 45.829 126.120 5.198 (3.509) 99.890 7.396 (5.280) 58.619 2.361 (4.586) - (137) (14) 127.809 101.869 56.380 İlişkili taraflardan ticari alacaklar (Dipnot 25) Eksi: Vadeli satışlardan tahakkuk etmemiş finansman geliri İlişkili olmayan taraflardan ticari alacaklar Alacak senetleri ve vadeli çekler Eksi: Şüpheli alacaklar karşılığı Eksi: Vadeli satışlardan tahakkuk etmemiş finansman geliri 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, ticari alacakların vadesi ortalama 15 gün olup, iskonto edilmemektedir (31 Aralık 2015: %12 etkin faiz oranı, 31 Aralık 2014: %7,5 etkin faiz oranı). Şüpheli ticari alacaklar karşılığı hareket tablosu aşağıdaki gibidir: Dönem başı - 1 Ocak Dönem içinde ayrılan karşılıklar Konusu kalmayan karşılıklar Dönem sonu - 31 Aralık 2016 2015 5.280 2.196 (3.967) 4.586 1.592 (898) 3.509 5.280 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 175 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 6 - TİCARİ ALACAK VE BORÇLAR (Devamı) 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla 3.509 TL (31 Aralık 2015: 5.280 TL, 31 Aralık 2014: 4.586 TL) tutarındaki ticari alacakların vadesi geçmiş ve bu alacaklar için şüpheli alacak karşılığı ayrılmıştır. Söz konusu alacakların 31 Aralık 2016, 2015 ve 2014 tarihleri itibarıyla yaşlandırma tablosu aşağıdaki gibidir: 12 ay üzeri 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 3.509 5.280 4.586 3.509 5.280 4.586 Grup’un alacak hesaplarını tahsil etmekteki geçmiş deneyimi, ayrılan karşılıklarda göz önünde bulundurulmuştur. Grup, olası tahsilat kayıpları için ayrılan karşılık dışında herhangi bir ek ticari alacak riskinin bulunmadığını düşünmektedir. Grup’un vadesi geçmiş olduğu halde şüpheli olarak değerlendirilmemiş alacakları bulunmamaktadır. b) Ticari borçlar: İlişkili taraflara kısa vadeli ticari borçlar (Dipnot 25) Eksi: Vadeli alışlardan tahakkuk etmemiş finansman gideri İlişkili olmayan taraflara kısa vadeli ticari borçlar Eksi: Vadeli alışlardan tahakkuk etmemiş finansman gideri İlişkili taraflara uzun vadeli ticari borçlar (Dipnot 25) İlişkili olmayan taraflara ticari borçlar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 107.671 165.603 50.046 - - - 107.671 165.603 50.046 193.756 116.260 69.395 - (395) (211) 193.756 115.865 69.184 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 6.229 326 - - 6.229 326 - 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla, ticari borçların vadesi ortalama 30 gün olup, iskonto edilmemektedir (31 Aralık 2015: %12 etkin faiz oranı, 31 Aralık 2014: %7,5 etkin faiz oranı). 176 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 7 - DİĞER ALACAKLAR VE BORÇLAR a) Kısa vadeli diğer alacaklar: İlişkili taraflardan diğer alacaklar (Dipnot 25) İlişkili olmayan taraflardan diğer alacaklar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 896.525 6.783 489.814 6.037 316.620 10.737 903.308 495.851 327.357 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 730.396 576.992 1.020.119 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 77.512 91 177.814 - 70.620 - 77.603 177.814 70.620 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 567.875 245 128.699 78 851.469 8 568.120 128.777 851.477 b) Uzun vadeli diğer alacaklar: İlişkili taraflardan diğer alacaklar (Dipnot 25) c) Kısa vadeli diğer borçlar: İlişkili taraflara diğer borçlar (Dipnot 25) İlişkili olmayan taraflara diğer borçlar d) Uzun vadeli diğer borçlar: İlişkili taraflara diğer borçlar (Dipnot 25) İlişkili olmayan taraflara diğer borçlar Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 177 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 8 - DİĞER VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER a) Diğer dönen varlıklar: Devreden KDV Diğer 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 44.332 1.832 18.468 369 39.283 628 46.164 18.837 39.911 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 28.813 41.342 13.254 28.813 41.342 13.254 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 4.995 2 10.904 13 2.154 5 4.997 10.917 2.159 b) Diğer duran varlıklar: Devreden KDV c) Diğer kısa vadeli yükümlülükler: Ödenecek vergi ve fonlar Diğer 178 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 9 - PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER a) Kısa vadeli peşin ödenmiş giderler: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 22.337 4.001 5.948 17.905 6.473 710 26.338 23.853 7.183 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 62.820 6.805 26.275 647 43.284 1.045 69.625 26.922 44.329 Gelecek aylara ait giderler Verilen sipariş avansları b) Uzun vadeli peşin ödenmiş giderler: Verilen sipariş avansları Gelecek yıllara ait giderler DİPNOT 10 - SATIŞ AMAÇLI SINIFLANDIRILAN DURAN VARLIKLAR Ankara ve Kayseri santrallerinde bulunan 57.674 bin TL tutarındaki tesis, makine ve cihazlar ile Şirket’in Proenergy Services LLC ile Eylül 2016’da yapılan Türbin Satış Sözleşmesi’ne istinaden, bir yıl içinde satışı tamamlanması beklenen ve gerçeğe uygun değeri 9.465 bin TL olan Kayseri doğal gaz santraline ait gaz türbini TFRS 5 “Satış Amaçlı Elde Tutulan Duran Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler” standardı kapsamında değerlendirilmeleri nedeniyle, TFRS 5 standardına istinaden “Maddi Duran Varlıklar”dan “Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar” hesabına transfer edilmiştir. Satış amaçlı sınıflandırılan duran varlıkların detayı aşağıdaki gibidir: Sabit Kıymetler Tesis, makine ve cihazlar Maliyet Bedeli Birikmiş Amortisman Net Defter Değeri 157.305 (90.166) 67.139 157.305 (90.166) 67.139 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 179 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 11 - FİNANSAL YATIRIMLAR Kısa vadeli finansal yatırımlar Vadesi 3 ay-1 yıl arası mevduatlar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 100 - 5.940 100 - 5.940 31 Aralık 2016 itibarıyla kısa vadeli finansal yatırım TL cinsindendir ve faiz oranı %10,5’tir (31 Aralık 2015: Bulunmamaktadır; 31 Aralık 2014: ABD Doları cinsinden, 1 yıldan kısa vadeli ve faiz oranı %6,25). Uzun vadeli finansal yatırımlar Bağlı menkul kıymetler (*) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 246 246 246 246 246 246 Zorlu Enerji, 61.572.770 TL sermaye ile kurulan Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi’ne (EPİAŞ) 246.291 adet pay adediyle (Pay tutarı: 246 TL) %0,4 oranında iştirak etmiştir. (*) DİPNOT 12 - ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların dönem içindeki hareketi aşağıdaki gibidir: 2016 2015 1 Ocak itibarıyla Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların kâr/(zararlarındaki) paylar Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlardaki değişim (*) 183.409 (884) 11.697 111.999 16.824 54.586 31 Aralık itibarıyla 194.222 183.409 Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımlardaki 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla oluşan 11.697 TL tutarındaki değişim, yabancı para çevrim farklarından kaynaklanmaktadır (31 Aralık 2015: 54.586 TL). (*) 180 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 12 - ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR (Devamı) Özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımların finansal tablolarıyla ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 Ortaklık payı (%) Toplam Varlıklar Toplam Yükümlülükler Net Varlıklar Grup’un Net Varlıklardaki Payı Hasılat Net Dönem Kârı/(Zararı) Grup’un Net Dönem Kârındaki/ (Zararındaki) Payı 31 Aralık 2015 Ortaklık payı (%) Toplam Varlıklar Toplam Yükümlülükler Net Varlıklar Grup’un Net Varlıklardaki Payı Hasılat Net Dönem Kârı/(Zararı) Grup’un Net Dönem Kârındaki/ (Zararındaki) Payı 31 Aralık 2014 Ortaklık payı (%) Toplam Varlıklar Toplam Yükümlülükler Net Varlıklar Grup’un Net Varlıklardaki Payı Hasılat Net Dönem Kârı Grup’un Net Dönem Kârındaki Payı Dorad Energy Ltd. Ezotech Electric Ltd. Solad Energy Ltd. 25 4.630.774 3.859.992 770.782 192.696 1.810.259 40.310 42,15 1.299.086 1.301.266 (2.180) (919) 411.203 (26.008) 42,15 31.558 25.757 5.801 2.445 - 10.078 (10.962) - Dorad Energy Ltd. Ezotech Electric Ltd. Solad Energy Ltd. 25 3.859.161 3.269.457 589.704 147.426 1.650.961 72.022 42,15 1.060.630 979.981 80.649 33.994 4.348 (2.804) 42,15 25.678 20.960 4.718 1.989 - 18.006 (1.182) - Dorad Energy Ltd. Ezotech Electric Ltd. Solad Energy Ltd. 25 3.176.481 2.764.002 412.479 103.120 882.788 47.308 11.827 42,15 148.533 131.229 17.304 7.294 1.200 506 42,15 20.465 16.703 3.762 1.585 - Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 181 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 13 - MADDİ DURAN VARLIKLAR 1 Ocak 2016 Girişler (*) Transferler (**) Çıkışlar (***) 42.409 7.583 - (25) 140.766 53 16.849 - 38.350 4 4.105 - Tesis, makine ve cihazlar 4.324.902 11.147 184.067 (106.695) Motorlu taşıtlar 1.303 173 - (102) 18.700 6.994 241 (142) Yapılmakta olan yatırımlar 397.390 528.793 (363.781) Özel maliyetler - - 671 4.963.820 554.747 16.685 8.733 Tesis, makine ve cihazlar Motorlu taşıtlar Yeniden Yabancı para değerleme çevrim değer farkı (azalışı) / artışı 31 Aralık 2016 Maliyet: Arsalar Yeraltı ve yerüstü düzenleri Binalar Döşeme ve demirbaşlar - 87 50.054 - 77 157.745 - 545 43.004 84.080 46.043 4.543.544 - - 1.374 39 - 25.832 (1.126) - - 561.276 - - - 671 (157.848) (108.090) 84.119 46.752 5.383.500 7.898 - - - - 24.583 743 - - - - 9.476 906.092 185.249 (90.166) (61.430) 12.388 - 952.133 509 206 - (102) - - 613 8.740 2.732 - (145) - - 11.327 940.759 196.828 (90.166) (61.677) 12.388 - 998.132 Birikmiş amortisman: Yerüstü düzenleri Binalar Döşeme ve demirbaşlar Net defter değeri 4.023.061 4.385.368 Zorlu Enerji, Rotor, Zorlu Hidroelektrik, Zorlu Jeotermal, Zorlu Rüzgar, Nemrut ve Zorlu Doğal’ın 2016’da yapmış olduğu ilave toplam yatırım 528.793 bin TL olup sırasıyla 13.600 bin TL, 5 bin TL, 3.927 bin TL, 31.959 bin TL, 120.891 bin TL, 18 bin TL ve 358.393 bin TL’dir. (*) (**) Zorlu Jeotermal’e ait 17.275 bin TL tutarındaki yatırım, yeraltı yer üstü düzenlerine, makine ve teçhizata ve demirbaşa, Zorlu Doğal’a ait 13.751 bin TL tutarındaki yatırım, makine ve teçhizata, Zorlu Rüzgar’a ait 332.212 bin TL tutarındaki yatırım, yeraltı yer üstü düzenlerine, makine ve teçhizata ve demirbaşa ve Zorlu Enerji’ye ait 543 bin TL tutarındaki yatırım, haklara transfer olmuştur. Makine teçhizata sınıflanan maliyet bedeli 157.305 bin TL, birikmiş amortismanı 90.166 bin TL olan maddi duran varlıklar satış amaçlı sınıflandırılan duran varlıklar altında gösterilmiştir. (***) Toplam net defter değeri 46.413 bin TL olan çıkışların 45.026 bin TL’si, Proenergy Services LLC ile yapılan Türbin Satış Sözleşmesi’ne istinaden Bursa, Kayseri ve Ankara santrallerine ilişkin satışı ifade etmektedir. 