ankara ün vers tes fen bl mler enst tüsü yüksek l sans tez s vas, çet

ANKARA ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
YÜKSEK LİSANS TEZİ
SİVAS, ÇETİNKAYA-YELLİCE MANYETİT OLUŞUMLARININ MADEN
JEOLOJİSİ
Ceyda ÖZTÜRK
JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
ANKARA
2011
Her hakkı saklıdır
ÖZET
Yüksek Lisans Tezi
SİVAS, ÇETİNKAYA-YELLİCE MANYETİT OLUŞUMLARININ MADEN
JEOLOJİSİ
Ceyda ÖZTÜRK
Ankara Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı
Danışman: Prof. Dr. Taner ÜNLÜ
Çalışma alanı olan Yellice köyü ve yakın çevresinde; Toros platformuna özgü Munzur
kireçtaşları üzerine Maastrihtiyen öncesi yaşta tektonik olarak yerleşmiş olan ofiyolitik
kayaçlar, temeli oluşturmaktadır. Bunların üzerine post-tektonik havza çökelleri (Saya
formasyonu ve Sincan grubu) uyumsuz bir biçimde gelmektedir. Üst Kretase ve/veya
hemen sonrası yaşlı granitik kayaçlar ile Plio-Kuvaterner yaşlı volkanitler sahada
gözlenen magmatik aktiviteyi karakterize etmektedir. Araştırmaya konu edilen ve
ağırlıklı biçimde manyetitlerden oluşan cevher, ofiyolitik kayaçlara özgü
serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar içerisinde konumlanır. Yellice sahasında gözlenen
birincil cevher mineralleri, likid magmatik evreyi karakterize eden; kromit, manyetit,
makinavit kurtçukları içeren pentlandit, pirotin, kübanit lamelleri içeren kalkopirit ve
pirit disseminasyonlarından oluşmaktadır. Kromit, manyetit ve sülfid birlikteliğinden
oluşan bu birincil parajeneze, bir sonraki evreyi karakterize eden serpantinleşme olayı
ile ferromagnezyen minerallerden yoğun biçimde açığa çıkan demir elementinin
oluşturduğu ikincil manyetit oluşumları ve daha az oranlardaki piritler ile silikat
mineralleri eşlik eder. Serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar genelde ortalama; % 20,34
toplam Fe2O3, % 0,2564 MnO, % 33,19 MgO, % 1,08 CaO, % 0,14 Al2O3, 5678 ppm
Cr2O3, 1772 ppm Ni, 191,7 ppm Co, 280 ppm V2O5, 163 ppm TiO2 ile % 31,99 SiO2, %
0,18 K2O ve % 0,075 Na2O içermekte olup, ateşte kayıp miktarı % 10,49’dur.
Serpantinitler içerisinde mercek şeklinde konumlanan ve ana bileşeni manyetit olan
cevherin; ortalama manyetit tenörü % 18-20 arasında değişmekte olup, 125 milyon ton
görünür+olası (muhtemel) rezerv, bu sahada saptanmış bulunmaktadır. Demir
oluşumunun ilk evrelerinin ultramafik kayaçlar içerisinde saçılmış (dissemine) tipte
gelişerek başladığı, daha sonra ise ultramafik kayaçlardaki ferromagnezyen minerallerin
(olivin ve piroksen gibi) serpantinleşmeleri ile açığa çıkan demir elementinin
oluşturduğu minerallerle yoğunluk kazandığı tezi, bu çalışma ile ağırlık kazanmaktadır.
Haziran 2011, 265 sayfa
Anahtar Kelimeler: Sivas, Çetinkaya, Yellice, Ofiyolit, Demir, Maden Jeolojisi
i
ABSTRACT
Master Thesis
MINING GEOLOGY OF THE MAGNETITE OCCURENCES OF ÇETİNKAYA
YELLİCE, SİVAS
Ceyda ÖZTÜRK
Ankara University
Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Geological Engineering
Supervisor: Prof. Dr. Taner ÜNLÜ
In the study area located at the near vicinity of Yellice, ophiolitic rocks which trusted
tectonically before Maastrichtian over Munzur limestones of Taurus platform form the
basement. Post-tectonic basin deposits (Saya formation and Sincan group) cover them
unconformably. Magmatic activity observed at the field is characterized by granitic
rocks of Upper Cretaceous and/or subsequent ages and volcanites of Plio-Quarternary.
The ore which is subject to this study mainly composed of magnetites are located within
serpentinized ultramaphic rocks of ophiolites. Primary ore minerals observed at the
Yellice area, consist of chromite, magnetite, machinavite droplets bearing pentlandite,
pyrrhotite, cubanite lamellae bearing chalcopyrite and pyrite disseminations
characterizing liquid magmatic phase. In addition to this primary paragenesis of
chromite, magnetite and sulphide assemblages, secondary magnetite minerals formed
from iron elements released intensively from ferromagnesian minerals during
serpentinization processes characterize subsequent phase. Small amount of pyrite and
silicate minerals accompany to these assemblages. In general, the average composition
of serpentinized ultramaphic rocks contain 20.34 % Fe2O3 (total Fe), 0.2564 % MnO,
33.19 % MgO, 1.08 % CaO, 0.14 % Al2O3, 5678 ppm Cr2O3, 1772 ppm Ni, 191.7 ppm
Co, 280 ppm V2O5, 163 ppm TiO2 and also 31.99 % SiO2, 0.18 % K2O and 0.075 %
Na2O. Loss on ignition ratio is 10,49 %. In this study area, the ore located as lenses
within serpentinites, comprises mainly magnetite and reveals an average grade of 18-20
% Fe3O4 with visible and probable tonnage of 125 million tons. The hypothesis
proposing that early stage of iron formation had started to develop in disseminated type
within ultramaphic rocks and gained intensity subsequently with the minerals of iron
elements released from ferromagnesian minerals such as olivine and pyroxene during
the serpentinization processes of ultramaphic rocks is the original result of this study.
June 2011, 265 pages
Key Words: Sivas, Çetinkaya, Yellice, Ophiolite, Iron, Mining Geology
ii
TEŞEKKÜR
Tez çalışmalarım sırasında ve tezin her aşamasında büyük katkıları olan, kaynaklarını,
bilgi ve tecrübelerini benimle paylaşan, değerli eleştiri ve fikirleri ile beni öğrencilik
yıllarımdan beri yönlendiren, bana her zaman destek olan, bilim ve meslek etiği
konusunda beni yönlendiren ve akademik gelişimimde de büyük katkıları olan Ankara
Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı öğretim üyelerinden danışman hocam
Sayın Prof. Dr. Taner ÜNLÜ’ye ve hocam Sayın Doç. Dr. İ. Sönmez SAYILI’ya içten
ve sonsuz teşekkürlerimi sunarım.
Tezi okuyarak değerli kritiklerde bulunan Prof. Dr. Cem SARAÇ’a (Hacettepe
Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği) ,
Arazi çalışmalarım sırasında değerli fikir ve görüşlerini benimle paylaşan sayın İlhan
ODABAŞI’na (MTA) ve Jeoloji Yüksek Mühendisi Deniz TRİNGA’ya (MTA),
Cevher mikroskobisi çalışmalarımda yardımlarını esirgemeyen Jeoloji Yüksek
Mühendisi Banu Gültekin’e (MTA), Dr. Ebru COŞKUN’a (MTA) ve Jeoloji Yüksek
Mühendisi Pınar TURGAY’a (MTA),
Raman Spektroskobi ve jeokimya analizlerim sırasında her türlü laboratuvar
imkanından
yararlanmamı
KADIOĞLU’na
XRD
ve
sağlayan
Raman
hocam
Sayın
Spektroskobi
Prof.
Dr.
verilerinin
Yusuf
Kağan
yorumlanmasında
yardımlarından dolayı Araş. Gör. Kıymet DENİZ’e, Tezin her aşamasında benden
yardımlarını esirgemeyen Uzman Başak Eser DOĞDU’ya ve Hilal ULUKOL’a,
En önemlisi; sonsuz sabırları, güvenleri, maddi ve manevi destekleri ile her zaman
yanımda olan, beni her zaman her konuda destekleyen aileme, teşekkür etmeyi bir borç
bilirim.
Ceyda ÖZTÜRK
Ankara, Haziran 2011
iii
İÇİNDEKİLER
ÖZET………………………………………………………………………………...
ABSTRACT…………………………………………………………………………
TEŞEKKÜR………………………………………………………………………...
ŞEKİLLER DİZİNİ………………………………………………………………...
ÇİZELGELER DİZİNİ…………………………………………………………….
1. GİRİŞ……………………………………………………………………………..
1.1 Çalışma Alanın Tanımı…………………………………………………………
1.2 Çalışma Alanının Coğrafik Durumu…………………………………………..
1.3 Çalışmanın Amacı………………………………………………………………
1.4 Çalışma Yöntemi……………………………………………………..................
2. ÖNCEL ÇALIŞMALAR………………………………………………………...
3. BÖLGESEL JEOLOJİ…………………………………………………………..
3.1 Jeodinamik Evrim………………………………………………………………
3.1.1 Bölgesel jeodinamik evrim…………………………………………………...
3.1.2 Yöresel jeodinamik evrim…………………………………………………...
3.2 Stratigrafi………………………………………………………………………..
3.2.1 Temel kayalar………………………………………………………………...
3.2.2 Post Tektonik havza çökelleri (Örtü kayaları)…………………………….
3.2.3 Mağmatik kayalar……………………………………………………………
4. İNCELEME ALANININ JEOLOJİSİ………………………………………….
4.1 Munzur kireçtaşları……………………………………………………………
4.2 Güneş ofiyoliti…………………………………………………………………..
4.3 Örtü kayaları (Post-Tektonik havza çökelleri)…………………………….....
4.3.1 Saya formasyonu……………………………………………………………..
4.3.2 Sincan grubu…………………………………………………………………..
4.3.3 Yamadağ volkanitleri………………………………………………………...
5. MİNERALOJİ-PETROGRAFİ ÇALIŞMALARI……………………………..
5.1 Serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar……………………………………….....
5.1.1 Peridotitler…………………………………………………………………….
5.1.1.1 Harzburjit…………………………………………………………………...
5.1.1.2 Lerzolit………………………………………………………………………
5.1.1.3 Verlit…………………………………………………………………………
5.1.2 Piroksenitler…………………………………………………………………..
5.1.2.1 Klinopiroksenit……………………………………………………………...
5.1.3 Serpantinit…………………………………………………………………….
5.2 Bazik volkanik kayaçlar………………………………………………………..
5.2.1 Bazalt…………………………………………………………………………..
5.2.2 Spilitik bazalt………………………………………………………………….
5.2.3 Volkanik breş/Volkanik tüf…………………………………………………..
5.2.4 Volkanik elemanlı kumtaşları………………………………………………..
iv
i
ii
iii
vii
xi
1
1
1
2
2
4
12
12
13
27
21
21
22
22
26
26
28
32
32
37
38
41
41
41
41
42
43
44
44
45
47
47
48
49
51
6. XRD ÇALIŞMALARI…………………………………………………………...
7. RAMAN SPEKTROSKOPİSİ ÇALIŞMALARI………………………………
8. CEVHER MİKROSKOBİSİ ÇALIŞMALARI………………………………...
8.1 Oksit mineralleri………………………………………………………………..
8.1.1 Kromit…………………………………………………………………………
8.1.2 Manyetit……………………………………………………………………….
8.1.3 Hematit………………………………………………………………………...
8.1.4 Rutil……………………………………………………………………………
8.2 Sülfit mineralleri………………………………………………………………..
8.2.1 Pentlandit……………………………………………………………………...
8.2.2 Pirotin………………………………………………………………………….
8.2.3 Kalkopirit……………………………………………………………………...
8.2.4 Pirit…………………………………………………………………………….
8.2.5 Makinavit……………………………………………………………………...
8.2.6 Kübanit………………………………………………………………………..
8.2.7 Millerit…………………………………………………………………………
8.2.8 Molibdenit……………………………………………………………………..
9. CEVHER GEOMETRİSİ……………………………………………………….
10. JEOKİMYA ÇALIŞMALARI…………………………………………………
10.1 Bazik volkanik kayaçların jeokimyası…………………………………….....
10.2 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçların jeokimyası……………………….....
10.3 Hidrotermal alterasyona uğramış serpantinleşmiş ultrabazik
kayaçların jeokimyası……………………………………………………….....
11. JEOİSTATİSTİK……………………………………………………………….
12. TARTIŞMA……………………………………………………………………..
13. DENEŞTİRME…………………………………………………………………
14. YORUM………………………………………………………………………....
15. SONUÇLAR……………………………………………………………………
KAYNAKLAR……………………………………………………………………..
EKLER……………………………………………………………………………..
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri)……………………………………………………………………
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları…………………..
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları…………………...
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları……………………………
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları……….
EK 6 Sondaj karot örnekelerinin cevher mikroskobik tanımlamaları………….
EK 7 Sondaj karot örneklerinin jeokimyasal tanımlamaları (aletten alındığı
şekilde, ham biçimde).......................................................................................
EK 8.1 Tüm örneklere özgü jeoistatistik parametreler…………………………..
EK 8.2 Tüm örneklere özgü kolerasyon katsayısı değerleri çizelgesi…………...
v
52
59
67
67
67
68
69
70
70
70
71
72
72
73
74
74
74
77
82
87
92
93
96
103
107
109
111
114
123
124
133
176
222
230
238
254
255
256
EK 8.3 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü jeoistatistiksel
parametreler………………………………………………………………...
EK 8.4 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara kolerasyon katsayısı değerleri
çizelgesi………………………………………………………………………
EK 8.5 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü dendogram………………...
EK 8.6 Bazik volkanik kayaçlara özgü jeoistatistiksel parametreler…………...
EK 8.7 Bazik volkanik kayaçlara özgü kolerasyon katsayısı değerleri çizelgesi.
EK 8.8 Bazik volkaik kayaçlara özgü dendogram………………………………..
EK 9 Doğu Pasifik Yükselimi (EPR) çıkış bacası kalkopiritlerinde ppm
cinsinden iz element içerikleri (Revan 2010: Maslennikov arşivi)………...
EK 10 EPR Tip oluşumlarda izlenen Sn ve Mo elemetlerine özgü, V.V.
Maslennikov ile yapılan görüşmeyle ilgili iletinin, orjinali ve Türkçe’ye
çevirisi………………………………………………………………………..
257
258
259
260
261
262
263
264
ÖZGEÇMİŞ………………………………………………………………………… 265
vi
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1.1 İnceleme alanı yer bulduru haritası………………………………………..
Şekil 1.2 İnceleme alanına özgü önemli lokaliteler………………………………….
Şekil 3.1 Orta Anadolu Kristalen Karmaşığı’nın basitleştirilmiş jeolojik haritası
(Kadıoğlu vd. 2006’dan değiştirilmeden alınmıştır)…………………...........
Şekil 3.2 Geç Kampaniyen öncesi kıtasal ve okyanusal alanları gösteren olası kesit
(Gürer 1992’den değiştirilmeden alınmıştır)………………………………..
Şekil 3.3 Geç Kampaniyen’de kıtasal blokların üzerine, ofiyoliterin kuzeydengüneye yerleşmesini gösteren olası kesit (Gürer, 1992’den değiştirilmeden
alınmıştır)……………………………………………………………………
1
2
12
13
14
Şekil 3.4 Toros platformu üzerine yerleşen ofiyolitin üzerinde, Geç KampaniyenMaastrihtiyen’de gelişen karasal-sığ denizel ortamları gösteren olası kesit
(Gürer 1992’den çok az değiştirilerek alınmıştır)…………………………... 15
Şekil 3.5 Sivas yöresinin önemli neotektonik yapıları (Öztürk ve Öztunalı 1993,
Yılmaz 1998 ve Yılmazer 2003’den genelleştirilerek alınmıştır)………….. 16
Şekil 3.6 Sivas havzasının yapısal evrimi (Yılmaz ve Yılmaz 2006’dan çok az
değiştirilerek alınmıştır)…………………………………………………
20
Şekil 3.7 Divriği-Çetinkaya arasının jeolojisi (Yılmaz ve Yılmaz 2004 ve Yılmaz
vd. 2005’den çok az değiştirilerek alınmıştır)…………………………….... 24
Şekil 3.8 Divriği-Çetinkaya arasının genelleştirilmiş litostratigrafik dizinimi
(Yılmaz vd. 2005’den çok az değiştirilerek alınmıştır)…………………….. 25
Şekil 4.1 Yellice çevresinin jeoloji haritası (Çoban 1974; Özdemir 1971’den çok az
değiştirilerek alınmıştır)……………………………………………….
27
Şekil 4.2 Yer yer demir cevheri içeren Munzur kireçtaşları (Yılmazer, 2003’den
alınmıştır)………………………………………………………………… 28
Şekil 4.3 Güneş ofiyolitine ait serpantinitler ile silisleşmiş, karbonatlaşmış
ultramafik kayaçlar (laterit ve/veya listvenit)……………………………. 29
Şekil 4.4 Güneş ofiyolitine ait ultramafik kümülatlar………………………………. 30
Şekil 4.5 Ultramafik kümülatların iç yapılarının görünüşü…………………………. 30
Şekil 4.6 Güneş ofiyoliti ve onu üzerleyen Saya formasyonunu gösteren
genelleştirilmiş dikme kesit (Yılmaz ve Yılmaz 2004’den değiştirilmeden
alınmıştır)…………………………………………………………………. 31
Şekil 4.7 Saya formasyonunun genel görünümü…………………………………….
Şekil 4.8 Yer yer serpantinit çakılları içeren Saya formasyonuna özgü taban
konglomeraları……………………………………………………………
Şekil 4.9 Saya formasyonuna ait kumtaşları…………………………………………
Şekil 4.10 Saya formasyonuna ait konglomera ve volkanik elemanlı kumtaşları…...
Şekil 4.11 Saya formasyonu içerisinde izlenen rudist fosili…………………………
Şekil 4.12 Hekimhan formasyonuna ait kireçtaşlarında gözlenen hippurites fosilleri
Şekil 4.13 Saya formasyonuna özgü yastık lavların görünümü……………………..
vii
33
34
34
35
36
36
37
Şekil 4.14 Yamadağ volkanitlerinin genel görünümü……………………………….
Şekil 4.15 Serpantinitler üzerine gelen Yamadağ volkanitleri………………………
39
39
Şekil 5.1 Harzburjit içinde bastitleşmiş ortopiroksen etrafındaki serpantin
mineralleri (Örnek No: L-9). (Orp: ortopiroksen, Sp: Serpantin). (a: tek
nikol, b: çift nikol)………………………………………………………….
42
Şekil 5.2. a. Lerzolit içinde ortopiroksen ve klinopiroksenler (çift nikol) (Örnek No:
Y-30), b. Serpantinleşmeye başlamış ultramafik kayaç içinde uralitleşmiş
klinopiroksen (çift nikol) (Örnek No: Y-27) (Orp: ortopiroksen, Klp:
Klinopiroksen)………………………………………………………………
43
Şekil 5.3 Verlit içinde klinopiroksen, serpantin mineralleri ve opak mineraller (çift
nikol) (Örnek No: L-8). (Klp: klinopiroksen, Sp: serpantin)………………
Şekil 5.4 Tek yönde dilinim gösteren iri taneli klinopiroksenler (Örnek No: L-100 )
(çift nikol). (Klp: klinopiroksen)…………………………………………...
Şekil 5.5. a. Serpantinit içinde görülen talk ve opak mineraller (çift nikol) (Örnek
No: E-102), b. Serpantinit içinde görülen antigorit mineralleri (çift nikol)
(Örnek No: Y-79). (Atg: antigorit, Op: opak mineraller)…………………...
46
Şekil 5.6. a. Serpantinit içinde kafes yapılı serpantin mineralleri ve opak mineraller
(çift nikol) (Örnek No: Y-99), b. Serpantinit içindeki özşekilli tanesel ve
damar biçimli opak mineraller (çift nikol) (Örnek No: L-9)………………..
47
Şekil 5.7 Bazalt içerisinde görülen plajıyoklaz, klorit ve hamurda görülen
epidotlaşma (Örnek No: E-22). (Plj: Plajıyoklaz, Kl: klorit, Ep: epidot). (a:
tek nikol, b: çift nikol)……………………………………………………...
48
44
45
Şekil 5.8 Amigdaloidal dokulu bazalt içerisinde görülen plajıyoklaz mikrolitleri,
klorit ve kalsitle doldurulmuş gaz boşluğu (Örnek No: E-14). (Plj:
plajıyoklaz, Kl: klorit, Ka: kalsit). (a: tek nikol, b: çift nikol)........................ 48
Şekil 5.9 Spilitik bazalt içerisinde iri taneli özşekilli plajıyoklaz fenokristalleri
(Örnek No: E-38). (Plj: Plajıyoklaz,). (a: tek nikol, b: çift nikol)…………. 49
Şekil 5.10 Volkanik breşin(Volkanik tüf) genel görünümü (Örnek No: E-36). (a: tek
nikol, b:çift nikol)…………………………………………………………. 50
Şekil 5.11 Volkanik breşin(Volkanik tüf) genel görünümü (Örnek No: E-15). (a: tek
nikol, b: çift nikol)………………………………………………………… 51
Şekil 5.12 Volkanik elemanlı kumtaşının genel görünümü (Örnek No: C-1). (a: tek
nikol, b: çift nikol)………………………………………………………… 51
Şekil 6.1 Okyanus sırtlarında okyanus kabuğunun oluşumunun kesiti (Gümüş 1998
içinde Pişkin 1998: Guilbert ve Park 1986’dan değiştirilmeden
alınmıştır)………………………………………………………………… 54
Şekil 6.2 Okyanus sırt kenar bölgelerindeki metamorfizma modeli (Stern ve Elthon
1979’den değiştirilmeden alınmıştır)……………………………………..
Şekil 6.3 E-21 örneğine özgü difraktogram………………………………………….
Şekil 6.4 L-107 örneğine ait difraktogram…………………………………………..
Şekil 6.5 L-105 örneğine ait difraktogram…………………………………………..
Şekil 6.6 E-102-b örneğine ait difraktogram………………………………………...
viii
55
56
57
57
58
Şekil 7.1 Raman spektroskopisi aletinin ana bileşenleri…………………………….
Şekil 7.2 Konfokal Raman spektrometresinin görüntüsü……………………………
Şekil 7.3 E-48 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri………………………….
Şekil 7.4 Y-27 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri………………………….
Şekil 7.5 Y-79 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri………………………….
Şekil 7.6 Y-86 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri………………………….
Şekil 7.7 Ultramafik matamorfik kayaçların yorumlanmasında kullanılan Mg-Si-CaO-H sistemindeki reaksiyonları gösteren PH2O –T diyagramı (Dymek vd.
1988)……………………………………………………………………
Şekil 8.1 a. Kromit ile manyetit arasında ara zon halinde görülen ferri-kromit
(Örnek No: L-107), b. Adacıklar şeklinde görülen kromit ve çevresini
saran manyetit (Örnek No: E-108) (Kr: kromit, Ferri-Kr: ferri-kromit, My:
manyetit)…………………………………………………………………….
59
60
62
63
64
65
66
68
Şekil 8.2 a. Silikat kapanımı içeren manyetit (Örnek No: Y-83), b-c.
Serpantinleşme sonucu açığa çıkan manyetitler (Örnek No: Y-23, E-99)
(My: Manyetit)……………………………………………………………… 69
Şekil 8.3 Çatlakları manyetit tarafından doldurulmuş pentlandit ve manyetitlerin
kenarında görülen hematit (Örnek No: Y-83) (Ptd: pentlandit, My:
manyetit, He: hematit)……………………………………………………... 70
Şekil 8.4 a. Makinavit kurtçukları içeren pentlandit, makinavit ve manyetit (Örnek
No: L-107), b. Kırık çatlaklarından itibaren viyolarite dönüşmüş pentlandit
(Örnek No: E-107) (Ptd: pentlandit, Mkv: makinavit, My:
manyetit…………………………………………………………………….
71
Şekil 8.5 a. Pirotin ve serpantinleşme sonucu açığa çıkan manyetitler (My) (Örnek
No: Y-23), b. Manyetit içinde görülen pirotin (Pr) (Örnek No: E-108)......... 72
Şekil 8.6 a. Dissemine pirit ve manyetit taneleri (Örnek No: L-105), b. Etrafı
manyetitle çevrilmiş pirit kristali (Örnek No: E-102) (Pi: pirit, My:
manyetit)…………………………………………………………………… 73
Şekil 8.7 a. Makinavit ve manyetit (Örnek No: L-90), b. Kromit, pentlandit,
manyetit ve makinavit birlikteliği (Örnek No: Y-83) (Kr: kromit, My:
manyetit, Mkv: makinavit, Ptd: pentlandit)………………………………...
Şekil 8.8 a. Çubuk şekilli molibdenit (Örnek No: L-105), b. Kıvrım yapısı gösteren
molibdenitler (Örnek No: Y-50) (Mo: molibdenit)………………………...
Şekil 8.9 Rutil ve hematit (Örnek No: E-15) (Ru: rutil, He: hematit)……………….
Şekil 9.1 Cevherleşme sahasına özgü detay jeoloji haritası (Çoban 1974’ten çok az
değiştirilerek alınmıştır)……………………………………………………
Şekil 9.2 Şekil 9.1’de verilmiş bulunan jeoloji haritasına özgü K-1 kesiti (Çoban
1974’ten çok az değiştirilerek alınmıştır)…………………………………..
Şekil 9.3 Şekil 9.1’de verilmiş bulunan jeoloji haritasına özgü K-2 kesiti.
Açıklamalar Şekil 9.2’deki gibidir (Çoban 1974’ten çok az değiştirilerek
alınmıştır)……………………………………………………………………
ix
74
75
76
78
79
80
Şekil 9.4 Şekil 9.1’de verilmiş bulunan jeoloji haritasına özgü K-3 kesiti.
Açıklamalar Şekil 9.2’deki gibidir (Çoban 1974’ten çok az değiştirilerek
alınmıştır)…………………………………………………………………..
Şekil 10.1 Hekimhan bölgesi bazik volkanik kayaç örneklerinin; a) Zr/Y-Zr, b)
Zr/4-2Nb-Y üçgen diyagramındaki konumları (CA: kıtasal yay, OA:
okyanusal yay, WPB: levha içi bazaltları ve VAB: ada-yay bazaltları).
(Stendal vd. 1995’ten değiştirilmeden alınmıştır)………………………...
Şekil 10.2 Yellice bölgesine özgü onbir tane bazik volkanik kayaç örneğinin; a)
Zr/Y-Zr (Pearce ve Norry 1979), b) Zr/4-2Nb-Y üçgen diyagramındaki
(Meschede 1986) konumları (AΙ-AII: WPB; Levha içi bazaltları, B: PMORB, C: VAB; Ada yayı bazaltları, WPB, D: N-MORB, VAB)………
Şekil 11.1 Tüm kayaç örneklerine özgü dendogram………………………………...
Şekil 11.2 Tüm kayaç örneklerinde (serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar+bazik
volkanik kayaçlar; toplam 29 örnek) toplam Fe2O3’e karşı; SiO2, MnO ve
Co element dağılım grafikleri (r= korelasyon katsayısı değeri)……….
Şekil 11.3 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneklerinde (toplam 18 örnek) toplam
Fe2O3’e karşı; MgO, SiO2, Cl, LOI (ateşte kayıp), Na2O ve Mo element
dağılım grafikleri (toplam Fe2O3’e karşı Mo element dağılım grafiği log.
olarak verilmiştir) (r=korelasyon katsayısı değeri)……………………….
81
90
91
97
100
102
Şekil 12.1 Demir aramalarına yönelik biçimde hazırlanmış ve MTA çalışmalarından
derlenmiş olan, Divriği ve çevresinin jeoloji haritası (Ünlü1991, Ünlü vd.
1995’den çok az değiştirilerek alınmıştır)………….................................... 104
Şekil 12.2 Divriği ve çevresinde eskiden yapılmış ve havadan uçak etütleri ile
saptanmış olan, manyetik anomali dağılımları haritası (Hutchisan vd.
1962 a, b, c’den değiştirilmeden alınmıştır)………………......................... 105
x
ÇİZELGELER DİZİNİ
Çizelge 6.1 İnceleme alanı sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları
(mineralojik tanımlamalarda mineraller çokluk sıralarına göre, çoktan
aza doğru verilmiştir)…………………………………………………….
53
Çizelge 7.1 İnceleme alanı sondaj karot örneklerinin Raman spektroskopisi
tanımlamaları…………………………………………………………….. 61
Çizelge 10.1 Yellice bölgesi karot örneklerine özgü % cinsinden element içerikleri
(* toplam demiroksiti ifade eder)………………………………………. 83
Çizelge 10.2 Hekimhan bölgesi bazik volkanitlerinin kimyası ile (Stendal vd. 1995),
Yellice bölgesi bazik volkanitlerinin kimyasının karşılaştırılması (*
toplam demiroksiti, s: örnek sayısını, na: analizin yapılmadığını ifade
eder)…………………………………………………………………….
89
xi
xii
1. GİRİŞ
1.1 Çalışma Alanının Tanımı
İnceleme alanı İç Anadolu bölgesinde, Sivas ilinin GD kesiminde, Çetinkaya ile Divriği
arasında bulunmakta olup (Şekil 1.1), 1/25000 ölçekli J39-a3 pafta numaralı topoğrafik
haritada yeralmaktadır.
Şekil 1.1 İnceleme alanı yer bulduru haritası
1.2 Çalışma Alanının Coğrafik Durumu
Sivas ilinin topoğrafik yapısı, genelde karbonatlı kayaçlarla temsil olunduğundan
engebeli görünümdedir ve deniz seviyesinden 1000-1500 m yüksekliktedir. Kuzeyinde
Tecer Dağları, güneyinde Gürün ve Yama Dağı ile sınırlanan bölgenin en önemli
akarsuyu Çaltı vadisi boyunca akan Çaltı Çayı’dır (Şekil 1.2). Sivas-Kangal-Divriği
karayolu sahanın güneyinden, demir yolu ise 1 km kadar kuzeyinden geçer. İnceleme
alanı ve yakın çevresine özgü önemli lokaliteler şekil 1.2’de sunulmaktadır.
1
Şekil 1.2 İnceleme alanına özgü önemli lokaliteler
1.3 Çalışmanın Amacı
Divriği bölgesi demir yatakları, Türkiye’nin en önemli demir alt provensini oluşturur.
Burada demir oluşumlarının kökeni ile ilgili tartışmalar halen devam etmektedir.
Yellice’de serpantinitler içerisinde konumlanan ortalama % 18-20 Fe3O4 tenörlü, 125
milyon ton rezervli demir cevherleşmesi yeralmaktadır. Bu cevherleşmenin kökeni
konusunda tartışma ve yorumlarda bulunmak, bu tezin ana amacını oluşturmaktadır.
1.4 Çalışma Yöntemi
Cevherleşmenin yeraldığı sahanın jeoloji haritası Çoban, 1974 tarafından yapılmıştır.
Bu çalışma kapsamında anılan haritanın gerekli görülen, çok kısıtlı bazı bölümleri
revize edilmiştir.
2
İnceleme alanında arazi çalışmaları 2009-2010 yıllarında yaz aylarında yapılmıştır.
Sahadan gerek yankayaç, gerekse cevherleşmeyi temsil edecek şekilde yeterli sayıda
örnek alınmış ve eskiden yapılmış bulunan sondajlara özgü karotlardan da
yararlanılmıştır. Yüzey ve sondaj karot örneklerinden ince kesit ile parlatmalar yapılmış
ve incelenmiştir. Mineralojik ve petrografik amaçlı örnekler Leica marka alttan
aydınlatmalı mikroskop ile incelenmiş, cevher mikroskobisi çalışmaları ise MTA, MAT
Dairesi elemanlarının da yardımıyla Leitz marka mikroskopta yapılmıştır. Ana ve eser
element analizleri Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği
Bölümü Mineraloji ve Petrografi Araştırma Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir. XRD
ve Konfokal Raman Spektrometresi çalışmaları da Ankara Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi
Jeoloji
Mühendisliği
Bölümü
Mineraloji
ve
Petrografi
Araştırma
Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir. Analizlerin yöntemleri konusundaki gerekli
açıklamalar, tezin ilgili oldukları bölümleri içerisinde sunulmuştur.
Büro çalışmalarında ise inceleme alanıyla ilgili rapor ve makaleler incelenmiş,
kazanılan bilgiler laboratuvar çalışmalarından elde edilen verilerle deneştirilmiştir.
Daha sonraki aşamada ise, mineralojik, petrografik ve jeokimyasal özellikler birlikte
yorumlanarak, cevherleşmenin özellikleri ortaya konmaya çalışılmıştır.
Bu sahada birçok sondaj yapılmış olmasına karşın, MTA Karot Bankası’nda bu
sondajlardan yalnızca; Y-4, Y-11 ve Bostandere 10 sondajlarının karot örnekleri
koruma altındadır. Bu tez kapsamında değerlendirilmiş olan; Y-15, Y-16 ve Y-20 nolu
sondajların karot örnekleri imha edilmiş olduğundan (bu örneklere karot bankasında
artık ulaşma olanağı olmadığından), tezin hazırlanması sırasında daha sonra bu bölgede
çalışacak yerbilimcilere de ışık tutması düşüncesinde, tezin sonundaki ekler bölümünde
tüm örneklere özgü bu çalışmada kazanılmış olan jeolojik veriler, tablosal (nitel)
anlatım biçimde verilmemiş olup, bunun yerine tek tek yalın, sayısal (nicel) anlatım
biçimi ilke olarak benimsenmiştir. Ayrıca, tez kapsamının genişletilmesinden de bu
şekilde, elverdiği ölçülerde uzak kalınmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda, uzun bir süre
bu sahada yeni bir çalışmanın yapılmayacağı düşüncesi ve de yörenin Fe ve Ni
elementleri açısından ümitli, potansiyel bir hedef bölge olması nedenleri, böyle bir
yöntemin seçilmesinde etkin olmuştur.
3
2. ÖNCEL ÇALIŞMALAR
Bu bölümde Yellice demir yatağı ve yakın çevresinin, maden jeolojisi ağırlıklı
çalışmalarının önemli görülenlerinin bir bölümü, aşağıda sunulmaktadır:
Kovenko (1937), Divriği ve yöresi demir yatakları oluşumlarının, aynı yörede yeralan
granitik kayaçlar ile doğrudan ilişkili olduğunu vurgulamıştır.
Gysin (1938), Gabro-diyorit türü kayaçların içine sokulum yapan granitik karakterli bir
magma intrüzyonunun varlığından bahsetmiş ve bu intrüzyonla monzonitik kayaçların
oluştuğunu belirtmiştir. Araştırmacı Divriği demir yataklarını granitik kayaçlara bağlı
skarn tipi bir yatak olarak değerlendirmiş ve Fe elementinin doğrudan granite bağlı
pnömatolitik-hidrotermal eriyikler ile geldiği tezini öne sürmüştür.
Wijkerslooth (1939), Akdağ kireçtaşlarını; Jura-Kreatase yaşlı alt Divriği kalkerleri ve
Üst Kretase yaşlı üst Divriği kalkerleri olarak ikiye ayırmış ve serpantinleşmiş
ultramafik kayaçları; altta serpantinleşmiş peridotit ve harzburjitlerden oluşmuş
ultrabazik seri ve üstte kalkerleri kesen gabro-diyoritten oluşmuş bir seri biçiminde iki
bölüme ayırarak, incelemiştir. Alt Kretase-Miyosen yaş aralığında oluşan siyenitik
karakterli magmatik kayaçların, kireçtaşı ve serpantinleşmiş kayaçları kestiğini ve
dokanaklarında cevherleşmelerin meydana geldiğini belirtmiştir.
Koşal (1973), Divriği ve yöresindeki demir yataklarında en uzun ve detaylı çalışmaları
gerçekleştirmiştir. Cevher kökenine yönelik çalışmalara ağırlık veren araştırmacı, AKafa demir yatağının kontakt metasomatik-pnömatolitik, B-Kafa demir yatağının
pnömatolitik hidrotermal, C-plaserinin A-B Kafa demir yataklarından Çaltı vadisine
taşınan cevherlerle ikincil biçimde oluştuğunu belirtmiştir.
Çağatay (1974), Kangal-Yellice karot örneklerinde maden mikroskobisi çalışmaları
yapmış, demir cevherlerinin ana minerali olan manyetitlerin yanında, çok az oranlarda
fakat çok farklı biçimlerdeki diğer sülfitli ve oksitli cevher minerallerinin yeraldığını
4
saptamıştır. Sülfitli cevher minerallerini; pirotin, pentandit, makinavit, pirit, millerit,
molibdenit, kalkopirit, bravoit, antimonit, sfalerit ve galenit, oksitli ve hidroksitli cevher
minerallerini; manyetit, kromit+spinel, rutil+lökoksen, hematit ve limonit olarak
belirlemiş,
bu
minerallerin
oluşumları
konusunda
detaylı
bilgiler
vermiştir.
Örneklerdeki cevher minerallerinden makinavit mineralinin saptanması, ilk kez bu
araştırma ile gerçekleşmiştir.
Çoban (1974), inceleme alanında yeralan manyetitlerin tenör ve rezerv hesaplamalarını
gerçekleştirmiştir. İnceleme alanının yaklaşık 5 km2’lik bir bölümünün 1/2000 ölçekli
jeoloji haritalarını yapmıştır. Bu sahada yapılan toplam 5150 metrelik 18 tane sondajın
determinasyonu da aynı araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların
sonucunda; ortalama %18-20 Fe3O4 tenörlü 125 milyon ton görünür+olası (muhtemel)
rezerv, bu sahada saptanmıştır. Aynı çalışma içinde inceleme alanı ve yakın çevresine
özgü C. Özdemir tarafından yapılmış bulunan 1/10000 ölçekli bir jeoloji haritası da
bulunmaktadır.
Gümüş (1979), Pınargözü-Davutoğlu Fe yatağındaki cevherleşmenin mikrosiyenit ve
mikrodiyoritlerin içinde düzensiz kütleler ve stokvorkler şeklinde olduğunu belirtmiştir.
Yankayaçların ileri şekilde kloritleştiğini ve dolomitleştiğini vurgulamıştır.
Bayhan (1980), Güneş-Soğucak yöresindeki derinlik ve yüzey kayaçlarının ayrıntılı
mineralojik, petrografik-petrolojik incelemesini ve cevherleşmelerin metalojenik açıdan
yorumlanmasını gerçekleştirmiştir. Çetinkaya-Divriği arasında yer alan doktora
sahasındaki, 1/25000 ölçekli jeoloji haritasını hazırlamış, ayrıca nikel cevherleşmesi
açısından önemli gördüğü Ağpınar Dere ile Karapınar Dere yörelerinin de 1/1000
ölçekli jeoloji haritalarını yaparak, bölgedeki litolojik birimleri tanımlamıştır. İnceleme
alanının; Anadolu plakacığı ile Kuzey Anadolu plakacığı arasında çarpışma sırasında
oluşan ve Kuzey Anadolu Fay Zonu boyunca gelişen bir yitme zonunun kalıntısı
olabileceği görüşünü benimsemiştir.
5
Bozkurt (1980), Divriği demir yatağındaki cevher minerallerini incelemiş, asidik
magma içinde asimile olan kireçtaşı-ultrabazit karmaşığından türeyen gaz fazındaki
demirce
zengin
solüsyonların,
pirometasomatik
türdeki
manyetit
yatağını
oluşturduğunu, demirin taşınmasının ise demirklorürler şeklinde olduğunu savunmuştur.
Bayhan ve Baysal (1981), Güneş-Soğucak (Divriği-Sivas) yöresindeki sülfit
cevherleşmelerinin mineralojik ve kökensel incelemesini yapmışlar ve bölgede yeralan
nikel cevherleşmelerinin, bazik ve ultrabazik kayaçlarla doğrudan ilgili olduğunu
vurgulaşmışlardır.
Bayhan ve Baysal (1982), Çetinkaya-Divriği arasında yer alan inceleme alanındaki
derinlik ve yüzey kayaçlarını petrografik-petrolojik açıdan değerlendirmişler, Güneş
ofiyolitine
ait
kayaçların,
Dumluca
sokulumunun
neden
olduğu
alkali
metamorfizmasının etkisinde kaldığını söylemişlerdir.
Ünlü ve Stendal (1986), Divriği bölgesi demir yataklarının element korelasyon
analizlerini yapmışlar ve sonuçlarını yorumlamışlardır. Bu çalışmalar sonucunda
inceleme alanında 2 tip cevher oluşumundan bahsetmişlerdir. Birinci tip cevherin,
yüksek Cr, Co ve bazı durumlarda Ni ve MgO içerikleri ile ultrabazik kayaçlara doğru
bir jeokimyasal yönelim gösterdiğini, ikinci tip cevherin ise farklı jeokimyasal karakteri
ile (örneğin, yüksek Ba içeriği ile) sedimanter özellik taşıdığını söylemişlerdir.
Zeck ve Ünlü (1988a), Murmano plütonunun kökenini ve ofiyolitle olan ilişkisini
belirlemeye çalışan araştırmalarında, tüm kayaç Rb/Sr izotop yöntemiyle plütonun
yaşını 110±5 my olarak belirlemişler ve plütonun hakim silisik karakteri nedeniyle
okyanusal kökenli olmadığını savunmuşlardır.
Ünlü ve Stendal (1989), Divriği bölgesi demir cevheri yataklarının nadir toprak element
jeokimyası sonuçlarını değerlendirmişlerdir. Demir oluşumunun serpantinleşme işlevi
ile ilişkili olduğunu söylemişler, ancak granit intrüzyonunun serpantinitin bazı
6
kısımlarını hidrotermal alterasyona uğratarak, stokverk tipi demir cevheri oluşumuna
yol açtığını savunmuşlardır.
Gültekin (1993), hazırlamış olduğu doktora tezinde, Alacahan-Çetinkaya-Divriği
arasında kalan alanın jeolojisini çalışmıştır. İnceleme alanının en alt birimini Kangal
formasyonunun oluşturduğunu, bu birimin üzerine ise Üst Jura-Alt Kretase yaşlı
Kıratgediği rekristalize kireçtaşlarının geldiğini belirtmiştir. Bu birimlerin üzerine OrtaGeç Kampaniyen döneminde İç Toros okyanusunun ürünleri olan Çetinkaya ofiyolitinin
yerleştiğini, Orta-Geç Kampaniyen’de ofiyolit yerleşmesinin hemen ardından yeni bir
transgresyonla bölgede bir havza açıldığını ve bu havzada çökelen birimlerin Saya
formasyonu olduğunu ifade etmiştir. Miyosen döneminde gelişmiş olan birimleri
Alacahan formasyonu olarak isimlendirmiştir. Pliyosen’de gelişmiş olan İnallı ve
Yamadağ volkanitlerinin bölgede yeralan kendisinden daha yaşlı diğer tüm birimleri
uyumsuz olarak örttüğünü belirtmiştir.
Öztürk ve Öztunalı (1993), Divriği demir yatakları üzerindeki genç tektonizmanın
etkilerini araştırarak, neotektonik dönemdeki hareketler sonucu, cevher ve yankayaç
ilişkilerinin değiştiğini ve cevherde yapısal ve mineralojik değişimlerin olduğunu
savunmuşlardır.
Boztuğ (1998a,b), Orta Anadolu bölgesi çarpışma intrüziflerini araştırmış, Murmano
plütonunun A-tipi çarpışma sonrası ve silis bakımından aşırı doygun (ALKOS)
siyenitik-monzonitik bir plüton olduğunu savunmuştur.
Çelebi (1998), İç-Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki demir cevherleşmelerini; 1) hidrotermal
kalıntı ve yığışım, 2) sedimanter, 3) plaser, 4) yüksek hidrotermal-skarn, 5)
serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar içinde yüksek hidrotermal, 6) kontakt metamorfik
zon içinde manyetit ve 7) fels tipi, olmak üzere 7 tip cevherleşme biçiminde
ayırtlamıştır. Sivas-Çetinkaya-Yellice demir yatağını, serpantinleşmiş ultramafik
kayaçlar
içindeki
yüksek
hidrotermal
manyetit
7
zenginleşmesi
sınıfı
içinde
değerlendirmiştir. Yatağın büyük rezervli olmasına karşın, düşük tenörlü olduğu için
teknolojik zenginleştirmede problemler oluşturduğunu vurgulamıştır.
Çopuroğlu ve Yalçın (1998), Divriği ve Hasançelebi Fe yataklarının, bölgede Üst
Kretase’de başlayıp Pliyosen’e kadar devam eden alkali karakterli magmatizmaya bağlı
olarak, ofiyolitik kayaçlar içerisinde geliştiğini belirtmişlerdir.
Doğan (1998), Divriği tipi yatakların, CO2’ce zengin alkalen bir magmanın, ofiyolitik
kayaçlara (gabro, diyabaz, piroksenit, amfibolit) sokulum yapması ve ofiyolitik
kayaçları ısı ve metazomatik etkiyle değiştirerek, cevherleşmeyi oluşturduğunu
savunmuştur.
Gümüş (1998b), Divriği demir yataklarında demirin kaynağının bazik ve ultrabazik
kayaçlar olduğunu belirtmiştir. Bazik ve ultrabazik kayaçların yayılımının azaldığında,
oluşan yatağın boyutunun da küçüldüğünü vurgulamıştır. Asidik magmanın, demirin
karbonatlı kayaçlara geçişine yol açtığını ve cevherin oralarda yoğunlaşmasını
sağladığını belirtmiştir.
Öztürk (1998), Divriği bölgesindeki cevherleşmeleri yan kayaç ilişkilerine göre 4 gruba
ayırmıştır;
1)
dokanaklarındaki
monzonitik
intrüziflerle
cevherleşmeler,
2)
serpantinleşmiş
monzonitlerle
kireçtaşı
ultrabazik
kayaç
dokanaklarındaki
cevherleşmeler, 3) kireçtaşı ile serpantinleşmiş ultrabazik kayaçların tektonik
dokanaklarındaki cevherleşmeler ve 4) plaser cevherleşmeler. Bu cevherleşmelerden en
önemlisinin, monzonitik intrüziflerle serpantinleşmiş ultrabazik kayaç dokanaklarında
yeraldığını vurgulamıştır.
Yıldızeli (1998), Divriği demir yataklarındaki cevherleşmelerin evrimini; 1) bölgeye
ofiyolit yerleşimi, 2) ofiyolitleri kesen granitoyid yerleşimi ve 3) fels tipi cevherleşme,
biçiminde yorumlamıştır. Ofiyolit içerisindeki bazik ve ultrabazik kayaçların granitik
kayaçların yerleşiminden önce serpantinleştiğini ve bu süreçte bir bölüm manyetitin
açığa çıkarak, zenginleştiğini belirtmiştir.
8
Yılmaz (1998), Sivas havzasının; İç Anadolu havzalarının en doğusunda yeralan ve
Maastrihtiyen’de çarpışma sürecini temsil eden bir mozayiğin üzerinde oluştuğunu
savunmuştur.
Kuşçu vd. (2002), Fe oksit-Cu-Au yataklarının Türkiye'deki varlıkları konusunda,
Divriği bölgesinde çalışmalar başlatmışlardır. Divriği A-B Kafa cevherleşmelerinin,
yaygın alkali metazomatizma ve alterasyon geçirmiş plütonik kayaçlar içinde
bulunduğunu, metazomatizmanın ilk evresinin sodik-kalsik alterasyonla ilgili olduğunu,
bu evreyi daha geç ve/veya sığ potasik alterasyon evresinin izlediğini vurgulamışlardır.
Sodik-kalsik alterasyon ürünlerinin potasik alterasyon ürünleri tarafından silindiğini
ve/veya maskelendiğini savunmuşlardır. Bu gözlemlerle, daha önce pirometazomatik,
fels, kalk-skarn veya skarn olarak tanımlanan A-B Kafa cevherleşmelerinin, alterasyon
ürünleri ve cevherleşme biçimleri bakımından, Fe oksit-Cu-Au türü cevherleşmelerle
ilişkili olabileceği görüşünü savunmuşlardır.
Yılmazer vd. (2002), Divriği A-B Kafa demir cevherleşmelerinin mineralizasyonalterasyon haritasını yapmışlardır. Divriği bölgesindeki manyetit cevherleşmelerinin
sodik-kalsik alterasyon zonu içinde, özellikle onları üzerleyen veya maskeleyen, yer yer
de damarlar biçiminde kesen, K-feldispatik zonlar içinde geliştiğini, manyetit
cevherleşmesinin
özellikle
flogopitli
zonlar
ile
doğrudan
ilişkili
olduğunu
savunmuşlardır. A-B Kafa demir cevherleşmelerinin, Fe-oksit türü (Olympic Dam türü)
yataklara benzer özellikler taşıdığını, vurgulamışlardır.
Boztuğ vd. (2003), Avrasya ve Anadolu Levhası arasındaki Neo-Tetis konverjan
sistemdeki; çarpışma öncesi, çarpışma ile eş yaşlı ve çarpışma sonrası granitoyidlerle
ilişkili maden yataklarını tartışmışlardır. Orta Anadolu’ki en önemli ve en büyük maden
yataklarının A-tipi çarpışma sonrası granitoyidlerle ilişkili yataklar olduğunu belirten
araştırmacılar, Divriği’deki A-tip granitoyidlerle Divriği ofiyoliti dokanağındaki skarn
tipi demir cevherleşmelerini, buna örnek olarak vermişlerdir.
9
Yılmazer vd. (2003), Geç Kretase yaşlı Murmano plütonunun yerleşme, kristallenme ve
soğuma süreçlerinin, Divriği A-B Kafa cevherleşmelerini kontrol eden magmatikhidrotermal
sistemler
olduğunu
belirtmişlerdir.
Yataktaki
alterasyon
ve
cevherleşmelerin; 1) prograd evre (skapolit, skapolit-granat birlikteliği), 2) retrograd
evre (flogopit-manyetit+K-feldispat±skapolit±granat birlikteliği) ve 3) geç alterasyon
evresi (hematit, limonit, götit oluşumları ve sülfit cevherleşmeleri) olmak üzere,
birbirlerini izleyen ve tamamlayan 3 evreden oluştuğunu savunmuşlardır.
Demirela vd. (2005), Orta Anadolu bölgesinde yeralan Fe-skarn granitoyidlerinin temel
jeokimyasal özelliklerini araştırmışlardır. Orta Anadolu’da yeralan granitoyidlerin
tamamının sub-alkalen ve kalk-alkalen bileşimde olduğunu ve benzer tektonik
ortamlarda
oluştuğunu,
ancak
Murmano
ve
Dumluca
plütonlarının
alkali
metasomatizması nedeniyle kısmen alkalen özellik gösterdiğini söylemişlerdir.
Murmano ve Dumluca plütonlarının diğer plütonlara göre daha yüksek Y ve Nb içeriği
göstermeleri nedeniyle, bu plütonların diğer plütonlara göre daha ilksel bileşimde
olduğunu söylemişlerdir.
Kuşçu vd. (2005), skarn tipi Fe oksit yatağı olarak tanımlanan Divriği A-B Kafa demir
yatağını, Fe oksit-Cu-Au (DOBA) biçimli bir yatak olarak betimlemişlerdir. Divriği AB Kafa’daki alterasyon desenlerinin ve cevherleşmelerin DOBA sistemine benzer
özellikler taşıdığını savunmuşlardır.
Yılmaz vd. (2005), Divriği-Hekimhan havzasındaki önemli demir yataklarının; JuraKretase yaşlı ofiyolitli karışık, Kampaniyen-Maastrihtiyen yaşlı volkano-tortul dizi,
Paleosen yaşlı granitik kayaçlar, Eosen yaşlı kırıntılı kayaçlar ve Miyo-Pliyosen yaşlı
volkanitlerin tümü ile ilişkilendirilebileceğini belirtmişlerdir. Bu birimlerin ve
magmatizmanın demir cevherleşmeleri açısından ayrıntılı olarak incelenmesi önerisini
vurgulamışlardır.
Yılmaz ve Yılmaz (2006), Divriği (Sivas) yöresinin jeolojisi ve yapısal evrimi ile ilgili
çalışmalarında, inceleme alanındaki tüm birimleri ayrıntılı olarak incelemişler ve her bir
10
formasyonun temel jeolojik özelliklerini tartışmışlardır. İnceleme alanındaki tektonik
yapıları; paleotektonik evre, geçiş evresi ve neotektonik evre yapıları olarak
ayırtlamışlardır. Yöredeki ofiyolitlerin ve ofiyolitli karışığın, kuzeyden güneye doğru
üzerleme mekanizmasıyla Toros göreli otoktonu üzerine gelip yerleştiğini ve bu
yerleşimin Maastrihtiyen öncesinde tamamlandığını, bölgedeki granitoyidlerin ise
Paleotektonik evreden sonra sokulum yaptığını söylemişlerdir.
