Piyasa Raporu – 9 Ekim 2008

Piyasa Raporu – 9 Ekim 2008
Para Piyasaları
Đçinde buluduğumuz hafta dünyadaki kredi sıkışıklığından ötürü dünya hisse seneti borsalarında çöküş
devam etti. Özellikle New York borslarındaki tarihsel gerilemeleri Avrupa ve Uzak Doğu borsaları izledi.
Salı günü Japonya Nikkei endeksi son 20 yıldaki en büyük bir günlük düşüşünü yaşarken Toyota gibi
dünya devi firmaların hisse senetleri büyük zarar gördü. Öyte yandan Dexia ile birlikte devlet tarafından
kurtarılan Fortis’in çoğunluk hisseleri Pazartesi günü alel acele BNP Paribas’ya satıldı.
Yine Pazartesi günü Almanya, Đrlanda ve Yunanistan’dan sonra tüm mevduatlara devlet güvencesi
verdiğini açıklarken gözler Đngiltere’ye çevrildi. Salı sabahı Đngiltere hükümeti ise piyasalara tarihteki
belki de en büyük müdahalesini yaparak 8 büyük Đngiliz bankasına (Abbey, Barclays, HSBC, RBS,
Standard Chartered, Lloyds TSB, HBOS, Nationwide) 50 milyar poundluk (yaklaşık $87 milyar)
“sermaye artışı” adı altında nakit ayırdığını açıkladı. Đngiliz hükümeti aynı anda piyasalara da 200
milyar poundluk nakit enjeksiyonu kararı aldı. Alınan diğer tedbirlerle toplam 692 milyar dolarlık bu
paket, göreceli boyuta göre Amerikan hükümetinin mali paketini hacim olarak aştı ancak buna rağmen
Çarşamba sabahı Londra FTSE 100 endeksi düşüşle açıldı ve günü gerileyerek kapattı. Çarşamba
günü Amerikan borsalarındaki yangın bir nebze hafiflerken bir gün önce çöküş yaşayan Asya borsaları
dün kapanışta toparlayarak günü artı rakamlarla kapattı.
Çarşamba günü Federal Reserve, AB merkez bankası ECB, Bank of England, Çin (%0,27) merkez
bankasının da aralarında bulunduğu dünyanın Japonya dışında kalan 6 önde gelen ekonomisinin
merkez bankaları aynı anda ve koordinasyon içinde ve kapitalist dünya tarihinde ilk kez %0,5 oranında
faiz indirimine gittiler. Buna rağmen Londra FTSE 100 endeksi günü %5’in üzerinde bir düşüşle kapattı.
Amerikan maliye bakanı Henry Paulson ise dün yaptığı açıklamada alınan tüm tedbirlere rağmen
Amerika’da bir çok banka ve finansal kurumun iflas etmesinin kaçınılmaz olduğunu söyledi. Fed’in 85
milyar dolar harcayarak kurtardığı sigorta devi AIG’ye ise dün 37,8 milyar dolar daha acil likidite yardımı
yapılacağı açıklandı.
Bütün bunlar olup biterken dünyadaki kredi donması henüz çözülemedi. Đzlanda, Rusya, Brezilya ve
Avustralya derin nakit krizine girerlerken dünya bankaları birbirine borç vermekten hala imtina ediyor.