182 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 13 - MADDİ DURAN VARLIKLAR (Devamı) Yeniden Yabancı para değerleme çevrim değer farkı (azalışı) / artışı 1 Ocak 2015 Girişler (*) Transferler (**) Çıkışlar - - 31 Aralık 2015 Maliyet: Arsalar 15.337 9.756 - Yeraltı ve yerüstü düzenleri 17.316 42.409 61.866 9.114 45.285 - Binalar 54.182 9.052 - - - 24.501 140.766 - (24.884) Tesis, makine ve cihazlar 38.350 3.573.319 15.930 392.878 Motorlu taşıtlar 873 489 - (2.974) 74.386 271.363 4.324.902 (59) - - 14.709 4.433 1.303 448 (920) 30 - 18.700 233.549 601.582 (435.825) (1.916) - - 397.390 3.953.835 650.356 2.786 (5.869) 74.416 288.296 4.963.820 14.176 2.509 - - - - 16.685 8.004 729 - - - - 8.733 Tesis, makine ve cihazlar 762.925 138.071 2.075 (2.811) 5.832 - 906.092 Motorlu taşıtlar 422 145 - (58) - - 509 7.598 1.957 - (815) - - 8.740 793.125 143.411 2.075 (3.684) 5.832 - 940.759 Döşeme ve demirbaşlar Yapılmakta olan yatırımlar Birikmiş amortisman: Yerüstü düzenleri Binalar Döşeme ve demirbaşlar Net defter değeri 3.160.710 4.023.061 Zorlu Jeotermal, Zorlu Doğal, Zorlu Hidroelektrik, Zorlu Rüzgar, Nemrut ve Zorlu Elektrik’in 2015’te yapmış olduğu ilave yatırımların tutarı sırasıyla 336.916 bin TL, 46.278 bin TL, 12.593 bin TL, 203.545 bin TL, 1.952 bin TL ve 298 bin TL’dir. (*) 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla Zorlu Jeotermal’e ait 423.180 bin TL tutarındaki yatırım, yeraltı yer üstü düzenlerine, makine ve teçhizata ve demirbaşa, Zorlu Doğal’a ait 12.557 bin TL tutarındaki yatırım, makine ve teçhizata ve Zorlu Elektrik’e ait 88 bin TL tutarındaki yatırım haklara transfer olmuştur. (**) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 183 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 13 - MADDİ DURAN VARLIKLAR (Devamı) Dipnot 2.4 ve Dipnot 2.7’de bahsedildiği üzere, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla, arsa, yer altı ve yer üstü düzenleri, binalar, makine, tesis ve cihazları ve döşeme ve demirbaşlar Avrupa Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık AŞ ve MYK Associates (Pvt.) Ltd. tarafından yapılan değerleme çalışmalarında tespit edilen makul değerleri üzerinden TMS 16 “Maddi duran varlık” standardı uyarınca da kabul edilen yeniden değerleme modeli baz alınarak şirketin finansal tablolarına yansıtılmıştır. 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihleri itibarıyla arsa, yer altı ve yerüstü düzenleri, binalar ile makine, tesis ve cihazları için yeniden değerleme fonunun hareket tablosu aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 2015 835.611 Yeniden değerleme değer artışı Amortisman transferi 249.712 (40.466) 31 Aralık 2015 1.044.857 1 Ocak 2016 1.044.857 Yeniden değerleme değer artışı Amortisman transferi Diğer (*) 31 Aralık 2016 37.401 (53.254) (6.873) 1.022.131 31.12.2016 tarihi itibarıyla satışı yapılan sabit kıymetlerin yeniden değerleme değer artış fonlarındaki azalışa ilişkin olup söz konusu tutar geçmiş yıllar zararlarına transfer edilmiştir. (*) 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla yapılmakta olan yatırımlar ile doğrudan ilişkilendirilen 79.359 bin TL tutarındaki borçlanma maliyetleri, ilgili varlık maliyetine eklenmiştir (31 Aralık 2015: 59.011 TL). Maddi duran varlıklar üzerinde bulunan teminat, rehin ve ipotekler Dipnot 15’de sunulmuştur. Cari dönem amortisman giderlerinin, satışların maliyeti ve genel yönetim giderleri bazında kırılımı Dipnot 21’de belirtilmiştir. 184 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 14 - MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Maliyet Haklar Lisanslar Birikmiş amortisman Haklar Lisanslar Net defter değeri Maliyet Haklar Lisanslar Birikmiş amortisman Haklar Lisanslar Net defter değeri 1 Ocak 2016 İlaveler Yabancı para çevrim farkları Transferler 31 Aralık 2016 24.877 2.068 5.421 1.024 428 - 543 - 31.269 3.092 26.945 6.445 428 543 34.361 6.841 597 2.219 117 10 - - 9.070 714 7.438 2.336 10 - 9.784 19.507 24.577 1 Ocak 2015 İlaveler Yabancı para çevrim farkları Transferler 31 Aralık 2015 22.714 1.749 4.938 319 11 - (2.786) - 24.877 2.068 24.463 5.257 11 (2.786) 26.945 7.550 649 1.214 92 8 - (1.931) (144) 6.841 597 8.199 1.306 8 (2.075) 7.438 16.264 19.507 Cari dönem amortisman giderlerinin, satışların maliyeti ve genel yönetim giderleri bazında kırılımı Dipnot 21’de belirtilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 185 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 15 - KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER 15.1 Alınan teminatlar Orijinal para cinsi Alınan teminatlar Alınan teminatlar Alınan teminatlar Alınan teminatlar Alınan teminatlar Alınan çekler Alınan çekler Alınan çekler TL ABD Doları Avro JPY GBP TL ABD Doları Avro 31 Aralık 2016 Yabancı para TL tutarı karşılığı 31 Aralık 2015 Yabancı para TL tutarı karşılığı 31 Aralık 2014 Yabancı para TL tutarı karşılığı 40.102 41.081 5.343 1.032 5 53 22.769 19.120 2.047 47.658 7 930 - 40.702 21.907 2.052 55.163 1.205 5 38 40.102 144.573 19.822 1.032 18 197 205.744 22.769 55.593 6.505 1.148 30 930 86.975 40.702 50.800 5.788 1.067 1.205 12 107 99.681 Alınan teminatlar Grup faaliyetleri ile ilgili olarak yapılan satışlara istinaden müşterilerden alınan teminat mektuplarından ve teminat çek ve senetlerinden oluşmaktadır. 15.2 Şirket tarafından verilen Teminat/Rehin/İpotekler Grup’un önemli tutarda zarara veya borca neden olacağını beklemediği taahhütler ve muhtemel yükümlülükler aşağıda özetlenmiştir: Orijinal para cinsi Verilen teminatlar Verilen teminatlar Verilen teminatlar Verilen teminatlar TL Avro ABD Doları PKR 31 Aralık 2016 Yabancı para TL tutarı karşılığı 277.247 182.856 151.207 1.875.000 277.247 678.377 532.128 62.756 1.550.508 31 Aralık 2015 Yabancı para TL tutarı karşılığı 220.172 182.906 145.652 1.875.000 220.172 581.202 423.498 51.713 1.276.585 31 Aralık 2014 Yabancı para TL tutarı karşılığı 209.928 142.762 160.740 1.875.000 209.928 402.689 372.740 42.881 1.028.238 Verilen teminatlar, genel olarak Grup’un elektrik iletim ve dağıtım işlemlerine istinaden devlet kurumlarına (başlıca EPDK’ya ve elektrik iletim ve dağıtımını sağlayan devlet kurumlarına) verilen, doğal gaz alımına istinaden doğal gaz temin edilen firmalara verilen, bankalardan alınan krediler için bankalara verilen teminat mektuplarından, teminat senetlerinden ve ipoteklerden oluşmaktadır. 186 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 15 - KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı) 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla Grup’un teminat/rehin/ipotek (“TRİ”) pozisyonu TL cinsinden aşağıdaki gibidir: Orijinal para cinsi Şirket Tarafından Verilen TRİ’ler A. Kendi tüzel kişiliği adına vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı (*) B. Tam konsolidasyon kapsamına dahil edilen ortaklıklar lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı 31 Aralık 2016 Orijinal TL tutar karşılığı 31 Aralık 2015 Orijinal TL tutar karşılığı 31 Aralık 2014 Orijinal TL tutar karşılığı ABD Doları Avro TL PKR 130.797 182.506 256.589 1.875.000 460.301 677.079 256.589 62.756 121.500 182.556 199.514 1.875.000 353.273 580.090 199.514 51.713 121.738 142.412 189.232 1.875.000 282.298 401.702 189.232 42.881 ABD Doları TL 20.658 20.658 10.000 20.658 29.076 20.658 10.000 20.696 23.189 20.696 20.410 350 71.827 1.298 14.152 350 41.149 1.112 29.002 350 67.253 987 - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - C. Olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla diğer 3. kişilerin borcunu temin amacıyla vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı ABD Doları Avro D. Diğer verilen TRİ’lerin toplam tutarı i. Ana ortak lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı ii. B ve C maddeleri kapsamına girmeyen diğer grup şirketleri lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı iii. C maddesi kapsamına girmeyen 3. kişiler lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı - 1.550.508 1.276.585 1.028.238 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Şirket’in vermiş olduğu TRİ’lerin özkaynaklara oranı %334’tür (31 Aralık 2015: %170, 31 Aralık 2014: %196). (*) Şirket’in bağlı ortaklıklarından Rotor, Osmaniye ilinde bulunan 135 MW kapasiteli elektrik üretim santrali yatırımı için çeşitli finansal kuruluşların oluşturduğu konsorsiyum ile 8 Mayıs 2009 tarihinde 130 milyon Avro tutarında uzun vadeli kredi anlaşması imzalamıştır. Söz konusu kredi sözleşmesine ek olarak, ipotek, ticari işletme rehni, hisse rehni, hesap rehni, alacakların temliki, hissedar alacaklarının devri ve sigorta alacakları devri sözleşmeleri imzalanmıştır. Rotor ile Bankalar arasında imzalanan ipotek sözleşmesi uyarınca Rotor’un taşınmaz menkulleri üzerinde 130.000.000 Avro tutarında ipotek tesis edilmiştir. Ayrıca yine Rotor ve Bankalar arasında imzalanan Ticari İşletme Rehni Sözleşmesi uyarınca Rotor’un sabit kıymetleri üzerine toplam 119.654.194 TL değerinde bir işletme rehni tesis edilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 187 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 15 - KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER (Devamı) Zorlu Enerji’nin %100 oranında hissesine sahip olduğu Pakistan’da kurulu iştiraki Zorlu Enerji Pakistan Limited, Pakistan’ın Sindh bölgesinde bulunan Jhimpir’deki 56,4 MW kapasiteli Rüzgar Enerji Santrali (“RES”) projesinin finansmanında kullanılmak üzere, 26 Ekim 2011 tarihinde International Finance Corporation (“IFC”), the Asian Development Bank (“ADB”), Eco Trade and Development Bank (“ECO”) ve yerel konsorsiyum lideri Habib Bank Limited (“HBL”) ile toplam 111 milyon ABD Doları tutarına kadar kaynak sağlayacak uzun vadeli (12 yıla kadar vadeli) bir kredi anlaşması imzalamıştır. Söz konusu kredi sözleşmesine ek olarak, hesap rehni, hisse rehni, sigorta alacakları devri, tapu rehni, proje haklarının temliki ve duran varlıklar üzerinde ipotek sözleşmeleri imzalanmıştır. Zorlu Enerji Pakistan ile Bankalar arasında imzalanan ipotek sözleşmesi uyarınca Zorlu Enerji Pakistan’ın duran varlıkları üzerinde 118.625.000 ABD Doları ve 1.875.000.000 PKR ipotek tesis edilmiştir. Zorlu Doğal, mevcut borçlarının refinansmanı ve Denizli ilinde kurmayı planladığı Kızıldere III jeotermal enerji santrali yatırımının finansmanında kullanılmak üzere, 27 Ekim 2015 tarihinde Akbank TAŞ, Türkiye Garanti Bankası AŞ, Türkiye İş Bankası AŞ ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ ile 785 milyon ABD Doları nakit, 30 milyon ABD Doları gayrinakit olmak üzere toplamda 815 milyon ABD Doları tutarında ve 14 yıl vadeli bir kredi sözleşmesi imzalamıştır. Söz konusu kredi sözleşmesine ek olarak, hesap rehni, hisse rehni, alacak devri ve hissedar alacaklarının devri sözleşmeleri imzalanmıştır. Zorlu Enerji’nin %100 oranında hissedarı olduğu Zorlu Jeotermal tarafından Manisa’nın Alaşehir ilçesinde kurulan 45 MW kurulu güce sahip Alaşehir I jeotermal santral yatırımının finansmanında kullanılmak üzere, 25 Kasım 2013 tarihinde Yapı Kredi Bankası AŞ ile toplam 113 milyon ABD Doları tutarına kadar kaynak sağlayacak olan 14 yıl vadeli proje finansman kredi anlaşması imzalanmış olup, 24 Haziran 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, santralin kurulu gücünün 30 MW’dan 45 MW’a yükseltilmesi nedeniyle projeye ilişkin kredi tutarı 113 milyon ABD Doları’ndan 148 milyon ABD Doları’na çıkarılmıştır. Söz konusu kredi sözleşmesine ek olarak, hesap rehni, hisse rehni, ardıl alacaklılık ve alacağın devri sözleşmeleri imzalanmıştır. Zorlu Enerji’nin %100 oranında hissedarı olduğu Zorlu Rüzgar tarafından Osmaniye’nin Bahçe ilçesinde kurulan toplamda 80,3 MW kurulu güce sahip Sarıtepe ve Demirciler RES projesinin finansmanında kullanılmak üzere, 24 Kasım 2014 tarihinde Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ile 40 milyon Avro ve Bayerische Landesbank ile ECA finansmanı kapsamında Alman İhracat Finansman Ajansı (Euler Hermes) destekli olarak 41,3 milyon Avro olmak üzere, toplamda 81,3 milyon Avro tutarında proje finansman kredi anlaşması imzalanmıştır. Söz konusu kredi anlaşmasına ek olarak, hesap rehni, hisse rehni, alacak devri, elektrik üretim lisansının devri ve ticari işletme rehni sözleşmeleri imzalanmış olup Ticari İşletme Rehni Sözleşmesi uyarınca toplam 193.711 TL değerinde bir işletme rehni tesis edilmiştir. Ayrıca Bayerische Landesbank’a 41.381.320 Avro tutarında teminat mektubu verilmiştir. Geri kalan 314.631 bin TL tutarındaki verilen teminatlar, Grup’un elektrik iletim ve dağıtım işlemlerine istinaden devlet kurumlarına (başlıca EPDK’ya ve elektrik iletim ve dağıtımını sağlayan devlet kurumlarına), doğal gaz alımına istinaden doğal gaz temin edilen firmalara verilen ve bankalardan alınan krediler için bankalara verilen teminat mektuplarından, teminat senetlerinden ve ipoteklerden oluşmaktadır. Ayrıca Zorlu Holding, Zorlu Doğal’ın temin ettiği toplam 732,5 milyon ABD Doları tutarındaki kredi, Zorlu Jeotermal’in Yapı ve Kredi AŞ’den temin ettiği yaklaşık 148 milyon ABD Doları tutarındaki kredi, Rotor’un çeşitli finansal kuruluşların oluşturduğu konsorsiyumdan temin ettiği 130 milyon Avro tutarındaki kredi ve Zorlu Rüzgar’ın Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ve Bayerische Landesbank’tan temin ettiği toplam 80,6 milyon Avro tutarındaki kredi için garantör sıfatıyla kefil olmuştur. 