Marschik vd. (2008), Orta Anadolu’daki alterasyonların yoğun biçimde eşlik ettiği
hidrotermal manyetit cevherlerinde yapmış oldukları jeokronolojik ve duraylı izotop
çalışmalarında; Divriği’deki hidrotermal tip demir cevherlerinin 2 tür cevher kütlesi
içerdiğini, bunlardan A-Kafa’nın manyetitçe zengin, B-Kafa’nın ise limonitik
karakterde olduğunu söylemişlerdir. Manyetit cevherlerinin Divriği ofiyolitindeki
serpantinitlerle Murmano plütonunun dokanağında gözlendiğini belirtmişlerdir. Divriği
A-Kafa’daki hidrotermal biyotitlerde yapmış oldukları yaşlandırma çalışmalarında;
73,75±0,62 ve 74,34±0,83 Ma yaşları saptamışlardır. Bu biyotitlerin geç evre alterasyon
fazını
karakterize
ettiğini
belirtilmişler
ve
elde
edilen
yaşların
manyetit
cevherleşmelerinin minumum yaşı olabileceğini savunmuşlardır.
Tokel vd. (2011), İç-Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki demir cevherleşmelerinin 2 tip skarn
oluşumu şeklinde meydana geldiğini belirtmişler, bunlardan ilkinin güneyde
Toridlerdeki ofiyolitik kuşakla ilişkli skarn oluşumları, diğerinin ise kuzeyde Pontid
paleomanyetik-yayı ile ilişkili skarn oluşumları olduğunu vurgulamışlardır. Bu
cevherleşmelerin genellikle bazik kayaçlar, granitoyid ve kireçtaşlarının üçlü
kontağında oluştuğunu savunmuşlardır. Cevher oluşumu sırasında manyetitler içinde
bol miktarlarda bulunan Ni+2, Co+2 ve Cr+3 elementlerinin hareketlerini ve bu
elementlerle ilişkili yankayaçları incelemişler, demirin kaynağının bazik yankayaçlar
olduğunu belirtmişlerdir.
11
3. BÖLGESEL JEOLOJİ
Çetinkaya-Yellice
bölgesi;
Orta
Anadolu
Kristalen
Karmaşığı
(OAKK)’nın
kuzeydoğusunda, Sivas Havzası’nın ise güneydoğu bölümünde yer almaktadır (Şekil
3.1). Sivas Havzası, Neotetis’in kuzey koluna özgü ofiyolitik birimlerin Torid
platformuna üzerlemesi sonucu oluşmuş ve çarpışma sonrası meydana gelmiş bir
havzadır.
Şekil 3.1 Orta Anadolu Kristalen Karmaşığı’nın basitleştirilmiş jeolojik haritası
(Kadıoğlu vd. 2006’dan değiştirilmeden alınmıştır)
3.1 Jeodinamik Evrim
Çalışma sahasının; geniş bölge jeolojisi ile olan rejyonal ilişkisi bölgesel jeodinamik
evrim, yöresel bölge jeolojisi ile olan lokal ilişkisi ise yöresel jeodinamik evrim çatısı
altında irdelenecektir:
12
3.1.1 Bölgesel jeodinamik evrim
İnceleme alanında; öncelikle ofıyolitik kayaçların ilksel konumlarından kıta kabuğu
üzerine yerleşmelerine kadar gerçekleşen bir süreci yansıtan yapısal unsurlar
paleotektonik dönem yapıları, Maastrihtiyen-Alt Pliyosen aralığında oluşan yapısal
unsurlar geçiş dönemi tektonik yapıları ve Üst Pliyosen-Kuvaterner aralığında oluşmuş,
doğrultu atımlı rejimin egemen olduğu yapısal unsurlar ise neotektonik dönem yapıları
olarak ayırtlanmıştır.
Paleotektonik evrede; Sivas yöresinin Üst Kretase öncesinde, bölgenin yaklaşık doğubatı uzanımlı bir okyanusun gelişmesine sahne olduğu, bu okyanusun kuzey ve güney
kenarlarının bugunkü Atlantik türü pasif kıta kenarlarını temsil ettiği, kuzey kenarın Üst
Kretase sırasında yitime uğradığı (Şengör ve Yılmaz 1981) ve sonrasında yitime bağlı
olarak kuzeyde ve güneyde yer alan kıtaların Maastrihtiyen öncesinde çarpıştığı kabul
edilmektedir (Gürer 1992, Yılmaz 1994 ve 1998) (Şekil 3.2).
Şekil 3.2 Geç Kampaniyen öncesi kıtasal ve okyanusal alanları gösteren olası kesit
(Gürer 1992’den değiştirilmeden alınmıştır)
Toros platformunun inceleme alanında yer alan kesimi; altta Devoniyen yaşlı Kangal
formasyonu, üstte ise Alt Karbonifer-Kretase yaşlı Munzur kireçtaşı ile temsil olunur.
Genel olarak pasif bir kıta kenarını yansıtan bu topluluk, inceleme alanının göreli
otokton istifidir. Göreli otoktonun üzerinde ise; sıra ile ofiyolitli karışıktan oluşan
Yeşiltaşyayla karışığı ve Güneş ofiyoliti olarak tanımlanan tektonik yapılar, bindirmeli
13
olarak yer almaktadır (Şekil 3.3). Gereçleri ofiyolitlerden ve ofıyolitli karışıktan oluşan
bu
topluluklar,
inceleme
alanındaki
okyanusal
kabuğun
temsilcileri
olarak
yorumlanmaktadır (Yılmaz ve Yılmaz 2004).
Şekil 3.3 Geç Kampaniyen’de kıtasal blokların üzerine, ofiyoliterin kuzeyden-güneye
yerleşmesini gösteren olası kesit (Gürer 1992’den değiştirilmeden alınmıştır)
Yukarıda tanımlanan pasif kıta kenarı ve okyanusal ortamı temsil eden birimlerin gerek
oluşum evrelerinde, gerekse ilksel konumlarından ikincil konumlarına gelip
yerleşmeleri sırasında meydana gelen tüm unsurlar daha önce de belirtildiği gibi
paleotektonik dönem yapıları olarak yorumlanmıştır. Paleotektonik dönem yapıları,
başlıca magmatik bantlanma, levha dayklar ile paleotektonik dönem birimleri içinde
gelişmiş olan, ancak geçiş tektoniği dönemi birimlerini etkilemeyen, niteliği belirsiz
kırık ve faylarla ve paleotektonik dönem birimleri arasında gelişmiş olan bindirmeler ile
temsil olunmaktadır (Yılmaz ve Yılmaz 2004).
Geçiş evresinde; çarpışmadan sonra iki kıtanın yakınsaması devam etmiş, yörede buna
bağlı olarak kabuk kalınlaşması ve granitik kayaç oluşumları meydana gelmiştir.
Paleotektonik dönem birimlerinin üzerine açılı uyumsuzlukla gelen ve kendi içinde de
yer yer açılı uyumsuzluklar kapsayan Maastrihtiyen-Alt Pliyosen yaşlı örtünün
deformasyonu ile ilgili tüm yapılar geçiş dönemi tektonik yapıları olarak
yorumlanmıştır (Şekil 3.4). Bu yapılar ise başlıca, katmanlanma-kıvrımlanma, niteliği
belirsiz kırıklar ile faylar ve bindirmelerdir (Yılmaz ve Yılmaz 2004).
14
Şekil 3.4 Toros platformu üzerine yerleşen ofiyolitin üzerinde, Geç KampaniyenMaastrihtiyen’de gelişen karasal-sığ denizel ortamları gösteren olası kesit
(Gürer 1992’den çok az değiştirilerek alınmıştır)
Neotektonik evrede ise, Anadolu genelinde özellikle Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu
fay hatları ile bunlara bağlı olarak batıda gelişen Ege graben sisteminin hareketlilikleri
söz konusu olmuştur (Şengör ve Yılmaz 1981).
Üst
Pliyosen-Kuvaterner
aralığında;
neotektonik
evrede
oluşan
birimler
kıvrımlanmamış ve ağırlıklı olarak K-G doğrultulu bir sıkışmanın güdümünde, KB-GD
doğrultulu sağ ve KD-GB doğrultulu sol yönlü eşlenik faylar ile K-G doğrultulu normal
faylar bu evrede gelişmiştir. Bu yapılar, KAF ve DAF sistemlerini oluşturan
neotektonik süreçlerle uyum içinde gelişmişlerdir (Yılmaz ve Yılmaz 2004).
Sivas yöresinin önemli neotektonik yapıları; Suşehri-Koyulhisar yöresinden geçen
Kuzey Anadolu fayı (KAF), Yıldızeli’nin güneyinden geçen Belcik-Pazarcık fayı,
Gemerek-Şarkışla-Sivas hattında Kızılırmak boyunca uzanan Yukarı Kızılırmak fayı
(YKF), Tecer Dağı yöresinden geçen Tecer fayı, Gemerek güneyinden geçen Deliler
fayı (DF), İmranlı’dan geçen İmranlı fayı (İF) ve Tecer bindirmesi (TB) ile Kuzey
Anadolu bindirmesi (KAB) biçiminde sıralanabilir (Şekil 3.5).
15
16
Şekil 3.5 Sivas yöresinin önemli neotektonik yapıları (Öztürk ve Öztunalı 1993, Yılmaz 1998 ve Yılmazer 2003’den genelleştirilerek
alınmıştır)
16
3.1.2 Yöresel jeodinamik evrim
İnceleme alanı çevresinde, Mesozoyik süresince karbonat platformunun geliştiği
ortamlar egemen olmuştur (Şengör ve Yılmaz 1981). Bu platform; kuzeyde Neotetis’in
bir kolu olan İç Toros Okyanusu ile güneyde ise Neotetis’in güney kolu ile
sınırlanmıştır.
Güneş
ofiyoliti,
İç
Toros
Okyanusu’nun
bir
ürünü
olarak
değerlendirilmekte, kıta kabuğu üzerine devinerek üzerleme yapmış ve güneye doğru
devrilmiş bir okyanus kabuğunu akla getirmektedir (Bayhan 1980).
Bölgenin Mesozoyik dönemi; inceleme alanında Kangal formasyonu ile uyumlu Alt
Karbonifer-Kampaniyen yaşlı platform kireçtaşlarından oluşan Munzur kireçtaşı ile
karakterize olunur. Bu platformun kuzeyde Neotetis’in bir kolu olan İç Toros
Okyanusu’yla,
güneyde
ise
Neotetis’in
güney
koluyla
bağlantılı
olduğu
düşünülmektedir. İnceleme alanında Alt Karbonifer-Kampaniyen yaşlı Munzur
kireçtaşları üzerine Üst Kretase’de yerleşmiş olan Güneş ofiyoliti ise İç Toros
Okyanusu’nun bir ürünü olarak değerlendirilmektedir. Güneş ofiyolitini oluşturan kayaç
tiplerinde izlenen mineral birliktelikleri ve az da olsa izlenen okyanus tabanı
metamorfizmasının etkileri, Coleman (1977)’in de belirttiği biçimde kıta kabuğu
üzerine yüzeyleme yapmış ve güneye doğru devrilmiş bir okyanus kabuğunu akla
getirmektedir. Bu nedenle Güneş ofiyoliti; Anadolu plakacığı ile Kuzey Anadolu
plakacığı arasında, çarpışma sırasında batmakta olan plakadan koparak üst yüzeyleme
yapmış, okyanusal kabuğa özgü üst manto parçaları olarak yorumlanabilir (Bayhan
1980).
Güneş ofiyoliti Maastrihtiyen yaşlı Saya formasyonu tarafından uyumsuz olarak
örtülmektedir. Bu nedenle birimin yerleşme yaşının, en azından Maastrihtiyen öncesi
olduğu söylenebilir (Gültekin 1993).
Saya formasyonu, ofiyolit yerleşmesinin hemen ardından gelişmiş bir çökel diziyi
temsil etmektedir. Bu birim, transgressif biçimde başlayarak, sığ denizelden resifale,
oradan da hızla derin denizel çökel kayalara yerini bırakan, bir çökel topluluğudur.
17
Birimin, bu dizilimi değerlendirildiğinde, ofiyolit yerleşmesinin ardından, bölgeyi yeni
sığ bir denizin kapladığı anlaşılmaktadır. Hatta, inceleme alanı dışında bu dönemde
gelişmiş olan karasal, delta ve kısmen sığ denizel ortamda oluşmuş bir çökel istif de
tanımlanmıştır (Karadere formasyonu; Gürer 1992).
Bu sığ denizel dizinin rudistli resifal kireçtaşlarına ve pelajik çökellere geçmesi,
bölgede karasal, sığ denizel ile başlayan bir havzanın açıldığını ve giderek derinleşerek
olgun bir havza haline geldiğini göstermektedir. Bu gelişim, ofiyolit yerleşmesinin
ardından, gerilmeli bir rejimin bölgede etkin olduğuna işaret etmektedir (Gültekin
1993).
Saya formasyonu, inceleme alanında Miyosen yaşlı Sincan grubu tarafından uyumsuz
biçimde örtülmektedir. Bölgedeki diğer tüm birimleri açısal uyumsuzlukla örten Sincan
grubunu, sığ denizelle başlayıp, üste doğru gölsel ve lagüner ortam özelliklerini
yansıtan litoloji toplulukları oluşturmuştur. Birimin görünür en üst düzeylerinde yer
alan jipsler, bu seviyelerin lagüner karakterde olduğunu düşündürür. Olasılıkla Üst
Miyosen’de Sincan grubuna özgü bu istif kıvrımlanmış ve kıvrımlanan yüzeyler
traşlanarak aşındırılmış, üzerlerine ise yatay konumlu Pliyosen birimleri (İnallı
formasyonu ve Yamadağ volkanitleri) yerleşmiştir (Gültekin 1993).
Maastrihtiyen döneminde en derin konumunu kazanan havza böylece giderek regresif
bir karakter kazanmış (Bozkaya ve Yalçın 1992, Gürer 1992) ve zamanla sığlaşmıştır.
Sığlaşan bu çökelim ortamındaki gelişmeler, anılan yazarlara göre Orta-Üst Eosen’e
kadar devam etmiş ve istif Miyosen yaşlı Sincan grubu tarafından uyumsuz biçimde
örtülmüştür. Bu süreç, Orta-Üst Kampaniyen’de oluşumu başlayan havzanın, Alt
Miyosen öncesinde ömrünü tamamladığını düşündürmektedir.
Havzaya özgü birimlerin Maastrihtiyen-Paleosen döneminden itibaren giderek regressif
özellik taşıması ve izleyen evrelerde de sığ denizel birimlerin havzada gelişmiş olması,
ofiyolit yerleşmesi ardından etkin olan gerilmeli rejimin, giderek sıkışmalı bir rejime
yerini bıraktığına işaret etmektedir (Gültekin 1993).
18
Miyosen’den başlayarak gelişimini sürdüren çökel kayaçlar ve volkanik birimler ise,
inceleme alanında birbirleriyle uyumsuz ilişkiler sergilemektedir. Bunlar genellikle sığ
denizel ve karasal özellikler taşımaktadır. Aralarındaki diskordanslar, özellikle de İnallı
formasyonu ve Yamadağ volkanitlerinin tabanında izlenen Pliyosen diskordansı,
bölgenin bu
dönemde gelişmiş olan epirojenik olaylardan
da etkilendiğini
göstermektedir (Gültekin 1993).
Sivas havzasının yapısal evrimi şekil 3.6’te evresel biçimde şematize edilmeye
çalışılmıştır.
19
20
Şekil 3.6 Sivas havzasının yapısal evrimi (Yılmaz ve Yılmaz 2006’dan çok az değiştirilerek alınmıştır)
20
3.2 Stratigrafi
İnceleme alanının yeraldığı Sivas yöresinde yüzeyleyen birimler çok genel biçimde; en
altta izlenen temel kayalar (Paleozoyik-Mesozoyik), bunların üzerine gelen Tersiyer ve
Kuvaterner kayaları (Senozoyik) ve Mesozoyik-Senozoyik zaman aralığında etkili
olmuş magmatik kayalar biçiminde sıralanabilir (Şekil 3.7 ve 3.8). Paleozoyik yaşlı
metamorfitler, bölgede yüzeyleyen en yaşlı birimler olup, okyanusal kabuğa özgü
ofiyolit parçaları ve ofiyolitli melanj tarafından üzerlenir. Bu birimler Orta Anadolu
granitoyidleri ve alkali magmatizma ürünleri tarafından kesilir. Bu topluluk, çoğunluğu
sedimanter olan ve kısmen volkanik-piroklastik kayaçlardan oluşan örtü kayaçları ile
örtülür (Erler ve Bayhan 1995).
3.2.1 Temel kayalar
İnceleme alanı ve yakın çevresinde yüzeyleyen Paleozoyik ve Mesozoyik yaşlı temel
kayalar; metamorfitler, ofiyolitler ve kireçtaşlarından oluşmaktadır.
Temel kayalara ait metamorfik birimleri Seymen (1981); Kalkanlıdağ, Tamadağ ve
Bozçaldağ formasyonları olarak, Göncüoğlu (1977) ve Göncüoğlu vd. (1991, 1992) ise;
Gümüşler, Kaleboynu, Aşıgediği formasyonları olarak adlandırmıştır. Bu birimler her
ne kadar farklı isimlerle anılmış olsa da, Göncüoğlu vd. (1991, 1992) bu birimlerin
metamorfizma öncesi istif özelliklerinin, Seymen (1981)’in tanımlamış olduğu
birimlerin eşleniği olduğunu belirtmektedirler. Bu metamorfiklere ait kayaçlar, Sivas
havzası Yukarı Kızılırmak fay zonu kuzeyinde kalan bölgelerde yüzeyler (Şekil 3.5).
Metamorfitler üzerine, Neo-tetis okyanusunun kuzey koluna (İzmir-Ankara-Erzincan
Okyanusu) ait okyanusal kabuk birimleri yerleşir. Bu birimler; ultramafik kayaçlar,
izotropik gabro, plajiyogranit, diyabaz, yastık lavlar ve epi-ofiyolitik çökellerden
oluşmaktadır.
21
Ofiyolitik birimlerin bir bölümünün dizinimi ilksel konumlarını korurken, bir diğer
bölümü ise yerleşme sonrasında kazanılan dokanaklar boyunca temel birimler ile
tektonik ilişkiler sergilemektedir (Göncüoğlu vd. 1991, Erler vd. 1996).
Divriği bölgesindeki ofiyolitik kayaçlar Güneş ofiyoliti olarak adlandırılmıştır (Bayhan
ve Baysal 1982). Ultramafik kayaçlar içerisinde, özellikle kırıklı ve çatlaklı kesimlerde
silisleşmiş, karbonatlaşmış bölümler yoğun olarak gözlenmektedir. Listvenit olarak
tanımlanan bu kayaçların, ultramafik kayaçlar içerisinde kırık hatları boyunca etkili olan
zayıf hidrotermal alterasyonların etkisiyle oluştuğu düşünülmektedir (Bayhan ve Baysal
1982).
3.2.2 Post-Tektonik havza çökelleri (Örtü kayaları)
Temel kayaları Üst Kretase-Pliyosen aralığında çökelmiş olan değişik sedimanter ve
volkanik kayaçlar tarafından uyumsuzlukla örtülür. Örtü birimleri genellikle
serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar ve kristalize kireçtaşları üzerine uyumsuzlukla
gelen; Maastrihtiyen yaşlı volkano-sedimanter istif ile çakıllı, kumlu Eosen birimleri ve
Oligo-Miyosen yaşlı killi kireçtaşı, kumtaşı seviyelerinden oluşmaktadır. Pliyosen
birimleri ise, manyetit çakıllı konglomera seviyeleri ve volkanik akıntılar ile tüf,
aglomera ve andezitik, bazaltik örtü ile (Yamadağ volkanitleri) temsil olunur.
3.2.3 Mağmatik kayalar
İnceleme alanında gözlenen Murmano ve Dumluca plütonları; A-tipi, çarpışma sonrası,
levha içi karakterli alkalen birliğe ait, silisçe aşırı doygun alkali siyenitik, monzonitik
plütonik kayaçlar olarak tanımlanmaktadır (Boztuğ 1998a,b). Bunlar Geç Kretase yaşlı
birimleri sıcak dokanaklarla keserler. Kendi içerisinde mineralojik-petrografik
farklılıklar sunan plütonların egemen kayaç tipi monzonit olup, kuvars-siyenitten
başlayıp monzonite, hatta diyorite kadar değişen modal bileşimler sunarlar (Zeck ve
Ünlü 1988a,b, 1991). Divriği bölgesindeki magmatik kayaçların OAKK’nda yüzeyleyen
granitoyidlerle aynı ve/veya benzer kökenlere sahip olduğu vurgulanmaktadır (Boztuğ
22
1998a,b). Bu benzerlik aynı zamanda petrografik ve mineralojik çalışmalarla da
doğrulanmaktadır (Koşal 1971, Boztuğ 1998a,b).
23
24
Şekil 3.7 Divriği-Çetinkaya arasının jeolojisi (Yılmaz ve Yılmaz 2004 ve Yılmaz vd. 2005’den çok az değiştirilerek alınmıştır)
24
Şekil
3.8
Divriği-Çetinkaya arasının genelleştirilmiş litostratigrafik
(Yılmaz ve diğ. 2005’den çok az değiştirilerek alınmıştır)
25
dizinimi
4. İNCELEME ALANININ JEOLOJİSİ
İnceleme alanında ayırtlanan kayaç birimleri ve yaş aralıkları aşağıdaki biçimde
sıralanabilir:
1)
Munzur kireçtaşları (Alt Karbonifer-Kampaniyen)
2)
Güneş ofiyoliti (serpantinit, peridodit-piroksenit, gabro-diyorit-diyabaz; Üst
Kretase)
3)
Saya formasyonu (konglomera, kumtaşı, miltaşı, kireçtaşları ve spilit-
diyabazlardan oluşan volkanosedimanter istif; Maastrihtiyen)
4)
Sincan grubu (Eosen-Miyosen)
5)
Yamadağ volkanitleri (andezit-bazalt ve piroklastikleri; Plio-Kuvaterner)
İnceleme alanına özgü jeoloji haritası, Çoban (1974)’ün raporunun içindeki Özdemir
(1971)’in haritasından alınarak ve çok az değiştirilerek Şekil 4.1’de verilmektedir.
4.1 Munzur kireçtaşları
Birim Özgül ve Turşucu (1983) tarafından tanımlanmıştır. İnceleme alanının daha çok
güneyinde yüzeylenen birim, sarp topoğrafik bir görünüm sunar. Munzur kireçtaşları,
Toros platformunun doğu kesimini temsil eder. Birim kısmen rekristalize olmuş
kireçtaşı litolojisinden oluştuğu için, genellikle yüksek tepeleri oluşturmaktadır.
Özgül ve Turşucu (1983), Munzur dağlarında alttan üste doğru; algli kireçtaşı, oolitik
kireçtaşı, algli-foraminiferli kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı, neritik kireçtaşı, rudistli
biyostromal kireçtaşı ve pelajik kireçtaşlarından oluşan birimin çoğunluğunun, sığ ve
duraylı bir şelf ortamında çökeldiğini belirtmişlerdir. Munzur kireçtaşlarının bazı
kesimlerinde demir cevherince zengin bölümler de yeralmaktadır (Şekil 4.2).
26
Şekil 4.1 Yellice çevresinin jeoloji haritası (Çoban 1974 içinde Özdemir 1971’den çok
az değiştirilerek alınmıştır)
Munzur dağlarında yapılan çalışmalarda, Özgül ve Turşucu (1983) birime Alt TriyasKampaniyen yaş aralığını vermişlerdir. İnan vd. (1993) ise Ulaş-Sincan arasında
Çataldağ kireçtaşı olarak adlandırdıkları birimin çeşitli düzeylerinde Clypenia cf
jurassica Faure, Psudocyclammina sp., Protoglobigerine sp ve çok sayıda mercan,
mollusk ve sünger spikülleri saptayarak, birime Üst Jura-Alt Kretase yaşını
vermişlerdir. Öztürk ve Öztunalı (1993) Divriği doğusundaki kireçtaşlarını Akdağ
kireçtaşları olarak adlandırmışlar ve Maltepe yakınındaki kireçtaşı bloklarında
saptadıkları Endotyra sp. fosiline dayanarak birimin yaşının Karbonifere kadar
indirilmesi gerektiğini belirtmişlerdir.
27
Şekil 4.2 Yer yer demir cevheri içeren Munzur kireçtaşları (Yılmazer, 2003’den
alınmıştır)
Bu verilere göre Munzur kireçtaşlarının Alt Karbonifer-Kampaniyen yaş aralığında
çökelmiş olduğu söylenebilir. Alt sınırı inceleme alanında gözlenemeyen birimin
üzerinde geniş bölgede, Yeşiltaşyayla karışığı ve Güneş ofiyoliti tektonik olarak
yeralmaktadırlar. Gültekin (1993) Çetinkaya-Kangal yakınlarındaki benzer birimleri
Kıratgediği rekristalize kireçtaşları olarak adlandırılmış ve bu birimlerin Paleozoyik
yaşlı Kangal formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtüldüğünü belirtmiştir.
4.2 Güneş ofiyoliti
Güneş
ofiyoliti,
Divriği-Çetinkaya
arasındaki
doğrultusunda geniş bir alanda yüzeyler (Şekil 4.3).
28
bölgede,
kuzeydoğu-güneybatı
Silisleşmiş,
karbonatlaşmış
ultramafik
kayaçlar
Güneş
Ofiyoliti
Şekil 4.3 Güneş ofiyolitine ait serpantinitler ile silisleşmiş, karbonatlaşmış ultramafik
kayaçlar (laterit ve/veya listvenit)
Divriği çevresinde birimin tabanında çoğunlukla serpantinleşmiş harzburjitlerden oluşan
tektonitler gözlenir. Tektonitlerin üzerinde
yer yer piroksenit düzeyleri ve dunit
mercekleri içeren kümülat dokulu peridotitler yeralır (Şekil 4.4, 4.5). Piroksenit
düzeyleri ise düzensiz segregasyonlar ve mercekler halinde görülür (Yılmaz ve Yılmaz
2004).
Kümülat peridotitlerin üzerinde bazı yerlerde katmanlı gabrolar gözlenir. Bu birimin
tabanındaki gabrolar yer yer troktolit bileşimindedir. Çetinkaya’ya doğru
ağırlıklı
olarak daha çok katmanlı gabrolar yüzeylenirken, diğer alanlarda masif gabrolar
egemendir. Masif gabrolar tabanda izole diyabaz daykları ile kesilirler.
Genellikle diyabaz bileşimli dayklar üst bölümlerde oransal olarak giderek artar ve
levha dayk karmaşığını oluştururlar. Levha dayk karmaşığının üzerinde ise, yastık lavlar
çok ince bir düzey oluşturur.
29
Şekil 4.4 Güneş ofiyolitine ait ultramafik kümülatlar
Şekil 4.5 Ultramafik kümülatların iç yapılarının görünüşü
Güneş ofiyoliti yukarıda sunulan özellikleriyle, sedimanter çökel örtü dışında ideal
ofiyolitik dizideki birimlerin büyük bir bölümünü kapsar (Şekil 4.6). Ancak diziyi
oluşturan asbirimler arasındaki sınırlar genellikle faylı olup, birbirleriyle tektonik
ilişkilidir (Öztürk ve Öztunalı 1993).
30
Şekil 4.6 Güneş ofiyoliti ve onu üzerleyen Saya formasyonunu gösteren genelleştirilmiş
dikme kesit (Yılmaz ve Yılmaz 2004’den değiştirilmeden alınmıştır)
Birim adını Bayhan (1980)’den almış olup, çevresindeki kayalara oranla daha yayvan
bir topoğrafik görünüm sunmaktadır. Alt sınırı Munzur kireçtaşları üzerine tektonik
dokanaklı olan bu birimin üzerinde ise, Saya formasyonu uyumsuz olarak oturmaktadır.
31
Hekimhan yöresinde Güneş ofiyolitinin eşleniği olan ofiyolitlerin lav-çökel istifi
içerisindeki radyolaritlerde İzdar ve Ünlü (1985) tarafından Jura-Kretase yaşları
saptanmıştır. Bu yaş Güneş ofiyolitinin oluşum yaşı için de benimsenebilir. Güneş
ofiyoliti,
Maastrihtiyen
yaşlı
Saya
formasyonu
tarafından
uyumsuz
olarak
örtülmektedir. Bu bağlamda birimin yerleşme yaşının en azından Maastrihtiyen öncesi
olduğu söylenebilir.
4.3 Örtü kayaları (Post-Tektonik havza çökelleri)
İnceleme alanında temel birimlerinin üzerinde yeralan Maastrihtiyen yaşlı volkanotortul istif, Saya formasyonu olarak isimlendirilmiştir (Gültekin 1993). Saya
formasyonu üzerine gelen Eosen-Miyosen yaş aralığında çökelmiş olan sığ denizel,
karasal sedimanter istif Sincan grubu olarak ve Pliyo-Kuvaterner yaşlı genç volkanitler
ise Yamadağ volkanitleri olarak adlandırılmıştır (Yılmaz vd. 1991). Anılan bu birimler,
platform karbonatları ve ofiyolitten oluşan birimler üzerinde açısal uyumsuzlukla
yeralan post-tektonik havza çökellerini oluşturmaktadır.
4.3.1 Saya formasyonu
Formasyon adını Davutoğlu köyünün GD’sunda yeralan Saya deresinden almıştır
(Gültekin 1993). Saya formasyonu, inceleme alanının batı kesimlerinde Güneş
ofiyolitinin üzerinde uyumsuz olarak yüzeyler. Birim (Şekil 4.7), Eosen-Miyosen yaşlı
Sincan grubu ve Yamadağı volkanitleri tarafından ise açılı uyumsuzlukla örtülür.
32
Şekil 4.7 Saya formasyonunun genel görünümü
Saya formasyonu, bölgeye ofiyolit yerleşmesinin ardından gelişmiş olan bir çökel
dizidir. Bu birim, transgressif biçimde başlayarak, sığ denizelden resifale, oradan da
hızla derin deniz çökel kayalarına yerini bırakan bir çökel topluluğudur (Gültekin 1993).
Saya formasyonu alttan üste doğru; konglomera, kumtaşı-çamurtaşı-marn ardalanması,
kireçtaşı mercekleri, aglomera, tüf ve spilitik lavlardan oluşan bir dizilim gösterir.
Konglomera: Birim gri, yeşilimsi, sarımsı-açık kahverenklidir. Serpantinitin üzerine
uyumsuz olarak oturur. Yer yer spilit-bazalt karmaşığı ile yanal geçişlidir. Üst Kretase
yaşlı olduğu düşünülmektedir. İri ofiyolit çakılları ile başlayan istif, üste doğru
kumtaşlarına geçmektedir.
Kalsit çimentolu olup, büyüklükleri 5 mm’ye kadar ulaşan; kuvars, killeşmiş ve
kloritleşmiş plajıyoklaz parçaları ile birkaç cm’den onlarca cm büyüklüğe kadar
ulaşabilen ofiyolit çakıllarından oluştuğu gözlenmiştir (Şekil 4.8).
33
Şekil 4.8 Yoğun biçimde serpantinit çakılları içeren, Saya formasyonuna özgü taban
konglomeraları
Kumtaşı: Yer yer konglomeralar üzerine uyumlu olarak oturur. Yer yer de
konglomeralar ile yanal geçişlidir (Şekil 4.9). Kumtaşlarının elemanları çoğunlukla
serpantinitlerden türemiş olup, yeşilimsi-gri renklidirler. Kumtaşları yoğun biçimde ve
büyük oranlarda volkanik elemanlar da içermektedir (Şekil 4.10). Kayaç çok dağılgan
ve kırılgan özelliktedir. Üste doğru dereceli biçimde miltaşına (silttaşı) geçer. Özdemir
(1971) saptamış olduğu Cyclolites teruiradiatus fosiline dayanarak birime Üst Kretase
yaşını vermiştir.
Şekil 4.9 Saya formasyonuna ait kumtaşları
34
Şekil 4.10 Saya formasyonuna ait konglomera ve volkanik elemanlı kumtaşları
Miltaşı: Kumtaşının üzerine uyumlu biçimde oturur. Rengi; sarımsı-beyaz, gri, yer yer
okside olmaları nedeniyle kahverengimsi-kırmızıdır. Çok ince elemanlı, oldukça sert
yapıda ve köşeli kırıklıdır. Üst Kretase yaşlıdır.
Kireçtaşı: Kumtaşı ve miltaşları üzerine uyumlu biçimde oturur. Kumlu kireçtaşları;
grimsi-beyaz boz renkli olup, çoğunlukla sarı renkli görünümdedir. Bol kumlu, killi ve
kırılgandır. Kriptokristalin kireçtaşları ise; mavimsi gri, boz renkli, çatlaklı ve kalın
katmanlanmalıdır. Kireçtaşları rudist faunasınca zengindir (Şekil 4.11). Aynı fauna
Hekimhan havzasında izlenen rudistlerle deneştirilebilinir (Şekil 4.12). Üst Kretase
yaşlı istif bu kireçtaşları ile sonlanmakta, üzerlerine ise uyumsuz biçimde Miyosen
yaşlı gölsel kireçtaşları gelmektedir.
Spilit-Bazalt Karmaşığı: Bu birim, inceleme alanının güneyinde izlenmektedir. Yer
yer değişimler nedeniyle renk bakımından farklı görünümler sergilemektedir.
Bozunmuş, ayrışmış yüzeyleri boz, açık yeşil renkte, taze yüzeyleri ise koyu yeşil, gri
renklerdedir (Şekil 4.13). İri taneli, ışınsal görünümde olan plajıyoklaz kristalleri gözle
rahat bir biçimde izlenebilmektedir. Düzgün olmayan, çok kırıklı bir yapıya sahiptir.
Kırıklarda kalsit ve kuvars damarcıkları izlenmektedir.
35
Şekil 4.11 Saya formasyonu içerisinde izlenen rudist fosili
Şekil 4.12 Hekimhan formasyonuna ait kireçtaşlarında gözlenen hippurites fosilleri
36
Şekil 4.13 Saya formasyonuna özgü yastık lavlardan bir görünüm
Yılmaz ve Yılmaz (2004) yaptıkları çalışmada, birimin değişik seviyelerinde saptamış
bulundukları; Globotruncana ventricosa White, Globotruncanita stuarti(de Lapparent),
Globotruncanita
stuartiformis
(Dalbiez),
Orbitoides
tissoti
Schlumberger
ve
Lepidorbitoides sp. Fosil içeriklerine dayanarak, birime Kampaniyen-Maastrihtiyen
yaşını vermişlerdir.
Hekimhan’da Saya formasyonunun eşleniği olduğu düşünülen Uludere ve Kavakdere
formasyonlarının yaşı Maastrihtiyen olarak belirlenmiştir (Yılmaz vd. 1991) (Şekil
4.12). Geniş bölgedeki diğer benzer kaya birimlerinin genellikle Maastrihtiyen yaşlı
olduğu dikkate alındığında, Saya formasyonunun Maastrihtiyen yaşlı olduğu kolaylıkla
söylenebilir.
4.3.2 Sincan grubu
Sincan grubu Eosen-Miyosen yaşlı sedimanter bir istifdir. Bu istif, kuzeydoğugüneybatı uzanımlı ofiyolitli dizinin oluşturduğu yükselimin kuzey ve güneyinde bazı
farklılıklar sergilemektedir. Örneğin; yükselimin kuzeyinde, özellikle Oligosen’de
yeralan jipsler oldukça geniş yayılımlar sunarken, aynı jipsler güneyde, ancak Oligo-
37
Miyosen yaşlı sedimanter istifin içinde arakatkılar biçiminde izlenmektedir (Yılmaz ve
Yılmaz 2004).
Birim tabanda ofiyolit gereçleri, granit, kireçtaşı ve demir cevheri çakıllları içeren bir
çakıltaşı seviyesi ile başlamaktadır. Taban çakıltaşından itibaren alttan üste doğru
sırasıyla; açık yeşilimsi sarı, ince taneli ve demir cevher taneleri içeren kumtaşı, koyu
grimsi yeşil nummulitli kireçtaşı, bordo renkli kumtaşı ve koyu bej renkli kireçtaşı
litolojileri gözlenmektedir.
Sincan grubunda; Fabiania cassis (Oppenheim), Halkyardia sp., Discocyclina sp.,
Gyrodinella cf. Magna (Le Calvez) fosilleri saptanmış ve gruba Orta Eosen’in en üstü
olan Bartoniyen yaşı verilmiştir (Yılmaz ve Yılmaz 1994).
4.3.3 Yamadağ volkanitleri
İnceleme alanında gözlenen andezitik bir volkanizmanın ürünleri olan lav ve
piroklastikler ile plato bazaltlar, Yılmaz vd. (1991)’in Hasançelebi-Hekimhan
yöresinde ayırtladığı Yamadağ volkanitleri ile eşlenik olarak deneştirilebilinir.
Çetinkaya-Divriği arasında geniş alanlarda yüzeylenen yükseltilerin önemli bir bölümü,
andezitik lav ve piroklastiklerinden oluşmaktadır (Şekil 4.14).
38
Şekil 4.14 Yamadağ volkanitlerinin genel görünümü
Yüksek düzlüklerin bir bölümü ise, altta karasal kırıntılılarla geçişli genç bazaltik tüf,
aglomera ve plato bazaltlarından oluşmaktadır. Yamadağ volkanitleri Miyosen ve daha
yaşlı bütün birimleri katederek, onları uyumsuz olarak örtmektedir (Şekil 4.15).
Şekil 4.15 Serpantinitler üzerine gelen Yamadağ volkanitleri
Yamadağ volkanitlerinin içinde; genellikle pembemsi gri renkli, yer yer tabakalı,
boyları 5 mm-25 cm arasında değişen ve genellikle andezitik ve bazaltik parçalardan
39
oluşan aglomeralar da izlenir. Aglomera katmanları arasında, tüf ara düzeyleri de
vardır. Porfirik dokulu ve iri amfibol kristalleri ile belirgin, genellikle grimsi, boz ve
pembemsi renkli andezitik ve traki-andezitik lav akıntıları da Yamadağ volkanitleri
içinde yaygın biçimde izlenen diğer kaya türleridir (Yılmaz ve Yılmaz 2004).
Yamadağ volkanizmasının en genç aşamasını, yüksek düzlüklerde izlenen siyahımsıkoyu yeşil, siyah, kızıl kahverengi ve kahvemsi-siyah renkli bazaltik lav akıntıları
oluşturur. Afanitik, vesiküler ve amigdaloidal dokuların el örneklerinde bile rahatlıkla
gözlenebildiği bu kayalarda soğuma çatlakları da çok yaygın biçimde gözlenmektedir.
40
5. MİNERALOJİ-PETROGRAFİ ÇALIŞMALARI
Bu bölümde, 152 adet kayaç ve karot örneklerinden hazırlanan ince kesitlere dayanarak
yapılan mineralojik ve petrografik incelemelerin sonuçları, serpantinleşmiş ultramafik
kayaçlar ve bazik volkanik kayaçlar başlıkları altında 2 ana kayaç grubu olarak
sunulacaktır. XRD çalışmaları, Raman spektrometresi çalışmaları ve cevher
mikroskobisi çalışmaları ise bundan sonraki bölümlerde ayrı başlıklar altında
verilecektir.
5.1 Serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar:
5.1.1 Peridotitler
5.1.1.1 Harzburjit
Holokristalin tanesel dokuda gözlenen kayaçlar, serpantinleşerek elek dokusu sunan
olivinler ve ortopiroksenler ile opak minerallerden oluşmaktadır (Şekil 5.1). Serpantin
mineralleri kesitte tipik biçimde iri lifsel dokuda gözlenmekte olup, renkleri çok açık
sarı ile hafif yeşil arasındadır. Serpantin minerallerince zengin bölgelerde opak
mineraller, lekeler şeklinde ve serpantin mineral liflerini izleyen biçimlerde ortaya
çıkmaktadır. Diğer opak mineraller ise özşekilsiz-yarıözşekilli, orta tane boylu, çok
seyrek saçınımlar halinde gözlenmektedir.
41
b
a
Eds
o
Eds
o
Orp
Orp
Sp
Sp
Şekil 5.1 Harzburjit içinde bastitleşmiş ortopiroksen(Orp) etrafında elek dokusu sunan
serpantinleşmiş olivinler (Edso) mineralleri ve serpantin lifleri (sp) (Örnek
No: L-9). (a: tek nikol, b: çift nikol)
5.1.1.2 Lerzolit
Holokristalin tanesel dokuda gözlenen bu tür kayaçlar, tamamen serpantinleşmiş,
kısmen uralitleşmiş, aktinolitleşmiş kesimler ile ortopiroksen, olivin, klinopiroksen
kalıntıları ve opak minerallerden oluşmaktadır (Şekil 5.2). Olivin kayaçta çok iri
kristaller halinde, bol çatlaklı, yer yer çatlaklarından itibaren serpantinleşmiş olarak
izlenmektedir. Ortopiroksenler yer yer reliktler halinde, daha çok iri taneli, özşekilsiz ve
az oranda gözlenmekte olup, bazılarında opak mineral kapanımları da bulunmaktadır.
Serpantin mineralleri ise bolca ortopiroksen ve olivin reliktleri içermektedir. Opak
mineraller yer yer kümecikler oluşturmuş, ince parçalanmış taneler halinde, özellikle
ortopiroksenlerin izlendiği yerlerde, yoğunlaşmış olarak görülmektedir.
42
b
a
Klp
Orp
Klp
Şekil 5.2 a. Lerzolit içinde ortopiroksen ve klinopiroksenler (çift nikol) (Örnek No: Y30), b. Serpantinleşmeye başlamış ultramafik kayaç içinde uralitleşmiş
klinopiroksen (çift nikol) (Örnek No: Y-27) (Orp: ortopiroksen, Klp:
Klinopiroksen).
5.1.1.3 Verlit
Holokristalin tanesel dokudaki verlitlerde, serpantin mineralleri (yer yer iri kafes
yapıları belirgin olarak), bol oranda klinopiroksen, az oranda ortopiroksen reliktleri
(özellikle kafes yapısı sergileyen serpantinlerde belirgin biçimde), ikincil serpantin
damarları, karbonat oluşumları, talk ve opak mineraller gözlenmektedir. Az oranda
izlenen serpantin mineralleri sarı, iri lifsi dokuda izlenmekte olup, klinopiroksenlerin
aralarını doldurur biçimde yeralmaktadır. Klinopiroksenler genellikle orta-iri tane
boylu, özşekilsiz, tek yöndeki dilinim izleri belirgin, çoğunlukla çatlaklı ve parçalanmış,
yer yer uralitleşmiş ve az oranda karbonatlaşmış olarak izlenmektedir (Şekil 5.3).
Ortopiroksenler orta-iri taneler halinde renksiz ve yer yer çatlaklı bir yapıda
bulunmaktadır. Opak minerallerin bir kısmı ince-orta tane boylu, yarıözşekilliözşekilsiz saçılmış taneler halinde gözlenirken, bir kısmı da kayaç çatlaklarını doldurur
biçimde belli doğrultular boyunca dizilmiş, devamlılığı olmayan damarımsı yapılarda
izlenmektedir. Ayrıca göz yapılı opak mineraller de vardır.
43
Sp
Klp
Klp
Şekil 5.3 Verlit içinde klinopiroksen (Klp), serpantin mineralleri (Sp) ve opak
mineraller (çift nikol) (Örnek No: L-8).
5.1.2 Piroksenitler
5.1.2.1 Klinopiroksenit
Holokristalin tanesel dokuda gözlenen bu kayaçlar, bol miktarda iri taneli
klinopiroksen, çok az ortopiroksen, çok az serpantinleşmiş olivin,
talk, karbonat
oluşumları, kil mineralleri ve opak minerallerden oluşmaktadır. Klinopiroksenler yarı
özşekilli-özşekilsiz, renksiz, iri kristallli, tek yöndeki dilinim izleri belirgin ve bu
dilinim izleri boyunca opazitleşmiş bir biçimde görülmektedir (Şekil 5.4).
Klinopiroksenlerin bir kısmı, dilinim izlerinde daha net olarak izlenebilen eğilmeler ve
bükülmeler sergileyerek, dalgalı sönme özelliği kazanmıştır. Ayrıca klinopiroksenler
yer yer uralitleşmiş olup, içlerinde çok küçük noktacıklar şeklinde opak mineraller
gözlenmektedir. Klinopiroksenlerin bir kısmı karbonatlaşmış ve az oranda da killeşmiş
birbiriyle girik mineraller şekilleri sunmaktadır. İri kristalli piroksenlerin aralarını çok
küçük, uzun kristalcikler şeklinde görülen talk mineralleri doldurmuştur. Serpantin
mineralleri ise klinopiroksenlerle beraber izlenmekte olup, kayaç içinde çok az
oranlarda görülmektedir. Klorit ise kayaçta çok az oranlarda izlenmektedir. Tipik yeşil
rengi ve kuvvetli pleokroizması belirgin olan kloritler piroksenlerle beraber
görülmektedir. Kayaçta opak minerallerin bir kısmı özşekilsiz taneler halinde kayaç
içine dağılmış olup, bazen de damarımsı bir yapıda bulunmaktadır. Bir kısım opak
mineral
de
piroksen
dilinimleri
boyunca
44
gelişmiş
biçimde
gözlenmektedir.
Karbonatlaşmalar özellikle klinopiroksenlerden itibaren gelişmiş olup kayaçta belirgin
seviyeler halinde görülmektedir.
Klp
Klp
Klp
Şekil 5.4 Tek yönde dilinim gösteren iri taneli klinopiroksenler (Klp) (Örnek No: L-100 ) (çift
nikol)
5.1.3 Serpantinitler
Holokristalin tanesel dokuda gözlenmektedirler. Elek dokulu serpantin mineralleri,
kafes yapısı sergileyen serpantin mineralleri (Şekil 5.5.b-5.6), lifsel serpantin
mineralleri, serpantinleşmiş, elek dokusu kazanmış, yoğun olarak kloritleşmiş, kısmen
opaklaşmış olivin reliktleri, çok az iri taneli klinopiroksenler, amfibolleşmiş ve
çoğunlukla parçalanmış klinopiroksenler (?), karbonatlaşmış, serpantinleşmiş yani
bastitleşmiş ortopiroksen reliktleri, küçük amfiboller, talk, karbonat oluşumları, ikincil
serpantin damarları, silis ve opak mineraller gözlenmektedir. Açık-koyu kahve renkli
uzun prizmatik psödomarflar, yer yer daha kısa yuvarlağımsı (hekzagonal) bir biçimde
de izlenmekte olup, bunlar olasılıkla olivin formlarıdır. Klinopiroksenler tamamen
parçalanmış–dağılmış ve yer yer amfibolleşmiş (uralitleşmiş) olarak görülmektedir.
Kayaçta belirli bölümler halinde bulunan piroksen/amfiboller çok küçük kristalcikler
halinde kümelenmiş olarak, serpantinle beraber izlenmektedir. Talk minerali çok küçük
pulsu kristaller şeklinde, yer yer kümelenmiş olarak, özellikle kafes yapılı serpantinlerle
beraber, ya da az oranda bireysel olarak dağılmış levhamsı, yer yer iri taneler halinde,
yarıözşekilli-özşekilsiz olarak görülmektedir (Şekil 5.5.a). İkincil serpantin damarları
düzensiz olarak yönlenmiş kalın damarlar ile bunların dalları konumundaki daha ince
45
damarcıklar şeklinde izlenmektedir. Karbonat oluşumları daha çok birbirine paralel, yer
yer opak mineral kapanımları içeren, çok ince damarcık sistemleri halinde veya kayaç
içerisinde düzensiz bölgeler halinde gözlenmektedir. Karbonatlaşmalar özellikle
serpantinleşmiş kısımlarda yoğunlaşmaktadır. Opak mineraller kayaçta üç şekilde
gözlenmektedir: Bunların bir kısmı, kayaç içinde saçınımlar halinde, bol silikat
kapanımları içerir tarzda ve küçük–orta tane boylu özşekilsiz biçimlerde, ikincisi
serpantinleşmeyle ilişkili opak mineraller şeklinde (serpantin gözlerinden itibaren ortaya
çıkmış lekeler biçiminde) ve bir kısmı da damar oluşturmuş opak mineraller şeklinde
izlenmektedir. Opak mineraller kayacı kesen ince damarcıklar biçiminde ve ayrıca
kataklazma geçirmiş iri taneler şeklinde de yaygın olarak görülmektedir (Şekil 5.6).
Opak minerallerin tanesel olanları ise, küçük-orta-iri taneler halinde, çoğunlukla
kataklastik etkiyle parçalanmış ve kayaç içine düzensiz biçimde dağılmıştır. Opak
minerallerin bir kısmı da karbonatlı kısımlarda kümelenmiş şekillerde gözlenmektedir.
a
b
Op
Ta
Atg
Şekil 5.5. a. Serpantinit içinde görülen talk (Ta) ve opak mineraller (Op) (çift nikol)
(Örnek No: E-102), b. Serpantinit içinde görülen antigorit mineralleri
(Atg) (çift nikol) (Örnek No: Y-79).
46
b
a
Op
Op
Sp
Sp
Şekil 5.6. a. Serpantinit içinde kafes yapılı serpantin (Sp) mineralleri ve opak mineraller
(Op) (çift nikol) (Örnek No: Y-99), b. Serpantinit içindeki özşekilli tanesel
ve damar biçimli opak mineraller (çift nikol) (Örnek No: L-9).
5.2 Bazik volkanik kayaçlar
5.2.1 Bazalt
Hipokristalin dokuda gözlenen bu tür kayaçların hamuru; serizitleşmiş, kloritleşmiş,
karbonatlaşmış plajiyoklaz mikrolitleri, karbonatlaşmış, kloritleşmiş mafik mineraller,
karbonatlaşmış, killeşmiş, silisleşmiş volkan camı ve saçınımlı opak minerallerden
oluşmakta olup yer yer epidotlaşmalar da yoğun olarak izlenmektedir (Şekil 5.7).
Kayaçta fenokristaller olan plajiyoklazlar, iri-orta taneli, yarı özşekilli-özşekilsiz, uzun,
prizmatik karbonatlaşmış, killeşmiş, epidotlaşmış, çok az oranda serizitleşmiş ve yer yer
radyal ışınsal dizilimli biçimlerde gözlenmektedir. Piroksenler, karbonatlaşmış,
killeşmiş, kloritleşmiş ve yer yer uralitleşmiş olup, iri taneli ve özşekillidir. Amfibol
fenokristalleri, glomeroporfirik dokulu, yoğun olarak killeşmiş, kısmen karbonatlaşmış
ve kloritleşmiştir. Opak minerallerin bir kısmı az oranlarda saçınımlı, ince taneli, yer
yer kılcal damarlar halinde izlenirken, bir kısmı da amfibollerin kenar ve dilinim izleri
boyunca açığa çıkmış mineraller halinde görülmektedir. Kayaçta yer yer kloritleşme ve
epidotlaşma
yaygın
olup,
boşluklarda
tamamen
karbonat+epidot dolguları gözlenmektedir (Şekil 5.8).
47
klorit,
klorit+karbonat
ve
b
a
E
p
E
p
Pl
j
Pl
j
Kl
Kl
Şekil 5.7 Bazalt içerisinde görülen plajiyoklaz (Plj), klorit (Kl) ve hamurda görülen
epidotlaşma (Ep) (Örnek No: E-22) (a: tek nikol, b: çift nikol)
a
b
K
a
K
l
K
a
Pl
j
K
l
Pl
j
Şekil 5.8 Amigdaloidal dokulu bazalt içerisinde görülen plajiyoklaz (Plj) mikrolitleri,
klorit (Kl) ve kalsitle (Ka) doldurulmuş gaz boşluğu (Örnek No: E-14). (a: tek
nikol, b: çift nikol)
5.2.2 Spilitik bazalt
Hipokristalin porfirik dokuda gözlenen spilitik bazaltların hamuru, yoğun olarak
karbonatlaşmış, killeşmiş, albitleşmiş radyal-ışınsal dizilimli plajiyoklaz mikrolitleri,
killeşmiş-kloritleşmiş ince taneli mafik mineraller, volkan camı ve saçınımlı opak
Pl
minerallerden
oluşmakta olup, yer yer kloritleşmeler de izlenmektedir. Glomeroporfirik
j
doku gösteren plajiyoklazlar (Şekil 5.9), karbonatlaşmış, serizitleşmiş, killeşmiş, radyalışınsal dizilimli, yer yer iri taneli ve özşekilliden-özşekilsize kadar değişen biçimlerde
48
gözlenmektedir. Piroksenler karbonatlaşmış ve yer yer kloritleşmiştir. Amfibolleşmiş
piroksenler
plajiyoklazlara
göre
daha
küçük
tane
boyutunda
görülmektedir.
