cografya Book 1.indb
advertisement
Önder Cengiz-Mesut Atalay KPSS Coğrafya Konu Anlatımlı ISBN 978-605-318-091-3 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. © Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. “Bu kitapta yer alan geçmiş yıllarda ÖSYM'nin yapmış olduğu sınavlardaki ÇIKMIŞ SORULAR'ın her hakkı ÖSYM'ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM'nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Pegem Akademi Yayıncılık telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.” 27. Baskı: Temmuz 2015, Ankara Yayın-Proje Yönetmeni: Ayşegül Eroğlu Dizgi-Grafik Tasarım: Selda Tunç Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Ltd. Sti İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 770. Sokak No: 105/A Yenimahalle/ANKARA (0312-394 55 90) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 13987 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: [email protected] SUNU Değerli Adaylar; Bu kitap Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yer tutan “Coğrafya” kapsamındaki 18 soruyu etkili bir şekilde çözebilmeniz amacıyla hazırlanmıştır. Kitap, sorulmuş ve sorulması olası soruların titizlikle incelenmesiyle meydana getirilmiş olup; ■ Coğrafi Konum ve Türkiye’nin Coğrafi Konumu, ■ Türkiye’nin Yerşekilleri ve Özellikleri, ■ Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü, ■ Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme, ■ Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası, ■ Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi, ■ Türkiye’de Ulaşım, Ticaret ve Turizm ve ■ Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri bölümlerinden oluşmaktadır. Kitapta; bölümlerin sınav formatına uygun ve soru çözümünü kolaylaştıracak bir şekilde ele alınmasına ve bilgilerin açık ve anlaşılır bir dille ifade edilmesine, bilginin resim, şekil, şemalarla somutlaştırılmasına, kavram haritaları, tablolar, grafik ve etkinliklerle akılda kalıcı biçimde sunulmasına özen gösterilmiştir. Ayrıca her sayfada yer alan boş Türkiye haritaları ile yer, yön dağılış vs. bilgilerinizi uygulama olanağı sağlanmıştır. Her ünitenin sonunda, ■ özet, ■ etkinlik, ■ bulmaca, ■ çözümlü testler, ■ cevaplı testler ve ■ çıkmış sorulara; yer verilmiştir. Bu kitabın hazırlanmasında yardım, destek ve katkılarını esirgemeyen meslektaşlarımıza, PEGEM AKADEMİ yayınevi ve dershanesi çalışanlarına ve öğrencilerimize teşekkürü bir borç biliriz. Bu kitap, uzun bir birikimin ve yoğun bir emeğin ürünüdür. Kitapla ilgili görüş ve önerileriniz bu ürünün niteliğini daha da arttıracaktır. Değerli görüş ve önerilerinizi lütfen bizimle [email protected] aracılığıyla paylaşınız. Kitabın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS’de ve meslek hayatınızda başarılar. Önder Cengiz-Mesut Atalay 2015 KPSS’de Yer Alan 18 Coğrafya Sorusunun Oransal Dağılışı KONULAR YAKLAŞIK AĞIRLIK Türkiye’nin Fiziki Coğrafyası %39 (7 soru) Türkiye’nin Beşeri Coğrafyası %17 (3 soru) Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası %44 (8 soru) 2002-2014 yılları arasında çıkmış soruların analizleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 - 1 1 - 1 1 1 2 - 1 1 1 2 1 3 1 2 1 1 2 1 1 2 1 4 5 4 - 1 1 1 2 1 2 2 3 1 1 - 1 1 2 2 2 4 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 3 4 4 3 4 4 3 3 2 2 2 3 2 1 2 3 3 2 2 1 2 3 3 2 3 2 2 3 3 3 2 3 3 2 2 4 3 3 3 5 4 5 2 2 3 2 2 2 5 1 - 1 - - - - - - - - 1 1 1 1 2 - - Türkiye’nin Coğrafi Konumu Türkiye’nin Türkiye’nin Fiziki Yerşekilleri Coğrafyası Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü Türkiye’nin Türkiye’de Beşeri Nüfus ve Coğrafyası Yerleşme Türkiye’de tarım, hayvancılık ve ormancılık Türkiye’de Türkiye’nin madenler, Ekonomik enerji Coğrafyası kaynakları ve endüstri Türkiye’de ulaşım, ticaret, ve turizm Türkiye’nin Türkiye’nin Bölgeler Bölgeler Coğrafyası Coğrafyası Çevre ve Toplum İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM Coğrafi Konum ve Türkiye’nin Coğrafi Konumu Coğrafi Konum ve Türkiye’nin Coğrafi Konumu .....................................................3 Matematik (Mutlak) Konum.....................................................................................3 Paraleller ............................................................................................................3 Meridyenler ........................................................................................................4 Yerel Saat Hesaplamaları ..................................................................................5 Güneş Hesaplamaları ........................................................................................6 Özel Tarihlerde Türkiye ......................................................................................7 Türkiye’nin Matematik Konumu ve Sonuçları.....................................................8 Özel (Göreceli) Konum .........................................................................................10 Türkiye’nin Özel Konumu ve Sonuçları ............................................................10 Özet ......................................................................................................................13 Etkinlik ..................................................................................................................14 Bulmaca................................................................................................................15 Çözümlü Test ........................................................................................................16 Cevaplı Test ..........................................................................................................22 Çıkmış Sorular ......................................................................................................25 2. BÖLÜM Türkiye’nin Yerşekilleri ve Özellikleri Türkiye’nin Yerşekilleri ve Özellikleri ....................................................................31 Jeolojik Zamanlarda Türkiye.................................................................................31 Birinci Jeolojik Zaman (Paleozoik) ...................................................................31 İkinci Jeolojik Zaman (Mezozoik) .....................................................................31 Üçüncü Jeolojik Zaman (Tersiyer)....................................................................31 Dördüncü Jeolojik Zaman (Kuaterner) .............................................................32 Yerşekillerinin Genel Özellikleri ............................................................................32 Fiziki Haritalar .......................................................................................................33 