188 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 16 - TÜREV ARAÇLAR Riskten korunma amaçlı türev araçlar: 31 Aralık 2016 Kontrat Rayiç değer miktarı yükümlülük Faiz oranı swap işlemleri Nakit akım riskinden korunma amaçlı faiz oranı swap işlemleri 31 Aralık 2015 Kontrat Rayiç değer miktarı yükümlülük 31 Aralık 2014 Kontrat Rayiç değer miktarı yükümlülük 2.643.888 (2.150) 2.206.943 (6.949) 1.574.032 (12.191) 868.803 (20.034) 799.814 (65.795) 747.478 (62.741) 3.512.691 (22.184) 3.006.757 (72.744) 2.321.510 (74.932) Türev finansal araçlar ilk olarak kayda alınmalarında elde etme maliyeti ile kayda alınmalarını izleyen dönemlerde ise makul değerleri ile değerlenmektedir. Grup’un türev finansal araçları, faiz oranı swap işlemleri ve vadeli yabancı para işlemlerinden oluşmaktadır. Grup’un, türev sözleşmesi yapıldığı tarihte, kayıtlı bir varlığın veya yükümlülüğün veya belirli bir riskle ilişkisi kurulabilen ve gerçekleşmesi muhtemel olan işlemlerin nakit akışlarında belirli bir riskten kaynaklanan ve kâr/zararı etkileyebilecek değişimlere karşı korunma sağlayan işlemleri (nakit akım riskinden korunma) bulunmaktadır. Söz konusu türev finansal araçlar ekonomik olarak Grup için risklere karşı etkin bir koruma sağlaması ve risk muhasebesi yönünden de gerekli koşulları taşıması nedeniyle konsolide finansal tablolarda riskten korunma amaçlı türev finansal araçlar olarak muhasebeleştirilmektedir. Grup, etkin olarak nitelendirilen finansal riskten korunma işlemine ilişkin kazanç ve kayıplarını özkaynaklarda “riskten korunma kayıpları” altında göstermektedir. Finansal riskten korunma aracının satılması, sona ermesi veya finansal riskten korunma amaçlı olduğu halde finansal riskten korunma muhasebesi koşullarını sağlayamaması veya taahhüt edilen ya da gelecekte gerçekleşmesi muhtemel işlemin gerçekleşmesinin beklenmediği durumlardan birinin oluşması halinde, taahhüt edilen ya da gelecekte gerçekleşmesi muhtemel işlem gerçekleşene kadar özkaynaklar içerisinde ayrı olarak sınıflandırılmaya devam eder. Taahhüt edilen ya da gelecekte gerçekleşmesi muhtemel işlem gerçekleştiğinde gelir tablosuna kaydedilir ya da gerçekleşmeyeceği öngörülürse, işlem ile ilgili birikmiş kazanç veya kayıplar kâr veya zarar olarak konsolide finansal tablolara yansıtılır. Şirket, ABD Doları cinsinden kredilerinden kaynaklanan kur farkı zararlarını, söz konusu kredilerle finanse ettiği Kızıldere II ve Kızıldere III Jeotermal JES (Zorlu Doğal) ve Alaşehir I JES (Zorlu Jeotermal) yatırımlarından elde ettiği/ileride elde edeceği ve ABD Doları cinsinden gerçekleştirdiği/gerçekleştireceği satışlarının kur farkı gelirleriyle dengeleyerek, nakit akış riskinden korunma muhasebesi uygulamaktadır. 31 Aralık 2016 tarihli finansal tablolarda ertelenmiş vergi etkisi netlendikten sonra 386.663 bin TL tutarındaki kur farkı gideri ile (27.304) bin TL tutarındaki faiz oranı swap işlemleri özkaynaklar altında “Riskten Korunma Kazançları/ (Kayıpları)” hesabında muhasebeleştirilmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 189 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 16 - TÜREV ARAÇLAR (Devamı) Faiz oranı swap işlemlerinin dönem içerisindeki hareket tablosu aşağıdaki gibidir: 1 Ocak itibarıyla Kâr veya zarar tablosu ile ilişkilendirilen - Finansal gider Diğer kapsamlı gelir ile ilişkilendirilenler - Finansal riskten korunma fonu 31 Aralık itibarıyla 2016 2015 72.744 74.932 (16.430) (12.180) (34.130) 9.992 22.184 72.744 DİPNOT 17 - ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALARA İLİŞKİN UZUN VADELİ KARŞILIKLAR Kıdem tazminatı yükümlülüğü 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 985 826 636 985 826 636 2016 2015 826 133 52 (1.482) 1.456 636 95 127 (1.421) 1.389 985 826 Grup’un kıdem tazminatı yükümlülüğüne ilişkin hareket tablosu aşağıdaki gibidir: 1 Ocak itibarıyla Hizmet maliyeti Faiz maliyeti Ödenen tazminatlar Aktüeryal kazanç 31 Aralık itibarıyla Kıdem tazminatı karşılığı aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde ayrılmaktadır. Türk İş Kanunu’na göre, Grup bir senesini doldurmuş olan ve Grup’la ilişkisi kesilen veya emekli olan 25 hizmet yılını (kadınlarda 20) dolduran ve emekliliğini kazanan (kadınlar için 58 yaşında, erkekler için 60 yaşında), askere çağrılan veya vefat eden personeli için kıdem tazminatı ödemekle mükelleftir. 23 Mayıs 2002’deki mevzuat değişikliğinden sonra emeklilikten önceki hizmet süresine ilişkin bazı geçiş süreci maddeleri çıkartılmıştır. Ödenecek tazminat her hizmet yılı için bir aylık maaş kadardır ve bu tutar 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla 4.297 TL (31 Aralık 2015: 3.828 TL) ile sınırlandırılmıştır. Kıdem tazminatı yükümlülüğü yasal olarak herhangi bir fonlamaya tabi değildir ve herhangi bir fonlama şartı bulunmamaktadır. 190 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 17 - ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALARA İLİŞKİN UZUN VADELİ KARŞILIKLAR (Devamı) Kıdem tazminatı karşılığı çalışanların emekliliği halinde ödenmesi gerekecek muhtemel yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminiyle hesaplanır. KGK tarafından yayımlanan TMS/TFRS’ler, Grup’un kıdem tazminatı karşılığını tahmin etmek için aktüer değerleme yöntemlerinin geliştirilmesini öngörmektedir. Buna göre toplam yükümlülüğün hesaplanmasında aşağıda yer alan aktüer öngörüler kullanılmıştır: İskonto oranı (%) Emeklilik olasılığı (%) 2016 2015 3,30 99,4 3,30 94,54 Temel varsayım, her yıllık hizmet için belirlenen tavan karşılığının enflasyon ile orantılı olarak artmasıdır. Böylece uygulanan iskonto oranı enflasyonun beklenen etkilerinden arındırılmış gerçek oranı gösterir. Grup’un kıdem tazminatı karşılığı, kıdem tazminatı tavanı her altı ayda bir ayarlandığı için 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren geçerli olan 4.426 TL (1 Ocak 2016: 4.093 TL) üzerinden hesaplanmaktadır. DİPNOT 18 - ÖZKAYNAKLAR a) Sermaye Zorlu Enerji, SPK’ya kayıtlı olan şirketlerin yararlandığı kayıtlı sermaye sistemini benimsemiş ve beheri 1 Kr (“bir kuruş”) nama yazılı hisselerle temsil edilen kayıtlı sermayesi için bir limit tespit etmiştir. Zorlu Enerji’nin 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla tarihi ve ödenmiş sermayesi aşağıda gösterilmiştir: Kayıtlı sermaye limiti (*) Çıkarılmış sermaye (*) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 3.000.000 750.000 1.000.000 750.000 500.000 500.000 18 Kasım 2016 tarihi itibarıyla, Şirket’in kayıtlı sermaye tavan artırımı gerçekleşmiştir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 191 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 18 - ÖZKAYNAKLAR (Devamı) Şirket’in 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihlerindeki hissedarları ve sermaye içindeki payları tarihi değerlerle aşağıdaki gibidir: Zorlu Holding Korteks Halka açık kısım Diğer Hisse (%) 31 Aralık 2016 Hisse (%) 31 Aralık 2015 Hisse (%) 31 Aralık 2014 45,7 17,5 32,0 4,8 342.999 131.606 239.859 35.536 45,7 17,5 32,0 4,8 342.999 131.606 239.859 35.536 45,7 17,5 32,0 4,8 228.666 87.737 159.906 23.691 100,0 750.000 100,0 750.000 100,0 500.000 Sermaye düzeltmesi farkları 102.575 102.575 102.575 Toplam sermaye 852.575 852.575 602.575 Şirket’in 3.000.000.000 TL tutarındaki kayıtlı sermaye tavanı içerisinde kalacak şekilde, 750.000.000 TL olan çıkarılmış sermayesinin nakden 1.250.000.000 TL artırılarak 2.000.000.000 TL’ye çıkarılmasında, rüçhan haklarının kullanılmasının ardından kullanılmayan haklara ilişkin payların Borsa İstanbul Birincil Piyasa’daki satış işlemi 16 Şubat 2017 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. b) Paylara ilişkin primler Konsolide finansal tablolarda yer alan paylara ilişkin primler, Şirket’in ilk kuruluşundan sonraki sermaye artışlarında ihraç edilen hisse senetlerinin nominal değerinin üzerinde bir bedelle ihraç edilmeleri sonucu, ihraç bedeli ile nominal değeri arasındaki farktan oluşmaktadır. c) Kârdan ayrılan kısıtlanmış yedekler ve geçmiş yıl kârları Yasal yedekler 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 7.897 7.897 7.897 Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler birinci ve ikinci tertip yasal yedekler olmak üzere ikiye ayrılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre birinci tertip yasal yedekler, şirketin ödenmiş sermayesinin %20’sine ulaşılıncaya kadar, kanuni net kârın %5’i olarak ayrılır. İkinci tertip yasal yedekler ise ödenmiş sermayenin %5’ini aşan dağıtılan kârın %10’udur. Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedekler ödenmiş sermayenin %50’sini geçmediği sürece sadece zararların kapatılmasında, işlerin iyi olmadığı zamanlarda işletmenin devamlılığının sağlanması veya işsizliğin önüne geçilmesinde ve sonuçlarının hafifletmeye dönük önlemler alınması için kullanılabilir, bunun dışında herhangi bir şekilde kullanılması mümkün değildir. Bu tutarların SPK Finansal Raporlama Standartları uyarınca “Kârdan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler” içerisinde sınıflandırılması gerekmektedir. 