Klinopiroksenler karbonatlaşmış ve reliktler halinde izlenmektedir. Opak mineraller
saçınımlar halinde kayaç içinde gözlenmektedir. Kayaçta boşluklu (vesiküler) doku
izlenmekte olup bu boşlukların bir kısmı karbonatlarla, bir kısmı karbonat ve
epidotlarla, bir kısmı karbonat ve kloritlerle, bir kısmı da sadece kloritlerle
doldurulmuştur. Bu kayaçlar, plajiyoklazlarda ki albitleşmelerin daha yoğun oranlarda
hissedilmiş olma özelliği nedeniyle bazaltlardan ayrı bir topluluk olarak ele alınmıştır.
a
b
Pl
j
Pl
j
Pl
j
Pl
j
Şekil 5.9 Spilitik bazalt içerisinde iri taneli özşekilli plajiyoklaz fenokristalleri (Plj)
(Örnek No: E-38) (a: tek nikol, b: çift nikol)
5.2.3 Volkanik breş/Volkanik tüf
Bu kayaçların hamuru killeşmiş, karbonatlaşmış yer yer de kloritleşmiş volkan camı
içerisinde yeralan ince taneli akma dokusu gösteren karbonatlaşmış, olasılıkla
plajiyoklaz mikrolitleri, volkanik kayaç parçaları, ince taneli saçınımlı opak mineraller
ve tamamen opaklaşmış mineral parçalarından oluşmaktadır (Şekil 5.10-5.11). Hamurda
akma dokusu belirgin olup, yer yer izlenen boşluklarda karbonat ve klorit dolguları
gözlenmektedir. Fenokristaller olarak plajiyoklazlar, yoğun olarak karbonatlaşmış yer
yer silisleşmiş, kısmen epidotlaşmış-killeşmiş ve kristal kenarları boyunca opaklaşmış,
glomeroporfirik
dokulu
biçimlerde
izlenmektedir.
Piroksenler
kloritleşmiş,
karbonatlaşmış reliktler halinde görülmektedir. Mafik mineraller kloritleşmiş ve
49
opaklaşmıştır. Amfiboller yelpaze-fırça yapılı tremolit-aktinolit türünde, kümecikler
halinde gözlenmektedir. Opak mineraller, mafik minerallerin bol olduğu kesimlerde
dissemine halde izlenmektedir. Özellikle volkanik kayaç parçalarında açığa çıkmış olan
opak minerallerin oranı yüksektir. Kayaç içerisinde yeralan volkanik kayaç parçaları 3
şekilde görülmektedir; 1. tip volkanik kayaç parçaları, genelde köşeli, az köşeli, ortayuvarlak biçimlidir. Bunların büyük bir bölümü tamamen mikrolitik doku gösteren,
killeşmiş-kloritleşmiş volkanik cam içerisinde yeralan, karbonatlaşmış akma dokusu
gösteren plajıyoklaz mikrolitlerinden oluşmaktadır. 2. tip volkanik kayaç parçaları ise,
porfirik dokuda olup hamur yoğun olarak killeşmiş volkan camı içerisinde yeralan
karbonatlaşmış-serizitleşmiş akma dokulu plajiyoklaz mikrolitleri ile ince taneli
karbonatlaşmış, kenarlarından itibaren opaklaşmış mafik mineral parçaları içermektedir.
Fenokristaller tamamen karbonatlaşmış-serisitleşmiş plajiyoklazlar ile kloritleşmiş,
karbonatlaşmış mafik mineraller şeklindedir. Ayrıca bol oranlarda ince taneli saçınımlı
opak mineraller de izlenmektedir. 3. tip volkanik kayaç parçalarında, hamur tamamen
kloritleşmiş olup, konsantrik halkalar biçiminde açığa çıkmış opak mineraller
izlenmektedir. Ayrıca az oranda ince taneli serizitleşmiş, karbonatlaşmış plajiyoklaz
mikrolitleri de gözlenmektedir.
a
b
Şekil 5.10 Volkanik breşin (volkanik tüf) genel görünümü (Örnek No: E-36). (a: tek
nikol, b:çift nikol)
50
a
b
Şekil 5.11 Volkanik breşin (volkanik tüf) genel görünümü (Örnek No: E-15) (a: tek
nikol, b: çift nikol)
5.2.4 Volkanik elemanlı kumtaşları
Volkanik elemanlı kumtaşlarının boyutları ince taneliden iri taneliye kadar değişmekte
olup, kayaç; kuvars, plajiyoklaz mikrolitleri, feldispat taneleri ve az miktarda opak
minerallerden oluşmaktadır (Şekil 5.12). Kayacın kırık ve çatlakları karbonat
minerallerince doldurulmuştur.
a
b
Şekil 5.12 Volkanik elemanlı kumtaşının genel görünümü (Örnek No: C-1) (a: tek
nikol, b: çift nikol)
51
6. XRD ÇALIŞMALARI
İnceleme alanında MTA Genel Müdürlüğü tarafından 1972, 1973 ve 1974 yıllarında
yapılmış olan sondajlardan, Y-15 sondajına özgü 5, Y-16 sondajına özgü 17 ve Y-20
sondajına özgü 4 tane karot örneğinde XRD analizleri yardımı ile mineralojik
tanımlamalar yapılmıştır (Çizelge 6.1).
Analizler Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü
Mikro Analiz-ICP Laboratuvarındaki INEL marka 1000 model XRD (X-Ray
Diffraction) cihazı kullanılarak yapılmıştır. Alınan örnekler kil boyutuna gelinceye
kadar öğütüldükten sonra çekimler yapılmıştır. Aletin çekimindeki koşullar: Anot: Co
(CoKα = 1,788970 A°), Filitre: Ni, Gerilim: 30 kV, Akım: 20 Ma, Goniyometre hızı:
2°/dk, Duyarlılık: 4.102, Zaman sabiti: 1 sn, Yarıklar: 1°-0.1°-1°, Ölçüm Aralığı 2θ: 0°115°’dir. Elde edilen kırınım desenler (difraktogramlar) ASTM (1972) kartları
kullanılarak değerlendirilmiştir.
52
Çizelge 6.1 İnceleme alanı sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (mineralojik
tanımlamalarda mineraller çokluk sıralarına göre, çoktan aza doğru
verilmiştir)
Sondaj
No
Y – 15
Y – 16
Y – 20
Örnek No
L – 95
L – 105
Derinlik
(m)
221,10
242,95
Kayaç İsmi
L – 107
252,90
Serpantinit
Lizardit, ojit-diyopsit, kalsit
L – 112-a
270,40
Serpantinit
Lizardit, diyopsit, kalsit
L – 112-b
270,40
Hidrotermal alterasyona
uğramış serpantinit
E – 12
E – 15
32,00
43,90
Spilitik bazalt
Volkanosedimanter kayaç
E – 21
E – 24
69,15
78,25
Spilitik bazalt
Spilitik bazalt
Albit, kalsit
Albit, anortit, kaolen
E – 30
91,90
Bazalt
Kaolen, illit, anortit
E – 33
98,10
Volkanik kayaç
E – 35
100,60
Volkanosedimanter kayaç
E – 48
127,00
Spilitik bazalt
Albit, kalsit, kaolen
E – 51
132,55
Volkanosedimanter kayaç
Kuvars, kalsit, klorit
E – 57
145,40
Volkanosedimanter kayaç
Kuvars, kaolen
E – 61
169,75
Volkanosedimanter kayaç
Kaolen, kuvars, illit
E – 139
E – 89
229,00
232,25
Volkanik elemanlı kumtaşı
Volkanosedimanter kayaç
İllit, ojit
Kalsit, ojit, illit
E – 95
247,90
Serpantinit
Lizardit, talk, kalsit, kuvars
E – 99
275,50
Serpantinit
Lizardit, olivin, kromit
E – 102-a
280,55
Serpantinit
Lizardit, ojit, manyetit, hematit
E – 102-b
Y – 23
Y – 50
Y – 79
Y – 86
280,55
92,00
181,00
241,82
258,20
Serpantinit
Serpantinit
Serpantinit
Serpantinit
Serpantinit
Antigorit, talk, manyezit
Lizardit, kalsit
Krizotil, kromit
Antigorit, klorit
Antigorit, manyetit
Serpantinit
Hidrotermal alterasyona
uğramış serpantinit
Tanımlama
Lizardit, diyopsit
İllit, antigorit, lizardit, ojit, tremolitaktinolit, kalsit, kuvars
İllit, kaolen, kalsit, kuvars
Albit, anortit
Klorit, kaolen
Lizardit, ojit, olivin, kuvars
Kaolen, kalsit, kuvars
Bazalt, spilitik bazalt ve volkanosedimanter kayaçlarda (volkanik breş/volkanik tüf);
anortit-albit dönüşümleri (Şekil 6.3), kuvars, kalsit, kaolen, illit, ojit, klorit, olivin ve
lizardit mineralleri belirlenmiştir. Bu parajenez, okyanusal kabuğun sırt kenar
bölgelerinde gözlenen metamorfizmalar modeli bağlamındaki (Stern ve Elthon 1979),
lav-çökel istifinin (Katman 3’ün bir bölümünü de içermek üzere: Şekil 6.1) deniz suyu
53
ile olan tepkimeleri sonucu ortaya çıkan “okyanus tabanı metamorfizması” mineral
birlikteliği ile uyum içerisindedir (Şekil 6.2).
Şekil 6.1 Okyanus sırtlarında okyanus kabuğunun oluşumunun kesiti (Gümüş 1998a
içinde Pişkin 1998: Guilbert ve Park 1986’dan değiştirilmeden alınmıştır)
54
Şekil 6.2 Okyanus sırt kenar bölgelerindeki metamorfizma modeli (Stern ve Elthon
1979’den değiştirilmeden alınmıştır)
XRD çalışmaları sonucunda serpantinitlerde ise birbirinden farklı iki tane mineral
beraberliği ortaya çıkmaktadır. Birinci birliktelik; krizotil, lizardit, diyopsit, ojitdiyopsit,
tremolit-aktinolit,
kalsit,
kuvars,
kromit,
manyetit,
olivin
ve
talk
minerallerinden oluşmaktadır (Şekil 6.4 ve 6.5). Yaklaşık 350-400ºC’a kadar olan
sıcaklık koşullarını karakterize eden (Coleman 1977, Özkan 1983, 1984) bu parajenez,
biraz önce sunulan modelde de gösterildiği biçimde, okyanus tabanı metamorfizması
(hidrotermal metamorfizma: Coleman 1977) koşullarına işaret etmektedir. Bu model
içinde serpantinleşme olayı, doğrudan okyanus suyunun deniz tabanında okyanusal
kabuk
içerisinde
oluşturduğu
su
sirkülasyonlarının
etkileri
ile
kolaylıkla
açıklanabilmektedir. Serpantinitlerde karşılaşılan ikinci mineral birlikteliği ise;
antigorit, talk, manyetit, manyezit ve klorit minerallerinden oluşmaktadır (Şekil 6.6). Bu
birliktelik, yaklaşık 400-500ºC veya daha yüksek olan sıcaklık koşullarına işaret
etmektedir (Coleman 1977, Winkler 1979, Özkan 1983, 1984, Dymek vd. 1988, Iyer vd.
2008). Krizotil ve lizarditler düşük sıcaklık serpantin mineralleri olarak, tipik biçimde
55
orta-yeşilşist fasiyesi altındaki metamorfizma derecelerinde görülmektedir. Buna
karşılık antigorit minerali, tipik yeşilşist/mavişist ve düşük-amfibolit fasiyesi serpantin
minerallerini karakterize etmektedir (Bucher ve Frey 2002). Bu durumda ise,
serpantinleşme olayının ilk evrelerinin, ultramafik kümülatları oluşturan magmanın
hidrotermal eriyiklerinin etkileri ile başlamış olabileceğini söylemek (Gümüş 1998a
içinde Pişkin 1998: Guilbert ve Park 1986, Özkan 1983, 1984), ve/veya MOHO'nun
altındaki mantoya derin faylar ve makaslama zonları boyunca ulaşan herhangi bir suyun
etkisinden bahsederek, serpantinleşmenin bir bölümünü mantonun kendi içerisinde
yorumlamak (Bucher ve Frey 2002), tartışılabilinir.
Şekil 6.3 E-21 örneğine özgü difraktogram
56
Şekil 6.4 L-107 örneğine ait difraktogram
Şekil 6.5 L-105 örneğine ait difraktogram
57
Şekil 6.6 E-102-b örneğine ait difraktogram
58
7. RAMAN SPEKTROSKOPİSİ ÇALIŞMALARI
Y-15, Y-16 ve Y-20 sondajlarına özgü karot örneklerinde Raman spektroskopisi
çalışmaları yardımı ile mineralojik tanımlamalar yapılmıştır. Raman çalışmalarında
mineral saptamaları yapılacak örnekler, XRD çalışmaları sonucu ortaya çıkan mineral
beraberlikleri göz önüne alınarak seçilmiştir.
Raman spektroskopisi çalışmaları ile ilgili sonuçlar sunulmadan önce yöntem
hakkındaki teorik bir bilgilendirmenin yapılmasında yarar vardır:
Raman spektroskopisi elastikiyetsiz ışık saçılımı tekniğidir ve katıların, sıvıların ve
gazların titreşimsel özelliklerini belirlemek amacıyla kullanılmaktadır (McMillan 1989).
Sir Chandrasekhara Venkata Raman 1928 yılında güneş ışığını kaynak, teleskobu
toplayıcı ve gözlerini de kaydedici olarak kullanarak Raman saçılımını keşfetmiştir
(Ferraro vd. 2003). Raman spektroskopisi bir örneğin görünür bölge veya yakın-IR
monokromatik ışından oluşan güçlü bir lazer kaynağıyla ışınlanmasıyla saçılan ışının
belirli bir açıdan ölçümüne dayanır.
Raman spektroskopisi üç ana bileşenden oluşur. Bunlar; lazer ışın kaynağı, örnek
aydınlatma
sistemi
ve
uygun
bir
spektrometredir
(Şekil
7.1).
Raman
spektrometrelerinde monokromatör olarak optik ağ, dedektör olarak ise fotoçoğaltıcı tüp
veya CCD dedektör (yük-eşleşmiş dedektör) kullanılmaktadır.
Şekil 7.1 Raman spektroskopisi aletinin ana bileşenleri
59
Konfokal Raman spektroskopisi (Şekil 7.2), konfokal mikroskop ve hassas Raman
spektrometresinin kombine edilmesiyle oluşan bir sistemdir. Bu sistemle yalnızca
Raman spektrumları değil, aynı zamanda çok hızlı bir şekilde Raman görüntüleri elde
edilebilmektedir.
Konfokal
mikroskop
Raman spektrometresi
Şekil 7.2 Konfokal Raman spektrometresinin görüntüsü
Çizelge 7.1’de Raman spektroskopisi çalışmaları sonucu saptanmış bulunan mineraller
ile, diğer tanıtıcı özellikler toplu bir biçimde sunulmaktadır. Minerallere özgü ilgili
pikler ise Şekil 7.3-7.6’de ayrıca sunulmaktadır.
60
Çizelge 7.1 İnceleme alanı sondaj karot örneklerinin Raman spektroskopisi
tanımlamaları
Sondaj
No
Y-15
Y-16
Y-20
Örnek
No
L-98
L-115
E-15
Derinlik
(m)
229,55
273,45
43,90
E-19-a
E-21
E-22
E-29
E-33
E-48
Y-27
Y-79
Y-86
Y-88
65,00
69,15
71,15
89,50
98,10
127,00
100,15
241,82
258,20
261,00
Kayaç İsmi
Piroksenit
Piroksenit
Volkanosedimanter
Kayaç
Spilitik Bazalt
Bazalt
Bazalt
Bazalt
Bazalt
Spilitik Bazalt
Klinopiroksenit
Serpantinit
Serpantinit
Serpantinit
Tanımlama
Diyopsit, ilmenit
Diyopsit
İlmenit
Anortit, epidot, labradorit
Labradorit
Hematit, manyezit
Langit
Antigorit
Albit
Aktinolit
Talk
Antigorit
Talk
Çizelge 7.1 çok genel biçimde irdelendiğinde, bazalt ve/veya spilitik bazaltlarda
plajıyoklazların anortit-albit arasında değişim gösterdiği saptanmıştır (Şekil 7.3). Bu
plajıyoklazlarda özellikle albitlerin skapolit minerallerine dönüşmemiş olması, Yellice
plütonunun bu kayaçlar üzerindeki metazomatik etkilerinin olmadığının bir kanıtı olarak
düşünülebilinir.
Piroksenitlerde gözlenen diyopsitlerin uralitleşme sonucu yer yer aktinolite dönüştüğü
izlenmektedir (Şekil 7.4). Bu durum da ise özellikle aktinolitlerin biyotit (flogopit)’lere
dönüşmemiş olması, yine yukarıda belirtildiği gibi Yellice plütonun bu kayaçlar
üzerindeki metazomatik etkilerinin olmadığına işaret etmektedir.
Serpantinitlerde saptanmış bulunan talk ve antigorit mineral birlikteliği ise (Şekil 7.57.6), XRD çalışmaları bölümünde de belirtildiği biçimde serpantinleşme sürecinin
yüksek sıcaklıklarda (~>500ºC) başlamış olabileceğine (Şekil 7.7) yönelik (Karipi vd.
2007) özgün sonucu desteklemektedir.
61
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
ALBİT
Şekil 7.3 E-48 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri (a: örnek içerisinde analizi
yapılan nokta ve örneğin raman görüntüsü, b: Örneğe ait raman spektrumu ve
raman shift değerleri ve c: Bu noktaya ait spektrumunun (kırmızı) standart ile
(mavi) karşılaştırılması)
62
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
AKTİNOLİT
Şekil 7.4 Y-27 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri
63
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
TALK
Şekil 7.5 Y-79 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri
64
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
ANTİGORİT
Şekil 7.6 Y-86 örneğine ait Raman spektroskopisi verileri
65
Şekil 7.7 Ultramafik matamorfik kayaçların yorumlanmasında kullanılan Mg-Si-Ca-OH sistemindeki reaksiyonları gösteren PH2O –T diyagramı, Antig: Antigorit,
Fo: Forsterit, V: Su/Buhar, Diop: Diyopsit, Trem: Tremolit, En: Enstatit, Chl:
Klorit, Cord: Kordiyerit, Sp: Serpantin (Dymek vd. 1988)
66
8. CEVHER MİKROSKOBİSİ ÇALIŞMALARI
Sahadan alınan örnekler içinden seçilen 38 tane kayaç ve karot örneklerinden hazırlanan
parlak kesitlere dayanarak, cevher mikroskobisi çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
İnceleme alanındaki serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar ve bazik volkanik kayaçlar
içerisinde oluşan cevher mineralleri; oksit mineralleri ve sülfit mineralleri başlıkları
altında iki ana grupta toplanmıştır.
8.1 Oksit mineralleri
8.1.1 Kromit
Koyu gri renkte gözlenen kromitler, manyetite göre daha koyu refleksiyon rengine
sahiptirler. Kromitler, ferrikromit-manyetit oluşturan kromit metasomatizmasının bir
sonucu
olarak,
Fe+3’ün
Cr
ve
Al’u
ornatması
sonucu
fazla
miktarda
manyetitleşmişlerdir. Kromitler, adacıklar şeklinde gözlenen artıklar biçiminde
kalmışlardır. Bu olay sırasında, kromitlerle manyetitler arasında ara zon halinde
(kromit-manyetit ara fazı biçiminde: ferrikromit), Fe-Cr-spineller gelişmiştir. Bu şekilde
kataklastik dokuda reliktler halinde izlenen kromitler kenarları ve çatlakları boyunca
öncelikle Fe-Cr-spinele, daha sonra da manyetite dönüşmüşlerdir (Şekil 8.1). Bu
nedenle tanesel ve özşekilli olanlarına az oranlarda rastlanılmaktadır. Tanelerin büyük
bir bölümü serpantinleşme sonucu oluşmuş, çözünme benzeri, çiçek şekilli özşekilsiz
manyetitler tarafından da sarılmaktadır. Tanesel kromitlerin büyüklükleri yaklaşık
olarak 250-500 mikron arasında değişmektedir.
67
a
b
Ferri-Kr
M
y
K
r
K
My
Şekil 8.1 a. Kromit (Kr) ile manyetit arasında ara zon halinde görülen ferri-kromit
(Ferri-Kr) (Örnek No: L-107), b. Adacıklar şeklinde görülen kromit ve
çevresini saran manyetit (My) (Örnek No: E-108)
8.1.2 Manyetit
Gri renkte, öz-yarıözşekilli, ince-orta tane boyutlarında (20-30 mikrondan 0,5-0,6
mm’ye kadar değişen büyüklüklerde), kataklastik dokuda izlenen manyetitler, farklı
oluşum ve yapısal-dokusal özellikler göstermektedir. Manyetitler; az oranda, özyarıözşekilli birincil oluşumlar, kromitten dönüşen manyetitler, serpantinleşme sonucu
açığa çıkan manyetitler ve damar biçimli hidrotermal manyetitler şeklinde
izlenmektedir. Birincil oluşumlu, dissemine (saçılmış), ince taneli, öz-yarıözşekili
manyetitler, genellikle pirit ve silikat kapanımları ile pirit damarcıkları içerirler (Şekil
8.2a). Piritler genellikle damla biçimlidir. Kromitlerin ornatılması sonucu açığa çıkan
manyetitler, kromit tanelerinin etrafında ve çatlaklarında gözlenmekte olup kromit
artıkları içermektedir. Serpantinleşme ile oluşmuş manyetitler ise, olivin ve
ortopiroksen psödomorfları olarak yeralmaktadır. Yaygın silikat kapanımları ve pirit
oluşumları da bu tür manyetitlerde gözlenmektedir. Bu manyetitler yer yer iskelet ve
damarcıklar şeklinde de izlenmektedir(Şekil 8.2b ve c) Ayrıca çiçek benzeri büyümeli
manyetitler de serpantinleşme ile ilgili oluşumlardır. İnce damarcıklarda izlenen
manyetitler hidrotermal kökenlidir. Bazen kenetli, bazen de damarcıklar şeklinde olan
manyetitlerde tane boyları yaklaşık 0,3-0,4 mm’ye kadar çıkabilmektedir. Kataklastik
dokuda yarıözşekilli-özşekilsiz olan manyetit tanelerinin kenar ve çatlakları boyunca,
çok zayıf oranlarda martitleşmeler de gözlenmektedir.
68
a
b
My
My
c
My
Şekil 8.2 a. Silikat kapanımı içeren manyetit (My) (Örnek No: Y-83), b-c.
Serpantinleşme sonucu açığa çıkan manyetitler (My) (Örnek No: Y-23, E99)
8.1.3 Hematit
Hematitler; özşekilsiz, serbest taneler halinde, bazen de manyetit ile kenetli şekilde
görülmektedir (Şekil 8.3). Hematitler, manyetitlerin kenar ve çatlakları boyunca
martitleşme ürünü olarak da izlenmektedir. Primer oluşumlarına az oranlarda
rastlanmaktadır. Serpantin mineralleri arasında, çok az oranlarda da olsa yer yer hematit
oluşumları görülmektedir. Spekülaritler ise, genelllikle olivinin çatlaklarını doldurur
biçimde gözlenmekte olup, pirit ve pirotin tarafından ornatıldığı için çok ince kalıntılar
şeklinde izlenmektedir.
69
My
H
e
Ptd
Şekil 8.3 Çatlakları manyetit (My) tarafından doldurulmuş pentlandit (Ptd) ve
manyetitlerin kenarında görülen hematit (He) (Örnek No: Y-83)
8.1.4 Rutil
Eser miktarda izlenen rutiller, özşekilsiz taneler halinde olup mineral sınırlarında ve
mineral içlerinde görülmektedir.
8.2 Sülfit mineralleri
8.2.1 Pentlandit
Refleksiyon gücü yüksek, soluk krem tonda refleksiyon rengine sahip olan
pentlanditler; yarı özşekilliden-özşekilsize kadar değişen, dissemine biçimde, kristal
taneleri halinde görülmektedirler. Pentlanditler ince ve iri taneler halinde, dilinimli, 1,31,4 mm uzunluğunda ve bazı bölümleri viyolarite dönüşüm göstermiş biçimlerde
gözlenmektedir. Pentlandit tanelerinin içlerine yayılmış, kurtçuk biçimli makinavitlerin
yanısıra, pentlandit çatlaklarında da makinavit ve manyetit oluşumları izlenmektedir
(Şekil 8.3 ve 8.4a). Çok iyi dilinim sergileyen pentlanditler, bazen kenetli topluluklar
biçiminde de gözlenmekte olup, tane büyüklükleri yaklaşık 0,5-0,6 mm’ye
ulaşmaktadır. Pirotinlerle birlikte çatlak ve damarlarda izlenen bu pentlanditler, özyarıözşekilli olup, bozuşma çatlakları da içermektedir. Pentlanditlerin bir kısmı ise
oksitlenerek linneyite (viyolarit) dönüşmüş biçimde görülmektedir (Şekil 8.4b).
70
a
b
Mk
v
My
Ptd
Ptd
My
Şekil 8.4 a. Makinavit (Mkv) kurtçukları içeren pentlandit (Ptd), makinavit ve manyetit
(My) (Örnek No: L-107), b. Kırık çatlaklarından itibaren viyolarite dönüşmüş
pentlandit (Örnek No: E-107)
8.2.2 Pirotin
Pirotinler; kenetli, ince taneli, dissemine, yer yer hekzagonal şekli belirgin, bazen de
damar dolgusu şeklinde olup, içinde iskelet biçiminde dilinimli pirit, çok iri taneli
pentlandit (1,5-2 mm) ve ince taneli kalkopiritleri kapanım olarak bulundurmaktadırlar
(Şekil 8.5.a). Ayrıca çatlak ve damarlarda öz-yarıözşekilli olarak da izlenmektedirler.
Pirotinlerin bir kısmı oksitlenerek limonite dönüşmüştür ve bazılarının dilinimleri
boyunca ise manyetit oluşumları izlenmektedir. Pirotinlerin merkez kısımlarında
makinavit oluşumları görülmektedir. Pirotinler manyetite dönüşüm göstermiş kalıntılar
şeklinde de izlenmekte olup (Şekil 8.5.b), içlerinde çok az manyetit ve pirit oluşumları
bulunmaktadır.
71
a
b
My
My
Pr
Pr
Şekil 8.5 a. Pirotin ve serpantinleşme sonucu açığa çıkan manyetitler (My) (Örnek No:
Y-23), b. Manyetit içinde görülen pirotin (Pr) (Örnek No: E-108)
8.2.3 Kalkopirit
Yeşilimsi sarı veya açık sarı-yeşil renklerde izlenen kalkopiritler, orta-yüksek derecede
refleksiyon gücüne sahip olup, sarı-yeşil ile mavi-yeşil arasında değişen belirgin
anizotropi göstermektedirler. Kalkopiritler çoğunlukla özşekilsiz, ince taneli olup,
pirotinler içinde kapanımlar biçiminde bulunmaktadırlar. Bazen de bunun tersi söz
konusudur. Birçok kalkopirit kristali kübanit lamelleri de içermektedir. Ayrıca, bir
kısım kalkopiritler ise karbonat damarları içinde, ince taneli, öz-yarı özşekilli mineraller
halinde görülmektedir.
8.2.4 Pirit
Piritler ışık beyazı renkte olup, refleksiyon gücü yüksek ve izotroptur. Özşekilliden,
özşekilsize kadar değişen tane şekilleri gösterirler. Bazı piritlerin tane boyu 600
mikrona kadar ulaşmakta ve kataklastik dokuda gözlenmektedir. Tanesel dokulu pirit
mineralleri oldukça belirgin dilinim izleri taşır biçimlerde izlenmektedir. Piritlerin bir
kısmı iskelet şeklinde kalarak, yer yer makinavite dönüşmüştür. Bir kısım piritlerin
merkezlerinde ise makinavit oluşumları gözlenmektedir. Ayrıca piritler karbonat
damarları içinde ince taneli, öz-yarı özşekilli mineraller halinde de görülmektedir.
Piritlerin bir bölümü ise en genç mineraller olup, genellikle manyetitler içinde
72
damarcıklar ve taneler halinde gözlenmektedir (Şekil 8.6.a.b). Ayrıca serpantin
mineralleri içinde de ince kılcal damarcıklar şeklinde izlenen piritler, çoğunlukla çok iyi
dilinim izleri sergilemektedir. Damar oluşturan piritler spekülarit ile birlikte de
görülmektedir.
Yer yer dilinimli piritlere, melnikovit piritler de (jel pirit) eşlik
etmektedir. Melnikovit piritler genellikle ağ şeklinde görülmekte ve bunlar genç mineral
jenerasyonları olarak düşünülmektedir.
a
b
My
Pi
My
Pi
Şekil 8.6 a. Dissemine pirit (Pi) ve manyetit (My) taneleri (Örnek No: L-105), b. Etrafı
manyetitle çevrilmiş pirit kristali (Pi)(Örnek No: E-102)
8.2.5 Makinavit
Beyaz-sarı, gri-krem, gri, kahverengimsi-gri ve koyu gri renk tonları arasında değişen
kuvvetli refleksiyon pleokroizmasına sahip makinavitlerde; beyaz-sarı, sarı-yeşil, sarıgri, eflatunumsu gri ve koyu gri renk tonlarında değişen anizotropi, oldukça kuvvetlidir.
Genellikle bazı minerallerin psödomorfu şeklinde oluşan makinavitler; piroksenlerin,
olivinlerin ve piritlerin çekirdeklerinde izlenmekte olup, pentlanditler içinde de bol
miktarlarda kurtçuk biçimli makinavit oluşumları görülmektedir. Makinavitler
özşekilsiz, ince taneli oluşumlar biçiminde damarcıklar şeklinde, bazen de serpantin
mineralleri ile talklar arasında yaprağımsı dokuda ve özgün taneler halinde
gözlenmektedir. Makinavitlerin bir bölümünün boşluklarında ise manyetitler ve piritler
izlenmektedir (Şekil 8.7.a.b).
73
b
a
My
Mk
v
My
Ptd
Mk
v
Kr
Şekil 8.7 a. Makinavit (Mkv) ve manyetit (My) (Örnek No: L-90), b. Kromit (Kr),
pentlandit (Ptd), manyetit (My) ve makinavit (Mkv) birlikteliği (Örnek No:
Y-83)
8.2.6 Kübanit
Refleksiyon gücü orta derecede olan kübanitlerde; gri-mavi, mavi-kahverengi, koyu
kahverengi ve açık kahverengi renkleri arasında değişen kuvvetli anizotropi
gözlenmektedir. Kübanitler, kalkopiritler içinde ayrışımlar halinde bulunmakta ve
kalkopiritler ile büyümüş, çok güzel lamelli yapılar sergilemektedir.
8.2.7 Millerit
Refleksiyon gücü yüksek olan milleritlerde; beyaz-sarı, mavimsi-sarı, kahverengi-sarı
arasında değişen kuvvetli anizotropi gözlenmektedir. Karbonat damarları içinde ince
taneli, öz-yarıözşekilli biçimlerde izlenmektedir. Milleritler, çok ince taneler ve kılcal
damarcıklar şeklinde az oranlarda ki uvarovitler ile birlikte de görülmektedir.
8.2.8 Molibdenit
Eser miktarda gözlenen molibdenitler, levhamsı ve pleokroizması yüksek şekillerde
izlenmektedir. Molibdenitler çubuk şeklinde olup, en büyük tane boyu 50 mikrondur
(Şekil 8.8.a). Saçak şeklinde genellikle piritlere eşlik eder konumlarda, ya da
74
Kr
manyetitleri kuşatmış şekillerde görülmektedir. Bazı molibdenitlerde kıvrım yapıları
tipiktir (Şekil 8.8.b). Molibdenitlerin bir bölümünün en genç mineral jenerasyonuna
özgü olduğu düşünülmektedir.
a
b
Mo
Mo
Şekil 8.8 a.Çubuk şekilli molibdenit (Mo) (Örnek No: L-105), b. Kıvrım yapısı gösteren
molibdenitler (Mo) (Örnek No: Y-50)
Bazik volkanik kayaçlarda ise; rutil, hematit, manyetit ve piritler izlenmektedir (Şekil
8.9). Rutiller özşekilsiz taneler halinde, mineral sınırlarında ve içlerinde yeralmaktadır.
Hematitler özşekilsiz, serbest taneler halinde bazen de manyetit ile kenetli şekillerde
görülmektedir. Bazı manyetitlerde martitleşmeler izlenmektedir. Çok ince taneli
manyetit ve hematit saçınımları ise, bazı silikat mineral oluşumları içinde
görülmektedir. Yer yer çok ince taneli submikroskobik boyutlardaki saçınımlı
hematitlere, demir oksit boyamaları da eşlik etmektedir.
75
He
R
u
Şekil 8.9 Rutil ve hematit (Örnek No: E-15) (Ru: rutil, He: hematit)
Laskou vd. (1996), Yunanistan ve Bulgaristan ofiyolitlerinde yapmış oldukları
mineraloji-jeokimya ağırlıklı çalışmalarında aşağıdaki özgün sonuca ulaşmışlardır:
" Kromitler (T>1300ºC)
kbar)
Cr-Ni taşıyan manyetitler (T=750-700ºC ve P>2
ferroferrikromspineller (T=?, fakat <700ºC ve >300ºC)
manyetitler
(T = ~350º-300ºC ?) ".
Yellice sahasında bu çalışma kapsamında yapılan çalışmalarda elde edilen cevher
mikroskobisi bulguları ile yukarıda anılan çalışmada sunulmuş bulunan mineralojik
bulgular ve Bayhan (1980)’in ve Ünlü vd. (1995)’in çalışmalarındaki bulgular, büyük
bir uyum içerisindedir.
76
9. CEVHER GEOMETRİSİ
Cevherleşme sahasına özgü Çoban 1974 tarafından yapılmış bulunan 1/2000 ölçekli
detay jeoloji haritasının bir bölümü Şekil 8.1’de, aynı haritadan yararlanılarak Çoban
1974 tarafından hazırlanılmış bulunan jeolojik kesitlerden, cevherleşmenin geometrisini
karakterize edebilecek şekilde seçilmiş bulunan 3 tane kesit ise Şekil 9.2-9.4’te
verilmektedir. Bu şekillerde ayrıca, MTA Genel Müdürlüğü tarafından yapılmış
bulunan sondajların bir bölümü de yeralmaktadır.
Tez çalışmasına ağırlıklı biçimde konu edilen karot örneklerinin derlenmiş bulunduğu
sondajlar; Y-15, Y-16 ve Y-20 numaraları ile harita ve kesitler üzerinde gösterilmiştir.
Şekil 9.1-9.2-9.3-9.4 birlikte değerlendirildiğinde, temelde Geç Kampaniyen-Erken
Maastrihtiyen yerleşim yaşlı serpantinitlerin, bunların üzerinde uyumsuz konumda
çökelmiş bulunan Üst Kretase (Maastrihtiyen) yaşlı volkanotortul istifin, en üstte ise
Pliyosen yaşlı diyabaz-spilit-bazalt karmaşığının (harita sahasının dışında; güneyde ve
ayrıca güneydoğuda Yellice köyü çevresinde; andezit, tüf ve aglomeraları daha baskın
karakter sergilemektedir) uyumsuz biçimde yeraldığı görülmektedir.
Serpantinitler içerisinde mercek şeklinde ve %5’ten küçük ile, %25’ten büyük
arasındaki geniş bir aralıkta değişen manyetit tenörlü demir cevheri yeralmakta olup,
cevherli seviyeler; steril manyetitli (Fe3O4: < %5), az manyetitli (Fe3O4: %5-15), orta
manyetitli (Fe3O4: %15-25) ve zengin manyetitli (Fe3O4: > %25) bölümler biçiminde
ayrıca ayırtlanmışlardır (Çoban 1974). MTA Genel Müdürlüğü’nün yapmış olduğu
çalışmalarda %18-20 ortalama Fe3O4 tenörlü 125 milyon ton görünür+olası (muhtemel)
rezerv, bu sahada saptanmış bulunmaktadır.
77
78
Şekil 9.1 Cevherleşme sahasına özgü detay jeoloji haritası (Çoban 1974’ten çok az değiştirilerek alınmıştır)
78
79
Şekil 9.2 Şekil 9.1’de verilmiş bulunan jeoloji haritasına özgü K-1 kesiti (Çoban 1974’ten çok az değiştirilerek alınmıştır)
79
80
Şekil 9.3 Şekil 9.1’de verilmiş bulunan jeoloji haritasına özgü K-2 kesiti. Açıklamalar Şekil 9.2’deki gibidir (Çoban 1974’ten çok az
değiştirilerek alınmıştır)
80
81
Şekil 9.4 Şekil 9.1’de verilmiş bulunan jeoloji haritasına özgü K-3 kesiti. Açıklamalar Şekil 9.2’deki gibidir (Çoban 1974’ten çok az
değiştirilerek alınmıştır)
81
10. JEOKİMYA ÇALIŞMALARI
Onbir tane bazik volkanik kayaç örneğine (E.13-E.48), onsekiz tane serpantinleşmiş
ultrabazik kayaç örneğine (E.98-Y.96) ve iki tane geç evre hidrotermal alterasyonundan
da etkilenmiş olan serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneğine (L.105-L.112b) özgü
kimyasal analiz sonuçları, ortalama içerikleri ile birlikte çizelge 10.1’de verilmiştir.
Ortalama içerikler basit aritmetik hesaplama yoluyla saptanmıştır.
Analizler Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü
Mineraloji ve Petrografi Araştırma Laboratuvarı’nda gerçekleştirilmiştir. Esas ve eser
element analizleri, Spectro XLAB 2000 Polarize Enerji Dispersive XRF cihazı
kullanılarak yapılmıştır. Örnekler USGS standartlarına göre kalibre edilerek
ölçülmüştür. Ateşte kayıp, kızdırma kaybı yöntemine göre (örnekler 900ºC’ye kadar
fırında ısıtılarak ve 10 saat fırında bekletilerek) aynı laboratuvarda belirlenmiştir. W
analiz sonuçları, örnek kırıcısının volframkarbür bileşiminde olması nedeniyle,
değerlendirmeye alınmamıştır.
E.13-E.48 örnek numaraları ile gösterilmiş olan onbir tane bazik volkanik kayaç örneği
Y-16 no’lu sondajın 35,05-127. metreleri arasından derlenmiş olup, herbir örneğe özgü
sondaj derinliklikleri çizelge 10.1’de ayrıca verilmektedir. Bu örnekler bölgeye
ofiyolitin yerleşmesinden sonra ofiyolit üzerinde açılan havzaya özgü ve Üst Kretase
(Maastrihtiyen) yaşlı volkanosedimanter istifin (post-tektonik havza çökellerinin)
denizaltı volkanitlerinin bir bölümünden derlenmiştir.
82
Çizelge 10.1 Yellice bölgesi karot örneklerine özgü % cinsinden element içerikleri (A.K: ateşte kayıp, * toplam demiroksiti ifade eder)
Örnek
No
E-13
E-15
E-17
E-19a
E-21
E-24
E-26
E-28
E-30
E-38
E-48
Derinlik
(m)
35.05
43.9
52.8
65
69.15
78.25
82.35
86.45
91.9
114.45
127
Ortalama
Element
Na2O
1.426
1.554
1.243
2.085
3.461
3.181
2.306
1.948
1.396
2.335
6.060
K2O
5.26
2.90
3.51
2.81
2.55
3.05
4.20
3.48
5.39
4.12
2.08
Al2O3
17.36
16.30
15.22
16.79
12.75
17.97
16.39
16.20
15.61
16.75
17.73
SiO2
47.42
40.69
46.53
49.45
43.82
48.83
49.16
45.13
45.48
50.26
53.96
CaO
5.03
9.56
9.12
7.55
17.84
5.73
8.55
9.85
6.40
9.34
3.93
MgO
3.55
4.72
5.58
4.89
1.48
4.24
3.46
5.11
3.95
2.93
3.62
Fe2O3*
10.69
11.80
8.72
8.78
5.70
8.35
9.41
8.68
13.92
7.03
5.43
MnO
0.0678
0.1455
0.1157
0.1299
0.0851
0.1833
0.1238
0.1965
0.1541
0.1145
0.0438
Cr2O3
0.0023
0.0022
0.0028
0.0042
0.0021
0.0022
0.0054
0.0026
0.0024
0.0032
0.0018
V2O5
0.0320
0.0422
0.0318
0.0308
0.0284
0.0307
0.0330
0.0308
0.0136
0.0305
0.0057
TiO2
1.3085
0.9337
0.8912
1.1667
1.0098
1.3113
1.1982
1.1479
1.6692
1.2389
0.4111
P2O5
0.55
0.57
0.42
0.43
0.50
0.50
0.52
0.50
0.92
0.51
0.04
SO3
0.1368
0.1469
0.1450
0.1580
0.1138
0.1554
0.1383
0.1421
0.1428
0.1431
0.1393
Cl
0.0593
0.0635
0.0506
0.0687
0.0500
0.0524
0.0673
0.0629
0.0913
0.0697
0.0500
A.K
6.77
10.14
8.12
5.18
10.73
5.92
4.21
7.17
4.60
4.96
6.21
TOPLAM
99.67
99.57
99.69
99.53
100.13
99.51
99.78
99.66
99.73
99.84
99.70
2.454
3.58
16.28
47.37
8.45
3.96
8.96
0.1236
0.0028
0.0281
1.117
0.5
0.142
0.0623
6.73
99.71
83
E-98
E-99
E-102
E-107
E-108
273.45
275.5
280.55
290
291
0.079
0.067
0.077
0.075
0.068
0.24
0.11
0.05
0.08
0.09
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
30.68
34.77
29.01
28.09
28.73
0.65
0.09
0.12
0.41
0.56
32.13
36.20
33.18
35.20
35.19
23.33
13.96
24.80
21.07
20.77
0.2117
0.1894
0.2738
0.3467
0.3664
0.3540
0.4524
0.3650
0.3819
0.4914
0.0022
0.0013
0.0025
0.0020
0.0019
0.0027
0.0042
0.0659
0.0023
0.0042
0.03
0.03
0.01
0.05
0.03
2.5237
2.2655
1.5370
2.2837
2.0603
0.1635
0.1548
0.1716
0.1367
0.1366
10.30
12.56
11.01
12.38
12.27
100.71
100.87
100.68
100.51
100.79
L-81
L-90
L-95
L-104
L-107
L-112a
174.85
210.4
221.1
239.9
252.9
270.4
0.067
0.069
0.074
0.071
0.072
0.083
0.26
0.14
0.25
0.25
0.18
0.55
0.16
0.01
0.01
0.01
0.01
1.68
34.73
31.94
38.91
33.16
36.21
37.02
0.35
0.25
0.32
0.60
2.59
10.38
34.38
36.13
40.68
33.49
34.24
24.41
15.55
14.48
10.77
19.71
16.66
22.45
0.2354
0.3299
0.2955
0.2419
0.2394
0.1521
0.3263
0.2623
0.3009
0.3537
0.3305
0.3258
0.0018
0.0016
0.0013
0.0067
0.0018
0.0104
0.0163
0.0080
0.0053
0.0189
0.0024
0.0422
0.01
0.01
0.00
0.01
0.01
0.01
1.4393
2.0565
2.3112
1.3823
0.5382
0.3382
0.2647
0.2258
0.2956
0.2365
0.1569
0.0875
13.16
14.25
5.30
11.21
9.05
2.55
100.96
100.16
99.52
100.75
100.30
100.08
Y-23
Y-43
Y-50
Y-83
Y-86
Y-93
Y-96
92
166
181
254.5
258.2
272.5
287.5
0.088
0.075
0.079
0.069
0.084
0.074
0.078
0.06
0.12
0.26
0.08
0.20
0.14
0.12
0.01
0.01
0.04
0.01
0.48
0.01
0.01
29.66
28.58
27.85
33.59
27.78
33.83
31.28
0.38
0.41
0.05
0.19
0.78
0.30
0.94
28.01
34.09
32.16
33.49
28.88
34.32
31.18
26.40
19.40
21.49
21.61
34.60
16.83
22.22
0.1347
0.3651
0.4383
0.1809
0.1731
0.2341
0.2071
0.3619
0.4257
3.5269
0.4340
0.3241
0.4998
0.7038
0.0020
0.0019
0.0023
0.0016
0.0050
0.0018
0.0023
0.0078
0.0023
0.0027
0.0210
0.0489
0.0147
0.0231
0.02
0.05
0.02
0.01
0.01
0.02
0.02
4.9093
3.0667
2.0032
0.8735
1.0348
2.3658
3.0870
0.1531
0.1392
0.1658
0.1441
0.1166
0.1848
0.1512
10.73
13.33
12.02
10.09
6.38
12.04
10.22
100.94
100.06
100.11
100.80
100.90
100.86
100.24
0.075
0.18
0.14
31.99
1.08
33.19
20.34
0.2564
0.5678
0.028
0.0163
0.02
2.0042
0.1714
10.49
100.52
Ortalama
L-105
242.95
0.076
0.97
5.11
36.36
14.35
22.74
11.82
0.2055
0.2232
0.0272
0.3854
0.13
0.9012
0.1628
6.56
100.0278
L-112b
270.4
0.080
1.97
14.27
40.06
21.94
8.00
4.43
0.1800
0.0019
0.0430
1.0712
0.63
1.5558
0.0433
5.30
99.5699
83
Çizelge 10.1 Yellice bölgesi karot örneklerine özgü ppm cinsinden element içerikleri
(devam)
Örnek
No
Derinlik
(m)
Element
Ni
Co
Cu
Zn
Pb
As
Sb
Mo
Bi
Ag
Au
Cd
Hg
Ba
E-13
35.05
27.1
46.4
1.5
21
3.6
3.9
1.2
4
1
< 0,1
< 0,1
1
1.6
2613
E-15
43.9
32.1
57.8
2.5
77.6
3.1
7.1
0.9
3.1
1.1
< 0,1
< 0,1
1
1.7
1446
E-17
52.8
23.6
68.8
1.3
39.7
3.2
5.2
1.1
51.7
0.5
2
< 0,1
0.5
1.7
1533
E-19a
65
14.8
35.1
1.6
49.5
4.6
8.9
1
17.6
1.1
< 0,1
< 0,1
0.9
1.7
1530
E-21
69.15
8.8
26
7
20.5
4.5
9.2
2.1
3.4
1.1
< 0,1
< 0,1
0.9
1.9
782.1
E-24
78.25
19.3
30
65.5
92.6
11.9
7.9
1
3.2
1.1
< 0,1
< 0,1
0.9
1.6
1360
E-26
82.35
14.8
62.9
8.9
54.1
13.1 11.8
1.1
3.4
1.2
< 0,1
< 0,1
1.1
2
2119
E-28
86.45
16.2
94
22.4
88.2
5.6
54.3
1
5.1
1.2
< 0,1
< 0,1
0.9
2
1364
E-30
91.9
3.1
48.2
14.9
41.7
10.2
3.1
1.1
7.5
1.2
< 0,1
< 0,1
1.2
2
1411
E-38
114.45
20.4
28.1
52.7
61.1
7
6.4
1.5
8.1
0.4
< 0,1
< 0,1
1.7
2.1
1607
E-48
127
4.1
30.9
1.5
41.2
9.3
1
1.6
3.9
0.8
< 0,1
< 0,1
0.7
1.6
213.4
16.8
48
16.4
53.4
6.9
10.8
1.2
10.1
1
0.3
< 0,1
1
Ortalama
1.8 1452.6
E-98
273.45
1568
182
62.9
75.4
3.7
20.6
1.6
117.9
1.4
0.6
< 0,1
1.2
2
22
E-99
275.5
1792
186
32.3
70
1.8
66.5
1.7
6.1
1.3
< 0,1
< 0,1
0.9
1.5
7.2
E-102
280.55
1662
195
29.7
92.1
4
51.6
3.9
4.8
1.7
< 0,1
< 0,1
1.2
2.2
5.1
E-107
290
2234
178
72
135.9
3.1
30.8
1
4.2
1.4
< 0,1
< 0,1
1.1
2
5.2
E-108
291
2353
156
41.7
150.3
3
32.7
1
4.4
1.4
< 0,1
< 0,1
1
1.8
9.2
L-81
174.85
2679
232
175.3
54
2.1
95.8
3.5
14.6
1.6
< 0,1
< 0,1
1
1.7
9.7
L-90
210.4
2145
143
140
95.9
1.4
12.8
0.8
18.8
1.1
< 0,1
< 0,1
1
1.5
4.9
L-95
221.1
1386
96.1
149.6
90.7
2.5
24.3
0.8
4.1
0.9
< 0,1
< 0,1
0.8
1.2
4.9
L-104
239.9
1352
146
16.7
57.5
2.5
50.1
1
5.9
1.5
< 0,1
< 0,1
1.1
2
5.2
L-107
252.9
763.2
113
9.3
56.6
2.8
54
1.1
13
1.4
< 0,1
< 0,1
1.1
2.2
5.2
L-112a
270.4
183.4
57.9
3.4
22.7
2.2
9.7
1.4
5
1.5
< 0,1
< 0,1
1.3
3
12
Y-23
92
2735
327
148.4
48.6
4.3
32.8
1.2
789
1.7
< 0,1
< 0,1
1.4
2.2
5.3
Y-43
166
1402
329
34.5
97.6
2
24.3
1
104.4
1.3
< 0,1
< 0,1
1.1
2.1
14.4
Y-50
181
1789
166
24.6
383.8
3.2
10.8
1.2
76.8
1.7
< 0,1
< 0,1
1.1
2.1
13.3
Y-83
254.5
1408
154
17.1
106
7.8
8.8
1
3.6
1.2
< 0,1
< 0,1
1.1
1.8
5
Y-86
258.2
2066
256
45.7
82.6
26.6 28.5
3.3
5.3
2.5
< 0,1
< 0,1
1.4
3.2
13.9
Y-93
272.5
2020
310
23.1
122.1
14.2 36.7
1.5
3.8
1.4
< 0,1
< 0,1
0.7
1.8
13.2
Y-96
287.5
2358
223
19.6
111.7
3.1
30.5
1.1
4.1
1.5
< 0,1
< 0,1
1.2
2.1
7.7
1772
191.7
58.1
103
5
34.5
1.6
65.9
1.5
0.1
< 0,1
1.1
2
9.1
6.2
47.6
3.5
39.8 23.7
35.7
1.3
< 0,1
< 0,1
1.1
2.2
307.2
34.6
51.2
1.9
30.4
63.3
1.1
< 0,1
< 0,1
0.9
1.9
70.5
Ortalama
L-105
242.95
L-112b
270.4
582.6
99
11.8
32.1
84
1.7
Çizelge 10.1 Yellice bölgesi karot örneklerine özgü ppm cinsinden element içerikleri
(devam)
Örnek
Derinlik
No
(m)
Element
La
Ce
Rb
Sr
Sn
Th
U
Ga
Ge
Se
Br
E-13
35.05
33.3
52.7
182.7
211
3.1
18.4
11
20.6
1
0.5
0.4
E-15
43.9
12.8
22.3
126.2
265.9
1.1
13.6
9.8
26
0.9
0.6
0.4
E-17
52.8
78.1
108.7
122.8
361.3
2
16.6
16
21.4
1
0.5
0.5
10
E-19a
65
23.2
49
115.9
536.5
1.1
15.6
16.6
1.2
0.6
0.6
E-21
69.15
23.1
52.5
80.7
411.9
2.9
16.6 16.9
13.7
1
0.6
0.4
E-24
78.25
52.7
103.5
140.3
620
2
15.9
17.1
1.3
0.5
0.8
E-26
82.35
33.5
44.8
148
591.2
1.7
16.3 13.6
18
1.1
0.6
0.5
E-28
86.45
34.6
74.9
142
479.1
2.4
15.5
9.2
21.6
1.2
0.6
0.5
E-30
91.9
47.1
89.6
168.1
514.5
3.3
16.6 19.4
23.3
1.2
0.6
0.4
E-38
114.45
32.5
65.5
171.8
659.9
2.5
15.3 24.8
19.2
0.6
0.6
0.4
E-48
127
79.5
137.8
122.9
169.3
2.5
35.3 13.9
24.6
0.9
0.5
0.4
41
72.9
138.3
438.2
2.2
17.8
14
20.2
1
0.6
0.5
273.45
7.5
10
53.3
2.6
3.5
4.5
9.7
3.5
1.2
0.7
2.5
Ortalama
E-98
9
E-99
275.5
7.4
11.8
0.6
1.3
3.1
2.1
8.8
3.2
1.7
0.5
3.9
E-102
280.55
7.3
14.1
2.7
0.7
6.6
5.1
13
4.1
1.4
0.8
4.6
E-107
290
9.8
13.6
9.1
2.1
4.2
3.7
28.8
3
1.1
0.7
2.1
E-108
291
7.4
10
9.9
1.6
3.8
3.8
13.8
3.4
1.1
0.7
2.5
L-81
174.85
7.3
14.4
26.3
3.4
3.4
2.5
16.2
4.3
2.2
0.5
7.4
L-90
210.4
7.2
9.8
8.4
1.3
3.5
2.2
8.8
2.1
1.1
0.5
8.2
L-95
221.1
9.5
12.4
15.4
1.6
2.4
1.3
6.6
1.9
0.9
0.4
8.7
L-104
239.9
7.5
10
28.7
1.5
3.9
3.5
9.8
3.8
1.2
0.7
8.2
L-107
252.9
10.1
12.6
14.9
2.4
5.8
2.4
10.3
4.1
1
0.5
2.6
L-112a
270.4
8
20.8
49
3
4.6
3.4
12
6.2
1.6
0.7
0.4
Y-23
92
12.2
10.8
4
9.3
2.5
5.4
26.6
2.4
1.4
0.9
0.9
Y-43
166
7.4
14.9
13.2
1.4
2
3.3
9.9
1.4
1.2
0.7
0.8
Y-50
181
14.6
14.1
28.1
0.6
2.7
3.7
10
3
1.3
0.7
2.1
Y-83
254.5
7.3
10
0.9
4.2
3.7
3.8
9.7
3.7
1.1
0.6
2
Y-86
258.2
7.6
14.9
34.6
5.9
6.9
8.4
10
2.6
1.8
1
1.1
Y-93
272.5
12
18.5
8.9
3.4
2.7
2.7
7.8
4.1
0.6
0.6
3.7
Y-96
287.5
10.4
10
11.3
4.8
4.6
4.1
10
5.2
1.2
0.7
3
8.9
12.9
17.7
2.8
3.9
3.7
12.3
3.4
1.3
0.7
3.6
37.4
1.4
10
6.6
1.1
0.6
2.7
18.2
0.5
0.6
0.5
Ortalama
L-105
242.95
399.9
353
104
14.7
L-112b
270.4
60.5
107.4
182.2
39
25.4 14.4 19.5
85
Çizelge 10.1 Yellice bölgesi karot örneklerine özgü ppm cinsinden element içerikleri
(devam)
Örnek
Derinlik
Element
No
(m)
Y
E-13
35.05
20.5
223.9
23.9
0.9
1.5
2.9
6.3
E-15
43.9
24.5
206.6
22.4
0.9
1.4
2.5
4.1
E-17
52.8
25.6
221.2
25.5
1
1.4
2.6
12.3
3.9
Zr
Nb
In
Te
I
Cs
Hf
Ta
Tl
4
3.8
1.4
4.7
4.4
2
3.7
1.6
E-19a
65
20.3
222.1
21.1
0.9
1.4
2.6
4.3
4.4
3.6
1.5
E-21
69.15
18.1
193.2
24.4
0.9
1.3
2.4
5.3
4.3
3.9
1.5
E-24
78.25
21.7
238.2
26.1
0.9
1.4
2.6
15.2
6.9
8.1
1.5
E-26
82.35
21.1
217.4
24.7
0.9
1.4
2.7
11.3
4.7
4.8
1.8
E-28
86.45
21
203.9
25.1
0.9
1.4
2.6
12.4
5
5.7
2
E-30
91.9
31.2
290.7
67
0.9
1.5
2.7
4.3
5.8
5.8
2
E-38
114.45
23.3
252.7
30.1
1.1
1.5
2.7
6.8
6.8
7.3
0.9
E-48
127
36
456.4
73.5
0.8
1.2
2.1
3.7
6.1
4.9
1.4
23.9
247.9
33.1
0.9
1.4
2.6
7.8
5.2
5.1
1.6
273.45
1.2
5.6
4.4
1
1.3
2.2
3.7
11
19
2
Ortalama
E-98
E-99
275.5
0.8
4.6
3.3
0.9
1.2
2
3.5
7.1
14
1.7
E-102
280.55
1.1
4.3
4.4
1
1.4
2.2
3.7
10
19
2.4
E-107
290
1
4.3
4
1
1.3
2.1
3.7
11
21
2.1
E-108
291
1
5
4
1
1.3
2.1
2.8
9.6
20
2
L-81
174.85
0.9
4
3.5
0.9
1.2
3.5
3.9
13
21
1.9
L-90
210.4
0.8
4.1
3.4
0.9
1.2
2
4.4
12
19
1.4
L-95
221.1
0.7
3.3
2.8
0.8
1.6
2
3.5
9.9
15
1.2
L-104
239.9
3
5
3.8
1
1.3
2.2
3.7
7.7
14
2
L-107
252.9
2.3
4
3.5
0.9
1.3
2.1
3.7
5.8
9.9
1.9
L-112a
270.4
4.2
8.7
4.4
1.1
1.4
2.3
3.9
6.9
7.8
2.4
Y-23
92
1.1
6.2
4.9
1.1
1.4
2.3
3.8
17
28
2.4
Y-43
166
1
4.6
3.9
1.1
1.3
2.1
3.5
8.5
15
1.6
Y-50
181
1.1
5.2
4.3
1
1.3
2.2
6.1
9.3
17
1.9
Y-83
254.5
0.8
5
3.8
0.4
1.2
2.1
3.6
8.2
15
1.7
Y-86
258.2
1.5
6.5
8.3
1.3
1.4
2.3
6.1
16
27
3.5
Y-93
272.5
0.9
5
3.4
1.1
1.2
2
3.5
8
16
1.8
Y-96
287.5
1
5
4.3
0.6
1.3
2.2
3.6
9.4
19
1.9
1.4
5
4.1
1
1.3
2.2
3.9
10
17.6
2
Ortalama
L-105
242.95
15.7
48.7
4.8
1.1
1.4
2.6
4.1
5
8.5
1.9
L-112b
270.4
11.3
184.3
13.8
0.9
1.3
2.3
7.3
5.7
6.2
1.7
86
E.98-E.108 örnek numaraları ile gösterilen beş tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç
örneği Y-16 no’lu sondajın 273,45-291. metreleri arasından, L.81-L.112a örnek
numaraları ile gösterilen altı tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneği Y-15 no’lu
sondajın 174,85-270,4. metreleri arasından ve Y.23-Y.96 örnek numaraları ile
gösterilen yedi tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneği ise Y-20 no’lu sondajın 92287,5. metreleri arasından derlenmiş olup, tüm bu örnekler ofiyolitin bir bölümünü
temsil etmektedir. Örneklere özgü sondaj derinlikleri çizelge 10.1’de ayrıca
verilmektedir.
