ÖZEL EGE LİSESİ EFE ŞENOĞLU 10/C 55 İZMİR 2015 BİR LİSELİ GÖZÜNDEN TÜRK ORTAÖĞRETİMİ Bir ülkenin okullarının ve özellikle de ortaöğretim kurumlarının başarısı dünyada CIS gibi pek çok kurum tarafından da kabul edildiği gibi küreselleşen dünyada var olabilecek öğrenci yetiştirme, öğrencilere temel bilimlere dair temel becerileri öğretme, okul içinde hem yönetimin, hem öğretici kadroların hem de öğrencilerin etik değerlerle hareket etmesi ve öğrencilerin hayatlarının devamında da etik değerlere bağlı kalmasını teşvik etme, öğrencinin dersler dışındaki sosyal, fiziksel ve psikolojik gelişiminin okul tarafından pozitif bir yönde olmasını sağlamak gibi bazı evrensel standart olarak da adlandırabileceğimiz faktörler bulunur. Bu çalışmada Türk ortaöğretiminin bu değerler çerçevesinde incelenmesi ve sorunların ve gelişmelerin tespit edilmesi ardından da tespit edilen sorunlara yönelik çözüm önerileri dile getirilmiştir. Günümüzde var olmak ve ileri gitmek isteyen bir devletten kuruma, kurumdan bireye kadar herkes küreselleşen düzene ayak uydurmak zorundadır. Eğitim de bu noktada küresel düzene ayak uydurmakla kalmayan, o düzene yön veren bireyler ve onların yönettiği kurumlar şekillendirmek ve dolaylı olarak da küresel sahnede güçlü bir ülke yaratmak anlamında en temel araç olmalıdır. Günümüzde her dalın kendisine ait alt dallar ürettiği, çeşitlendiği bir çağda yaşamaktayız. Bu çağda Türk eğitim sistemimizin temel bilimlere ait bilgilere sorgulama, sorulara cevap arama yetenekleri geliştirmektense detaylı ve temelden uzak bilgilerin olduğu gibi öğrenciye yüklenmesi durumunun öğrencilerin uluslararası kurumlar tarafından objektif olarak değerlendirildikleri zaman öğrencilerimizin temel becerilere hakim olma oranlarının sıralamalarda çok düşük olmasından da çıkarabileceğimiz gibi kötü durumdadır. PISA sınavında öğrencilerin %52’si okuma becerileri alanında 6 üzerinden 1 veya 2 almakta ve 6 alan öğrencilerimiz %1’den daha az, matematikte öğrencilerimizin %42’si yine 6 üzerinden 1 veya 2 almakta ve 6 alan öğrencilerimiz yine %1’in altında, fen becerilerinde de durumuzun pek parlak olmadığı ve kümülatif puanlarda 66 üye ülke arasından 44. olmamız gerçekleri karşımıza öğrencilerimizin temel becerilere hakim olma konusunda çok eksik oldukları ve yüksek becerilere sahip öğrenci yetiştirmekte sorunlar yaşadığımız anlamına gelir. Bu durumun sebebi ise şüphesiz ki öğrencilerimizin karşılaştıkları müfredatlar ve okul ortamıdır. 2004 yılından itibaren eğitimde teknolojik altyapılar yeni okul yapımları gibi projelerin eğitimin niteliğini arttıramadığı çok açıktır. Müfredatımız detaylı bir biçimde incelendiği takdirde ABD’de prestijli üniversitelerin istedikleri SAT Subject Test kapsamındaki konuların büyük bir kısmı okullarımızda uygulanan zorunlu müfredat çerçevesinde 9. Sınıfın sonuna doğru büyük bir ölçüde işlenip 10-11-12. Sınıflarda çoğunlukla bilimlerin üniversitelerde giriş dersleri kapsamındaki konuların ve ileri seviye konuların öğrencilerimize anlatıldığı gözlemlenmektedir. Bu kadar yoğun bir müfredatın öğrencilerimize anlatılması ve bundan yarar sağlanması için sağlam temel becerilere sahip olan öğrencilere bu konular anlatılmalıdır ve bu konuda çok büyük