Türkiye’nin Dağları................................................................................................33 Orojenez ..........................................................................................................33 Volkanik Dağlar ................................................................................................35 Türkiye’nin Ovaları................................................................................................35 Bulundukları Yere Göre Ovalar ........................................................................35 Türkiye’nin Platoları ..............................................................................................37 Türkiye Akarsularının Genel Özellikleri ................................................................37 vi Türkiye’nin Başlıca Akarsuları..........................................................................37 Türkiye’nin Başlıca Havzaları...........................................................................38 Akarsularımızın Rejimleri .................................................................................38 Türkiye’deki Akarsulardan Yararlanma ............................................................39 Türkiye’de Akarsuların Oluşturduğu Şekiller ....................................................39 Akarsu Aşındırma Şekilleri ...............................................................................39 Akarsu Biriktirme Şekilleri ................................................................................40 Türkiye’de Karstik Şekiller................................................................................41 Türkiye’de Göller ..............................................................................................42 Oluşumlarına Göre Göller ................................................................................42 Doğal Göller ................................................................................................42 Yapay Göller (Baraj Gölleri) .........................................................................43 Sularının Özelliklerine Göre Göller ..................................................................43 Türkiye’de Rüzgârlar ve Rüzgârların Oluşturduğu Şekiller ..............................43 Türkiye’de Buzullar ve Buzulların Oluşturduğu Şekiller ...................................44 Türkiye’de Yer Altı Suları ve Kaynakları ...........................................................44 Kayaların Parçalanması ...................................................................................45 Türkiye’de Toprak Tipleri ......................................................................................45 Türkiye’de Doğal Afetler .......................................................................................46 Erozyon ............................................................................................................46 Kütle Hareketleri (Heyelan ve Toprak Kayması) ..............................................46 Türkiye’de Depremler.......................................................................................47 Türkiye’de Kıyı Şekillenmesi ............................................................................47 Türkiye’de Kıyı Tipleri ...........................................................................................48 Özet ......................................................................................................................49 Etkinlik ..................................................................................................................52 Bulmaca................................................................................................................53 Çözümlü Test ........................................................................................................54 Cevaplı Test ..........................................................................................................60 Çıkmış Sorular ......................................................................................................63 3. BÖLÜM Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü...........................................................................73 Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler .................................................................73 Matematik Konumunun Etkisi ..........................................................................73 Özel Konumunun Etkisi....................................................................................74 Etrafındaki Denizlerin Etkisi .........................................................................74 Etrafındaki Kara Kütlelerinin Etkisi ..............................................................74 vii Etrafındaki Basınç Merkezlerinin Etkisi .......................................................74 Yeryüzü Şekillerinin Etkisi............................................................................74 İklim Elemanları ...............................................................................................74 Türkiye’de Sıcaklık .....................................................................................74 Türkiye’nin İzoterm Haritaları ...........................................................................75 Türkiye’nin Yıllık İzoterm Haritası ....................................................................75 Türkiye Temmuz Ayı İndirgenmiş Sıcaklık Ortalamalarının Dağılışı ................75 Türkiye Ocak Ayı İndirgenmiş Sıcaklık Ortalamalarının Dağılışı .....................75 Türkiye Yıllık Sıcaklık Farkı..............................................................................76 Türkiye’de Güneşlenme Süresi ........................................................................76 Türkiye’de Don Olayının Dağılışı .....................................................................76 Türkiye’de Basınç ........................................................................................76 Türkiye’de Rüzgârlar ...................................................................................77 Türkiye’de Nem ve Yağış.............................................................................77 Oluşumlarına Göre Yağış Çeşitleri ...................................................................78 Türkiye’nin İklim Tipleri ve Bitki Örtüsü .................................................................79 Türkiye’de İklim Tipleri .....................................................................................79 Türkiye’nin Bitki Örtüsü ....................................................................................80 Türkiye’deki Endemik Bitkiler................................................................................82 Özet ......................................................................................................................83 İklim ......................................................................................................................84 Bitki Örtüsü ...........................................................................................................84 Etkinlik ..................................................................................................................85 Bulmaca................................................................................................................86 Çözümlü Test ........................................................................................................87 Cevaplı Test ..........................................................................................................95 Çıkmış Sorular ......................................................................................................99 4. BÖLÜM Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme ............................................................................107 Türkiye’de Nüfus Artışı ve Sonuçları..............................................................107 Türkiye’de Nüfusun Dağılışı ve Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler.........108 Türkiye’de Sık Nüfuslu Yerler ....................................................................109 Türkiye’de Seyrek Nüfuslu Yerler ..............................................................109 Nüfus Yoğunlukları ....................................................................................110 Türkiye Nüfusunun Özellikleri (Nüfusun Yapısı) ........................................ 111 Türkiye’de Göçler ve Yerleşme..................................................................113 Zamana Göre Göçler .................................................................................114 viii Gidilen Yere Göre Göçler ...............................................................................115 Yerleşme ............................................................................................................115 Kırsal Yerleşmeler ..........................................................................................115 Şehir Yerleşmeleri ..........................................................................................117 Türkiye’de Mesken Tipleri ve Konutlarda Kullanılan Yapı Malzemeleri ..............118 Özet ....................................................................................................................119 Etkinlik ................................................................................................................120 Bulmaca..............................................................................................................121 Çözümlü Test ......................................................................................................122 Cevaplı Test ........................................................................................................128 Çıkmış Sorular ....................................................................................................131 5. BÖLÜM Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası .......................................................................145 Türkiye Ekonomisini Etkileyen Faktörler.............................................................145 Türkiye’de Tarım .................................................................................................146 Türkiye’de Tarımda Verimi Etkileyen Faktörler...............................................146 Tarım Ürünleri ................................................................................................149 Tahıllar .......................................................................................................149 Sanayi Bitkileri ...........................................................................................150 Yağ Bitkileri ................................................................................................153 Meyvecilik ..................................................................................................154 Yumrulu Bitkiler .........................................................................................156 Sebzecilik ..................................................................................................156 Seracılık (Örtü Altı Tarım) ..........................................................................156 Türkiye’de Hayvancılık ...................................................................................156 Küçükbaş Hayvancılık ...............................................................................157 Büyükbaş Hayvancılık ...............................................................................158 Kümes Hayvancılığı ..................................................................................159 İpek Böcekçiliği ..........................................................................................159 Arıcılık .......................................................................................................159 Balıkçılık ....................................................................................................160 Türkiye’de Ormancılık.........................................................................................161 Özet ....................................................................................................................162 Etkinlik ................................................................................................................164 Bulmaca..............................................................................................................165 Çözümlü Test ......................................................................................................166 Cevaplı Test ........................................................................................................171 Çıkmış Sorular ....................................................................................................175 ix 6. BÖLÜM Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi Türkiye’de Madenler, Enerji Kaynakları ve Sanayi .............................................187 Türkiye’de Madenler ...........................................................................................187 Türkiye’de Çıkartılan Başlıca