192 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 18 - ÖZKAYNAKLAR (Devamı) Yasal finansal tablolardaki geçmiş yıl kârları ve cari dönem kârı yukarıda belirtilen yasal yedek akçe ayırma şartlarının yerine getirilmesi ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun kâr dağıtımına ilişkin yasal düzenlemelerine uyulması şartı ile dağıtılmaya hazırdır. Halka açık şirketler, kâr payı dağıtımlarını SPK’nın 1 Şubat 2014 tarihinden itibaren yürürlüğe giren II-19.1 no.’lu Kâr Payı Tebliği’ne göre yaparlar. Ortaklıklar, kârlarını genel kurulları tarafından belirlenecek kâr dağıtım politikaları çerçevesinde ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak genel kurul kararıyla dağıtır. Söz konusu tebliğ kapsamında, asgari bir dağıtım oranı tespit edilmemiştir. Şirketler esas sözleşmelerinde veya kâr dağıtım politikalarında belirlenen şekilde kâr payı öderler. Ayrıca, kâr payları eşit veya farklı tutarlı taksitler halinde ödenebilecektir ve ara dönem finansal tablolarda yer alan kâr üzerinden nakden kâr payı avansı dağıtılabilecektir. TTK’ya göre ayrılması gereken yedek akçeler ile esas sözleşmede veya kâr dağıtım politikasında pay sahipleri için belirlenen kâr payı ayrılmadıkça; başka yedek akçe ayrılmasına, ertesi yıla kâr aktarılmasına ve intifa senedi sahiplerine, yönetim kurulu üyelerine, ortaklık çalışanlarına ve pay sahibi dışındaki kişilere kârdan pay dağıtılmasına karar verilemeyeceği gibi, pay sahipleri için belirlenen kâr payı nakden ödenmedikçe bu kişilere kârdan pay dağıtılamaz. DİPNOT 19 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 75 (75) 1.738 (1.153) 996 (813) - 585 183 Cari dönem kurumlar vergisi gideri Eksi: Peşin ödenen vergi ve fonlar Dönem kârı vergi (varlığı)/yükümlülüğü (net) Türk vergi mevzuatı, ana ortaklık olan şirketin bağlı ortaklıkları ve iştiraklerini konsolide ettiği finansal tabloları üzerinden vergi beyannamesi vermesine olanak tanımamaktadır. Bu sebeple bu konsolide finansal tablolara yansıtılan vergi karşılıkları, tam konsolidasyon kapsamına alınan tüm şirketler için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Türkiye’de, kurumlar vergisi oranı 2016 ve 2015 yılları için %20’dir. Türkiye’de şirketler üçer aylık mali kârları üzerinden %20 oranında geçici vergi hesaplar ve o dönemi izleyen ikinci ayın 14’üncü gününe kadar beyan edip 17’inci günü akşamına kadar öderler. Yıl içinde ödenen geçici vergi o yıla ait olup izleyen yıl verilecek kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilir. Mahsuba rağmen ödenmiş geçici vergi tutarı kalmış ise bu tutar nakden iade alınabileceği gibi devlete karşı olan herhangi bir başka mali borca da mahsup edilebilir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 193 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 19 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ait vergi geliri aşağıda detaylandırılmıştır: 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Cari dönem vergi gideri Ertelenmiş vergi geliri (75) 94.472 (1.738) 18.051 Toplam vergi geliri 94.397 16.313 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren yıllara ait konsolide kâr veya zarar tablolarındaki cari dönem vergi gideri ile vergi öncesi kâr üzerinden cari vergi oranı kullanılarak hesaplanan vergi giderinin mutabakatı aşağıdaki gibidir: 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Vergi öncesi zarar (98.900) (280.099) Etkin vergi oranı kullanılarak hesaplanan vergi Üzerinden vergi hesaplanmayan birikmiş zararlar (*) İndirim ve istisnaların etkisi Kanunen kabul edilmeyen giderler Nakit akış riskten korunma kazanç/(kayıpları) Önceki dönemlerde dikkate alınmayan birikmiş zararlarının ertelenmiş vergi hesaplamasına dahil edilmesi Yatırım indiriminin etkisi Mahsup edilen geçmiş yıllar zararları Diğer 19.780 (65.937) 71.003 (46.678) 96.666 56.020 (48.364) 58.278 (75.791) 20.123 18.865 834 (136) 453 2.281 3.313 94.397 16.313 Cari dönem vergi geliri Cari dönem ve geçmiş dönem zararlarından oluşmakta olup, 41.882 bin TL tutarındaki kısım cari yılda oluşan ve üzerinden vergi hesaplanmayan, kalan tutar ise zamanaşımına uğrayıp faydalanılamayan kısmı ifade etmektedir. (*) 194 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 19 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Ertelenmiş vergiler Grup, ertelenmiş gelir vergisi varlık ve yükümlülüklerini, bilanço kalemlerinin TFRS ve Vergi Usul Kanunu düzenlemeleri çerçevesinde hazırlanan finansal tabloları farklı değerlendirilmelerin sonucunda ortaya çıkan geçici farkların etkilerini dikkate alarak hesaplamaktadır. Geçici farklar üzerinden yükümlülük metoduna göre hesaplanan ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri için uygulanacak oran %20’dir (31 Aralık 2015: %20). 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 110.794 (33.392) 869 (98.719) 2.208 (99.924) 77.402 (97.850) (97.716) Ertelenmiş vergi varlıkları Ertelenmiş vergi yükümlülükleri Ertelenmiş vergi varlıkları/ (yükümlülükleri), net Kıdem tazminatı karşılığı Maddi duran varlık yeniden değerleme artışı ile maddi ve maddi olmayan duran varlıkların kayıtlı değerleri ile vergi matrahları arasındaki fark Yatırım indirimi Devreden mali zararlar Riskten korunma kayıpları Türev araçlar Kredi komisyonu ve tahakkuk etmemiş finansal borç reeskontu Diğer Ertelenmiş vergi varlıkları/ (yükümlülükleri), net 31 Aralık 2016 Geçici farklar 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 (985) (826) (636) 197 165 127 903.228 1.088.170 (46.108) (41.939) (720.769) (445.861) (583.529) (134.330) (23.719) (29.636) 956.766 (39.674) (379.970) (33.716) (41.216) (180.646) 9.222 144.154 116.706 4.744 (217.634) 8.388 89.172 26.866 5.927 (191.353) 7.935 75.994 6.743 8.243 29.523 (2.501) (17.215) 240 (9.886) (848) (5.905) 500 77.402 (97.850) (97.716) 86.077 (1.200) 49.432 4.241 Ertelenmiş vergi varlıkları/(yükümlülükleri) 31 Aralık 31 Aralık 31 Aralık 2016 2015 2014 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 195 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 19 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülüklerinin 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren dönemlere ait hareketleri aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 (97.850) (97.716) Gelir tablosu ile ilişkilendirilen sürdürülen faaliyetler (net) Özkaynaklar ile ilişkilendirilen 94.472 80.780 18.051 (18.185) 31 Aralık itibarıyla 77.402 (97.850) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 110.794 869 2.208 - - - 110.794 869 2.208 (33.392) (98.719) (99.924) - - - (33.392) (98.719) (99.924) 1 Ocak itibarıyla Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin analizi aşağıdaki gibidir: Ertelenmiş vergi varlıkları: - 12 aydan uzun sürede yararlanılacak ertelenmiş vergi varlıkları - 12 aydan kısa sürede yararlanılacak ertelenmiş vergi varlıkları Ertelenmiş vergi yükümlülükleri: - 12 aydan uzun sürede yararlanılacak ertelenmiş vergi varlıkları - 12 aydan kısa sürede yararlanılacak ertelenmiş vergi varlıkları 196 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 19 - VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ (Devamı) Yapılan çalışmalar neticesinde, Grup’un 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla 720.769 bin TL (31 Aralık 2015: 445.861 bin TL, 31 Aralık 2014: 379.970 bin TL) tutarında kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları için ertelenmiş vergi varlığı ayrılmıştır. Geriye kalan 753.642 bin TL (31 Aralık 2015: 698.099 bin TL, 31 Aralık 2014: 367.177 bin TL) kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları için ertelenmiş vergi varlığı hesaplanmamıştır. Grup’un bilanço tarihi itibarıyla ertelenmiş vergi varlığı hesapladığı mali zararları ve son kullanım yılları aşağıdaki gibidir: Geçerlilik tarihi Mali zarar 2017 2018 2019 2020 2021 6 144.112 53.400 222.920 300.331 720.769 Grup’un bilanço tarihi itibarıyla yaptığı değerlendirmede ertelenmiş vergi varlığı hesaplamadığı mali zararları ile son kullanım yılları aşağıdaki gibidir: Geçerlilik tarihi Mali zarar 2017 2018 2019 2020 2021 149.119 170.817 141.124 83.172 209.410 753.642 DİPNOT 20 - HASILAT VE SATIŞLARIN MALİYETİ 1 Ocak - 31 Aralık 2016 1 Ocak - 31 Aralık 2015 Satış gelirleri Satıştan iadeler (-) Satışlardan iskontolar (-) 1.230.600 (30.047) (5.940) 713.966 (246) (4.303) Hasılat (Net) 1.194.613 709.417 Satışların maliyeti (-) (925.993) (546.876) 268.620 162.541 Brüt Kâr Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 197 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 21 - ÇEŞİT ESASINA GÖRE SINIFLANDIRILMIŞ GİDERLER 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 650.959 199.164 53.798 17.633 9.167 7.876 4.887 37.049 333.283 144.717 52.990 13.839 8.038 9.172 650 31.188 980.533 593.877 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 196.816 2.348 143.944 773 199.164 144.717 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Sigorta gelirleri (*) Konusu kalmayan karşılıklar Proje komisyon gelirleri Diğer gelir ve kârlar 15.714 3.967 3.602 1.843 2.483 5.672 5.279 Toplam 23.283 15.277 İlk madde, malzeme ve ticari mal giderleri Amortisman ve tükenme payları (*) Bakım onarım giderleri Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler Danışmanlık giderleri İşçi ve personel gideri Enerji gideri Diğer (*) Dönem amortisman gideri ve itfa paylarının gelir tablosu hesaplarına dağılımları aşağıdaki gibidir: Satışların maliyeti Faaliyet giderleri DİPNOT 22 - ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER a) Esas faaliyetlerden diğer gelirler Sigorta gelirleri, Şirket’in ticari işletme ve unsurlarının, makine kırılması, kâr kaybı, yangın vb. tüm rizikolara karşı teminat altına alındığı sigorta poliçelerine istinaden, tahsil edilen ve bir yıl içinde tahsil edilmesi beklenen hasar tazminatı gelirleri ile ilgilidir. (*) 198 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 22 - ESAS FAALİYETLERDEN DİĞER GELİRLER VE GİDERLER (Devamı) b) Esas faaliyetlerden diğer giderler 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 6.772 1.679 1.018 587 714 1.877 781 10.056 3.372 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Maddi ve maddi olmayan duran varlık satış kârı (*) 7.461 918 Toplam 7.461 918 Karşılık giderleri Risk paylaşım gideri Vadeli işlemler borsası elektrik alım satım zararı Proje maliyetleri Diğer gider ve zararlar Toplam DİPNOT 23 - YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GELİRLER a) Yatırım faaliyetlerinden gelirler 7.461 bin TL tutarındaki sabit kıymet satış kârının 7.228 bin TL tutarındaki kısmı, Şirket’in Proenergy Services ile yapılan Türbin Satış Sözleşmesine istinaden Bursa, Kayseri ve Ankara santrallerine ait türbinlerin satışından elde edilen satış kârını ifade etmektedir. Sözleşme kapsamında bir yıl içinde satışı yapılacak olan ve gerçeğe uygun değeri 9.465 bin TL olan türbinler, TFRS 5 standardına istinaden “Maddi Duran Varlıklar”dan “Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar” hesabına transfer edilmiştir. (*) b) Yatırım faaliyetlerinden giderler 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Maddi ve maddi olmayan duran varlık satış zararı 157 - Toplam 157 - Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 199 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 24 - FİNANSMAN GELİRLERİ VE GİDERLERİ a) Finansman gelirleri: 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Kur farkı geliri Faiz geliri Türev finansal araçlar gelirleri Ertelenmiş finansman gelirleri Diğer olağan dışı finansal gelirler (*) 281.459 74.784 16.430 137 - 274.468 84.718 12.180 569 131.849 Finansman gelirleri 372.810 503.784 30 Ekim 2015 tarihli özel durum açıklamasına istinaden; Zorlu Doğal’ın sağladığı finansman ile ilişkili taraflara olan borçların 115.000.000 ABD Doları tutarındaki kısmı kapanmış olup, söz konusu borçlara ilişkin olarak tahakkuk etmiş olan 43.780.417 ABD Doları tutarındaki faiz borcu ise silinmiştir. Zorlu Doğal’ın faiz borcunun silinmesine ilişkin olumlu etki, Zorlu Enerji’nin konsolide finansal tablolarında, diğer olağan dışı finansal gelir olarak yansıtılmıştır. (*) b) Finansman giderleri: 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 Faiz gideri Kur farkı gideri Banka komisyon ve diğer finansman giderleri Ertelenmiş finansman gideri 458.420 228.859 17.763 395 449.686 468.484 10.455 