L.105 ve L.112b numaralı iki tane örnek ise, Y-15 no’lu sondajın sırası ile 242,95 ve
270,4. metrelerinden derlenmiştir. Bu örnekler geç evre hidrotermel alterasyonundan da
etkilenmiş olan serpantinleşmiş ultrabazik kayaçları temsil etmektedir. Bu örnekler de
ofiyolitin, ofiyolit içinde yaygın olarak gözlenemeyen, ancak lokal bir biçimde
izlenebilen, damarcık biçimindeki çok ince bir bölümünü karakterize etmektedir.
10.1 Bazik volkanik kayaçların jeokimyası
Çizelge 10.1’deki E.13-E.48 numaralı onbir tane örneğin kimyası toplu biçimde
incelendiğinde, ortalama içeriklere göre farklılık sergileyerek ilk bakışta dikkatı çeken;
E.21 örneğinde gözlenen % 17,84 oranındaki yüksek CaO içeriği ile % 10,73 oranındaki
yüksek ateşte kayıp içeriği kayaçtaki karbonatlaşmalarla, E.48 örneğinde gözlenen %
6,060 oranındaki yüksek Na2O içeriği ile % 3,93 oranındaki düşük CaO içeriği ve %
6,21 oranındaki ateşte kayıp içeriği ise bu kayaçtaki bazik plajıyoklazların yoğun bir
biçimde albitleşmesi ve kayaçtaki karbonatlaşmalara işaret etmektedir. Onbir tane bazik
volkanik kayaç örneğinde izlenen yüksek Ba içeriği (ortalama: 1452,6 ppm),
volkanosedimanter ortamlara özgü kayaçlarda izlenen yüksek Ba element içeriği ile
uyum içindedir.
E.13-E.48 numaralı onbir tane örneğe özgü diğer tüm esas ve eser elementlerin
içerikleri, denizaltı volkanizmasına özgü spilitik bazaltların element içerikleri ile
örtüşmektedir (Schroll 1976).
87
Çizelge 10.2’de Hekimhan bölgesinde yüzeyleyen Üst Kretase (Maastrihtiyen) yaşlı
volkanosedimanter istifin spilitik bazaltlarından derlenmiş bulunan dokuz tane bazik
volkanik kayaca özgü bazı karakteristik elementlerin ortalama içerikleri ile (Stendal vd.
1995), bu çalışmada analizleri yapılan E.13-E.48 numaralı onbir tane bazik volkanik
kayaca özgü elemetlerin ortalama içeriklerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Bu çizelge
incelendiğinde CaO içeriğinin Yellice bölgesi örneklerinde biraz daha yüksek, Na2O
içeriklerinin ise Yellice bölgesi örneklerinde biraz daha düşük olduğu gözlenmektedir.
Ayrıca K2O içerikleri de Yellice bölgesi örneklerinde biraz daha yüksektir. Bu durum,
Hekimhan bölgesi örneklerinde, Yellice bölgesi örneklerine göre biraz daha fazla
albitleşmenin gözlendiğini, buna karşın Yellice bölgesi örneklerinde ise, spilitik bazalt
kimyasının yanısıra az da olsa keratofir kimyasına yönelik bir eğilimin de
hissedilebilindiğini
göstermektedir.
Diğer
elementlerin
ortalama
içerikleri
karşılaştırıldığında, Hekimhan bölgesi ve Yellice bölgesindeki bazik volkanitlerin
kimyasındaki büyük oranlardaki örtüşme dikkati çekmektedir (Çizelge 10.2).
88
Çizelge 10.2 Hekimhan bölgesi bazik volkanitlerinin kimyası ile (Stendal vd. 1995),
Yellice bölgesi bazik volkanitlerinin kimyasının karşılaştırılması (*
toplam demiroksiti, s: örnek sayısını, na: analizin yapılmadığını ifade
eder)
Hekimhan
Bölgesi
Yellice Bölgesi
Bazik Vokanitleri
(s = 9)
Bazik
Volkanitleri
(s = 11)
%
SiO2
45.88
47.37
Al2O3
CaO
K2O
15.53
5.83
2.68
16.28
8.45
3.58
Na2O
MgO
MnO
TiO2
4.36
3.3
0.23
1.24
2.454
3.96
0.1236
1.1170
P2O5
FeO
Fe2O3
LOI
0.52
6.81
6.43
6.55
0.5
na
8,96*
6.73
ppm
As
Ba
Co
Cr
Cu
Ni
Sr
V
na
839
35
49
179
102
264
142
10.8
1452.6
48
19.2
16.4
16.8
438.2
157.4
Şekil 10.1’de, Hekimhan bölgesinden derlenen bazik volkanik kayaç örneklerine özgü
Zr/Y’a karşı Zr diyagramı ve Zr/4- 2Nb-Y üçgen diyagramı verilmektedir (Stendal vd.
1995). Burada içi dolu daireler Stendal ve arkadaşları tarafından derlenen örnekleri, içi
dolu üçgenler ise Yılmaz vd. (1993)’ün çalışmalarından seçilmiş örnekleri temsil
etmektedir (Stendal vd. 1995).
89
Tektono-magmatik süreçlerin değerlendirilmesinde, kayaçların altere olmuş doğasından
dolayı, en az altere olmuş örneklerdeki mobil olmayan elementlerden (az hareketli
elementlerden) Zr, Y ve Nb elementlerine özgü diyagramlar da anlam taşıyabilmektedir.
Zr/Y-Zr diyagramında Hekimhan bölgesi bazik volkanitleri levha içi bazaltlar alanında
yeralmaktadır. Zr/4-2Nb-Y üçgen diyagramında da Hekimhan bölgesi örnekleri levha
içi alkali bazaltları alanı içinde konumlanmaktadır (Stendal vd. 1995).
a)
b)
Şekil 10.1 Hekimhan bölgesi bazik volkanik kayaç örneklerinin; a) Zr/Y-Zr, b) Zr/42Nb-Y üçgen diyagramındaki konumları (CA: kıtasal yay, OA: okyanusal
yay, WPB: levha içi bazaltları ve VAB: ada-yay bazaltları). (Stendal vd.
1995’ten değiştirilmeden alınmıştır)
Şekil 10.2’de Yellice bölgesine özgü onbir tane bazik volkanik kayaç örneğinin; a)
Zr/Y-Zr, b) Zr/4-2Nb-Y üçgen diyagramındaki konumları gösterilmektedir. Bu
diyagramlarda, Yellice bölgesi örneklerinin Şekil 10.1’de verilen Hekimhan bölgesi
bazik volkanik kayaç örnekleri gibi, benzer alanda ve levha içi bazaltları bölgesinde
yeraldıkları görülmektedir.
90
a)
b)
Şekil 10.2 Yellice bölgesine özgü onbir tane bazik volkanik kayaç örneğinin; a) Zr/Y-Zr
(Pearce ve Norry 1979), b) Zr/4-2Nb-Y üçgen diyagramındaki (Meschede
1986) konumları (AΙ-AII: WPB; Levha içi bazaltları, B: P-MORB, C: VAB;
Ada yayı bazaltları, WPB, D: N-MORB, VAB)
Daha önce yapılan çalışmalarda (Çoban 1974, Gültekin 1993), Yellice bölgesinde
yüzeyleyen bazik volkanik kayaçlar, spilitik bazaltlar olarak, okyanusal litosferin lavçökel istifi bölümünde değerlendirilmişler ve bunların bölgeye tektonik olarak
yerleştikleri ifade edilerek, jeolojik harita çalışmalarına da konu edilmişlerdir. Bu tez
çalışmasında ise, yukarıdaki diyagramlardan da izlendiği gibi bu kayaçların levha içi
bazaltları alanında yeraldığı görülmektedir. Ayrıca, saha çalışmaları da bu özgün sonucu
desteklemektedir (bazik volkanik kayaç kimyasındaki spilitik bazaltların, jeolojik harita
91
revizyon çalışmaları sırasındaki saha çalışmaları esnasında, rudist fosilleri de içeren Üst
Kretase (Maastrihtiyen) yaşlı tortullarla yanal geçişli oldukları saptanmıştır).
Bu durumda denizaltı bazik volkanizmasına özgü spilitik bazaltlar (ve tüfleri);
okyanusal litosferin kıta kabuğu üzerine tektonik olarak üzerlemesinden (ofiyolit) sonra
ofiyolitler üzerinde açılan, post-tektonik havzayı karakterize eden birimlerdir. Bu
volkanosedimanter istifin yaşı Üst Kretase (Maastrihtiyen)’dir. Bu birimler Hekimhan
bölgesi birimleri ile doğrudan deneştirilebilir. Aslında aynı havzanın volkanotortul
birimleridir. Sonuçta Üst Kretase yaşlı kuzeyde Yellice bölgesi birimleri (Saya
formasyonu) ve güneyde Hekimhan bölgesi birimleri, ortalarında (aralarında) yeralan
genç yaşlı Yamadağ volkanitlerince örtülmüş, aynı havzanın volkanotortul birimleridir.
10.2 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçların jeokimyası
Çizelge 10.1’deki E.98-Y.96 numaralı onsekiz tane örneğin kimyası toplu biçimde
incelendiğinde; ortalama içeriklere göre farklılık sergileyerek ilk bakışta dikkati çeken;
L.107 örneğinde gözlenen % 2,59 oranındaki yüksek CaO içeriği ile % 9,05 oranındaki
yüksek ateşte kayıp içeriği kayaçtaki karbonatlaşmalarla ve kayacın kapsadığı
klinopiroksen içeriği ile, L.112a örneğinde gözlenen % 10,38 oranındaki yüksek CaO
içeriği, % 1,68 oranındaki yüksek Al2O3 içeriği, % 37,02 oranındaki yüksek SiO2 içeriği
ve % 2,55 oranındaki düşük ateşte kayıp içeriği, kayacın kapsadığı klinopiroksen içeriği
ve kayaçtaki az orandaki karbonatlaşmalara işaret etmektedir.
Y.23 örneğinde gözlenen 789 ppm oranındaki yüksek Mo içeriği, 148,4 ppm oranındaki
yüksek CuO içeriği, % 26,40 oranındaki yüksek Fe2O3 içeriği ve % 4,9093 oranındaki
yüksek SO3 içeriği, ilk bakışta olasılıkla demir-bakır sülfürlerle beraber lokal bir
hidrotermal molibdenit minerali gelişini (magmatik hidrotermal sistem) düşündürebilir.
Bu tek örnekte izlenen yersel Mo zenginleşmesinin, ofiyolitin üzerinde açılan Üst
Kretase yaşlı riftin bimodal karakterli mafik ve felsik bileşimli magmatizma ve
volkanizması
ile
kökensel
biçimde
ilişkili
olabileceği
yukarıdaki
biçimde
yorumlanabilir. Hekimhan bölgesinde yeralan Üst Kretase (Maastrihtiyen) yaşlı spilitik
92
bazalt bileşimli ve bazik karakterli kayaçların yoğun biçimde yayılım gösterdiği
volkanosedimanter istifle kökensel olarak ilişkili konumda oluşmuş olan, eksalatifsinsedimanter tipteki Deveci siderit yatağında tortul birimler içinde de 92 ppm’e varan
içeriklerde Mo element zenginleşmeleri saptanmıştır (Ünlü 1983). Derin deniz
sedimanlarının da (killerinin de) Mo zenginleşmesi ile kökensel ilişkili olabileceği
varsayılabilir. Güncel Doğu Pasifik Yükselimi (EPR) derin denizel açılma-yayılma (rift)
zonlarındaki deniz tabanı hidrotermal sıcak su çıkış bacaları (black smoker chimneys)
kalkopiritlerinde, 0,112-2083,983 ppm arasında değişen Mo elementi ile 0,256-125,331
ppm arasında değişen Sn elementi saptanmış bulunmaktadır (Revan 2010: Maslennikov
arşivi, Ek-9). Bu tür oluşumlarda karşılaşılan (gözlenen) Sn ve Mo elemetlerinin
kökeni, günümüz yerbilimleri jeokimyasında halen tartışılmaktadır (Maslennikov 2011,
sözlü görüşme: Ek-10). Çayeli-2 (Rize) çıkış bacası kalkopiritlerinde ise, 8,935 ppm’e
kadar çıkan U element zenginleşmelerine rastlanmıştır (Revan 2010). Y.50 örneğinde
gözlenen %3,5269 oranındaki yüksek Cr2O3 içeriği ise, kayacın kapsadığı kromit
mineral oluşumlarına karşılık gelmektedir.
E.98-Y.96 numaralı onsekiz tane örneğe özgü diğer tüm esas ve eser elementlerin
içerikleri, serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü element içerikleri ile örtüşmektedir
(Schroll 1976).
10.3 Hidrotermal alterasyona uğramış serpantinleşmiş ultrabazik kayaçların
jeokimyası
Çizelge 10.1 incelendiğinde iki tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneğinin
kimyasının, diğer onsekiz tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneğinin kimyasından
farklı olduğu görülmektedir.
L.105 örneğinde yüksek oranlarda; K2O (% 0,97), Al2O3 (% 5,11), SiO2 (% 36,36), CaO
(% 14,35), TiO2 (% 0,3854), Ba (307,2 ppm), La (400 ppm), Ce (353 ppm), Rb (104
ppm), Sn (37,4 ppm), Y (15,7 ppm), Zr (48,7 ppm) ve düşük oranlarda; Fe2O3 (%
11,82), MgO (% 22,74) ile ateşte kayıp (% 6,56) içerikleri saptanmıştır. Aynı şekilde
93
L.112b örneğinde yüksek oranlarda; K2O (% 1,97), Al2O3 (% 14,27), SiO2 (% 40,06),
CaO (% 21,94), TiO2 (% 1,0712), Ba (70,5 ppm), La (60,5 ppm), Ce (107,4 ppm), Rb
(182,2 ppm), Sr (39 ppm), Sn (25,4 ppm), Y (11,3 ppm), Zr (184,3 ppm) ve düşük
oranlarda; MgO (% 8,00), Fe2O3 (% 4,43), Cr2O3 (19 ppm), ateşte kayıp (% 5,30) ile Ni
(11,8 ppm) içerikleri belirlenmiştir.
Yukarıda kimyası sunulmuş bulunan iki örnek, yoğun biçimde karbonatlaşmış,
silisleşmiş ve killeşmiş serpantinleşmiş ultrabazik kayaca özgüdürler. Bu örnekler
yoğun
biçimde
hidrotermal
alterasyona
uğramıştır.
Bu
değişim,
geniş
bir
serpantinleşmiş ultrabazik kayaç kütlesinin çok dar bölümlerinde, damarcıklar
biçiminde, lokal (yersel) biçimde izlenmektedir.
Yalnızca iki tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaçta rastlanan bu tür element içerik
değişimleri; derin denizel rift zonlarındaki deniz tabanı hidrotermal sıcak su çıkış
bacalarına özgü kayaçlarla veya serpantinleşmiş ultrabazik kayaçların stratigrafik olarak
üzerinde
yeralan
ve
rift
volkanizmasını
karakterize
eden
kayaçlarla
ilişkilendirilebilineceği gibi, Yellice bölgesinde izlenen ve tüm bu birimleri kateden
Yellice plütonunun granitik kayaçlarının geç evre hidrotermal etkileri ile bu
değişimlerin oluşmuş olabileceği varsayımını da gündeme taşımaktadır. Ancak,
genişleme tektoniğine bağlı gelişen riftlerin metalojenezinde izlenen litofil element
zenginleşmelerinin (Sn, Mo ve U) riyolit ve granitlerle ilişkili felsik magmalarla
kökensel birliktelikleri olabileceği gerçeği burada özellikle vurgulanmalıdır (Sawkins
1984). Nadir toprak elementlerine özgü bazı elementlerin ise, "okyanus tabanı
metamorfizması, ısı ve kütle transferi modeli" kapsamında derin okyanus tabanı
tortullarında veya sedimanlarında (örneğin okyanus tabanı Mn yumrularında) az da olsa
zenginleştikleri gerçeği de, burada gözden ırak tutulmamalıdır.
Çizelge 10.1’de bazik volkanik kayaç örneklerinde U içeriğinin az da olsa yüksek
(ortalama: 14 ppm), serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneklerinde yine az da olsa
yüksek (ortalama: 12,3 ppm) ve hidrotermal alterasyonuna uğramış serpantinleşmiş
ultrabazik kayaç örneklerinde sırasıyla 10 ppm ve 19,5 ppm oldukları görülmektedir. Bu
94
az da olsa yüksek içerikler, derin deniz tabanı tortulları kimyası ile ilişkilendirilebilinir.
Bazik volkanik kayaç örneklerinde izlenen az da olsa yüksek Th içeriğini (ortalama:
17,8 ppm) ve hidrotermal alterasyonuna uğramış L.112b numaralı serpantinleşmiş
ultrabazik kayaç örneğinde izlenen az da olsa yüksek Th içeriğini (14,4 ppm) ise, rift
volkanizmasının yanısıra, Yellice plütonunun granitik kayaçlarının etkileşimleri ile de
kökensel bağlamda açıklamak olasıldır.
Yellice bölgesinde geniş bir alanda yapılmış bulunan üç tane sondajdan derlenmiş
bulunan otuzbir tane karot örneğinin kimyasal analizlerinin değerlendirilmesi ile,
derinde yeralan ofiyolitlere özgü ultrabazik kayaçların yoğun ve yaygın bir biçimde
serpantinleştikleri, buna karşın yalnızca iki tane örnekte çok lokal biçimde ve ince cılız
seviyeler halinde (damarcık şeklinde) geç evre hidrotermal alterasyonunun da daha yaşlı
serpantinleşme kalıplarını çok az oranlarda etkilediği görüşü özgünleşmektedir.
Ofiyolitler üzerinde yeralan volkanosedimanter istifin denizaltı bazik volkanitlerinin
kimyalarında ise, levha içi bazaltları konumundaki spilitik bazalt ve tüflerine özgü
normal sınırlar içerisindeki esas ve eser element içerikleri belirginleşmektedir.
Sonuçta; sondajların yapıldığı alandaki jeokimyasal çalışmalar, gerek serpantinleşmiş
ultrabazik kayaçların geniş yayılım ve kalınlık gösteren ana kütlesinde, gerekse
üzerlerinde yeralan volkanosedimanter istifin bazik volkanik kayaçlarında, bir kaç
küçük lokalitede hissedilebilen yersel etkimeler gözardı edildiğinde, bölgede yeralan
Yellice plütonuna özgü granitik kayaçların yaygın ve yoğun etkilerinin bu kayaçlarda
hemen hemen hissedilmediği ve Üst Kretase yaşlı volkanosedimanter istifin volkanik
kayaçlarının da, tabanlarında yeralan ofiyolitik kayaçları fazlasıyla etkilemediği, bir
modeli ortaya çıkarmaktadır.
95
11. JEOİSTATİSTİK
Jeokimya
sonuçları,
jeoistatistik
yöntemlerle
değerlendirilmiştir.
Jeoistatistik
yöntemlerden; element çiftlerine özgü korelasyon katsayısı değerleri ve bu katsayıların
birlikte
değerlendirilmesine
yönelik
biçimde
oluşturulan
dendogramlardan
yararlanılmıştır. Au element içeriğinin 0,1 ppm’den, Ag element içeriğinin ise
çoğunlukla 0,1 ppm’den küçük olması nedenleri ile, bu iki element jeoistatistik
yorumlamalarda yararlanılacak olan element kümesinden çıkartılmıştır.
29 tane tüm kayaç, 18 tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç ve 11 tane bazik volkanik
kayaç örneklerine özgü bazı jeoistatistik parametreler ile element çiftlerine özgü
korelasyon katsayısı değerleri ve dendogramlar Ek 8’de toplu biçimde sunulmuştur.
Şekil 11.1’de serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlardan ve bazik volkanik kayaçlardan
oluşan 29 tane tüm kayaç örneklerine özgü, jeokimyasal veriler kullanılarak
somutlaştırılan ve element çiftlerinin birbirleriyle olan ilişkilerini ifade eden korelasyon
katsayı değerlerinden yararlanılarak hazırlanmış bulunan dendogram verilmiştir.
Bu dendogram incelendiğinde, 2 topluluğun belirgin biçimde ortaya çıktığı
görülmektedir. 1. Topluluk sırasıyla; TiO2, K2O, Rb, P2O5, Sr, Ba, Zr, Y, Ga, Al2O3, Th,
V2O5, Nb, Na2O, Ce, La, SiO2, CaO, Cs, I, Te, Pb ve U elementlerini kapsamakta olup,
bu topluluk bazik volkanik kayaçları karakterize etmektedir. 2. Topluluk ise sırasıyla;
Ta, Hf, Ni, Co, MgO, SO3, Cl, Br, Bi, Fe2O3, MnO, A.K, Sn, Tl, Se, As, Zn, Cr2O3, Cu,
Ge, Hg, Sb, Cd, In ve Mo elementlerini içermektedir. Bu topluluk ise serpantinleşmiş
ultrabazik kayaçlara karşılık gelmektedir.
96
Şekil 11.1 Tüm kayaç örneklerine özgü dendogram
97
Dendogramda her topluluk içindeki elementler, kendi içlerinde birkaç ayrıcalık dışında
birbirleriyle artan ilişkili beraberlikler (pozitif korelasyon ilişkisi) sergilemektedir.
Ayrıca herbir topluluk içinde soldan sağa doğru, element çiftlerine özgü pozitif
korelasyon katsayısı değerleri de düşme göstermektedir. Örneğin, 1. ve 2. topluluğun en
sonunda yeralan elementlerin kendi toplulukları içinde birbirleriyle olan artan
ilişkililikleri en düşük düzeylerdedir.
Aynı zamanda her iki ayrı topluluk içindeki elementler birbirleriyle birkaç ayrıcalık
dışında karşılıklı biçimde eksilen ilişkili beraberlikler (negatif korelasyon ilişkisi)
sergilemektedir. Bu ilişkililik, topluluklar içinde soldan sağa doğru element çiftlerinin
korelasyon katsayısı değerlerindeki düşmeler biçiminde şekillenmektedir. Örneğin, 1.
topluluğun en sonunda yeralan elementler ile, 2. topluluğun en sonunda yeralan
elementlerin birbirleriyle olan eksilen ilişkililikleri en düşük düzeylerdedir.
Çok genel biçimde şekil 11.1’de verilen dendogram değerlendirildiğinde, Fe
elementinin serpantinleşmiş ultrabazik kayaçları karakterize eden 2. topluluk içinde
yeraldığı ve Fe elementinin bu topluluğun diğer elementleri ile artan ilişkili birliktelikler
oluşturduğu özgün sonucu, açık biçimde ortaya çıkmaktadır. Ayrıca bu dendogramda,
yalnızca bazik volkanik kayaçları ve serpantinleşmiş ultrabazik kayaçları karakterize
eden 2 topluluğun özgünleştiği, buna karşın bölgede yeralan Yellice plütonuna özgü
granitik sıvıları betimleyebilecek 3. bir topluluğun olmadığı gerçeği de, burada
kolaylıkla vurgulanabilir.
18 tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç ile 11 tane bazik volkanik kayaç örneklerine
özgü diğer 2 dendogram incelendiğinde (Ek 8.5-8.8), dendogramlardaki olduğunca
karmaşık ilişkililiklerin varlığı dikkat çekmektedir. Herbir dendogramda, birbirleriyle
artan ilişkili element çiftlerinin yanısıra, eksilen ilişkili element çiftlerinin birlikte
oluşturdukları yaklaşık 9-10 tane topluluğun ortaya çıktığı görülmektedir. Herbir
topluluk kendi içlerinde, kökensel anlamı bulunan daha küçük alt toplulukları
bünyesinde barındırmaktadır. Bu tür istatistik çalışmalarda, kayaç gruplarında mineral
ayırtlamaları yapılarak, herbir fraksiyonun ayrı ayrı jeokimya analizleri yapıldıktan
98
sonra, jeoistatistik değerlendirmeye sokulmaları, hata sınırlarının
daraltılması
bağlamında önem taşımaktadır. Bu nedenle kökensel yorum hatalarından kaçınmak ve
de bu çalışmanın kapsamını genişleterek konuyu dağıtmamak amacıyla, serpantinleşmiş
ultrabazik kayaç ve bazik volkanik kayaç örneklerine özgü dendogramların
yorumlamaları burada yapılmamış, ancak bu diyagramlar diğer araştırmacıların
dikkatine sunulmak amacıyla ekler bölümünde verilmiştir (Ek 8.5-8.8). Bu
diyagramların detaylı nitel yorumu, zaman içerisinde yukarıda sunulmuş bulunan
mineral
fazlarının
ayırtlanmasından
sonra
yapılabilecek
jeokimya-jeoistatistik
çalışmalarının gelişimine açık bırakılmıştır.
Şekil 11.2’de tüm kayaç örneklerine özgü (serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar ve bazik
volkanik kayaçlar) bazı element çiftlerinin birbirleriyle olan dağılım ilişkilerini gösteren
grafikler verilmiştir. Bu şekil incelendiğinde, ultrabazik kayaçlardan bazik kayaçlara
doğru doğal biçimde Fe elemet içeriği azaldıkça Si element içeriğinin artmakta olduğu,
bu durumda ise element çiftleri arasında eksilen ilişkililiğin (negatif korelasyon
ilişkisinin) gündeme taşındığı görülmektedir. Ayrıca, Fe elementinin artmasına karşın,
Mn ve Co elementlerindeki artış ise bazik kayaçlardan ultrabazik kayaçlara doğru olan
doğal kimyasal sürekliliğe işaret etmektedir. Bu durum anılan element çiftleri arasındaki
artan ilişkililikle (pozitif korelasyon ilişkisi) temsil edilmektedir.
99
r = -0,86
: Bazik volkanik kayaçlar
: Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar
r = +0,44
r = +0,72
Şekil 11.2 Tüm kayaç örneklerinde (serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar+bazik volkanik
kayaçlar; toplam 29 örnek) toplam Fe2O3’e karşı; SiO2, MnO ve Co element
dağılım grafikleri (r= korelasyon katsayısı değeri)
Şekil 11.3’de ise, serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneklerine özgü bazı element
çiftlerinin birbirleriyle olan dağılım ilişkilerini gösteren grafikler verilmiştir.
Genelde ultrabazik kayaçlarda normal koşullarda, Fe ve Mg elementlerinin beraber
artarak veya beraber eksilerek birlikte hareket etmesine karşın (pozitif korelasyon
ilişkisi), şekil 11.3 incelendiğinde, serpantinleşme olayının sonucunda (MgO/Fe2O3 ile
SiO2/Fe2O3 diyagramları), Fe elementinin serbestleştikten sonra ortamdan uzaklaşarak
manyetit minerali olarak kristalize olduğu ve bu nedenle kayacın Fe elementince
100
fakirleştiği, bunun sonucunda ise her iki diyagramda da element çiftleri arasındaki
eksilen ilişkililiğin özgünleştiği (negatif korelasyon ilişkisi) söylenebilir. Buna karşın
silisleşme olayı (SiO2/Fe2O3 diyagramı) Fe element ayrımlılaşmasında fazla etkin rol
oynamamaktadır. Fe elementine karşı Cl element dağılımında gözlenen eksilen
ilişkililik, deniz suyunun serpantinleşme olayındaki işlevini düşündürmektedir.
A.K/Fe2O3 diyagramına dayanılarak ise, karbonatlaşma olayının Fe element
zenginleşmesinde az da olsa rol oynadığı söylenebilir. Fe elementi ile Na elementi
arasındaki artan ilişkililik, manyetit mineralinin oluştuğu ortamda, Na elementinin Cl
elementine göre daha duraylı olabileceği ve Fe elementi ile Mo elementi arasındaki az
da olsa hissedilebilen artan ilişkililik ise, Mo element kaynağının dışarıdaki başka bir
süreçte aranılmaması çıkarsamalarını işaret etmektedir.
101
r= -0,73
r= -0,65
r= -0,63
r= -0,25
r= +0,70
r= +0,29
Şekil 11.3 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneklerinde (toplam 18 örnek) toplam
Fe2O3’e karşı; MgO, SiO2, Cl, LOI (ateşte kayıp), Na2O ve Mo element
dağılım grafikleri (toplam Fe2O3’e karşı Mo element dağılım grafiği log.
olarak verilmiştir) (r=korelasyon katsayısı değeri)
102
12. TARTIŞMA
Çalışma sahasında yüzeyleyen ofiyolite özgü serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar
çalışma sahasının çevresindeki geniş bölgede; kuzeydoğuda Ilıç kazasından güneybatıda
Kangal kazasına, hatta daha güneybatıda Karahalka köyüne kadar bir kuşak boyunca
kuzeydoğu-güneybatı yönünde yayılımlar sergiler (Ünlü 1991). Demir aramalarına
yönelik biçimde MTA çalışmalarından derlenen ve bu amaçla hazırlanmış bulunan
jeoloji haritasının, Kangal ve Divriği kazalarının çevresinin jeolojisini ve demir yatak
ve zuhurlarının yerlerini gösteren bölümü şekil 12.1’de verilmiştir. Ayrıca bu haritada
Divriği ve çevresi (Yellice yerleşkesine kadar ki bölümü) özellikle dikdörtgen içine
alınmıştır.
Şekil 12.2’de ise J-39 ve J-40 paftalarına özgü Kanada’lılar tarafından havadan uçakla
ve manyetik yöntemle yapılmış bulunan, jeofizik manyetik anomali haritası
verilmektedir (Hutchisan vd. 1962a,b,c). Bu harita üzerinde de Şekil 12.1’de
işaretlenmiş olan aynı bölge dikdörtgen içine alınmıştır.
Şekil 12.2 incelendiğinde ve Şekil 12.1 ile karşılaştırıldığında, serpantinleşmiş
ultrabazik kayaçların yeraldığı alanlarda yapıya yönelik anomalilerin yanısıra sayısız
birçok cevherleşmelere yönelik manyetik anomalilerin yeraldığı görülmektedir. Bu
manyetik anomalilerden yalnızca bir tanesi Yellice anomalisine karşılık gelmektedir. Bu
anomaliyi değerlendirmek için MTA tarafından yapılan çalışmalar sonucunda, Yellice
sahasında sondajlar yapılmış ve %18-20 manyetit tenörlü 125 milyon tonluk
görünür+muhtemel rezervli, düşük tenörlü manyetit oluşumu ortaya konulmuştur
(Çoban 1974).
103
104
Şekil 12.1 Demir aramalarına yönelik biçimde hazırlanmış ve MTA çalışmalarından derlenmiş olan, Divriği ve çevresinin jeoloji haritası
(Ünlü 1991, Ünlü vd. 1995’den çok az değiştirilerek alınmıştır)
104
105
Şekil 12.2 Divriği ve çevresinde eskiden yapılmış ve havadan uçak etütleri ile saptanmış olan, manyetik anomali dağılımları haritası
(Hutchisan vd. 1962a, b, c’den değiştirilmeden alınmıştır)
105
Geniş bölgede yeralan ve şekil 12.2’de gösterilen diğer sayısız manyetik anomalilerin
değerlendirilmesi sonucunda, Yellice manyetit oluşumları gibi yörede potansiyel
olabilecek daha birçok gizli (örtülü) manyetit cevherleşmelerinin bulunulması
kaçınılmaz görünmektedir. Çünkü, bu manyetik anomalilerin bir bölümünün, büyük
ölçüde
ultrabazik
kayaçların
serpantinleşmesi
sonucu
açığa
çıkan
manyetit
minerallerinden kaynaklanmış olduğu görüşü, bu çalışma ile özgünlük kazanmaktadır.
Ayrıca, Yellice sahasındaki onsekiz tane serpantinleşmiş ultrabazik kayaç örneğinde
jeokimyasal çalışmalarla saptanmış bulunan yüksek Ni element içeriği (ortalama: 1772
ppm), Yellice sahası ile bölgede diğer izlenmiş bulunan manyetik anomalilere yönelik
sahaların gelecekte potansiyel Ni yatak ve zuhurları olabilmeleri açısından büyük önem
taşımaktadır.
106
13. DENEŞTİRME
Serpantinleşme olayını; okyanus ortası sırtlarda üst manto koşullarında gelişen
metamorfizma olaylarıyla başlayan, okyanusal kabuğun kıtasal kabuk üzerine
üzerlemesi (yerleşimi) sürecine kadar devam eden eş yaşlı çeşitli metamorfik koşullarda
olgunlaşan ve onu izleyen çeşitli hidrotermal alterasyon süreçleri ile ve en sonunda
atmosferik bozunma olayları ile nihayetlenen bir metamorfik+hidrotermal alterasyon
olayları dizesi biçiminde geniş bir spektrum içinde ele almak olasıldır (Ünlü vd. 1995).
Bu çalışma kapsamında elde edilen bulgulara göre, Yellice sahası ofiyolitinde, yörede
yeralan granitik kayaçların (Yellice plütonu) katettikleri yankayaçlar üzerinde doğrudan
etkilerinin hemen hemen olmadığı saptanmıştır.
Divriği ve Yellice bölgelerinde izlenen granitik kayaçların sokulumunun, okyanusal
litosferin kıta üzerine yerleşmesinden sonraki periyotta olduğu düşünüldüğünde bu
koşullarda serpantinleşme olayının büyük bir bölümünün granitik kayaçların
sokulumundan önceki evrelerde gerçekleşmiş olması kaçınılmaz görülmektedir.
Divriği demir yatağında granitik kayaçlar yankayaçları konumundaki sepantinleşmiş
ultrabazik kayaçları etkilemişler ve bunları hidrotermal alterasyona uğramış serpantinite
dönüştürmüşlerdir. Burada hidrotermal konvektif sistem içinde özellikle magmatik
sıvılar, meteorik sularla birlikte etkin rol oynamışlardır. Magmatik sıvıların en somut
kanıtları olarak; Divriği A-Kafa demir yatağında granitik kayaçlarda izlenen
plajıyoklazların yerini alan skapolit mineral oluşumları (Bayhan 1980, Zeck ve Ünlü
1988a,b, 1991) ile ofiyolitik kayaçlarda piroksenlerin biyotite (flogopite) dönüşümleri
(Bayhan 1980, Ünlü ve Stendal 1986, 1989), yalnızca birkaç tipik örnek olarak
gösterilebilir. Ayrıca Hekimhan bölgesindeki Hasançelebi demir yatağında da denizaltı
bazik volkanik kayaçların plajıyoklazlarının granitik kayaçların etkileri ile yaygın bir
biçimde skapolitleşmiş olmaları da (Stendal vd. 1995), bu modele bir diğer örnek olarak
verilebilir.
107
Buna karşın Yellice sahasında Üst Kretase yaşlı volkanosedimanter istife özgü
spilitleşmiş bazik volkanik kayaçlardaki plajıyoklazlar, deniz suyunun etkisiyle yalnızca
albitleşmiş (skapolitleşme görülmemekte), ofiyolitik kayaçların klinopiroksenleri ise
H2O etkisiyle uralitleşerek, yalnızca amfibol grubu minerallerine dönüşmüşlerdir
(biyotitleşme veya flogopit oluşumları görülmemektedir). Bu durumda Yellice
sahasında bazik volkanik kayaçlarda ve ofiyolitik kayaçlarda, granitik kayaçlara özgü
granitik sıvıların etkisinden sözetmek, modeli zorlamaktan öteye bir anlam
taşımamaktadır.
Bu koşullarda, Yellice sahasındaki ultrabazik kayaçlarda gözlenen ilk evre
serpantinleşmelerinin, granitik kayaçların sokulumundan önceki bir periyotta oluştuğu
kolaylıkla söylenebilir. Yani, serpantinleşmelerin büyük bir bölümü granitik kayaç
etkilerinden daha yaşlı bir konumdadır. Zira anılan bu serpantinitlerde granitik sıvıların
etkileri hemen hemen hissedilememektedir.
Bu tip serpantinleşmiş ve serpantinleşme sonucu manyetit minerallerince zenginleşmiş
ultrabazik kütleler, daha sonraki evrede granitik kayaçlar tarafından kesildiklerinde,
Divriği A-B Kafa demir yataklarında olduğu biçimde ve granitik kayaçların
oluşturdukları hidrotermal konvektif sistemlerin etkisiyle zengin (yüksek tenörlü)
manyetit yatak oluşumlarına neden olabilmektedirler.
Bu bağlamda, Yellice sahası ve geniş çevresinde gözlenen manyetik anomalilere
yönelik sahalardaki serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlar, derinlerde granitik kayaçlar
tarafından kesildiklerinde, Divriği tip yüksek tenörlü, manyetitce zengin örtülü
potansiyel yatakların bulunması (keşfedilmesi) bağlamında hedef bölge olarak, büyük
önem taşımaktadırlar.
Bu çalışma ile, Yellice manyetit oluşumlarının, Divriği demir yataklarının oluşumundan
bir önceki oluşum evresini karakterize ettiği görüşü (Ünlü 1989), ağırlık kazanmaktadır.
108
14. YORUM
Yellice sahasındaki cevherleşmelerin ilk safhası, primer minerallerle belirginleşen likid
magmatik faz ile karakterize olunur. Bu faz üst manto koşullarında oluşmuş birincil
minerallerce temsil olunur. Bunlar ultrabazik kayaçlar içindeki Ni-, Co-, Cu- ve Fesülfit mineralizasyonları ve manyetit ile kromit disseminasyonları biçiminde özgünleşir.
Yellice
sahasında
gözlenen
bu
birincil
oluşumlu
likid
magmatik
kökenli
cevherleşmelere (Bayhan 1980, Ünlü vd. 1995), Yunanistan ve Bulgaristan
ofiyolitlerindeki manyetitler ve yandaş mineral birliktelikleri de (Laskou vd. 1996,
Karipi vd. 2007) dünyadaki diğer birçok örneğin yanısıra burada yalnızca tipik birer
örnek olarak gösterilebilir.
Bir sonraki safha olan serpantinleşme evresi Yellice manyetit yatağının oluşumunda en
önemli ana evredir. Burada ultrabazik kayaçlar içindeki primer kökenli demir içeren
silikatlar, demir yatağının oluşumu için esas bileşenlerdir ve bu yüzden bunlar
genellikle düşük tenörlü demir cevherlerini oluştururlar. Bu demir minerallerinin
zenginleşmesine neden olan olaylar, aşağıdaki model reaksiyonları ile açıklanabilir:
1) 7(Mg0.9Fe0.1)2 SiO4 (forsteritik olivin) + 3 (Mg0.9Fe0.1) SiO3 (enstatitik piroksen)
+ 10.57 H2O
5H4Mg3Si2O9 (serpantin) + 0.57 Fe3O4 (manyetit) + 0.3 MgO
+0.57 H2 [Engin ve Hirst 1970]
2) 11 Fe2ΠSiO4 (fayalit) +2SO4= +4H+
7Fe3Π,ΙΠO4 (manyetit) +FeS2 (pirit)
+11SiO2 (kuvars) +2H2O [Spooner ve Fyfe 1973, Pallister ve Hopson 1981]
3a) 3Fe2SiO4 (fayalit)+O2
2Fe3O4 (manyetit)+3SiO2aq
3b) 3Mg2SiO4 (forsterit)+SiO2aq+2H2O
Frey 2002]
2Mg3Si2O5(OH)4 (krizotil) [Bucher ve
4) Fe2ΠSiO4 (fayalit) +½ O2
Fe2ΙΠO3 (hematit) + ½ (SiO2)katı (kuvars) + ½
(SiO2)çözelti [Spooner ve Fyfe 1973]
109
5) 6[(Mg1,5Fe0,5)SiO4] (olivin)+7H2O
3[Mg3Si2O5 (OH)4] (serpantin)+Fe3O4
(manyetit)+H2 [Ramdohr 1967, Genç 1992]
6) 2[(Mg.FeΠ)3 Si2O5(OH)4] (serpantin)+X(FeΠ.Mg)Fe2ΙΠO4 (manyetit Ι)+3CO2
(Mg.FeΠ)3Si4O10 (OH) (talk)+3(Mg.FeΠ) CO3 (magnezit)+Y(FeΠ.Mg)Fe2ΙΠO4
(manyetit П)+H2O [Chidester 1962, Genç 1992]
Manyetit ve serpantin minerallerinin CO2 ile birlikte oldukları ortamlardaki
karbonatlaşmalar ve silisleşmeler ise, aşağıdaki reaksiyon ile ifade edilebilir:
7) (Mg1-(x+y).Fex.Niy)3(OH)4(Si2O5) (serpantin)+X(Fe3O4) (manyetit Ι)+H2+2CO2
2SiO2 (kuvars)+2(Mg1-(x-z). Fe(x-z)) CO3 (manyezit)+Y[(Fez.Niy)3O4] (manyetit
П)+3H2O+Mg [Genç 1992]
Sonuç olarak, bu çalışmada kazanılan bulgulara ve literatür çalışmalarına dayanılarak;
Yellice sahasındaki ultrabazik kayaçların serpantinleşmesi sonucunda, yukarıda sunulan
1, 3a, 5 ve 2 numaralı reaksiyonlara göre manyetit ve pirit mineralinin, 4 numaralı
reaksiyona göre ise hematit mineralinin ortaya çıktığı, 6 numaralı reaksiyon sonucunda
daha genç oluşumlu manyetit jenerasyonunun ve 7 numaralı reaksiyon sonucunda ise bu
genç oluşumlu manyetit jenerasyonuna eşlik eden karbonatlaşma ve silisleşmelerin
geliştiği tepkimelerin gerçekleşebileceği söylenebilir.
110
15. SONUÇLAR
1) Çalışma sahasında temeli, Munzur kireçtaşları oluşturur. Maastrihtiyen öncesi
yerleşim yaşlı ofiyolitik kayaçlar kireçtaşlarını üzerler. Post-tektonik havza
çökelleri olarak, Saya formasyonu ve Sincan grubuna özgü litolojiler ile
Yamadağ volkanitleri sahada yüzeyler. Yellice plütonuna özgü granitik kayaçlar
ise, Saya formasyonu litolojileri ile intrüzif ilişkili konumludur.
2) Ofiyolitik kayaçlar yoğun biçimde; harzburjit, lerzolit ve verlitler ile temsil
edilen peridotitler, klinopiroksenitler ile temsil edilen piroksenitler ve
serpantinitlerden oluşmaktadır.
3) Serpantinleşme olayı evriminin; ultramafik kayaçları oluşturan magmanın
hidrotermal evredeki etkileri ile başlayan ve okyanus tabanı metamorfizması
(hidrotermal metamorfizma) ile devam eden, geniş bir süreci kapsadığı
düşünülmektedir. Özellikle serpantinitler içerisinde saptanmış bulunan talk ve
antigorit mineral birlikteliği, serpantinleşme sürecinin başlangıç evrelerindeki
yüksek sıcaklıklara işaret eden özgün olguyu, gündeme taşımaktadır.
4) Yellice sahasında serpantinitler içerisinde gözlenen birincil cevher mineralleri,
likid magmatik evreyi karakterize eden; kromit, manyetit, makinavit kurtçukları
içeren pentlandit, pirotin, kübanit lamelleri içeren kalkopirit ve pirit
disseminasyonlarından oluşmaktadır. Kromit, manyetit ve sülfit birlikteliğinden
oluşan bu birincil parajeneze, bir sonraki evreyi karakterize eden serpantinleşme
olayı ile ferromagnezyen minerallerden yoğun biçimde açığa çıkan demir
elementinin oluşturduğu ikincil manyetit oluşumları ve daha az oranlardaki
piritler ile silikat mineralleri eşlik eder.
111
5) Çalışma sahasındaki ofiyolite özgü serpantinleşmiş ultramafik kayaçların, gerek
kayaç
örneklerinde
yapılan
mikroskobik
çalışmalarla,
gerek
cevher
minerallerinde yapılan cevher mikroskobisi çalışmalarıyla (özellikle kromit
minerallerinin doku ve yapılarına dayanılarak) ve gerekse saha çalışmalarındaki
gözlemlerle, okyanusal litosferin ultramafik kümülat bölümünü (dilimini)
karakterize ettiği saptanmıştır. Çalışma sahasının dışında kuzey ve kuzeydoğuya
doğru ise, bu istifin bantlı gabrolara ardalanmalı biçimde geçiş gösterdiği
gözlenmiştir.
6) Serpantinitler içerisinde mercek şeklinde konumlanan ve ana bileşeni manyetit
olan cevherin; ortalama Fe3O4 tenörü %18-20 arasında değişmekte olup, 125
milyon
ton
görünür+olası
(muhtemel)
rezerv,
bu
sahada
saptanmış
bulunmaktadır.
7) Saya formasyonuna özgü volkano-sedimanter kayaçların bazik volkanitlerinde
yapılan jeokimyasal çalışmalar, bu volkanitlerin kökeninin kıtasal ortamlarda
gelişen riftleşme ile ilişkili olduğuna (levha içi bazaltları) işaret etmektedir.
Bazik volkanik kayaçlarda gözlenen plajıyoklazların deniz suyunun etkisiyle
albitleştikleri, ancak skapolitleşmeye uğramamış olmaları, ultramafik kayaçlarda
rastlanan piroksenlerin yalnızca bir kısmının uralitleşerek aktinolitlere
dönüşmesine karşın, biyotitleşerek flogopitlere dönüşmemiş olmaları, bölgede
yeralan Yellice plütonunun bu kayaçlar üzerindeki sodik ve potasik
alterasyonunun etkili olmadığını ve/veya kırık zonlarındaki çok dar alanlarda
etkilerinin ancak hissedilebilindiğini göstermektedir.
8) Serpantinleşmiş ultramafik kayaçlar genelde ortalama; % 20,34 toplam Fe2O3, %
0,2564 MnO, % 33,19 MgO, % 1,08 CaO, % 0,14 Al2O3, % 10, 49 ateşte kayıp,
5678 ppm Cr2O3, 1772 ppm Ni, 191,7 ppm Co, 280 ppm V2O5, 163 ppm TiO2
ile % 31,99 SiO2, % 0,18 K2O ve % 0,075 Na2O içermektedir.
112
9) Tüm örneklerde yapılan jeokimyasal analizlerin jeoistatistik yöntemlerle
değerlendirilmesi sonucunda, demir elementinin serpantinleşmiş ultramafik
kayaçlarla ilgili element kümesi içerisinde yeraldığı ve bu özgün sonucun da
kökensel bir anlam ifade ettiği düşünülmektedir.
