Yazan : Tarık Tümlü adlı bir biyolojist

Konu : Terleme – kohezyon teorisi , bitkilerde su yükselişini açıklayan bir teoridir . Bitkilerde su , üç olay
ile yükselir . Kök basıncı , kılcallık olayı ve terleme – kohezyon teorisi bu durumu açıklayan üç tane
olgudur .
TERLEDĐM !!!
Ceddim baba , ceddim dede …
Hımmm !... Anlamsız bir başlangıç …
Bitki olmak isterdim şu hayatta .
Ne demek bu şimdi …
Terlemek bitkiler için bir kader mi ?
Bitkilerde su , yükselen bir yapı gösterir . 100 metrelik ağaçlarda su nasıl yükselmektedir ? Đşte bu
soruyla ilgili olarak terleme – kohezyon teorisi ortaya atılmıştır . Terleme , bitkilerin yapraklarında olan bir
şeydir . Yapraklardaki stomalardan bitki için fazla olan su terleme yoluyla atılır . Stoma , gözenek
demektir . Dolaşım sistemi bitkilerde taşıma sistemi adını alır . Stomalar , bitkinin gaz alışverişini yaptığı
boşluklardır . Aynı zamanda su kaybının olması için de stomalar iş görmektedir .
Terleme – kohezyon teorisi , yapraklardan su kaybı olunca azalan suyun bitkinin köklerinden gelen suyu
çektiğini ve bu şekilde gövde boyunca suyun yükseldiğini ortaya koyar . Yapraklarda damarlar bulunur .
Bu damarlar , yapraklara terleme yani fazla suyun atılması için suyu taşırlar . Köklerden alınan su , aynı
zamanda inorganik maddeleri de beraberinde getirir . Bu maddeler arasında mineraller de
bulunmaktadır .
Kök basıncı , köklerin bitkilerde suyu emmesidir . Bu emme bir basınç ile oluşmaktadır . Kılcallık olayı
ise odun çeperinin suyu çekmesi ile ilgili bir olaydır . Esas olarak terleme – kohezyon kuvveti suyu
yükselten unsurdur . Kılcallık olayı daha az etkilidir bu konuda . Kök basıncı da bu konuda etkisini
göstermektedir .
Tabii ki stomalardan su kaybının olması aynı zamanda suyun bitkideki durumuyla da ilgilidir . Yani su
bitkilerinde su kaybı en çokken sıcak iklim ve çöl bitkilerinde su kaybı en azdır .
Sadece stoma işin içerisinde değildir . Kovucuk ya da lentisel denilen açıklıklar da su kaybıyla ilgilidir .
Bitkiler , damarlı bitkiler – damarsız bitkiler , çok yıllık bitkiler gibi ayrımlara da uğrarlar . Damarlı
bitkilerde yapraklar vardır . Yaprak ayasının genişliği suyun kaybına bağlıdır . Su bitkilerinde örneğin
nilüfer bitkisinde yapraklar son derece geniş bulunmaktadır .
Kılcallık olayında suyun çekilmesini sağlayan kuvvete adezyon kuvveti denilir .
Bitkilerin çok yıllık – tek yıllık olması onların ömürlerinin uzunluğunu ve yaşayışlarının şeklini belirtir .
27.04.2009 07:59
E – postam : [email protected]
Yazan : Tarık Tümlü adlı bir biyolojist
http://bilgimim.tr.cx adresindeyim .