24. Ulusal Kimya Kongresi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, 29 Haziran-2 Temmuz 2010, Zonguldak Rheum ribes Bitkisinin Su Ekstraktının Antioksidant ve DNA’yı Serbest Radikallerden Koruma Etkisinin Araştırılması Sevil Emen, Bircan Çeken, Sevcan Altaş, Mihdiye Pirinççioğlu, Murat Kızıl Dicle Üniversitesi, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, 21280 Diyarbakır [email protected] Rheum ribes (Uçkun), Polygonaceae (kuzukulağıgiller) familyasından Mayıs-Haziran aylarında çiçek açan, 100-150 cm boyunda, çok yıllık, otsu bir dağ bitkisidir. Polygonaceae familyasının Türkiye’de sekiz cins ve 70 türü bulunmaktadır. R. ribes Türkiye’de yetişen tek Rheum türüdür. Ülkemizin çeşitli bölgelerinde “Işgın, uşgun uçgun, uçkun, dağ muzu vb.” gibi adlarla anılan Rheum ribes, daha çok Doğu Anadolu, Filistin, Lübnan ve İran’da yetişmektedir [1]. Uçkunun taze iken dış kabuğu soyularak yenen gövde kısmı, bölgemizde sindirimi kolaylaştırıcı ve iştah açıcı olarak kullanılırken, kök kısımları ise hemoroid, obezite ve diyabet tedavisinde, ayrıca antihelmintik ve ekspektoran olarak kullanılmaktadır [2]. Bu çalışmada, R. ribes bitkisinin, dış kabuğu soyularak yenilen gövde kısmından elde edilen su ekstraktlarının antioksidant etkisi ve DNA’yı serbest radikallerden koruma etkisi araştırıldı. Bitki ekstraktının antioksidant etkisi 2,2-difenil-1-pikrilhidrazil (DPPH) radikalini söndürme aktivitesi [3], metal şelatlama kapasitesi [3] ve toplam flavonoid miktarı [4] spektroskopik olarak, DNA’yı serbest radikallerden koruma etkisi ise DNA Agaroz Jel Elektroforezi [5] ile incelendi. Yapılan çalışmalarda Rheum ribes bitkisinin su ekstraktının antioksidant aktivite gösterdiği, fakat DNA’yı hidroksil radikallerinin kesimine karşı koruyucu etkisinin olmadığı belirlendi. KAYNAKLAR 1. Cullen, J., Flora of Turkey and the East Aegean Islands, Vol. 2, 268-269, Edinburgh University Press, Edinburgh, 1966. 2. Baytop, T., Therapy with Medicinal Plants in Turkey, Vol.1, 319-320, Nobel Tıp Kitabevleri: Istanbul, 1999. 3. Shimada, K., Fujikava, K., Yahara, K., Nakamura, T., Journal of Agricultural Food Chemistry, 40, 945-948, 1992. 4. Woisky, R.G., Salatino, A., Journal of Apicultural Research, 37, 99-105, 1998. 5. Russo, A., İzzo, A., Borrelli, F., Renis, M. Phytotherapy Research, 17, 870-875, 2001.