haber bültenđ

HABER BÜLTENĐ
5 Eylül 2005
Haber Özetleri
Irak
•
Irak'ta Kasım 2004'teki Felluce operasyonundan sonraki en büyük
operasyonun Türkmenlerin yaşadığı Telafer kentine düzenlendiği öne sürüldü.
Amerikan Washington Post gazetesinin haberine göre Cuma sabahı kente
giren 5 bin Irak ve Amerikan askeri ev ev direnişçileri arıyor. Gazetenin
haberine göre, 2004 yılının Eylül ayında da operasyona sahne olan 400 bin
nüfuslu Telafer'de, dün 45 dakika süren çatışmalar yaşandı. Çatışmalarda en
az 30 direnişçi ve kenti kuşatan Apache helikopterlerinin ise havadan 27 kişiyi
öldürdüğü belirtildi. Geçen yılki operasyon sonrasında güvenlik güçlerinin çoğu
görevi bırakırken, Telafer sakinlerinin yarıya yakının ayrılmasıyla da geride
hayalet kent kalmıştı. Kentte yaşayan Türkmenler Şii-Kürt hükümetinden
tedirgin olurken Şii Araplar ile Kürtlerden oluşan güvenlik güçleri arasında da
sürekli çatışmalar yaşanıyor. (TGRT)
•
ABD birlikleri Türkmen kenti Telafer’e saldırılarına yeniden başladı. Kent 4
gündür yoğun Amerikan saldırısı altında. Saldırılara yoğun havan topu ve
helikopter desteği de var. Amerikan saldırısı özellikle Saray, Hasanköy,
Temanin ve Kadisiye mahallelerine yoğunlaşmış durumda. Kentte çok sayıda
Türkmen’in öldüğü yine birçok Türkmen’in de yaralandığı öğrenildi. Amerikan
birlikleri kentin 4 giriş noktasını da tutmuş durumda. Kente girmek isteyen
masum Türkmenlerin saatlerce burada bekletildikleri ve kötü muamele
gördükleri bildiriliyor. Ayrıca son gelen bilgilere göre Amerikalılar Telafer’deki
Türkmenleri dünyadan tecrit etmek ve giriş çıkışlarını tamamen kontrol altına
almak için kenti saran bir hendek kazıyorlar. (GHA)
•
Irak Sağlık Bakanlığı köprü faciasında ölenlerin sayısının 1011’e yükseldiğini,
yaralıların sayısının ise 700 olduğunu açıkladı. Yaralılardan 45 kişi özel bir
uçakla tedavi edilmek üzere Đspanya’ya gönderildi. Sağlık Bakanlığı’ndan bir
yetkili, vuku bulan zehirlenme olayı hakkında ise soruşturmanın devam ettiğini
bildirdi. Irak parlamentosu, bin kişinin ölümüyle sonuçlanan köprü faciasına
karşı Arap ülkelerinin ilgi göstermeyen, ancak ABD’de vuku bulan fırtına
faciasında ölenlere başsağlığı dileyip, maddi yardımlarda bulunan Arap
ülkelerini şiddetle kınadı. Din adamı Şii parlamenter Celalettin El-Sagir, ABD
faciası dolayısıyla başsağlığı dileyen ve 100 milyon dolar yardımda bulunan
Katar devletinin tutumundan dolayı üzüntü duyduğunu ifade etti. Sagir, “Irak’ta
neden her gün insanlar hayatlarını kaybediyorlar? Ve Arap devletleri buna
neden sessiz kalıyorlar?” diye sitemde bulundu. El-Sagir, Dışişleri
1
Bakanlığından, bu facianın Irak’ın Arap ülkelerine karşı yürüttüğü politikasında
bir dönüm noktası olmasını istedi. (www.nahrain.com)
•
Irak'ta direnişçiler, başkent Bağdat'ta sıkı güvenlik önlemleriyle korunan Đçişleri
Bakanlığı binasına saldırdı. Saldırıya 30 silahlı kişinin katıldığı ve saldırıda 10
adet arabanın kullanıldığı bildirildi. Yetkililer, yaklaşık 10 dakika süren ani
baskında, iki polisin öldüğünü, 5 polisin de yaralandığını söylediler. Polis
yetkilisi Falah El-Hamdani, füze ve otomatik silahlarla saldıran direnişçilerin,
kısa süren çatışmanın ardından çekildiklerini belirtti. Saldırının ardından 4
kadar Amerikan Apaçi ve Blackhawk helikopterinin bölge üzerinde uçtuğu
