GİRİŞ İhracat Yol Haritası yeni ihracata başlayacak firmaların ilk aşamada karşılaşacakları soru ve sorunlara cevap oluşturmak yol göstermek amacıyla hazırlanmıştır. Günümüzde internetin sağladığı olanaklardan faydalanılarak hazırlanan bu bölümde ilgili konulardaki internet sitelerinin linkleri verilerek yön gösterilmesi amaçlanmıştır. İhracat Yol Haritası yeni ve güncel konularla zenginleştirilerek üyelerimizin kullanımına sunulmaktadır. Neden İhracat Yapmak İstiyoruz? İşletmeler için ihracat yapma amaçlarının başında Pazar payını genişletme, kapasite kullanımını arttırma, iç pazarda yaşanan durgunlukları telafi etmek gelmektedir. İhracata başlayan firmalar uluslar arası rekabet nedeniyle ürünlerini pazara uyarlamakta teknolojik anlamda da gelişme göstermektedirler. İHRACATA BAŞLARKEN İhracata başlamak isteyen firmalar birçok soru veya sorunla karşılaşmaktadırlar. Bu soruların başında gelen temel konuları şöyle sıralayabiliriz. Şirket olarak ihracat yapmaya hazır mıyız? Ürünümüzün rekabet avantajı var mı? Pazara girişi nasıl planlamalıyız? Pazarın özellikleri nelerdir? Yasal zorunlulukları nelerdir? Potansiyel müşterilerimiz kimler olabilir? İhracat sürecini organize edebiliriz ? Uluslar arası pazarlar hakkındaki bilgilere nereden ulaşabilirim ? Ürünlerimi satacağım ülkeye özgü bilgilere nereden ulaşabilirim ? A. İhracata Hazırmıyız? İhracat kararının işletmelerin geleceği konusunda ciddi etkileri bulunmaktadır. Bu, dikkatle alınması gereken bir karardır, çünkü işletmenin kaynakları, yetenekleri veya bu yöndeki kararlılığı ihracatta başarı sağlamak için yeterli olmayabilir. İhracat yapmak isteyen işletmelerin öncelikle sahip olması gereken temel konular şöyle sıralanabilir: 1. İhraç edilebilir bir ürün 2. Rekabet avantajı 3. Ürünü seçilmiş olan piyasaya taşımaya yeterli finansman 4. İhracat projesini gerçekleştirmede kararlılık 5. Yönetim becerisi Ayrıca ihracat projesi ile ilgili olarak bir takım ek yatırımlar veya faaliyetler gerekebileceği de göz önüne alınmalıdır. Örneğin: . Yurtdışı pazarlama genel giderleri . Ürün tasarımı ve adaptasyonu . İmalat . Üretim aşamasındaki ilave işler, stoklar, kredi ve müşteri hizmetleri. Uluslararası piyasalara açılma mücadelesi, işletmelerin iç piyasada deneyimlerini yeni bir ülke ve yeni müşterilerin koşullarına adapte edebilmesidir. Girişimcilere genel olarak öncelikle iç pazardaki zorluklarla başarıyla başa çıkmaları ihracatı ikinci bir adım olarak değerlendirmeleri önerilmektedir.. Bu değerlendirmeler ışığında firmaların ihracata hazır olup olmadıklarını değerlendirmeleri için hazırlanmış bazı araçlar bulunmaktadır. Aşağıda linkleri bulunan bu sitelerde yer alan soruları cevaplandırmak suretiyle firmalar kendi durumlarını kolayca değerlendirerek, ihracat uygunluklarını test edebilirler. www.cbi.nl Hollanda İthalatı Geliştirme Kuruluşu tarafından hazırlanan bu siteye ücretsiz olarak kayıt olmak suretiyle hem teşhis aracı kullanılabilir hem de çeşitli Pazar ve sektörler hakkında bilgi alınabilir. http://www.tradeport.org/tutorial/starting/ Bu sitede de yine ihracata yeni başlayanlara yönelik hazırlanmış bir kılavuz yer almaktadır. B. Fiyatlandırma Fiyat, satın alma kararını alırken potansiyel alıcı tarafında ürüne biçilen değerdir. Söz konusu fiyat, ihracatçının maliyetleri, artı satabileceği fiyatı belirlerken kullanacağı belli bir kar marjı değil, piyasada geçerli olan piyasa fiyatıdır. İhracat fiyatlandırması iç piyasadakinden farklı olup, çok daha karmaşık olabilir. Örneğin: o Fiyatlar ve müşterinin ödemeye hazır olduğu bedel piyasalar arasında değişiklik göstermektedir.. o Dağıtım kanalı marjları piyasadan piyasaya değişir. o Tarifeler, harçlar ve KDV oranları nihai fiyatları etkiler. o Kurlardaki dalgalanmalarla maliyet ve marjlar arasında etkileşim vardır. o İhracat ürüne ek maliyetler getirir (örneğin, sevkıyat, daha yüksek genel giderler) Yurtdışındaki bir alıcıya fiyat verirken nakliye ve sigorta giderlerini kimin üstleneceği konusu açıkça belirtilmelidir. "Incoterms" olarak bilinen uluslararası olarak kabul görmüş terimleri kullanmak suretiyle yanlış anlaşmalardan kaçınılabilir. Bir ürünü üretme ve piyasaya sürmenin fiili maliyetinin hesaplanması, ihracatın finansal açıdan uygun olup olmayacağının belirlenmesindeki temel unsurdur. Yeni ihracatçıların birçoğu ihracat fiyatlarını "maliyet-artı" yöntemiyle hesaplamaktadırlar. "Maliyet-artı" hesaplama yönteminde ihracatçı yerli imalat maliyetini ele alarak hesaplamaya başlar ve buna idari giderler, araştırma ve geliştirme giderleri, genel giderler, navlun giderleri, distribütör marjları, gümrük masrafları ve kârı ekler. Aşağıdaki tabloda basit bir hesaplama yer almaktadır. Burada, bir ihracat ürünüyle iç piyasa ürününün fabrika çıkışı fiyatları aynıysa, buna ihracat maliyetleri dahil edildiğinde nihai tüketici fiyatının çok daha yüksek olacağı açıkça görülmektedir. Kâr marjlarının üründen ürüne değişiklik göstereceği de göz önüne alınmalı ve tabloda verilen değerler buna göre değerlendirilmelidir. İhracat satışlarıyla ortaya çıkabilecek ek maliyetler şöyle sıralanabilir: • Pazar araştırması ve firmaların kreditibilite araştırmaları; • İş seyahatleri; • Uluslararası posta, kargo ve telefon masrafları; • Tercüme masrafları; • Komisyonlar, eğitim giderleri ve dış temsilcilerle ilgili diğer maliyetler; • Danışmanlar ve lojistik firmaları ile ilgili masraflar • Ürün modifikasyonları ve özel ambalaj giderleri. Ürününüzün rekabetçi olup olmadığını anlamak için hedef piyasalardaki perakende fiyatından başlayarak maksimum FOB fiyatını hesaplayabilirsiniz. Ürünü hesaplamış olduğunuz FOB fiyatından sunamıyorsanız, ürününüzün fiyat olarak rekabetçi olmadığı ortaya çıkar ve dolayısıyla da ihracatın başarılı olma ihtimali çok düşük olur. Uluslar arası piyasalardaki nihai tüketici fiyatları hakkında bir bilgi almak için yurtdışında ilgili web sitelerini incelemekte yarar vardır. Aşağıda bazı perakende marketlerin siteleri örnek olarak yer almaktadır. www.globus.de www.hulka.de www.plus.de www.walmart.com C. Hedef Pazar Seçimi Çok farklı özelliklere sahip pazarlar içinde ürünlerimizi satabileceğimiz hedef pazarımızı nasıl belirleyeceğiz. Pazar seçiminde söyle bir metodoloji izleyebiliriz. Pazarla ilgili olarak ekonomik büyüme, nüfus, nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, refah durumu, pazar içindeki büyüme beklentileri, ithalatın önemi gibi konulardaki temel göstergelerin belirlenmesi. Her ürün veya hizmet grubu için farklılık gösterecektir. Temel ekonomik ve Pazar göstergeleri hakkında veri toplanır. Her değişkenle ilgili olarak her pazarın ne derece cazip olduğu değerlendirilir. Her faktörün görece önem ağırlığı da alınabilir. Bu veriler ve faktörlerin göz önüne alınması yoluyla yapılacak bir analiz çalışması bize hedef Pazar seçimi konusunda yardımcı olacaktır. Daha sonra da seçilen Pazar konusunda tam bir araştırma yapılması gerekmektedir. Bazı durumlarda masa başı çalışması yeterli olmayıp alan araştırması yapmak gerekmektedir. Hedef pazarda yapılacak araştırma bize hem bu pazarın doğruluğunu tespit imkanı verecek hem de potansiyel iş ortakları ile bir araya gelme fırsatı ortaya çıkacaktır. İhracatı Geliştirme Merkezi (İGEME) tarafından yerinde Pazar araştırmalarına yönelik teşvik verilmekte olup bu destek hakkındaki bilgiler İhracatta Devlet Destekleri Bölümünde yer almaktadır. D. İhracat Pazarlama Planı Nasıl Hazırlanır? Yalnızca iç piyasada faaliyet gösteren firmalar genellikle, sistemli bir planlama yapmamaktadırlar. İç piyasada firmaların işleri günden güne büyümekte ve kendi piyasalarında belli bir isim yaparak ve müşterileriyle yakın bir ilişki geliştirmektedirler. İç piyasa olması nedeni ile pazarı daha yakından tanıma, herhangi bir değişikliğe uyum sağlama, konumlarını savunma veya işlerini büyütme imkanı bulabilmektedirler. Bu nedenle bip planlama sürecine ihtiyaç duymamakta, bunu doğal olarak yazılı olmasa da bir dereceye kadar uygulamaktadırlar. Oysa uluslar arası pazarlarda, rakipler büyük bir olasılıkla bilinen tedarikçi olma konumunda rahat iken, yeni ihracatçılar bu piyasaya girmek için savaşan durumunda olmaktadır. İşletmeler başta mali sonuçlar olmak üzere tüm faktörleri iyice gözden geçirmelidir. Tahmini maliyetler ve satışlar detaylı bir şekilde gözden geçirilmelidir. Projeye başlarken “en kötü durum” senaryosunu da değerlendirmek, projenin bu durumda hala uygulanır olup olmadığı hakkında bir fikir verecektir! İhracat girişiminin başarısız olması durumunda ne gibi sonuçlar ortaya çıkacağı da mutlaka sorgulanmalıdır. Böyle bir durumun işletmeye ciddi zararlar verebileceği düşünülürse, riske girme konusunda dikkatli olunmalıdır. İhracat pazarlama planı iç piyasa pazarlama planından farklı özellikler göstermektedir: 1. Araştırmada kullanılan bilgi kaynakları çok güvenilir olmadığı ve uzaktan elde edildiği için, plandaki bilgiler eksik ve eski bilgiler olabilir. 2. Kendi bilginize değil üçüncü şahısların bilgilerine tâbi olduğunuz için, rekabet analizi daha zordur. Hiçbir zaman kimin sizin tarafınızda olduğundan emin olamazsınız. Kaynaklarınızı iki kez kontrol etmek zorundasınız. 