445 Finansman giderleri 705.437 929.070 200 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 25 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI i) İlişkili taraf bakiyeleri: a) İlişkili taraflardan kısa vadeli ticari alacaklar Zorlu Tesis Yönetimi AŞ Korteks Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret AŞ (“Vestel Elektronik”) Meta Nikel Kobalt Madencilik Sanayi ve Ticaret AŞ (“Meta Nikel”) Zorluteks Tekstil Ticaret ve Sanayi AŞ (“Zorluteks”) Zorlu Holding Diğer Eksi: Tahakkuk etmemiş finansman geliri 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 9.553 4.329 2.636 - 2.485 5.648 1.886 - - 1.475 829 2.697 747 349 292 688 3.507 31.954 2.327 - - (92) 20.769 4.712 45.829 İlişkili taraflardan alacaklar ortalama 21 gün vadelidir (31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014: 21 gün). ABD Doları, Avro ve TL alacakların yıllık vade farkı oranları sırasıyla %6, %6 ve %15’tir (31 Aralık 2015: ABD Doları ve Avro için %6, TL için %15, 31 Aralık 2014: ABD Doları ve Avro için %7,5, TL için %12). b) İlişkili taraflardan kısa vadeli diğer alacaklar Zorlu Endüstriyel ve Enerji Tesisleri İnşaat Ticaret AŞ (“Zorlu Endüstriyel”) (*) Zorlu O&M (*) Dorad Energy Ltd. (“Dorad”) (**) Edeltech Ltd. (“Edeltech”) (**) Zorlu Enerji İnşaat AŞ Edelcom Ltd. (“Edelcom”) (**) Diğer 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 735.136 120.648 18.344 8.943 1.696 355 11.403 285.377 102.157 67.175 22.960 9.788 2.357 230.198 76.629 1.204 7.424 1.165 896.525 489.814 316.620 Kısa vadeli diğer alacaklarda sınıflanan Zorlu Endüstriyel ve Zorlu O&M’den olan finansman niteliğindeki alacağın vadesi 1 yıldan kısa olup, uygulanan faiz oranı %6’dır. (*) Dorad, Edelcom ve Edeltech’ten olan alacaklar, İsrail’deki enerji santral projeleri kapsamında sağlanan tutarlardan oluşmaktadır. Zorlu Enerji’nin %25 oranında hissedarı olduğu Dorad, 2017 yılı içerisinde ortaklarına toplam 80.000.000 NIS tutarında kredi borç ödemesi gerçekleştirecek olup, Zorlu Enerji’nin payına düşen kısım 20.000.000 NIS’tir. Ayrıca Dorad’ın kredi borçlarına istinaden, ortaklarına yapacağı 350.000.000 NIS tutarındaki ödemenin Zorlu Enerji’nin payına düşen kısmı 87.500.000 NIS tutarında olup söz konusu tutar tahsil edilmiştir. (**) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 201 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 25 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı) c) İlişkili taraflardan uzun vadeli diğer alacaklar Zorlu Holding (*) Ezotech Electric Ltd. (“Ezotech”) (**) Edeltech (**) Dorad (**) Solad Energy Ltd. (“Solad”) (**) 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 519.805 97.452 68.935 36.088 8.116 399.728 80.516 57.339 32.704 6.705 813.005 64.214 62.375 75.225 5.300 730.396 576.992 1.020.119 Yönetim Kurulu’nun 10 Nisan 2015 tarih ve 2015/21 sayılı kararı çerçevesinde; Şirket’in Zorlu Holding’ten olan finansman niteliğindeki alacak ve borç tutarlarının 228.413.677 ABD Doları tutarındaki kısmının birbiriyle mahsup edilmesine, Şirket’in bu mahsup işlemi sonucunda kalan 130.000.000 ABD Doları tutarındaki Zorlu Holding’den olan alacağının, Zorlu Grubu’nun piyasa koşulları paralelinde belirlediği oran dikkate alınarak, 31 Aralık 2020 tarihinde faiziyle birlikte tek seferde ödenmesine karar verilmiş olup 31 Aralık 2016 tarihinde faiziyle birlikte toplam alacak tutarı 147.705.701 ABD Doları’dır. (*) (**) Dorad, Ezotech, Edelcom ve Edeltech’ten olan alacaklar, İsrail’deki enerji santral projeleri kapsamında sağlanan tutarlardan oluşmaktadır. d) İlişkili taraflara kısa vadeli ticari borçlar 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 64.762 32.286 10.082 2 539 95.463 22.880 21.677 11.673 12.638 1.272 17.912 17.370 13.438 100 18 1.393 - - (185) 107.671 165.603 50.046 Zorlu Endüstriyel (**) Zorlu Holding (*) Zorlu O&M (**) Zorluteks Korteks Diğer Eksi: Tahakkuk etmemiş finansman gideri (*) Zorlu Holding’e olan kısa vadeli ticari borçlar, genel giderlere istinaden oluşmaktadır. Zorlu O&M ve Zorlu Endüstriyel’e olan ticari borçlar, projeler için alınan mühendislik ile işletme ve bakım hizmetlerine ilişkin olup ortalama vade 1 aya kadardır. ABD Doları, Avro ve TL borçların yıllık vade farkı oranları ise sırasıyla %6, %6 ve %15’tir (31 Aralık 2015: ABD Doları ve Avro için %6, TL için %15, 31 Aralık 2014: ABD Doları ve Avro için %7,5, TL için %12). (**) 202 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 25 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı) e) İlişkili taraflara uzun vadeli ticari borçlar Korteks Zorluteks 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 - 203 123 - - 326 - 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 45.226 21.946 9.300 6 1.034 60.550 4.350 9.300 102.390 1.224 69.930 690 77.512 177.814 70.620 f) İlişkili taraflara kısa vadeli diğer borçlar Zorlu Faktoring (**) Zorluteks (*) Korteks (*) Zorlu Endüstriyel (*) Diğer (*) (**) Şirket’in finansman amaçlı sağladığı tutarlardan oluşmakta olup, ABD Doları ve TL borçların yıllık vade farkı oranları sırasıyla %6 ve %15’tir. İlişkili kuruluşlardan finansman amaçlı yapılan faktoring işlemine ilişkindir. g) İlişkili taraflara uzun vadeli diğer borçlar Zorlu Holding (*) Z.F.S. Financial Services Ireland Korteks Diğer 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 567.875 - 125.472 3.227 507.192 328.546 9.385 6.346 567.875 128.699 851.469 Şirket’in Zorlu Holding’den kullandığı finansman amaçlı borcun bir kısmı Türk Lirası cinsinden bir kısmı ise döviz cinsinden olup, faiz oranı dövizli borçlanmalar için %6, Türk Lirası borçlanmalar için %15’tir (31 Aralık 2015: %6, 31 Aralık 2014:%7,5). (*) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 203 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 25 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı) ii) 1 Ocak - 31 Aralık 2016 ve 2015 hesap dönemlerine ilişkin, ilişkili taraflara yapılan satışlar ve ilişkili taraflarla yapılan diğer işlemler Satışlar Faaliyet giderleri ve diğer gelirler/ (giderler), net Alımlar 47.137 35.130 24.755 12.281 5.961 762 92 18 - 13 51.304 249 1 - 268 529 3 12 5.169 8.344 1.438 24 757 1.765 (6.414) (1.959) 33.117 35.362 119.935 20.176 19.152 16.936 (4.780) (2) 9.288 6 580 500 1.699 2.100 1.712 135.424 51.573 21.088 235.335 Finansal gelirler/ (giderler), net 1 Ocak - 31 Aralık 2016 Korteks Zorluteks Zorlu Tesis Yönetimi Vestel Elektronik Meta Nikel Zorlu Holding Zorlu O&M Zorlu Endüstriyel Edeltech Dorad Ezotech Zorlu Faktoring Mehmet Zorlu Vakfı Zorlu Gayrimenkul Geliştirme ve Yatırım AŞ Zorlu Doğalgaz İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ Edelcom Diğer 204 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 25 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı) ii) 1 Ocak - 31 Aralık 2016 ve 2015 hesap dönemlerine ilişkin, ilişkili taraflara yapılan satışlar ve ilişkili taraflarla yapılan diğer işlemler (Devamı) Satışlar Faaliyet giderleri ve diğer gelirler/ (giderler), net Alımlar 48.561 35.015 25.341 666 290 159 - 7 1.002 50.273 5 - 166 114 156 5.185 2.008 1.344 112 30 387 1.499 452 118 6 70.268 92.065 42.582 83.395 17.807 1.907 25.742 16.302 (13.393) - 5.486 50 691 2.325 11 1.334 115.518 51.337 14.017 338.596 Finansal gelirler/ (giderler), net 1 Ocak - 31 Aralık 2015 Korteks Zorluteks Zorlu Tesis Yönetimi Zorlu Holding Zorlu Endüstriyel Zorlu O&M Vestel Elektronik ZFS Edeltech Edelcom Dorad Ezotech Zorlu Faktoring Zorlu Gayrimenkul Geliştirme ve Yatırım AŞ Zorlu Doğalgaz İthalat İhracat ve Toptan Ticaret AŞ Diğer İlişkili taraflara yapılan satışlar, elektrik satışını içermektedir. Zorlu O&M’den alımlar santrallere ilişkin bakım onarım maliyetlerinden oluşmaktadır. Faaliyet gelir ve giderleri genel olarak, ortak giderlere istinaden oluşan tutarlardan oluşmaktadır. Net finansal gelirler/giderler ise diğer alacak ve borçlar ile ticari alacak ve borçlara ilişkin faiz, vade ve kur farklarından oluşmaktadır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 205 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 25 - İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI (Devamı) iii) 1 Ocak - 31 Aralık 2016 ve 2015 hesap dönemlerine ilişkin, Grup’un üst düzey yöneticilerine yapılan ödemeler: Bu finansal tabloların sunumu açısından, üst düzey yöneticilere yapılan ödemelere Grup ortaklarına ve üst düzey yönetim kadrosuna (Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcıları ve Direktörler dahil olmak üzere) yapılan ödemeler dahil edilmiştir. Ücret ve ücret benzeri menfaatler 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 3.531 2.641 DİPNOT 26 - PAY BAŞINA KAYIP Konsolide kâr veya zarar tablosunda belirtilen pay başına kayıp, net kâr ya da zararın ilgili dönem içinde çıkarılmış hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama adedine bölünmesi ile tespit edilir. Ana ortaklığa ait net dönem zararı Çıkarılmış adi hisse senetlerinin ağırlıklı ortalama adedi 1.000 adet pay başına kayıp 1 Ocak 31 Aralık 2016 1 Ocak 31 Aralık 2015 (4.034) 75.000.000 (0,00006) (263.407) 54.166.667 (0,00487) 31 Aralık 2016 ve 2015 tarihlerinde sona eren yıllara ait çıkarılmış nama yazılı hisse senetlerinin her birinin nominal bedelinin 1 Kr (“bir kuruş”) olduğu öngörülmüştür. DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ Finansal risk yönetimi Finansal risk faktörleri Grup, faaliyetlerinden dolayı çeşitli finansal risklere maruz kalmaktadır. Bu riskler; likidite riski, piyasa riski (kur riski, faiz oranı riski), kredi riski ve fonlama riskidir. Grup, faaliyetlerinden dolayı, borç ve sermaye piyasası fiyatlarındaki, döviz kurları ile faiz oranlarındaki değişimlerin etkileri dahil çeşitli finansal riskleri yönetmeye odaklanmış olup, Grup’un finansal performansı üzerindeki potansiyel olumsuz etkilerin en aza indirgenmesini amaçlamaktadır. Grup maruz kaldığı çeşitli risklerden korunma amacıyla türev finansal araçlardan da yararlanmaktadır. (a) Likidite riski Grup bazında, iş sürekliliği anlamında yeterli miktarda nakit ve menkul kıymet sağlayamamak, nakit akımı dengelemek adına yeterli fonlama bulamamak ve de açık pozisyon kapatabilme kabiliyetinin zayıflaması gibi grubun maruz kalabileceği likidite riskleri için periyodik analiz çalışmaları yapılarak riskler yönetilmeye çalışılmaktadır. 206 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) Aşağıdaki tablo Grup’un bilanço tarihi itibarıyla kalan vadelerine göre bilanço içi finansal yükümlülükleri için maruz kalacağı nakit çıkışlarını göstermektedir. Tabloda gösterilen tutarlar sözleşmeye dayalı indirgenmemiş nakit akım tutarları olup, Grup, likidite yönetimini beklenen indirgenmemiş nakit akımlarını dikkate alarak yapmaktadır. 