palandöken kız anadolu imam hatip lisesi arapça dersi isim cümlesi

PALANDÖKEN
KIZ ANADOLU İMAM HATİP LİSESİ
ARAPÇA DERSİ
İSİM CÜMLESİ
SELMA BİRCAN
MESLEK DERSLERİ
ADAY ÖĞRETMEN
İSİM CÜMLESİ
Arapçada, isimle başlayan
cümleye isim cümlesi denir. İsim
cümlesi mübteda ve haberden
oluşur.

1- MÜBTEDA
Cümlenin öznesidir.
 Genellikle cümlenin başında
bulunur.
 Genellikle marife olur.
 Harekesi zamme olur ( Ref
durumunda gelir)

Marife nedir?
Belirli bir şeyi gösteren isimdir. Özel
isimler, zamirler, ism-i işaretler, eliflam takısı alan isimler vb.
• Bunlar cümlede mübteda olarak
gelebilirler.
•
2-HABER
Cümlenin yüklemidir.
 Mübteda ile birlikte anlamlı bir
cümle oluşturan kelime veya
kelime grubudur.
 Küllü dırdırın, haber.

Haberin özellikleri nelerdir?

1. Haber müfred ( tek bir kelime) olarak
gelebilir.

2. Haber cümle şeklinde gelebilir.
 İsim
 Fiil
cümlesi
cümlesi
 Harf-i
 Zarflı
cerli cümle parçası
cümle parçası
MÜBTEDA VE HABER ARASINDAKİ İLİŞKİ

Haber müfred ( tek bir kelime) olarak geldiğinde;

Mübteda marife, haber nekra olur.

Haber mübtedaya; sayı( müfred, tesniye , cemi)
cinsiyet( müzekker, müennes)
bakımından uyar.
irab ( hareke durumu)
ÖRNEK 1
‫ُم ِفيد‬
ْ
َ
ُ‫اَل ِكتاب‬
Haber
Mübteda
ÖRNEK 2
ْ
َ
َ
ُ
‫ان‬
‫ف‬
‫م‬
‫ان‬
‫ب‬
‫ا‬
‫ت‬
‫ك‬
‫ل‬
‫ا‬
َ‫يد‬
ِ
ِ
َ
ِ
ِ
Haber
Mübteda
ÖRNEK 3
ْ
ُ
ُ
‫اَلكتبُ ُم ِفيدَ ة‬
Haber
Mübteda
Burada mübteda ve haber arasında uyum var mı?
DİKKAT!
Akılsız varlıkların çoğulu
tekil(müfred) ve müennes
kabul edilir.

ÖRNEK 4
‫اَ ْح َم ُد مُدَ رِّ س‬
Haber
Mübteda
Mübteda niçin elif-lam takısı almadı?
DİKKAT!

Özel isimler zaten belirli oldukları için
başına elif-lam takısı almazlar.
ÖRNEK 5
‫اعر‬
ِ ‫َش‬
Haber
َ‫أَنا‬
Mübteda
Mübteda neden elif-lam takısı almadı ve harekesi neden
ötre değil?
DİKKAT!
Zamirler ismin yerini tutan kelimeler oldukları için
belirlidirler. Bunun için elif-lam takısı almazlar.
 Zamirler mebnidir( cümlede her durumda aynı
şekilde gelirler). Bu sebeple harekesi değişmez.
Bu cümlede mübteda olduğu için mahallen
merfu deriz.( bulunduğu konum itibarıyla ötre)

ÖRNEK 6
ُ
َ‫ُّك َج ِميلة‬
ِ ‫أم‬
Haber
Mübteda
Burada mübteda nasıl belirli(marife) olmuş?
DİKKAT!
Sonuna zamir bitişen isimler de belirli hale
geldikleri için başına elif-lam takısı almazlar.
 Ayrıca mübteda isim tamlaması şeklinde
de gelebilir.

‫‪ÖRNEK 7‬‬
‫ُ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫اَل ِّتل ِميذ ن َج َح ِفي إِ ْم ِت َحا ِن ِه‬
‫‪Mübteda‬‬
‫‪Haber‬‬
DİKKAT!

Haber, fiil cümlesi olarak
gelebilir.
ÖRNEK 8
H
M
ْ
ُ
َ
َ
َ
ٌ‫اَلقل ُم ل ْون ُه َج ِمي‬
Haber
Mübteda
DİKKAT!