3. Potansiyel alıcıların var olan tedarikçiler yerine yeni bir ihracatçı ile çalışma durumunda satıcıdan birçok tavizde bulunmasını beklemesi muhtemeldir. Alıcıları ikna süreci genel olarak uzundur ve başlangıç satış rakamları da çok yüksek olmamaktadır. 4. Gümrük vergileri, kotalar, standartlar veya kalite sertifikaları gibi piyasaya girişte karşımıza çıkması muhtemel tüm engeller planlama sürecine dahil edilmelidir. 5. Hedef pazardaki dağıtım seçenekleri dikkatlice araştırılmalıdır. İhracatçı firma olarak büyük bir olasılıkla acente veya distribütörle çalışma seçeneği söz konusu olacaktır. İşinizi emanet edeceğiniz kişi hakkında doğru karar vermek için büyük özen gösterilmelidir. Anlaşmanızın mali şartları, distribütör veya acentenizin, ürünü piyasaya sokmak için çaba harcamasını teşvik edecek nitelikte olmalıdır. Bunun da bütçenize etkisi olacaktır. 6 Firmanın ürünü, montaj, bakım veya yedek parça gerektiriyorsa, bu hizmetlerin ilgili piyasadan karşılanması maliyetleri de dikkate alınmalıdır. İhracat Planı Hazırlama Rehberi http://strategy.sauder.ubc.ca/antweiler/baim500/exportplan.html Interaktif İhracat Pazarlama Planı Hollanda İthalatı Geliştirme Merkezi tarafından hazırlanan İhracat Pazarlama Planı rehberi firmalara interaktif olarak kendi pazarlama planlarını yapma imkanı sağlamaktadır. www.cbi.nl E. Pazar Araştırması Nedir? Pazar Araştırması, potansiyeli olan iç ve dış pazarları tespit etmek üzere, temel bilgi ve istihbarat bilgisi elde etmeyi amaçlayan bir süreçtir. Sistematik bilgi toplamayı ve analiz etme sürecini içerir. Pazar araştırması şirketlere potansiyel işleri belirlemeye ve olası hatalardan kaçınmayı sağlar. Potansiyel fırsatların mevcut olduğu ve pazara yeni girecek olanlar için engel teşkil eden pazarları açığa çıkarır. Potansiyel müşteriler, rakipler, dağıtım yapısı, Pazar eğilimleri, Pazar ihtiyaçları, teknik ihtiyaçlar ve pazara giriş koşulları hakkında temel bilgileri sunar. Her türlü bilgi potansiyel teşkil etmeyen pazarlara girmekten kaçınılarak kazanılan zaman, enerji ve maliyet kapsamında önemlidir. Pazar Araştırmasının Sonuçları Nelerdir? Pazar araştırması aşağıdaki sorulara cevap arar: Müşteriler kimlerdir? Nerede bulunurlar? Pazardaki ana oyuncular kimlerdir? Pazar nasıl bölümlenmiştir? Talep modelleri nelerdir? Pazar davranış modelleri nelerdir? Hangi ürünler ne kadar miktarda ve kalitede talep edilmektedir? Pazar büyüklüğü nedir? Pazar fiyatları nasıldır? Pazardaki eğilimler nelerdir? Dağıtım kanalları nelerdir? Pazar Araştırmasını Kim Yapar? Pazar araştırması şirketin pazarlama departmanı tarafından veya pazar araştırması yapan danışmanlık şirketleri desteği ile yapılabilir. Şirketler Neden Pazar Araştırması Yapmalıdır? İhracatçı olmaya hazırlanan şirketlerin çoğu neden ihracat yaptıklarını veya neden belli bir pazarı hedeflediklerini iyice düşünmeden ihracata başlıyorlar. Bir şirket ihracat pazarlamasındaki amaçlarını tespit ettiğinde, hangi pazarların potansiyeli olduğunu da belirlemek zorundadır. Yani Pazar araştırması ihracat pazarlama stratejisi geliştirmek için gereklidir. Pazar Araştırmasının İçeriği? Pazar araştırması bir şirketin ihtiyaçlarına göre Pazar bilgisi toplama sürecidir. Pazar araştırması başarıyı garantilemez. Belli bir ürün hakkında bilgi bulunmuyorsa, tahmin yapmak mümkündür. Bazı ülkeler hakkında diğerlerine nazaran bilgi bulmak daha kolaydır. Araştırma şirketleri büyük pazarlara odaklanma eğilimindedir. Resmi istatistikler ve raporların genelde yayınlanmadan önce tarihi geçmiş olmaktadır. Masa Başı Araştırma Internet Yayınlanan resmi istatistik kaynakları Rehberler Konferans ve seminer raporları Ticaret katalogları Ticaret Dernekleri Devlet Kurumları Araştırma ve eğitim kurumları Profesyonel kurumlar İhracatı Teşvik Kurumları Ticari Ataşelikler Gümrük Şirketlerin tanıtım materyalleri Gazeteler Ticaret dergileri Standard Belgesi veren kurumlar Bazı ticari bilgiler ücretsiz olsa da, bilginin toplanması için zaman harcanması gerekmektedir. Ayrıca, gerekli birçok güncel kaynağa paralı üyelik gerekmektedir. Toplanılan bilgi analiz edilmeli ve sonuçlar çıkarılmalıdır. Metodolojik Yaklaşım 1. Yayınlanan Kaynaklar: IGEME, Ticaret Odaları, Devlet Kurumları, Internet 2. Uluslararası Kurumlar: Uluslararası Ticaret Merkezi, Dünya Ticaret Örgütü, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Gelişim Konferansı ve Ticareti 3. Faks/Telefon Talepleri: Büyükelçilikler, Ticaret Dernekleri, Gümrük Müsteşarlığı, şirketler ve Türk Standartları Enstitüsü’nden bilgi talep edilebilir. 4. Ana Araştırma: Yukarıda bahsedilen yöntemlerle bilgi alınamadığı takdirde, telefon veya ticaret dernekleri, şirketleri ve sektördeki uzmanlar aracılığıyla hedef Pazar hakkında bilgi edinilebilir. Saha Araştırması Aşağıdaki sorulara cevap vermelidir: Müşteri ihtiyaçları/beklentileri nelerdir? Ürün yerel yasal uygulamalara uyuyor mu? Ürün yerel koşullara uyuyor mu ve fiyatı rekabet edebilir mi? Müşteriler ürün için ne kadar ödeyebilir? Dizayn, ölçü, renk, paketleme ve etiketleme zorunlulukları nelerdir? Ne kadar miktarda ürün talep edilmektedir? Ürünü en iyi dağıtma kanalı nedir? Sektördeki en iyi acenta ve distribütörler hangileridir? Müşteri ve satış sonrası hizmetler ne kadar önemlidir? Saha Araştırmasının Ana Metotları Nelerdir? Kullanılan metotlar ürün çeşidi ve gereken bilgilere göre farklılık gösterir. araştırmasının temeli görüşmeler ve gözlemlerdir. Saha 1. Kişisel Mülakat 2. Telefon Mülakatı 3. Posta yoluyla tetkik 4. “Focus” Grubu 5. Gözlemleme Yeni pazarlarda başarı müşteri memnuniyetine bağlıdır. Bu da uygun ürünü veya hizmeti profesyonel olarak ve zamanında sunmaktır. Pazar hakkında ne kadar bilgi edinilirse, başarı oranı o derecede artmaktadır. Fakat Pazar koşullarını belirleyen faktörlerin sürekli değiştiği unutulmamalı, Pazar araştırmaları bir seferlik aktivite olarak değil, süreklilik arz eden izleme süreci olarak algılanmalıdır. F. Kullanıma Hazır Pazar Raporları IGEME - İhracatı Geliştirme Etüt Merkezi http://www.igeme.org.tr ITC Pazar Raporları ITC pazar özetleri, kalkınmakta olan ülkelerin ilgilendiği ihracat ürünlerine ilişkin kısa pazar raporlarıdır. Bu raporlar, en iyi yaklaşımı benimsemek ve bir pazara girmek için gereken ticari bilgileri içerir. Pazarın bir özetini verir ve pazardaki gelişmeler, ticaret istatistikleri ve eğilimler, standartlar ve yönetmelikler, fiyatlar, ambalajlama ve etiketleme, ticari fuarlar hakkında bilgilerin yanı sıra ilgili ürünün ithalatçıları dahil olmak üzere önemli adresleri de kapsar. http://www.intracen.org/mas/mb.htm CBI Sektörel Pazar raporları www.cbi.nl EC-İhracat Yardım Masası İhracat Yardım Masası, Avrupa Komisyonu tarafından, Avrupa Birliği pazarlarına erişimi kolaylaştırmak amacıyla sunulan internet üzerinden çalışan bir kaynaktır. İhracat Yardım Masası öncelikle kalkınmakta olan ülkeleri hedeflese de, AB pazarına girmek isteyen ihracatçılar için de ilgili ve önemli bilgiler içermektedir. Bu bilgilere tarifeler, gümrük belgeleri, menşe kuralları, ticari istatistikler hakkındaki bilgiler dahildir. http://export-help.cec.eu.int ALICILARA ULAŞMAK A. Dağıtım Kanalları Genel olarak ihracatçıların yurtdışı pazarlarda kendi ofisini kurmaya gücü yetmemektedir, özellikle de ihracata başlarken. İşletmelerin son tüketiciye doğrudan ürün tedarik etmeleri pek rastlanan bir durum değildir. İhracatçıdan müşteriye ulaşana kadar yaşanan süreçte birçok aracı yer alabilmektedir. İhracatçılar genel olarak bir acente veya distribütör ile çalışırlar. Kar marjlarını arttırmak için, çoğunlukla acentelerin aradan çıkarma eğilimi gözlenmektedir ancak acente veya distribütörün ihracat sürecinde önemli bir rol oynadığı unutulmamalı, koşulları en iyi şekilde belirleyerek gerekli yerlerde acente ve distribütörlerden faydalanılmalıdır. Ürünlerimizi dış pazara taşıyacak olan acenteleri seçerken çok dikkat etmek gerekmektedir. Hem sektöre uygun temsil şeklini seçmek, daha sonra da kimi seçeceğimiz konusunda doğru karar vermek kolay değildir. Bu, tüm ihracat çabalarını etkileyen çok can alıcı bir noktadır. Seçilen temsilci satıcı için kabul edilebilir olmalı, pazarı tanımalı, ihracatçının ürünlerine karşı yeterli ilgiye sahip olmalı, böylece de ihracatçının adına pazarda çalışmalıdır. Temsilcilik şeklini genelde işin doğası belirler. Bir seçenek Komisyon Acentesi'dir (satıcı gibi hareket eder ve komisyon alır örnek: siparişten yüzde - ödeme olarak). Endüstriye bağlı olarak, komisyonlar %2 - %15 arasında değişir. Genelde komisyon acentesinin adı geçmez; işlemler ihracatçı ve müşteri arasında direkt yapılır. Bir distribütör; genelde ithalat işlemleriyle başlayan, stok tutma, satış ve dağıtımı da içeren daha fazla görevi üstlenir. Uzun vadelerle aldığı malı müşteriye çoğunlukla distribütör satar ve müşteri tarafından kendisine ödeme yapılır. Bu dağıtım şekli müşteriye düzenli olarak mal tedarik edilmesi durumunda kullanılır - örnek: Günlük ya da haftada birkaç kez yüklemelerin yapıldığı gıda sektörü. Komisyon acenteleri ve distribütörler genellikle birkaç tedarikçiyi temsil ederler. Alıcılara kendilerini cazip kılan, teklif edebildikleri ürün yelpazelerinin çeşitliliğidir. İhracatçının dikkat etmesi gereken konu temsilci veya