gözlendi. Saldırganların zayiat verip vermedikleri bilinmiyor. (AA)(AP)
(www.nahrain.com)
•
Kerkük bölgesinde yasadışı olarak tutuklanmış olan ve Kürt bölgesindeki
cezaevlerinde tutulan, 50 Arap’ın serbest bırakıldığı açıklandı. Kürt ve Arap
politikacıları ile ABD yetkilileri arasında yapılan anlaşma sonucunda bu
kişilerin serbest bırakıldığı bildirildi. Kerkük Đl Meclisi’nin üyesi Sami Abdullah
(Arap) bunun ilk adım olduğunu söyledi. Ayrıca anlaşmaya göre, kanunsuz bir
şekilde tutuklananların ya serbest bırakılacaklarını ya da Kürt bölgesi dışında
bir yerde mahkeme önüne çıkarılacaklarını sözlerine ekleyerek, atılan bu
adımın Kerkük’te durumun sakinleşmesine yardımcı olacağını bildirdi. Polis ve
tutuklanan bazı kişilerin açıklamalarına göre, KDP ve KYB’ye ait güvenlik
güçleri aylardan beri yüzlerce Arap ve Türkmeni yasadışı bir şekilde
tutuklamaya devam etmekte, tutuklananlara ise çeşitli işkenceler
yapmaktadırlar. Abdullah Sami, tutukluların serbest bırakılmaları için ABD
güçlerinin baskı yaptığını ve bunların 6 ay ile bir yıl arasında Kürt
cezaevlerinde kaldıklarını bildirdi. (www.irakna.com) (www.nahrain.com)
•
Irak'ta altyapıya sabotaj eylemlerinin engellenmesi için havadan yapılacak
denetimlerde Ürdün yapımı askeri uçaklar kullanılacak. Jordan Times
gazetesinin haberine göre, iki ülke arasında 2004'te yapılan bir sözleşme
uyarınca, Ürdün Irak'a 16 adet iki kişilik Sama CH2000 tipi askeri keşif ve
denetim uçağı teslim edecek. Uçakları üreten Ürdün Havacılık Sanayi
şirketinin Müdürü Muayyed Samarray, uçakların sabotaj eylemlerini
engellemek dahil olmak üzere keşif ve denetim amaçlı kullanılacağını belirtti.
Otomatik pilot sistemiyle de donatılan uçakları kullanacak Iraklı pilotlara Ürdün
şirketince eğitim verilecek. Gazete, Irak hava kuvvetlerinin yeniden
oluşturulmasına yönelik Amerikan yardımı çerçevesinde yapılan ihalenin
bedelinin 12 milyon dolar olduğunu yazdı. (AA)(AFP)
•
Irak yönetimi, devrik Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in yargılanmasına 19
Ekim'de başlanacağı haberini doğruladı. Hükümet sözcüsü Leys Kubba,
Saddam ile birlikte 3 kişinin, anayasa taslağıyla ilgili referandumun 15 Ekim'de
yapılmasından 4 gün sonra mahkemeye çıkacaklarını söyledi. Başarısız bir
suikast girişiminin ardından 1982 yılında Duceyl'de Şiilerin öldürülmesiyle ilgili
suçlamadan yargılanacak Saddam, suçlu bulunması halinde ölüm cezasına
çarptırılabilecek. (AA)(AP)
•
Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin Türkiye’yi ziyaret talebine rağmen
Ankara’nın davette bulunmadığı yönündeki haberlere Kürdistan Yurtseverler
2
Birliği’nden tepki geldi. Kürdistan Yurtseverler Birliği Türkiye Temsilcisi Bahros
Galali, Irak Cumhurbaşkanı Talabani’nin Ankara’yı ziyaret etmek için herhangi
bir talepte bulunmadığını söyledi. Galali, Talabani’nin Anayasa çalışmaları
nedeniyle dış gezilere zamanı olmadığını bildirdi. (NTV)
Orta Doğu
•
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Đsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesini
tamamlamasının hemen ardından, Orta Doğu barış görüşmelerinin yeniden
başlatılması gerektiğini söyledi. Abbas, Filistin devletinin gelecek yıl kurulması
umudunu da dile getirdi. Mahmud Abbas, ''Filistin devletinin gelecek yıl
kurulacağı umuduna sahibiz. Önemli olan, bir devlete sahip olmamız'' dedi.