31 Aralık 2016, 2015 ve 2014 tarihleri itibarıyla Grup’un finansal yükümlülüklerinin vadelerine göre analizi aşağıdaki gibidir: Türev olmayan finansal yükümlülükler(1)(2): 2016 Finansal borçlanmalar Ticari borçlar Diğer borçlar ve yükümlülükler 2015 Finansal borçlanmalar Ticari borçlar Diğer borçlar ve yükümlülükler Defter değeri Sözleşme uyarınca nakit akışı 3 aydan kısa 3 - 12 ay arası 1 - 5 yıl arası 5 yıldan uzun 5.355.925 307.656 7.310.992 307.656 146.100 307.656 1.749.121 - 3.233.227 - 2.182.544 - 655.914 655.914 87.794 - - 568.120 6.319.495 8.274.562 541.550 1.749.121 3.233.227 2.750.664 Defter değeri Sözleşme uyarınca nakit akışı 3 aydan kısa 3 - 12 ay arası 1 - 5 yıl arası 5 yıldan uzun 4.149.059 281.794 5.731.546 281.794 621.570 281.468 990.742 - 2.373.998 326 1.745.236 - 321.942 321.942 193.165 - - 128.777 4.752.795 6.335.282 1.096.203 990.742 2.374.324 1.874.013 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 207 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) Defter değeri Sözleşme uyarınca nakit akışı 3 aydan kısa 3 - 12 ay arası 1 - 5 yıl arası 5 yıldan uzun 3.217.706 119.230 3.603.080 119.230 343.601 119.230 1.074.252 - 1.637.167 - 548.060 - 924.725 924.725 73.248 - - 851.477 4.261.661 4.647.035 536.079 1.074.252 1.637.167 1.399.537 2014 Finansal borçlanmalar Ticari borçlar Diğer borçlar ve yükümlülükler (1) Vade analizleri sadece finansal araçlara uygulanmış olup yasal yükümlülükler vade analizine dahil edilmemişlerdir. Belirtilen tutarlar kontrata bağlı iskonto edilmemiş nakit akımlarıdır. Vadesi 3 aydan kısa olan bakiyeler iskonto tutarının önemsiz düzeyde olması sebebiyle kayıtlı değerlerine eşittirler. (2) Riskten korunma amaçlı türev araçlar: 2016 Defter değeri 3 aydan kısa 3 - 12 ay arası 1 - 5 yıl arası 5 yıldan uzun Riskten korunma amaçlı türev araçlar 22.184 - 10.235 11.616 333 2015 Defter değeri 3 aydan kısa 3 - 12 ay arası 1 - 5 yıl arası 5 yıldan uzun Riskten korunma amaçlı türev araçlar 72.744 - 56.185 15.971 588 2014 Defter değeri 3 aydan kısa 3 - 12 ay arası 1 - 5 yıl arası 5 yıldan uzun Riskten korunma amaçlı türev araçlar 74.932 - 35.637 39.295 - (b) Piyasa Riski Faiz oranı riski Şirket, yatırımlarını çeşitli finansman kaynaklarıyla fonlanması sebebiyle ulusal ve uluslararası piyasalardaki faiz oranı değişimlerinden etkilenmektedir. Şirket yatırımlarının ağırlıklı sermaye dışı kaynaklardan finanse edildiği düşünüldüğünde faiz oranlarındaki artışın önemli bir risk faktörü olduğu görülmektedir. Riskin minimize edilmesi amacıyla ise faiz swap ürünleri kullanılmaktadır. 208 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) 31 Aralık 2016, 2015 ve 2014 tarihleri itibarıyla Grup’un faiz pozisyonu tablosu aşağıda belirtilmiştir: 2016 2015 2014 Nakit ve nakit benzerleri Finansal yatırımlar Diğer alacaklar Diğer borçlar Finansal borçlar Türev finansal araçlar 59.639 100 1.633.704 645.723 1.653.686 22.184 109.779 1.072.843 306.591 1.910.665 72.744 41.658 5.940 1.347.476 922.097 1.808.756 74.932 Değişken faizli finansal araçlar Finansal borçlar 3.702.239 2.238.394 1.408.950 Sabit faizli finansal araçlar Grup tarafından mevcut pozisyonların yenilenmesi, alternatif finansman ve riskten korunma dikkate alınarak değişken faizli banka kredileri için çeşitli senaryolar oluşturulmuştur. Bu senaryolara göre 31 Aralık 2016 tarihinde değişken faizli kredilerin yıllık faizi 1 baz puan yüksek/düşük olsaydı ve diğer tüm değişkenler sabit kalsaydı; faiz oranı swap işlemleri ile korunmayan değişken faizli kredilerden oluşan yüksek faiz gideri sonucu vergi öncesi cari dönem zararı yaklaşık 15.489 TL (2015: 11.408 TL, 2014: 9.671 TL) daha düşük/yüksek olacaktı. Kur riski Şirket’in yatırımlarının finansmanında kullandığı kaynaklar ağırlıklı yabancı para cinsindendir. Şirket, ağırlıklı olarak ABD Doları ve Avro cinsinden borçlu veya alacaklı bulunduğu tutarların TL’ye çevrilmesinden dolayı doğan kur riskine maruz kalmaktadır. Bu riskleri bertaraf etmek amacıyla çeşitli türev ürünler kullanma yönünde korunma politikaları uygulamaktadır. 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla Grup tarafından tutulan yabancı para varlıkların ve yükümlülüklerin tutarları aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 Varlıklar Yükümlülükler 1.838.751 (5.044.216) 1.280.690 (3.556.762) 1.612.753 (3.004.235) Net yabancı para pozisyonu (3.205.465) (2.276.072) (1.391.482) - (37.659) (28.667) (3.205.465) (2.313.731) (1.420.149) Türev enstrümanların net pozisyonu Yabancı para varlık/(yükümlülük) pozisyonu (net) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 209 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 2014 tarihleri itibarıyla, Grup’un yabancı para varlıklarının ve yükümlülüklerinin tutarları ile TL karşılık tutarları aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 TL karşılığı (fonksiyonel para birimi) ABD Doları Avro PKR NIS JPY 12a2b3- Ticari alacak Parasal finansal varlıklar Parasal olmayan finansal varlıklar Diğer 23.810 1.084.545 - 286.824 - 268 233 - 681.676 1.404.310 - 29.750 - 1 - 4- Dönen varlıklar (1+2+3) 1.108.355 286.824 501 2.085.986 29.750 1 56a6b7- Ticari alacaklar Parasal finansal varlıklar Parasal olmayan finansal varlıklar Diğer 730.396 - 199.833 - - - 29.594 - - 8- Duran varlıklar (5+6+7) 730.396 199.833 - - 29.594 - 9- Toplam varlıklar (4+8) 1.838.751 486.657 501 2.085.986 59.344 1 101112a12b- Ticari borçlar Finansal yükümlülükler Parasal olan diğer yükümlülükler Parasal olmayan diğer yükümlülükler 112.288 1.090.094 18.636 10.235 27.400 258.576 5.002 2.427 2.265 47.221 457 221.820 147.244 30.892 - - 1.154 - 13- Kısa vadeli yükümlülükler (10+11+12) 1.231.253 293.405 49.943 399.956 - 1.154 141516a16b- Ticari borçlar Finansal yükümlülükler Parasal olan diğer yükümlülükler Parasal olmayan diğer yükümlülükler 3.238.154 562.860 11.949 775.338 151.295 3.395 129.598 8.200 - 860.135 - - - 17- Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16) 3.812.963 930.028 137.798 860.135 - - 18- Toplam yükümlülükler (13+17) 5.044.216 1.223.433 187.741 1.260.091 - 1.154 19- Bilanço dışı türev araçların net varlık /yükümlülük pozisyonu (19a-19b) - - - - - - 19a- Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı - - - - - - 19b- Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı - - - - - - 20- Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (9-18+19) (3.205.465) (736.776) (187.240) 825.895 59.344 (1.153) 21- Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) (3.183.281) (730.954) (186.783) 825.895 59.344 (1.153) 22- Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe uygun değeri - - - - - - 23- İhracat 30.199 8.581 - - - - 24- İthalat 156.604 44.500 - - - - 210 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) TL karşılığı (fonksiyonel para birimi) 1- Ticari alacak 2a2b3- 31 Aralık 2015 ABD Doları Avro 1 PKR NIS JPY 856.835 - - 23.635 - Parasal finansal varlıklar Parasal olmayan finansal varlıklar Diğer 654.713 - 189.464 - 2.834 1.002.438 - 90.000 - 1 - 4- Dönen varlıklar (1+2+3) 678.348 189.464 2.835 1.859.273 90.000 1 56a6b7- Ticari alacaklar Parasal finansal varlıklar Parasal olmayan finansal varlıklar Diğer 602.342 - 195.913 - - - 43.817 - - 8- Duran varlıklar (5+6+7) 602.342 195.913 - - 43.817 - 9- Toplam varlıklar (4+8) 1.280.690 385.377 2.835 1.859.273 133.817 1 101112a12b- Ticari borçlar Finansal yükümlülükler Parasal olan diğer yükümlülükler Parasal olmayan diğer yükümlülükler 73.257 948.954 97.942 16.018 7.506 287.896 24.081 4.025 14.343 33.962 8.522 1.358 182.678 143.327 30.590 - - 34.029 - 13- Kısa vadeli yükümlülükler (10+11+12) 1.136.171 323.508 58.185 356.595 - 34.029 141516a16b- Ticari borçlar Finansal yükümlülükler Parasal olan diğer yükümlülükler Parasal olmayan diğer yükümlülükler 2.334.463 69.570 16.558 668.823 23.927 5.355 114.399 311 952.867 - - - 17- Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16) 2.420.591 698.105 114.710 952.867 - - 18- Toplam yükümlülükler (13+17) 3.556.762 1.021.613 172.895 1.309.462 - 34.029 19- Bilanço dışı türev araçların net varlık / yükümlülük pozisyonu (19a-19b) (37.659) (12.952) - - - - 19a19b- Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı 82.000 119.659 28.202 41.154 - - - - 20- Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (9-18+19) (2.313.731) (649.188) (170.060) 549.811 133.817 (34.028) 21- Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) (2.243.496) (626.856) (168.391) 549.811 133.817 (34.028) 22- Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe uygun değeri - - - - - - 23- İhracat 4.638 1.595 - - - - 24- İthalat 164.521 56.583 - - - - Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 211 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) TL karşılığı (fonksiyonel para birimi) 1- Ticari alacak 2a2b3- 31 Aralık 2014 ABD Doları Avro PKR NIS 35.150 13.797 123 122.830 - Parasal finansal varlıklar Parasal olmayan finansal varlıklar Diğer 531.436 - 219.868 - 4.297 - 413.787 - - 4- Dönen varlıklar (1+2+3) 566.586 233.665 4.420 536.617 - 56a6b7- Ticari alacaklar Parasal finansal varlıklar Parasal olmayan finansal varlıklar Diğer 1.046.167 - 419.395 - - - 123.792 - 8- Duran varlıklar (5+6+7) 1.046.167 419.395 - - 123.792 9- Toplam varlıklar (4+8) 1.612.753 653.060 4.420 536.617 123.792 101112a12b- Ticari borçlar Finansal yükümlülükler Parasal olan diğer yükümlülükler Parasal olmayan diğer yükümlülükler 60.445 646.867 506.465 20.175 18.510 233.797 218.111 6.086 3.200 35.878 2.149 371.471 153.715 30.078 - - 13- Kısa vadeli yükümlülükler (10+11+12) 1.233.952 476.504 41.227 555.264 - 141516a16b- Ticari borçlar Finansal yükümlülükler Parasal olan diğer yükümlülükler Parasal olmayan diğer yükümlülükler 1.378.341 378.641 16.351 455.087 152.888 5.673 105.071 8.547 1.133 1.032.673 - - 17- Uzun vadeli yükümlülükler (14+15+16) 1.770.283 613.648 114.751 1.032.673 - 18- Toplam yükümlülükler (13+17) 3.004.235 1.090.152 155.978 1.587.937 - 19- Bilanço dışı türev araçların net varlık / yükümlülük pozisyonu (19a-19b) (28.667) (12.362) - - - 19a19b- Aktif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı Pasif karakterli bilanço dışı döviz cinsinden türev ürünlerin tutarı 175.000 203.667 75.467 87.829 - - - 20- Net yabancı para varlık yükümlülük pozisyonu (9-18+19) (1.420.149) (449.454) (151.558) (1.051.320) 123.792 21- Parasal kalemler net yabancı para varlık / yükümlülük pozisyonu (1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a) (1.354.956) (425.333) (148.276) (1.051.320) 123.792 22- Döviz hedge’i için kullanılan finansal araçların toplam gerçeğe uygun değeri 23- İhracat - - - - - 24- İthalat 48.757 21.026 - - - 212 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) 31 Aralık 2016, 31 Aralık 2015 ve 31 Aralık 2014 tarihleri itibarıyla Grup’un sahip olduğu Avro, ABD Doları, PKR, NIS ve JPY cinsinden döviz pozisyonunun TL’nin yabancı para karşısında %10 değer kazanması ve kaybetmesi ve diğer tüm değişkenlerin sabit olduğu varsayımı altında dönem net kâr/zararı ve özkaynakları üzerindeki etkisi aşağıda belirtilmiştir. 