eksiklerimizin olduğu PISA sınavı gibi pek çok sınavla da görülmektedir. Bu sorunu çözmek için müfredatımızı acilen temel beceri odaklı bir hale getirmek ve ortaöğretimin ilk öğretimden gelen öğrencilerin detaylı bir analizi sonucu şekillenen eğitimle zenginleştirilmesi gerekmektedir. Temel becerileri kazanan öğrencilerimize ise ilerideki hayatlarında yer edinmesini istedikleri alanlara yoğunlaşmaları için Amerika’da AP, İngiltere’de A level sistemleri gibi seçmeli ancak öğrencilerin bu 2 programları seçtikleri takdirde somut faydalarını görecekleri programlar durumundayız. Bu açıdan da ÖSYS’nin büyük bir engel olduğu kaçınılmaz olarak ulaşacağımız bir sonuçtur. ÖSYS gibi YGS ve LYS sınavlarının ağırlıklı olarak rol aldığı bir sistemin öğrencilerin soru tiplerine yoğunlaşarak konuların temel prensiplerine yoğunlaşamamaları, dört yıllık ortaöğretim süresince bu kazanımları genellikle lise son sınıfta edinmeye çalıştıkları oldukça sağlıksız bir eğitim konsepti olduğu bir eğitim programı öğrencilerin kendilerini profesyonel ve sosyal hayatta sınavlar ve okul kadar etkileyecek ders dışı aktivitelere, spor ve sanata yönelmelerine, temel becerilere halihazırda hakim olan öğrencilerin kendilerini ileri seviyelere çıkaracak programlara dahil olurken kafalarında soru işaretleri oluşmasına neden olmaktadır. Bundan dolayı müfredatımızla beraber üniversiteye ve profesyonel hayata öğrencileri nasıl yerleştirdiğimizi de gözden geçirmek durumundayız. Öğrencileri bir sınavın yerine dört yıllık hatta o güne kadar kendilerini akademik beceriler açısından ne ölçüde geliştirdiklerini ve okul içi ve dışında akademik aktivitelerin yanı sıra sosyal açıdan nasıl bir eğitim aldıklarını ölçüt olarak alan bir model, hem akademik hem sosyal açıdan öğrencilerin kendilerini daha iyi yetiştirmelerini teşvik edecektir. Okullarda öğrencilere aşılanması gereken önemli unsurlardan birisi de akademik ve sosyal ahlaktır. Günümüzde Türkiye’deki pek çok sorun doğru oturtulmuş bir sosyal ahlakla çözülecektir ve bu sosyal ahlakın öğrencilere verilebilmesi için okulda hem akademik hem sosyal açıdan öğrencilere sosyal ahlakı öğretmen ve yönetimin sadece öğütlerle değil kendi davranışları, şeffaflığı ile vermek durumunda olmalıdır. Sonuç olarak Türk Ortaöğretiminin sorunları genel olarak temel beceri ve spesifik yönlendirme eksiği, lisans yerleştirme sisteminin öğrencileri yanlış yönlendirmesi ve okul içindeki örnek davranışlarla sosyal ahlakın kazandırılmasıdır. 3 Bu çalışmada bu sorunlara bir liseli öğrenci gözünden çözümler getirilmeye çalışılmış ve bazı mevcut gelişmeler ve çözüm önerileri irdelenmeye çalışmıştır. KAYNAKÇA College Board, 2016-2016 Getting Ready For The SAT Subject Test Council of International Schools, Membership Standards Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu, Lise 1. Sınıf Müfredatları Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu, Lise 2. Sınıf Müfredatları Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu, Lise 3. Sınıf Müfredatları Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu, Lise 4. Sınıf Müfredatları British Council ve TEPAV, Türkiye’deki Devlet Okullarında İngilizce Dilinin Öğretimine İlişkin Ulusal İhtiyaç Analizi, Kasım 2013 4