Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İşletme Enstitü Anabilim Dalı (Doktora)
Tez Başlığı
Tez Yazarı
Danışman
Mezuniyet Yılı
Anahtar Kelimeler
Özet
Akademik Personel Açısından Psikolojik Sözleşme İhlali ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Analizi
Ozan BÜYÜKYILMAZ
Doç.Dr.
2013
Psikolojik Sözleşme İhlal Algısı, Psikolojik Sözleşme Bozulma Duygusu, İşten Ayrılma Niyeti, Algılanan Örgütsel
Destek.
Bu çalışma, psikolojik sözleşme ihlal algısının olumsuz çıktılarında duyguların rolünü araştırmakta ve algılanan
ihlal ile bu ihlale gösterilecek olumsuz tepkiler arasındaki ilişkinin sosyal mübadele ilişkisinden nasıl etkilendiğini
belirlemeye çalışmaktadır. Bununla birlikte çalışmada, psikolojik sözleşme ihlal algısı üzerinde etkili olan maddi
ve manevi unsurların neler olduğu da belirlenmeye çalışılmaktadır. Çalışmanın amacı, Türkiye'deki
üniversitelerde görev yapan akademik personelin algıladığı psikolojik sözleşme ihlalinin gelişim sürecini analiz
ederek, bu süreçte algılanan örgütsel desteğin herhangi bir rolünün bulunup bulunmadığını tespit etmek ve bu
sürecin işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerini belirlemektir. Psikolojik sözleşme ihlal algısı ile tutum ve
davranışlar arasındaki ilişkiye aracılık eden ve bu ilişkinin yapısını etkileyen faktörlerin ortaya konulması ile
teoriye ve uygulamaya önemli katkılar sağlanacağı düşünülmektedir. Bu amaç kapsamında çalışma, Türkiye'de
yer alan devlet ve vakıf üniversitelerinde görev yapmakta olan 570 akademik personel üzerinde
gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Türkiye'de yer alan üniversitelerde görevli akademik personelin
psikolojik sözleşme ihlalinde işlemsel unsurlardan çok ilişkisel unsurların etkili olduğu tespit edilmiştir. Buna ek
olarak, üniversitenin vaatlerini yerine getirmemesi durumunda akademik personelin işten ayrılma niyetinde bir
artış meydana geldiği ve psikolojik sözleşme ihlaline gösterilecek duygusal tepkilerin psikolojik sözleşme ihlal
algısı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide önemli bir aracı değişken olduğu belirlenmiştir. Ayrıca birey ile
örgüt arasındaki sosyal mübadele ilişkisinin kalitesiz olması durumunda psikolojik sözleşme ihlaline gösterilen
negatif duygusal tepkilerin kuvvetlendiği ve işten ayrılma niyetinin arttığı araştırmanın diğer bir önemli
sonucudur.