Madenler .........................................................188 Türkiye’de Enerji Kaynakları ...............................................................................190 Taş kömürü ....................................................................................................190 Linyit...............................................................................................................190 Termik Santral ................................................................................................190 Petrol..............................................................................................................191 Doğal gaz .......................................................................................................192 Su Gücü (Hidroelektrik)..................................................................................192 Rüzgâr Gücü ..................................................................................................192 Güneş Enerjisi................................................................................................193 Jeotermal Enerji .............................................................................................193 Nükleer Enerji ................................................................................................193 Türkiye’de Sanayi ...............................................................................................194 Türkiye’de Sanayi Kolları ...............................................................................194 Özet ....................................................................................................................199 Etkinlik ................................................................................................................202 Bulmaca..............................................................................................................203 Çözümlü Test ......................................................................................................204 Cevaplı Test ........................................................................................................212 Çıkmış Sorular ....................................................................................................215 7. BÖLÜM Türkiye’de Ulaşım, Ticaret ve Turizm Türkiye’de Ulaşım,Ticaret ve Turizm ..................................................................225 Türkiye’de Ulaşım ...............................................................................................225 Kara Yolu Ulaşımı ..........................................................................................225 Demir Yolu Ulaşımı ........................................................................................226 Deniz Yolu Ulaşımı .........................................................................................227 Hava Yolu Ulaşımı..........................................................................................228 Türkiye’de Ticaret ...............................................................................................229 Türkiye’de Turizm ...............................................................................................231 Türkiye’nin Turistik Değerleri..........................................................................231 Türkiye Millî Parkları (1958 - 2009) ...............................................................233 Türkiye’de Şehirler ve Özellikleri....................................................................236 x Özet ....................................................................................................................240 Etkinlik ................................................................................................................241 Bulmaca..............................................................................................................242 Çözümlü Test ......................................................................................................243 Cevaplı Test ........................................................................................................249 Çıkmış Sorular ....................................................................................................252 8. BÖLÜM Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri...............................................................................261 Doğal Özellikler ..............................................................................................262 Beşeri ve Ekonomik Özellikler .......................................................................262 Karadeniz Bölgesi...............................................................................................263 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................263 Bölümleri ........................................................................................................266 Bölgenin Enleri ...............................................................................................268 Marmara Bölgesi ................................................................................................270 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................270 Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikleri ............................................................271 Bölümleri ........................................................................................................273 Bölgenin Enleri ...............................................................................................276 Çözümlü Test ......................................................................................................278 Cevaplı Test ........................................................................................................283 Ege Bölgesi ........................................................................................................286 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................286 Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikleri ............................................................287 Bölgenin Enleri ...............................................................................................289 Akdeniz Bölgesi ..................................................................................................291 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................291 Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikler .............................................................292 Bölümleri ........................................................................................................293 Bölgenin Enleri ...............................................................................................295 Çözümlü Test ......................................................................................................296 Cevaplı Test ........................................................................................................302 İç Anadolu Bölgesi ..............................................................................................305 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................305 Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikleri ............................................................306 Bölümleri ........................................................................................................307 Bölgenin Enleri ...............................................................................................308 xi Doğu Anadolu Bölgesi ........................................................................................310 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................310 Bölümleri ........................................................................................................313 Bölgenin Enleri ...............................................................................................314 Güneydoğu Anadolu Bölgesi ..............................................................................316 Fiziki (Doğal) Özellikleri .................................................................................316 Nüfus Yapısı ve Ekonomik Özellikler .............................................................317 Bölümleri ........................................................................................................318 Güney Anadolu Projesi (GAP) .......................................................................319 Bölgenin Enleri ...............................................................................................320 Bölgelerin Özelliklerinin Karşılaştırılması ...........................................................321 Özet ....................................................................................................................323 Etkinlik ................................................................................................................324 Bulmaca..............................................................................................................325 Çözümlü Test ......................................................................................................326 Cevaplı Test ........................................................................................................331 Çıkmış Sorular ....................................................................................................334 Grafik; Tablo ve Harita Yorumlarken Dikkat Edilecek Özellikler .........................342 Bulmaca Çözümleri ............................................................................................345 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 1. Türkiye’yi kış aylarında aşağıdaki basınç merkezlerinden hangisi daha çok etkiler? A) Asor DYB B) Basra TAB C) Afrika DYB D) Gezici basınç merkezleri E) İzlanda DAB 4. Türkiye Ekvator'la kutuplar arasında hava kütlelerinin geçiş yolu üzerindedir. Türkiye genel olarak kışın polar, yazın ise tropikal hava kütlelerinin etkisi altındadır. Türkiye üzerinde etkili olan başlıca basınç merkezleri şunlardır: Basınç Merkezi Sibirya Modüler Soru Bankası Sayfa 64 / Soru 9 Oluşumu Dinamik YB Etkili Olduğu Dönem Yıl boyu Asor Termik YB Kışın İzlanda Dinamik AB Kışın Basra Termik AB Yazın Yukarıdaki tabloda Türkiye'yi etkileyen basınç merkezlerinden hangi ikisinin oluşumu ve etkili olduğu dönem yanlış verilmiştir? 2. Aşağıdakilerden hangisi yurdumuzu her mevsim etkisi altına alan ve kış mevsiminde yağışlara neden olan basınç merkezidir? A) İzlanda AB B) Asor YB C) Sibirya YB D) Basra AB E) Kuzey Afrika YB A) Asor-Sibirya B) Asor-İzlanda C) Basra-Sibirya D) İzlanda-Basra E) Basra-Asor Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 11 35. soru Modüler Soru Bankası Sayfa 70 / Soru 10 5. 3. Türkiye’de akarsuların genel özellikleri arasında, akış hızlarının taşıma ve aşındırma güçlerinin fazla olması yer alır. I. Basra Alçak Basınç Merkezi II. Sibirya Yüksek Basınç Merkezi III. Asor Yüksek Basınç Merkezi IV. İzlanda Alçak Basınç Merkezi A) Ulaşıma elverişli olması Karadeniz Alçak Basınç Merkezi B) Rejimlerinin düzenli olması Türkiye’de yaz mevsiminde etkili olan ve sıcaklığı artırıcı özelliğe sahip olan termik kökenli basınç merkezi hangisidir? C) Baraj yapımına uygun olması D) Denge profiline ulaşmış olması E) Kimyasal kirliliklerinin fazla olması A) I Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Piyasa) Test 4 / Soru 13 V. B) II C) III D) IV Bu durumun akarsuların aşağıdaki özelliklerinden hangisi üzerinde etkili olması beklenir? E) V Modüler Soru Bankası Sayfa 5 / Soru 2 xiii 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 6. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin akarsularının genel özellikleri arasında yer almaz? A) Rejimleri düzensizdir. B) Taşımacılığa elverişli değildir. C) Boyları uzundur. D) Havzaları dardır. E) Denge profiline ulaşmamıştır. 9. III V IV Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 8 33. soru 7. II I Haritada numaralar ile gösterilen taralı alanlarda görülen toprak tiplerinden hangisi yanlış eşleştirilmiştir? Mersin'de yaşayan Özer ailesi başka bir şehirde yaşayan dostlarını ziyarete gittiklerinde gündüz süresinin geldikleri yere göre daha uzun olduğunu ve her geçen gün, gündüz süresinin uzadığını fark etmişlerdir. A) I → Laterit B) II → Alüvyal C) III → Çernozyom D) IV → Terra rossa E) V → Kahverengi step Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Dershane) Test 7 / Soru 3 Yukarıdaki bilgiye göre Özer ailesi bu ziyareti hangi tarihler arasında yapmış olabilir? A) 10−20 Nisan B) 15−25 Temmuz D) 10−20 Aralık C) 5−15 Eylül E) 5−15 Kasım Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 15 33. soru 8. Trabzon ilinde yaşayan Türkçe Öğretmeni Didem Hanım, Gaziantep’teki arkadaşına bir ziyaret yapmayı planlamıştır. Araç ile uzun bir yolculuk yapan Didem Hanım, Gaziantep’te gündüz süresinin geldiği yere göre daha kısa olduğunu vurgulamıştır. Didem Hanım, durumun sebebini Coğrafya öğretmeni olan arkadaşına sormuştur. Coğrafya öğretmeni söz konusu soruyu yaşanılan tarihin özelliği ile açıklamıştır. 