Haber, isim cümlesi olarak
gelebilir.
ÖRNEK 9
َ‫يج ُة ِفي ْال َح ِديق ِة‬
َ ‫َخ ِد‬
Haber
Mübteda
DİKKAT!
Haber, harf-i cerli cümle
benzeri ( şibhi cümle) olarak
gelebilir.

ÖRNEK 10
ُ
َ
َ
ْ
ُ
‫ار ِة‬
‫ي‬
‫الس‬
‫ت‬
‫ح‬
‫ت‬
‫ه‬
‫ت‬
‫َح ِقي َب‬
َ
Haber
Mübteda
DİKKAT!
Haber, zarflı cümle benzeri
( şibhi cümle) olarak gelebilir.

Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile bir cümle
oluşturabiliriz?
......... ‫ـ هو‬۱
‫س‬
ُ ‫ اَل ُْم َد ِّر‬-A
‫ َم ْد َر َسة‬-B
ُ‫ اَل َْم ْد َر َسة‬-C
‫ ُم َد ِّرس‬-D
........ ‫ـ التِّـل ِْمي ُذ‬۲
‫ ذَكِي‬-A
‫ ذَكِيَّة‬-B
َّ -C
‫الذكِي‬
َّ -D
ُ‫الذكِيَّة‬
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile bir cümle
oluşturabiliriz?
........ ُ‫ـ التِّـل ِْمي َذة‬۳
‫ َكبِ َيرة‬-A
‫ اَلْ َكبِ ُير‬-B
‫ َكبِير‬-C
ُ‫ اَلْ َكبِ َيرة‬-D
.‫ْحائِ ِط‬
َ ‫ َعلَى ال‬.......... ٤
‫ اَ َّلر ْس ُم‬-A
‫ اَ َّلر ْس َم‬-B
‫ اَ َّلر ْس ِم‬-C
‫ اَ َّلر ْسم‬-D
‫‪Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile bir cümle‬‬
‫?‪oluşturabiliriz‬‬
‫‪ ٦‬ـ نَـ َع ْم‪ُ ........... ،‬م ْجتَ ِه َدة‪.‬‬
‫‪ -A‬اَلتِّـل ِْمي َذ َة‬
‫‪ -B‬اَلتِّـل ِْمي َذة‬
‫‪ -C‬اَلتِّـل ِْمي َذةُ‬
‫‪ -D‬اَلتِّـل ِْمي َذة‬
‫‪٥‬ـ ‪ ..........‬نَ ِظيف‪.‬‬
‫‪ -A‬اَلنَّافِ َذةُ‬
‫ت‬
‫‪ -B‬اَلْبَـ ْي ُ‬
‫‪ -C‬بَـ ْيت‬
‫‪ -D‬نَافِ َذة‬
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile bir cümle
oluşturabiliriz?
ِ ‫ـ اَلطَّالِب‬٧
.............‫ان‬
َ
ِ َ‫ – ن‬A
‫اجح‬
ِ َ‫ن‬-B
‫اجحو َن‬
ِ َ‫ن‬-C
‫اج َحات‬
ِ ‫اجح‬
ِ َ‫ن‬-D
‫ان‬
َ
............‫ اَل ُْم َعلِّ ُمو َن‬٨.
ِ َ‫ – ن‬A
‫اجح‬
ِ َ‫ن‬-B
‫اجحو َن‬
ِ َ‫ن‬-C
‫اج َحات‬
ِ ‫اجح‬
ِ َ‫ن‬-D
‫ان‬
َ
Aşağıdaki seçeneklerden hangisi ile bir cümle
oluşturabiliriz?
ِّ
.............‫ات‬
‫م‬
ُ َ ‫ـ اَل ُْم َعل‬٩
ِ َ‫ – ن‬A
‫اجح‬
ِ َ‫ن‬-B
‫اجحو َن‬
ِ َ‫ن‬-C
‫اج َحات‬
ِ ‫اجح‬
ِ َ‫ن‬-D
‫ان‬
َ
NELER ÖĞRENDİK?
İsim cümlesinin ne olduğunu,
 Mübteda ve haberin ne olduğunu ve
özelliklerini,
 Mübteda ve haber arasındaki
uyumun nerelerde olduğunu
öğrendik.(sayı, cinsiyet,irab)
