EGE BÖLGESĐ SANAYĐ ODASI HAZĐRAN AYI MECLĐS TOPLANTISI Ender YORGANCILAR Yönetim Kurulu Başkanı 28 Haziran 2010 EGE BÖLGESĐ SANAYĐ ODASI ULUSAL ĐSTĐHDAM STRATEJĐSĐ • Eğitim Đstihdam Đlişkisinin Güçlendirilmesi • Đşgücü Piyasasının Esnekleştirilmesi • Kadınlar, Gençler ve Dezavantajlı Gruplar • Đstihdam-Sosyal Koruma Đlişkisinin Güçlendirilmesi EGE BÖLGESĐ SANAYĐ ODASI 2009 YILI ÜRETĐMDEN SATIŞLARINA GÖRE EGE BÖLGESĐ’NĐN 17 MĐLYON TL BARAJINI AŞAN BÜYÜK SANAYĐ KURULUŞLARI DEĞERLENDĐRMESĐ 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 Büyük Firma Listesinde Özel Firma Kamu 99 Firma 1 Firma Ar-Ge Çalışması Olan 44 Firma Yabancı Sermayeli 26 Firma Zarar Bildiren 21 Firma Kar Bildiren 79 Firma 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 BÜYÜK FĐRMANIN ĐLLERE GÖRE DAĞILIMI Firma Sayı Sayısı 2009 Pay (%) Firma Sayı Sayısı 2008 Üretimden Satış Satış 2009 (Milyon TL) Üretimden Satış Satış 2008 (Milyon TL) Pay (%) ĐZMĐR 70 23.206 70,5 67 32.841 74,4 MANĐSA 15 6.885 20,9 17 7.350 16,7 DENĐZLĐ 8 1.708 5,2 8 2.446 5,5 AYDIN 3 741 2,3 4 331 0,7 KÜTAHYA 2 233 0,7 2 688 1,6 UŞAK 2 144 0,4 - - - MUĞLA - - - 2 484 1,1 TOPLAM 100 32.917 100 100 44.140 100 Đl 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 BÜYÜK FĐRMA ĐÇĐNDE EN YÜKSEK ÜRETĐMDEN SATIŞ GERÇEKLEŞTĐREN ĐLK 10 FĐRMA (Milyon TL) 2009 SIRA 2008 SIRA 1 1 TÜPRAŞ-TÜRKĐYE PETROL RAFĐNERĐLERĐ A.Ş ĐZMĐR RAFĐNERĐ MÜDÜRLÜĞÜ 2 3 VESTEL ELEKTRONĐK SAN. TĐC. A.Ş. 3 2 4 FĐRMA SEKTÖ SEKTÖR ÜRETĐ RETĐMDEN SATIŞ SATIŞ Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri 5.389 Elektronik 2.608 HABAŞ SINAĐ VE TIBBĐ GAZLAR ĐSTĐHSAL ENDÜSTRĐSĐ A.Ş. ĐZMĐR ŞUBESĐ Kimya 2.520 4 PETKĐM PETROKĐMYA HOLDĐNG A.Ş. Kimya 2.028 5 5 PHILSA PHILIP MORRIS SABANCI SĐGARA VE TÜTÜNCÜLÜK SAN. VE TĐC. A.Ş. Tütün 1.533 6 9 VESTEL BEYAZ EŞYA SAN. VE TĐC. A.Ş. Elektrik Cihazları 1.155 7 8 ERBAKIR ELEKTROLĐTĐK BAKIR MAM. A.Ş. Elektrik Cihazları 870 8 10 EGE LĐNYĐTLERĐ ĐŞLETMESĐ MÜESSESESĐ MÜD. (KAMU) Maden 826 9 6 ĐZMĐR DEMĐR ÇELĐK SANAYĐ A.Ş. Demir Çelik X 10 17 JTI TÜTÜN ÜRÜNLERĐ SANAYĐ A.Ş. Tütün 603 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 BÜYÜK FĐRMA ĐÇĐNDE EN YÜKSEK ĐHRACAT GERÇEKLEŞTĐREN ĐLK 10 FĐRMA SIRA FĐRMA SEKTÖ SEKTÖR 1 VESTEL ELEKTRONĐK SAN. TĐC. A.Ş. Elektronik 2 TÜPRAŞ-TÜRKĐYE PETROL RAFĐNERĐLERĐ A.Ş ĐZMĐR RAFĐNERĐ MÜDÜRLÜĞÜ 3 HABAŞ SINAĐ VE TIBBĐ GAZLAR ĐSTĐHSAL ENDÜSTRĐSĐ A.Ş. ĐZMĐR ŞUBESĐ 4 VESTEL BEYAZ EŞYA SAN. VE TĐC. A.Ş. 5 PETKĐM PETROKĐMYA HOLDĐNG A.Ş. 6 ĐZMĐR DEMĐR ÇELĐK SANAYĐ A.Ş. 7 INDESIT COMPANY BEYAZ EŞYA SAN. VE TĐC. A.Ş. 8 ÖZKAN DEMĐR ÇELĐK SANAYĐ A.Ş. Demir Çelik 9 MENDERES TEKSTĐL SAN. TĐC. A.Ş. Dokuma ve Kombine Tesisler 10 JTI TÜTÜN ÜRÜNLERĐ SANAYĐ A.