10. Yukarıdaki Türkiye haritasında özellikle kıyı bölgelerde dağılışı verilen toprak türü aşağıdakilerden hangisidir? Buna göre, coğrafya öğretmeninin anlattığı tarih aşağıdakilerden hangisidir? A) 21 Haziran B) 21 Aralık D) 23 Eylül C) 21 Mart A) Çernezyom E) 20 Mart D) Alüvyal Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 14 31. soru B) Laterit C) Podzol E) Kahverengi Step Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 5 41. soru xiv 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 14. 11. Aşağıda Türkiye’nin bazı bölümleri ve bu bölümlerde görülen toprak türü gösterilmiştir. Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? Bölüm III IV II Toprak türü A) Kıyı Ege Laterit B) Antalya Terra-rossa C) Dicle Kahverengi step D) Erzurum - Kars Çernozyum E) Batı Karadeniz Podzol I V Yukarıdaki haritada işaretli yörelerin hangisinin arazi yapısı tarıma uygun olmadığı için nüfus seyrektir? 5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru Bankası Sayfa 561 / Soru 12 A) I B) II C) III D) IV E) V Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Piyasa) Test 15 / Soru 8 12. Türkiye’de güneyden kuzeye doğru gidildikçe; I. Sıcaklık ortalamalarının azalması, II. Karın yerde kalma süresinin artması, III. Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresinin uzaması 15. Ovalar oluşumlarına göre gruplandırılır. Buna göre; gibi durumların yaşanmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Dağların uzanış yönü ve yükseltileri B) Kısa mesafede iklim tiplerinin değişimi C) Mutlak konumu D) Göreceli konumu E) Orta kuşakta yer alması I. Karacabey, II. Balat, III. Bafra, IV. Silifke, V. Çukurova ovalarından hangisi oluşum yönüyle diğerlerinden farklıdır? A) I Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 17 28. soru B) II C) III D) IV E) V Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Dershane) Test 7 / Soru 3 13. Türkiye’de, kuzeyden esen rüzgârlar hava sıcaklığını düşürür, güneyden esen rüzgârlar ise yükseltir. 16. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki graben sahaları üzerinde yer alan ovalardan biri değildir? Bu gözlem, sıcaklıkla aşağıdakilerden hangisinin ilişkisine örnek olabilir? A) Yer şekillerinin B) Yükseltinin C) Boylamın D) Enlemin E) Basıncın A) Amik Ovası B) Gediz Ovası C) Altınbaşak Ovası D) Bakırçay Ovası E) Küçük Menderes Ovası Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 18 30. soru Modüler Soru Bankası Sayfa 55 / Soru 1 xv 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 17. Akarsuların eğimli arazilerden akarken aşındırdıkları malzemeleri, sığ kıyılarda birikerek son derece verimli delta ovalarını oluşturur. 20. Ülkemizde yerleşmeler kırsal ve kentsel yerleşmeler olarak ikiye ayrılır. Kırsal yerleşmeler ise sürekliliğine göre kalıcı ve geçiçi olarak ikiye ayrılır. Buna göre aşağıdaki akarsu ve oluşturduğu delta ovası eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? Aşağıda verilenlerden hangisi geçici kırsal yerleşmelere örnek gösterilebilir? A) A) Mahalle Seyhan - Silifke B) Gediz - Menemen C) Kızılırmak - Bafra D) Ceyhan - Çukurova E) Yeşilırmak - Çarşamba B) Çiftlik D) Yayla C) Mezbaa E) Divan Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Dershane) Test 13 / Soru 8 Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 18 30. soru 21. Geniş tarım alanları üzerinde kurulmuş daimi köy altı yerleşmeleridir. Trakya'da, kıyı bölgelerden Akdeniz'de ve Ege'de, iç bölgelerden de İç Anadolu’da en fazla dağılış göstermektedir. 18. Türkiye’de nüfusun tarihsel gelişimi incelendiğinde 1927 yılından bu yana yaşanan değişikliklerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) 1927-1940 yılları arasında, Hatay’ın ana vatana katılması ile nüfus miktarı artmıştır. B) 1945-1960 arasında, doğum oranında azalmalar meydana gelmiştir. C) 1945-1960 yılları arası, nüfus artış hızının en fazla olduğu dönemdir. D) 1985-2007 yılları arasında, nüfus artış hızı belirgin bir şekilde düşüş göstermiştir. E) 2013'te nüfus artış hızı, bir önceki döneme göre artış göstermiştir. Yukarıda özellikleri sıralanan köy altı yerleşmesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Çiftlik B) Mahalle C) Mezra D) Divan E) Oba Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 5 37. soru Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 4 37. soru 22. 19. Türkiye beşeri özellikleri ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre her yıl nüfus sayımları yapılmaktadır. B) Son yıllarda nüfus yoğunluğu azalmaktadır. C) Nüfus miktarı sürekli artış göstermektedir. D) Nüfus artış hızında yıllar arasında değişkenlikler söz konusudur. E) Son yıllardaki sayımlarda kentsel nüfus oranı %90'ın üzerindedir. Yukarıdaki haritada dağılışı verilen ve daha çok küçükbaş hayvancılık faaliyetleri için yapılan üstü açık ama çevresi kapalı olan köy altı yerleşmesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Ağıl B) Oba D) Dam C) Kom E) Mezra Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 8 45. soru Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 10 35. soru xvi 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 23. 26. Şehirler fonksiyonlarına göre sanayi, ticaret, liman, turizm, tarım şehirleri gibi isimler alır. Buna göre aşağıda verilen şehirlerden hangisinin gelişmesinde etkili olan fonksiyon diğerlerinden farklıdır? A) Alanya B) Marmaris D) İskenderun C) Çeşme E) Kuşadası Modüler Soru Bankası Sayfa 79 / Soru 1 Yukarıdaki haritada dağılışı verilen, tarımın ön planda olduğu ve köy mahalleleri şeklinde dağılış gösteren köy altı yerleşmesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Ağıl B) Mezra D) Dam C) Çiftlik E) Divan Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 14 30. soru 27. Aşağıda verilen yerlerin hangisinin gelişmesinde yer altı kaynaklarının varlığı etkili olmamıştır? 