distribütörlerin temsil ettiği diğer ürünlerin kendi ürünlerine rakip değil tamamlayıcı ürünler olmasıdır. İş ahlakına sahip olmayan temsilcilerin bir şirketin ürünlerini sadece ürünün o pazara girişini engellemek ve kendi ürün gamlarını korumak için temsil etmek istemesi de rastlanan bir durumdur. Acenteler ve özellikle distribütörler genellikle sadece sınırlı bir coğrafi bölgeyi kapsayabilir dolayısı ile tüm pazarı kapsamak için tam bir ağa ihtiyaç duyulabilir. Örneğin Almanya'ya satış yapan Türk şirketlerinin, temsilci veya distribütörünün kapsayabilecekleri alanı kontrol etmeleri ve seçimlerini de bölgesel bazda yapmaları daha uygun olabilir. Bazı durumlarda bu metotların birden fazlası kullanılabilir - örneğin bir acente siparişleri takip ederken bir distributor de fiziksel dağıtımı üstlenebilir. Veya ihracatçı birkaç sipariş alarak işe başlayıp sonrasında işin hacmi cazip hale gelince acenteye devredebilir. Örneğin gıda endüstrisinde ihracatçı çoğunlukla komisyon bazında çalışan birkaç temsilciyle (veya brokerla) çalışır. Aynı zamanda bir ithalatçının veya distribütörün fiziksel dağıtım hizmetine de ihtiyaç duyar. Distribütör seçerken en büyük distribütör her zaman doğru seçim olmayabilir. Bazen mallarınız bir depoya gönderilir ve aylarca orda bekletilebilir. Özellikle de küçük ihracatçılar için çoğu zaman satışları gerçekleştirecek olan küçük ve işe en çok ihtiyacı olan distribütör en doğru partner olabilmektedir. Bütün anlaşmalar yazılı sözleşmelerle düzenlenmelidir. Bu sözleşmeler, özel şartlar altında; mesela üzerinde anlaşma sağlanan hedefler tutmadığında, ihracatçının anlaşmayı feshedebilmesine imkan tanıyacak şekilde hazırlanmalıdır. Uyuşmazlıkların çözümünün ihracatçının değil, temsilcinin yerleşik olduğu ülkede gerçekleşeceğini unutmamak gerekir. Bu nedenle, sözleşmeler konusunda profesyonel uzmanlardan yardım almak yerinde olacaktır. B. İş Kültürü İhracata başlayacak olan firmalar öncelikle kendi alışkanlık ve değer yargılarından çok farklı bir çevre ile karşılaşmaya hazır olmalıdırlar. Her ülkenin kendine özgü bir iş kültürü anlayışı olduğu bilinmeli ve bu çerçevede hareket edilmelidir. Ülkemizde belli bir iş ortamında dahi olsa kişiler arasında senli benli bir iletişim söz konusu olabilirken örneğin Avrupa ülkelerinde yıllarca işbirliği içinde dahi olunsa Bay veya Bayan. (soyadı kullanarak ) denmesi yaygındır. Eğer ki uluslar arası pazarlara açılmak istiyorsak, gireceğimiz pazarlar konusunda bilgi toplarken bu ülkelerin kültürü, değer yargıları konusunda da bilgi toplamalıyız. Gireceğimiz işbirliklerinde edindiğimiz bilgiler çerçevesinde davranış ve yaklaşımlarımızı düzenlemeliyiz. Avrupa kültüründe genel kabul görmüş birçok yaklaşım bir Doğu kültüründe kabul edilemez olabilmektedir. Örneğin Japonya yüksek gelir seviyesi ile birçok ihracatçı için iyi bir Pazar olarak öne çıkmaktadır. Ancak bu pazarın ve bu pazarda iş birliği yapacağımız partnerlerimizin iş hayatına yaklaşımları çok farklı olacaktır. Güven konusunun çok önem taşıdığı bu piyasada yeni bir iş ortaklığına girmek bir Avrupa ülkesindekine göre çok daha uzun zaman gerektirmektedir. Bu konuda baştan bilgi sahibi olursak hem hatalı bir takım girişimlerden kaçınmış oluruz, hem de en uygun yaklaşımla iş birliklerine girebiliriz. C. Toplantı Hazırlığı Yurtdışına Hazırlık Ülkemizdeki firmaların ürünlerini tanıtma konusunda ağırlıklı olarak fuar katılımları gerçekleştirdiği gözlenmektedir. Fuarlar bu konuda çok iyi imkanlar sunmakla birlikte her zaman en iyi sonuçlar elde edilememektedir. İyi ön hazırlık yapılmamış fuar katılımları yanında şirketlerin ürününü tanıtan ve şirket imajını yansıtan broşür ve web sitesi gibi tanıtım materyallerine yeterince önem verilmemesidir. Alıcının dilinde yapılmış olan kötü çeviri kötü bir izlenim yaratır ve başarısızlığa neden olur. Bu tür durumlar, basım yapılmadan önce yayının yapılacağı dili, anadili olan bir kişinin kontrol etmesi sağlanarak önlenebilir. Bir diğer konu da şirketteki bütün çalışanların ihracat konusundaki gayret ve sorumluluk bilincinde olması gerektiğidir. Zaman zaman acil numune taleplerinin hızla karşılanması, tasarım ve ambalaj değişikliklerinin gerçekleştirilmesi gerekecektir. Bu ihtiyaçları karşılayabilmek için firmadaki sorumlu kişilerin taleplere hazırlıklı olmaları sağlanmalıdır. Ülkeler arası yapılan ticaret mutlaka seyahat içermelidir - müşteriyi ziyareti veya müşterinin davet edilmesi. Ticari fuarlar ve internet teşhir açısından faydalı da olsa, hiçbir şey müşteriyle karşılıklı yapılacak olan bir toplantının yerini tutamaz ve toplantıyı gerçekleştirmek için genel olarak satıcının daha fazla çaba göstermesi gerekmektedir. Yurt dışına yapılacak bir seyahat öncesi firma profilleri, tanıtım materyalleri, ürün teknik bilgileri, uygun hazırlanmış numuneler, fiyat bilgileri ve yükleme detaylarını içeren dosyalar hazırlanmalı ve seyahate firmayı temsile yetkili, yabancı dil bilgisi yanında ürün özellikleri konusuna hakim kişi tarafından seyahat organize edilmelidir. Seyahate katılacak kişinin yabancı dil bilgisinin yetersiz olması durumunda tercüman hizmetlerinden faydalanılmalıdır. Seyahat öncesi Pazar ve iş kültürü konusunda bilgi toplanmalı, seyahat süresinden önce randevular alınarak tam bir seyahat programı yapılmalıdır. Alıcı Firma Ziyareti Satıcı olarak genel olarak ihracatçıların müşterileri ülkelerinde ziyaret etmesi gerekiyorsa da belli durumlarda alıcı ziyaretleri de gerçekleşmektedir. Bu firmalar için iyi bir şans olarak görünse de ihracatçı için başlangıçta çok ta kolay olmayabilir. Alıcı mutlaka iş yapmak amaçlı olarak ziyarete geliyor ancak ziyaretinin amaçları arasında ihracatçının güvenilir bir tedarikçi olup olamayacağını da test etmek geliyor. Ziyaretler ihracatçının alıcı ile birebir ilişki kurma, detaylı bilgi toplama (rakipler ve gelecek fırsatlar) yanında ihracatçının, şirketinin yeteneklerini sergileme fırsatı vermektedir. İşletme ziyaretine gelen alıcılar yalnızca firmanın yönetim kurulu başkanı veya en iyi satış müdürünü değil, operasyonun tüm aşamalarını görecektir. İyi bir izlenim bırakmak için tüm işletme çalışanları aynı derecede çaba göstermelidir. Ofisler ve fabrika binaları mümkün olduğunca derli toplu olmalı ancak aynı zamanda yoğun, çok çalışan bir kadro olduğu izlenimini vermesi gerekir. Ziyaret öncesi, firma yetkililerinin kendi tesislerini eleştirel bir yaklaşımla gözden geçirmesi yerinde olacaktır. Fuar Katılımları En iyi ve en etkili tanıtım araçları arasında yer alan fuarlar ihracatçılara birçok olanak sunmaktadır. Bunların başında gelenler: . Firmalara, potansiyel müşterileri ile yüz yüze gelme . Firmalar arası doğrudan bağlantı kurma . Yabancı ortaklarla işbirliği oluşturma, . Ürün ve hizmetinin etkin tanıtımını yapma, . Aynı veya benzer sektörlerdeki ürün ve hizmetlerin kalite ve fiyatlarını görerek karar alma sürecinde rasyonelliğe ulaşma, . Son teknolojiyi tanıma fırsatı Fuarlara katılım öncesinde firmaların yapması gereken değerlendirmeler . Ürünlerin Pazara Uygunluğu: Fuarlardan belirli bir kazanç ile dönebilmek için ürünlerin o pazara uygun olup olmadığı çok önemlidir. Ürünlerin Pazarın Gereksinim, İhtiyaç Ve Tercihlerini Karşılayıp Karşılamadığı değerlendirilmelidir. . Ürün Fiyatlarının Pazara Uygunluğu: Firmalar, ülkelere göre yaptıkları fiyatlandırmanın isabetli ve doğru olmasını sağlamalıdırlar. . Ürün Kalitesinin Pazara Uygunluğu: Firmalar, seçtikleri pazarlara girerken ürünlerinin o ülke standartlarına uygun olup olmadığına dikkat etmelidir. . Pazar Talebinin Karşılanabilirliği: Fuar sonunda büyük taleplerle karşılaşma ihtimaline karşı, firmalar fuara katılmadan önce kapasitelerini değerlendirmelidirler. . Pazarın Sorunlarına Karşı Hazırlıklı Olunup Olunmadığı: Her ülkenin ve pazarın kendine özgü özellikleri nedeni ile; nakliye, gümrükleme, uluslararası ilişkiler ve bankacılık gibi konularda farklılıklar ortaya çıkabileceği göz önüne alınmalı Fuarlara katılım konusunda firmaların ihtiyaçlarına yönelik hazırlanmış olan rehberler internet ortamında yer almaktadır. Bu rehberlerden bazıları örnek olarak aşağıda verilmiştir: CBI "Expo Coach" CBI, fuarlara katılımı etkili ve verimli şekilde yönetmenize yardımcı olacak bir ihracat el kitabı hazırladı. Bir fuara hazırlık, katılım ve takip açısından pek çok faydalı ipucu ve kontrol listesi içeren faydalı bir rehberdir. www.cbi.nl Auma Dünyadaki ticaret fuarlarına ilişkin arama motoru www.auma.de Uluslararası Ticaret Fuarları, Seminerler Ve Kurslar http://www.expocentral.com/index.html http://www.tradeshows.com/ http://globaledge.msu.edu/ibrd/busresmain.asp?ResourceCategoryID=15 D. Şirket Veri Kaynakları Internet potansiyel iş ortaklarına ulaşma konusunda iyi imkanlar sağlamaktadır. Önemli olan bu kaynakları etkin şekilde kullanmaktır. Aşağıda örnek olarak verilen bazı sayfalar firmalara bu konuda yardımcı olacaktır. Özellikle paralı abonelik gerektiren siteler daha güvenilir bilgi vermekte olup, bu kaynaklardan abonelik sahibi olan İzmir Ticaret Odası kütüphanesi ve İgeme kütüphanesinde faydalanabilirsiniz. http://www.europages.com/ 30 ayrı ülkeden 500.000 şirketin kayıtlı olduğu bu site telefon rehberi gibi bir işlev görmekte, ihracatçılara ilişkin bilgilere de bu siteden ulaşılabilmektedir. 