Abbas, yönetimdeki El-Fetih hareketi dışında kalan çeşitli militan grupları üç
hafta içinde merkezi kontrolün altına sokacağı sözü de verdi. (AA)(AP)
•
Mısır askerlerinin, Đsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilme planının bir parçası
olarak yapılan anlaşma uyarınca Gazze sınırında konuşlanmaya başladığı
bildirildi. Yaklaşık 750 hafif silahlı Mısır muhafızının, Mısır ve Đsrail arasında
imzalanan anlaşma uyarınca sınır boyunca görev yapacağı kaydedildi. Đsrail
Savunma Bakanlığı, askerlerin ilk bölümünün dün konuşlanmaya başladığını
açıkladı. Geçen hafta imzalanan anlaşma uyarınca, Mısır muhafızları, Gazze
Şeridi'yle Mısır arasındaki 14 kilometrelik sınıra konuşlandırılacak. (AA)(AP)
•
Mısır’da Çarşamba günü yapılacak Devlet Başkanlığı seçimleri için adayların
kampanyaları dün sona erdi. Beşinci kez seçilmesine kesin gözüyle bakılan
Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, dünkü seçim mitinginde taraftarlarına son
kez seslendi. Mübarek’e karşı yarışacak 9 adaydan, Eymen Nur, en iddialı
rakip olarak görülüyor. Nur, Devlet Başkanı Mübarek’i yıllardır ülkeyi baskı
altında yönetmek, ekonomik kriz ve işsizliğe yol açmakla suçluyor. Eymen Nur,
dün Kahire'nin merkezindeki Tahrir meydanında düzenlediği mitingde,
yaklaşık 4 bin kişiye hitap etti. Nur, af taahhüdünde bulundu ve olağanüstü hali
kaldıracağını, Müslüman Kardeşler Örgütü'ne siyasi parti kurma hakkı
tanıyacağını ve liberal ekonomiyi Mısır'a getireceğini söyledi. (AA)(VOANEWS)
•
Filistin'de düzenlenen yönetim karşıtı gösteride protestocularla güvenlik
kuvvetleri arasında çatışma çıktı. Đş talep eden Filistinlilerin, Han Yunus'taki
belediye binası önünde toplandıkları ve polise taş ve molotofkokteyli atarak
saldırdıkları bildirildi. (AA)(AP)
•
Haaretz gazetesinin haberine göre, Đsrail, Dubai'de son haftalarda mensupları
resmi olarak işadamı şeklinde tanıtılan ''gizli bir diplomatik misyon'' açtı. Đsrail
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mark Regev, bu iddiayı yalanlarken, Haaretz
gazetesi, üç Đsrailli diplomat ve yabancı ülkelerin pasaportlarına sahip
eşlerinin, yerel makamların onayıyla Dubai'ye geldiklerini yazdı. Gazete,
BAE'nin Đsrailli yüksek teknoloji şirketleri için önemli bir ekonomik potansiyele
sahip olduğunun altını çizerek, tanınmasa da bu gizli misyonun ''büyük bir
başarı'' olduğu değerlendirmesinde bulundu. Haaretz, BAE ve diğer Arap
ülkelerindeki radikal dinci muhalefetin eleştirileri oklarından kurtulmak için
diplomatik misyonun gizli tutulduğunu yazdı. Đsrail'in Türkiye dışında
3
Müslüman ülkelerden Mısır, Ürdün ve Moritanya ile büyükelçi düzeyinde
diplomatik ilişkisi bulunuyor. (AA)
Kafkasya ve Orta Asya
•
Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de ''Seçimler ve Demokrasinin Geliştirilmesi''
konulu toplantı yapıldı.