24. Eğim ve engebe koşulları göz önüne alındığında; I. Zonguldak, II. Adana, III. Rize, IV. İzmir A) Batman B) Soma D) Kırıkkale C) Zonguldak E) Yatağan Modüler Soru Bankası Sayfa 79 / Soru 9 illerinden hangilerinde tarım alanlarının diğerlerinden daha az olması beklenir? A) I ve II B) I ve III D) II ve IV C) II ve III E) III ve IV Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Dershane) Test 14 / Soru 1 28. Geçmişte önemli bir nüfuslanmaya sahip olmamasına rağmen, yer altı kaynaklarının çıkarılması sonucu nüfuslanmanın arttığı yerlere, 25. Öğretmenimiz tüm sınıfa "Babanız ne iş yapıyor?" diye sorduğunda benim gibi tüm arkadaşlarım da "İlçemizdeki maden ocağında." cevabını vermişti. Buna pek de şaşırmadım. Başka ne iş yapabilirdi ki babalarımız. I. Zonguldak, II. Adana, Yukarıda öğretmenin sorduğu soruya pek de şaşırmayan Murat'ın aşağıdaki yerleşim birimlerinden hangisinde yaşıyor olabilme ihtimali daha düşüktür? III. Batman, IV. Manisa A) Gelibolu A) I ve II D) Maden B) Soma şehirlerinden hangileri örnek gösterilebilir? C) Murgul B) I ve III D) II ve IV E) Divriği Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 11 45. soru C) II ve III E) III ve IV Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Dershane) Test 13 / Soru 6 xvii 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 29. Türkiye’de Karadeniz ve Akdeniz’in kıyı kentlerini iç kesimlere bağlayan yolların yapımının zor ve masraflı olmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur? A) Yağışların fazlalığı B) Toprak tipi C) Dağların uzanışı D) Sanayi tesislerinin azlığı E) Nüfus yoğunluğunun azlığı 31. Yukarıdaki haritada demiryollarının dağılışı gösterilmiştir. Modüler Soru Bankası Sayfa 122 / Soru 17 Demiryollarının ulaşabildiği yerlerin sınırlı olmasında aşağıdakilerden hangisinin daha çok etkili olduğu söylenebilir? A) İdari bölünüş B) Yer şekilleri C) Karstik arazi yapısı D) İklim E) Bitki örtüsü 5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru Bankası Sayfa 625 / Soru 17 32. Türkiye’de elektrik enerjisinin bir kısmı Soma, Tunçbilek ve Seyit Ömer termik santrallerinden sağlanmaktadır. Bu santrallerin kuruluş yerlerinin belirlenmesinde öncelikle aşağıdakilerden hangisi göz önünde tutulmuştur? 30. Türkiye’de yol yapım maliyetinin genelde kuzeygüney yönde yüksek olması aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir? A) Ortalama yükseltinin fazla olmasıyla A) Endüstrinin geliştiği alanlara yakınlık B) Kıvrım dağlarının yaygın olmasıyla B) Enerji tüketiminin fazla olduğu alanlara yakınlık C) Dağların uzanış doğrultusuyla C) Kaliteli linyit yataklarına yakınlık D) İklim şartlarının sert olmasıyla D) Sık nüfuslu alanlara yakınlık E) Kıyıların girintili çıkıntılı olmasıyla E) Kırıklı yer yapısına yakınlık Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 2 41. soru 5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru Bankası Sayfa 623 / Soru 2 xviii 2015 PEGEM AKADEMİ YAYINLARI'NDA YER ALAN 2015 - KPSS BENZER SORULAR 33. Ülkemizde mera hayvancılığı Doğu Karadeniz ve Erzurum-Kars yörelerinde, ahır hayvancılığı ise Kıyı Ege, Batı Karadeniz, Güney Marmara ve Çatalca-Kocaeli Bölümleri’nde gelişme göstermiştir. 35. Türkiye’nin bölgelerinde nüfus yoğunlukları nüfus miktarı ve yüz ölçümüne göre değişkenlik gösterir. Aşağıda verilen illerden hangisinin aritmetik nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir? Bu durum üzerinde etkili olan faktörler, A) Konya I. kış ılıklığı, B) Tunceli II. yaz kuraklığı, C) Sivas III. pazarlama olanakları, D) Yalova IV. iklim koşulları E) Karaman verilenlerden hangisidir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 3 33. soru C) I ve III E) III ve IV Genel Yetenek Genel Kültür Yaprak Test (Dershane) Test 14 / Soru 1 34. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de yapılan hayvancılık faaliyetlerinin bir özelliği olamaz? A) Büyük kent çevrelerinde besi hayvancılığı gelişmiştir. B) Doğu Karadeniz’de sığır yetiştiriciliği ön plandadır. C) İç bölgelerde arıcılık önemlidir. D) Kıl keçisi Toros dağlık alanlarında daha çok yetiştirilir. E) Mera ve otlak hayvancılığı yaygındır. 36. Aşağıdaki kentlerden hangisinin nüfus yoğunluğu diğerlerinden daha azdır? A) İzmit B) Konya D) Aydın C) Hatay E) Yalova Genel Yetenek Genel Kültür Türkiye Geneli 17 43. soru 5000 Genel Yetenek Genel Kültür Soru Bankası Sayfa 593 / Soru 2 xix 1 PEGEM AKADEMİ COĞRAFİ KONUM VE TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU <× Ø MATEMATİK (MUTLAK) KONUM Ø ÖZEL (GÖRECELİ) KONUM 2005 1 OOD U 6R D*| UX $ UHd QD OL] ×NP× OHU Ā L 2006 - 2007 1 2008 1 2009 1 2010 2 2011 - 2012 1 2013 1 2014 2015 1 2 “Ormansız yurt vatan değildir.” MUSTAFA KEMAL ATATÜRK 1. BÖLÜM 0o m Enle 4 Dakika 4 Dakika 0° 4 Dakika 4 Dakika Ekv ator 4 Dakika 4 Dakika COĞRAFİ KONUM VE TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU ÖNERİ Türkiye’den geçen en uzun paralel dairesi 36o K (Hatay’dan geçer.) dir. Coğrafi konum ünitesinin KPSS’de soru sayısı az olmasına karşın matematik ve özel konumun sonuçlarının iyi kavranması diğer konu başlıklarının daha kolay anlaşılmasını sağlayacaktır. • Türkiye’nin enleminin sonuçları • Türkiye’nin boylamının sonuçları • Özel tarihler ve Türkiye’deki etkileri Türkiye’den geçen en kısa paralel dairesi 42o K (Sinop’tan geçer.) dir. Paraleller Ekvatora ve birbirine 1o aralıklarla çizilen hayali çemberlere paralel denir. Paralellerin başlıca özellikleri şunlardır: iyi kavranmalıdır. 90 ° 60 ° 30 ° 0° 30 ° 60 ° 90 ° n Bir bölgenin Dünya üzerindeki yerine coğrafi konum denir. İki şekilde ifade edilir: Türkiye’ nin en kuzeyi ile en güneyi arasında 666 km’lik kuş uçuşu uzaklık bulunmaktadır. 42° − 36° = 6°×111 = 666 km COĞRAFİ KONUM Matematik (Mutlak) Konum Özel (Göreceli) Konum n MATEMATİK (MUTLAK) KONUM Dünya üzerindeki herhangi bir yerin başlangıç paraleli olan “Ekvator”a ve başlangıç meridyeni olan “Greenwich”e uzaklığının derece cinsinden ifadesine “Matematik Konum” denir. Başlangıç paraleli ve en uzun paralel dairesi Ekvator’dur. n Ekvator’dan kutuplara doğru boyları kısalır. Kutuplarda nokta halini alır. n Ekvator, Dünya’nın tam ortasından geçen ve Dünya’yı iki eşit yarım küreye ayıran en büyük paraleldir. n Ekvator’un kuzeyinde yer alanlara Kuzey Yarım Küre, güneyindeki alanlara Güney Yarım Küre denir. 4 90 ° 60° Kuzey 30° 0° 15° 0° 30° 45° 60° 0° 30° 60° Güney 90 ° n n 90 tane Kuzey Yarım Küre' de, 90 tane Güney Yarım Küre'de olmak üzere toplam 180 tane paralel bulunur. Paraleller birer derece aralıklarla çizilmişlerdir. n Başlangıç meridyeni olarak İngiltere’nin Greenwich kasabasından geçen meridyen kabul edilmiştir. n Meridyenlerin boyları birbirine eşittir. n Yarım dairedir. n Aralarındaki kuş uçuşu uzaklık yalnızca Ekvator’da 111 km dir. Bu mesafe kutuplara doğru gidildikçe daralır. Aynı boylam üzerinde iki paralel arası kuş uçuşu uzaklık dünyanın her yerinde 111 km’dir. ȥ ȥ Paralel ile enlem birbirine benzeyen ifadelerdir. Enlem bir noktanın Ekvator’a uzaklığının açı cinsinden ifadesidir. Enlem, bir yerdeki sıcaklığı, bitki örtüsünü, nüfus ve yerleşmeyi etkiler. ȥ ȥ ȥ ȥ 111 km ȥ ȥ ȥ Enlem: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın ekvatora olan uzaklığının açı cinsinden ifadesidir. ȥ 'DUDOÀU 0° 'DUDOÀU ȥ Not em Enl ȋ$UGñğñNLNLPHULG\HQDUDVñPHVDIHQLQHQGDU ROGXßXLO6LQRSȃWXU ȋ$UGñğñNLNLPHULG\HQDUDVñPHVDIHQLQHQ JHQLğROGXßXLO+DWD\ȃGñU 0° n Ardışık iki meridyen arası Dünya’nın her yerinde 4 dakikadır. 0o Meridyenler Bir kutup noktasından diğer kutup noktasına 1o aralıklarla çizilen hayali yarım dairelere meridyen denir. 4 Dakika 4 Dakika ator Meridyenlerin başlıca özellikleri şunlardır: Ülkemizde aynı meridyen yayı üzerinde yer alan kentlerin başlangıç meridyenine olan kuş uçuşu uzaklıkları eşit değildir. Başlangıç meridyeni ile yerel saat farkları eşittir. 