6 dilde hizmet veren bu sitede ihracatçılar firmalarını kaydettirebilmektedir. http://www.asiansources.com/ Asyalı şirketleri dünyadaki şirketlerle bağlantı kurmaları amaçlanıyor. Ülke ve ürün adı belirtilerek o ülkedeki o firma ile ilgili bilgilere ulaşılabiliyor. http://www.kompass.com/ Ülke ve ürün bazında aramanın yanında ürün ve firma kategorisi bazında arama yapılabilen bu sitede yaklaşık 1, 8 milyon firmanın kaydı bulunmaktadır. Sitede kapsamlı şirket profilleri yer almaktadır. Siteye en basit düzeyde kayıt olmak ücretsiz olup sitenin tüm olanaklarından faydalanmak için belirli bir ücret ödeyerek abonelik gerekmektedir. Odamız kütüphanesinde mevcut olan abonelikten faydalanarak araştırma yapabilirsiniz. http://www.tradezone.com/ Dış ticaret yapmak isteyen firmalara bilgi vermeyi amaçlayan bu sitede ihracatçı firmalar için ücretsiz web hizmeti veriliyor. Ücretsiz olarak firma ilanı da vermek mümkündür. ABC France 120.000'den fazla Fransız endüstri şirketinin (üreticiler, toptancılar ve hizmet sağlayıcılar) kayıtlı olduğu B-2-B veritabanı. http://www.abc-d.fr Seibt şirket verileri Sermaye malları endüstrisinden iyi araştırılmış, kaliteli adresleri içerir. Olası rakipler kadar pazarlardaki potansiyel tedarikçiler, gelecekteki alıcılar hakkında bilgi alınabilir. http://www.seibt.com/?sprache=e WLW Kim neyi tedarik ediyor? 10 ülkeden 300'den fazla tedarikçi şirket bilgisi içeren internet bazlı arama motoru. http://web.wlwonline.de/wlwonline/start/en/DE/start.html Proodle 15 ülkeden 1,3 milyondan fazla şirket ile Avrupa pazarı için şirket bilgileri hizmeti verir www.proodle.com Avrupa imalatçıları Thomas Kaydı Avrupa için endüstriyel satın alma rehberidir. 17 Avrupa ülkesinden 6 dilde 10,500 endüstriyel ürün sınıflandırmasına göre düzenlenmiş olan bu sitede 210.000 endüstriyel tedarikçi arasında arama yapılması mümkündür. http://www.tremnet.com Schober Uluslararası adresler 960 milyon tüketici adresi ve 45 milyon şirket adresi içeren, hedef gruplar için Avrupa'nın lider veritabanı. Arama NACE kodlarına göre yapılmaktadır. http://www.schober.com Infobel Dünya genelinde Internet'te beyaz, sarı ve iş sayfaları. http://www.infobel.com/world Şirket Veri Tabanı Link Listesi Venexport, şirket veritabanlarının kapsamlı bir link listesini sunar. Bu liste coğrafi olarak hazırlanmıştır. http://www.venexport.com/links/partners_europa.html Uluslararası Acenteler ve Aracılar Uluslar arası Birliği http://www.iucab.nl/ YASAL UYGULAMALAR A. Nasıl İhracatçı Olunur? İhracatçı olmak için İhracatçı Belgesi türünde bir belge gerekmez; İhraç edeceği mala göre ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine üye olan Vergi numarasına sahip gerçek veya tüzel kişiler Tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar. B. İhracat Süreci İhracat sürecinde alınması gereken belge ve izinler ile ilgili olarak işbirliği yapılacak olan kurum ve kuruluşlar konusunda aşağıda yer alan tabloda detaylı bilgiler yer almaktadır. İHRACATTA BELGELER ALINMASI GEREKEN BELGE VE İZİN VEREN KURULUŞLAR ¾ ¾ ¾ ¾ Dahilde İşleme İzin Belgesi Hariçte İşleme İzin Belgesi Standart Kontrol Belgesi Ticari Kiralama ¾ ¾ ¾ ¾ Gümrük Beyannamesi Bedelsiz İhracat Onaylanmış Kişi Statü Belgesi Döviz Beyan Tutanağı ¾ Özel Fatura ¾ ¾ ¾ ¾ Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlığı Sertifikası Hayvansal Ürünlerle ilgili Sağlık Sertifikası Gübre İhracatı Tokum İhracatı Su Ürünleri İhracatı Yarış Atları İhracatı Yem İhracatı Zirai Mücadele İlaç ve Aletleri Veteriner İlaçları İhracatı Doğal Çiçek Soğanları İhracatı Damızlık Büyük ve Küçük Hayvan İhracatı Doğa Mantarı İhracatı Mavi yüzgeçli orkinos CITES Belgesi ¾ ¾ Afyon ve Haşhaş Kellesi İhracatı Uyuşturucu Maddelerin İhracatı Sağlık Bakanlığı ¾ Harp, Silah ve Mühimmat İhracatı Milli Savunma Bakanlığı ¾ Av Hayvanları İhracatı Orman Bakanlığı ¾ ¾ Tehlikeli Atıkların İhracatı CITES Belgesi Çevre Bakanlığı ¾ ¾ Halı Ekspertiz Raporu Antika Hediyelik Eşya Kültür Bakanlığı ¾ Uygunluk Merkezi) ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Kayda Bağlı İhracat Konsinye İhracat Kredili İhracat Takas (Bağlı Muamele) Kotaya Tabi Ürünlerin İhracatı Nihai Kullanım Sertifikası ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Dış Ticaret Müsteşarlığı Gümrük Müsteşarlığı Maliye Bakanlığı Belgesi (Sınır Ticaret Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Valilikler İhracatçı Birilikleri ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ Menşe Şahadetnamesi A.TR Belgesi EUR.1 Belgesi İşlenmiş Lületaşı İhracatı Borsa tescil Beyannamesi GSP Formu (Form A) Ekspertiz Raporu ATA Karneleri Sanayi Odaları, Ticaret Odaları Sanayi ve Ticaret Odaları Ticaret Borsaları ¾ Şeker İhracatı T. Şeker Fabrikaları Genel Müdürlüğü ¾ ¾ Radyasyon Analiz Belgesi ( Ari Belgesi / Sarı Belgesi) Nükleer Alanda Kullanılan Mlzeme, Ekipman ve İlgili Teknolojinin İhracatı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ¾ Helal Belgesi Müftülükler ¾ ¾ Transit Ticaret Döviz Alım Belgesi Bankalar GRAFİK İÇİN TIKLAYINIZ... İhracatın Yapılacağı Ülkeye Göre İşlemler Ülkemizde kredi karşılığı kurulan tesislerin bedelinin¬ malla geri ödenmesine ilişkin aramızda özel hesap bulunan ülkelere yapılacak ihracatta, Türk ihraç ürünlerine kota uygulayan ülkelere yapılacak¬ ihracatta Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelere yapılacak¬ ihracatta EFTA ülkelerine ve Serbest Ticaret Anlaşması (STA) kapsamında¬ yapılacak ihracatta İki ve çok taraflı kredi anlaşmalarımızın bulunduğu¬ ülkelere bu kapsamda yapılacak ihracatta, Türkiye’ye tavizli gümrük¬ oranları / Genel Preferanslar Sistemi (GSP) uygulayan ülkelere yapılacak ihracatta, BM ambargosu olan ülkelere yapılacak ihracatta¬ Sınır¬ ticaret merkezleri kapsamında yapılacak ihracat Tek taraflı olarak ambargo¬ uygulanan ülkeler (Ermenistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi) düzenlenmesi gereken belgeler, müracaat edilecek merciler ve izlenmesi gereken prosedürler değişebilmektedir. Yukarıda yer alan bölüm T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İGEME - İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi - tarafından hazırlanmıştır. Güncel bilgiler için http://www.igeme.org.tr/ adresinden İGEME web sitesini ziyaret edebilirsiniz. C. Ödeme Şekilleri 1) Peşin Ödeme İhracat bedelinin fiili ihracattan önce tahsil edildiği ödeme şeklidir. Genellikle birbirini çok iyi tanıyan alıcı ve satıcı arasında gerçekleşip, tamamen güvene dayanmaktadır. Mallar gönderilmeden para tahsilatı yapılması dolayısı ile risk tamamen alıcı üzerindedir. Yoğun rekabet ortamının yaşandığı günümüz piyasalarında çok yaygın olarak kullanılmamaktadır. Ürününün üretiminin finansmanında kullanılmak üzere ithalatçıdan mal bedelinin bir kısmının veya tamamının önceden sağlanmasına da alıcı firma prefinansmanı denmektedir. Ödeme peşin ödemede olduğu gibi mal gönderilmeden önce alınmaktadır. 2) Akreditifli Ödeme Akreditif Nedir? Akreditif ( Uluslar arası işlemlerde kısaca L/C - Letter of Credit olarak adlandırılır); İhraç edilen malların bedellerinin ödenmesi konusunda belirli şartların yerine getirilmesinden sonra ödemenin yapılacağına ilişkin bir çeşit teminattır. Akreditif ürünlerin kısa bir açıklaması, ödeme için gerekli bilgilerin listesi, yükleme tarihi ve ödeme için belirlenen son tarih gibi bilgileri içerir. Akreditif uluslar arası formda hazırlanır. Akreditifin Açılması Akreditifli ödeme sisteminin temel dayanağı, ithalatçı ve ihracatçının arasındaki para alışverişinde köprü görevi gören bankalardır. Bir bankanın yazılı olarak yükümlülüğe girerek ödeme işleminde aracılık etmesi gerekmektedir. Bu da akreditifin açılması anlamına gelmektedir. Ödemenin Yapılması İçin Gerekli Koşullar İthalatçı ve ihracatçı arasında yapılan satış sözleşmesinde yer alan koşulların hepsi ödemenin yapılabilmesi için gerekli koşulları oluşturmaktadır. Bunlar çoğunlukla ticarete konu malların kalitesiyle ilgili teknik özellikleri, belli bir birim cinsinden miktarı, birim fiyatı, teslim şekli, paket ağırlığı, nakliyesi, ödeme şekli gibi hususları içermektedir. Ödemenin yapılabilmesi için bu hususların yerine getirildiğini doğrulayan fatura, kalite kontrol belgesi, konşimento, menşe şahadetnamesi gibi akreditif mektubunda yer alan belgelerin ihracatçı tarafından bankaya sunulması gerekmektedir. Akreditif Hem İhracatçıyı, Hem De İthalatçıyı Koruyan Bir İşlemdir İhracatçı: Malları akreditif şartlarına uygun olarak sevk ettiğinde, mal bedelini tahsil edeceğinden emin olacaktır. İthalatçı: Sevkiyatın yapılmış olduğunu ve akreditif şartlarına uygun mal gönderildiğini gösteren belgeleri ihracatçı bankaya sunmadan önce ödeme yapılmayacağından emin olacaktır. Akreditifli İşlemlerde Yer Alan Bankalar Amir banka / Açan banka (Issuing / Opening bank) İthalatçının bankasıdır¬ Akreditifi açar¬ İhracatçı, akreditif¬ vadesi içinde istenilen koşullan yerine getirirse ödeme yapmakla yükümlüdür. Ödemeyi ihracatçıya dönüş hakkı (rücu hakkı) olmaksızın yapar.