10) Demir oluşumunun ilk evrelerinin ultramafik kayaçlar içerisinde likid magmatik
evre ile ilişkili saçılmış (dissemine) tipte gelişerek başladığı, daha sonra ise
ultramafik kayaçlardaki ferromagnezyen minerallerin (olivin ve piroksen gibi)
serpantinleşmeleri ile açığa çıkan demir elementinin oluşturduğu minerallerle
yoğunluk kazandığı tezi, bu çalışma ile özgünleşmektedir. Bu bağlamda, Yellice
manyetit oluşumlarının, Divriği demir yataklarının oluşumundan bir önceki
oluşum evresini karakterize ettiği görüşü ağırlık kazanmaktadır.
11) Yellice sahası ve geniş çevresinde daha önce yapılan çalışmalarda birçok
manyetik anomalinin saptanmış olması, bu anomalilerin Yellice tipi demir
oluşumları ile özdeşleştirilmeleri ve bu tip oluşumların daha sonraki evrede
Divriği demir yataklarında olduğu gibi granitik kayaçlarla kesilmeleri sonucu
demirce zengin cevherleşmelerin oluşabilme olasılığı, derinlerde örtülü
konumlarda olan ve henüz saptanmamış bulunan yeni demir yatak ve
zuhurlarının bölgede bulunabilme hedefini gündeme taşımaktadır. Bu tür
oluşumların Ni elementince de zengin olmaları, ekonomik jeoloji açısından
beklentilerin önemini daha da etkin kılmaktadır.
113
KAYNAKLAR
Bayhan, H. 1980. Güneş-Soğucak (Divriği/Sivas)yöresinin jeolojik, mineralojik,
petrografik-petrolojik ve metalojenik incelemesi. Doktora Tezi, Hacettepe
Üniversitesi, Ankara, 206s, (yayınlanmamış).
Bayhan, H. ve Baysal, O. 1981. Güneş - Soğucak (Divriği/Sivas) Yöresindeki sülfür
cevherleşmelerinin mineralojik ve jenetik İncelenmesi, Yerbilimleri, 8, 41 - 52.
Bayhan, H. ve Baysal, O. 1982. Güneş-Soğucak (Divriği/Sivas) yöresinin petrografikpetrolojik incelemesi. Türkiye Jeoloji Kur. Bült., Vol. 25, 1-13.
Bozkaya, Ö. ve Yalçın, H. 1992. Hekimhan havzası (Kuzeybatı Malatya) Üst KretaseTersiyer istifinin jeolojisi. Türkiye Petrol Jeologları Derneği Bülteni, Ozan
Sungurlu Özel Sayısı, 4, 59-80.
Bozkurt, M. R. 1980. Divriği madenleri cevher minerallerinin incelenişi ve oluşumu.
Doçentlik tezi, 595 s., Eskişehir.
Boztuğ, D. 1998a. Orta Anadolu Çarpışma İntrüzifleri, Ofiyolit-Granitoyid ilişkisiyle
gelişen demir yatakları semp., Bildiriler kitabı, 19-37, Sivas.
Boztuğ, D. 1998b. Post-collisional Central Anatolien Alkaline Plutonism, Turkey.
Turkish Journal of Earth Sciences, Vol. 7, pp. 145-165.
Boztuğ, D., Kuşçu, I., Erçin, A.İ., Avcı, N. and Şahin, S.Y. 2003. Mineral deposits
associated with the pre-, syn- and post-collisional granitoids of the Neotethyan
convergence system between the Eurasian and Anatolian plates in NE and central
Turkey. In: Elioopoulos, D.G., et al. (Ed.), Mineral Exploration and Sustainable
Develpoment. Millpress, Rotterdam, pp. 1141-1144.
Bucher, K. and Frey, M. 2002. Petrogenesis of metamorphic Rocks. Springer-Verlag,
Berlin, Heidelberg, New York, 341 p.
Chidester, A. H. 1962. Petrology and geochemistry of selected talc-bearing ultramafic
rocks and adjacent country rocks in North-Central Vermont. U.S. Geol. Surv.
Prof. Pap., 345, 1-205.
Coleman, R. G. 1977. Ophiolites. Springer-Verlag, Berlin, 229 p.
Çağatay, A. 1974. Makinavit minerali içeren Kangal-Yellice karot numunelerinin
maden mikroskobisi etüdü. M.T.A. Derg., no. 84, Ankara.
114
Çelebi, A. 1998. İç-Doğu Anadolu Demir Provensindeki karakteristik cevherleşmeler.
Ofiyolit-granitoyid ilişkisiyle gelişen demir yatakları sempozyumu bildiriler
kitabı, 114-129, Sivas.
Çoban, A. 1974. Sivas ili, Çetinkaya-Yellice yöresi ayrıntılı demir aramaları ön jeolojik
raporu. MTA rapor no: 171, Ankara.
Çopuroğlu, İ. ve Yalçın, M.G. 1998. Divriği (Sivas) ve Hasançelebi (Malatya) demir
yataklarının mineralojik-jenetik benzerlikleri. Ofiyolit-granitoyid ilişkisiyle
gelişen demir yatakları sempozyumu bildiriler kitabı, 139-147, Sivas.
Demirela, G., Kuşçu, İ., Yılmazer, E. ve Saraç, C. 2005. Orta Anadolu Bölgesinde yer
alan Fe-skarn granitoyidlerinin temel jeokimyasal özellikleri. Türkiye Demir
Yatakları Jeoloji, Madenciliği ve Mevcut Sorunları Sempozyumu Bildiriler
Kitabı, s. 141-163.
Doğan, H. 1998. Divriği tipi demir yataklarının oluşumuna yönelik görüşler. Ofiyolitgranitoyid ilişkisiyle gelişen demir yatakları sempozyumu bildiriler kitabı, 148161, Sivas.
Dymek, R.F., Brothers, S.C. and Schıffries, M.C. 1988. Petrogenesis of ultramafic
metamorphic rocks from the 3800 Ma Isua Supracrustal Belt, West Greenland.
Journal of Petrology 29, Vol. 6, pp. 1353-1397.
Engin, T. and Hirst, D.M. 1970. The Alpine chrome ores of the Andızlık-Zımparalık
area, Fethiye, SW Turkey. Mineralogical Magazine, 38, pp. 76-82.
Erler, A. ve Bayhan, H., 1995, Anadolu Granitoyidleri’nin genel değerlendirilmesi ve
sorunları. H. Ü. Yerbilimleri, vol. 17, 49-67.
Erler, A., Kuşcu, İ., Dirik, K., Ulu, Y. ve Yavuz, N. 1996. Orta Anadolu Kristalen
Karmaşığı’nın metalojenisi. ODTÜ Araştırma Fonu Proje No: 94-03-09-02,
Ankara.
Ferraro, J.R., Nakamoto, K. and Brown, C.W. 2003. Introductory Raman Spectroscopy.
Academic Press, San Diego, CA.
Genç,Y.
1992.
Mineralogisch-petrographische,
geologische
und
geochemische
untersuchung des quecksilbervorkommens von Narman-Erzurum (Türkei).
Doktora Tezi, Heidelberger Geowissenschaftliche Abhandlungen, Band 54, 239
s., Heidelberg (ISBN 3-89257-053-1).
115
Göncüoğlu, M. C. 1977. Geologie des westlichen Massivs. Bonn Üniv., Doktora Tezi,
181s., Bonn (yayınlanmamış).
Göncüoğlu, M.C., Toprak, V., Kuşcu, İ., Erler, A. ve Olgun, E. 1991. Orta Anadolu
Masifi’nin batı bölümünün jeolojisi Bölüm 1: Güney Kesim. TPAO Rapor, No.
2909, 140s.
Göncüoğlu, M. C., Toprak,V., Kuşçu, İ., Erler,A., Olgun, E. ve Rojay, B. 1992. Orta
Anadolu Masifinin batı bölümünün jeolojisi, Bölüm 2: Orta Kesim. T.P.A.O.
Rap.No:3155, 76s.
Guilbert, J.M. and Park, C.F.J. 1986. Deposits related to intermediate to felsic
intrusions-Cordilleran vein type deposits. In: J.M. Guilbert, Editor, The geology
of ore deposits, W.H.Freemann and Company, New York (1986), pp. 465–487.
Gültekin, A.S. 1993. Alacahan-Çetinkaya-Divriği (Sivas ili) arasında kalan alanın
jeolojisi, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,183 s., Doktora Tezi (yayınlanmamış).
Gümüş, A. 1979. Nouvelles Observations sur la Genese du Gisement de Ferde Divriği
(Sivas-Turquie). Verh. Geol.B A, Viyana, Heft 3, p.347-355.
Gümüş, A. 1998a. İç Olaylara Bağlı Maden Yatakları, 1. Baskı, Bilim Ofset, 481 s.
İzmir.
Gümüş, A. 1998b. Divriği demir yatağının jenezi hakkında yeni görüşler. Ofiyolitgranitoyid ilişkisiyle gelişen demir yatakları sempozyumu bildiriler kitabı, 106113, Sivas.
Gürer, Ö.F. 1992. Hekimhan-Hasançelebi (Malatya) dolayının jeoloji incelemesi.
İstanbul
Üniversitesi,
Fen
Bilimleri
Enstitüsü,
Doktora
Tezi,
323s.
(yayınlanmamış).
Gysin, M. 1938. Le’re impression sur la geologie de la region de Divrik, sur la structure
et sur I’origine du gisement de fer. M.T.A. Rap. No.700, Ankara.
Hutchison, R.D., Lucarelli, L.B. ve Hortman, R.R. 1962a. Türkiye’nin müntehap
sahalarında maden kaynaklarının kıymetlendirilmesi hakkında havadan istikşaf
programı, Cilt 1-Doğu Toroslar bölgesi. MTA Enstitüsü Yayın No: 108, 91s.
(Canadian Aero Service Limited). Ankara.
116
Hutchison, R.D., Lucarelli, L.B. ve Hortman, R.R. 1962b. Türkiye’nin müntehap
sahalarında maden kaynaklarının kıymetlendirilmesi hakkında havadan istikşaf
programı, Cilt 2- Ege Bölgesi. MTA Enstitüsü Yayın No: 109, 94s. (Canadian
Aero Service Limited). Ankara.
Hutchison, R.D., Lucarelli, L.B. ve Hortman, R.R. 1962c. Türkiye’nin müntehap
sahalarında maden kaynaklarının kıymetlendirilmesi hakkında havadan istikşaf
programı, Cilt 3- Orta Anadolu Bölgesi. MTA Enstitüsü Yayın No: 110, 118s.
(Canadian Aero Service Limited). Ankara.
Iyer, K., Austrheim, H., John, T. and Jamtveit, B. 2008. Serpentinization of the oceanic
lithosphere and some geochemical consequences: constraints from the Leka
Ophiolite Complex, Norway. Chem. Geol. 249, pp. 66–90.
İnan, S., Öztürk, A. ve Gürsoy, H. 1993. Ulaş-Sincan (Sivas) yöresinin stratigrafisi.
Turkish Journal of Earth Sciences, 2, 1-15.
İzdar, E.K. ve Ünlü, T. 1985. Hekimhan-Hasancelebi-Kuluncak bölgesinin jeolojisi.
Ege Bölgeleri Jeolojisi VI. Kollogyumu,Piri Reis International Contribution
Series Publication, 303-329. İzmir.
Kadıoğlu, Y.K., Dilek, Y. and Foland, K.A. 2006. Slab break-off and syncollisional
origin of the Late Cretaceous magmatism in the Central Anatolian crystalline
complex, Turkey. Geological society of America, special paper 409, 381-415.
Karipi, S., Tsikouras, B., Hatzipanagiotou, K. and Grammatikopoulos, T.A. 2007.
Petrogenetic significance of spinel-group minerals from the ultramafic rocks of
the Iti and Kallidromon ophiolites (Central Greece). Lithos 99, pp. 136–149.
Karkanas, P., Laskou, M., Economou, M. and Zhelyaskova-Panayotova, M. 1996.
Amphibolite dikes within the Zidani asbestos mine, northern Greece, and their
significance. Ofioliti, 21 (2), 117-123.
Koşal, C. 1971. Divriği A-B-kafa demir yataklarının sondajlı aramalar jeolojik raporu.
MTA rapor no. 4304, Ankara (yayınlanmamış).
Koşal, C. 1973. Divriği A-B-C demir yataklarının jeolojisi ve oluşumu üzerinde
çalışmalar: M.T.A. Dergisi, S.81, s.1-22, Ankara.
117
Kovenko, V. 1937. Divriği imtiyaz manyetit yatağı hakkında rapor. MTA rapor no.485,
Ankara (yayınlanmamış).
Kuşçu, İ., Yılmazer, E. ve Demirela, G. 2002. Sivas-Divriği bölgesi skarn tipi demir
oksit yataklarına Fe-oksit-Cu-Au (Olympic Dam tipi) perspektifinden yeni bir
bakış. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 45/2, 33-46.
Kuşçu, I., Yılmazer, E., Demirela, G. ve Gökçe, H. 2005. Orta ve Batı Anadolu’daki
bazı "skarn tipi" Fe-Oksit yataklarının Fe-Oksit-Cu-Au (DOBA) potansiyeli.
Türkiye
Demir
Yatakları
Jeolojisi,
Madenciliği
ve
Mevcut
Sorunları
Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Haziran, İstanbul, 179-204.
Laskou, M., Economou, M., Zhelyazkova-Panayotova, M. and Eliopoulos, D. 1996.
Mineralogical and geochemical characteristics of magnetites from ophiolites of
Greece and Bulgaria. Plate Tectonic Aspects of The Alpine Metallogeny in the
Carpatho-Balkan Region, 211-221, Sofia.
Marschik, R., Spikings, R. and Kusçu, İ. 2008. Geochronology and stable isotope
signature of alteration related to hydrothermal magnetite ores in Central Anatolia,
Turkey. Mineralium Deposita, v. 43, pp. 111−124
Maslennikov, V.V. 2011. Sözlü görüşme. Institute of Mineralogy, Russia Academy of
Science, Ural Division of RAS.
Meschede, M. 1986. A methof of discriminating between different types of mid-ocean
ridge basalts and continental tholeiites with the Nb-Zr-Y diagram. Chemical
Geology 56, pp. 207-218.
McMillan, P. 1989. Raman spectroscopy in mineralogy and geochemistry. Annu. Rev.
Eart Planet Sci. 17, 255-283.
Özdemir, C, 1971. Kangal-Yellice 1/10 000 ölçekli detay jeoloji raporu. MTA rap. No:
1053, Ankara (yayınlanmamış).
Özgül, N. and Turşucu, A. 1983. Stratigraphy of the Mesozoic carbonate sequence of
the Munzur Mountains (eastern Taurus). International Symposium on the Geology
of the Taurus Belt, 173-181.
118
Özkan, Y. Z. 1983. Caferi Volkanitinin kökeni sorununa jeokimyasal bir yaklaşım.
Türkiye Jeoloji Kurultayı Bülteni, 4, 53-58.
Özkan, Y. Z. 1984. Guleman (Elazığ) Ofiyolitinin yapısal incelemesi. MTA Dergisi,
97/98, 78-85, Ankara.
Öztürk, H. ve Öztunalı, Ö. 1993. Divriği demir yatakları üzerinde genç tektonizma
etkileri ve sonuçları. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bült., 8, 97-106.
Öztürk, H. 1998. Divriği bölgesi demir yataklarının yan kayaç ilişkileri. OfiyolitGranitoyid ilişkisiyle gelişen demir yatakları sempozyumu bildiriler kitabı, 162167. Sivas.
Pallister, J.S. and Hopson, C.A. 1981. Semail ophiolite plütonic suite: field relations,
phase variation, cryptic variation and layering, and a model of a spreading ridge
magma chamber. J. Geophys. Res. 86, pp. 593-644.
Pearce, A. and Norry, M.J. 1979. Petrogenetic implications of Ti, Zr, Y, and Nb
variations in volcanic rocks. Contributions to Mineralogy and Petrology 69, pp.
33–47.
Ramdohr, P. 1967. A widespread mineral association, connected with serpentinization.
Neues Jahrbuch für Mineralogie, 107, 241-265.
Revan, M.K. 2010. Doğu Karadeniz Bölgesi Volkanojenik Masif Sülfid yataklarının tip
özelliklerinin belirlenmesi. H.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 206s.
Sawkins, F.J. 1984. Metal deposits in relation to plate tectonics (2nd edition). SpringerVerlag, 460 pp.
Schroll, E. 1976. Analytisce Geochemie Band I und II. Verdinand Enke Verlag.
Stuttgart, 292 und 374 pp.
Sevimli, U. İ. 2009. Yazıhan (Malatya) batısının tektono-stratigrafisi. Ç. Ü. Fen
Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 159 s.
Seymen, İ. 1981. Kaman (Kırşehir) dolayında Kırşehir masifinin stratigrafisi ve
metamorfizması. Türkiye Jeoloji. Kur. Bült., vol. 24, 7-14.
Spooner, E.T.C. and Fyfe, W.S. 1973. Sub-seafloor metamorphism, heat and mass
transfer. Contr. Mineral and Petrol., 42, 287-304.
Stendal, H., Ünlü, T. and Konnerup-Madsen, J. 1995. Geological setting of iron
deposits of Hekimhan Province, Malatya, Central Anatolia, Turkey. Trans: Instn.
Min. Metall (sect. B. Appl. Earth sci.), 104, 46-54, London.
119
Stern, C. R. and Elthon, D. 1979. Vertical variations in the effects of hydrothermal
metamorphism in the Chilean ophiolites:their implications for ocean flor
metamorphism. Tectonophysics, Vol. 55, Issues 1-2, 179-213.
Şengör, A.M.C and Yılmaz, Y. 1981. Tethyan evolution of Turkey; a plate tectonic
approach. Tectonophysics, 75, 181-241.
Tokel, S., Köprübaşı, N., Uysal, İ. and Van, A. 2011. Occurences and genesis of FEskarn in relation to tectonic environment in E-NE Anatolia: geochemical
consideration. N. Jb. Miner. Abh, 188/1, Stuttgart.
Ünlü, T. 1983. Die Genese der Siderit - Lagerstätte Deveci in der Hekimhan - Provinz
Malatya/Turkei und ihre wirthschaftliche Bewertung. Doktora çalışması, Berlin
Teknik Üniversitesi, Almanya, mikrofilm (Aynı çalışma Türkiye Demir ve Çelik
İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından orjinal şekli ile bastırtılmıştır, 84 s., 1987,
Ankara).
Ünlü, T. ve Stendall, H. 1986. Divriği bölgesi demir yataklarının element korelasyonu
ve jeokimyası, Orta Anadolu, Türkiye. Jeo. Müh., 28, 127-140.
Ünlü, T. 1989. Türkiye demir yatakları arama çalışmalarında 1. derecede ağırlıklı hedef
saha seçimi ve maden jeolojisi araştırmaları ile ilgili proje teklifi. MTA Rap.,
8593, 48 s., Ankara (yayımlanmamış).
Ünlü, T. ve Stendall, H. 1989. Divriği bölgesi demir cevheri yataklarının nadir toprak
element (REE) jeokimyası, Orta Anadolu, Türkiye. Türkiye Jeoloji Bülteni, 432,
21-37.
Ünlü, T. 1991. TDÇİ-Ankara Üniversitesi Divriği çevresi demir aramalar projesi. MTA
Derleme No: 10139, 13s. (yayınlanmamış).
Ünlü, T., Stendal, H., Makovıcky, E. ve Sayılı, İ.S., 1995, Divriği (Sivas) demir
yatağının kökeni, Orta Anadolu, Türkiye-Bir cevher mikroskopisi çalışması. MTA
Dergisi, vol. 117, 17-28.
Yıldızeli, N. 1998. Divriği (GD Sivas) yöresinde ofiyolit-granitoyid ilişkisiyle gelişen
fels tipi demir yatakları. Ofiyolit-granitoyid ilişkisiyle gelişen demir yatakları
sempozyumu bildiriler kitabı, 130-138. Sivas.
Yılmaz, S., Boztuğ, D. ve Öztürk, A. 1991. Hekimhan-Hasançelebi (KB Malatya)
yöresinin stratigrafisi ve tektoniği. Cumhuriyet Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi Dergisi, Seri A Yerbilimleri, 8/1, 1-8.
120
Yılmaz, S., Boztuğ, D. and Öztürk, A. 1993. Geological setting, petrographic and
geochemical characteristics of the Cretaceous and Tertiary igneous rocks in the
Hekimhan-Hasançelebi area, north-west Malatya, Turkey. Geological Journal, 28,
383-398.
Yılmaz, A. 1994. An example of post-collisional trough: Sivas Basin, Turkey. 10th
Petroleum Congress of Turkey, Proceedings, 21-23, Ankara.
Yılmaz, A. 1998. Sivas havzasının jeodinamik evrimi. Ofiyolit-granitoyid ilişkisiyle
gelişen demir yatakları sempozyumu bildiriler kitabı, 66-82, Sivas.
Yılmaz, H., Arıkal, T. ve Yılmaz, A. 2001. Güneş Ofiyoliti'nin (Divriği-Sivas) Jeolojisi.
54. Türkiye Jeoloji
Kurultayı, Bildiri Özleri Kitapçığı, 15-16, Ankara.
Yılmaz, H. ve Yılmaz, A. 2004. Divriği (Sivas) yöresinin jeolojisi ve yapısal evrimi.
Türkiye Jeoloji Bülteni, No 47/1, 13-45.
Yılmaz, H., Yılmaz, A., Yıldırım, A. ve Dumanlılar, Ö. 2005. Divriği (Sivas)Hekimhan (Malatya) dolayındaki demir yataklarının bölgesel jeolojik konumları.
Türkiye Demir Yatakları Jeoloji, Madenciliği ve Mevcut Sorunları Sempozyumu
Bildiriler Kitabı, 46-73.
Yılmaz, A. and Yılmaz, H. 2006. Characteristic features and structural evolution of a
post-collisional basin: The Sivas basin, Central Anatolia, Tukey. Journal of Earh
Science 27, 164-176.
Yılmazer, E., Kuşcu, İ. ve Demirela, G. 2002. Divriği A-B Kafa Cevherleşmeleri,
alterasyon zonlanması ve zonlanma süreçleri. 55. Türkiye Jeoloji Kurultayı,
Bildiri Özleri Kitapçığı, 320.
Yılmazer, E. 2003. Divriği bölgesi skarn tipi demir yatağının jeolojisi, jeokimyası ve
skarnlaşma süreçleri. N. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 117 s.
Yılmazer, E., Kuşçu, İ. ve Demirela, G. 2003. Divriği A-B kafa cevherleşmeleri,
alterasyon zonlanması ve zonlanma süreçleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni,
46/1, 17-34.
Wijkerslooth, P. DE. 1939. Demirdağ (Divrik) demir yatakları hakkında jeolojik rapor.
MTA rapor no. 803, Ankara (yayınlanmamış).
Zeck, H. P. and Ünlü, T. 1988a. Alpine ophiolite obduction before 110±5 Ma ago
Taurus Belt, eastern central Turkey. Tectonophysics, vol. 145, No. 1-2, 55-62.
121
Zeck, H. P. ve Ünlü, T. 1988b. Murmano plütonu’nun yaşı ve ofiyolitle olan ilişkisi
(Divriği-Sivas). MTA Dergisi, 108, 82-97.
Zeck, H. P. ve Ünlü, T. 1991. Orta Anadolu’nun doğusunda yer alan şoşonitik,
monzonitik Murmano Plütonu-Ön Çalışma. MTA Dergisi, 112, 103-115.
Winkler, H.G.F. 1979. Petrogenesis of metamorphic rocks (fifth ed.), Springer-Verlag,
New York, 348 pp.
122
EKLER
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri)
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları
EK 7 Sondaj karot örneklerinin jeokimyasal tanımlamaları (tüm element içerikleri
ölçüm aletinden alındığı şekilde ve ham biçimde sunulmuştur)
EK 8.1 Tüm örneklere özgü jeoistatistik parametreler (N: Örnek sayısı)
EK 8.2 Tüm örneklere özgü korelasyon katsayısı değerleri çizelgesi
EK 8.3 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü jeoistatistik parametreler (N: Örnek
sayısı)
EK 8.4 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü korelasyon katsayısı değerleri
çizelgesi
EK 8.5 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü dendogram
EK 8.6 Bazik volkanik kayaçlara özgü jeoistatistiksel parametreler (N: Örnek sayısı)
EK 8.7 Bazik volkanik kayaçlara özgü korelasyon katsayısı değerleri çizelgesi
EK 8.8 Bazik volkanik kayaçlara özgü dendogram
EK 9 Doğu Pasifik Yükselimi (EPR) çıkış bacası kalkopiritlerinde ppm cinsinden iz
element içerikleri (Revan 2010: Maslennikov arşivi)
EK 10 EPR Tip oluşumlarda izlenen Sn ve Mo elemetlerine özgü, V.V. Maslennikov ile
yapılan görüşmeyle ilgili iletinin (2011), orjinali ve Türkçe’ye çevirisi
123
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri)
Sondaj No ve
Simgesi
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Örnek No
L–1
L–2
L–3
L–4
L–5
L–6
L-7
L–8
L–9
L – 10
L – 11
L – 12
L – 13
L – 14
L - 15
L - 16
L - 17
L - 18
L - 19
L – 20 - a
L – 20 - b
L - 21
L – 22
L – 23
L – 24
L – 26
L - 27
L – 29
L – 30
L - 32
L - 33
L – 34
L - 35
L – 36
L - 37
L – 38
L – 39
L – 40
L - 41
L – 43
L – 45
Derinlik
(metre)
1,00
4,00
6,50
9,00
12,00
14,00
16,00
19,35
22,40
26,95
28,50
31,50
34,55
35,55
36,55
37,60
40,65
43,70
49,80
52,35
52,35
54,10
59,95
61,00
65,05
71,15
72,90
77,25
79,20
83,35
84,35
87,40
90,45
91,20
92,00
101,15
102,00
102,65
105,70
107,70
115,35
124
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
L – 46
L - 47
L – 48
L – 49
L - 50
L - 51
L – 52
L - 53
L – 54
L – 55
L - 56
L – 57
L – 58
L – 59
L - 60
L - 61
L - 62
L - 63
L – 64
L - 65
L - 66
L – 67
L – 68
L – 69
L – 70
L – 71
L – 72
L – 73
L – 74
L - 75
L - 76
L – 77
L – 78
L – 79
L – 81
L – 82
L – 83
L – 84
L - 85
L – 86
L – 87
L – 88
L – 89
116,85
117,85
118,85
119,85
120,95
124,00
124,00
125,00
126,00
127,00
128,00
130,10
131,20
132,20
133,20
145,85
147,35
148,35
149,35
151,45
152,55
153,55
154,55
155,55
156,00
156,55
157,55
158,55
160,60
161,60
162,60
169,25
170,75
171,75
174,85
175,85
177,90
178,90
179,20
181,20
184,00
198,25
207,35
125
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 15 (L Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
L - 90
L – 92
L - 93
L - 94
L - 95
L – 97
L – 98
L – 99
L – 101
L – 102
L - 104
L – 105
L – 107
L – 108
L - 110
L – 111
L – 112 a
L – 112 b
L – 113
L – 114
L - 115
E–1
E–2
E–3
E–4
E-5
E–6
E–7
E–8
E–9
E – 10
E – 11
E - 12
E - 13
E - 14
E - 15
E - 16
E – 17
E - 18
E – 19a
E – 19b
E – 20
E – 21
E – 22
210,40
212,50
216,50
220,60
221,10
227,70
229,55
230,00
233,85
235,35
239,90
242,95
252,90
256,50
259,75
268,00
270,40
270,40
272,40
273,45
273,45
11,67
18,80
20,50
21,50
21,85
24,05
25,05
26,05
27,10
29,10
31,00
32,00
35,05
37,10
43,90
45,20
52,80
62,25
65,00
65,00
66,90
69,15
71,15
126
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
E – 23
E – 24
E – 25
E – 26
E - 27
E – 28
E – 29
E – 30
E – 31
E - 32
E – 33
E – 34
E – 35
E – 36
E – 37
E – 38
E – 39
E – 40
E – 41
E – 42
E – 43
E – 44
E – 45
E – 46
E – 47
E – 48
E – 49
E – 50
E – 51
E – 52
E – 53
E – 54
E – 55
E – 56
E – 57
E – 58
E – 59
E – 60
E – 61
E – 62
E – 63
E – 64
E – 65
E – 66
72,25
78,25
81,25
82,35
84,40
86,45
89,50
91,90
92,40
94,40
98,10
99,60
100,60
109,30
111,40
114,45
115,45
116,45
118,45
119,70
120,95
121,95
124,00
125,30
126,30
127,00
130,10
131,55
132,55
134,35
137,55
139,25
140,90
142,30
145,40
160,55
164,55
166,70
169,75
172,60
175,85
175,85
180,45
182,45
127
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
E – 67
E – 68
E – 69
E – 70
E – 71
E – 72
E – 73
E – 74
E – 75
E – 76
E – 77
E – 78
E – 79
E - 80
E – 81
E – 82
E – 83
E - 84
E – 85
E – 86
E – 138
E – 139
E – 87
E – 88
E – 89
E – 140
E – 141
E – 90
E – 142
E – 143
E – 91
E – 92
E – 93
E – 95
E - 96
E – 98
E – 99
E – 102
E – 103
E – 104
E – 105
E – 106
E - 107
E – 108
184,45
185,00
188,05
189,20
189,35
192,10
193,70
194,15
196,60
197,20
198,00
199,00
202,10
214,95
218,55
221,60
224,65
226,5
227,70
228,00
228,50
229,00
229,00
230,75
232,25
233,65
233,80
233,80
235,75
235,75
236,85
239,90
241,90
247,90
245,05
273,45
275,50
280,55
281,55
284,85
285,86
286,70
290,00
291,00
128
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 16 (E Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
E – 109
E -110
E – 112
E – 113
E – 114
E – 115
E – 116
E - 117
E – 118
E – 119
E – 120
E – 121
E – 122
E – 123
E – 124
E – 125
E – 126
E – 127
E – 128
E – 129
E - 130
E – 131
E – 133
E - 134
E - 136
Y–1
Y–2
Y–3
Y–4
Y–5
Y–6
Y–7
Y–8
Y–9
Y – 10
Y – 11
Y – 12
Y – 13
Y – 14
Y – 15
Y – 16
Y – 17
Y – 19
Y – 20
292,00
293,00
296,05
297,85
300,90
301,90
302,90
303,40
305,40
307,00
308,00
311,00
313,00
315,55
330,20
332,95
335,10
338,15
343,60
345,45
350,00
350,00
361,00
364,95
364.95
4,50
8,20
12,85
18,32
24,32
30,42
37,82
45,22
52,85
58,73
63,50
64,90
66,00
70,00
72,00
72,70
74,50
79,50
84,50
129
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y – 21
Y – 23
Y – 24
Y – 25
Y – 26
Y – 27
Y – 28
Y – 29
Y – 30
Y – 31
Y – 32
Y – 33
Y – 34
Y – 35
Y – 36
Y – 37
Y – 38
Y – 39
Y – 40
Y – 41
Y – 42
Y – 43
Y – 45
Y – 46
Y – 47
Y – 50
Y – 51
Y – 52
Y – 53
Y – 54
Y – 55
Y – 56
Y – 57
Y – 58
Y – 59
Y – 60
Y – 61
Y – 62
Y – 63
Y – 64
Y – 65
Y – 66
Y – 67
Y – 68
89,50
92,00
94,05
95,55
97,00
100,15
104,20
121,00
123,50
124,50
125,50
139,00
141,00
143,00
144,35
147,50
147,50
154,50
155,50
160,60
163,00
166,00
169,00
171,40
173,20
181,00
183,00
185,00
187,00
190,50
192,95
193,60
195,00
197,00
199,05
201,00
202,40
203,90
205,10
215,50
218,55
220,00
222,10
223,15
130
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y – 69
Y – 70
Y – 71
Y – 72
Y – 73
Y – 74
Y – 75
Y – 76
Y – 77
Y – 78
Y – 79
Y – 80
Y – 81
Y – 82
Y – 83
Y – 86
Y – 87
Y – 88
Y – 89
Y – 90
Y – 91
Y – 92
Y – 93
Y – 96
Y – 97
Y – 98
Y – 99
Y – 100
Y – 101
Y – 102
Y – 103
Y – 104
Y – 105
Y – 106
Y – 107
Y – 109
Y – 110
Y – 111
Y – 112
Y – 113
Y – 114
Y – 115
Y – 116
Y – 117
225,15
227,70
229,00
230,20
233,00
234,55
235,15
236,95
237,15
238,30
241,82
243,00
247,90
252,00
254,50
258,20
261,00
261,00
263,15
266,05
269,00
272,05
272,50
287,50
288,75
290,75
291,50
292,60
294,60
297,50
298,50
300,05
308,77
312,60
313,30
316,10
317,50
319,00
319,75
320,50
323,00
326,60
329,00
330,65
131
EK 1 Sondaj karot örneklerinin genel tanıtımı (sondaj no, örnek no, simge ve
derinlikleri) (devam)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y- 20 (Y Sondajı)
Y – 119
Y – 120
Y – 121
Y – 123
Y – 124
Y – 126
Y – 127
Y – 128
Y – 131
Y – 132
Y – 133
334,50
335,75
336,30
340,50
341,85
345,60
346,60
349,25
353,50
355,00
357,00
132
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları
Örnek No
Tanımlama
L–1
Gri renk tonunda olan örnek ince ve orta kum boyu tanelerden oluşmuş,
çimentolanmamış kırıntılı sedimandan oluşmaktadır. Örnek manyetit
minerali kırıntıları ve ufalanmış yeşil renkli serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
L–2
Gri renk tonunda olan örneğin tane boyu bir önceki örneğe göre biraz
daha irileşmiştir. İnce-orta kum boyu tanelerden oluşan örneğin orta kum
boyu taneleri diğer örnekten daha fazla izlenmektedir. Az oranda
karbonatlaşmış olan bu sediman örneği yine orta derecede bir manyetik
özelliğe sahip olup içerisinde manyetit ve serpantin kırıntılarının olduğu
gözlenebilmektedir.
L–3
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek ince ve orta kum boyu tanelerden
oluşmuş bir sediman örneğidir. Karbonatla çimentolanmış topak şeklinde
örneklerde gözlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L–4
Siyah-gri renk tonunda olan örnek ince-orta kum boyu çimentolanmamış
malzemeden oluşmaktadır. Koyu renk artışıyla paralel olarak manyetik
özellik
artmıştır.
Örnek
manyetit
ve
serpantin
minerallerinin
kırıntılarından oluşmaktadır.
L–5
Koyu gri-gri renk tonunda olan örnek ince-orta kum boyu tanelerle birlikte
yer
yer
topak
şeklinde
karbonatla
çimentolanmış
malzemeden
oluşmaktadır. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
L–6
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve manyetit minerallerinin
kırıntılarından oluşmaktadır. Yer yer topaklar şeklinde karbonatla
çimentolanmış taneler izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L-7
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve manyetit minerallerinin
kırıntılarından oluşmaktadır. Yer yer topaklar şeklinde karbonatla
çimentolanmış taneler izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
133
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L–8
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantin, olivin, piroksen ve
opak mineraller gözlenmektedir. Manyetit mineralleri bantlar şeklinde
kayacın içerisinde yeralmaktadır. Örnekte az oranda karbonatlaşma
gözlenmektedir. Çok az kırıklı–çatlaklı ve daha çok masif görünümde olan
örnek az–orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
L–9
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantin, piroksen, olivin ve
manyetit mineralleri gözlenmektedir. Mikrodamarcıkların ve kırıkların bir
kısmı karbonat mineralleri bir kısmı da silisle doldurulmuştur. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 10
Açık sarı-yeşil renk tonunda olan örnek oldukça altere olmuştur.
Karbonatlaşma, epidotlaşma gözlenmektedir.
karbonat mineralleri bulunmaktadır.
Örnekte az oranda da
Az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L – 11
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek ultrabazik bir kayaç
görünümündedir. Yer yer karbonatlaşma izlenmektedir. Az-orta derecede
manyetik özellik göstermektedir.
L – 12
Açık yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek çoğunlukla serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Bol kırık-çatlak içeren örnekte kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Çok az derecede
manyetik özellik göstemektedir.
L – 13
L-12’ye benzemektedir. Örnek beyaz-açık yeşil renk tonunda olup kırıklıçatlaklı yapıdadır. Kayaç serpantin, karbonat damarcıkları ve opak
minerallerden
oluşmaktadır.
Çok
az
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
L – 14
Siyah ve yeşil rengin bölge bölge hakim olduğu örnekler kırıklı ve çatlaklı
olup ultrabazik bir kayacın liçlenmesi sonucu oluştuğu düşünülmektdir.
Serpantin ve olivin mineralleri içermektedir. Manyetitlerin bir kısmı
damarı doldurur şekilde gözlenirken, bir kısmı da dissemine halde kayaç
içine dağılmış şekilde gözlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik
özellik göstermektedir.
134
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L - 15
Örnek masif karakterde olmayıp parçalanmış, ufalanmış şekilde
gözlenmektedir. Kayaç; serpantin, olivin mineralleri içermektedir. Az
oranda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L - 16
Açık yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek masif karakterde olup kırıkçatlakları karbonat minerallerince doldurulmuştur. Serpantin ve olivin
mineralleri içermektedir. Kayaç tamamen serpantinleşmiştir. Az derecede
manyetik özellik göstermektedir.
L - 17
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpntin ve olivin minerallerinden
oluşmaktadır.
Mikrodamarların
içi
karbonat
minerallerince
doldurulmuştur. Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L - 18
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek altere olmuş ultrabazik bir
kayaç görünümündedir. Çok az karbonatlaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik özellik göstermektedir.
L - 19
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek ultramafik bir kayaç olup
olivin, serpantin ve çok az karbonat mineralleri içermektedir. Az derecede
manyetik özellik göstermektedir.
L – 20 - a
Koyu yeşil-siyah renkte olan örnek serpantinit olup manyetit mineralleri
açısından
zengindir.
zenginleşmiştir.
Karbonatlaşmış
Orta-az
kuvvetli
kısımlarda
derecede
opak
manyetik
mineraller
özellik
göstermektedir.
L – 20 - b
Açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, piroksen mineralleri
ve kılcal serpantin damarlarından oluşmaktadır. Kırık-çatlaklar karbonatla
doldurulmuştur. Bazı damarların içi ise manyetitle doldurulmuştur. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir.
L - 21
Açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, piroksen mineralleri
ve kılcal serpantin damarlarından oluşmaktadır. Kırık-çatlaklar karbonatla
doldurulmuştur. Bazı damarların içi ise manyetitle doldurulmuştur.
Manyetik özellik göstermemektedir.
135
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L – 22
Yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, opak minerallerden
oluşmaktadır. Manyetitler dissemine şekilde kayaç içinde yeralmaktadır.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 23
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek oldukça kırıklı-çatlaklı olup
serpantinit türü bir kayaçtır. Çatlakların bir kısmı manyetit, bir kısmı da
karbonat
minerallerince
ile
doldurulmuştur.
Manyetitlerin
olduğu
damarlarda çok az derecede manyetik özellik gözlenmektedir.
L – 24
L-23 ile aynı özellikleri göstermektedir. Ayrıcalıklı olarak manyetik
özellik
göstermemektedir.
doldurulmuş
damarlarda
Bazı
bölgelerinde
manyetik
özellik
özellikle
çok
hafif
manyetitle
biçimde
hissedilebilmektedir.
L – 26
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek ince-orta kum boyu pekişmemiş
malzeme ile çok az karbonatla tutturulmuş topaklardan oluşmaktadır.
Serpantin ve manyetit içermektedir. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L - 27
L-26 ile aynı özellikleri göstermektedir. L-26’ya göre manyetik özellik
daha fazladır.
L – 29
Kayaçta karbonatlaşma oldukça yaygın şekilde gözlenmektedir. Manyetik
özellik göstermemektedir.
L – 30
L-29’a benzemektedir. Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L - 32
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnek çakıl boyutunda olup kırıklıçatlaklı yapıya sahiptir. Örnekte karbonatca zengin bölümler, açık ve koyu
yeşil renkli mineraller bulunmaktadır. İkincil serpantin damarları
gözlenmektedir. Örneğin bazı parçaları çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L - 33
L – 34
L-32 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek oldukça kırıklı-çatlaklı yapıda olup
serpantin, karbonat ve opak minerallerden oluşmaktadır. Manyetik özellik
göstermemektedir.
L - 35
L-34 ile aynı özellikleri göstermektedir.
136
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L – 36
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnek çoğunlukla serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Altere olmuş serpantinit örneği az derecede
manyetik özellik göstermektedir.
L - 37
L – 38
L-36 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek oldukça altere olup serpantin,
ikincil serpantin damarları, karbonatlaşma ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Manyetik özellik bir önceki örneğe göre artmıştır.
L – 39
Grimsi-yeşil renk tonunda olan örnek, L-38’e göre daha masif karakterde
olup yer yer içi karbonat minerallerince doldurulmuş mikrodamarcıklarla
kesilmektedir. Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç altere
serpantinit olarak isimlendirilebilinir..
L – 40
Yeşil renk tonunda olan örnekte bazı damarların içi manyetitle
doldurulmuştur. Çok az karbonatlaşma gözlenmektedir. Az derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç altere serpantinit olarak
isimlendirilebilinir.
L - 41
Açık grimsi-yeşilimsi renk tonunda olan örnek kil-kum boyu pekişmemiş
malzemeden oluşmaktadır. Manyetit ve serpantin taneleri içermektedir.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 43
Grimsi-beyazımsı renk tonunda olan örnek kil-kum boyu pekişmemiş
malzeme
ve
serpantin
ve
manyetit
minerallerinin
karbonatla
çimentolandığı topaklardan oluşmaktadır. Bu topaklar az derecede
manyetik özellik göstermektedir.
L – 45
Gri-yeşil renk tonunda olan örnekte alterasyon yaygın olup serpantin,
opak mineral ve karbonatlaşmalar gözlenmektedir. Az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 46
Beyazımsı-grimsi renk tonunda olan örnek oldukça altere olup kırıkçatlakları
serpantin
Karbonatlaşmalar
mineralleri
izlenmektedir.
göstermektedir.
137
Az
tarafından
derecede
doldurulmuştur.
manyetik
özellik
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L - 47
Yeşilimsi-sarımsı renk tonunda olan örnek serpantin damarları, karbonat
minerallerince zengin bölümler ve manyetitten oluşmaktadır. Kırıkçatlaklar karbonat mineralleri ve ikincil serpantin mineralleri tarafından
doldurulmuştur. Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 48
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup olivin,
serpantin ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Kırık-çatlaklar
karbonat minerallerince doldurulmuştur. Çok az derecede manyetik
özellik göstermektedir.
L – 49
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek oldukça altere olup bol kırıkçatlaklıdır. Bu kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Serpantinit türü bir
kayaçtır.
L - 50
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek oldukça altere olup bol kırıkçatlaklıdır. Örneğin büyük bir kısmı serpantin minerallerinden oluşmuştur.
Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Çok az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Serpantinit türü bir kayaçtır.
L - 51
Gri renk tonunda olan örnek serpantin, karbonat ve olivin minerallerinden
oluşmaktadır. Az miktarda manyetit içermektedir. Az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Serpantinit türü bir kayaçtır.
L – 52
L-51’e benzeyen örnek daha altere gözükmekte olup bol kırık-çatlak
içermektedir. Örneğin büyük bir kısmı serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Karbonatlaşma ve killeşme gözlenmektedir. Çok çok az
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç altere serpantinittir.
L - 53
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, karbonat ve manyetit
minerallerinden oluşmaktadır. Çok çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Serpantinit türü bir kayaçtır.
L – 54
Yeşil-beyaz renk tonunda olan örnekte serpantin mineralleri birbirini
kesen damarcıklar şeklindedir ve kayacın büyük kısmında elek dokusu
gözlenmektedir. Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinittir.
138
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L – 55
Yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup bu kırıkçatlakların içi karbonat minerallerince doldurulmuştur. Kırık yüzeylerinde
daha belirgin olan serpantinler beyazımsı-sarımsı-pembemsi renklerde
olup lifsi şekilde gözlenmektedir.
Çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Serpantinit türü bir kayaçtır.
L - 56
Yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek bol kırıklı-çatlaklıdır. Elek dokulu
serpantin
mineralleri
karbonatlaşma
gözlenmektedir.
izlenmektedir.
Az
Örnekte
derecede
çok
az
manyetik
oranda
özellik
göstermektedir. Serpantinit türü bir kayaçtır.
L – 57
Yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek bol kırıklı-çatlaklıdır. serpantin,
olivin, karbonat ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Az derecede
manyetik özellik göstermektedir. Serpantinit türü bir kayaçtır.
L – 58
Koyu gri renk tonunda olan örnek masif karakterde olup serpantin,
karbonat, piroksen (?)- amfibol minerallerinden oluşmaktadır. Manyetik
özellik göstermemektedir.
L – 59
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek masif karakterde olup belirgin
şekilde
karbonat
kesilmektedir.
minerallerinden
Serpantin
mineralleri
oluşan
bol
damarlar
miktarda
tarafından
bulunmaktadır.
Manyetik özellik göstermemektedir.
L - 60
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnekte karbonat damarları çok az da olsa
hissedilebilmektedir. Kayaçta ince, birbirine paralel konumda içleri
manyetitle doldurulmuş damarlar yer almaktadır. Az derecede manyetik
özellik göstermektedir.
L - 61
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek az oranda kırıklı-çatlaklı olup daha çok
masif görünümdedir. Karbonatlaşma içermeyen örnek serpantin ve bol
miktarda mafik mineralden oluşmaktadır. Kırık-çatlakların bir kısmı
manyetit mineralleri tarafından doldurulmuştur. Az dercede manyetik
özellik göstermektedir.
L - 62
L-61
ile
aynı
özellikleri
göstermemektedir.
139
gösteren
örnek
manyetik
özellik
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L - 63
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin mineralleri ve
karbonatlaşmış minerallerden oluşmaktadır. Talklaşma gözlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir.
L – 64
Yeşil
renk
tonunda
olan
örnek
sarımsı-yeşil
renkli
serpantin
damarlarından oluşmaktadır. Yer yer piroksen(?)-amfibol türü mineraller
de gözlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
L - 65
Gri-yeşil renk tonunda olan örnekte serpantin mineralleri tamamen
talklaşmıştır. Örnekte karbonat mineralleri yer yer damarcıklar şeklinde
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
L - 66
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Yer yer karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik
göstermemektedir.
L – 67
Gri-siyah renk tonunda olan örnek çok ince taneli olup serpantin
minerallerince zengindir. Karbonatlaşma ve talklaşmalar gözlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç altere serpantinittir.
L – 68
Koyu gri renk tonunda olan örnek serpantin ve karbonatlaşmış
minerallerden oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
altere serpantinittir.
L – 69
Koyu gri renk tonunda olan örnek ağsal karbonat minerallerince zengin
damarlar
ile
kesilmektedir.
Bol
miktarda
serpantin
mineralleri
içermektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
L – 70
Siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup kırık yüzeyleri
talklaşmıştır. Serpantin mineralleri ve az miktarda manyetit minerali
içermektedir. Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 71
Siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve manyetit minerallerinden
oluşmaktadır.
dissemine
Karbonatlaşma
şekilde
dağılmıştır.
yaygındır.
Orta
Manyetitler
derecede
göstermektedir. Kayaç karbonatlaşmış serpantinittir.
140
kayaç
manyetik
içine
özellik
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L – 72
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek L-71’e benzemektedir. Çok az
miktarda karbonatlaşmalar içeren örnekte çatlakları doldurur biçimde pirit
kristalleri gözlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 73
Koyu gri-yeşil renk tonunda olan örnekte serpantin mineralleri ve az
miktarda karbonatlaşmalar izlenmektedir. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L – 74
L - 75
L-73 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte serpantin mineralleri ve az
miktarda karbonatlaşmalar izlenmektedir. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L - 76
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, talk ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Kırık yüzeylerinde belirgin şekilde kalsit
kristalleri gözlenmektedir. Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 77
Açık yeşilimsi-gri renk tonunda olan örneğin büyük bir kısmını serpantin
mineralleri
oluşturmaktadır.
Kayaçta
az
miktarda
silisleşmeler
izlenmektedir. Mikro boyutta kırık-çatlaklar gözlenmektedir. Manyetik
özellik göstermemektedir.
L – 78
Açık gri-yeşil renk tonunda olan örnek L-77’ye benzemektedir. İnce taneli
olan örnekte serpantin damarları ve piroksen mineralleri gözlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir.
L – 79
Koyu gri renk tonunda olan örnek serpantin, piroksen-amfibol ve talk
minerallerinden oluşmaktadır. Örnek kalın karbonat minerallerince zengin
damarlar tarafından kesilmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
L – 81
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerle
birlikte yer yer pirit minerali içermektedir. Örnekte karbonatlaşma
gözlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 82
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerle
birlikte yer yer pirit minerali içermektedir. Örnekte karbonatlaşma
gözlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
141
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L – 83
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli yapıda olup
serpantin minerallerinden oluşmaktadır. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L – 84
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerle
birlikte yer yer pirit minerlai içermektedir. Mikrodamarların içi karbonat
minerallerince
doldurulmuştur.
Orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
L - 85
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, piroksen ve talk
minerallerinden oluşmaktadır. Kayaçta karbonatlaşma izlenmektedir.
Kümülat
doku
belirgindir.
Az-orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
L – 86
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek L-85’e benzemektedir. Ortakuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 87
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Yer yer karbonatlaşmalar gözlenmektedir.
Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 88
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Kayaç yer yer karbonat minerallerince
zengin damarlar tarafından kesilmiştir. Az-orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L – 89
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek elek dokulu serpantin
minerallerinden
oluşmaktadır.
Çok
az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
L - 90
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek L-89’a benzemektedir. Orta
derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 92
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek piroksen ve serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Çok çok az derecede manyetik özellik göstermektedir.
142
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L - 93
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek bol miktarda piroksen, serpantin
ve talk minerallerinden oluşmaktadır. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç piroksenit olarak isimlendirilmiştir.
L - 94
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek elek dokulu ve lifsi serpantin
minerallerinden
oluşmaktadır.
Orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
L - 95
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek L-94’e benzemektedir. Az
miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik
özellik göstermektedir.
L – 97
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnekte piroksen mineralleri bol
miktarda gözlenmektedir. Çok az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç piroksenit olarak
isimlendirilmiştir.
L – 98
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek L-97’ye benzemekte olup
piroksenin yanında az miktarda olivin mineralleri de içermektedir. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç piroksenit olarak
isimlendirilmiştir.
L – 99
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, piroksen-amfibol,
talk ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Yer yer karbonatlaşma
izlenmektredir. Kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 101
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek çok ince taneli yapıda olup
piroksen minerallerinden oluşmaktadır. Çok az miktarda karbonatlaşma
izlenen
örnekte
mikrodamarlar
manyetit
mineralleri
tarafından
doldurulmuştur. Az-orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 102
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, piroksen ve
manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Kırıklı-çatlaklı olan örnekte az
miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Oldukça kuvvetli derecede
manyetik özellik göstermektedir.
143
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L - 104
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, piroksen ve
manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Kırıklı-çatlaklı olan örnekte az
miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik
özellik göstermektedir.
L – 105
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek killeşmiş ve karbonatlaşmış olup
olivin, piroksen ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Orta-kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir.
L – 107
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, piroksen, manyetit
minerallerinden oluşmaktadır. Manyetitler kayaç içinde saçınımlar halinde
bulunmaktadır. Kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Örnek
manyetit mineralince zengin ultrabazik bir kayaçtır.
L – 108
Gri-açık yeşil renk tonunda olan örnek çok ince taneli olup bol miktarda
piroksen, az miktarda serpantin ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır.
Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
L - 110
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek piroksen, serpantin, talk ve
manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
peridotit olarak isimlendirilmiştir.
L – 111
Koyu gri renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve killeşmiş olup
piroksen, serpantin ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Oldukça
kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç peridotit olarak
isimlendirilmiştir.
L – 112 a
Koyu gri-yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve killeşmiş olup
piroksen, serpantin ve manyetit minerallerinden oluşmaktadır. Ortakuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç peridotit
(verlit?) olarak isimlendirilmiştir.
144
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
L – 112 b
Açık gri renk tonunda olan örnek L-112a’ya göre daha ince taneli olup
piroksen
ve
kil
minerallerinden
oluşmaktadır.
Karbonatlaşma
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç altere olmuş
peridotit olarak isimlendirilmiştir.