4 Dakika 4 Dakika Ekv n 4 Dakika 4 Dakika Başlangıç Meridyeni’nin doğusunda kalan alanlar Doğu Yarım Küre (180° meridyenine kadar), batısında kalan alanlara Batı Yarım Küre denir. n Meridyenler 180 tane doğuda, 180 tane batıda olmak üzere toplam 360 tanedir. 5 Türkiye’nin herhangi iki ilinden geçen meridyen uzunlukları birbirine eşittir. B - A = x Boylam farkı n 0° 30° 60° 60° 30° 0° Verilen iki merkez arasında bulunan boylam farkı iki meridyen arasındaki sabit zaman aralığı olan 4 dakika ile çarpılır ve iki merkez arasındaki yerel saat farkı bulunur. x . 4 = Yerel saat farkı %DWÀ • n Dünya batıdan-doğuya doğru döndüğü için doğuda güneş erken doğar erken batar dolayısıyla doğunun yerel saati daima ileridir. n Yerel saati istenen merkez daha doğuda ise, verilen saate bulunan yerel saat farkı eklenir. 'R¾X Meridyenler birer derece aralıklarla çizilmişlerdir. B’nin yerel saati = A’nın yerel saati + (x . 4) Meridyen ile boylam birbirine benzeyen ifadelerdir. Boylam bir noktanın başlangıç meridyenine uzaklığının açı cinsinden ifadesidir. Yerel saati istenen merkez daha batıda ise, verilen saatten bulunan yerel saat farkı çıkarılır. A’nın yerel saati = B’nin yerel saati - (x . 4) Dünya üzerindeki bir nokta (Boylam) güneşin tam karşısına geldiği anda o noktada yerel saat 12:00’dir, öğle vaktidir, güneş ışınları gün içerisinde en büyük açıyla düşer ve gölge boyu gün içerisindeki en kısa halini alır. Bo yla m Boylam: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın başlangıç meridyenine olan uzaklığının açı cinsinden ifadesidir. n 0° 30o Doğu Boylamında yer alan İzmit’te yerel saat 11:30 iken aynı anda 36o Doğu boylamında bulunan Şanlıurfa’da yerel saat kaçtır ? 30o D Yerel saat: Dünya üzerindeki herhangi bir yerin güneşin ufuk düzlemindeki konumuna göre belirlenen saatidir. 36o D İzmit Şanlıurfa 11.30 ? 36° − 30° = 6°= (Boylam farkı) Aynı boylam üzerindeki noktalarda yerel saatler yıl boyunca aynıdır. Yerel Saat Hesaplamaları n Verilen iki merkez arasındaki boylam farkı bulunur. (Aynı yarım kürede yer alıyorsa D−D, B−B çıkarılır. Farklı yarım kürede yer alıyorsa D+B, B+D toplanır.) 6°× 4ʹ = 24ʹ = (Yerel saat farkı) 11.30 + 24ʹ = 11.54 (Şanlıurfa’nın yerel saati) 6 45o Doğu boylamında yer alan Iğdır’da yerel saat 15.50 iken, 33o Doğu boylamında yer alan Ankara’da yerel saat kaçtır? o o 33 D 45 D Ankara ? Iğdır 15.50 12°× 4ʹ = 48ʹ = (Yerel saat farkı) 15.50ʹ − 48 = 15.02 (Ankara’nın yerel saati) Not Güneş Hesaplamaları n Dünya batıdan doğuya doğru hareket ettiği için, doğuda güneş erken doğar erken batar, batıda geç doğar geç batar. n 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde aynı boylam üzerinde bulunan tüm merkezlerde güneş aynı anda doğar ve aynı anda batar. Sabah → Öğlen • Güneş’in ufuk düzlemindeki yükseltisi artar. Sıcaklıklar artar.. Gölge boyları kısalır. Gölgeler batıya düşer. 12:00 ¾OHGHQVRQUD • • • Ulusal (Ortak) Saat: Ulaşım, ticaret, haberleşme ve sosyal hizmetlerin daha düzenli yapılabilmesi için ülke içerisinde ortak saat belirlenir ve tüm merkezlerin saatleri bu zamana göre ayarlanır. Türkiye’nin Doğu-Batı genişliği fazla olmadığı için bir tek ortak saat kullanılır. 45° − 33° = 12° = (Boylam farkı) • • • Öğlen → Akşam Güneş’in ufuk düzlemindeki yükseltisi azalır. Sıcaklıklar azalır. Gölge boyları uzar. Gölgeler doğuya düşer. • ¾OHGHQ³QFH 7¼UNL\HȃGHJ¼QñğñßñQGDQGDKDID]ODID\GDODQDELOPHNL§LQ\D]PHYVLPLQGHo'RßX,ßGñU ER\ODPñQñQNñğPHYVLPLQGHo'RßXð]PLW ER\ODPñQñQ\HUHOVDDWLQLXOXVDORUWDNVDDW RODUDNNXOODQñOñU 30° D 45° D Kış mevsiminde Yaz mevsiminde İzmit (Geri saat dilimi) Iğdır (İleri saat dilimi) Coğrafi anlamda bir ülke ve bölge için dört özel tarih vardır. Şimdi bu özel tarihlerde Türkiye’de yaşanan özellikleri haritada verilen şehirlere bakarak inceleyelim. 15:00 9:00 21 Mart tarihinde 12 saat olan gündüz süresi, 21 Haziran’a kadar sürekli uzar. 6 6 3 3 18:00 n 3 3 6:00 B D Aşağıda ekinoks tarihlerinde Türkiye'de bulunan dört farklı merkezin ufuk düzleminde güneşin konumunu inceleyelim. Sinop Ýzmir Van 7 ÖZEL TARİHLERDE TÜRKİYE 21 Haziran (Yaz Gün Dönümü) n Güneş ışınları Yengeç dönencesine öğlen vakti dik (90°) düşer. n n n n Kuzey yarım kürede yaz mevsimi yaşanır. Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne öğlen vakti dik (90°) düşer. n Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer. Kuzey yarım kürede kış mevsimi yaşanır. n Kuzey yarım kürede en uzun gündüz, en kısa gece süresi yaşanır. Aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer. n Kuzey yarım kürede en uzun gece, en kısa gündüz süresi yaşanır. Güneş ışınlarını yıl içerisinde alabileceği en büyük açıyla alır (Hatay 77°- Sinop 71°). (Ekinoks) n Güneş ışınları Ekvator’a öğlen vakti dik (90°) düşer. n Dünya’nın her yerinde gece-gündüz eşitliği yaşanır. n Aynı boylam üzerindeki tüm merkezlerde Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar. n Aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçer. Türkiye için: Türkiye için: n 21 Mart - 23 Eylül 21 Aralık (Kış Gün Dönümü) Türkiye için: n Güneş ışınlarını yıl içerisinde alabileceği en küçük açı ile alır (Hatay 31°- Sinop 25°). 21 MART n İlkbahar mevsimi yaşanır. n Aynı boylam üzerindeki merkezlerde Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar. n Yaz mevsimi yaşanır. n Kış mevsimi yaşanır. n Yıl içerisinde gölge boyunun en kısa olduğu tarihtir. n Yıl içerisinde gölge boylarının en uzun olduğu tarihtir. n Türkiye’nin bütün merkezlerinde 12 saat gece, 12 saat gündüz yaşanır. n Bu tarihten itibaren gölge boyları uzamaya başlar (21 Aralık’a kadar). n Bu tarihten itibaren gölge boyları kısalmaya başlar (21 Haziran’a kadar). n Bu tarihten itibaren gündüz süreleri gece sürelerinden daha uzun olmaya başlar (23 Eylül’e kadar). n En uzun gündüz, en kısa gece süresi yaşanır. n En uzun gece, en kısa gündüz süresi yaşanır. n Bu tarihten itibaren gündüzler kısalmaya, geceler uzamaya başlar (21 Aralık’a kadar). n n Türkiye’nin güneyinden, kuzeyine doğru gidildikçe gündüz sürelerinin daha da uzun olduğu görülür (En uzun gündüz, en kısa gece Sinop’ta yaşanır.) n 23 EYLÜL n Sonbahar mevsimi yaşanır. Bu tarihten itibaren geceler kısalmaya, gündüzler uzamaya başlar (21 Haziran’a kadar). n Aynı boylam üzerindeki merkezlerde Güneş aynı anda doğar, aynı anda batar. Türkiye’nin güneyinden kuzeyine doğru gidildikçe gece sürelerinin daha da uzun yaşandığı gözlenir (En uzun gece, en kısa gündüz Sinop’ta yaşanır.). n Türkiye’nin bütün merkezlerinde 12 saat gece, 12 saat gündüz yaşanır. n Bu tarihten itibaren geceler gündüzlerden daha uzun olmaya başlar (21 Mart’a kadar).