¬ İthalatçının istemi üzerine henüz akreditif açılmadan ihracatçıya veya¬ muhabirine "ön bilgi" (preadvice) verebilir. Kimi ülkelerde akreditifi¬ doğruca ihracatçıya iletebilir. İhbar bankası / Advising bank Akreditifin açıldığını ihracatçıya iletir.¬ Akreditifte, ihracatçıya¬ karşı ödeme konusunda herhangi bir yükümlülüğü yoktur. Bir anlamda postane görevini üstlenmiştir. Teyid bankası / Confirming bank Amir banka¬ dışındaki bir banka akreditife kendi yükümlülüğünü ekleyebilir. Bu banka çoğunlukla ihbar bankası olmaktadır. Teyid, amir bankanın yükümlülüklerini¬ yerine getireceğine ilişkin olarak bir diğer bankanın kesin taahhüdünü ortaya koymasıdır. Teyid eden bankanın birinci derecede sorumluluğu vardır.¬ Akreditif koşullan yerine getirilmişse, teyid bankası;¬ İhracatçıya¬ ödeme yapar, poliçeleri kabul eder ve ihracatçıya dönüş olmaksızın poliçenin müzakere işlemini gerçekleştirir. Sorumluluğu amir bankanın sorumluluğu¬ kadar önemlidir. Akreditif koşullarına karşı gelinirse, ihracatçı hem amir bankaya hem de teyid bankasına karşı tavır koyabilir. Kendisini birinci derecede sorumlu bir konuma getiren bu hizmet karşılığında komisyon alır. Bu¬ şekildeki teyitli sistem diğer ödeme yöntemlerine göre daha pahalı olmasına rağmen en güvenilir olanıdır. Her türlü alım satım işleminde olduğu gibi¬ akreditiflerde de ihracatçı ve ithalatçı arasındaki ilk bağlantı bir Satış Sözleşmesiyle olur. Bu sözleşme alıcı ve satıcı arasındaki bir şekle bağlı olmaksızın yapılır ve sözleşmede malın cinsi, kalitesi, miktarı, fiyatı, ambalaj biçimi, ödeme şekli, malları nerede ve nasıl teslim edecekleri, teslim zamanı, taşıma konusu belirlenir. Akreditif Türleri: a) Gayrikabilirücu akreditif b) Kabilirücu akreditif c) Teyitli akreditif d) Adi akreditif e) Rotatif akreditifler f) Devredilen akreditifler g) Peşin ödemeye olanak veren akreditifler h) Karşılıklı akreditif 4) Vesaik Mukabili Ödeme Malı temsil eden belgeler ve diğer zorunlu evrakların amir bankaya gönderilmesi karşılığında, bedelin tahsil edilmesine olanak veren ödeme şeklidir. Bu ödeme şeklinde bankaların akreditifli işlemlerdekinin tersine fazla bir sorumlulukları olmayıp, yalnızca müşterilerin vekili olarak davranırlar. Bu nedenle ihracatçı açısından risk taşıyabilen bir ödeme şekli olup genel olarak ithalatçı ve ihracatçının güven ilişkisinin kurulduğu durumlarda kullanılır. 5) Mal Mukabili Ödeme Malların ithalatçının eline geçmesinden belirli bir süre sonra tahsil edilmesi durumunda uygulanmaktadır. Bu ödeme şeklinde ihracatçının bankası, ithalatçının bankasına vesaikin bedelsiz olarak ithalatçıya verilmesine dair talimat vermektedir. Bu ödeme şekli kısa vadeli bir kredili ihracat sayılabilir. İthalatçıya tam güven sağlandığı durumlarda uygulanması daha uygun görülmekte olup ihracatçı açısından ciddi risk taşımaktadır. 6) Kabul Kredili Ödeme Bir poliçe aracılığı ile ihracat bedeli ödemesinin belirli bir vadede yapılmasının taahhüt edildiği bir yöntemdir. Bu yöntemde de bankalar aracılık eder ve bu işlemden bir komisyon alırlar. Bu ödeme şekline göre gerçekleştirilecek ihracat için düzenlenen poliçeler, akreditifli, vesaik mukabili ve mal mukabili ödeme şekilleri ile ilgili usullere göre işleme tabi tutulabilir. Kredilendirilmiş İhracat Bedellerinin Süresinden önce Nakite Çevrilmesi Yöntemleri: Factoring Factoring işleminde ihracattan doğan alacak hakkı bir faktör kuruluşa temlik edilmekte bu kuruluşlar müşterilerin ticari alacaklarını satın almakta ve kendi adlarına toplamaktadır. Forfaiting Firmaların orta ve uzun vade kredi ihtiyacını sağlama amaçlı kullanılan ihracatçının gönderilen mallar karşılığı bedeli forfaiting kuruluşundan alarak nakit sağladığı bir yöntemdir. Alacaklar ihracatçı tarafından sağlanan kambiyo senetleri olabildiği gibi ithalatçı tarafından sağlanan taahhüt belgeleri olabilir. Ürün teslimatını takiben sözleşmenin yerine getirilmesinden sonra ihracatçı alacağını forfaiting kuruşuna satar ve riskler bu kuruluşa geçer, ödeme bu kuruluşça ihracatçıya masraflar düşülerek yapılır. Iskonto İşlemi Bankalarla yürütülen ve fatura,akreditif, kambiyo senedi gibi evraklar ile yapılan alacakların iskonto edilmesi işlemi de firmalara esneklik ve finansman sağlamaktadır. D. Eximbank Uygulamaları Eximbank ihracatçılara, ihracatçılara üretim yapan üreticiler ve yurt dışında faaliyet gösteren girişimcilere yönelik kredi programları sunmaktadır. Kısa,orta veya uzun vadeli krediler yanında vadeli ihracat alacaklarını da iskonto etmek suretiyle ihracatçılara destek vermektedir. İhracatçılar tarafından yaygınlıkla kullanılan krediler ve sigorta programları: 1- Sevk Öncesi İhracat Kredileri Bu kredi türü ticari bankalar aracılığı ile kullandırılmakta olup ihracatçıların üretim aşamasından itibaren desteklenmesi amaçlanmaktadır. Bu kredilerde firma ve ihracat riskini aracı banka üstlenmektedir. a) Sevk Öncesi Türk Lirası İhracat Kredisi İhracata yönelik mal üreten firmalar tarafından kullanabilen kısa vadeli kredi türüdür. b) Sevk Öncesi Türk Lirası Kalkınmada Öncelikli Yöreler İhracat Kredisi Ekonomik ve ticari faaliyetlerini Kalkınmada Öncelikli Yörelerde (Gaziantep ili dahil) yürüten imalatçı, imalatçı-ihracatçı ve ihracatçı firmalara kullandırılan bir kredi programıdır. c) Sevk Öncesi Döviz İhracat Kredisi Malların döviz karşılığı ihracı taahhüdü karşılığında kullandırılan bir kredi türüdür. 2. Dış Ticaret Şirketleri (DTŞ) İhracat Kredileri Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri'nin (SDTŞ) ihracatları ile ilgili finansman gereksinimlerini karşılamak amacıyla kullandırılan kredi programıdır. 3. İhracata Hazırlık Kredileri İhracatçıların aracı banka olmadan direk Eximbank2tan kredi kullanmalarına olanak sağlayan bu program ihracat faaliyetlerini hazırlık aşamasında desteklemek amacıyla uygulanmakta olup, döviz veya YTL bazında yürütülmektedir. 4. KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri KOBİ tanımına uyan firmalar ihracat taahhüdü karşılığında malların ihraç edilmesi koşulu ile bu krediden faydalanabilmektedir. Ayrıca, Kısa vadeli ihracat kredileri yanında Türk Eximbank tarafından ihracatımızı destekleme amaçlı uygulanan özellikli krediler ve aracılık kredileri de bulunmaktadır. Bu krediler konusundaki detaylar için www.eximbank.gov.tr adresinden alınabilir. E. Uluslararası Taşımacılık İhracat işleminde malı müşteriye iyi durumda ve uygun bir maliyetle zamanında göndermek büyük önem taşımaktadır. Nakliye masrafları herhangi bir ihracat siparişinde önemli bir kısımdır. Bu yüzden en uygun metodu seçmek için zaman harcamak fayda sağlamaktadır. Göz önünde bulundurulması gereken faktörler; araç sıklığı, toplam transit süre ve diğer masraflardır. Örneğin ilk bakışta deniz nakliyesine oranla hava nakliye ücretleri yüksek gelebilir. Fakat ihracatçının hava nakliyesini kullanması paketleme, depolama, materyal kullanımı vs. maliyetlerini düşürebilir. Bunun için göreceli masrafların gerçek tablosu ortaya çıkmadan önce bütün masrafların toplanması gerekmektedir. Lojistik firmaları taşıma araçlarını kullanarak, seyahat acenteleri gibi çalışarak tüm nakliye seçeneklerini değerlendirir ve nakliye için en uygun metodu tavsiye eder. Uzman bilgisi ve pazarlık yeteneğinden dolayı lojistik firması ile çalışmak ayrıca sigorta konusunda sigorta şirketleri ile temas kurmak gerekmektedir. İhracatçılar satış şartlarını dikkatlice incelemeli ve tüm taşıma süresince malların uygun şekilde sigortalandığından emin olmalıdır. En yaygın transit sigortası formu deniz (marine) poliçesidir. Denizdeyken ürünleri sigorta altına almanın dışında, tır veya trenle yapılan sevkıyatlar için sigorta kapsamı büyütülebilir. Lojistik ve navlun konuları ile ilgili olarak aşağıda yer alan linklerin incelenmesinde fayda görülmektedir. http://www.freightworld.com/index.html http://www.export911.com/e911/ship/ship.htm Incoterms Incoterms ticari şartların temeli olarak kullanılır. 2000 yılında güncellendiği için çoğunlukla Incoterms 2000 olarak adlandırılır. Incoterms, çeşitli masrafları ve yükümlülükleri satıcı ve alıcı arasında paylaştıran, dış ticarette kullanılan değişmez satış şartlarıdır. Onüç adet Incoterms vardır ve her biri satıcının kapısından alıcının kapısına kadar kimin ne yapacağını ve kimin ne ödeyeceğini belirler. Incoterms ile ilgili http://www.export911.com/e911/export/comTerm.htm incelenebilecek linkler: http://www.export911.com/e911/export/incoterm.htm http://www.export911.com/e911/export/incoMode.htm http://www.interex.be/incoterms2000_ben.htm http://www.iccwbo.org/incoterms/preambles.asp F. İhracat Bedellerinin Tahsilatı İhracat Bedellerinin yurda getirilmesi hususu 11.8.1989 tarih ve 20248 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar" uyarınca düzenlenmiştir. Bu karara göre ticari amaçlarla ihraç edilen mal bedellerinin Karar'da öngörülen özel haller ile Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu Devlet Bakanlığı'nca uygun görülen mücbir sebeplerden kaynaklanan gecikmeler hariç tutulmak üzere fiili ihraç tarihinden itibaren en çok 180 gün içinde yurda getirilmesi ve bankalar veya özel finans kurumlarına satılması zorunludur. Ancak, ihraç bedeli dövizin en az % 70'inin fiili ihraç tarihinden itibaren 90 gün içerisinde yurda getirilerek bankalara veya özel finans kurumlarına satılması durumunda kalan bakiye % 30’luk kısım ihracatçı tarafından serbest olarak kullanılabilmektedir. G. KDV İstisnası Katma Değer Vergisinde İhracat İstisnası Uygulaması 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu'nun 11 inci maddesi uyarınca ihracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurtdışında yerleşik müşteriler için yürütülen hizmetler için KDV istisnası söz konusudur. Katma Değer kanununda yer alan ihracat istisnası mal ve hizmet ihracı olarak iki kısımda değerlendirilmektedir. Mal İhracı 1.Doğrudan İhracat İhracatçılar bütün mal ve hizmet alımlarında KDV ödeyecekler, ihraç malları için KDV hesaplamayacaklardır. Ödenen KDV'den indirimle giderilmeyen kısmı ise iade olarak talep edeceklerdir. 