Ş. Tütün Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri Kimya Elektronik Kimya Demir Çelik Soğutma 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 BÜYÜK FĐRMA ĐÇĐNDE EN YÜKSEK ĐSTĐHDAM SAĞLAYAN ĐLK 10 FĐRMA SIRA FĐRMA SEKTÖ EKTÖR 1 VESTEL ELEKTRONĐK SAN. TĐC. A.Ş. Elektrik Cihazları 2 VESTEL BEYAZ EŞYA SAN. VE TĐC. A.Ş. 3 MENDERES TEKSTĐL SAN. TĐC. A.Ş. 4 HUGO BOSS TEKSTĐL SANAYĐ LTD. ŞTĐ. 5 BMC SANAYĐ VE TĐCARET A.Ş. 6 EGE LĐNYĐTLERĐ ĐŞLETMESĐ MÜESSESESĐ MÜD. (KAMU) Maden 7 PETKĐM PETROKĐMYA HOLDĐNG A.Ş. Kimya 8 KESKĐNOĞLU TAVUKÇULUK VE DAMIZLIK ĐŞLETMELERĐ SAN. VE TĐC. A.Ş. 9 DELPHI OTOMOTIVE SYSTEMS LTD. ŞTĐ. EGE SERBEST BÖLGE ŞUBESĐ 10 HABAŞ SINAĐ VE TIBBĐ GAZLAR ĐSTĐHSAL ENDÜSTRĐSĐ A.Ş. ĐZMĐR ŞUBESĐ Elektronik Dokuma ve Kombine Tesisler Dış Giyim Taşıt Diğer Ulaşım Araçları Gıda Otomotiv Yedek Parça Kimya 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 50.000 48.000 46.000 44.000 42.000 40.000 38.000 36.000 34.000 32.000 30.000 28.000 26.000 24.000 22.000 20.000 SATIŞLAR (Milyon TL) 48.491 41.710 44.073 35.317 35.888 36.161 33.987 32.917 23.706 Üretimden Satışlar 21.785 2005 2006 Toplam Ciro 2007 2008 CARĐ DEĞĐŞĐM (%) 2009 REEL DEĞĐŞĐM (%) 2007/2008 2007/2009 2008/2009 2008/2009 Üretimden Satışlar 21,9 -9 - 25,3 - 29 Toplam Ciro 16,3 -15,3 - 27,2 - 30,9 Krize 2008’in son 3 ayında yakalanan firmalarımız, 4 yıldır üretimlerini artırırken, yaşanan talep daralmasının satışlar üzerindeki olumsuz etkisi rakamlardan da gözlenmektedir. Cari değişime göre satışlarda %25, enflasyondan arındırılmış reel değişime göre de %30’luk azalma söz konusudur. 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ ĐSTĐHDAM SAYISI (Kişi) 85.000 ÜCRETLER (Milyon TL) 2.900 80.000 82.197 71.589 75.000 72.922 70.000 65.000 60.000 2.276 2.400 68.835 64.329 1.900 2.115 2.354 1.575 1.400 55.000 2005 1.860 2006 2007 2008 2009 50.000 2005 2006 2007 2008 2009 CARĐ DEĞĐŞĐM (%) Đstihdam Ücret REEL DEĞĐŞĐM (%) 2007/2008 2007/2009 2008/2009 2008/2009 -11,3 -17,5 -7,0 -12 3,4 -7,0 -10,1 -14,7 Krizin önce ihracat ve akabinde üretimi sekteye uğratmasının en acı sonucunu istihdamda görmekteyiz. Đşsizlik bugün ülkenin acil çözüm üretmesi gereken en hassas sorunu haline gelmiştir. Buna paralel olarak ücretlerde de gerileme söz konusudur. 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ KAR/ ZARAR DURUMU (Milyon TL) 3.500 2.943 3.173 3.000 2.954 2.500 2.970 2.173 2.000 2.669 2.176 1.990 1.500 1.000 954 766 439 500 515 - 2005 183 2006 203 2007 Bilanço Karı 285 2008 Bilanço Zararı CARĐ DEĞĐŞĐM (%) 2007/2008 2007/2009 Bilanço Karı - 7,3 - 6,9 Bilanço Zararı 278,0 Net Kar - 26,7 2009 Net Kar REEL DEĞĐŞĐM (%) 2008/2009 2008/2009 0,4 - 4,8 40,6 -62,8 - 64,7 - 10,1 22,6 16,4 Geçmiş yıllarda likidite rüzgarının etkisiyle firmalarımızın karlarında artışlar gözlenmiş ancak, krizle birlikte 2008 yılında özellikle zarar hanesinde beklenmeyen artışlar yaşanmıştı. 