31 Aralık 2016 Kâr/Zarar (*) Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi 31 Aralık 2016 Özkaynak (*) Yabancı paranın Yabancı paranın değer kazanması değer kaybetmesi ABD Doları’nın TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde ABD Doları net varlık sebebi ile oluşan net etki 27.545 (27.545) (259.286) 259.286 ABD Doları Net Etki 27.545 (27.545) (259.286) 259.286 Avro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde Avro net varlık sebebi ile oluşan net etki (69.464) 69.464 (69.464) 69.464 Avro Net Etki (69.464) 69.464 (69.464) 69.464 PKR’nin TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde PKR net varlık sebebi ile oluşan net etki 2.764 (2.764) 2.764 (2.764) PKR Net Etki 2.764 (2.764) 2.764 (2.764) NIS’in TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde NIS net varlık sebebi ile oluşan net etki 5.443 (5.443) 5.443 (5.443) NIS Net Etki 5.443 (5.443) 5.443 (5.443) JPY’nin TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde JPY net varlık sebebi ile oluşan net etki (3) 3 (3) 3 JPY Net Etki (3) 3 (3) 3 (33.715) 33.715 (320.546) 320.546 Toplam Net Etki Net yabancı para varlık/yükümlülük pozisyonuna dahil edilen ve 2016 yılı içinde yapılan yatırımın finansmanında kullanılan kredilere ilişkin kur farkının 44.849 bin TL (31 Aralık 2015: 42.682 bin TL, 31 Aralık 2014: 15.021 bin TL) tutarındaki kısmı, yatırımın üzerinde sınıflandırılmış olup, kâr zarar tablosuyla ilişkilendirilmemiştir. Bu nedenle, söz konusu krediler net yabancı para varlık/yükümlülük pozisyonunda yer alırken, yabancı para kredilerin, döviz kurunun %10’luk değişime maruz kalması halinde kâr/zarara ya da özkaynaklara olan etkisi çıkarılarak dikkate alınmalıdır. (*) Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 213 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) 31 Aralık 2015 Kâr/Zarar Yabancı paranın Yabancı paranın değer değer kaybetmesi kazanması 31 Aralık 2015 Özkaynak Yabancı paranın Yabancı paranın değer değer kaybetmesi kazanması ABD Doları’nın TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde ABD Doları net varlık sebebi ile oluşan net etki (24.714) 24.714 (188.758) 188.758 ABD Doları Net Etki (24.714) 24.714 (188.758) 188.758 Avro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde Avro net varlık sebebi ile oluşan net etki (54.038) 54.038 (54.038) 54.038 Avro Net Etki (54.038) 54.038 (54.038) 54.038 PKR’nin TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde PKR net varlık sebebi ile oluşan net etki 1.516 (1.516) 1.516 (1.516) PKR Net Etki 1.516 (1.516) 1.516 (1.516) NIS’in TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde NIS net varlık sebebi ile oluşan net etki 9.989 (9.989) 9.989 (9.989) NIS Net Etki 9.989 (9.989) 9.989 (9.989) JPY’nin TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde JPY net varlık sebebi ile oluşan net etki (82) 82 (82) 82 JPY Net Etki (82) 82 (82) 82 (67.329) 67.329 (231.373) 231.373 Toplam Net Etki 214 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) 31 Aralık 2014 Kâr/Zarar Yabancı paranın Yabancı paranın değer değer kaybetmesi kazanması 31 Aralık 2014 Özkaynak Yabancı paranın Yabancı paranın değer değer kaybetmesi kazanması ABD Doları’nın TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde ABD Doları net varlık sebebi ile oluşan net etki (104.223) 104.223 (104.223) 104.223 ABD Doları Net Etki (104.223) 104.223 (104.223) 104.223 Avro’nun TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde Avro net varlık sebebi ile oluşan net etki (42.750) 42.750 (42.750) 42.750 Avro Net Etki (42.750) 42.750 (42.750) 42.750 PKR’nin TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde PKR net varlık sebebi ile oluşan net etki (2.404) 2.404 (2.404) 2.404 PKR Net Etki (2.404) 2.404 (2.404) 2.404 NIS’in TL karşısında %10 değerlenmesi/değer kaybetmesi halinde NIS net varlık sebebi ile oluşan net etki 7.363 (7.363) 7.363 (7.363) NIS Net Etki 7.363 (7.363) 7.363 (7.363) (142.014) 142.014 (142.014) 142.014 Toplam Net Etki (c) Fonlama riski Şirket, faaliyetleri gereği uzun dönemli yatırımlar yapmaktadır. Bu yatırımların finansman ihtiyacı likit değerlerle karşılanmakta olup proje finansman kredisi için uygun şartlarda fon bulunamaması, mevcut borçların vadelerinin aktifte yer alan varlıkların vadelerine göre oluşturulamaması ve varlık ve kaynaklar arasında optimum bir denge sağlanamaması gibi riskler takip edilmektedir. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 215 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) (d) Sermaye risk yönetimi Şirket sermaye yönetiminde, bir yandan faaliyetlerinin sürekliliğini sağlamaya çalışırken, diğer yandan da borç ve özkaynak dengesini en verimli şekilde kullanarak kârlılığını artırmayı hedeflemektedir. Şirket’in sermaye maliyeti ile birlikte her bir sermaye sınıfıyla ilişkilendirilen riskler üst yönetim tarafından değerlendirilir. Üst yönetim değerlendirmelerine dayanarak, sermaye yapısını yeni borç edinilmesi veya mevcut olan borcun geri ödenmesiyle olduğu kadar, temettü ödemeleri, yeni hisse ihracı yoluyla dengede tutulması amaçlanmaktadır. 31 Aralık 2016, 2015 ve 2014 tarihleri itibarıyla borç/toplam sermaye oranı aşağıdaki gibidir: 31 Aralık 2016 31 Aralık 2015 31 Aralık 2014 Toplam finansal borçlar (Dipnot 5) Diğer borçlar (*) 5.355.925 77.848 4.149.059 181.119 3.217.706 414.905 Toplam borçlar Eksi: Nakit ve nakit benzeri değerler (Dipnot 4) 5.433.773 (98.160) 4.330.178 (158.546) 3.632.611 (108.632) Net borç 5.335.613 4.171.632 3.523.979 464.737 751.978 524.950 %1.148 %555 %671 Toplam özkaynaklar Net borç/toplam sermaye oranı 10 Nisan 2015 tarih ve 2015/21 sayılı karar çerçevesinde; Şirket’in Zorlu Holding’den olan finansman niteliğindeki alacak ve borç tutarlarının mahsubu sonucunda, Zorlu Holding’ten finansman niteliğinde alacak bırakılması sebebiyle, 567.875 TL (31 Aralık 2015: 125.472 TL, 31 Aralık 2014: 507.192 TL) tutarındaki Zorlu Holding’e uzun vadeli diğer borç, toplam borç tutarından düşülmek suretiyle dikkate alınmıştır. (*) (e) Kredi Riski Kredi riski, nakit ve nakit benzeri değerlerden, bankalarda tutulan mevduatlardan ve tahsil edilmemiş alacakları kapsayan kredi riskine maruz kalan müşterilerden oluşmaktadır. Finansal araçları elinde bulundurmak, karşı tarafın anlaşmanın gereklerini yerine getirememe riskini de taşımaktadır. Grup yönetimi bu riskleri, her anlaşmada bulunan karşı taraf için ortalama riski kısıtlayarak ve gerektiği takdirde teminat alarak karşılamaktadır. Grup, ticari alacakların tahsilatında yaşanabilecek olası riskleri bertaraf etmek adına müşteri kredi riskleri şirket yönetiminin geçmiş tecrübelerinden faydalanılarak yakın bir şekilde takip edilmektedir. Kredi riskinin yönetimi adına belirli kredi kontrol prosedürleri, kredi derecelendirme sistemi ve iç kontrol politikaları kullanılmaktadır. 216 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) (e) Kredi Riski (Devamı) Grup’un 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla finansal araç türleri itibarıyla maruz kaldığı kredi riskleri aşağıda belirtilmiştir: 2016 Ticari alacaklar İlişkili taraf Diğer Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski 20.769 127.809 1.626.921 6.783 - 98.097 - Azami riskin teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - 20.769 127.809 1.626.921 6.783 - 98.097 Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - - - - - - - Teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - 3.509 (3.509) - - - - - Teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - Vadesi geçmemiş/değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri Diğer alacaklar İlişkili taraf Diğer Bankalardaki mevduat İlişkili taraf Diğer Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 217 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) (e) Kredi Riski (Devamı) Grup’un 31 Aralık 2015 tarihi itibarıyla finansal araç türleri itibarıyla maruz kaldığı kredi riskleri aşağıda belirtilmiştir: 2015 Ticari alacaklar İlişkili taraf Diğer Diğer alacaklar İlişkili taraf Diğer Bankalardaki mevduat İlişkili taraf Diğer Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski 4.712 101.869 1.066.806 6.037 - 158.502 - Azami riskin teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - 4.712 101.869 1.066.806 6.037 - 158.502 Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - - - - - - - Teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - 5.280 (5.280) - - - - - Teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - Vadesi geçmemiş/değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri 218 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) (e) Kredi Riski (Devamı) Grup’un 31 Aralık 2014 tarihi itibarıyla finansal araç türleri itibarıyla maruz kaldığı kredi riskleri aşağıda belirtilmiştir: 2014 Ticari alacaklar İlişkili taraf Diğer Raporlama tarihi itibarıyla maruz kalınan azami kredi riski 45.829 56.380 1.336.739 10.737 - 108.599 - Azami riskin teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - 45.829 56.380 1.336.739 10.737 - 108.599 Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri - - - - - - - Teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri - Vadesi geçmiş (brüt defter değeri) - Değer düşüklüğü (-) - 4.586 (4.586) - - - - - Teminat ile güvence altına alınmış kısmı - - - - - - Vadesi geçmemiş/değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter değeri Diğer alacaklar İlişkili taraf Diğer Bankalardaki mevduat İlişkili taraf Diğer Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 219 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) Finansal araçların makul değeri Makul değer, bir finansal enstrümanın zorunlu bir satış veya tasfiye işlemi dışında gönüllü taraflar arasındaki bir cari işlemde, el değiştirebileceği tutar olup, eğer varsa kote edilen bir piyasa fiyatı ile en iyi şekilde belirlenir. Grup, finansal araçların tahmini makul değerlerini, halihazırda mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemlerini kullanarak belirlemiştir. Ancak piyasa bilgilerini değerlendirip gerçek değerleri tahmin edebilmek yorum ve muhakeme gerektirmektedir. Sonuç olarak burada sunulan tahminler, her zaman, Grup’un cari bir piyasa işleminde elde edebileceği değerlerin göstergesi olmayabilir. Finansal araçların makul değerinin tahmini için kullanılan yöntem ve varsayımlar aşağıdaki gibidir: Parasal varlıklar Yabancı para cinsinden bakiyeler dönem sonunda yürürlükteki döviz alış kurları kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmektedir. Bu bakiyelerin kayıtlı değere yakın olduğu öngörülmektedir. Nakit ve nakit benzeri değerlerin de dahil olduğu belirli finansal varlıklar maliyet değerleri ile taşınırlar ve kısa vadeli olmaları sebebiyle kayıtlı değerlerinin yaklaşık olarak makul değerlerine eşit olduğu öngörülmektedir. Ticari alacakların kayıtlı değerlerinin, ilgili şüpheli alacak karşılıklarıyla beraber makul değeri yansıttığı öngörülmektedir. Parasal yükümlülükler Kısa vadeli olmaları sebebiyle banka kredileri ve diğer parasal borçların kayıtlı değerlerinin makul değerlerine yaklaştığı varsayılmaktadır. Uzun vadeli döviz kredileri genellikle değişken faizli olduğundan makul değerleri kayıtlı değerlerine yakın olmaktadır. Uzun vadeli banka kredileri ilgili notlarda açıklanmak üzere saptanan gerçeğe uygun değerleri, sözleşmenin öngördüğü nakit akımlarının cari piyasa faiz oranı ile iskonto edilmiş değeridir. 220 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) Gerçeğe uygun değer tahmini: 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Grup, bilançoda gerçeğe uygun değer üzerinden ölçülen finansal araçlar için TFRS 7’deki değişikliği uygulamıştır. Bu değişiklik, gerçeğe uygun değer hesaplamalarının aşağıdaki hesaplama hiyerarşisinde belirtilen aşamalar baz alınarak açıklanmıştır: Seviye 1: Belirli varlık ve yükümlülükler için aktif piyasalardaki kote edilmiş fiyatlar. Seviye 2: Seviye 1 içinde yer alan kote edilmiş fiyatlardan başka varlık veya yükümlülükler için direkt veya dolaylı gözlenebilir girdiler. Seviye 3: Gözlenebilir bir piyasa verisi baz alınarak belirlenemeyen varlık ve yükümlülükler için girdiler. Yıl sonu kurlarıyla çevrilen döviz cinsinden olan bakiyelerin makul değerlerinin, kayıtlı değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir. Nakit ve nakit benzerleri gibi maliyetten gösterilen bazı finansal varlıkların kayıtlı değerlerinin, kısa vadeli olmaları nedeniyle makul değerlerini yansıttığı kabul edilmektedir. Ticari alacak ve borçlar etkin faiz yöntemi kullanılarak iskonto edilmiş maliyetleri üzerinden değerlenmekte ve bu şekilde kayıtlı değerlerinin makul değerlerine yaklaştığı kabul edilmektedir (Seviye 2). Aktif piyasalarda ticareti yapılmayan finansal araçların gerçeğe uygun değeri, değerleme tekniklerinin kullanılması yoluyla belirlenir. Bu belirleme teknikleri, en az şirketin spesifik tahminleri kadar güvenilir ve mevcut olduğu durumlarda gözlenebilir piyasa verilerinin maksimum düzeyde kullanımını sağlar. Eğer bir finansal aracın gerçeğe uygun değeri açısından gereken tüm önemli girdiler gözlenebilir durumdaysa, bu araç Seviye 2 kapsamındadır. 