Özellikle Đzlanda bankaları ülke milli gelirinin 12 katı bir borç altında ezilirken, kapılarında mevduat
çekmek isteyenlerin kuyruklarıyla sarsılan ülkenin önde gelen bankası Kaupthing dün devlet tarafından
millileştirilerek kayyumların yönetimine bırakıldı. Çarşamba günü T.C. Merkez Bankası da dünyadaki %
yarımlık faiz indirimine katıldı ve YTL dolara karşı 1,43 tavanını zorladı. Dün akşam YTL 1.39
civarlarında kapanırken gün boyu 1,38-1,42 arası dalgalanma sürdü. Dünya borsaları ile birlikte ĐMKB
de yine %2,5 oranında düştü. Ülkemiz hükümeti dünyayı yangın yerine çeviren krizin boyutunu “henüz
algılayamamış” bir profil çizerken görüştüğümüz ülkemiz finans piyasası uzmanları 2001 krizini geride
bırakan ülkemizin dünya krizine hazırlıklı yakalandığını ve genelinde bankaların nakit pozisyonu olarak
“nispeten” sağlam durumda olduklarını söylediler. Bu arada Eylül ayı rakamları üretimin %4, imalat
sanayi üretiminin %6 dolayında gerilediğini gösterdi. TÜSĐAD ise bu sabah hükümeti küresel krize karşı
ilgiye davet etti.
Bu sabah dünyanın belli başlı borsalarında en nihayet yukarı doğru bir hareket görülürken günlerdir
dur-kalklar yaşayan Moskova borsasının artışlar sonucu 2 saatliğine “aşırı hararetten” ticareti
durdurduğunu işitiyoruz. Petrol fiyatları bu hafta içinde de gerilemesini sürdürdü. Brent ham petrolü dün
akşamı Londra’da $83,91’dan kapattı.
Emtia Piyasaları
Mali kriz tüm dünyada sürerken tarımsal emtia piyasaları da düşüşle, ancak hisse senedi borsalarına
göre nispeten sakin, üç gün geçirdi. Chicago vadeli işlemler borsası haftanın ilk üç işlem günüde soya
yağında $57, fasülyede $10, buğdayda $12, mısırda ise $10’lık bir düşüş yaşadı.
Malezya palm yağları üç günde $45’lık bir düşüş yaşarken dün toparlanarak akşam kapanışta RBD
Palm yağı $610, Olein ise $640 FOB fiyatından kote edildi. Avupa ham kanola yağı €30 düşerek dün
akşam €805 FOB olarak kote edildi. Bu sabah palm yağı borsaları hafif yükselişle açıldı.
Tüccarlar dün Fed’in yaptığı faiz indiriminin dün 38 puan yükselen soya fasülyesine olumlu yansıdığını
söylerken önde gelen broker firmalar emtia borsalarına para akışının durduğunu ve özellikle buğdayda
beklentinin gevşek olduğunu belirttiler. New York borsasında genel mali durumu değerlendiren önde
gelen bir piyasa analisti fonların altın dışında emtialara yatırımının durmasını “emtiların ruhuna fatiha”
şeklide değerlendirirken, bir başka önde gelen emtia analisti emtia piyasalarının eskiden olduğu gibi
kendi dinamikleriyle başbaşa kalacağını ve fonlardan gelen aşırı iniş-çıkışlardan arınmasının sektör için
genelde olumlu olacağını iddia etti. Bir diğer Londra brokeri Salı günü “Fiziksel piyasa tamamen ölü ve
temel veriler gevşek.” yorumunda bulundu.
Ukrayna’nın Eylül ayında bir önceki aya göre %2 artışla 83.000 ton ham ayçiçek yağı ihracatı yaptığını
açıklandı. Đhracatın 10.300 tonunun Türkiye’ye 15.500 tonunun Mısır’a ve 6.100 tonunun da Cezayir’e
olduğu belirtildi.
Yine Ukrayna’nın Eylül ayında son 9 yılın en yüksek rakamıyla 1,5 milyon ton buğday ihracatı yaptığı
açıklandı. Đhracatta önde gelen ithalaçı ülkelerin ise 406.500 tonla Đspanya, 357.700 tonla Mısır,
117.200 tonla Güney Kore ve 106.600 tonla Đsrail olduğu belirtildi.
Ukrayna’nın önde gelen tarımsal üreticilerinin ayçiçek tohumundaki ihracat vergisinin geçici olarak da
olsa kaldırılması için Ukrayna hükümetine baskı yaptıkları bildirildi. Bunun gerçekleşmesi halinde
ülkemize bu sezon ham yağ yerine çok daha büyük miktarlarda ayçiçek tohumu ithal edilebileceği
görüşündeyiz.