2009 yılına hazırlıklı giren firmalarımız bilançolarında ve maliyetlerinde yaptıkları revizelerle bu zararı telafi etmeye çalışmışlardır. Karda 0,4’lük artışa karşın değişiklik olurken, zararda %63’lük azalma net karın %23 artmasına sebep olmuştur. 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ DIŞ TĐCARET (Milyon $) 22.500 20.500 18.500 14.737 16.500 14.500 20.252 12.062 11.021 12.500 10.500 8.500 6.500 13.576 8.121 9.855 5.600 11.183 Đhracat (Milyon $) Đthalat (Milyon $) 8.555 4.500 2005 2006 2007 2008 CARĐ DEĞĐŞĐM (%) 2009 REEL DEĞĐŞĐM (%) 2007/2008 2007/2009 2008/2009 2008/2009 ĐHRACAT 21,4 -23,5 -37,0 -40,2 ĐTHALAT 37,4 -25,4 -45,7 -48,5 132 milyar dolar ihracat yapan Türkiye’nin dış ticaret toplamından bölgemiz firmalarının aldığı pay %10 iken, 2009 yılında ihracatın payı %8,4’e, ithalatın da %7,8’e gerilemiştir. Satışlar ile aynı ivmeyi takip eden ihracat verileri duran talebin ardından %37 oranında azalmıştır. 100 Büyük firmanın dış ticaret açığına katkısı bu sene de devam etmiştir. Bunda en büyük pay sahibi emtia fiyatlarındaki artış ve dışa bağımlı yapımızdır. Ne yazık ki, sonuçta ara mallarını ithal eden bir ülke haline geldik. 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 BÜYÜK FĐRMANIN SEKTÖRLERE GÖRE DIŞ TĐCARETĐ (Milyon $) Đhracat Đhracat Pay (%) Đthalat Đthalat Pay (%) Dış Ticaret Açığı GIDA, ĐÇKĐ, TÜTÜN 930 10,9 902 8,2 28 DOKUMA, GĐYĐM, DERĐ, AYAKKABI 544 6,4 113 1,0 430 1.474 17,2 1.016 9,2 458 75 0,9 171 1,6 -96 2.513 29,4 6.212 56,5 -3.699 TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI 491 5,7 132 1,2 359 METAL ANA 810 9,5 962 8,7 -152 4 0,0 0 0,0 4 3.893 45,5 7.477 68,0 -3.584 MADENCĐLĐK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 258 3,0 42 0,4 215 METAL EŞYA, MAKĐNA VE TEÇH. 77 0,9 96 0,9 -18 2.364 27,6 2.114 19,2 250 487 5,7 254 2,3 233 3.186 37,2 2.506 22,8 680 8.552 100 10.999 100 -2.447 Sektö Sektör TÜKETĐM KAĞIT VE BASIM KĐMYA, PETROL, LASTĐK, PLASTĐK DĐĞER ĐMALAT ARA ELEKTRĐK - ELEKTRONĐK TAŞIT ARAÇLARI YATIRIM TOPLAM Net Đhracatçı Net Đthalatçı 2009 YILI 100 BÜYÜK FĐRMA DEĞERLENDĐRMESĐ 100 BÜYÜK FĐRMANIN DIŞ TĐCARETĐNĐN ÜRETĐMDEN SATIŞLAR ĐÇĐNDEKĐ PAYI Đhracat / Satış (%) Đthalat / Satış (%) GIDA, ĐÇKĐ, TÜTÜN 22,4 21,6 DOKUMA, GĐYĐM, DERĐ, AYAKKABI 80,1 16,7 30,5 20,9 KAĞIT VE BASIM 18,6 41,7 KĐMYA, PETROL, LASTĐK, PLASTĐK 32,8 83,8 TAŞ VE TOPRAĞA DAYALI 45,8 12,3 METAL ANA 40,7 52,2 DĐĞER ĐMALAT 6,0 0,0 34,8 69,3 MADENCĐLĐK VE TAŞ OCAKÇILIĞI 24,4 4,0 METAL EŞYA, MAKĐNA VE TEÇH. 33,0 40,9 ELEKTRĐK - ELEKTRONĐK 71,9 62,2 TAŞIT ARAÇLARI 57,1 29,6 59,0 45,2 40,1 52,1 Sektör TÜKETĐM ARA YATIRIM TOPLAM EGE BÖLGESĐ SANAYĐ ODASI Teşekkürler