2. Tecil-Terkin Uygulaması Bu uygulamada ihracatçılar ihraç ettikleri malları KDV ödemeden almakta istisna ihracatçıda değil ihracatçıya mal teslim eden mükellefler üzerinde uygulanmaktadır Hizmet İhracatı Hizmet ihracatında KDV istisnası uygulanabilmesi için gerekli koşullar: 1.Teslim yurtdışındaki müşteriye yapılmalı 2.Teslim konusu mal TC Gümrük hattından geçerek yabancı bir ülkeye çıktığının Gümrük Beyannamesinin aslı veya noterce onaylı örneği ile gösterilmesi 3. Fatura ve benzeri belgelerin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi 4. Hizmetten yurtdışında yararlanılması gerekmektedir. H. Yazışma ve Sözleşme Örnekleri Yazışma Örnekleri Uluslararası ticarette yazışmalar günümüzde ağırlıklı olarak faks ve e-mail türünde yapılmaktadır. Bu anlamda ilk girişilen temaslarda firma tanıtımı yapılmakta, ürün ve firma detaylarına ilişkin bilgi verilmektedir. Sonraki yazışmalar ise sipariş,teklif ödeme ve yüklemelere ilişkin olarak sürmektedir. Dış ticaret konusu ile yeni tanışan firmalarımıza örnek olabilmesi için firma tanıtımı, firma talebine cevap ve fiyat teklifi , siparişin kabulü veya reddi , üretimin başladığına dair bilgi verme, yükleme detaylarını iletme gibi konularda kullanılabilecek olan standart yazışma örnekleri aşağıda derlenmiştir. Dış ticaret faaliyetlerine yeni başlayan firmalar için bu standart türdeki örnekler yazışmada kullanılan tarz ve hangi tür bilgilere yer verilmesi gerektiği konusunda bir fikir verecektir. Ancak firmaların konum ve ticari faaliyetlerinin durumlarına göre bu yazışmalar ek bilgi lerle zenginleştirilebilmektedir. Konu hakkında daha detaylı bilgi almak isteyen üyelerimiz Odamız İhracat Danışmanlığına başvurarak destek alabilirler. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Firma Tanıtımı Bilgi Talebi Sipariş Kabulü Sipariş Reddi Üretime Başlama Yükleme Detayları Ödeme Geçikmesi İhracat Sözleşmesi Satış sözleşmesi ticari işlemin tüm yönlerini içerecek şekilde kapsamlı ve detayları içerecek şekilde tüm koşulları belirterek hazırlanmalıdır. Hazırlanan sözleşmede BM ve ICC( Uluslararası Ticaret Odası )tarafından formüle edilen kural ve düzenlemelerin yer alması kavramlar nedeniyle bazı anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını engelleyebilecek ve hukuki çatışmaları önleyecektir. 1000ventures.com Bu sitede örnek sözleşmeler yer almakta olup ihracatçılar için faydalı olabilecektir. http://www.1000ventures.com/doc/legal/agreements_list. html Satış Sözleşmesinde Yer Alacak Olan Unsurlar Standart bir sözleşme hazırlamak zor olmakla birlikte her ticari sözleşmede yer alması gereken belli unsurlar vardır: Alıcı ve Satıcı Tarafın İsim ve Adresleri: Ürün ,Standart ve Özellikler: Sözleşmede ürünün adı, teknik ismi,boyutları, standartları, alıcı tarafından talep edilen özel koşullar, varsa numuneye ilişkin düzenlemeler yer almalıdır. Miktar: Malın miktarı, rakam ve yazıyla belirtilmeli birim ölçüsü de net bir şekilde yer almalıdır. Gözetim: Alıcı ve satıcı sevk öncesi gözetim şirketleri tarafından ürünün denetlenmesi konusunda anlamış ise bu durum satış sözleşmesinde hangi şirket tarafından yapılacağı,hangi hususların yer alacağı da bildirilerek açıkça belirtilmelidir. Sözleşmenin Toplam Değeri: Toplam değer rakamla ve yazıyla para birimi ile birlikte belirtilmelidir. Teslim Şartları: Incomterms 2000'e göre bir teslim şekli verilmelidir. Vergi ve Harçlar: Satış fiyatı ödenecek gümrük vergisi ve harçlar vs içeriyorsa sözleşmede mutlaka belirtilmelidir. Teslimat: Malın sevk ve teslim yeri sözleşmede açıkça belirtilmelidir. Teslimat döneminin hangi tarih baz alınarak başlayacağı da netleştirilmelidir. Nakliye: Hangi nakliye yönteminin benimseneceği net şekilde bildirilmelidir. Paketleme, etiketleme, işaretleme: Ambalaj, etiket ve ürün üzerinde yer alması gereken işaretlere ilişkin açıklamalar sözleşmede yer almalıdır. Ödeme Koşulları: Ödemenin hangi yöntemle yapılacağı, miktarı ve para birimi mutlaka net bir şekilde belirtilmelidir. İskonto ve Komisyonlar: Varsa iskonto ve komisyonların miktarı ve kimin tarafından ödeneceği, komisyon hesabının nasıl ve hangi oran üzerinden yapılacağı belirtilmelidir PAZARA GİRİŞ A. Genel Mevzuat Bilgileri Uluslar arası ticaret konusunda hukuki ve mevzuat uygulamaları iç piyasadakinden farklı olabilmektedir. Bu nedenle dış ticaret alanında hukuksal konularda başvurulabilecek olan kaynaklar aşağıda yer almaktadır. Eur-Lex / Avrupa Birliği Hukuku Portalı EUR-Lex web sitesi, tüm AB hukuki metinlerine, tüm AB resmi dillerinde bilgi sunmaktadır. Bu siteden kurumların veya Yayınlar Dairesinin kontrolündeki resmi doküman veri tabanlarına ve diğer kurumsal dokümanter kaynaklarına doğrudan doğruya erişim sağlanabilmektedir. AB mevzuat prosedürlerine ilişkin açıklayıcı metinler yer almaktadır. http://europa.eu.int/eur-lex/en/information/help/first_time.html Hieros Gamos ticari ve hukuki rehberler http://www.hg.org/guides.html Yabancı ve Uluslararası Hukuk http://guide.biz.findlaw.com/12international/index.html İhracat ve İthalat izinleri (Ruhsatlar) http://www.export911.com/e911/export/permit.htm#xPermit Lisans Temel Bilgileri http://www.licensing.org/intro/basics.html ICC Uluslararası taşımacılıkta mümkündür: kullanılan Incoterms terimler ve şartlar konusunda detaylı bilgi 2000 edinmek http://www.iccwbo.org/incoterms/preambles.asp Pazara Giriş Koşulları ve Yasal Düzenlemeler Hollanda İthalatı Geliştirme Merkezi web sayfasında yer alan sektörel ürün grupları bazındaki raporlarda pazara giriş koşulları ve yasal mevzuat konusunda detaylı bilgilere ulaşmak mümkündür. http://www.cbi.nl Vergi Veri Tabanı Avrupa Birliği Taric veritabanı, ithal edilen mallarla ilgili ayrıntılı tarife bilgileri verir. Yalnızca HS kodu veya ürün tanımı girildiğinde, ürünlerinize uygulanan harç ve vergileri görebilir ve varış limanındaki maliyeti hesaplayabilirsiniz. Ücretsizdir. http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/tarhome.htm AB Pazar Erişim Veritabanı AB Pazar Erişim Veritabanı ücretsiz, interaktif, kullanımı kolay bir hizmettir ve • AB üyesi olmayan ülkelerdeki Pazar Erişim koşulları hakkında bilgi verir • Avrupa Komisyonunun, işletmelerin, AB üyesi olmayan ülkelerde ticaret yapmanın önündeki engellere ilişkin şikayetleri takip etmesi için sistematik bir yol sunar • Dünya Ticaret Teşkilatı (örn. Doha Kalkınma Gündemi) ve AB ile tercih edilen ortaklar arasındaki yeni serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde daha fazla ticari liberalleştirmeye ilişkin AB ticaret politikası hedeflerini tanımlamak için girdi sağlar Siteden sektörel ve ticari engeller, istatistik veri tabanı, Pazar araştırması konularında faydalanılması mümkündür. http://mkaccdb.eu.int/ UNCTAD Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi http://www.unctad.org/Templates/Page.asp?intItemID=1418&lang=1 Gümrük Uygulamalarının Basitleştirilmesi Ve Uyumlulaştırılmasına İlişkin Uluslararası Anlaşmaya Dair El Kitabı http://www.unece.org/trade/kyoto/ky-01-e0.htm Dünya Gümrük Teşkilatı http://www.wcoomd.org/ AB Gümrük Politikası http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/customs/customs.htm Ülkeye Özgü Vergi Siteleri http://www.taxsites.com/international.html Avrupa Birliğindeki KDV Oranları http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/publications/info_doc/taxation/tva/taux_tva-2003-51_en.pdf Avrupa Birliğinde Katma Değer Vergisi Sistemleri http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/taxation/vatindex_en.htm Avrupa KDV İadesi http://www.retourtax.com/faq.htm B. Gümrükler/Vergiler TC Gümrük Müsteşarlığı¬ www.gumruk.gov.tr Gümrük Uygulamalarının Basitleştirilmesi Ve¬ Uyumlulaştırılmasına İlişkin Uluslararası Anlaşmaya Dair El Kitabı http://www.unece.org/trade/kyoto/ky-01-e0.htm ¬ Dünya Gümrük Teşkilatı http://www.wcoomd.org/ AB Gümrük Politikası¬ http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/customs/customs.htm C. Patent/Marka/Marka Tescil Uluslar arası pazarlarda iş yapmak söz konusu olduğunda marka ve patent uygulamalarına dikkat özellikle önem taşımaktadır. Kullanılacak olan markanın başka bir markada tescilli olup olmadığını araştırmak öncelikli olarak yapılması gereken bir çalışmadır. Marka tescili ve patent alımı sürecinde konuyla ilgili uzman kuruluşlardan destek alınmasında yarar görülmektedir. Aşağıda yer alan web siteleri patent ve marka konusunda yardımcı olacak bilgiler içermektedir. Avrupa Markalar Bürosu Topluluk markaları için bir arama fonksiyonu sunmaktadır. http://www.oami.eu.int/default.htm Münih Alman Patent ve Marka Dairesi Veritabanı Avrupa Patent, İsim ve Marka Tescillerine ilişkin arama özelliği bulunan bir veritabanıdır. Ücretsiz kullanılabilmekte ancak kullanıcı olarak kayıt yaptırmak gerekmektedir. https://dpinfo.dpma.de/index_e.html Marka Sınıflandırma Araması http://webdb2.patent.gov.uk/ D. Standartlar ve Mevzuat İhracatta dünya ülkeleri arasında yer alabilmek ve bu pazarlarda rekabet gücüne sahip olmak için sağlık, güvenlik ve çevre koşulları alanlarındaki yasalar göz önüne alınmalıdır. Standart Nedir? Genel olarak standart, standardizasyon çalışmaları sonucunda yetkili kurum ve/veya kuruluşlar tarafından hazırlanarak onaylanan, yerine getirilmesi gereken koşulları kapsayarak, uygulanması genellikle tarafların isteğine bırakılan teknik özellik veya belgelerdir. Zorunlu Standart Nedir? Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanmış ihtiyari Türk Standartlarından ilgili bakanlıkça zorunlu uygulamaya konulan standarttır. Standardizasyon Nedir? Uluslararası Standardizasyon Örgütü'nün (ISO) yaptığı tanıma göre, standardizasyon "belirli bir faaliyetten ekonomik fayda sağlamak üzere, bütün ilgili tarafların katkı ve işbirliği ile belirli kurallar koyma ve kuralları uygulama işlemidir." Dış Ticarette Standardizasyon Nedir? İhracat ve ithalatta ilgili tüm tarafların katkı ve işbirliği ile belirli teknik kurallar konulması, bu kuralların uygulanması ile uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme işlemleridir. İlgili Mevzuat için: http://www.igeme.gov.tr/tur/mevzuat/5-Standart_I.pdf http://www.igeme.gov.tr/tur/mevzuat/5-Standart_II.pdf Türkiye’den İhracatta Standardı Zorunlu Mallar ve İlgili Mevzuat İhracatta standardizasyon mevzuatı gereği, ihraç edilecek yaş meyve ve sebze, bakliyat, bitkisel yağlar, pamuk ile kuru ve kurutulmuş meyvelerden oluşan malların, yürürlükte olan denetim tüzükleri ile uygulamada bulunan zorunlu standartlara uygun olması gerekmektedir. İhracatçıların, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Dış Ticarette Standardizasyon Genel Müdürlüğü'ne bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenlikleri'nden "Standart Kontrol Belgesi" almaları gerekmektedir. Bu belge, ihracat sırasında ilgili Gümrüğe ibraz edilmelidir. http://www.dtm.gov.tr/Dts/mevzu/yonet/yonetmelik2005ek1.doc CE İşareti CE İşareti, Avrupa “CE İşareti Tebliğleri” ve müteakip Avrupa standartlarında formüle edilen şartlara göre uygunluk “sertifikasyonu” gösteren ve Avrupa pazarı için zorunlu olan bir ürün işaretidir. Bu nedenle CE işareti Avrupa pazarına ürün götüren imalatçılar ve ithalatçılar için önem taşımaktadır. www.CEMarking.Net adresinden daha kapsamlı bilgi edinilebilir. Yönetmelikler veya pazarın gerektirdiği işaretleme, sertifika, ve etiketleme kurallarına ve uygulamalara ilişkin özet bilgi aşağıda verilmiştir. Yönetmelikler Sağlık ve güvenlik HACCP sertifikası Çevre CE İşareti Yeşil Nokta (bazı ülkelerde) Şirketin gıda güvenlik Ürün ve ambalaj üzerine basılan bu işaret, Ambalaj atık mevzuatı risklerini en aza indirmek ürünün güvenlik, sağlık ve çevre ve ürün ülkelere göre farklılık için hijyen ve gıda güvenliği koruma açısından temel gerekliliklere göstermektedir. Almanya, açısından uygun üretim, uygun olduğunu gösterir. Yeni Yaklaşım Fransa ve Belçika’da Yeşil işleme ve/veya ambalaj Tebliğlerinde sıralanan belli imalat Nokta sistemi sistemleri ve prosedürlerini ürünlerinde kullanılır(zorunludur). uygulanmaktadır. Ürünün uyguladığını gösteren (ambalajın) üzerine basılan sertifika Gıda işleme Yeşil Nokta ürünün endüstrisinde kullanılır üreticisinin/ithalatçısının bir ambalajlama atık yönetim (zorunludur). sistemine (finansal açıdan) katıldığını gösterir. Bir Bir şirketin, Başta Bir dizi Ürüne işte Bir ürünün Bir şirketin, mal ve dürüstlük, sosyal ve/veya performans (ambalajına) şirketin ISO 9000 seviyesine hizmetlerin sorumluluk ve üretim basılan ISO serisi elde edilmesi çevre uygunluğu ile ilgili sürecinin etiketler, 14000 standardın gösteren olanlar dahil farklı ürünün çalışma ve serisi getirdiği Avrupa(EN) koşulları olmak üzere iş kurumlarca standardın ve üretiminde, kriterlere belirlenen ve uluslar ücret açısından CEPAA prensiplerinin belirlediği göre bir arası (ISO) adil tarafından yazılı beyanı. kriterlere kriterlere kalite belirlenen standartları. ticari/sosyal Uygun davranış göre çevre göre, yönetim kriterlere ve kurallarının dostu Bazı prensiplere çevre bilincine formüle edilmesi, özellikler sistemi ILO (teknik) göre sahip önem taşıdığını olduğunu sektörlerde üretildiğini (ve Anlaşmalarına giderek imalat bir gösteren, gösteren uygun şekilde kazanan bu ticaretinin yapmak şartıdır. ürünün sertifika. etik ilkeleri pazar normlara yapıldığını) gösterir. bir Şirketler Bazı uyguladığını (ambalajın) için uymak yönetim tanınmak ve üzerine sektörlerde önemli bir Muhtelif gösteren tüketici sistemine kabul edilmek basılan önemli bir Pazar sertifika. mallarına sahip sık sık etiketler. pazar Giderek önem üzere şartıdır. uygulanır. olduğunu arası Başta şartıdır. kazanan bir uluslar Başta üretimde Pazar şartıdır. (ulusa) etiketler organik gösteren çocuk işçi sertifika. veya sertifikalar gıda kullanılmadığını Giderek için başvuruda ürünleri gösteren bulunmaktadırlar. için olmak önem etiketler olmak kazanan üzere üzere giderek bir pazar giderek önem kazanan şartıdır önem bir pazar kazanan şartıdır. bir pazar şartıdır. ISO 9000 EN/ISO Sosyal/Adil SA 8000 Davranış kuralları Eko ISO 1400 serisi normları ticaret sertifikası etiketler serisi sertifika etiketleri sertifika Kalite Pazar şartları Sosyal sorumluluk Çevre Kaynak: CBI, “AB’ne İhracat”, Ağustos 1999. E. Devlet Destekleri Ar-Ge Yardımları Amaç Sanayi kuruluşlarının araştırma-geliştirmeϖ nitelikli projelerine destek Kim Başvurabilir Sektör ve büyüklüğüneϖ bakılmaksızın firma düzeyinde katma değer yaratabilecek bütün kuruluşlar Koordinasyonundan Sorumlu Kurumlar Dış Ticaretϖ Müsteşarlığı TÜBİTAKϖ Destek Biçimi Harcama yapıldıktan sonra hibeϖ şeklinde destek Destekleme Miktarı AR-GE Proje giderlerininϖ toplamının en fazla %60 (En düşük: KOBİ %32, Büyük Ölçekli Firmalar % 25) Destekleme Süresi En çok 36 ayϖ Amaç Yatırımları teşvik fonunun kapsamının tasarrufları yatırıma yönlendirmek suretiyle, Katma değeri yüksek,ϖ İleri ve uygun teknolojileri kullanarak bölgeler arası dengesizlikleriϖ giderecek, İstihdam yaratacakϖ Uluslararası rekabet gücü sağlayacakϖ yatırımların desteklenmesidir. Proje Değerlendirme Ölçütleri: Proje çıktısınınϖ yenilik düzeyi Projenin AR-GE içeriği ve teknolojik düzeyiϖ Projeϖ planı ve kuruluşun altyapısının uygunluğu Proje çıktısının ekonomik yararaϖ dönüşebilirliği Projenin ulusal kazanıma dönüşebilirliğiϖ Detaylı Bilgi İçin AR-GE aşamaları, yardım safhaları, desteklenen gider kalemleri, değerlendirme süreci, proje başvurusu zamanlaması, proje destek süreci ve uygulama hakkındaki değişikliklerin www.tideb.tubitak.gov.tr adresinden temin edilebilir. Çevre Desteği Amaç: KOBİ’ lerin uluslararası pazarlarda karşılaştıkları çevre, kalite ve çevre sağlığına yönelik mevzuata uyum sağlayabilmelerinin desteklenmesidir. Uygulayıcı kuruluş İlgili İhracatçı Birliği Başvuru Zamanı Gerçekleştirilen giderlere ilişkin harcama belgeleri ile Uygulama Usul ve Esaslarında belirtilen diğer belgelerin, kalite, çevre belgeleri ile insan, can, mal emniyeti ve güvenliğini gösterir işaretlerin alınış tarihinden itibaren en geç 6 ay içerisinde gerekli incelemenin yapılarak Müsteşarlığa intikal ettirilmesini teminen, üyesi oldukları İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğine ibraz edilmesi gerekmektedir. Detaylı bilgi için: http://www.dtm.gov.tr/ihr/dvyardim/cevreuygulama.htm Destek Oranı % 50 ve en fazla 50.000 ABD Doları Yararlanılacak Kalite ve Çevre Belgeleri ISO 9000 Serisi ISO 14000 Serisi CE İşareti Uluslararası nitelikteki diğer kalite ve çevre belgeleri olduğu Not: Bu belgelerin alımında yapılacak eğitim, danışmanlık, konaklama vb. giderleri kapsam dışındadır. Bu nedenle, faturalarda belgelendirme harcamalarının net olarak belirtilmesi gerekmektedir. İstihdam Yardımı Amaç Sektörel Dış Ticaret Şirketleri statüsüneϖ haiz şirketlerin dış ticarete ilişkin işlemlerini yürütmek üzere konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli yönetici ve yüksek öğrenimli yönetici ve eleman istihdamını sağlamalarına destek olunmasıdır. Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Normal yörelerdeϖ ortaklık payı % 10’u geçmemek üzere, Aynı üretim dalında faaliyetϖ gösteren, 1-250 arasında işçi çalıştıran,ϖ Toplam sermayesi 500ϖ milyar YTL olan En az 10 adet KOBİ’nin bir araya gelmesiyle oluşan dışϖ ticaret şirketleri Fakat kalkınma öncelikli yörelerde, Toplamϖ sermayesi 250 milyar YTL olan En az 5 KOBİ’nin bir araya gelmesiyleϖ SDŞ statüsü verilebilir. Uygulamacı Kuruluş DTMϖ Sağlanan Destek Bir SDŞ’ye istihdam edeceği 1 yöneticiϖ 2 elemanın ücretleriϖ için Bir defa destek sağlanır. Destek Süresi En fazla 1 yıldır.