15. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu * 01-04

15. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu * 01‐04 Temmuz 2009 * Rize Genetik Belirteçler ve Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Kullanımı Sevan AĞDAMAR1*, Tülin ARSLAN1 1 Muğla Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Yetiştiricilik Bölümü, MUĞLA * E‐posta: [email protected] Özet Biyolojik çeşitliliğin alt türlerinden biri olan genetik çeşitlilik; mutasyon, göç, doğal seleksiyon, populasyon büyüklüğü ve eşleşme modelleri ile şekillenen bir türün gen havuzundaki kalıtsal bilginin zenginliği olarak ifade edilebilir. Genetik çeşitliliğin araştırılmasında kullanılan önemli araçlardan bir tanesi genetik belirteçlerdir. Genetik belirteçler, su ürünleri yetiştiriciliğinde doğru anaç yönetim stratejilerinin geliştirilmesi ve genetik iyileştirme olmak üzere başlıca iki amaç doğrultusunda kullanılırlar. Özellikle balık yetiştiriciliğinde, az sayıda anaç ile üretim yapılması kendileşme riskini de beraberinde getirmektedir. Bu durum üretim verimliliğinde düşüşlere, deformasyonlar ile hastalıklar gibi nedenlerden dolayı ekonomik kayıplara ve gelecekte yapılması planlanan seleksiyonlardan elde edilecek genetik kazanç potansiyelinin azalmasına neden olmaktadır. Doğru anaç yönetim stratejilerinin oluşturulmasının yanında, genetik belirteçlerin su ürünleri yetiştiriciliğinde sık kullanıldığı alanlardan bir tanesi de genetik iyileştirmedir ve belirtece dayalı seleksiyonun (marker assisted selection veya MAS) temelini oluşturmaktadır. MAS yardımı ile populasyon içi ve populasyonlar arası yüksek genetik çeşitliliğe sahip bireyler belirlenebilir, biyoteknolojik metotlara ihtiyaç duyulmadan gelecek nesillerin daha üstün özelliklere sahip bireylerden oluşturulması sağlanabilir. Bu çalışmada, genetik belirteçler ve su ürünleri yetiştiriciliğinde kullanımı geniş bir şekilde ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Su ürünleri yetiştiriciliği, genetik belirteçler, anaç yönetimi, anaç ıslahı 205