L – 113
Açık gri renk tonunda olan örnek L-112-b’ye benzemektedir. Ancak,
manyetik özellik göstermemektedir.
L – 114
Açık gri-yeşil renk tonunda olan örnek çok ince taneli olup piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Yer yer karbonatlaşma izlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç altere olmuş peridotit olarak
isimlendirilmiştir.
L - 115
Açık gri-yeşil renk tonunda olan örnek bol miktarda piroksen ve az
miktarda serpantin minerallerinden oluşmaktadır. Çok az karbonatlaşma
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç piroksenit
olarak isimlendirilmiştir.
E–1
Açık sarımsı-gri renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve aşırı altere
olmuştur. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç karbonatlaşmış
volkanik bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E–2
Açık sarımsı-gri renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve killeşmiştir.
Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Bazı kırıklar ise
silisle doldurulmuştur. İri kireçtaşı parçaları içermektedir. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç kireçtaşı olarak isimlendirilmiştir.
E–3
Gri renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve limonitleşmiştir. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç altere olmuş silisli kireçtaşı olarak
isimlendirilmiştir.
E–4
Kahverengi-turuncu renk tonunda olan örnek tamamen killeşmiş,
karbonatlaşmış, yer yer demir oksitlerce boyanmıştır. Plajıyoklazlar
tamamen karbonatlaşmıştır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
altere olmuş volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
145
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E-5
Gri-kahverengi renk tonunda olan örnek E-4’e benzemekte olup örnekte
karbonatlaşma, killeşme ve limonitleşme gözlenmektedir. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç altere olmuş ince taneli kireçtaşı olarak
isimlendirilmiştir.
E–6
Kahverengi renk tonunda olan örnek ince taneli, breşik karbonatlar ve yer
yer çörtlerden oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
silisli kireçtaşı olarak isimlendirilmiştir.
E–7
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve killeşmiştir. Yer yer
plajıyoklaz
fenokristalleri
gözlenmektedir.
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç altere volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E–8
Kahverengi-yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve killeşmiştir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç altere volkanik kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E–9
Gri-açık kahverengi renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve
limonitleşme gözlenmekte olup plajıyoklaz ve mafik minerallerden
oluşmuştur. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç altere volkanik
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 10
Açık yeşil-gri renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve killeşmiştir.
Plajıyoklaz ve mafik minerallerden oluşmaktadır. Manyetik özellik
göstermemektedir. Kayaç altere volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 11
Gri-açık
kahverengi
renk
tonunda
olan
örnek
yoğun
biçimde
karbonatlaşmış yer yer silisleşmiş olup az miktarda mafik mineral
içermektedir. Kayacın bazı kısımlarında kalsit mineralleri belirgin şekilde
gözlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç altere
volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 12
Açık yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış, killeşmiş yer yer de
kloritleşmiştir. Radyal-ışınsal dizilimli plajıyoklazlar, olivin ve piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Kayaçtaki boşluklar karbonat mineralleri ve
klorit ile doldurulmuştur. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
altere spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
146
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E - 13
Koyu yeşil-koyu kahverengi renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış ve
kloritleşmiştir.
Plajıyoklaz,
piroksen-amfibol
minerallerinden
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç spilitik bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E - 14
Kahverengi-yeşil renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve piroksen-amfibol
minerallerinden oluşmaktadır. Plajıyoklazlar radyal-ışınsal dizilimlidir.
Gaz boşluklarının bir kısmı karbonat mineralleri, bir kısmı da kloritle
doldurulmuştur. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç spilitik bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E - 15
Kahverengi-yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, kloritleşme
gözlenmektedir. Plajıyoklaz ve mafik minerallerden oluşmaktadır.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik bir kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E - 16
Kahverengi-yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
gözlenmektedir. Plajıyoklaz ve kloritleşmiş piroksen minerallerinden
oluşmaktadır. Gaz boşlukları karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Kayaç altere spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 17
Yeşil-gri renk tonunda, plajıyoklaz ve mafik minerallerden oluşan örnekte
karbonatlaşma, killeşme ve serizitleşme gözlenmektedir. Mafik mineraller
kloritleşmiş ve serizitleşmiştir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
altere volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 18
Yeşil-koyu sarı renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, kloritleşme ve
limonitleşme gözlenmektedir. Kayaç plajıyoklaz, olivin ve piroksen
minerallerinden
oluşmaktadır.
Kayaçtaki
kırık-çatlaklar
karbonat
minerallerince doldurulmuştur. Kayaç içindeki gaz boşluklarının bir kısmı
karbonat minerallerince, bir kısmı da silisle doldurulmuştur. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
147
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 19a
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Kümeler halinde (bademsi yapılar?)
albitleşmiş
plajıyoklazlar
izlenmektedir.
Hamur
az
miktarda
karbonatlaşmıştır. Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç spilitik bazalt olarak
isimlendirilmiştir.
E – 19b
Açık yeşil renk tonunda olan örnek E-19a ile aynı özellikleri
göstermektedir. Tek farkı E-19a’ya göre daha fazla altere olmuştur.
E – 20
Koyu yeşil-kahverengi renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Karbonatlaşma ve killeşme gözlenmektedir.
Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç spilitik bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E – 21
Koyu yeşil-kahverengi renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma yaygın
olup plajıyoklaz ve piroksen minerallerinden oluşmaktadır. Hamur
karbonatlaşmış ve killeşmiştir. Çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 22
Grimsi-kahverengi renk tonunda olan örnek breşimsi görünümde olup
karbonatlaşmış, kloritleşmiş ve serizitleşmiştir. Radyal-ışınsal dizilimli
plajıyoklazlar ve kloritleşmiş piroksen minerallerinden oluşmaktadır.
Kayaçtaki boşluklar klorit ve karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç spilitik bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E – 23
Açık yeşil renk tonunda olan örnek daha fazla altere olup yoğun olarak
kloritleşmiş ve kısmen karbonatlaşmıştır. Plajıyoklaz ve piroksen
minerallerinden oluşmaktadır. Kayaç boşluklu yapıda olup boşluklar
kloritle doldurulmuştur. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E – 24
Koyu
yeşil
renk
tonunda
olan
örnekte
radyal-ışınsal
dizilimli
plajıyoklazlar karbonatlaşmış, killeşmiştir. Piroksen-amfibol mineralleri
gözlenmektedir. Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç spilitik bazalttır.
148
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 25
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte radyal-ışınsal
plajıyoklazlar
karbonatlaşmış,
killeşmiştir.
Hamur
yoğun
dizilimli
şekilde
kloritleşmiştir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç spilitik bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E – 26
Koyu gri-siyah renk tonunda olan örnek iri, serizitleşmiş plajıyoklazlar,
kloritleşmiş ve karbonatlaşmış piroksen minerallerinden oluşmaktadır.
Hamur kloritleşmiş olup mafik minerallerce zengindir. Çok az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
spilitik
bazalt
olarak
isimlendirilmiştir.
E - 27
Koyu gri-yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış plajıyoklaz ve
piroksenlerden oluşmaktadır. Epidotlaşma gözlenmektedir. Çok çok az
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç spilitik bazalt olarak
isimlendirilmiştir.
E – 28
Yeşil-gri renk tonunda olan örnek breşimsi yapıda olup karbonatlaşmış,
killeşmiş
ve
minerallerince
kloritleşmiştir.
doldurulmuştur.
Kayaçtaki
kırık
çatlaklar
Mafik
mineraller
karbonatlaşmıştır. Manyetik özellik göstermemektedir.
karbonat
kloritleşmiş
ve
Kayaç spilitik
bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 29
Siyah renk tonunda olan örnekte hamur karbonatlaşmış ve killeşmiştir.
Mafik mineraller kloritleşmiş ve karbonatlaşmıştır. Çok az derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 30
Siyah renk tonunda olan örnekte hamur karbonatlaşmış ve killeşmiştir.
Mafik mineraller kloritleşmiş ve karbonatlaşmıştır. Çok az derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 31
Koyu gri renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup, bu kırıkçatlaklar
karbonat
minerallerince
doldurulmuştur.
Az
miktarda
epidotlaşma izlenmektedir. Kayaç volkanik tüf olarak isimlendirilmiştir.
E - 32
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
gözlenmektedir. İnce taneli olan örnek volkanik kayaç parçalarından
oluşmaktadır. Çok çok az derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç volkanik-volkanosedimanter bir kayaçtır.
149
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 33
Siyah renk tonunda olan örnek E-32 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 34
Yeşilimsi gri renk tonunda olan örnek breşimsi yapıda olup, plajıyoklaz ve
mafik minerallerden oluşmakta ve volkanik kayaç parçaları içermektedir.
Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az-orta derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç volkanik tüf olarak isimlendirilmiştir.
E – 35
Gri
renk
tonunda
olan
örnek
breşik
yapıda
gözlenmektedir.
Karbonatlaşmış, killeşmiş ve kloritleşmiş olup, plajıyoklaz ve mafik
minerallerden oluşmakta ve volkanik kayaç parçaları içermektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik tüf/volkanik breş
olarak isimlendirilmiştir.
E – 36
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek farklı kayaç parçaları içermekte olup,
bir bölümü spilitik bazaltlara benzemektedir. Karbonatlaşma ve killeşme
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 37
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek E-36’ya benzemektedir.
E – 38
Koyu gri renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Çok az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
spilitik
bazalt
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 39
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek breşik yapıda olup volkanik kayaç
parçaları ve kireçtaşı parçaları içermektedir. Kayacın kırık yüzeylerinde
limonitleşmeler
gözlenmektedir.
Az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik kül
olarak isimlendirilmiştir.
E – 40
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek breşik yapıda olup farklı volkanik
kayaç parçalarından oluşmuştur. Killeşme, karbonatlaşma ve kloritleşme
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik kül
veya volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
150
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 41
Gri renk tonunda olan örnek breşik yapıda olup plajıyoklaz, mafik
mineraller ve volkanik kayaç parçalarından oluşmuştur. Yer yer killeşme
ve karbonatlaşma gözlenmektedir. Çok çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç volkanik breş veya volkanik- volkanosedimanter
bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 42
Yeşil renk tonunda olan örnek breşik yapıda olup plajıyoklaz, mafik
mineraller ve farklı volkanik kayaç parçalarından oluşmaktadır. Kalın,
karbonat minerallerince zengin damarlar tarafından kesilmektedir. Çok
çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç volkanik breş
veya volkanik- volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 43
Gri renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış, silisleşmiş ve yer yer de
limonitleşmiştir. Kayacın bazı kısımları spilitik bazalta benzerken bazı
kısımlar breşik yapıda izlenmektedir. Çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
Kayaç
volkanik
breş-volkanik
kül
veya
volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 44
Kahverengi renk tonunda olan örnekte hamur karbonatlaşmış, killeşmiş ve
silisleşmiş olup, volkanik kayaç parçaları ve plajıyoklaz içermektedir. Çok
az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç volkanik breşvolkanik kül olarak isimlendirilmiştir.
E – 45
Açık yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli bir kayaç olup, kısmen
karbonatlaşmıştır. Paljıyoklaz, piroksen-amfibol ve volkanik kayaç
parçalarından oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik breş-volkanik kül olarak isimlendirilmiştir.
E – 46
E-45 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 47
E – 48
E-45 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Açık yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, killeşme ve
kloritleşme
gözlenmektedir.
Plajıyoklaz
ve
mafik
minerallerden
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 49
Yeşil renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Kayaç volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
151
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 50
Açık yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve kloritleşme
gözlenmekte olup, plajıyoklaz ve mafik minerallerden oluşmaktadır.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 51
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, kloritleşme ve
limonitleşme gözlenmekte olup, volkanik malzemeli kırıntılı kayaçtır.
Kuvars, klorit ve karbonat mineralleri içermektedir. Ayrıca içerisinde
kayaç parçası da gözlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
Kayaç volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 52
Açık yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış, killeşmiş, silisleşmiş
ve kloritleşmiştir. İnce taneli olan kayaç plajıyoklaz ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 53
Açık yeşil-pembe renk tonunda olan örnek paljıyoklaz, mafik mineraller
ve
farklı
volkanik
kayaç
parçaları
içermektedir.
Az
miktarda
karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 54
E-53 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 55
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek breşik yapıda, çok ince taneli
olup,
volkanik
kayaç
parçalarından
oluşmaktadır.
Az
miktarda
karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 56
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter
bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 57
Yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek plajıyoklaz, kuvars ve kloritleşmiş
mafik minerallerden oluşmuştur. Yer yer limonitleşmeler izlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter
bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
152
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 58
Açık yeşil-pembe renk tonunda olan örnekte kloritleşme ve karbonatlaşma
gözlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 59
Açık yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
gözlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 60
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte kloritleşme ve karbonatlaşma
gözlenmektedir. Plajıyoklaz, kuvars ve mafik minerallerden oluşmaktadır.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter
bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 61
Koyu-açık yeşil-beyaz renk tonunda olan örnek plajıyoklaz, mafik
mineraller ve volkanik kayaç parçalarından oluşmaktadır. Kloritleşme ve
karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 62
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte kloritleşme ve karbonatlaşma
izlenmekte olup, plajıyoklaz, mafik mineraller ve volkanik kayaç
parçalarından oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 63
Açık yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve kloritleşme
izlenmekte olup, plajıyoklaz, mafik mineraller, kuvars ve volkanik kayaç
parçalarından oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 64
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
gözlenmekte olup, plajıyoklaz, kuvars ve volkanik kayaç parçalarından
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 65
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
izlenmekte olup, E-64 ile aynı özellikleri göstermektedir. Manyetik özellik
göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
153
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 66
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, killeşme ve
çok az miktarda limonitleşme gözlenmekte olup, plajıyoklaz, kloritleşmiş
mafik mineral ve volkanik kayaç parçalarından oluşmaktadır. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç volkanosedimanter bir kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E – 67
Koyu yeşil-kirli beyaz renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve
killeşme izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 68
Beyaz-yeşil renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış plajıyoklaz ve
kloritleşmiş mafik minerallerden oluşmaktadır. Az miktarda kloritleşme
izlenmektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik-
volkansedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 69
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnekte silisleşme izlenmekte olup,
kayaç yer yer mafik minerallerden oluşmaktadır. Manyetik özellik
göstermemektedir. Kayaç bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 70
E-69 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 71
Yeşil-açık sarı renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmekte olup,
silisleşmiş, killeşmiş ve karbonatlaşmış volkanik kayaç parçalarından
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 72
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnek silisleşmiş, killeşmiş ve
karbonatlaşmış volkanik kayaç parçalarından oluşmaktadır. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç volkanosedimanter bir kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E – 73
Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmekte olup,
plajıyoklaz ve piroksen-amfibol minerallerinden oluşmaktadır. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 74
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek oldukça ince taneli olup, hamur
karbonatlaşmış ve kloritleşmiştir. Yer yer limonitleşme izlenmektedir.
Kayaç bazalt olarak isimlendirilmiştir.
154
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 75
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmekte
olup, çok ince taneli şekilde gözlenmektedir. Az miktarda kuvars
içermektedir. Hamur kloritleşmiştir. Manyetik özellik göstermemektedir.
Kayaç volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 76
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
izlenmektedir. Çok ince taneli olan kayacın bileşenleri izlenememektedir.
Manyetik özellik göstermemektedir.
E – 77
Koyu
yeşil
renk
tonunda
olan
örnekte
mikrodamarlar
silisle
doldurulmuştur. Çok küçük taneli plajıyoklazlar gözlenmektedir. Az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir.
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 78
Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, killeşme ve serizitleşme
izlenmektedir. İnce taneli olan örnek plajıyoklaz ve mafik mineral
içermektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 79
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek çok ince taneli olup E-76’ya
benzemektedir. Kuvars içermektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
Kayaç volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 80
Açık gri-yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmekte olup
içerisinde kuvars gözlenmektedir. Kırıklı-çatlaklı olan kayaç çok ince
taneli şekilde izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 81
Koyu gri renk tonunda olan örnek oldukça ince taneli olup yoğun şekilde
karbonatlaşmıştır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 82
E-81 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 83
Koyu gri-yeşil renk tonunda olan örnek çok ince taneli olup,
karbonatlaşmış ve silisleşmiştir. Plajıyoklaz, kuvars, kloritleşmiş mafik
mineral parçaları içermektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
155
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E - 84
Açık yeşil renk tonunda olan örnek breşik yapıda olup, tane boyu
irileşmiştir. Yoğun karbonatlaşma, az miktarda silisleşme ve killeşme
izlenmektedir.
Plajıyoklaz,
mafik
mineraller
ve
volkanik
kayaç
parçalarından oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 85
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli olup, karbonatlaşmış,
serizitleşmiş ve az miktarda limonitleşmiştir. Taşınmış parçaların bir araya
gelmesinden oluşmuştur. Az miktarda kuvars içermektedir. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter
kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 86
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmekte olup,
kuvars içermektedir. Taşınmış bazı parçaların bir araya gelmesiyle
oluşmuş çok ince taneli bir kayaçtır. Manyetik özellik göstermemektedir.
Kayaç volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 138
Açık gri-yeşil renk tonunda olan örnek kaba silt boyu malzemeden
oluşmaktadır. Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
sedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 139
Açık gri-yeşil renk tonunda olan örnek silt-kil
boyu malzemeden
oluşmaktadır. Az miktarda kuvars içermektedir. Manyetik özellik
göstermemektedir. Kayaç sedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 87
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli olup, örnekte
karbonatlaşma ve kloritleşme izlenmektedir. E-86 ile aynı özellikleri
göstermektedir.
E – 88
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli ve breşik yapıda olup,
karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 89
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve serizitleşme
izlenmektedir. Mafik mineral içermektedir. Kayaç volkanosedimanter
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
156
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 140 Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kum boyu tanelerden
oluşmaktadır.
Kuvars
gözlenmektedir.
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç kumtaşı olarak isimlendirilmiştir.
E – 141
E-140 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 90
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince tanelidir.
Killeşme ve
karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 142
Koyu gri-yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli malzemeden
oluşmaktadır. Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Karbonatlaşma
ve
killeşme
izlenmektedir.
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç sedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 143
Yeşil renk tonunda olan örnek silt-kum boyu malzemeden oluşmaktadır.
Karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
sedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 91
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve killeşme
izlenmektedir. E-90 ile benzer özellikler görülmektedir. Manyetik özellik
göstermemektedir. Kayaç volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E – 92
Gri-yeşil renk tonunda olan örnek yoğun olarak karbonatlaşmış ve
killeşmiştir. Orta-ince taneli olan kayaç mafik minerallerden oluşmuştur.
Manyetik özellik göstermemektedir.
E – 93
Koyu gri renk tonunda olan örnek karbonat minerallerince zengin
damarlar tarafından kesilmiş olup, serpantin minerallerince zengin bir
kayaçtır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinleşmiş ve
karbonatlaşmış bir kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 95
Açık yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup, bu kırıkçatlaklar
silisle
doldurulmuştur.
Serpantinleşme
ve
epidotlaşma
izlenmektedir. Kayaçta yer yer elek dokusu gözlenmektedir. Orta derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinleşmiş ultramafik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
157
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E - 96
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantinleşmiş
karbonatlaşmıştır.
Manyetik
özellik
göstermemektedir.
ve
Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 98
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince kalsit damarları tarafından
kesilmiş olup, manyetit mineralince zengin bir kayaçtır. Serpantinleşme
ve karbonatlaşma izlenmektedir. Kuvvetli derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
E – 99
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek ince kalsit damarları tarafından
kesilmiştir. Mafik minerallerce zengin olan kayaçta az miktarda pirit
kristali
gözlenmektedir.
göstermektedir.
Kayaç
Kuvvetli
derecede
serpantinleşmiş
manyetik
ultramafik
kayaç
özellik
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 102
Siyah renk tonunda olan örnek plajıyoklaz ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Karbonatlaşma izlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç ultramafik kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E – 103
E-102 ile aynı özellikleri göstermektedir.
E – 104
Siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıdadır. Karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 105
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek çoğunlukla elek dokulu
serpantin minerallerinden oluşmaktadır. Karbonatlaşma ve kloritleşme
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
yoğun biçimde serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 106
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpntin ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Kuvvetli-çok
kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 107
E-106 ile aynı özellikleri göstermektedir.
158
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 108 Siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Az oranda karbonatlaşma izlenmektedir. Kuvvetli derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinleşmiş ultramafik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 109
Siyah renk tonunda olan örnek elek dokulu serpantin ve manyetit
minerallerinden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Orta-az kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinleşmiş dunit-serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
E -110
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup, serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Orta-az kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 112
Siyah-koyu
yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve
serpantinleşme
izlenmektedir.
göstermektedir.
Kayaç
Orta
derecede
serpantinleşmiş
manyetik
ultramafik
kayaç
özellik
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 113
Siyah renk tonunda olan örnek elek dokulu serpantin ve az miktarda
piroksen-amfibol
minerallerinden
oluşmaktadır.
Karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 114
E-113 ile benzer özellikler gösteren örnekte serpantinleşme ve
karbonatlaşma izlenmektedir. Az kuvvetli-orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
E – 115
Siyah renk tonunda olan örnek karbonatlaşmış, serpantinleşmiş ve
kloritleşmiştir. Serpantin minerallerinde elek dokusu gözlenmektedir. Az
kuvvetli-orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinittir.
E – 116
Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve serpantinleşme
gözlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinittir.
159
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E - 117
Siyah renk tonunda olan örnek serpantin, piroksen-amfibol
minerallerinden
oluşmaktadır.
Karbonatlaşma
ve
serpantinleşme
izlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 118
Siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup yoğun şekilde
karbonatlaşmıştır. Kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç
karbonatlaşmış,
serpantinleşmiş
ultramafik
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 119
E-118 ile aynı özellikleri gösteren örnek az kuvvetli-orta derecede
manyetik özellik göstermektedir.
E – 120
Siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırık-çatlaklar
kalsitle doldurulmuştur. Serpantinleşme izlenmektedir. Çok kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 121
Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve serpantinleşme
izlenmektedir. Az miktarda pirit kristali içermektedir. Kuvvetli derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinleşmiş ultramafik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 122
Siyah renk tonunda olan örnek ince taneli olup karbonatlaşmış, killeşmiş
ve serpantinleşmiştir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç altere ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 123
Siyah renk tonunda olan örnek tamamen altere olmuştur. Orta derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç altere ultramafik kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E – 124
Siyah renk tonunda olan örnek irili ufaklı birçok parçadan oluşmaktadır.
Parçaların herbiri altere olup karbonatlaşmış ve serpantinleşmiştir. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir.
E – 125
E-124 ile aynı özellikleri gösteren örnek az-orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
160
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
E – 126 Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve serpantinleşme
izlenmektedir. Az-orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 127
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma, killeşme ve
serpantinleşme izlenmektedir. Az kuvvetli-orta derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
E – 128
E-127 ile aynı özellikleri gösteren örnek orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
E – 129
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup ,bu kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Serpantinleşme yaygın
şekilde izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
E - 130
Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmektedir. Kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
E – 131
Siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma izlenmektedir. Orta
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
E – 133
Siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı ve parçalı yapıda
gözlenmektedir. Killeşme ve karbonatlaşma izlenmektedir. Orta-kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
E - 134
Siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda gözlenmektedir.
Serpantin ve olivin minerallerince zengin bir kayaçtır. Kuvvetli derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
E - 136
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnekte killeşme ve karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
161
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y–1
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek 3 adet küçük parçadan
oluşmaktadır. Bu parçalar karbonatlaşmış ve serpantinleşmiştir. Yer yer
killeşme izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y–2
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
limonitleşme
izlenmektedir.
gözlenmektedir.
Manyetik
Silisleşme ve
Serpantin
mineralleriyaygın
biçimde
özellik
göstermemektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y–3
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Karbonatlaşma izlenmektedir. Kırık-çatlaklar
karbonat minerallerince doldurulmuştur. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
ultramafik
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
Y–4
Açık kahverengi renk tonunda olan örnek ince kum boyutunda olup,
serpantin
minerallerinden
oluşmaktadır.
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y–5
Açık kahverengi-yeşil renk tonunda olan örnek kum ve çakıl boyutunda
olup, serpantin mineralleri ve az miktarda manyetitten oluşmaktadır. Çok
az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y–6
Y-4 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y–7
Siyah-koyu yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur.
limonitleşme
izlenmektedir.
Örnek
serpantin
Silisleşme ve
minerallerinden
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y–8
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, olivin, piroksen-amfibol
minerallerinden oluşmaktadır. Kırık-çatlaklar karbonat minerallerince
doldurulmuştur. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinittir.
162
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y–9
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir. Serpantinleşme ve karbonatlaşma izlenmektedir. Çok az
derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y – 10
Koyu-açık
yeşil
renk
tonunda
olan
örnekte
serpantinleşme
ve
karbonatlaşma izlenmektedir. Çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
ultramafik
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 11
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin, piroksen ve karbonat
minerallerinden oluşmaktadır. Çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
ultramafik
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 12
Açık yeşil renk tonunda olan örnek yoğun şekilde serpantinleşmiştir. Az
miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Çok çok az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 13
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnekte serpantinleşme ve az miktarda
karbonatlaşma izlenmektedir. Çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 14
Açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Çok çok az
derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y – 15
Açık yeşil renk tonunda olan örnekte serpantinleşme ve karbonatlaşma
yaygın şekilde izlenmektedir. Çok çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 16
Açık yeşil-açık kahverengi renk tonunda olan örnek ince taneli, elek
dokulu serpantin minerallerinden oluşmaktadır. Çok az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 17
Y-16 ile aynı özellikleri göstermektedir.
163
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 19
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik minerallerden
oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 20
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek yaygın şekilde serpantin
minerallerinden
oluşmaktadır.
Orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 21
Siyah renk tonunda olan örnekte elek dokulu ve lifsi serpantin mineralleri
hakim
şekilde
izlenmektedir.
Orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 23
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek elek dokulu ve lifsi serpantin
mineralleri ve manyetitlerden oluşmaktadır. Orta-kuvvetli derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 24
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek elek dokulu ve lifsi serpantin
mineralleri ve manyetitlerden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma
izlenmektedir. Kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 25
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Karbonatlaşma ve talklaşma izlenmektedir. Orta derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 26
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Az miktarda pirit kristalleri izlenmektedir.
Çok az karbonatlaşma gözlenmektedir. Kuvvetli derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 27
Açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin ve piroksen minerallerinden
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
164
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 28
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 29
Koyu
yeşil renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Serpantinleşme ve karbonatlaşma izlenmektedir. İnce
damarlar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 30
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek yoğun şekilde serpantinleşmiştir. Az
miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Çok çok az derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 31
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, yoğun
şekilde serpantinleşmiştir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Çok
az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 32
Koyu-açık yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Kayaç tamamen
serpantinleşmiş, az miktarda karbonatlaşmıştır. Çok çok az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 33
Koyu yeşil renk tonunda olan örnek yoğun şekilde serpantinleşmiştir. Az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir.
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 34
Koyu
yeşil renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 35
Koyu yeşil renk tonunda olan örnekte serpantinleşme yoğun biçimde
izlenmektedir. Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
165
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 36
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. İnce damarlar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 37
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir. Serpantinleşme ve karbonatlaşma izlenmektedir. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 38
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek tamamen serpantinleşmiştir. Az
miktarda karbonatlaşma ve talklaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 39
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Bazı damarların içi karbonat minerallerince doldurulmuştur.
Az miktarda silisleşme izlenmektedir. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 40
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
izlenmektedir. Serpantinleşme gözlenmektedir. Bazı damarların içi
karbonat minerallerince doldurulmuştur. Az-orta derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 41
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnek
yoğun
biçimde
serpantinleşmiştir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 42
Y-41 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 43
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnek
yoğun
biçimde
serpantinleşmiştir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
166
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 45
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir. Serpantin ve mafik minerallerden oluşmaktadır. Az-orta
derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y – 46
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir.
karbonatlaşma
Yoğun
şekilde
izlenmektedir.
serpantinleşmiştir.
Az-orta
derecede
Az
miktarda
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 47
Y-46 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 50
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Çok az karbonat damarı izlenmektedir. Orta
derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
Y – 51
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnek
yoğun
şekilde
serpantinleşmiştir. Çok az karbonatlaşma izlenmektedir. Talklaşma
görülmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 52
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, az
miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Serpantinleşme yoğun biçimde
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 53
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantinleşme yoğun şekilde
görülmektedir. Karbonatlaşma izlenmektedir. Orta derecede manyetik
özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 54
Koyu
yeşil-siyah
serpantinleşmiştir.
renk
Az
tonunda
miktarda
olan
örnek
karbonatlaşma
yoğun
ve
biçimde
silisleşme
izlenmektedir. Az-orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
167
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 55
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup,
serpantinleşmiştir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az-orta
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 56
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte karbonatlaşma ve talklaşma
izlenmektedir. Yoğun biçimde serpantinleşme gözlenmektedir. Orta-az
kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 57
Koyu
yeşil-siyah
serpantinleşme
renk
tonunda
gözlenmektedir.
olan
örnekte
Az
miktarda
yoğun
biçimde
karbonatlaşma
izlenmektedir. Az kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 58
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnekte
serpantinleşme
gözlenmektedir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta-az
kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 59
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnekte
serpantinleşme
gözlenmektedir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 60
Y-59 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 61
Koyu
yeşil-siyah
gözlenmektedir.
renk
tonunda
Karbonatlaşma
ve
olan
örnekte
talklaşma
serpantinleşme
izlenmektedir.
Bazı
damarların içi karbonat minerallerince doldurulmuştur. Orta-az kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 62
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnekte
serpantinleşme
gözlenmektedir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
isimlendirilmiştir.
168
Kayaç
serpantinit
olarak
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 63
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte
gözlenmektedir.
Bazı
damarların
içi
serpantinleşme
karbonat
minerallerince
doldurulmuştur. Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 64
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, az
miktarda karbonatlaşmıştır. Yoğun biçimde serpantinleşme izlenmektedir.
Kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 65
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnekte
serpantinleşme
gözlenmektedir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Orta-az
kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 66
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırıkçatlakların
bir
kısmı
Serpantinleşme
karbonat
izlenmektedir.
Orta
minerallerince
derecede
doldurulmuştur.
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 67
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte mikrodamarların içi karbonat
minerallerince
doldurulmuştur.
Serpantinleşme
izlenmektedir.
Az
miktarda pirit kristalleri gözlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 68
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek 5-6 adet parçadan oluşmaktadır.
Her parça serpantinleşmiştir. Az-orta derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 69
Açık-koyu yeşil renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup,
serpantinleşme, karbonatlaşma ve talklaşma izlenmektedir. Orta derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
isimlendirilmiştir.
169
Kayaç
serpantinit
olarak
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 70
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir. Serpantinleşme yoğun biçimde izlenmektedir. Az
miktarda karbonatlaşma gözlenmektedir. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 71
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir.
serpantinleşme
Az
miktarda
izlenmektedir.
karbonatlaşma,
Az
derecede
yoğun
biçimde
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 72
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnekte
serpantinleşme
gözlenmektedir. Az miktarda karbonatlaşma ve talklaşma izlenmektedir.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 73
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantinleşme izlenmektedir.
Bazı damarların içi karbonat minerallerince doldurulmuştur. Az-orta
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 74
Y-73 ile aynı özellikleri gösteren örnek orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
Y – 75
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup ince
tanelidir. Serpantinleşme ve az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 76
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
izlenmektedir. Serpantinleşme ve karbonatlaşma izlenmektedir. Orta
derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 77
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek ince tane boyutunda olup, kalın
karbonat minerallerince zengin damarlar tarafından kesilmektedir.
Serpantinleşme
izlenmektedir.
Orta
derecede
manyetik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
170
özellik
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 78
Örnek 2 parçadan oluşmaktadır. Birinci parça koyu yeşil-siyah renk
tonunda olup, orta-az kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
İkinci
parça
açık
yeşil
renk
tonunda
olup,
manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 79
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnek
ince
taneli
olup,
serpantinleşmiştir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az-orta
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 80
Koyu
yeşil-siyah
renk
tonunda
olan
örnek
ince
taneli
olup,
serpantinleşmiştir. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 81
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantinleşme izlenmektedir.
Bazı damarların içi karbonat minerallerince doldurulmuştur. Orta derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 82
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantinleşme izlenmektedir.
Az-orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 83
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek ince taneli olup, örnekte
serpantinleşme
izlenmektedir.
Orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 86
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantinleşme izlenmektedir.
Karbonatlaşma ve silisleşme gözlenmektedir. Orta-az kuvvetli derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 87
Açık kahverengi-yeşil renk tonunda olan örnek ince taneli olup, manyeitk
özellik göstermemektedir.
Y – 88
Açık yeşil renk tonunda olan örnekte mafik mineraller ve kalsit minerali
izlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
171
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 89
Y-88 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 90
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Serpantin mineralleri
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 91
Beyaz-açık yeşil renk tonunda olan örnek Y-88’a benzemektedir.
Y – 92
Y-91 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 93
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte serpantinleşme ve az miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir.
Az-orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 96
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir.
Serpantinleşme
ve
az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta-kuvvetli derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 97
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda
gözlenmektedir.
Serpantinleşme
ve
az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir. Orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 98
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup,
oldukça altere biçimde gözlenmektedir. Serpantinleşme ve az miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir.
Az-orta
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 99
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte mikrodamarlar karbonat
minerallerince doldurulmuştur. Serpantin mineralleri izlenmektedir.
Talklaşma gözlenmektedir. Az derecede manyetik özellik göstermektedir.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 100
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı yapıda olup,
karbonatlaşma ve serpantinleşme izlenmektedir. Az-orta derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
isimlendirilmiştir.
172
Kayaç
serpantinit
olarak
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 101 Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek masif karakterde olup, az
miktarda
karbonatlaşma
izlenmektedir.
Serpantin
minerallerinden
oluşmaktadır. Az-orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 102
Koyu yeşil, siyah renk tonunda olan örnek serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Karbonatlaşma ve talklaşma izlenmektedir. Orta-kuvvetli
derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 103
Y-102 ile aynı özellikleri gösteren örnek orta derecede manyetik özellik
göstermektedir.
Y – 104
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek mafik mineraller ve serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 105
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnekte bazı damarlar karbonat
minerallerince doldurulmuştur. Az miktarda pirit kristalleri içermektedir.
Serpantinleşme
izlenmektedir.
Az
derecede
manyetik
özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 106
Y-105 ile aynı özellikleri gösteren örnek az-orta derecede manyetik
özellik göstermektedir.
Y – 107
Açık yeşil renk tonunda olan örnek karbonat minerallerince zengin
damarlar tarafından kesilmiştir. Mafik minerallerden oluşmaktadır.
Manyetik özellik göstermemektedir.
Y – 109
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek mafik mineraller ve serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir.
Az-orta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 110
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmuştur. Az miktarda karbonatlaşma izlenmektedir. Azorta derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinittir.
173
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 111 Y-110 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 112
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek masif karakterde olup, serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Çok çok az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 113
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Karbonatlaşma izlenmektedir. Az derecede
manyetik
özellik
göstermektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 114
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, serpantin
minerallerinden
oluşmaktadır.
Karbonatlaşma
yoğun
biçimde
izlenmektedir. Çok az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç
serpantinittir.
Y – 115
Y-114 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 116
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, bu kırıkçatlaklar karbonat minerallerince doldurulmuştur. Çok az derecede
manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 117
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek oldukça altere olup, kırıklıçatlaklı yapıda gözlenmektedir. Serpantin minerallerinden oluşmaktadır.
Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 119
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup, serpantin
ve mafik minerallerden oluşmaktadır. Karbonatlaşma izlenmektedir.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 120
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Silisleşme ve karbonatlaşma izlenmektedir.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 121
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek parçalanmış, ufalanmış şekilde
gözlenmektedir.
Karbonatlaşma
izlenmektedir.
göstermemektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 123
Y-121 ile aynı özellikleri göstermektedir.
174
Manyetik
özellik
EK 2 Sondaj karot örneklerinin makroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 124 Siyah renk tonunda olan örnek tamamen parçalanmış ve ufalanmış şekilde
gözlenmektedir. Manyetik özellik göstermemektedir.
Y – 126
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek bol kırıklı-çatlaklı ve
parçalanmış olup, mafik mineraller ve serpantin minerallerinden
oluşmaktadır. Manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 127
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek serpantin ve mafik
minerallerden oluşmaktadır. Karbonatlaşma izlenmektedir. Manyetik
özellik göstermemektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 128
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek kırıklı-çatlaklı olup,
parçalanmış
ve
oluşmaktadır.
ufalanmıştır.
Talklaşma
Serpantin
ve
izlenmektedir.
mafik
minerallerden
Manyetik
özellik
göstermemektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 130
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örnek masif karakterde olup, serpantin
ve mafik minerallerden oluşmaktadır. Az derecede manyetik özellik
göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 131
Örnek 2 parçadan oluşmaktadır. Birinci parça koyu yeşil-siyah renk
tonunda olup, az derecede manyetik özellik göstermektedir. İkinci parça
açık yeşil renk tonunda olup, manyetik özellik göstermemektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 132
Y-131 ile aynı özellikleri göstermektedir.
Y – 133
Koyu yeşil-siyah renk tonunda olan örneğin büyük bir kısmı serpantin
minerallerinden oluşmaktadır. Karbonatlaşma ve killeşme izlenmektedir.
Az derecede manyetik özellik göstermektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
175
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları
Örnek No
Tanımlama
L–8
Kayaçta serpantin mineralleri, klinopiroksen, çok az olivin kalıntısı ve
1–2 adet ortopiroksen gözlenmektedir. Serpantin mineralleri sarı, iri lifsi
dokuda izlenmektedir. Klinopiroksenler ve az orandaki ortopiroksenler
orta-iri taneler halinde renksiz ve yer yer çatlaklı bir yapıda
bulunmaktadır. Opak mineraller kayaçta az oranda gözlenmekte olup, bir
kısmı ince–orta tane boylu, yarıözşekilli-özşekilsiz saçılmış taneler
halinde gözlenirken bir kısmı da kayaç çatlaklarını doldurur biçimde
belli doğrultular boyunca dizilmiş, kesik damarımsı bir yapıda
izlenmektedir. Kayaç verlit olarak isimlendirilmiştir.
L–9
Kayaç
serpantin
mineralleri,
ortopiroksen,
kilnopiroksen,
olivin
reliktleri, serpantin damarcıkları ve opak minerallerden oluşmaktadır.
Serpantin mineralleri sarı, yer yer açık yeşilimsi–yeşil renklerde olup
damarlar ve çatlaklarla (opak mineral damarları) bozulan lifsi bir yapı
sergilemektedir. Ortopiroksen bir önceki kayaca göre daha az oranda
orta tane boylu ve özşekilsiz mineraller halinde izlenmekte olup,
bastitleşmişlerdir. Klinopiroksenlerde amfibolleşme gözlenmektedir.
Çok az oranda olivin reliktleri de kayaçta bulunmaktadır. Kayaçta
birbirine paralel ince-orta kalınlıktaki damarlar serpantin damarları olup
(ikincil serpantin ?), bu damarlar hem serpantini hem de ortopirokseni
kesmektedir. Kayaçta opak minerallerin tanesel oranları, bir önceki
kayaca göre daha az oranda, çok seyrek dağılmış, ince–orta tane boylu
yarıözşekilli–özşekilsiz
mineraller
halinde
izlenmekte
olup,
bu
mineraller daha çok serpantin liflerinin sınırlarında, kayaç çatlaklarında
belirli doğrultular boyunca yeralmış ve bazende lekeler halinde
izlenmektedir. Kayaç serpantinit (harzburjit ve dunit kökenli) olarak
isimlendirilmiştir.
176
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 13
Kayaç serpantin mineralleri, karbonat damarcıkları
minerallerden
oluşmaktadır.
Serpantin
mineralleri
ve
elek
opak
dokusu
sergilemektedir. Opak mineraller genellikle çok ince ince-orta tane
boylu, özşekilsiz-yarıözşekilli taneler halinde kayaç içerisine seyrek
olarak dağılmış bir şekilde izlenmektedir. Kayaç serpantinit (dunit)
olarak isimlendirilmiştir.
L - 16
Kayaç serpantin mineralleri, olivin (?)-ortopiroksen (?) reliktleri, ikincil
kuvars
(?)
damarcıkları
oluşmaktadır.
Serpantin
ve
ikincil
mineralleri
serpantin
damarcıklarından
çoğunlukla
elek
dokusunda
gözlenmekte olup, kayaç geneline yayılmış çok ince ağımsı bir görüntü
sunan ikincil damarcıklar halinde de izlenmektedir. Kayaç tamamen
serpantinleşmemiş olduğundan homojen olarak bütün kesimlerde
reliktler halinde olivin (?) ya da ortopiroksen (?) kalıntıları
izlenmektedir. Kayaçta ikincil kuvars damarları yine ağımsı bir yapıda
bulunmaktadır. Opak minerallerin bir kısmı ikincil serpantin damarları
üzerinde
çok
ince
tanecikler
halinde
parçalı
bir
görünümde
izlenmektedir. Az oranda da kayaç içinde saçınımlar halinde iri–orta tane
boylu yarıözşekilli-özşekilsiz opak mineraller gözlenmektedir. Kayaç
serpantinit (dunit) olarak isimlendirilmiştir.
L – 17-b
Kayaçta; serpantin mineralleri, olivin reliktleri, kuvars damarları (?),
opak mineral damarları ve opak mineraller gözlenmektedir. Opak
mineraller yer yer çok ince yer yerde oldukça belirgin, ince olanları
ağımsı bir görüntü sunan damarcıklar halinde izlenmekte olup, bu
damarların uzantıları kesik kesik parçalı bir görünümdedir. Diğer opak
mineraller ise serpantinleşmeyle birlikte açığa çıkmış koyu, siyah lekeler
halinde belirgin şekilde izlenmektedir. Tanesel olan opak mineraller ise
yine bir önceki kayaca göre daha fazla oranda küçük orta–iri taneler
halinde
saçınımlar
şeklinde
gözlenmektedir.
(dunit/harzburjit) olarak isimlendirilmiştir.
177
Kayaç
serpantinit
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 20 - a Kayaçta serpantin mineralleri, karbonat oluşumları, ikincil serpantin
damarları ve opak mineraller gözlenmektedir. Karbonatlaşmalar özellikle
ikincil serpantin damarları boyunca daha da yoğunlaşmış olarak bütün
kayaç genelinde izlenmektedir. Opak mineraller tamamen tanesel olarak
gözlenmekte olup, bu tanelerin çoğu karbonatlaşmış bölgelerde
yoğunlaşmıştır. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 20 - b
Kayaç;
serpantin
mineralleri,
olivin
reliktleri,
klinopiroksen,
ortopiroksen ve ikincil serpantin damarlarından oluşmaktadır. Kayaç
serpantinit (verlit) olarak isimlendirilmiştir.
L – 24
Kayaç; serpantin mineralleri, ikincil serpantin damarları ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Kayaçta serpantin mineralleri ince elek
dokusunda olup ikincil serpantin damarları gelişigüzel yönlenmiş kalın
damarlar ile bunların dalları konumundaki daha ince damarcıklar
şeklinde izlenmektedir. Az orandaki opak mineraller ise yer yer
kataklastik etki gösteren orta-iri, yarıözşekilli-özşekilli taneler halinde
kayaç içerisine seyrek bir şekilde dağılmıştır. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
L – 31
Kayaç altere olmuş elek dokulu serpantin mineralleri, ikincil serpantin
damarları ve opak minerallerden oluşmaktadır. Opak mineraller orta tane
boyunda
yarıözşekilli
gözlenmektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
L – 34
Kayaç altere olmuş elek dokulu serpantin mineralleri, ağ gibi yayılmış
opaklaşmış damarcıklar ve opak minerallerden oluşmaktadır (opaklaşmış
damarlar ikincil serpantin damarları olabilir). Opak mineraller az oranda
izlenmekte olup, kayaç içine saçılmış ve kataklastik etkiyle parçalanmış
yarıözşekilli (parçalanmamış olanları) orta tane boylu mineraller
şeklinde gözlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
178
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 38
Kayaç oldukça altere bir kayaç olup, serpantin mineralleri, ikincil
serpantin damarları, karbonatlaşmalar, silisleşmeler (?), opaklaşmalar ve
opak minerallerden oluşmaktadır. İkincil serpantin damarları bir ağ
sistemi gibi kayacı tamamen sarmış olup, yer yer incelip yer yer
kalınlaşmaktadır. Belirgin şekilde artış gösteren opak minerallerin çoğu
çok küçük tanelerden oluşmakta olup, bunlar gelişigüzel saçılmış ve yer
yer yoğunlaşmış olarak izlenmektedir. Bu ince opak mineraller büyük
opak tanelerin kataklastik etkiyle parçalanmalarıyla oluşmuş olabilir (?).
Orta–iri tane boylu opaklar ise çoğunlukla yarıözşekilli olup, yine kayaç
geneline dağılmış olarak izlenmektedir. Kayaç altere serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
L – 45
Kayaç oldukça altere olup, serpantin mineralleri, ikincil serpantin
damarları ve opak minerallerden oluşmaktadır. Opak mineraller ince
taneli olup, gelişigüzel saçılmıştır. Seyrek dağılımlar halinde orta-iri
taneli öz-yarıözşekilli opak mineraller de gözlenmektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L - 47
Kayaç serpantin mineralleri, silis (getirimler şeklinde ?), olivin formları
(?) ve opak minerallerden oluşmaktadır. Opak mineraller kalın bir
damarın içerisinde gelişigüzel uzun parçacıklar halinde opaklaşmalar
şeklinde, çok ince ağımsı damarcıklar şeklinde ve taneler şeklinde
izlenmektedir. İnce taneli olanları çoğunlukta olup bunlar, gelişigüzel
saçılmıştır. Yine seyrek dağılımlar halinde orta–iri taneli öz–yarıözşekilli
opak
mineraller
de
gözlenmektedir.
isimlendirilmiştir.
179
Kayaç
serpantinit
olarak
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L - 51
Kayaç serpantin mineralleri, az oranda karbonat oluşumları, az oranda
silis (?), olivin formları, iri renksiz mineral psödomorfları ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Açık–koyu kahve renkli uzun prizmatik
psödomarflar yer yer daha kısa yuvarlağımsı (hekzagonal) bir formda da
izlenmekte olup, bunlar olasılıkla olivin formlarıdır. Az oranda ve
renksiz gözlenen iri yuvarlağımsı ve sınırları pek belli olmayan
mineraller ise (?) hafif killeşmeler sergilemektedir. Opak mineraller çok
küçük ve orta taneliler olmak üzere iki farklı şekilde izlenmektedir. İnce
taneli olanları toz gibi serpilmiş, yer yer yoğunlaşmış bireysel taneler
halinde, orta–iri tane boylu olanları ise kayaç içine gelişigüzel dağılmış
kısmen kataklastik etki sergileyen yarıözşekilli tanelerden oluşmaktadır.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 52
Kayaç oldukça altere bir kayaç olup, bol çatlaklı ve parçalı bir
görünümdedir.
Hemen
hemen
tamamını
serpantin
mineralleri
oluşturmaktadır. Karbonatlaşma, killeşme ve az oranda opak mineral
içermektedir. Opak mineraller bir önceki örnekte olduğu gibi kayaç içine
dağılmış çok ince taneli ve orta-iri taneli şekilde gözlenmektedir. Kayaç
altere serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L - 53
Kayaç az oranda serpantin mineralleri, karbonat oluşumları, silis ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Kayaçta uzun kıvrılmış, bükülmüş lifler
şeklinde opaklaşmalar (ya da opak mineraller) gözlenmekte olup, olivin
formlarının gözlendiği yerlerde opak mineral birikimleri oldukça fazla
orandadır. Kesitin bir bölümünde iri ve çok az kataklastik etki gösteren
opak bir mineral karbonatlaşmış zemin üzerinde izlenmekte olup, bu
mineral ve zeminin çevresi açık sarımsı–yeşil bir mineralle (?)
sarılmıştır. Kesitin diğer bölümünde ise orta ve iri taneli opak mineraller
ikincil serpantin damarının etrafında ve içinde dizilmiş şekilde
gözlenmektedir. Kayaçta yine çok ince opak mineraller belirgin şekilde
saçılmış olarak yeralmış, iri taneler daha az orandadır. Kayaç altere
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
180
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 58
Kayaç çok az oranda ve yer yer izlenen serpantin mineralleri (kalıntılar
halinde), ışınsal mineraller (tremolit ?), karbonat ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Karbonat oluşumları kayaçta bol oranda olup, çoğunlukla
dilinim izleri belirgin iri kristaller halinde izlenmektedir. Işınsal
mineraller (tremolit) yer yer bozunmuş, fırça şekilli demetler şeklinde
izlenmekte
olup,
serpantin
reliktleri
bu
demetlerin
aralarında
izlenmektedir. Opak minerallerin bir kısmı belli belirsiz damarlar
halinde, belirgin taneli olanları ise orta-iri taneler halinde özşekilsizyarıözşekilsiz olarak gelişigüzel saçınımlar halinde gözlenmektedir.
Kayaç karbonatlaşmış serpantinit (?) olarak isimlendirilmiştir.
L - 65
Kayaçta kriptokristalin karbonat oluşumları, killi karbonat ve çok az
talktan
oluşmaktadır.
Kayaçta
serpantin
mineralleri
tamamen
talklaşmıştır. Talk, çok ince pulsu ve renksiz taneler şeklinde
gözlenmektedir. Kayaçta karbonat oluşumları yer yer damarcıklar
şeklinde gözlenmekte olup, opak mineraller küçük ve gelişigüzel
saçılmış özşekilsiz taneler halinde olup az oranda izlenmektedir.
L – 67
Kayaç çok ince taneli olup, gözlenen mineraller çok ince taneli serpantin
mineralleri, karbonat oluşumları ve talktır.
Talk yer yer kümecikler
oluşturmuş biraz irileşmiş mineraller şeklinde izlenmektedir. Kayaçta
opak mineral gözlenmemektedir. Kayaç bu kompozisyonu ile çok ince
taneli karbonatlaşmış serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 71
Kayaç; serpantin mineralleri, karbonat oluşumları ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Serpantin mineralleri kafes yapısında izlenmekte olup, iri
kafes yapılı serpantin mineralinin aralarında daha ince serpantin
mineralleri de görülmektedir. Opak mineraller parçalanmış olup, çok
ince-iri taneler şeklinde izlenmektedir. Özşekilsiz olan bu mineraller
gelişigüzel
saçınımlar
şeklinde
görülmektedir.
Kayaç
kısmen
karbonatlaşmış serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 78
İnce taneli olan kayaçta piroksen, hidrogranat (?), amfibol ve serpantin
mineralleri izlenmektedir. Kayaç çok az oranda serpantin damarcıkları
içermektedir. Kayaçta noktacıklar şeklindeki opazitleşmeler görülür.
181
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 79
Kayaç serpantin mineralleri, ortopiroksen, klinopiroksen, amfibol ve talk
(?) minerallerinden oluşmaktadır. Hafif pleokroizma gösteren mika
mineralleri (iri eğilmiş bükülmüş halde)/talk gözlenmektedir. Kayaçta
opak mineral izlenmemiştir.
L – 80 - a
Kayaç; piroksen, amfibol, hidrogranat, plajıyoklaz, skapolit (?) ve
mikadan oluşmaktadır. Amfibol ve piroksen birbirleriyle girik küçük ve
orta tane boyuna sahip özşekilsiz kristaller halinde kayacın yaklaşık %
80-85’ini oluşturmaktadır. Biyotit yarıözşekilli-özşekilsiz küçük-orta
tane boylu belirgin yeşil renkli pleokroizma göstermekte olup,
amfibollerle
birarada
bulunmaktadır.
Ayrıca
amfibol
kapanımı
bulunduran biyotitler amfibolden daha sonra oluşmuştur. Kayaçta opak
mineraller çok nadir, küçük özşekilsiz saçılmış taneler şeklinde
izlenmektedir.
L – 80 - b
Kayaç; serpantin mineralleri, klinopiroksen, talk, karbonat oluşumları ve
amfibollerden oluşmaktadır. Kayaçta serpantin mineralleri çok az oranda
izlenmekte
olup,
yer
yer
renksiz
talk
mineraline
dönüşüm
göstermektedir. Kayacın büyük bir kısmını talk/mika (?) grubu
mineralleri oluşturmaktadır. Bunlar karbonatların gözlendiği yerlerde
çok küçük kayacın diğer bölümlerinde ise yer yer orta tane boylu,
belirgin eğilmeler ve bükülmeler göstermektedirler. Özellikle opak
mineral aralarını doldurur biçimde yoğunlaşmış olarak izlenmektedir.