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Terry Davis,
toplantıda yaptığı konuşmada, Azerbaycan'da 6 Kasım 2005 tarihinde
düzenlenmesi öngörülen parlamento seçimlerinin Avrupa standartlarına uygun
yapılmasının önemine işaret ederek, bunun ülkenin demokratikleşmesine katkı
sağlayacağını belirtti. Ülkenin geleceğinin sorumluluğunun Azerbaycan
yönetimi ve halkında olduğunu ifade eden Davis, bu konuda Avrupa'nın
sadece destek verebileceğini kaydetti. Azerbaycan hükümetiyle muhalefet
arasında başlatılan diyaloga da değinen Davis, bu diyalogun parlamento
seçimlerinden sonra da sürdürülmesinin gerektiğini ve yönetimle sivil toplum
örgütleri arasında mevcut boşluğun kapatılmasına katkı sağlayabileceğini
söyledi. (AA)
•
Norveç petrol şirketi Statoil, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattına,
Hazar denizi altından yapılacak Aktav-Bakü boru hattı ile Kazak petrolünün
katacak bir projeye katılmaya hazır olduğunu açıklandı. Statoil Kazakistan Baş
Direktörü Per Einar Rettedal, Kazakistan'ın BTC projesine katılmasına ilişkin
anlaşmanın bu yıl içinde Kazakistan ile Azerbaycan arasında imzalanmasının
beklendiğini söyledi. Söz konusu anlaşma imzalandıktan sonra Kazak
petrolünün BTC'ye ulaştırılması için bazı projeler düşünülüyor. Bu projeler
arasında Aktav ile Bakü arasında Hazar denizi altından yapılacak bir boru hattı
projesi de bulunuyor. Rettedal, Statoil şirketinin Hazar denizi altından AktavBakü petrol boru hattı yapımı projesinde yer almaya hazır olduğunu,
Kazakistan tarafının da böyle bir projeyi göz ardı etmediğini söyledi. BTC
projesinde yüzde 8.71 paya sahip olan Statoil, Hazar'ın Kazakistan sektöründe
Kazakistan ile petrol üretimi konusunda da geçen yıl bir mutabakat protokolü
imzalamıştı. (AA)
•
Rusya Savunma Bakanı Sergey Ivanov, Türkiye'ye stratejik işbirliği çağrısı
yaptı.Türkiye'nin Rusya ile bir askeri işbirliği anlaşması imzalayan ilk NATO
ülkesi olduğunu vurgulayan Ivanov, iki ülke arasındaki stratejik işbirliğinin ortak
projelerle gerçekleştirilebileceğini söyledi. Yakın çevresince Rusya Devlet
Başkanı Vladimir Putin'in halefi olarak gösterilen Ivanov, Türkiye'ye askeri
sanayi alanında beş somut öneride bulundu:
1. Dünyanın gelişmiş uydularla izlenmesine dönük uzayda askeri
işbirliğine gidilmesi
2. Türk savunma bakanlığı için Rusya'da reaktif sistemler mühimmatı
üretilmesi
3. Đki ülkenin arama-kurtarma gemileri için ortak projeler geliştirmesi
4. Türkiye'de Rus zırhlı araçları ve her tür arazi koşullarında kullanılabilen
'tigr' araçları üretilmesi
5. Rus uçaksavar sistemi 'strelets' ile Aselsan tarafından üretilen hava
savunma sisteminin entegre edilmesi (CNN TURK)
4
Avrupa Birliği
•
Güney Kıbrıs Rum yönetimi Sözcü Kipros Hrisostomidis, Rum yönetiminin,
Türkiye'den limanlarını açmasını ve ürün sevkiyatındaki tüm engellerin
kaldırılmasını beklediğini belirtti. Hrisostomidis, ''Ankara'nın, 'Kıbrıs
Cumhuriyeti'ni tanımayı reddetmeye devam etmesi ve ek protokolü 10 yeni
üye için de uygulamaması halinde üyelik müzakerelerinin başlamayacağını''
ileri sürdü. Hrisostomidis, ''Türkiye'nin 'kabul edilmez' deklarasyonunun siyasi
ve yasal sorunlar yarattığını ve Türkiye'nin yayımladığı deklarasyonun 17
Aralık 2004 AB Konseyi kararlarına da aykırı olduğu'' iddialarında bulundu. Bu
arada, Fileleftheros gazetesi, ''Rum yönetiminin, Türkiye'nin ek protokolden
kaynaklanan yükümlülükleriyle ilgili koşullarını, 7 Eylül'deki AB Daimi
Temsilciler Konseyi (COREPER) toplantısında masaya koyacağını'' yazdı. (AA)
•
Almanya’da 18 Eylül’de yapılacak genel seçimlere hazırlık olarak dün akşam
Başbakan ve Sosyal Demokrat parti lideri Gerhard Schröder ve Hıristiyan
Demokrat parti lideri Angela Merkel televizyonda karşı karşıya geldi. Merkel
Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine karşı olduğunu tekrarladı. Schröder ise,
Merkel’i, Müslüman bir ülkenin Avrupa Birliği'ne kabul edilmesinin stratejik
önemini anlayamamakla suçladı. Schröder, Türkiye'siz bir Avrupa
olmayacağını belirtti ve ‘’Avrupa dünya üzerinde rol oynamak istiyorsa,
Türkiye’nin Avrupa Birliği'ne alınması gerekir’’ şeklinde konuştu. Berliner
Kurier gazetesi, ''Gerhard'ın son zaferi'' başlığıyla yayımladığı haberde,
kamuoyu yoklamalarına göre tartışmanın galibi olarak Başbakan Gerhard
Schröder'in görüldüğü, ancak bunun yine de 18 Eylül'de yapılacak genel
seçimde kendisi için yeterli olmayacağı görüşüne yer verdi. Bild, Berliner
Kurier ve Die Welt gazeteleri de ZDF televizyonu tarafından yapılan kamuoyu
yoklamasının sonuçlarına yer vererek, halkın yüzde 48'inin Schröder'i, yüzde
28'inin de Merkel'i tartışmanın galibi olarak gördüğünü, yüzde 24'ünün ise her
ikisinin de iyi tartıştığı görüşünde olduğunu yazdılar. (VOANEWS) (AA)
Dünya Basını
Financial Times gazetesinin başyazarı tarafından kaleme alınan makalede,
AB'nin sözünü mutlaka tutması gerektiği belirtilerek, buna karşılık Türkiye'nin
de ifade özgürlüğü konusundaki taahhüdünü yerine getirmesi gerektiği
kaydedildi. Yapılan bütün tartışmalara ve bölünmelere rağmen, AB'nin gelecek
ay içinde Türkiye ile müzakerelere başlayacak gibi göründüğünü ifade eden
FT başyazarı, Fransa ve Hollanda halklarının geçen aylarda yapılan
referandumlarda AB Anayasası'nı reddetmelerine rağmen, üye ülkelerin büyük
bölümünün, Türkiye'ye aralık ayında verilen sözün tutulmamasının birliğe
zarar vereceği gerçeğini gördüğünü bildirdi. ''Fransa, Almanya, Avusturya ve
Kıbrıs Rum kesimi tarafından ortaya konulan bazı itirazların yolu tıkayan birer
blok haline dönüşmesine ilişkin tehdide'' de dikkat çeken başyazar, ''Avusturya
ve Almanya'da ortaya konulan itirazların, Türkiye'nin büyük ve yoksul
nüfusunun ötesinde Müslüman olması ve gerçekten Avrupalı olmaması fikri
çevresinde yoğunlaştığını'' savundu.
5
Financial Times, bugünkü bir diğer başyazısında, Türkiye'nin Avrupa Birliği
üyeliğine karşı çıkan, Alman muhafazakar lider Angela Merkel'e destek
vermiş. Yazının başlığı, "Avrupa'nın niçin Merkel'in zaferine ihtiyacı var".
Financial Times, ekonomik gerekçelerle, Merkel'in arkasında: "Almanya
seçimleri, Almanlara, ülkenin ekonomi politikasında, gerçek bir değişim fırsatı
veriyor. Ancak bu, Avrupa'nın geriye kalan ülkeleri için de geçerli. Çünkü
Merkel'in zaferi, Avrupa Birliği çapında da, ekonomik reformların yolunu
açacaktır. Almanya, Gerhard Schröder'in başbakanlığında; içe kapalı,
korumacı ve Avrupa Komisyonu'nun, mallar-hizmetler ve piyasaları
liberalleştirmeye yönelik çabalarına giderek daha da düşmanca yaklaşan bir
ülke oldu."
Alman gazetesi Frankfurter Rundschau ise Avrupa Birliği'nin, Türkiye'nin
Kıbrıs'ı tanımayı reddetmesi karşısında takındığı tutumun hayal kırıklığı
yarattığı görüşünde. Gazeteye göre, birlik üyesi ülkelerin dışişleri bakanları,
geçen hafta Türkiye'yle müzakerelere başlamayı geciktirmeyerek, bir cesaret
eksikliği sergiledi: "Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyeliğini, kaçınılmaz olarak
Ukrayna'nın üyeliği izleyecek. Bu da birliği zayıflatacak. Avrupa Birliği,
sınırlarıyla yüzleşmedikçe de, vatandaşları, referandumlarla da, Türkiye'nin
üyeliğini reddecek."
Avusturya gazetesi Der Standard ise özellikle Almanya'da Hıristiyan
Demokratların Türkiye için önerdikleri imtiyazlı ortaklık formülünün, Avrupa
Birliği'nin güvenilirliğini zayıflatacağı görüşünde. Gazete bu noktada daha
önce Türkiye'ye, 1999'da adaylık statüsü tanındığını, 2004'te de müzakerelere
başlama sözü verildiğini yazmış.
6