KTO KARATAY ÜNİVERSİTESİ Sosyal Ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sosyoloji Bölümü Bölüm/Program Dersi DERS TANIM BİLGİLERİ Dersin Adı İslam Toplumları Sosyolojisi Dersin Kodu Teori (Saat) Uygulama (Saat) Laboratuvar (Saat) AKTS Kredisi SOS 261 3 0 0 4 Dersin Amacı Bu dersin amacı, sosyolojik perspektif ve bütüncül bir bakış açısı ile Müslüman toplum ve toplulukların incelenmesidir. Dolayısıyla bu ders kapsamında, İslam dünyasının genel karakteristikleri, tarihi kökleri ve genel hatları ile Müslümanları şekillendiren lokomotif niteliğindeki düşünürler ve hareketler ile uluslararası nitelikteki kuruluşlar incelenecek; modernleşme ve küreselleşme ile ortaya çıkan çatışma ve değişim çabaları analiz edilecektir. Ayrıca bütüncü bir bakış oluşması ve kaynak birikimi de sağlanması için İslam ve Müslüman toplumları sosyolojisi çalışmalarını biriktiren bir alt yapı oluşturulmaya çalışılacaktır. Dersin İçeriği İslam dünyası ve müslüman toplulukların karakteristik yapıları, İslam dünyasını şekillendiren lokomotif niteliğindeki önemli iz bırakmış düşünce ve hareket liderleri, Günümüzde etkin bulunan hareketler ve bunların karakteristik yapıları, İslam dünyasının karşılaştığı küreselleşme, modernleşme vb. unsurlar nedeniyle yaşadığı çatışma ve değişimlerin sosyolojik bir bakış açısı ile değerlendirilmesi, İslam ve Müslüman toplumlar sosyolojisi ile ilgili çalışmalar ve kaynaklar. DERSİN PROGRAM YETERLİLİKLERİ İLE İLİŞKİSİ Karşılama Düzeyi* No Yeterlilikler 1 D E P 2 3 4 Sosyolojinin alt disiplinlerini; edebiyat, sanat, bilgi, kültür, din, iktisat, siyaset, aile ve ekonomi sosyolojisi gibi yakından tanımak ve bu disiplinlerle çalışabilmek, X Sosyolojiyi diğer toplum bilimleriyle tarih, felsefe, psikoloji, antropoloji, siyaset bilimi, edebiyat, işletme, çalışma ekonomisi vb. ilişkilendirilebilme ve yorumlamaya sahip olmak. X İnsan hakları, özgürlükler, sosyal adalet, eşitlik, toplumsal cinsiyet, kültürel değerler ve çevre konularına ilişkin farkındalık ve duyarlılık geliştirebilir. X *1:En düşük, 2:Düşük, 3:Orta, 4:Yüksek, 5:Çok yüksek DERSİN ÖĞRENME KAZANIMLARI Program Yeterlilikleri ile İlişkisi Ölçme Yöntemi** No Öğrenim Çıktıları 1. İslam dünyasını ve dünyadaki toplulukları D, E coğrafya, siyasi, ekonomik ve sosyal açılardan genel özellikleri ile tanımlar. 1, 4 2. İslam dünyasının karşılaştığı değişim problemlerini E, P ve nedenlerini analiz eder. 1,3 3. İslam sosyolojisi ile ilgili kaynakları tanır. 1,3 D, E **Yazılı Sınav:1, Sözlü Sınav:2, Ev Ödevi:3, Lab./Sınav:4, Seminer/Sunum:5, Dönem Ödevi:6 DERSİN HAFTALIK İÇERİĞİ Hafta Detaylı İçerik 5 1 İslam Dünyası Yeryüzündeki Müslümanların coğrafi dağılımı, ümmet ve tevhid kavramı Müslüman ülkeler ve müslüman topluluklar İslam dünyası ve müslüman topluluklarının karakteristik yapıları 2 İslam Dünyasının inanç ve düşünce kökleri: İslam Dünyasında önemli iz bırakmış düşünce ve hareket liderleri ve bunlara bağlı gelişen akımlar 1 İlk dönemler ve ihya hareketleri Gazali: IbnTaymiyya - Jamal ad-Din al-Afghani – Hasan Al-Ban 3 İslam Dünyasında önemli iz bırakmış düşünce ve hareket liderleri ve bunlara bağlı gelişen akımlar 2 SayyidQutb - SayyidAbulAlaMawdudi – Ali Shariati – FazlurRahman - 4 Günümüzde etkin bulunan hareketler ve bunların karakteristik yapıları, 1 o Malezya İslam Partisi o Müslüman Kardeşler (Suriye) o Müslüman Kardeşler (Mısır) o İslami Kurtuluş Cephesi (Cezayir) o Selefi Hareket (Mısır) 5 Günümüzde etkin bulunan hareketler ve bunların karakteristik yapıları, 2 o Milli Görüş (Türkiye) o Ak Parti (Türkiye) o Nur ve Gülen Hareketi (Türkiye) Cemaat-I İslami (Pakistan) Şia (İran) Vahabi Hareketi (Suudi Arabistan) 6 İslam Dünyasının karşılaştığı temel sorunlar: Küreselleşme, modernleşme vb. unsurlar ile çatışmalar ve değişim ve değişimin sosyolojik bir bakış açısı ile tartışılması 1 7 ARA SINAV 8 İslam Dünyasının karşılaştığı temel sorunlar: Küreselleşme, modernleşme vb. unsurlar ile çatışmalar ve değişim ve değişimin sosyolojik bir bakış açısı ile tartışılması 2 9 İslam Dünyasının devletler düzeyindeki lokomotif kuruluşları: İİT (OIC) vd. 10 İslam ve müslüman toplumlar sosyolojisi ile ilgili çalışmalar ve kaynaklar 11 İslam ve müslüman toplumlar sosyolojisi ile ilgili çalışmalar ve kaynaklar 12 Bilginin İslamileştirilmesi ve diğer yeni metodolojik yaklaşımlar 13 İslamı algılama farklılıkları: Geleneksel islam, Kültürel islam, Siyasi İslam, Tasavvuf ve tarikatler 1 14 Genel Değerlendirme DERS KİTABI VEYA MALZEMESİ No Kaynak 1 Canatan, Kadir, İslam sosyolojisi, İstanbul: Beyan, 2005. 2 Şeriati, Ali, İslam Sosyolojisi Üzerine, İstanbul, 1980. 3 Nasr, Seyyid Hüseyin, Modern Dünyada Gelenekse İslam, İstanbul, İnsan yayınları, 1989. AKTS/ÇALIŞMA YÜKÜ TABLOSU Etkinlikler Sayısı Çalışma Süresi (Saat) Çalışma Süresi (Dakika) Toplam Çalışma Yükü Ders Hafta Sayısı ve Saati 14 3 0 42 Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, Kütüphane, Pekiştirme) 14 2 0 28 Ara Sınav 1 10 0 10 Kısa Sınav 0 0 0 0 Ödev 2 5 0 10 Uygulama 0 0 0 0 Laboratuvar 0 0 0 0 Proje 0 0 0 0 Atölye 0 0 0 0 Sunum/Seminer Hazırlama 0 0 0 0 Alan Çalışması 0 0 0 0 Diğer 0 0 0 0 Dönem Sonu Sınavı 1 10 0 10 Toplam Yük 100 Toplam Yük / 30 3.33 Dersin AKTS Kredisi 3