Kayaçta oldukça bol oranda gözlenen ve yaklaşık olarak kayacın % 3035’ini oluşturan opak mineraller özşekilsiz çok iri kütlelerden çok küçük
tanelere kadar değişebilen, tane sınırları girintili çıkıntılı ve kataklastik
etkiyle parçalanmış ve kayaç içine gelişigüzel dağılmış şekilde
gözlenmektedir. Kayaçta limonit (?) damarları da bulunmaktadır. Kayaç
cevherli serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
182
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L - 85
Kayaçta; serpantin mineralleri, çok az karbonat oluşumları, ortopiroksen
kalıntıları ve talk/mika (?) bulunmaktadır. Serpantin mineralleri kayaçta
bazen çok küçük tanecikler halinde bazen de iri karmaşık agregatlar
şeklinde izlenmektedir. Çok küçük taneli serpantinlerin gözlendiği
yerlerde yer yer irileşen küçük ortopiroksen kalıntıları ve çok küçük
talk/mika (?) mineraline rastlanmaktadır. Tanesel yapıda pek izlenmeyen
opak mineraller özellikle serpantinli bölgelerde gözlenen yuvarlağımsı
ya da belli bir form oluşturmamış kalın sınırlar halinde opaklaşmalar
şeklinde izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L - 90
Kayaç elek dokulu serpantin mineralleri, karbonat oluşumları ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Opak minerallerin bir kısmı bir damarın
içini doldurur şekilde gözlenirken, bir kısmı da serpantin mineralleri
arasında saçınımlar halinde gözlenmektedir. Opak minerallerin bir kısmı
da karbonatlı kısımlarda kümelenmiş şekilde gözlenmektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L - 91
Kayaç; elek dokulu serpantin mineralleri, kafes yapılı serpantin
mineralleri, lifsi–ışınsal yapılı yer yer amfibolleşmiş ve çoğunlukla
parçalanmış klinopiroksen (?), talk, karbonat oluşumları ve opak
minerallerden oluşmaktadır (karbonatlı kısımlar karbonatlaşmış amfibol
ya da piroksen olabilir). Talk minerali çok küçük pulumsu kristaller
şeklinde yer yer kümelenmiş olarak özellikle kafes yapılı serpantinlerle
beraber izlenmektedir. Klinopiroksenler tamamen parçalanmış–dağılmış
ve yer yer amfibolleşmiş (uralitleşme) olarak bulunmaktadır. Karbonat
oluşumları ise sadece kesitin bir bölümünde, opaklarla birarada
izlenmektedir. Opak mineraller kesitte, elek dokulu serpantinlerin
bulunduğu yerlerde serpantin gözlerinden itibaren ortaya çıkmış fakat
tanesel yapı oluşturmamış gelişigüzel şekilli yer yerde yuvarlağımsı
lekeler şeklinde izlenmektedir. Tanesel opaklar ise özellikle talk ve
karbonat oluşumlarının yoğun olduğu kesimlerde birikmiş, yer yer kafes
yapılı serpantinlerde eşlik eden parçalanmış irili-ufaklı taneler şeklinde
gözlenmektedir. Kayaç serpantinleşmiş peridotit olarak isimlendirilmiştir
183
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L - 93
Kayaç bol miktarda iri taneli klinopiroksen, çok az ortopiroksen, çok az
serpantinleşmiş olivin ve talktan oluşmaktadır (çok ince bir serpantin
damarı da izlenmiştir). Klinopiroksenler kesitin bir bölümünde
uralitleşmiştir ve bu bölümde ince serpantin ve karbonat damarları da
bulunmaktadır. İri kristalli klinopiroksenlerde dilinim izleri boyunca
opazitleşmeler de belirgindir. Opak mineraller genellikle küçük yer yer
orta tane boyunda gelişigüzel dağılmış ve az oranda bulunmaktadır.
Kayaç klinopiroksenit olarak isimlendirilmiştir.
L - 96
Kayaç; elek dokulu serpantin mineralleri, kafes yapısı sergileyen
serpantin mineralleri, az oranda küçük taneli ortopiroksen, amfibol ve
çok az oranda talk minerallerinden oluşmaktadır. Opak mineraller
kayaçta üç şekilde izlenmektedir: Bunların bir kısmı serpantinleşmeyle
ilişkili opak mineraller, bir kısmı damar oluşturmuş opak mineraller ve
son olarak ta kayaç içinde saçınımlar şeklindeki küçük–orta tane boylu
özşekilsiz opak minerallerdir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 97
Kayaç çoğunlukla klinopiroksen ve az oranda izlenebilen olasılıkla
spinel grubu minerallerden oluşmaktadır. Klinopiroksenler yarı özşekilliözşekilsiz, renksiz, iri kristallli, tek yöndeki dilinim izleri belirgin ve bu
dilinim izleri boyunca opazitleşmiş bir formda izlenmektedir. Ayrıca
klinopiroksenler yer yer uralitleşmiş olup, içlerinde çok küçük
noktacıklar şeklinde opak mineraller gözlenmektedir. Spinel grubu
mineralleri ise klinopiroksen kristallerinin aralarını dolduran açık
kahverenkli küçük yuvarlağımsı mineraller şeklinde izlenmektedir. Bu
minerallerin sınırları oldukça koyudur. Kayaçta piroksenler üzerinde
gelişen çok küçük tanecikler dışında opak minerale rastlanmamaktadır.
Kayaç piroksenit olarak isimlendirilmiştir.
184
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 98
Kayaç bol miktarda klinopiroksen, çok az olivin ve yine çok az
ortopiroksenden oluşmaktadır. Piroksenler çoğunlukla özşekilsiz–
yarıözşekilli olup, tek yöndeki dilinim izleri belirgindir. Bu dilinim izleri
boyunca
opak
mineraller
sık
sık
izlenmektedir.
İri
piroksen
minerallerinin aralarını çok ince taneli serizit görünümlü mineraller
doldurmuş olup, bunlar olasılıkla talk mineralleridir. Kayaçta opak
mineraller sadece kesitin bir bölümünde bir piroksen kristali üzerinde
kümelenmiş çok küçük tanecikler halinde ve çok az oranlarda
izlenmektedir. Kayaç piroksenit olarak isimlendirilmiştir.
L – 99
Kayaç elek dokulu serpantin mineralleri, kafes yapısı sergileyen
serpantin mineralleri (daha az oranda), çok küçük pulumsu taneler
halinde ve serpantin mineralinin aralarını doldurur biçimde yeralmış
piroksen/amfibol/talk (?) minerallerinden oluşmaktadır. Kesitin bir
bölümünde ince bir serpantin damarı izlenmektedir. Kayaçta gözlenen
opak minerallerin yaklaşık yarısı serpantinleşmeyle ortaya çıkan opak
mineraller şeklinde gelişmiş olup, diğer kısım opak mineraller ise küçükorta tane boylu ve kataklastik etkiyle parçalanmış-dağılmış şekilde
gözlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L – 100 - a
Kayaç tamamen klinopiroksenden ibaret olup, bu mineraller üzerinde
mikrokıvrımlanmalar, deformasyonlar ve kırık hatları gelişmiştir. İri,
özşekilsiz–yarıözşekilli klinopiroksenlerin bir kısmı dilinim izlerinde
daha net olarak izlenebilen eğilmeler ve bükülmeler sergileyerek dalgalı
sönme özelliği kazanmıştır. İri kristalli piroksenlerin aralarını çok küçük
uzun kristalcikler şeklinde izlenen talk mineralleri doldurmuştur. Ayrıca
yine dolgular şeklinde belli bir kristal formu oluşturmamış hafif
yeşilimsi renkteki mineraller klorit (?) olarak değerlendirilmiştir.
Kayaçta opak mineral yaygın biçimde gözlenmeyip sadece piroksen
dilinimleri boyunca gelişen opak mineraller gözlenmektedir. Kayaç
klinopiroksenit olarak isimlendirilmiştir.
185
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 100 - b Kayaç; elek dokulu serpantin mineralleri, kafes yapısı sergileyen
serpantin mineralleri, çok az iri taneli klinopiroksen, mikrotaneli yaygın
piroksen ve amfibol minerallerinden oluşmaktadır. Kayaçta seviyeler
halinde bulunan piroksen/amfibol çok küçük kristalcikler halinde
kümelenmiş olarak serpantinle beraber izlenmektedir. Opak minerallerin
bir kısmı küçük benekler (yuvarlağımsı) halinde serpantinleşmeyle
ilişkili biçimde (serpantin gözlerinden itibaren ortaya çıkmış biçimde)
izlenmekte olup, kayaçta sık aralıklarla yinelenmektedir. Tanesel olanları
ise küçük-orta-iri taneler halinde çoğunlukla kataklastik etkiyle
parçalanmış ve kayaç içine gelişigüzel dağılmıştır. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
L – 101
Kayaç çok ince mikrokristalin bir yapıda olup, bu minerallerin hemen
hepsi çok ince taneli piroksenlerden oluşmaktadır. Ayrıca kayaçta çok az
karbonat oluşumları ve yine çok az parçalanmış özşekilsiz opak
mineraller bulunmaktadır.
L – 103
Kayaçta serpantin mineralleri, mikrotaneli piroksen/amfibol, karbonat
oluşumları ve opak mineraller bulunmaktadır. Serpantin mineralleri
kayaçta çoğunlukla elek dokusu sergilemekte olup, az oranda lifsel
serpantin mineralleri ve damar teşkil etmiş serpantin mineralleri de
izlenmektedir.
Karbonat
oluşumları
belirli
seviyeler
halinde
gözlenmektedir. Kayaçta opak mineraller yine üç şekilde bulunmaktadır.
Bir kısım opak mineraller kayaç içinde oldukça sık yeralmış ve serpantin
gözlerinden itibaren ortaya çıkmış mineraller halinde yoğun olarak
izlenmektedir. Diğerleri ise kayaçta az oranlarda izlenen ince serpantin
damarlarında serpantinle birarada bulunmaktadır. Son olarak tanesel
opak mineraller gözlenmekte olup, bunlar özellikle karbonatlaşmış
bölgelerde yoğunlaşmış iri taneli, parçalanmış ve kayaç içine gelişigüzel
dağılmıştır. Kayaç bu kompozisyonu ile cevherce zenginleşmiş
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
186
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 105
Kayaç oldukça bozunmuş olup, minerallerin sınırları tam olarak belirgin
değildir. Kayaçta çoğunlukla uzun, yer yer prizmatik özşekilsizyarıözşekilli klinopiroksenler izlenmekte olup, bu mineraller yer yer
uralitleşmiş
ve
killeşmiştir.
Klinopiroksenlerle
beraber
sarımsı-
kahverengi ve belirgin pleokroizma gösteren küçük ve çubuksu
mineraller yer yer kümecikler oluşturmuş ve ışınsal bir yapı sergileyen
bu mineraller tremolit cinsi amfiboller olarak tanımlanmıştır. Killeşme,
opaklaşma ve karbonatlaşmanın gözlendiği kayaçta tanesel opak
minerale rastlanmamaktadır.
L – 106
Kayaç elek dokulu serpantin mineralleri, lifsel serpantin mineralleri,
mikrotaneli
piroksen/amfibol,
karbonat
oluşumları
ve
opak
minerallerden oluşmaktadır. Opak mineral oranı oldukça fazla olan
kayaçta daha çok gözler, lekeler şeklindeki opak mineraller izlenmekte
olup, tanesel opak mineraller çatlamış, parçalanmış, dağılmış irili ufaklı
parçalar
şeklinde
gözlenmektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
L – 107
Kayaçta serpantin mineralleri (yer yer iri kafes yapıları belirgin olarak),
bol oranda klinopiroksen, az oranda ortopiroksen relikti (özellikle kafes
yapısı sergileyen serpantinlerde belirgin biçimde) ve opak mineraller
gözlenmektedir. Klinopiroksenler genellikle orta tane boylu, yer yer tek
yöndeki dilinim izleri belirgin, nadir olarak yarıözşekilli, bol çatlaklı ve
çoğunlukla bu çatlaklardan itibaren parçalanmış-dağılmış, yer yer hafif
uralitleşmiş ve kayacın bazı kesimlerinde biraraya gelerek kümecikler
oluşturmuş şekilde izlenmektedir. Bol oranda izlenen opak mineraller
kayaç
içinde
saçınımlar
halinde,
parçalanmış-dağılmış
olarak
gözlenmektedir. Ayrıca göz yapılı opak mineraller de vardır. Kayaç
cevherce zengin ultrabazik kayaç (verlit) olarak isimlendirilmiştir.
187
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 108
Kayaçta bol miktarda klinopiroksen (mikrotaneli), az miktarda serpantin
mineralleri ve opak mineraller gözlenmektedir. Klinopiroksenler küçükorta tane boylu (yer yer az oranda iri taneler de vardır) kısa ve uzun
prizmatik, bazı kristallerde dilinim izleri belirgin ve kenetlenmiş bir
şekilde izlenmektedir. Serpantin mineralleri ise klinopiroksenlerle
beraber izlenmekte olup, kayaç içinde çok az oranlarda gözlenmektedir.
Kayaçta opak mineraller belirgindir. Bunlar küçük ve özşekilsiz taneler
halinde kayaç içine dağılmış olup, bazen de damarımsı bir yapıda
izlenmektedir. Kayaç piroksenit olarak isimlendirilmiştir.
L – 109
Kayaç serpantin mineralleri (yer yer iri kafes yapısı sergileyen), az
oranda ortopiroksen relikti (özellikle kafes yapılı serpantinler üzerinde
gözlenen), mikrotaneli piroksen/amfibol, karbonat oluşumları ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Kayaçta izlenen opak minerallerin bir kısmı
serpantinleşmeyle ilişkili opak mineraller şeklinde gelişmiş olup, göz
yapısında izlenmektedir. Tanesel opak mineraller ise kayaç içine
gelişigüzel dağılmış iri taneli, bazen de kataklastik etkiyle çatlamış,
parçalanmış bir şekilde gözlenmektedir. Kayaç cevherce zengin
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
L - 110
Kayaç klinopiroksen, daha az serpantin mineralleri, talk, karbonat
oluşumları ve opak minerallerden oluşmaktadır. Klinopiroksenler
genellikle orta-iri tane boylu, özşekilsiz, tek yöndeki dilinim izleri
belirgin, çoğunlukla çatlaklı ve parçalanmış, yer yer uralitleşmiş ve az
oranda karbonatlaşmış olarak izlenmektedir. Az oranda izlenen serpantin
mineralleri klinopiroksenlerin aralarını doldurur biçimde yeralmıştır.
Opak mineraller orta tane boyutunda, özşekilsiz olup, kayaç içine seyrek
olarak dağılmış, kayaçta karbonatlaşmış kesimlerde biraz daha fazla
oranlarda gözlenmektedir. Kayaç serpantinleşmiş ultramafik kayaç
(verlit) olarak isimlendirilmiştir.
188
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 111
Kayaç klinopiroksen, çok az oranda serpantin mineralleri, karbonat
oluşumları ve opak minerallerden oluşmaktadır. Klinopiroksenler yer yer
küçük yer yer de çok iri taneler halinde çoğunlukla özşekilsiz, tek
yöndeki dilinim izleri belirgin ve bu dilinim izleri boyunca opak
minerallerin geliştiği bir formda izlenmekte olup, yer yer karbonatlaşmış
ve uralitleşmiştir. Kesitin bir bölümünde iri karbonat kristalleri de
bulunmaktadır. Bir önceki kayaca göre belirgin olarak artan opak
mineraller özellikle karbonatlaşmış ve killeşmiş bölgelerde yoğunlaşmış
çok küçük taneli ve sık dizilmiş taneler halinde izlenmekte olup, bu
mineraller kesitte seviyeler halinde gözlenmektedir. Kayaç orta derecede
cevher içeren ultrabazik bir kayaç (kilnopiroksenit/verlit) olarak
isimlendirilmiştir.
L – 112 a
Kayaç oldukça bozunmuş bir kayaçtır. Bu nedenle mineral sınırları ayırt
edilmemektedir. Bir önceki kayaçta gözlenen klinopiroksenler bu
örnekte tamamen kabonatlaşmış , killeşmiş ve opazitleşmiştir. Kayaçta
opak mineral yoktur. Kayaç bozunmuş, killeşmiş, karbonatlaşmış
klinopiroksenit/verlit olarak isimlendirilmiştir.
L – 112 b
Kayaç bir önceki kayaca göre daha ince taneli olup, piroksen, karbonat
oluşumları, kil mineralleri ve opak minerallerden oluşmaktadır. Kesitin
bir bölümünde çok ince bir serpantin damarı da izlenmektedir. Opak
mineraller kayaçta oldukça seyrek yayılımlı opaklaşmalar şeklinde
gelişmiş küçük-özşekilsiz mineraller şeklinde izlenmektedir. Kayaç
çoğunlukla karbonatlaşmış, killeşmiş ve az oranda da opaklaşmış
ultrabazik kayaç (klinopirosnenit/verlit) olarak isimlendirilmiştir.
189
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
L - 115
Kayaç bol miktarda klinopiroksen, mikrotaneli amfibol, az miktarda
serpantinleşmiş bölümler, biyotit (?), çok az karbonat, olivin (?) ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Klinopiroksenler küçük-orta tane boylu,
çoğunlukla özşekilsiz, bozunmuş, karbonatlaşmış ve az oranda da
killeşmiş birbiriyle girik mineraller şeklinde izlenmektedir. Az oranda
izlenen biyotitler (?) ise genellikle küçük tane boylu ve belirgin
pleokroizma sergilemekte olup, yer yer klinopiroksenler üzerinde
kapanımlar
şeklinde
izlenmektedir.
Karbonatlaşmalar
özellikle
klinopiroksenlerden itibaren gelişmiş olup, kayaçta belirgin seviyeler
halinde gözlenmektedir. Opak mineraller çok az oranda özşekilsiz
saçınımlar
halinde
izlenmektedir.
Kayaç
piroksenit
olarak
isimlendirilmiştir.
E–1
Yoğun olarak karbonatlaşmış kayaçta ilksel doku ve mineralojik bileşim
gözlenememektedir.
Plajıyoklazlar,
karbonatlaşmış,
killeşmiş
ve
serizitleşmiş olduğundan kristal formları ve ikizlenme özelliği açık
değildir. Tremolit-aktinolitler tamamen karbonatlaşmış, radyal-ışınsal
biçimli olup, reliktler halinde izlenmektedir. Opak mineraller az oranda
saçınımlar ve kayacı kesen ince çatlaklar halindedir. Yer yer demir oksit
boyamaları gözlenmektedir. Kayaç karbonatlaşmış, killeşmiş volkanik
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E–2
İri
kireçtaşı
minerallerince
parçaları
içeren
doldurulmuştur.
örnekte
Birkaç
kırık-çatlaklar
evre
halinde
karbonat
kırıklanma
gözlenmektedir. Opak mineraller saçınımlar halinde izlenmektedir.
Kayaçtaki bazı boşluklar silisle doldurulmuştur. Arada çört parçaları
gözlenmektedir. Kayaç altere volkanik-volkanosedimanter kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
190
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E–3
Yoğun olarak karbonatlaşmış kayaçta plajıyoklazlar, karbonatlaşmış ve
serizitleşmiş olduğundan kristal formları ve ikizlenme özelliği açık
değildir. Tremolit–aktinolitler tamamen karbonatlaşmış, radyal-ışınsal
biçimli olup, reliktler halinde izlenmektedir. Opak mineraller az oranda
saçınımlar ve kayacı kesen ince çatlaklar halindedir. Yoğun biçimde
demir oksit boyamaları gözlenmektedir. Kayaç karbonatlaşmış, killeşmiş
volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E–4
Kayaç tamamen karbonatlaşmış, killeşmiş, yer yer demir oksitlerce
boyanmış hamur ve fenokristallerden oluşmaktadır. Ayrıca hamur
içerisinde ikincil oluşumlar halinde dolomit izlenmektedir. Feldispatlar
(plajıyoklaz ?) tamamen karbonatlaşmış olup, mineral formları açık
değildir. Opak mineraller çok az oranda saçınımlı mikrofenokristaller
halindedir. Kayaç altere olmuş (karbonatlaşmış-killeşmiş) volkanik
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E–5
E-4’e benzer özellikler göstermektedir. Kayaç tamamen karbonatlaşmış,
killeşmiş, yer yer demir oksitlerce boyanmış hamur ve fenokristallerden
oluşmaktadır. Feldispatlar (plajıyoklaz ?) tamamen karbonatlaşmış olup,
mineral formları açık değildir. Opak mineraller çok az oranda saçınımlı
mikrofenokristaller halindedir. Kayaç altere olmuş (karbonatlaşmışkilleşmiş) volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E–6
Kayaç yoğun olarak karbonatlaşmış, yer yer silisleşmiş hamur,
fenokristaller
ve
opak
minerallerden
oluşmaktadır.
Plajıyoklaz
fenokristalleri reliktler halinde izlenmektedir. Piroksenler (?) tamamen
karbonatlaşmış, kısmen opaklaşmış, yer yer özşekilli mikrofenokristaller
halindedir. Opak mineraller ince taneli olup, saçınımlar halindedir.
Mafik mineral parçaları hamur içinde karbonatlaşmış ve killeşmiş ince
parçalar halindedir. İnce taneli, breşik karbonatlar gözlenmektedir.
Aralarda kuvarslardan oluşan adacıklar izlenmektedir. Çörtlü kısımların
arasında opak mineraller gözlenmektedir. Kayaç çatlaklarında ikincil
karbonatlaşma
ve
demir
oksit
dolguları
bulunmaktadır.
volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
191
Kayaç
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E–7
Kayaç tamamen karbonatlaşmış-killeşmiş hamur ve fenokristallerden
oluşmaktadır. Plajıyoklaz fenokristalleri içermektedir. Talk mineralinden
oluşan bir damar gözlenmektedir. Kayaç altere volkanik kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E – 11
Kayaç yoğun olarak karbonatlaşmış ve yer yer silisleşmiş hamur ve
fenokristallerden oluşmaktadır. Plajıyoklazlar karbonatlaşmış ve reliktler
halinde
izlenmektedir.
Piroksenler
karbonatlaşmış,
opaklaşmış
fenokristaller halinde gözlenmekte olup, hamur içerisinde özşekilli ve
birbirine dik dilinim izleri belirgin mikrotaneler şeklinde görülmektedir.
Opak mineraller ince taneli ve seyrek saçınımlar halindedir. Kayaç altere
volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 12
Kayacın hamuru yoğun olarak karbonatlaşmış, killeşmiş, albitleşmiş
radyal-ışınsal dizilimli plajıyoklaz mikrolitleri, killeşmiş, kloritleşmiş
ince taneli mafik mineraller ve saçınımlı opak mineralleden ibaret olup,
yer yer yoğun biçimde kloritleşme ve opak mineral oluşumları
izlenmektedir. Plajıyoklazlar karbonatlaşmış, killeşmiş özşekilsiz olarak
gözlenmektedir. Piroksenler karbonatlaşmış ve yer yer kloritleşmiştir.
Olivin (?) karbonatlaşmış, kloritleşmiş ve bol çatlaklı yapıda
izlenmektedir. Kayaçta boşluklu (tipik bazaltik doku) doku gözlenmekte
olup, bu boşluklarda karbonat ve yer yer klorit dolguları bulunmaktadır.
Kayaç altere splitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E - 13
Kayacın hamuru karbonatlaşmış, killeşmiş plajıyoklaz mikrolitleri,
killeşmiş, kloritleşmiş ince taneli mafik mineraller ve saçınımlı opak
mineralleden
oluşmaktadır.
Plajıyoklazlar
serizitleşmiş
ve
karbonatlaşmıştır. Piroksenler karbonatlaşmış ve yer yer kloritleşmiştir.
Amfiboller de kloritleşmiştir. Opak mineraller saçınımlar halinde kayaç
içinde gözlenmektedir. Kayaç spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
192
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E - 14
Kayacın hamuru ağırlıklı olarak volkan camı
ve
plajıyoklaz
mikrolitlerinden oluşmuştur. Plajıyoklaz fenokristalleri karbonatlaşmış,
yer yer epidotlaşmış olup, glomeroporfirik doku göstermektedir.
Amfibolleşmiş piroksenler plajıyoklazlara göre daha küçük tane
boyutunda gözlenmektedir. Kayaçta boşluklu (tipik bazaltik doku) doku
izlenmekte olup, bu boşlukların bir kısmı karbonatlarla, bir kısmı
karbonat ve epidotla, bir kısmı karbonat ve kloritle, bir kısmı da sadece
kloritle doldurulmuştur. Kayaç spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E - 15
Kayacın hamuru volkan camı, plajıyoklaz mikrolitleri ve opak
minerallerden
oluşmaktadır.
Hamur
içinde
karbonat
kümeleri
gözlenmektedir. Kayaçtaki gaz boşlularının içi karbonat, çevresi kloritle
doldurulmuştur. İri plajıyoklaz fenokristal psedomorfları karbonatlaşmış
ve serizitleşmiş olup, glomeroporfilik dokudadır. Kayaçta volkanik
kayaç parçaları da izlenmektedir. Kayaç volkanosedimanter kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
E - 16
Kayacın
hamuru
ağırlıklı
olarak
volkan
camı
ve
plajıyoklaz
mikrolitlerinden oluşmuştur. Plajıyoklaz fenokristalleri karbonatlaşmış,
glomeroporfirik
doku
göstermektedir.
Amfibolleşmiş
piroksenler
plajıyoklazlara göre daha küçük tane boyutunda gözlenmektedir. Mafik
mineraller kloritleşmiş ve opaklaşmıştır. Kayaçta boşluklu (tipik bazaltik
doku) doku izlenmekte olup, bu boşluklar karbonatla doldurulmuştur.
Yer yer breşik karbonat parçaları içermektedir. Kayaç spilitik bazaltvolkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
193
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 17
Kayaç; karbonatlaşmış, killeşmiş, yoğun olarak kloritleşmiş volkan camı
içinde ince taneli mafik mineral parçaları, ayrışmış plajıyoklaz
mikrolitleri
ve
dissemine
opak
mineraller
içeren
hamur
ve
fenokristallerden oluşmaktadır. Plajıyoklazlar iri taneli, killeşmiş,
serizitleşmiş, kısmen karbonatlaşmış ve yer yer epidotlaşmıştır (spilitik
dokuyu andıran radyal–ışınsal dizilim az oranda izlenmektedir).
Olivinler kloritleşmiş, çatlak ve damarları boyunca opak minerallerin
açığa çıkmasıyla elek dokusu özelliği kazanmıştır. Piroksenler (?)
tamamen karbonatlaşmış ve mikrofenokristaller halinde izlenmektedir.
Kayaç
altere
volkanik-volkanosedimanter
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
E - 18
Kayacın hamuru karbonatlaşmış, killeşmiş plajıyoklaz mikrolitleri,
killeşmiş, kloritleşmiş ince taneli mafik mineraller ve saçınımlı opak
mineralleden oluşmaktadır. Hamur yoğun biçimde kloritleşmiştir.
Radyal-ışınsal dizilim gösteren plajıyoklaz fenokristalleri karbonatlaşmış
olup, iri taneli özşekilli-yarıözşekilli biçimde gözlenmektedir. Opak
mineraller saçınımlar halinde kayaç içinde izlenmektedir. Kayaç spilitik
bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 19a
Kayaç; hamuru volkanik cam içinde yer alan akma dokusu gözlenen
karbonatlaşmış, albitleşmiş, epidotlaşmış pilajıyoklaz mikrolitleri, ince
taneli karbonatlaşmış mafik mineraller ve saçınımlı opak minerallerden
oluşmaktadır.
Plajıyoklazlar
iri
taneli,
radyal-ışınsal
dizilimli,
karbonatlaşmış, serizitleşmiş, kısmen epidotlaşmıştır. Klinopiroksenler
karbonatlaşmış ve reliktler halinde izlenmektedir. Kayaç spilitik bazalt
olarak isimlendirilmiştir.
E – 19b
Özellikleri E–19a ile aynı özellikleri göstermektedir. Fakat, hamurda
kloritleşme, epidotlaşma ve killeşme daha fazla olup, boşluklarda klorit
ve karbonat dolguları izlenmektedir.
194
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 20
Kayaç; hamuru volkanik cam içinde yer alan akma dokusu gözlenen
karbonatlaşmış, albitleşmiş, epidotlaşmış pilajıyoklaz mikrolitleri, ince
taneli karbonatlaşmış mafik mineraller ve saçınımlı opak minerallerden
oluşmaktadır. Plajıyoklazlar iri taneli, radyal-ışınsal dizilimli olup,
karbonatlaşmış, serizitleşmiş ve kısmen epidotlaşmıştır. Klinopiroksenler
karbonatlaşmış ve reliktler halinde izlenmektedir. Kayaç volkanik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 21
Hamur yoğun biçimde opak mineral oluşumlarının izlendiği kısmen
serizitleşmiş, karbonatlaşmış plajıyoklaz mikrolitleri ve karbonatlaşmış,
kloritleşmiş mafik minerallerden oluşmaktadır. Plajıyoklazlar iri taneli,
karbonatlaşmış-killeşmiş, çok az oranda serizitleşmiş ve yer yer radyal
ışınsal dizilimler biçiminde gözlenmektedir. Piroksenler killeşmiş ve
kloritleşmiş olup, iri taneli ve özşekillidir. Kayaçta yer yer kloritleşme
yaygın
olup,
boşluklarda
tamamen
klorit,
klorit+karbonat
ve
karbonat+epidot dolguları izlenmektedir. Kayaç volkanik kayaç (bazalt)
olarak isimlendirilmiştir.
E – 22
Hamur, yoğun olarak kloritleşmiş ince taneli plajıyoklaz mikrolitleri,
mafik mineral parçaları ve bol miktarda saçınımlı opak minerallerden
oluşmakta olup, yer yer epidotlaşmalar da yoğun olarak izlenmektedir.
Plajıyoklazlar yarı özşekilli-özşekilsiz, uzun prizmatik kısmen killeşmiş,
karbonatlaşmış, epidotlaşmış olarak gözlenmektedir. Piroksenler iri
taneli, özşekilli, kloritleşmiş ve karbonatlaşmış olarak görülmektedir.
Kayaç boşluklu yapıda olup, boşluklarda klorit ve epidot dolguları
izlenmektedir. Kayaç volkanik kayaç (bazalt) olarak isimlendirilmiştir.
E – 23
Hamur, yoğun olarak kloritleşmiş ince taneli plajıyoklaz mikrolitleri ile
mafik mineral parçalarından oluşmaktadır. Plajıyoklaz fenokristalleri
yarı
özşekilli-özşekilsiz,
uzun
prizmatik,
kısmen
killeşmiş
ve
karbonatlaşmış olarak izlenmektedir. Piroksenler uralitleşmiş olup,
kloritleşmiş
ve
karbonatlaşmıştır.
Yer
yer
epidotlaşmalar
gözlenmektedir. Boşluklarda klorit ve epidot dolguları izlenmektedir.
Kayaç volkanik kayaç (bazalt) olarak isimlendirilmiştir.
195
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 24
Hamur kısmen serisitleşmiş, karbonatlaşmış plajıyoklaz mikrolitleri ve
karbonatlaşmış,
kloritleşmiş
mafik
minerallerden
oluşmaktadır.
Plajıyoklazlar iri taneli, karbonatlaşmış-killeşmiş yer yer radyal ışınsal
dizilimli
biçimlerde
gözlenmektedir.
Piroksenler
killeşmiş
ve
kloritleşmiş olup, iri taneli ve özşekillidir. Kayaçta yer yer kloritleşme
yaygın
olup,
boşluklarda
tamamen
klorit,
klorit+karbonat
ve
karbonat+epidot dolguları izlenmektedir. Kayaç volkanik kayaç (bazalt)
olarak isimlendirilmiştir.
E – 25
Hamur yoğun biçimde opak mineral oluşumlarının izlendiği kloritleşmiş
volkan camı ve plajıyoklaz mikrolitlerinden oluşmaktadır. Plajıyoklazlar
iri taneli, karbonatlaşmış-killeşmiş yer yer radyal-ışınsal dizilimli
biçimde
gözlenmektedir.
Mafik
mineraller
kloritleşmiş
ve
karbonatlaşmıştır. Kayaç spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E – 26
Hamur,
yoğun
karbonatlaşmış
biçimde
ve
opak
mineral
kloritleşmiş
volkan
oluşumlarının
camı
ve
izlendiği
plajıyoklaz
mikrolitlerinden oluşmuştur. Plajıyoklaz fenokristalleri oldukça bol
miktarda, iri taneli, glomeroporfirik dokulu, radyal-ışınsal dizilimli
biçimde
izlenmektedir.
karbonatlaşmış
Plajıyoklazların
piroksenler
yanında
gözlenmektedir.
kloritleşmiş
Bu
ve
piroksenler
uralitleşmiştir. Kayaç porfirik dokulu olup, spilitik bazalt olarak
isimlendirilmiştir.
196
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 28
Hamur, yoğun olarak karbonatlaşmış, kloritleşmiş ve yer yer akma
dokusu gösteren bol miktarda gaz boşlukları içeren volkan camından
oluşmaktadır. Hamur içinde ince taneli plajıyoklaz mikrolitleri,
kloritleşmiş mafik mineral parçaları ve yoğun olarak opak mineral
oluşumları
izlenmektedir.
Plajıyoklaz
fenokristalleri
iri
taneli,
kümecikler şeklinde, bol mikroçatlaklı killeşmiş-karbonatlaşmış kısmen
epidotlaşmış, radyal-ışınsal dizilimli şekillerdedir. Biyotitler orta-iri
taneli, yarı özşekilli, kloritleşmiş ve kenarlarından itibaren opaklaşmıştır.
Mafik
mineraller
tamamen
kloritleşmiş-karbonatlaşmış,
kısmen
silisleşmiş bir şekilde izlenmektedir. Kayacın boşlukları klorit, karbonat,
kenarları klorit ve ortası opaklaşmış biçimde veya kenarları opaklaşmış,
ortası ise karbonat minerallerince dolgulanmış biçimlerde görülmektedir.
Kayaç spilitik bazalt olarak isimlendirilmiştir.
E - 32
Hamur, yoğun olarak karbonatlaşmış, killeşmiş volkan camı ile
kriptokristalin taneler halinde olasılıkla serizitleşmiş feldispat çubukları,
kloritleşmiş-opaklaşmış mafik mineral parçaları ve çok ince taneli
saçınımlı opak minerallerden oluşmaktadır. Amfibol fenokristalleri
glomeroporfirik dokulu, yoğun olarak killeşmiş, kısmen karbonatlaşmış
ve kloritleşmiştir. Plajıyoklaz fenokristalleri az oranda killeşmiş ve
karbonatlaşmıştır. Opak mineraller amfibollerin kenar ve dilinim izleri
boyunca açığa çıkmış mineraller halinde ve mikrofenokristaller halinde
izlenmektedir. Kayaç volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 33
Kayaç E-32’ye benzemektedir. Hamur volkan camı ve saçılımlar halinde
bol miktarda opak mineralden oluşmuştur. Opak mineraller körfez
dokusu göstermektedir. Amfibol fenokristalleri glomeroporfirik dokulu,
karbonatlaşmış
kenar
ve
dilinim
izleri
boyunca
opaklaşmıştır.
Plajıyoklazlar özşekilsiz ve kenarlarından itibaren karbonatlaşmıştır.
Kayacı kateden bir karbonat damarı izlenmektedir. Kayaç volkanik
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
197
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 35
Hamur, killeşmiş, karbonatlaşmış, yer yer kloritleşmiş volkan camı
içerisinde yer alan ince taneli akma dokusu gösteren karbonatlaşmış
olasılıkla plajıyoklaz mikrolitleri, ince taneli saçınımlı opak mineraller
ve tamamen opaklaşmış mineral parçalarından oluşmaktadır. Hamurda
akma dokusu hakim olup, yer yer izlenen boşluklarda karbonat ve klorit
dolguları
gözlenmektedir.
karbonatlaşmış,
opaklaşmış
kısmen
Plajıyoklaz
epidotlaşmış
glomeroporfirik
dokulu
fenokristalleri
kristal
olarak
tamamen
kenarları
izlenmektedir.
boyunca
Mafik
mineraller az oranda ve kloritleşmiştir. Volkanik kayaç parçaları
kloritleşmiş, killeşmiş volkan camı ve içerisinde yer alan tamamen
ayrışmış (serizitleşmiş-killeşmiş-karbonatlaşmış) akma dokusu gösteren
plajıyoklaz mikrolitleri ile çok az oranda tamamen kloritleşmiş mafik
mineral fenokristallerinden oluşmkatadır. Kayacı kesen ikincil karbonat
damarcıkları ile yer yer yoğunlaşan opak mineraller izlenmektedir.
Kayaç kırıklı-parçalı bir yapıda olup, volkanosedimanter bir kayaç veya
volkanik kayaç parçalarının keskin sınırları (köşeli parçalar) nedeniyle
volkanik breş-volkanik tüf olarak isimlendirilmiştir.
E – 36
Hamur volkan camı ve plajıyoklaz mikrolitlerinden oluşmuştur. Volkan
camı kloritleşmiştir. İri taneli plajıyoklaz mikrolitleri ve volkanik kayaç
parçaları gözlenmektedir. Az miktarda epidotlaşma izlenmektedir. Kayaç
volkanik tüf-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 37
Hamur volkan camı ve plajıyoklaz mikrolitlerinden oluşmuştur. Volkan
camı kloritleşmiştir. İri taneli plajıyoklaz mikrolitleri ve volkanik kayaç
parçaları gözlenmektedir. Az miktarda epidotlaşma izlenmektedir. Kayaç
volkanik tüf-volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 39
Kayaç çeşitli volkanik kayaç parçaları ve kireçtaşı parçalarından
oluşmaktadır. Kayaç volkanik tüf-volkanik breş olarak isimlendirilmiştir.
198
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 40
Hamur, devitrifiye olmuş karbonatlaşmış, yer yer killeşmiş volkan camı
ile camın içerisinde az oranda karbonatlaşmış-serizitleşmiş plajıyoklaz
mikrolitleri ve ayrışmış opak mineral parçaları içermektedir. Plajıyoklaz
fenokristalleri yoğun olarak karbonatlaşmış, yer yer silisleşmiş,
epidotlaşmış
ve
killeşmiştir.
Mafik
mineraller
kloritleşmiş
ve
opaklaşmıştır. Volkanik kayaç parçaları: 3 şekilde gözlenmektedir. 1. tip
volkanik kayaç parçaları, genelde köşeli, az köşeli, orta-yuvarlak
biçimlidir. Bir bölümü tamamen mikrolitik doku gösteren killeşmiş,
kloritleşmiş volkanik cam içerisinde yer alan karbonatlaşmış akma
dokusu gösteren plajıyoklaz mikrolitlerinden oluşmaktadır. 2. Tip
volkanik kayaç parçaları, porfirik dokuda olup, hamur yoğun olarak
killeşmiş volkan camı içerisinde yer alan karbonatlaşmış, serizitleşmiş
akma dokulu plajıyoklaz mikrolitleri ile ince taneli karbonatlaşmış
kenarlarından
itibaren
opaklaşmış
oluşmaktadır.
Fenokristaller
mafik
tamamen
mineral
parçalarından
karbonatlaşmış-serisitleşmiş
plajıyoklaz ile kloritleşmiş, karbonatlaşmış mafik mineraller şeklindedir.
Ayrıca bol miktarda ince taneli saçınımlı opak mineraller izlenmektedir.
3. tip volkanik kayaç parçalarında, hamur tamamen kloritleşmiş olup,
konsantrik
halkalar
biçiminde
açığa
çıkmış
opak
mineraller
izlenmektedir. Ayrıca az oranda ince taneli serizitleşmiş, karbonatlaşmış
plajıyoklaz
mikrolitleri
karbonatlaşmış,
de
epidotlaşmış
gözlenmektedir.
plajıyoklazlar
ile
Fenokristaller
kloritleşmiş-
karbonatlaşmış reliktler halindeki piroksenlerdir.
Fenokristallere bakıldığında ise; plajıyoklaz fenokristalleri yoğun olarak
karbonatlaşmış, yer yer silisleşmiş, epidotlaşmış, ve killeşmiştir. Mafik
mineraller kloritleşmiş ve opaklaşmıştır. Kayaç genel olarak opak
minerallerce zengindir. Özellikle volkanik kayaç parçalarında açığa
çıkmış opak mineral oranı yüksektir. Kayaç volkanik breş olarak
isimlendirilmiştir.
199
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 41
Hamur, yoğun olarak karbonatlaşmış olup, çok az oranda plajıyoklaz
mikrolitleri,
volkanik
kayaç
parçaları
ve
opak
minerallerden
oluşmaktadır. Fenokristaller bir önceki breşik volkanik kayaca göre daha
az oranda olup, birkaç tane az oranda serizitleşmiş–killeşmiş plajıyolaz
fenokristali izlenmektedir. Volkanik kayaç parçalarında akma dokusu
gözlenmektedir. Kayaç, karbonatlaşmış-killeşmiş, yer yer opaklaşmış
volkanik cam içerisinde yeralan plajıyoklaz mikrolitleri ile ince taneli
karbonatlaşmış
mafik
minerallerden
oluşmaktadır.
Fenokristaller
oldukça temiz yüzeyli plajıyoklazlardır. Kayaç volkanik breş olarak
isimlendirilmiştir.
E – 44
Hamur, tamamen karbonatlaşmış, killeşmiş, yer yer silisleşmiştir. Kayaç
kolay
parçalanan bir yapıda ve
özellikte olup, aralarda karbonat
dolguları izlenmektedir. Kayaç volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 45
Hamur, devitrifiye olmuş, kısmen karbonatlaşmış volkan camı içerisinde
yer alan akma dokulu ince plajıyoklaz mikrolitleri ve karbonatlaşmış
mafik
mineral
parçaları
glomeroporfirik
dokulu
içermektedir.
serizitleşmiş,
Plajıyoklaz
killeşmiş,
fenokristalleri
yer
yer
mikrofenokristaller boyutunda izlenmektedir. Amfiboller yelpaze-fırça
yapılı tremolit-aktinolit türünde, kümecikler halinde gözlenmektedir.
Opak mineraller mafik minerallerin bol olduğu kesimlerde dissemine
halde izlenmektedir. Kayaçta çok az (birkaç tane) akma dokulu volkanik
kayaç parçası bulunmaktadır. Kayaç volkanik breş-volkanosedimanter
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 48
Hamur, devitrifiye olmuş, karbonatlaşmış, kısmen killeşmiş, az oranda
ayrışmış plajıyoklaz mikrolitleri, kloritleşmiş-karbonatlaşmış mafik
mineral parçaları içeren volkanik camdan oluşmaktadır. Plajıyoklaz
fenokristalleri yoğun olarak serizitleşmiş, killeşmiş, karbonatlaşmış
şekilde orta tane boylu yarıözşekilli olarak gözlenmektedir. Mafik
mineraller tamamen kloritleşmiştir. Opak mineraller az oranda saçınımlı
ince taneli yer yer kılcal damarlar halinde izlenmektedir. Kayaç volkanik
kayaç olarak isimlendirilmiştir.
200
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 51
Kayaç volkanik elemanlı kırıntılı bir kayaç olup, özellikle özşekilli
kuvarsların arasında karbonat oluşumları ve kloritler izlenmektedir.
Düzgün
kenarları
olmayan
özşekilsiz,
taşınmış
plajıyoklazlar,az
miktarda zirkon ve kayaç parçaları gözlenmektedir. Kayaç volkanikvolkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 52
Hamur, tamamen devitrifiye olmuş (yoğun olarak silisleşmiş, daha az
oranda karbonatlaşmış, kloritleşmiş ve killeşmiş) volkan camından
oluşmaktadır. Plajıyoklaz fenokristalleri ince-orta tane boylu ve yer yer
mikrofenokristaller halinde ve kısmen serizitleşmiştir. Opak mineraller
özellikle kloritleşmenin yaygın olduğu alanlarda ve yer yer saçınımlı
ince taneli biçimlerde izlenmektedir. Kayacın boşluklarında (çok az
boşluk) karbonatlaşma ve kloritleşme gözlenmektedir (E–48 türü bir
kayaçtır). Kayaç volkanik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 55
Hamur, kısmen devitrifiye olmuş, demiroksit-hidroksitlerce boyanmış
volkan camı içerisinde yeralan ince taneli çubuksu feldispat mikrolitleri,
tamamen karbonatlaşmış olasılıkla mafik mineral parçaları, çok az
biyotit ve yer yer saçınımlı, bazen de kümülenmiş opak minerallerden
oluşmaktadır (volkanik kayaç kısmı). Volkanik kayaç parçaları iri taneli
olup, olasılıkla taşınmış ve akma dokusu göstermektedir. Esas olarak
volkanik kayaç kısmında karbonatlaşma oldukça yaygın olup, yer yer
volkanik kayaç parçaları arasında karbonatlar bağlayıcı
görevi
yapmaktadır. Kayaçta tamamen volkanik kayaç görünümü veren bir
kısım ile, bu volkanik kayaç içerisinde yeralan diğer volkanik kayaç
çakıllarının izlendiği diğer bir kısım, yani hem volkanik hem de
volkanosedimanter kayaç özelliği birlikte gözlenmektedir.
201
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 61
Hamur, tamamen devitrifiye olmuş (serizitleşme yer yer oldukça yoğun)
volkan camı içerisinde yeralan yer yer akma dokusu gösteren ince taneli
plajıyoklaz mikrolitleri, karbonatlaşmış az oranda olasılıkla mafik
mineral parçaları, saçınımlı opak mineraller ve tali mineral olarak
turmalin içermektedir. Plajıyoklazlar fenokristal ve mikrofenokristaller
halinde serizitleşmiş, killeşmiş, çok az oranda epidotlaşmış özşekilsiz
birbiriyle girintili halde izlenmektedir. Mafik mineraller (piroksen)
karbonatlaşmış, opaklaşmış, kısmen kloritleşmiş ve az oranlarda
gözlenmektedir. Volkanik kayaç parçalarında ağırlıklı olarak volkan
camının yanısıra küçük taneli pajıyoklazlar ve kuvarslar izlenmektedir.
Kayaç volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 64
Hamur, bir önceki örneğe benzer karakterde olup, karbonatlaşmalar daha
yaygın olarak gözlenmektedir. Plajıyoklaz fenokristalleri ince taneli,
özşekilsiz çatlaklı ve birbirine kenetlenmiş, yaygın olarak serizitleşmiş
ve killeşmiştir. Volkanik kayaç parçaları çoğunlukla kloritleşmiş ve az
oranda izlenmektedir. Kayacın genelinde opaklaşma ve yer yer
demiroksitlerce boyanmalar kloritleşmeye eşlik etmektedir. Tali mineral
olarak kısmen damarcıklar veya küçük taneli diziler halinde turmalinler
gözlenmektedir.
Kayaç
volkanik-volkanosedimanter
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 72
Kayaç yoğun olarak devitrifiye olmuş hamur içerisinde yer alan akma
dokusu gösteren yoğun olarak silisleşmiş, killeşmiş, karbonatlaşmış
volkanik kayaç parçalarından oluşmaktadır. Kayacı kesen kloritleşmiş,
karbonatlaşmış damarcıklar ve saçınımlı opak mineraller yer almaktadır.
Piroksen fenokristalleri yarı özşekilli yoğun olarak kloritleşmiş,
karbonatlaşmış hem hamur içerisinde, hem de kayaç parçaları içinde
gözlenmektedir.
202
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 73
Hamur, devitrifiye olmuş yoğun olarak karbonatlaşmış, kısmen akma
dokusunun izlenebildiği ince plajıyoklaz mikrolitlerinden oluşmaktadır.
Plajıyoklaz fenokristalleri ince-orta taneli özşekilsiz ve yoğun olarak
karbonatlaşmıştır.
Piroksenler
az
oranda,
saçınımlı,
genellikle
kloritleşmeye eşlik eden topluluklar halinde izlenmektedir. Amfiboller
özşekilli, tamamen opaklaşmış, bazılarında kloritleşme ve karbonatlaşma
gözlenmektedir. Opak mineraller az oranda, saçınımlı, genellikle
kloritleşmeye eşlik eden topluluklar halinde izlenmektedir. Turmalin tali
mineral olarak gözlenmekte olup, özşekillidir. Kayaç volkanik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 76
Kayaç hemen hemen kriptokristalin tane boyutunda olup, yoğun olarak
karbonatlaşma, killeşme, silisleşme (?) izlenmektedir. İçerisinde az
oranda seviyeler halinde mikrotaneli feldispat parçaları ve kümeler
halinde lifsi-çubuksu beyaz mikalar yer almaktadır. Kayaç olasılıkla
kırık zonundan alınmış, öğütülmüş ve ilksel bileşimi izlenemeyen
durumdadır.
E – 78
Kayacın hamuru E-76’dan tanıdığımız ince taneli minerallerden
oluşmaktadır. Feldispatlar kısmen serizitleşmiş, yarıözşekilli-özşekilsiz,
çatlaklarından itibaren yer yer killeşmiş ve karbonatlaşmıştır. Piroksenler
az oranda, yarıözşekilli, yoğun olarak opaklaşmış ve karbonatlaşmıştır.
Kayaçta fenokristal oranı çok az olup, volkanik kayaca geçiş kayacıdır.
E – 83
Kayaçta iki farklı bölüm izlenmektedir. Kesitin bir hat ile ayrılmış
kısımlardan biri E-76’da tanımladığımız kriptokristalin kısım, diğeri ise
karbonatlaşmanın yaygın olduğu, yer yer silisleşmiş mafik mineral
damarlarıyla kesilmiş hamur içinde yeralan feldispat parçaları, kuvars,
kloritleşmiş mafik mineral parçaları, silisleşmiş kayaç parçaları,
kriptokristalin
kayaç
parçaları,
opaklaşmış
kayaç
parçalarından
oluşmaktadır. Kayaç volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
203
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E - 84
Hamur, yoğun olarak karbonatlaşmış, az oranda silisleşmiş, kısmen
killeşmiş kılcal opak damarlarla kesilmiş, yer yer dissemine opak
minerallerin izlendiği kriptokristalin bir özelliktedir. Hamur içerisinde;
akma dokusu gösteren yer yer yoğun olarak kloritleşmiş, killeşmiş
volkanik kayaç parçaları, tamamen silisleşmiş kayaç parçaları, kuvars,
serizitleşmiş, killeşmiş paljıyoklazlar, karbonatlaşmış-opaklaşmış mafik
mineral parçaları, mirmekitik dokulu muhtemel alkali feldispat parçaları
yer
almaktadır.
Kayaç
volkanosedimanter
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 86
Kayaç kriptokristalin tane boyundadır. Hamur, hemen hemen tamamen
serizitleşmiş (yer yer daha iri beyaz mika pulcukları gözlenmektedir), az
oranda karbonatlaşmış matriks içerisinde; feldispat parçaları, az oranda
ince taneli saçınımlı opak mineraller, tali mineral olarak sfen
içermektedir. Taşınmış bazı parçaların biraraya gelmesiyle oluşmuş bir
kayaç türüdür. Kayaç volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 138
E-86’ya benzeyen kayaçta iki farklı bölüm izlenmektedir. Birinci
bölümü; yoğun olarak karbonatlaşmış matriks içinde yeralan feldispat
parçaları, küçük taneli biyotitler, tali mineral olarak sfen ve saçınımlı
opak minerallerden oluşmaktadır. İkinci bölüm; çok ince taneli
silisleşmiş-karbonatlaşmış kısmen killeşmiş matriks içerisinde yeralan
diğer bölümden daha az oranda genelde mikrolitler halinde ayrışmış
feldispat parçaları, karbonatlaşmış mafik mineral parçaları ve ince taneli
saçınımlı opak mineraller içermektedir. Kayacı kesen ikincil karbonat
damarları iri kristalli kalsit ve bunlar etrafında izlenen tarak biçimli
radyal-ışınsal dizilimli olasılıkla amfibollerdir. Kayaç kaba silt boyu
malzemeden oluşmaktadır. Kayaç volkanosedimanter-sedimanter kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 139
Bir önceki örnekte gördüğümüz ince taneli bölüm ile yaklaşık aynı
bileşimde olan kayaçta yine aynı tür matriks görülmektedir. Tanesel
bileşim aynıdır. Kayaçta çok az oranda kuvars da izlenmektedir. Silt-kil
boyu malzemeden oluşmaktadır. Kayaç sedimanter kayaçtır.
204
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 89
Hamur, yoğun olarak serizitleşmiş ve kısmen karbonatlaşmıştır.