Kazakistan’ın 7 Ekim tarihi itibarıyla 17,2 milyon ton tahıl hasatı yaptığı bildirildi. Kazak tarım
bakanlığının açıklamasına göre hasatı yapılan buğdayın Rusya ve Ukrayna’nın aksine %91 oranında
yüksek kalite ekmeklik buğday olduğu belirtildi. Bu rakam 2007 yılında %75 oranındaydı. Karadeniz
buğdayındaki kalite problemlerinden dolayı Amerikan, Alman ve hatta Avustralya buğdayına yönelen
önde gelen değirmenlerimizin Kazak buğdayının teklif edilmeye başlamasıyla birlikte bu ülke menşeli
buğdaya yöneleceğini düşünüyoruz.
Brezilya’da buğday rekoltesi ise geçen yıla göre artışla 5,79 milyon ton civarında öngörüldü. Bilindiği
gibi Breziya dünyanın en büyük buğday ihracatçısı ülke konumunda bulunuyor.
Đhale ve Alımlar
Pazartesi günü USDA bilinmeyen destinasyonlara 185.000 ton Amerikan soya fasülyesi satışı açıkladı.
Hindistan devlet alım ajansı MMTC Ltd. 12-24.000 ton arası RBD palm olein alım ihalesi açıkladı.
Đhalede Ekim sonu - Kasım başı yüklemeli tekliflerin 10 Ekim tarihine kadar verilmesi öngörülüyor.
Mısır Salı günü 110.000 ton buğday alımı yaptığını açıkladı. Bunun 55.000 tonunun $194,84 FOB
fiyatından Amerikan yumuşak kırmızı buğday, 55.000 tonun ise $203,- FOB fiyatından Rus menşeli
olduğu bildirildi. Rus buğdayı için navlunun $17 dan sabitlenildiği belirildi.
Öte yandan Pazartesi günü Güney Kore’nin 23.000 ton ABD buğdayı aldığı açıklandı. Đran’ın 60.000
ton Avustralya buğdayı için ihaleye çıkacağı açıklanırken Yemen’in de 100.000 ton buğday alımı için
ihaleye çıkması bekleniyor.
Đç Piyasa
Yağda Đç piyasada bayram sonrası ham ayçiçek yağına talep başladı. Bayram öncesi alımları kesen
belli başlı rafinatörler tatil sonrası gelen distribütör ve zincir mağaza taleplerini yerine getirmek için
piyasaya çıkarken marketlerde bazı markaların yok satmaya başladığını gözlemliyoruz. Talebin tüketici
çekişinden ziyade bayram öncesi düşen fiyatlarla stoka girmekten imtina eden distibütörlerin marketleri
besleyememesi olduğu gözlemleniyor. Taleple ayçiçek yağı fiyatları bir parça kıpırdarken ilerleyen kurla
birlikte bazı kırıcıların hamyağ satmaya gönüllü olmayıp bekledikleri gözlemlendi.
Öte yandan Trakya Birlik’in fason tohum işleme ihalesine çıkacağına dair dedikodular piyasada
dolaşırken küspe fiyatı kurla birlikte talepsiz Trakya’da 200, Ege’de 220 YTL seviyelerilerine yerleşti.
Fiyat Kotasyonları
Bugün gördüğümüz endikatif fiyatlar:
Ayçiçek tohumu - CIF Marmara US$ 420,Kanola tohumu - CIF Marmara US$ 498,Ham Ayçiçek Yağı - CIF Marmara US$ 960,Ham Ayçiçek Yağı – Trakya teslim – $1.425,Ham Kanola Yağı - Trakya/Ege teslim – US$1.300,Ham degam Mısırözü yağı – CIF TR $1.180 CIF
Saygılarımızla,
Agripro Ltd.