ϖ Destek Oranı % 75ϖ Yurtdışında Ofis-Mağaza Açma, İşletme ve Marka Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Yasal Düzenleme 2005/4 sayılı Tebliğϖ Uygulamacı Kurum DTMϖ Faydalanabilen Kurumlar Sınai/ticariϖ Yazılım DTSŞ’lerϖ şirketleriϖ Amaç Yurtdışı pazarlarda gerçekleştirilecek tanıtım ve/veya marka tescil faaliyetlerine ilişkin giderleri ile yurt dışında açacakları birimlerle ilgili giderlerin uluslararası kurallara göre devletçe karşılanmasıdır. 1. Mağazaların Desteklenmesi Sınaî/Ticari Veya Yazılım Şirketleri İle DTSŞ’lerin, Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 50 oranında ve en fazla 40.000 $ϖ Kira giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazla 80.000 $ϖ Ticari Şirketlerin, Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 50 oranında ve en fazla 30.000 $ϖ Kira giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazla 60.000 $,ϖ SDŞ’lerin Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 60 oranında Kira giderleri, % 60 oranında ve yıllık en fazla 120.000 $,ϖ ve Desteklenir. 2. Ofis ve Showroomların Desteklenmesi Sınaî/Ticari Veya Yazılım Şirketleri İle DTSŞ’lerin, Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 50 oranında veϖ en fazla 25.000 $ Kira giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazla 50.000ϖ $ Ticari Şirketlerin, Demirbaş ve dekorasyonϖ giderleri, % 50 oranında ve en fazla 20.000 $ Kira giderleri, % 50 oranındaϖ ve yıllık en fazla 40.000 $ SDŞ’lerin Demirbaş ve dekorasyon giderleri, % 60ϖ oranında ve en fazla 30.000 $ Kira giderleri, % 60 oranında ve yıllık enϖ fazla 60.000 $ Desteklenir. en fazla 60.000ϖ $ 3. Depoların Desteklenmesi Sınaî/Ticari Veya Yazılım Şirketleri İle DTSŞ’lerin, Demirbaş giderleri, % 50 oranında ve en fazlaϖ 25.000 $ Kira ve/veya hizmet giderleri, % 50 oranında ve yıllık en fazlaϖ 50.000 $ Ticari Şirketlerin, Demirbaş giderleri, % 50ϖ oranında ve en fazla 20.000 ABD $ Kira ve/veya hizmet giderleri, % 50ϖ oranında ve yıllık en fazla 40.000 $ SDŞ’lerin Demirbaş giderleri, % 60 oranında veϖ en fazla 30.000 ABD Doları, Kira ve/veya hizmet giderleri, % 60 oranında veϖ yıllık en fazla 60.000 $ desteklenir. 4. Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Kapsam Yurtdışı birimi bulunmayan ancak yurtiçi ve tanıtım yapacağı ülkede marka tescil belgesine sahip DTSŞ, SDŞ ve şirketlerin ürünleriyle ilgili olarak reklam, tanıtım ve pazarlama giderleri Sağlanan %50 Yıllık enϖ fazla 50.000 $ Destek oranındaϖ 5. Yurtdışı Marka Tescil Faaliyetlerinin Desteklenmesi Kapsamı DTSŞ, SDŞ ve şirketlerin yurtiçi marka tescil belgesine sahip oldukları markalar yurtdışında tescili ve korunmasına ilişkin giderleri Sağlanan %50 Yıllık enϖ fazla 20.000$ Destek oranındaϖ Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması ve Türk Malı İmajının Yerleştirilmesine Yönelik Faaliyetlerin Desteklenmesi Yasal Düzenleme 2003/3 Tebliğϖ Başvuruların Dış Ticaret Müsteşarlığı Yapılacağı İhracatçı Birliklerine sağlanan destek Yıllıkϖ azami 350.000 $, Üretici Dernekleri ve Birlikleri’ne sağlanan destek Yıllık azami 100.000 $ϖ Gerekli Belgeler: Kendi Adlarına Tescilli Tekϖ Bir Marka Markalaşma Faaliyetlerini İçeren Bir Projeϖ Türk Moda Tasarımcılarına Sağlanan Destek Unsurları Kurum Sağlanan Destek Yapılacak Reklam, Tanıtım Veϖ Pazarlama Faaliyetler İçin Yıllık en fazla 300.000 $ Açılanϖ Ve/Veya Açılacak Yurtdışı Birimlere İlişkin Harcamalar İçin Yıllık en fazla 300.000$ Kiralanan Ve/Veya Kiralanacak Reyonlara İlişkin Kira Ve/Veyaϖ Komisyon Giderleri Yıllık en fazla 200.000 $ Showroom’lara İlişkin Kiraϖ Ve/Veya Komisyon Giderleri Yıllık en fazla 200.000 $ Ayrıca: TURQUALITY İbaresini kullanmasına izinϖ verilen şirketler ile Türk moda tasarımcılarının destek oranları %10 MADEϖ IN TURKEY ibaresini kullanmalarına izin verilen şirket ve Türk moda tasarımcılarının destek oranı % 5 arttırılır. Destek Kapsamında Kuruluş, Şirket Ve Moda Tasarımcılarının Tanıtım, Reklâm Ve Pazarlama Faaliyetleri Gerçekleştirilmeden Önce: Bu faaliyetlerin yapılacağı ülkede bulunan Ticaret Ataşeliği/Müşavirliğineϖ yazılı olarak bilgi vermeleri Harcama belgelerini en geç 6 ay içerisindeϖ ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği’ne ibraz etmeleri Gerekmektedir. Pazar Araştırması Projelerinin Desteklenmesi Uygulamacı Kuruluş İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri♣ İhracatı Geliştirme Etüd♣ Merkezini (İGEME) Önemli Hususlar: Bir şirketin yıllık en fazla 5 adet, SDŞ’nin ise yıllık en fazla 10♣ adet pazar araştırması projesi desteklenebilir. Pazar araştırması projelerinin Müsteşarlık tarafından belirlenen hedef♣ pazarlara yönelik olması halinde destek oranı 10 puan artırılmak suretiyle şirketler için %80, SDŞ’ler için %90 olarak uygulanır Şirketler ile SDŞ’ler tarafından ürünleri ve/veya sektörleriyle ilgili♣ olarak gerçekleştirilen pazar araştırması projelerine ilişkin giderleri, şirketler için %70, SDŞ’ler için %80 oranında ve proje başına en fazla 10.000 ABD Dolarına kadar desteklenir Destek Kapsamında 1. Ulaşım: 1.Türkiye’den araştırma yapmaya gidilecek ülkeye yalnızca bir defalık gidiş ve bir defalık dönüş maliyetini karşılamak üzere otobüs, ekonomi sınıfı olmak kaydıyla uçak, tren veya gemi bileti ücreti, 2.Gidilen ülkede şehirlerarası ve ülkeler arası ulaşımda kullanılan otobüs, ekonomi sınıfı uçak, tren ve gemi bileti ücretleri ile günlük 50 ABD Dolarını, proje başına da 500 ABD Dolarını aşmamak kaydıyla araç kiralama ücreti, 2. Konaklama Hedef ülkede araştırma yapılırken kalınacak süre içinde, araştırmacı başına günlük 200 ABD Doları karşılığını geçmemek kaydıyla konaklama (oda+kahvaltı) gideri, 3. Satın Alınan Doküman ve Hizmetler Günlük 75 ABD Dolarını proje başına da 750 ABD Dolarını aşmamak kaydıyla tercümanlık hizmeti gideri, proje başına 750 ABD Dolarını aşmamak kaydıyla araştırmaya yardımcı olmak üzere satın alınacak basılı doküman ve yayın gideri, karşılanır. Pazar Araştırması Raporları ve İstatistik Satın Alınması ile Üyelik Giderlerinin Desteklenmesi Şirketler ile SDŞ’lerin yurt dışına yönelik pazarlama stratejileri ve eylem planlarının oluşturulabilmesi amacıyla Müsteşarlıkça uygun görülen; a) Pazar araştırması hizmeti veren kurum ve/veya kuruluşlardan satın alacakları pazar araştırması raporları ve istatistikler vb.’ne ilişkin giderleri ile b) Bu kurum ve/veya kuruluşlara üyelik giderleri, şirketler için %50, SDŞ’ler için %60 oranında ve yıllık en fazla 30.000 ABD Dolarına kadar desteklenir. Önemli Hususlar: Destek unsurundan şirketler ve SDŞ’ler, en fazla üç yıl süresince♣ yararlanabilir. Destek süresinin başlangıç tarihi olarak ilk♣ destek ödemesine esas teşkil eden fatura, banka dekontu, çek tarihi vb. esas alınır. Şirket ile SDŞ’lerin destek unsurlarından♣ yararlandırılabilmesi için “Başvuru Formu”yla İGEME’ye müracaat edilmesi ve satın alınması planlanan rapor, döküman, istatistik ve benzeri belgeler ile üye olunmak istenen kurum ve/veya kuruluşlar için İGEME’nin ön onayının alınması gerekmektedir. Pazar araştırma raporlarının güncel (en fazla iki♣ yıllık) olması gerekmektedir. Sektörel Nitelikli Ticaret Heyeti Programlarının Desteklenmesi Şirketler ile SDŞ’lerin, Müsteşarlık tarafından koordine edilen ve tek bir sektör bazında gerçekleştirilen sektörel nitelikli ticaret heyeti programlarına iştirak etmeleri halinde katılım giderleri (ulaşım dahil), şirketler için %50, SDŞ’ler için %60 oranında ve program başına en fazla 10.000 ABD Dolarına kadar desteklenir. Uygulama: Destek♣ sağlanacak sektörel nitelikli ticaret heyeti programları Müsteşarlık tarafından belirlenir ve anılan programları organize eden ilgili İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından söz konusu programlara ilişkin yapılacak duyuruda bu husus belirtilir. Sektörel nitelikli ticaret heyeti programlarının♣ Müsteşarlık tarafından belirlenen hedef pazarlara yönelik olması halinde destek oranı 10 puan artırılmak suretiyle şirketler için %60, SDŞ’ler için %70 olarak uygulanır. Bu Uygulama bir şirketin yıllık en fazla 5 adet, SDŞ’nin♣ ise yıllık en fazla 10 adet sektörel nitelikli ticaret heyeti programına katılımı desteklenir. Destek süresinin başlangıç tarihi olarak ilk♣ başvuru tarihi esas alınır. Bu destek kapsamında şirket veya♣ SDŞ’nin en fazla iki çalışanının organizatör İhracatçı Birliği Genel Sekreterliği tarafından düzenlenmiş makbuzlarda yer alan katılım giderleri destek kapsamındadır. Elektronik Ticaret (e-ticaret) Sitelerine Üyelik Giderlerinin Desteklenmesi Şirketler ile SDŞ’lerin♣ ürünlerinin yurt dışına yönelik olarak elektronik ortamda pazarlanabilmesi amacıyla Müsteşarlıkça uygun görülen ve nihai tüketiciye yönelik olmayan e-ticaret sitelerine üyelik giderleri, şirketler için %50, SDŞ’ler için %60 oranında ve yıllık en fazla 20.000 ABD Dolarına kadar desteklenir. Bu kapsamdaki destek unsurundan şirketler ve SDŞ’ler, en♣ fazla üç yıl süresince yararlanabilir. Destek süresinin başlangıç tarihi olarak ilk destek ödemesine esas teşkil eden fatura, banka dekontu, çek tarihi vb. esas alınır. Şirket ile SDŞ’lerin bu destek unsurundan yararlandırılabilmesi için♣ “Başvuru Formu”yla İGEME’ye müracaat etmesi ve üye olması düşünülen nihai tüketiciye yönelik olmayan e-ticaret siteleri için İGEME’nin ön onayının alınması gerekmektedir. Detaylı bilgi için: http://www.dtm.gov.tr/ihr/dvyardim/pazar.htm