31 Aralık 2016, 2015 ve 2014 tarihleri itibarıyla Grup’un gerçeğe uygun değer ile ölçülen varlık ve yükümlülükleri aşağıdaki gibidir: 2016 2015 2014 (22.184) - (72.744) - (74.932) - (22.184) (72.744) (74.932) Türev finansal araçlar Seviye 1 Seviye 2 Seviye 3 Grup’un santrallerine ilişkin arsaları, yeraltı ve yerüstü düzenleri, binaları ile makine ve teçhizatları için bağımsız profesyonel değerleme şirketi tarafından dolaylı veya dolaysız gözlemlenebilir girdi içeren diğer değerleme teknikleri kullanılarak belirlenen makul değerleri ile ölçülmüştür (Seviye 2). Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu 221 Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 27 - FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ (Devamı) Gerçeğe uygun değer tahmini (Devamı): 19 Ocak 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Şirket’in %100 bağlı ortaklığı Zorlu Doğal’ın devam etmekte olan ve iki üniteden oluşacak Kızıldere III JES projesinde, yapılan teknik müzakereler neticesinde, Ünite I ve Ünite II’nin planlanan kurulu güçlerinin, santralin toplam kurulu gücü değişmeyecek şekilde, sırasıyla 95,2 MW ve 69,8 MW’tan 99,5 MW ve 65,5 MW’a tadil edilmesi konusunda EPDK’ya başvuruda bulunulmuş olup, yapılan başvuru 27 Şubat 2017 itibarıyla EPDK tarafından uygun bulunmuştur. 25 Ocak 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Zorlu Enerji’nin Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nde bulunan kombine çevrim doğal gaz santralinin üretim lisansı santralin ekonomik ömrünün dolması ve doğal gaz maliyetlerinde yaşanan artışlar sonucu tadil edilmiş olup, lisansa derç edilen kurulu güç 90 MWe’den 34,3 MWe’ye düşürülmüştür. 1 Şubat 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Şirket’in %100 bağlı ortaklığı Zorlu Osmangazi’nin 50.000 TL olan mevcut sermayesinin, tamamı nakden karşılanmak suretiyle 1.150.000.000 TL artırılarak 1.150.050.000 TL’sına çıkarılmasına karar verilmiş olup, Şirket Yönetim Kurulunun 1 Şubat 2017 tarih ve 2017/3 sayılı kararı ile, yapılacak bedelli sermaye artırımına iştirak edilmesine ve Şirket’in %100 oranındaki payına isabet eden 1.150.000.000 TL tutarındaki yeni pay alma haklarının tamamının kullanılmasına karar verilmiştir. 6 Mart 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, sermaye artırım işlemleri tamamlanmış olup, yeni sermaye 3 Mart 2017 tarihinde tescil edilmiştir. DİPNOT 28 - BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR Şirket’in %100 bağlı ortaklığı Zorlu Osmangazi 2 Şubat 2017 tarihinde imzalanan hisse alım sözleşmesine ilişkin kapanış protokolü ile Osmangazi Elektrik Dağıtım AŞ ve Osmangazi Elektrik Perakende Satış AŞ’nin paylarının tamamını, toplam satın alma bedeli olan 360.000.000 ABD Doları’nı nakden ve peşin ödeyerek devralmıştır. Taraflar arasında imzalanan kapanış protokolü ile söz konusu payların Zorlu Osmangazi’ye devrine ilişkin tüm işlemler 2 Şubat 2017 tarihinde tamamlanmıştır. Şirket’in 13 Şubat 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Şirket’in %62 oranında hissedarı olan Zorlu Holding AŞ (“Zorlu Holding”), First Solar, Inc. (“First Solar”) ile yüksek performanslı ince film fotovoltaik (PV) modüllerinin seçilmiş 26 ülkede münhasıran dağıtımını kapsayan bir işbirliği anlaşması imzalamıştır. Beş yıl süre ile geçerli olacak anlaşmaya göre, Zorlu Holding ve bağlı ortaklıkları, First Solar modüllerinin Türkiye dahil Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Kıbrıs, Gürcistan, Kosova, Libya, Makedonya, Pakistan, Romanya, Sırbistan, Türkmenistan, Ukrayna ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nun (BDT) da aralarında yer aldığı toplam 26 ülkede tek yetkili distribütörü olacak ve bunun yanı sıra geliştirdiği özel projelerde de First Solar’ın güneş enerjisi alanındaki gücünden yararlanacaktır. ABD’li First Solar Inc. kendi ürünü olan gelişmiş modül ve sistem teknolojisini kullanan kapsamlı fotovoltaik güneş sistemlerinin küresel çapta lider üreticisidir. Şirket’in 3.000.000.000 TL tutarındaki kayıtlı sermaye tavanı içerisinde, 750.000.000 TL olan çıkarılmış sermayesinin 1.250.000.000 TL bedelli olarak artırılarak 2.000.000.000 TL’ye çıkarılmasında, rüçhan haklarının kullanımının ardından kullanılmayan haklara ilişkin payların satış işlemi 16 Şubat 2017 tarihi itibarıyla tamamlanmıştır. 222 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ 1 OCAK - 31 ARALIK 2016 HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR (Tutarlar aksi belirtilmedikçe bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir.) DİPNOT 28 - BİLANÇO TARİHİNDEN SONRAKİ OLAYLAR (Devamı) 17 Şubat 2017 tarihli özel durum açıklamasına istinaden, Şirketin İsrail şirketler mevzuatı uyarınca İsrail’de kurulmasına karar verilen “Zorlu Enerji Israil Ltd.” unvanlı şirkete 10.000 NIS sermaye payı ile tek kurucu ortak olarak katılmasına karar verilmiştir. 7 Şubat 2017 tarihli özel durum açıklamamızda, Şirketimizce 280.000.000 TL tutarı aşmayacak şekilde, ihraç belgesinin tebliği akabinde 1 yıl içerisinde çeşitli tarihlerde, 1 yıl ile 3 yıla kadar vadeli, Türk Lirası cinsinden, yurt içinde, bir veya birden çok seferde, halka arz edilmeksizin, tahsisli ve/veya nitelikli yatırımcılara satış şeklinde borçlanma aracı ihraç edilmesi için söz konusu başvurumuzun onaylandığı duyurulmuş olup, bu kapsamda Şirketimizce halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satılmak üzere, 455 gün vadeli 74.000.000 TL nominal değerdeki değişken faizli tahvillere ilişkin satış işlemi 22 Şubat 2017 itibarıyla tamamlanmıştır. 23 Şubat 2017 tarihli özel durum açıklamamıza istinaden, Şirketimiz Pakistan’ın Punjab eyaletinde geliştirmeyi planladığı 200 MW’lık güneş enerji santrali projesi için Punjab Eyalet Hükümeti ile iyi niyet anlaşması imzalamıştır. 21 Şubat 2017 tarihli özel durum açıklamamıza istinaden, Şirketimiz Esas Sözleşmesinin “Şirketin Sermayesi” başlıklı maddesinin tadili ile ilgili uygunluk görüşü alınması amacıyla Sermaye Piyasası Kurulu’na 6 Mart 2017 tarihinde başvuru yapılmıştır. Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler YATIRIMCI BİLGİLERİ GENEL BİLGİLER Raporun İlgili Olduğu Hesap Dönemi: 1 Ocak - 31 Aralık 2016 Ticaret Unvanı: Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Ticaret Sicil Numarası: Bursa Ticaret Sicil Müdürlüğü, No: 33550 Şirket Merkez Adresi: Organize Sanayi Bölgesi Pembe Cadde No: 13 16159 BURSA İletişim Adresi: Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İSTANBUL Telefon: (212) 456 23 00 Faks: (212) 422 00 99 Kayıtlı Sermaye Tavanı: 3.000.000.000 TL Son Çıkarılmış Sermaye: 2.000.000.000 TL Bağımsız Denetçi PwC Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik AŞ Süleyman Seba Cad. BJK Plaza No: 48 B Blok Kat: 9 Akaretler 34357 Beşiktaş - İSTANBUL Tel: (212) 326 60 60 Fax: (212) 326 60 50 Finansal Bilgiler ve Şirket Haberleri Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ’nin mali tabloları, denetim raporları, faaliyet raporları ve özel durum açıklamalarına Şirketin www.zorluenerji.com.tr adresindeki web sitesinden ulaşılabilmektedir. Ayrıca Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Yatırımcı İlişkileri Bölümü’nden telefon ve e-posta ile bilgi talep edilebilmektedir. Yatırımcı İlişkileri Başak Dalga Yatırımcı İlişkileri Müdürü Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İSTANBUL Tel: (212) 456 34 56 E-posta: [email protected] Hande Ongun Yatırımcı İlişkileri Bölüm Görevlisi Zorlu Enerji Elektrik Üretim AŞ Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İSTANBUL E-posta: [email protected] 223 224 Zorlu Enerji 2016 Faaliyet Raporu Raporlar ve Finansal Bilgiler İLETİŞİM ZORLU ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM AŞ İstanbul Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İstanbul T: +90 212 456 23 00 F: +90 212 422 00 99 Bursa (Merkez) Organize Sanayi Bölgesi, Pembe Cad. No: 13, 16159 Bursa T: +90 224 242 56 16 F: +90 224 242 56 11 Kırklareli Yenimahelle D100 Karayolu 17/F Lüleburgaz - Kırklareli T: +90 288 427 31 17 F: +90 288 427 31 77 Yalova İpek Kağıt Fabrikası, Zorlu Enerji Tesisleri, Tokmakköyü 77700 Altınova - Yalova T: +90 226 462 89 00 F: +90 226 462 88 99 ROTOR ELEKTRİK ÜRETİM AŞ İstanbul Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İstanbul T: +90 212 456 23 00 F: +90 212 422 00 99 Osmaniye (RES İşletme Müdürlüğü) Gökçedağ Mevkii 8. Km Yönetim Binası Bahçe - Osmaniye T: +90 328 861 30 01 F: +90 328 861 30 07 ZORLU DOĞAL ELEKTRİK ÜRETİMİ AŞ İstanbul Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İstanbul T: +90 212 456 23 00 F: +90 212 422 00 99 Erzincan (Tercan Santrali) Atatürk Mah. Erzurum Yolu 2. Km Tercan - Erzincan T: +90 446 441 30 75 F: +90 446 441 30 41 Rize (İkizdere Santrali) İkizdere HES İşletme Müdürlüğü İkizdere - Rize T: +90 464 416 12 06 F: +90 464 416 10 05 Eskişehir (Beyköy Santrali) Sarıcakaya İlçesine 16 Km mesafede, 26870 Sarıcakaya - Eskişehir T: +90 222 663 73 81 F: +90 222 663 73 81 Kars (Çıldır Santrali) Zorlu O&M Enerji Tesisleri İşletme ve Bakım Hizmetleri AŞ Carcı köyü mevkii, Çıldır HES Arpaçay - Kars T: +90 474 281 24 32 F: +90 474 281 23 52 Tokat (Ataköy Santrali) Almus ilçesine 7 Km mesafede Almus - Tokat T: +90 356 411 34 66 F: +90 356 411 30 70 Tunceli (Mercan Santrali) Ovacık İlçesi’ne 13 Km mesafede Ovacık - Tunceli T: +90 428 511 24 92 Erzurum (Kuzgun Santrali) İspir Yolu 56. Km Ilıca - Erzurum T: +90 442 645 20 76 F: +90 442 645 20 86 Denizli (Sarayköy Santrali) Denizli İzmir Karayoluna 1 Km mesafede Sarayköy - Denizli T: +90 258 429 11 00 F: +90 258 429 11 48 ZORLU JEOTERMAL ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİMİ AŞ İstanbul Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İstanbul T: +90 212 456 23 00 F: +90 212 422 00 99 Manisa (Alaşehir Santrali) Alhan Mahallesi İstasyon Sokak No: 6 Alaşehir - Manisa T: +90 236 206 22 22 F: +90 236 206 22 23 ZORLU HİDROELEKTRİK ENERJİ ÜRETİM AŞ İstanbul Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İstanbul T: +90 212 456 23 00 F: +90 212 422 00 99 ZORLU RÜZGAR ENERJİSİ ELEKTRİK ÜRETİMİ AŞ İstanbul Levent 199 Büyükdere Cad. No: 199 34394 Şişli - İstanbul T: +90 212 456 23 00 F: +90 212 422 00 99 Sarıtepe ve Demirciler Rüzgar Enerji Santrali Osmaniye ili Bahçe ilçesi Sarıtepe-Demirciler mevkii 3.km T: +90 850 878 02 48 F: +90 212 456 30 96 ZORLU ENERJİ PAKİSTAN LIMITED Pakistan House No. C-117, Blok-2 Clifton Kehkashan Scheme Karachi - PAKİSTAN T: +92 21 777 97 06 F: +92 21 529 16 81 Bu rapor geri dönüştürülmüş kağıttan üretilmiştir. Produced by Tayburn Tel: (90 212) 227 04 36 www.tayburnkurumsal.com www.zorluenerji.com.tr