Biyotitler orta tane boyunda, çok az pleokroizma göstermekte olup, yer
yer kloritleşmiştir. Az miktarda ve küçük taneli piroksenler (ojitdiyopsit) izlenmektedir. İnce taneli ve saçınımlar halinde opak mineraller
gözlenmektedir. Kayaçta epidotlaşma yer yer yaygındır. Kayaç
volkanosedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 140
E-139’a benzeyen örnekte tane boyu biraz daha irileşmiştir. Yaklaşık
aynı bileşimde olan kayaçta yine aynı tür matriks görülmektedir. Tanesel
bileşim aynıdır. Kayaçta çok az oranda kuvars da izlenmektedir. Kayaç
kırıntılı sedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 142
Kayaçta iki bölüm izlenmektedir. Birinci bölüm; yoğun olarak
kloritleşmiş, killeşmiş hamur içerisinde bol miktarda feldispat parçaları,
ince taneli karbonatlaşmış mafik mineral parçaları, çok az oranda kuvars
ve saçınımlı opak minerallerden oluşmaktadır. İkinci bölüm, yoğun
olarak silisleşmiş, karbonatlaşmış hamur içinde yeralan epidotlaşmış
plajıyoklaz mineralleri, çok az kuvars ve bol miktarda opak mineral
izlerinin gözlendiği olasılıkla damar kayacı karakterindedir.
E – 92
Kayaç yoğun olarak karbonatlaşmış, kısmen killeşmiştir. Orta-ince taneli
olan kayacın hemen hemen tamamı ilksel bileşimini kaybetmiştir.
Kayacı kesen iri taneli kristallerden oluşmuş ikincil karbonat damarları
izlenmektedir. Opak mineraller oldukça iri taneli yer yer kataklazmaya
uğramış öz-yarı özşekilli biçimlerde izlenmektedir (pirit). Kayaç
volkanosedimanter-sedimanter kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 93 - a
Kayaç çok ince taneli karbonattan oluşmuştur. Karbonatların içerisinde
tamamen
karbonatlaşmış
olan
olasılıkla
piroksenlerin
dışında,
serpantinleşmiş piroksen mineralleri de belirgin olarak izlenmektedir.
Plajıyoklaz fenokristalleri bol miktarda gözlenmektedir. Opak mineraller
orta-küçük taneli ve saçınımlar şeklinde izlenmektedir. Kayacı kateden
ikincil karbonat damarları kalsitten oluşmakta olup, kalsit kristalleri yer
yer
tarak
yapısında
gözlenmektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
karbonatlaşmış ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
205
ve
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 93 - b Kayaçta serpantinleşme yoğun biçimde gözlenmekte olup, ilksel mineral
bileşimi tamamen kaybolmuştur. Ayrıca kayacı kesen damarlar halinde
yoğun
bir
karbonatlaşma
izlenmektedir.
Karbonatlaşma
opak
minerallerin etrafında ve serpantinleşmiş mafik minerallerin iç
kısımlarında yoğunlaşmıştır. Kayaç serpantinleşmiş ultramafik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
E – 94 - b
Kayaçta serpantinleşme yoğun biçimde gözlenmekte olup, ilksel mineral
bileşimi tamamen kaybolmuştur. Ayrıca yoğun olarak karbonatlaşma,
demiroksitlerce boyanma (kayacı kesen opak mineral damarları
boyunca) ve daha az oranda talklaşma izlenmektedir. Opak mineraller
serbest taneler halinde saçınımlı veya karbonatlaşmaya-talklaşmaya eşlik
eden damarcıklar halinde gözlenmektedir. Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 97
Kayaç serpantinleşmenin yaygın olduğu ve serpantinleşmeye bağlı
olarak
opak
minerallerin
izlendiği
ultramafik
bir
kayaçtır.
Serpantinleşme yer yer elek dokusu biçiminde izlenmektedir. Bu
oluşumların olivine bağlı serpantinleşmeler olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca reliktler halinde izlenen ortopiroksenler ve bunlara bağlı lifsi
oluşumlarda gözlenmektedir. Serpantinleşmenin dışında karbonatlaşma,
ikincil
karbonat
damarları,
opak
mineraller,
demiroksit
ve
demiroksitlerce boyanmalar izlenmektedir. Opak mineraller ince
taneliden-çok iri taneliye kadar değişen özşekilsiz saçınımlar halinde, yer
yer kümecikler oluşturmuş ve genellikle kataklastik etkiyle parçalanmış
(bazı bölgelerde ışınsal olarak parçalanmış ?) kütleler halinde
gözlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
206
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 100
Kayaçta yoğun biçimde elek dokusu izlenmektedir. Ortopiroksenler
kümeler halinde izlenen kısmen karbonatlaşmış, yer yer serpantinleşmiş
(bastitleşmiş) biçimde gözlenmektedir. Ortopiroksenlerde olasılıkla
talklaşma izlenmektedir. Piroksen kümelerine çok miktarda opak mineral
eşlik etmektedir. Opak mineraller ayrıca elek dokusunun hakim olduğu
kesimde kataklastik dokuda ve yer yer kayacı kesen damarlar halinde
görünmektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
kromitli
peridotit
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 101
Kayaçtaki mineraller çoktan aza doğru; opak mineraller, karbonat
oluşumları ve talk mineralleridir. Opak mineraller kayacın (kesitin) %5060’ını oluşturan iri ve birbirleriyle bağlantılı taneler, yer yer iri bireysel
taneler halinde, özşekilsiz parçalı bir şekilde gözlenmektedir. Karbonat
oluşumları kayaçtaki kırıklar-damarlar-çatlaklar boyunca yerleşmiş olup,
kayaçta yer yer
talklaşmış (profillit) piroksen izlenmektedir. Kayaç
cevherli ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E – 105
Kayaçta yoğun biçimde elek dokusu izlenmektedir. Kayacın hemen
hemen tamamı elek dokulu, yer yer karbonatlaşmış, kloritleşmiş
serpantin minerallerinden oluşmakta olup, içerisinde kümeler halinde
lifsi ortopiroksenler yer almaktadır. Opak mineraller küçük taneli
dissemine halde veya iri kataklastik dokuda gözlenmektedir. Kayaç
serpantinleşmiş ultramafik kayaç (harzburjit) olarak isimlendirilmiştir.
E – 109
Kayacın geneli serpantinleşmiş dunit görünümündedir. Kayaç elek
dokulu serpantin mineralleri, olivin reliktleri, ortopiroksen ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Karbonatlaşma izlenmektedir. Belirgin
taneler halinde gözlenen opak mineraller, çok seyrek olarak dağılmış,
orta tane boylu, yarıözşekilli (özşekilli kristalleri dörtgen şeklinde) ve az
oranlarda görülmektedir. Bir kısım opak mineral de olivinlerin
serpantinleşmesi sonuca açığa çıkmış damarlar şeklinde izlenmektedir.
Kayaç serpantinleşmiş dunit (serpantinit) olarak isimlendirilmiştir.
207
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 113
Kayaçta elek dokusu yoğun biçimde gözlenmektedir. Etkin olarak
serpantinleşme, daha az oranda opaklaşma ve kloritleşme izlenmektedir.
Ortopiroksenler karbonatlaşmış olup, kümeler halinde gözlenmektedir.
Opak mineraller kataklazma geçirmiş, çatlakları boyunca karbonatların
dolgulandığı iri taneli olanlar ile daha küçük taneli dissemine olanlar
şeklinde izlenmektedir. Kayacın bir kesiminde opak minerale eşlik eden
küçük taneli kümeler halinde karbonatlaşmış olasılıkla ortopiroksenler
gözlenmektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
ultramafik
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
E – 115
Örnek elek dokusunun hakim olduğu karbonatlaşmış, opaklaşmışkloritleşmiş ultramafik bir kayaçtır. Önceki örneklerdeki gibi reliktler
halinde
kısmen
karbonatlaşmış-serpantinleşmiş
ortopiroksenler
gözlenmektedir. Az oranda talklaşma da izlenmektedir. Opak mineraller
irili-ufaklı taneler halinde, iri taneli olanları parçalanmış ve kayacın kıırk
ve çatlaklarında daha yoğun olarak gözlenmektedir. Bir-iki tane
karbonatlaşmış klinopiroksen relikti de izlenmektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
E – 122
Kayaç, küçük taneli karbonatlaşmış, killeşmiş, ortalarından itibaren
opaklaşmış olasılıkla piroksenlerden oluşmaktadır. Az oranda reliktler
halinde
karbonatlaşmış,
killeşmiş,
opaklaşmış
iri
piroksenler
görülmektedir. Yoğun olarak küçük taneli dissemine opak mineral
oluşumları sözkonusu olup, küçük taneler halinde belli seviyeleri takip
eden opak mineral damarcıkları da izlenmektedir. Kayaç altere
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
208
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 127
Kayaçta serpantinleşme hakim şeklide gözlenmektedir. Bunun yanısıra
karbonatlaşma, opaklaşmalar da izlenmektedir. İki farklı tür ortopiroksen
gözlenmektedir. Bir kısmı büyük iri taneli, kısmen karbonatlaşmış,
kenarlarından itibaren amfibolleşmiş olanlardır. Diğerleri ise küçük
taneli opaklaşmış, killeşmiş olanlardır. Opak mineraller kataklazma
geçirmiş ve çatlaklardan itibaren karbonat minerallerince dolgulanmıştır.
Mafik mineraller kayacın çatlaklarında olasılıkla ikincil amfibollerin
eşlik ettiği damarcıklar halinde gözlenmektedir. Kayaç serpantinleşmiş
ultramafik kayaç olarak isimlendirilmiştir.
E - 134
Kayaçta çok büyük bir alanı kaplayan tamamen serpantinleşmiş, elek
dokusu kazanmış, yoğun olarak kloritleşmiş, kısmen opaklaşmış
olivinlerden oluşmaktadır. Çok az miktarda kenar kesimlerde veya
olivinle beraber ortopiroksen reliktleri gözlenmektedir. Opak mineraller
serpantinleşme ile olivinden açığa çıkan mineral oluşumları halinde,
kataklazma geçirmiş iri taneli biçimlerde, küçük taneli-özşekilli ikincil
oluşumlar
şeklinde
ve
kayacı
kesen
damarcıklar
biçiminde
izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
E - 137
Kayaçta genelde küçük taneli, karbonatlaşmış, killeşmiş, opaklaşmış
piroksenler görülmekte olup, ayrıca reliktler halinde kalmış iri taneli
kısmen serpantinleşmiş olasılıkla ortopiroksenler gözlenmektedir. Ayrıca
karbonatlaşma yaygın olup, talklaşmalar da (?) izlenmektedir. Opak
mineraller; serpantinleşmeye eşlik ederek açığa çıkmış mineral
oluşumları halinde, kayacı kesen kalın damarcıklar biçiminde ve
kataklazma geçirmiş iri taneler şeklinde yaygın olarak izlenmektedir.
Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y–1
Kayaçta karbonatlaşmış-killeşmiş mafik mineraller, lifsi serpantin
mineral parçaları, karbonatlaşmış klinopiroksenler ve uralitleşmeler
gözlenmektedir. Opak mineraller az oranda, yer yer özşekilsiz çok iri
taneler halinde bazende çok küçük kümecikler oluşturmuş bir şekilde
önemsiz oranlarda izlenmektedir. Kayaç ultramafik kayaç olarak
isimlendirilmiştir.
209
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y–2
Kayaçta karbonatlaşma oldukça yaygın olup, kısmen silisleşmeler,
limonitleşmeler ve serpantin mineral parçaları gözlenmektedir. Serpantin
mineral parçaları karbonatla birarada gözlenmekte olup, üzerinde
çizgiler şeklinde ve iskelet görüntüsünde opaklaşmalar belirgindir.
Kayacın kırık ve çatlakları karbonat minerallerince dolgulanmıştır. Opak
mineraller çok az oranda özşekilsiz-yarıözşekilli olarak saçınımlar
şeklinde izlenmektedir. Kayaç listvenit olarak isimlendirilmiştir.
Y–7
Kayaç Y–2 benzeridir.
Y–8
Kayaçta tamamen karbonat minerallerinden oluşan bir matriks içerisinde
(karbonat çok ince taneli mikrokristalin yapıda) iri taneli, özşekilsiz,
levhamsı, bol çatlaklı olivin, serpantin mineralleri ve klinopiroksenler
gözlenmektedir. Olivinlerin bulunduğu bölgede hem karbonatı hemde
olivinleri kesen ikincil karbonat damarları bulunmakta olup, bu
damarların çevresinde ince yer yer kalınlaşan sınırlar halinde serpantin
mineralleri gözlenmektedir. Kayacın bazı bölümlerinde yoğunlaşmış az
oranda klinopiroksen ve çok ince taneler halinde serpantine dönüşmüş
ortopiroksenler gözlenmiştir. Olivinlerin bir kısmı kesitin bir bölümünde
çatlaklarından itibaren tamamen serpantinleşmiştir. Kayaç bol karbonat
ve serpantin damarlı olup, serpantinleşmeye başlamış ultrabazik kayaç
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 11
Kayaç
serpantinleşmiş
ortopiroksenler
ve
opak
minerallerden
oluşmaktadır. Serpantin mineralleri kesitte tipik iri lifsel dokuda
gözlenmekte olup, renk çok açık sarı hafif yeşildir. Serpantin
mineralleirnce zengin bölgelerde opak mineraller lekeler şeklinde
(çamurumsu biçimde) ve serpantin mineral liflerini takiben ortaya
çıkmıştır. Diğer opak mineraller ise özşekilsiz-yarıözşekilli, orta tane
boylu
çok
seyrek
saçınımlar
halinde
gözlenmektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş ultrabazik kayaç (harzburjit) olarak isimlendirilmiştir.
210
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 16
Kayaç lifsi yapıda yer yerde elek dokulu olarak gözlenen serpantin
mineralleri, olivin kalıntıları, karbonat oluşumları ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Kayaç içerisinde çok az birikimler şeklinde dağılmış fakat
daha çok damar formunda gözlenen karbonat damarcıkları birbirine
paralel sistemler şeklinde dallanmış, ağımsı bir yapıda gözlenmektedir.
Opak mineraller sıkça dallanmış ince damarcıklar ve kayaçta az oranda
gözlenen orta tane boylu, yuvarlağımsı, yer yer parçalanmış (kataklastik
etki) taneler halinde izlenmektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 22
Kayaç; serpantin mineralleri, piroksen, olivin, tremolit ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Serpantin mineralleri bazı bölümlerde elek
dokusunda bazı bölümlerde ise geniş ve temiz yüzeyler şeklinde opak
mineral
aralarında
gözlenmektedir.
Serpantin
minerallerinin
bol
bulunduğu yerlerde küçük renksiz pulcuklar şeklinde talk minerali
gözlenmekte olup, bu mineraller opak mineral damarlarında damar
sınırları boyunca görülmektedir. Kayaçta oldukça bol oranda izlenen
tremolit cinsi amfiboller demetler şeklinde dizilmiş koyu sarımsıkahvemsi
renkte
izlenmekte
olup,
kayacın
yaklaşık
%50’sini
oluşturmuştur. Önceki kayaca göre daha bol ve sık olarak gözlenen opak
mineraller özellikle serpantin mineralleri ve talkla ilişkili olarak kalın
damarlar ve serpantini çevrelemiş irili-ufaklı yer yer parçalanmış
bazende birbirleriyle bağlantılı iri kütleler şeklinde görülmektedir. Kayaç
cevherleşmeye başlamış serpantinit (dunit) olarak isimlendirilmiştir.
Y – 23
Kayaç; bazı bölgelerde tamamen lifsi, bazı bölgelerde ise elek
dokusunda gözlenen serpantin mineralleri, çok az karbonat oluşumları ve
opak minerallerden oluşmaktadır. Serpantin mineralleri kesitin bir
bölümünde ince damarcıklar şeklinde de izlenebilmektedir. Opak
mineraller birbirine paralel yeralmış (yer yerde gelişigüzel yayılmış) kısa
çizgiler ve tam opaklaşmamış dairemsi görüntüler şeklinde gözlenmekte
olup, kayacın genelinde çok seyrek yarıözşekilli (özşekilli kristalleri
dörtgen şeklinde) orta tane boylu mineraller olarak izlenmektedir. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
211
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 25
Kayacın geneli tamamen serpantinleşmiş dunit görünümündedir.
Serpantinleşmenin
yanısıra
karbonatlaşmalar
ve
talklaşmalar
da
gözlenmektedir. Karbonat oluşumları daha çok birbirine paralel çok ince
damarcık sistemleri halinde yerleşmiştir. Talk minerali kayaç içerisine
homojen olarak yayılmış çok küçük tanecikler şeklinde gözlenmektedir.
Opak mineraller ise belirgin taneler halinde gözlenen, çok seyrek olarak
dağılmış, orta tane boylu, yarıözşekilli (özşekilli kristalleri dörtgen
şeklinde) ve az oranlarda görülmektedir. Kayacın bazı bölgelerinde ise
opak mineraller oluşumu tamamlanmamış lekeler-karartılar halinde
izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 27
Kayaç klinopiroksen, uralitleşmiş klinopiroksen, klorit (?) ve kalsiyumca
zengin plajıyoklazlardan oluşmaktadır. Klinopiroksenler levhamsı, tek
yöndeki dilinim izleri belirgin, hafif pleokroizmalı taneler halinde
izlenmekte olup, bu minerallerin arasında uralitleşerek kısmen veya
tamamen amfibole dönüşmüş kesimlerde gözlenmektedir. Klorit ise
kayaçta çok az oranda, tipik yeşil rengiyle ve kuvvetli pleokroizmasıyla
belirgin olup, piroksenlerle beraber izlenmektedir.Ayrıca kesitin bir
bölümünde damar şeklinde tremolit cinsi amfiboller de görülmektedir.
Opak
mineral
gözlenmemektedir.
Kayaç
klinopiroksenit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 30
Kayaç tamamen serpantinleşmiş kısmen uralitleşmiş, aktinolitleşmiş
bölümler ile ortopiroksen, olivin, klinopiroksen kalıntıları ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Olivin kayaçta çok iri kristaller halinde, bol
çatlaklı,
yer
yer
çatlaklarından
itibaren
serpantinleşmiş
olarak
izlenmektedir. Ortopiroksenler yer yer reliktler halinde, daha çok iri
taneli özşekilsiz ve az oranda gözlenmekte olup, bazılarında opak
mineral kapanımları da izlenmektedir. Serpantin mineralleri ise bolca
ortopiroksen ve olivin reliktleri bulundurmaktadır. Opak mineraller yer
yer kümecikler oluşturmuş, ince parçalanmış taneler halinde, özellikle
ortopiroksenlerin gözlendiği yerlerde yoğunlaşmış olarak görülmektedir.
Kayaç lerzolit olarak isimlendirilmiştir.
212
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 32
Kayaç tamamen serpantinleşmiş olup, az miktarda olivin kalıntısı,
karbonatlaşmalar, ince aktinolit damarcıkları ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Opak mineraller önceki örneğe göre belirgin şekilde
artmış, kesitin bir bölümünde parçalanmış iri taneler halinde olup, orta
tane boyutlu olanları ise kayaç geneline yayılmış, opaklaşmaları tam
olarak tamamlanmamış bir şekilde izlenmektedir. Kayaç serpantinit
olarak isimlendirilmiştir.
Y – 33
Kayaçta elek dokusu hakim olup, az miktarda olivin, çok az (1-2 tane)
serpantinleşmiş ortopiroksen kalıntısı, kısmen karbonatlaşmalar, çok az
amfibolleşme ve opak mineraller bulunmaktadır. Karbonatlaşmalar
özellikle serpantinleşmiş kısımlarda yeralıp çamurumsu bir renk ve
görüntüde gözlenmektedir. Amfibolleşmeler kayaçta yer yer kümecikler
oluşturmuş ince uzun agregatlar şeklinde olup, açık zümrüt yeşili renge
sahiptir.
Kayaçta
belirgin
opaklaşmalar
ve
opak
mineraller
izlenmektedir. Opaklaşmalar birbirine paralel dizilmiş damla şekilli
lekeler şeklinde görülmektedir. Opak mineraller ise kayaç içerisine
dağılmış iri ve özşekilsiz taneler halinde bulunmaktadır. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 34
Kayaç elek dokulu serpantin mineralleri, karbonat oluşumları ve opak
minerallerden
oluşmaktadır
(relikt
gözlenmiyor,
tamamen
serpantinleşmiş). Karbonat oluşumları kayaç içerisinde düzensiz
seviyeler halinde, yer yer damarcıklar şeklinde gözlenmektedir. Bir
önceki kesitte görülen opaklaşmalar bu kesitte tamamlanmıştır. Bu opak
mineraller kayaç içerisine düzensiz olarak saçılmış orta tane boylu,
özşekilsiz olup, çok seyrek olarak iri taneli olanları da izlenmektedir
(özşekilli kristaller yaklaşık dörtgen şeklinde). Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
213
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 36
Kayaç elek dokulu serpantin mineralleri, serpantinleşmiş piroksenler
(bastitleşme)
ve
opak
minerallerden
oluşmaktadır.
Kayaçta
karbonatlaşma ve talklaşma da izlenmektedir. Opak mineraller kayaç
içerisine düzensiz olarak saçılmış orta-iri tane boylu, özşekilsizyarıözşekilli şekilde gözlenmektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 38
Kayaç tamamen serpantinleşmiş olup, mükemmel bir elek dokusu
sergilemektedir. Talk ve karbonat mineralleri de kayacı oluşturan diğer
minerallerdir. Talk minerali özellikle kesitin kenar kısımlarında belirgin
pulsu agregatlar şeklinde izlenmektedir. Kayaçta opak mineral oranı
artmıştır. Koyu kahve-siyah renkte olan bu mineraller serpantinleşme
sonucu açığa çıkan özşekilsiz orta tane boylu minerallerdir. İri opak
mineraller ise seyrek olarak dağılmış, parçalanmış bir şekilde
izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 49
Kayaçta yaklaşık %70 oranında opak mineraller gözlenmekte olup, diğer
mineraller serpantin mineralleri, tremolit, kalsit, piroksen ve talktır.
Opak mineraller oldukça iri çatlaklı ve parçalanmış bir görünüm
sunmaktadır. Kayaçta gözlenen diğer mineraller, opak mineral aralarını
doldurur biçimde iri kristalli yer yer ince çubuklar şeklinde (sfeluritik)
kalsit, genelikle karbonat oluşumlarıyla birarada bazende kayaç içerisine
düzensiz olarak yayılmış talk, ince taneli serpantin mineralleri, tremolit
ve piroksenlerdir. Kayaç cevherli serpantinittir.
Y – 56
Kayaç; serpantin mineralleri, karbonat oluşumları, talk ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Karbonatlaşmalar kayaç geneline homojen
olarak yayılmış bazı bölgelerde ise ince damarcıklar şeklinde izlenmekte
olup, yer yer opak mineral kapanımları da içermektedir. Talk mineralleri
kayaç içine az oranda bireysel olarak dağılmış levhamsı, yer yer iri
taneler halinde yarıözşekilli-özşekilsiz olarak izlenmektedir. Opak
mineraller yer yer kümeler oluşturmuş çoğunlukla kayaç geneline
yayılmış irili-ufaklı, kataklastik etkiyle parçalanıp dağılmış taneler
halinde gözlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
214
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 61
Kayaç tipik elek dokulu serpantin mineralleri, karbonat oluşumları, talk
ve opak minerallerden oluşmaktadır. Kayaçta yaklaşık %40 oranında
karbonatlaşmalar izlenmekte olup, yer yer iri kristaller, yer yer de kalın
damarcıklar oluşturan karbonatlaşmalar çamurumsu bir görünüm
sergilemektedir. Talk az oranda küçük-orta tane boylu, özşekilsizyarıözşekilli olarak bulunmaktadır. Opak mineraller çoğunlukla ince ve
dallanmış birbirinden kopuk parçacıklar halinde gözlenirken bir kısmı da
karbonat damarlarının duvarlarında dizilerek yoğunlaşmıştır. Kayaç
karbonatlaşmış-serpantinleşmiş
ultrabazik
kayaç
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 69
Elek dokulu serpantin mineralleri kayacın bir bölümünde belirgin olarak
karbonatlaşmış olup, bu bölümde opak mineraller yoğunlaşmıştır.
Karbonatlaşmalar yer yer ince damarcıklar şeklinde de izlenmektedir.
Talk yine az oranda, dilinim izleri belirgin küçük–orta tane boyutludur.
Opak mineraller genellikle küçük nadiren iri taneler halinde parçalanmış
ve
saçılmış
olarak
izlenmektedir.
Kayaç
serpantinit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 71
Kayaç; serpantin mineralleri, olivin reliktleri, tremolit ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Kayaçta çok ince olan mikrodamarcıklar,
renksiz, tane sınırları belirsiz olan minerallerden oluşup, bunlar tremolit
cinsi amfiboller olarak değerlendirilmiştir. Bu mineraller damar boyunca
yer yer opak minerallere geçiş göstermektedir. Çok ince kılcal damarlar
şeklinde opak mineral damarları da gözlenmektedir. Opak mineraller yer
yer yoğunlaşmış parçalı görünümdeki iri taneler şeklinde az oranda da
kayaç içerisine gelişigüzel yayılmış özşekilsiz küçük-orta tane boyuna
sahip mineraller şeklinde izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
215
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 74
Kayaç elek dokulu serpantin mineralleri, karbonat oluşumları ve opak
minerallerden
oluşmaktadır.
Kayacı
kateden
karbonat
damarları
izlenmektedir. Opak mineraller kayaç içerisine düzensiz olarak saçılmış
orta-iri tane boylu, özşekilsiz-yarıözşekilli ve damarlar şekilde
gözlenmektedir.
Kayaç
serpantinleşmiş
peridotit
olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 79
Kayaç genel olarak çok ince (mikrokristalin) taneli minerallerden
oluşmaktadır. Bu mineraller olasılıkla piroksen, epidot, amfibol ve
karbonat oluşumlarıdır. Amfiboller, küçük taneli, özşekilsiz, kuvvetli
pleokroizma sergilemekte olup, kesitin bazı bölümlerinde çok daha
küçük taneler halinde bolca izlenmektedir. Amfibollerin aralarında
renksiz, yüksek rölyefli, özşekilsiz çok küçük taneli mineraller olasılıkla
piroksenlerdir. Karbonat oluşumları az oranlarda vardır. Kayaçta bol
oranda renksiz bir mineralle (?) dolgulanmış damarcıklar izlenmektedir.
Opak mineral gözlenmemektedir.
Y – 86
Kayaçta serpantin, kalsedon (?) ve opak mineraller hakim minerallerdir.
Kalsedon (?), renksiz, temiz yüzeyli, özşekilsiz, yer yer iri taneli ve
belirgin olarak dalgalı sönme göstermekte olup, daha çok opak
minerallerle birarada izlenmektedir. Opak mineraller özellikle kesitin bir
bölümünde göz yapısı şeklinde yoğun olarak görülmekte olup, diğer
opaklar ise ince ve orta tane boylu yer yer damarcıklar şeklinde
izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 87
İnce taneli minerallerden oluşan kayaçta feldispat, klinopiroksen,
kahverengi biyotit ve sfen mineralleri izlenmektedir. Biyotit kayaçta
özşekilsiz çok küçük-küçük taneli, levhamsı şekilde gözlenmektedir.
Klinopiroksenler, biyotite göre daha az oranda olup, yarıözşekilli, uzun
levhasal, rölyefleri yüksek ve çatlaklı bir yapı sergilemektedir.
Feldispatlar ise ince-iri taneliye kadar değişen boyutlarda olup biyotit
kapanımları içermektedir. Kesitte az oranda biyotitler üzerinde
opazitleşmeler belirgindir. Opak mineral izlenmemektedir.
216
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 88
Kayaçta çoğunlukla mika grubu mineraller (uvarovit+muskovit)
gözlenmekte olup, piroksen/amfibol gözlenen diğer minerallerdir.
Mikalar çok küçük–küçük tane boylu ,(kesitin kenarında nadiren orta
tane boyuna sahip) karışık ve düzgün olamayan levhamsı agregatlar
halinde özşekilsiz ve kahverengi pleokroizma sergileyen mineraller
olarak
hemen
hemen
kayacın
tamamını
oluşturmaktadır.
Piroksen/amfibol mika minerallerinin aralarında, az oranda küçük tane
boylu, hafif pleokroizmalı ve levhamsı halde gözlenmektedir. Kayaçta
opak mineraller çok az oranda küçük-özşekilsiz ve seyrek yayılımlı
olarak izlenmektedir.
Y – 90
Kayaç serpantin mineralleri, karbonat oluşumları ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Serpantin mineralleri kayaçta tamamen elek dokusu
sergilemektedir. Kesitin bir bölümünde ince bir karbonat damarcığı
gözlenmektedir. Kayaçta az oranda izlenebilen opak mineraller küçükorta tane boyunda yer yer kataklastik etkiyle çatlamış, parçalanmış,
özşekilsiz mineraller halinde izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 92
Kayaç; biyotit, plajıyoklaz, klinopiroksen, hidrogranat (?) ve skapolit (?)
ten oluşmaktadır. Bozunmuş olarak izlenen biyotitler yarıözşekilliözşekilsiz küçük ve orta tane boyunda yer yer opazitleşmiş olarak
izlenmektedir. Klinopiroksenler yüksek rölyefli, özşekilsiz, yer yer
biyotit kapanımları içeren küçük-orta tane boylu olarak gözlenmektedir.
217
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 95
Kayaç serpantin mineralleri, karbonat oluşumları, çok az talk/muskovit,
yeşil
pleokroizmalı
amfibol
ve
ikincil
mika
minerallerinden
oluşmaktadır. Serpantin mineralleri çoğunlukla karbonatlaşmış ve
silisleşmiş olduğundan kalıntılar şeklinde gözlenmektedir. Karbonat ince
ve kalın damarlar halinde opak mineral aralarını doldurur biçimde bolca
izlenmektedir. Mika grubu mineralleri (ya da talk ?) ise genellikle
renksiz, bazı opağımsı çizgisellikleri boyunca pleokroizma gösteren çok
küçük-küçük-orta tane boylu uzun levhamsı kristaller halinde ve yarı
özşekilli olarak görülmektedir. Opak mineraller oldukça fazla oranda iri
çatlaklı, yer yer parçalanmış kütleler halinde izlenmekte olup, özellikle
karbonatlaşmış ve silisleşmiş bölgelerde yoğunlaşmış ve yer yer
karbonat damarlarıyla katedilmişlerdir. Kayaç bol cevherli ultrabazik bir
kayaç (serpantinit) olarak isimlendirilmiştir.
Y – 99
Kayaç serpantin mineralleri, çok az mika/talk ve opak minerallerden
oluşmaktadır. Serpantin mineralleri kafes yapısında izlenmekte olup, bu
yapı ortopiroksenlerin bozunmasıyla oluşmuştur. Mika/talk az oranda ve
çok ince pulcuklar şeklinde görülmektedir. Opak mineraller irili-ufaklı
parçalanmış, genellikle özşekilsiz çok nadir izlenen yarıözşekilli
kristalleri kare ya da altıgen bir form gösterebilen şekilde izlenmekte
olup, gözler şeklinde de opak mineral oluşumları vardır. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 102
Kayaç serpantin mineralleri, talk ve opak minerallerden oluşmaktadır.
Serpantin mineralleri kayacın bir bölümünde elek dokulu bir bölümünde
de kafes yapısı şeklinde izlenmekte olup, özellikle kafes yapısı
sergileyen kısmında silisleşmeler (?) belirgindir. Opak mineraller biraz
fazla oranda küçük-orta iri tane boylarında izlenmekte olup, iri olanları
birbirleriyle bağlantılı bir doğrultu boyunca sıralanmış çatlaklı ve yer
yerde parçalanmış bir şekilde görülmektedir. İri opak minerallerin
aralarında silisleşmeler (?) ve talklaşmalar daha fazla oranda
gözlenmektedir. Bunun yanısıra yine gözler şeklindeki opak mineral
oluşumlarına da sıkça rastlanmaktadır. Kayaç serpantinittir.
218
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 107
Kayaçta tamamen mafik karakterdeki mineraller gözlenmekte olup,
bunlar ortopiroksen, mika grubu mineraller, az oranda klorit, karbonat
oluşumları, feldispat, klinopiroksen ve opak minerallerdir. Ortopiroksen
ve klinopiroksen genellikle altere olmuş dağılmış, parçalanmış, daha az
altere olanları orta taneli, bazıları ışınsal dizilimli renksiz mineraller
halinde izlenmektedir. Mikalar ise özşekilsiz-yarıözşekilli, küçük tane
boylu
hafif
levhamsı
görünümde
olup,
kuvvetli
pleokroizma
sergilemektedir. Klorit ise çok az oranda izlenmekte olup, küçük ve
levhamsı mineraller halinde belirgin yeşil renkte görülmektedir. Kayaçta
karbonat oluşumları az oranda olup, sadece kesitin bir bölümünde
bozunma ürünü olarak piroksen ve biyotitlerle beraber izlenmektedir.
Kayaçta opak mineraller küçük ve özşekilsiz taneler halinde saçınımlar
şeklinde gözlenmektedir.
Y – 108
Kayaç serpantin mineralleri ve özşekilli küçük yeşil taneler halindeki
piroksen (?)/spinel (?) minerallerinden oluşmaktadır. Kayaçta üç tip opak
mineraller gözlenmektedir. Birincisi oluşumu tamamlanmış, kayaç
içinde çok küçük-küçük-orta ve iri taneler halinde özşekilsiz, çatlamış,
parçalanmış bir şekilde izlenmektedir. İkinci tipi ise oluşumu tam olarak
tamamlanmamış ve kahvemsi siyahımsı renkte, bulutumsu bir görüntüde
gözlenmektedir. Opak minerallerin üçüncü tip oluşumu gözler şeklindeki
karartılardır (henüz yeni oluşmaya başlamış). Kayaç serpantinit olarak
isimlendirilmiştir.
Y – 110
Kayaç serpantin mineralleri, amfibol (piroksen ?), klorit, biyotit ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Serpantin mineralleri çok küçük taneli ve
elek dokusunda izlenmektedir. Amfibol olasılıkla tremolit cinsi olup,
yarıözşekill-özşekilsiz, bir damar boyunca sıralanmış bir şekilde
gözlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
219
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 114
Kayaçta serpantin mineralleri, silis (?) damarları, amfibol damarları,
klorit (?), opak mineraller damarları izlenebilen oluşumlardır. Opak
mineraller
özellikle
amfibol
damarlarında
görülmektedir.
Yarı
biyotitleşmiş amfiboller üzerindeki opak mineral kapanımları küçük-orta
tane boylu gelişigüzel saçılmış mineraller halinde izlenmektedir.
Amfibol damarları ise birbirini kesen ince ve orta kalınlıktaki damarlar
şeklinde olup, buralarda aynı zamanda opak mineral oluşumları da
gözlenmektedir. Amfibol damarlarının devamı tamamen opak mineral
oluşumlarından meydana gelmektedir. Kayaç serpantinittir.
Y – 120
Kayaç, serpantin mineralleri, küçük taneli yeşil renkli mineraller: spinel
(?)/piroksen-amfibol (?)/fuksit (?) ve opak minerallerden oluşmaktadır.
Serpantin mineralleri lifsi dokuda olup, ortopiroksenlerin bozulması ile
oluşmuştur. Kayaçta opak mineraller orta-iri taneli, özşekilsiz, çatlaklı,
bir kısmı çok kısa ve ince kesik damarlar halinde, bir kısmı da gözler
halinde izlenmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
Y – 128
Kayaç serpantin mineralleri, yeşil renkli mineral damarları, talk ve opak
minerallerden oluşmaktadır. Serpantin mineralleri lifsi yapıda izlenmekte
olup, bu lifleri gelişigüzel kesen birçok mikrodamarcık ağları
bulunmaktadır. Bu damarcıklar genellikle kenarlarda renksiz mineraller
silis oluşumları (?), ortada ise yeşilimsi kahverengi renkte kuvvetli
pleokroizma gösteren bir mineralden oluşmaktadır. Bu damarcıkların
bazı yerlerinde ise bu iki mineral birbiriyle karışık şekilde yeralmaktadır.
Kayaçta çok az oranda ince talk (?) minerali gözlenmekte olup, bu
mineraller
yukarıda
bahsedilen
damarcıklarala
bağlantılı
olarak
yeralmaktadır. Opak mineraller yine mikrodamarcıklarla bağlantılı
(ilişkili) olup, çok seyrek yayılımlı orta tane büyüklüğüne sahip, yarı
özşekilli olarak izlenmekte olup, yer yer kayaçta gözler şeklinde de
görülmektedir. Kayaç serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
220
EK 3 Sondaj karot örneklerinin mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 133
Kayaçta serpantin mineralleri, az miktarda karbonat oluşumları, killeşme
ve opak mineraller gözlenmektedir. Serpantin mineralleri kayacın büyük
bir kısmını oluşturmuş ve bu mineraller yer yer elek dokulu (çoğunlukla)
yer yer kafesimsi bir yapıda izlenmektedir. Elek dokulu kısımlarda az
oranda olivin reliktleri bulunmaktadır. Kayaçta özellikle kafes yapılı
serpantin
minerallerinin
gözlendiği
yerlerde
belirgin
olarak
karbonatlaşmalar görülmektedir. Opak mineraller küçük-orta-iri tane
boylu, özellikle iri olanları bol çatlaklı ve yer yerde parçalanmış
özşekilsiz mineraller halinde, küçük taneli olanları kayaç içerisine
gelişigüzel yayılmış özşekilsiz-yarıözşekilli olarak bolca izlenmektedir.
Kayaç içerisindeki gözler şeklindeki oluşumlar ise hemen hemen
oluşumu tamamlanmış opak mineral görünümü sunmaktır. Kayaç
serpantinit olarak isimlendirilmiştir.
221
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları
L-95 örneğine ait difraktogram
L-112-a örneğine ait difraktogram
222
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
L-112-b örneğine ait difraktogram
E-24 örneğine ait difraktogram
223
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
E-30 örneğine ait difraktogram
E-35 örneğine ait difraktogram
224
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
E-48 örneğine ait difraktogram
E-51 örneğine ait difraktogram
225
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
E-61 örneğine ait difraktogram
E-95 örneğine ait difraktogram
226
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
E-99 örneğine ait difraktogram
E-102-b örneğine ait difraktogram
227
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
Y-23 örneğine ait difraktogram
Y-50 örneğine ait difraktogram
228
EK 4 Sondaj karot örneklerinin XRD tanımlamaları (devam)
Y-86 örneğine ait difraktogram
229
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları
L-98 örneğine ait Raman spektrometre verileri aşağıdaki şekilde görülmektedir.
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
DİYOPSİT
230
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
İLMENİT
231
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
E-19-a örneğine ait Raman spektrometre verileri aşağıdaki şekilde görülmektedir.
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
ANORTİT
232
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
EPİDOT
233
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
E-21 örneğine ait Raman spektrometre verileri aşağıdaki şekilde görülmektedir.
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
LABRADOR
234
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
E-22 örneğine ait Raman spektrometre verileri aşağıdaki şekilde görülmektedir.
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
HEMATİT
235
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
MANYEZİT
236
EK 5 Sondaj karot örneklerinin Raman Spektrometresi tanımlamaları (devam)
Y-88 örneğine ait Raman spektrometre verileri aşağıdaki şekilde görülmektedir.
a) Raman Görüntüsü
b) Raman
Spektrumu
c)
Ölçülen pik
Referans pik
TALK
237
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları
Örnek No
L – 80 - b
Tanımlama
Örnek; pirotin, pirit, pentlandit, kübanit, kalkopirit, makinavit, kromit,
manyetit, krom- spinel, spekülarit, viyolarit, hematit, olivin, serpantin,
talk ve dolomit içermektedir. Pirotin; kenetli, ince taneli, yer yer
hekzagonal şekli belirgin, bazen damar dolgusu şeklinde olup, içinde
iskelet şeklinde dilinimli pirit, çok iri taneli (1,5-2 mm) pentlandit ve
ince taneli kalkopiriti kapanım olarak bulundurmaktadır. Kübanit
{jeolojik termometre (300-350°C)} kalkopirit ile birlikte büyümüş ve
çok güzel lamelli yapı sergilemektedir. Pentlandit yer yer viyolarite
dönüşmüş ve çatlaklarında makinavit oluşumları barındırmaktadır.
Kromit
kenarları
boyunca
krom-spinel
ve
manyetit
tarafından
ornatılmıştır. Spekülarit genelllikle olivinin çatlaklarını doldurur biçimde
olup, pirit ve pirotin tarafından ornatıldığı için çok ince kalıntılar
şeklinde izlenmektedir. Hematit ise pirotin ve serpantini kesen çok genç
damarcıklar halinde yeralmaktadır. Olivin; çatlaklarında spekülarit,
kromit ve manyetit içermektedir. Kayaç serpantinleşerek elek dokusu
görünümü kazanmıştır. Örneğin bir bölümünde oldukça yaygın
talklaşmalar izlenmektedir.
L - 81
Örnek; manyetit, yer yer limonitleşmiş pirit, makinavit ve pentlandit
içermektedir. Az miktarda hematit de gözlenmektedir. Kromit kenarları
boyunca
krom
spinel
ve
manyetit
tarafından
ornatılmıştır.
Pentlanditlerin bir kısmı kırık ve çatlaklarından itibaren viyolarite
dönüşmüştür.
L - 90
Örnek manyetit, kromit, krom spinel reliktleri, makinavit, pirit ve
pentlanditten oluşmaktadır. Manyetitlerin bir kısmı kromitten döünşmüş
olup, içinde kromit reliktleri barındırmaktadır. Manyetitlerin bir kısmı da
mineral
sınırlarında
kırık-çatlaklar
boyunca
dizilmiştir.
Gang
minerallerini çevreleyen çok ince taneli manyetitler de izlenmektedir.
Pentlanditin
kırk-çatlaklarında
kataklastik dokuda gözlenmektedir.
238
makinavit
görülmektedir.
Piritler
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
L - 91
Örnek; kromit, pirit, manyetit, pentlandit, makinavit ve olivin
içermektedir. Pirit, bol miktarda, özşekilsiz ve manyetit çatlaklarını
doldurur biçimde izlenmektedir.
Manyetit
genellikle çatlaklarda
saçınımlar halinde gözlenmekte olup, oluşum sırasına göre kromitten
genç piritten yaşlıdır. Örnekte pentlandit ve makinavit mineralleri de
izlenmekte olup, pentlandit yer yer viyolarite dönüşmüştür. Pirit
mineralince oldukça zengin olan örnekte gang minerali olan olivin
adacıklar şeklindeki kalıntılar halinde görülmektedir. Kromit genellikle
manyetite dönüşerek kalıntılar şeklinde izlenmektedir.
L - 96
Örnek; manyetit, kromit, krom spinel, hematit (?), makinavit, pirotin ve
pentlandit içermektedir. Manyetitlerin bir kısmı kromitin çevresinde
dönüşüm ürünü şeklinde, bir kısmı da serpantinleşme sonucu ortaya
çıkmış mineraller halindedir. Ayrıca örnek içinde damarcıklar şeklinde
de izlenmektedir. Kromit, sınırlarından itibaren krom spinel ve manyetite
dönüşmüş iri kromitler şeklindedir. Makinavit genellikle talk ile birlikte
büyümüş ve bu mineralin aralarını doldurur biçimde yeralmıştır. Pirotin
ve pentlandit az oranda, genellikle kataklastik dokuda ve orta
büyüklükteki taneler halinde gözlenmektedir. Örnek; cevher mineralleri
açısından zengin olup, yaygın olarak görülen talk minerallerinin arasında
manyetit, hematit (?) ve makinavit mineralleri belirgin olarak
izlenmektedir.
239
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 100 - b
Örnek; manyetit, kromit, makinavit, pirit, pirotin, pentlandit ve lineyit
içermektedir. Manyetitlerin tane boyutu 1 mm2’ye kadar ulaşmış olup,
hacimsel olarak örneğin %35-40’ını oluşturmaktadır. Manyetitlerin bir
kısmı hidrotermal damarlar biçiminde izlenmektedir. Bir kısmı da
kromitlerden türemiştir. Manyetitler yarı öz-özşekilsiz olup, zayıf
kataklastik
etki
yansıtmaktadır.
Kromit
genellikle
manyetite
dönüştüğünden kalıntılar şeklinde izlenmektedir. Makinavit genellikle
olivin ya da piroksenlerin çekirdeklerinde gözlenmektedir. Pirit az
oranda ve manyetit ile birlikte kenetlenmiş şekilde görülmektedir.
Pirotinler çoğunlukla oksitlenerek limonite, pentlanditler ise lineyite
dönüşmüştür. Örnekte serpantin ve talk gibi gang mineralleri de
izlenmektedir.
L – 103
Örnek; manyetit, kromit, krom spinel, makinavit, serpantin mineralleri
ve talk içermektedir. Manyetit saçınımlar halinde olup, içinde kromit ve
krom spinel reliktleri bulunmaktadır. Makinavit ince taneli oluşumlar
halinde az oranda izlenmektedir. Örnek genelinde serpantin mineralleri
ve talklaşmalar da görülmektedir.
L – 104
Örnek kromit, manyetit, makinavit, pirit ve pentlandit içermektedir.
Manyetit saçınımlar halinde olup, içinde kromit ve krom spinel reliktleri
bulunmaktadır. Makinavit az oranda ve ince taneli oluşumlar halinde
görülmektedir.
L – 105
Örnek manyetit, az miktarda pirit, eser miktarda molibdenit ve makinavit
içermektedir. Manyetitler, özşekilsiz ve iskelet şeklinde olup, içinde
kromit, krom spinel artıkları görülmektedir. Çok ince taneli manyetitler
ise serpantin mineralleri içinde dağılmış taneler halinde izlenmektedir.
Molibdenit eser miktarda gözlenmekte olup, levhamsı ve pleokroizması
yüksek
şekilde
izlenmektedir.
Gang
submikroskobik makinavitler görülmektedir.
240
minerallerinin
çevresinde
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 106
Örnek; manyetit, kromit, krom spinel, pentlandit, makinavit, serpantin
mineralleri ve talk içermektedir. Manyetitler özşekilsiz, kenetli, en
büyük taneleri 0,2-0,3 mm büyüklüğünde ve kataklastik dokuda
izlenmektedir. Makinavitler ince taneli bazen damarcıklar şeklinde bazen
de serpantin mineralleri ile talk
arasında yaprağımsı dokuda
gözlenmektedir. Özellikle talk içindeki makinavit oluşumları belirgin
olarak izlenebilmektedir. Kromit, krom spinel ve pentlandit az oranda
özellikle de kromit ve krom spinel kalıntılar şeklinde görülmektedir.
Örnekte;
serpantin
mineralleri
ve
talklaşmalar
başlıca
gang
oluşumlarıdır.
L – 107
Örnek kromit, krom spinel, manyetit, eser miktarda pentlandit, pirit ve
makinavit içermektedir. Kromit ve krom spinel kalıntılar şeklinde
izlenmektedir. Manyetitler özşekilsiz ve iskelet şeklinde olup, içinde
kromit ve krom spinel artıkları görülmektedir. Serpantinleşme sonucu
açığa çıkan manyetit taneleri çok ince taneli izlenmektedir. Olivinlerin
çatlaklarında da manyetitler görülmektedir. Pentlanditler çatlaklı yapıda
olup, üzerlerinde çok ince taneli makinavitler gözlenmektedir.
L – 109
Örnek; manyetit, kromit, krom spinel, pentlandit, viyolorit, serpantin
mineralleri, talk ve limonit içermektedir. Manyetitler, özşekilsiz ve
iskelet şeklinde olup, içinde kromit, krom spinel artıkları görülmektedir.
Çok ince taneli manyetitler ise serpantin mineralleri içinde dağılmış
taneler halindedir. Makinavitler ince taneli, yer yer damarcıklar şeklinde
izlenmektedir. Pentlanditler ince ve iri taneler halinde, bazı bölümleri
viyolarite dönüşüm göstermiş biçimlerde ve genellikle etrafı limonit
tarafından çevrilmiş şekilde gözlenmektedir. Yer yer uzunluğu 1 mm’yi
bulan pentlandit oluşumları da izlenmektedir.
L – 112 - a
Örnek bol miktarda manyetit, pirotin ve pirit içermektedir. Manyetitler
gang
minerallerinin
çevresinde
ince
taneli
saçınımlar
görülmektedir. Pirotinlerin içinde pirit izlenmektedir.
241
şeklinde
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
L – 112 - b
Örnek çoktan aza doğru molibdenit, pirit, eser miktarda kalkopirit
içermektedir. Molibdenit mineralleri çubuk şekilli olup, en büyük tane
boyu 50 mm’dir. Piritler yarıözşekilli taneler halinde izlenmektedir.
Kalkopirit ince taneli olup, kesitte eser miktarda gözlenmektedir.
Psedomorf şekilli pirit taneleri de görülmektedir.
E – 15
Örnek çoktan aza doğru rutil, manyetit ve hematit içermektedir. Rutiller
özşekilsiz taneler halinde mineral sınırlarında ve içlerinde izlenmektedir.
Hematitler özşekilsiz, serbest taneler halinde bazen de manyetit ile
kenetli
şekilde
görülmektedir.
Bazı
manyetitlerde
martitleşme
izlenmektedir. Örnekte bazı mineral oluşumları içinde çok ince taneli
manyetit ve hematitler saçınımlar şeklinde gözlenmektedir.
E – 24
Örnekte bir parça içerisinde çok ince taneli submikroskobik boyutlarda
saçınımlı hematitler ile demir oksit boyamaları izlenmektedir. Örnek
pirit de içermektedir.
E – 94 - b
Örnek; kromit, krom spinel, pirit, kalkopirit, milerit, makinavit ve pirotin
içermektedir.
Kromit;
kataklastik
dokuda,
parçalanmış,
kısmen
manyetite ve krom spinele dönüşmüştür. Bazen özşekilli taneleri de
gözlenmektedir. Aksesuvar kromitlerin tane büyüklkleri yaklaşık 200
mikronun
altında
olup,
çatlaklarda
sülfitli
mineral
dolguları
izlenmektedir. Pirit, kalkopirit ve milerit karbonat damarı içinde ince
taneli, öz-yarı özşekilli mineraller halinde görülmektedir. Makinavitler
çoğunlukla özşekilsiz ince taneler ve damarcıklar şeklinde izlenmektedir.
Pirotinler çok ince taneli ve iskelet şekilli olup, karbonat mineralleri ile
beraber
büyümüştür.
Karbonat
mineralleri
genellikle
damarlar
şeklindedir. Damarlarda karbonat minerallerine sülfitli mineraller (pirit,
kalkopirit ve milerit) eşlik etmektedir. Çok ince sülfitli taneler iskelet
şeklinde olup, tanımlanmaları oldukça zordur. Kayaç serpantinleşmiş
forsteritce zengin dunit olarak isimlendirilebilir. Çünkü örnekte
serpantinleşme ürünü bulunmamaktadır.
242
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 97
Örnek; manyetit, kromit, krom spinel, pirotin, pentlandit, viyolarit
(lineyit grubu), pirit, hematit, makinavit, serpantin mineralleri, dolomit,
biyotit, ankerit ve siderit içermektedir. Manyetit; bazen kenetli, bazen de
damarcıklar şeklinde olup, tane boyları yaklaşık 0,3-0,4 mm’ye kadar
çıkmaktadır. Kataklastik dokuda yarıözşekilli-özşekilsiz olan taneler
kenar
ve
çatlakları
boyunca
çok
zayıf
miktarda
martitleşme
göstermektedir. Bazı manyetit mineralleri içinde yer yer kromit, krom
spinel artıkları ve 0,4-0,5 mm’ye kadar ulaşan taneler halinde
pentlanditler izlenmektedir. Pirotinler ve pentlanditler birbiriyle kenetli
yapıda olup, pentlanditler genellikle ince taneler halinde serpantin
mineralleri ve manyetitler içinde yaklaşık 0,4-0,5 mm’ye kadar ulaşan
taneler
halinde
gözlenmektedir.
Çok
güzel
dilinim
sergileyen
pentlanditler yer yer viyolarite (lineyit grubu) dönüşmüş ve genellikle
özşekilsiz olup, çevresi manyetitler ile sarılmıştır. Ayrıca bu mineral
içinde çok küçük manyetit kapanımları da bulunmaktadır. Pirotinlerin ve
pentlanditlerin çatlaklarında ve çevrelerinde tamamen martitleşmiş
manyetitler de izlenmektedir. İnce taneli piritler ise genellikle
pentlanditler içinde ve kenarlarında az oranlarda gözlenmektedir. Gang
minerali olan serpantin minerallerinin çatlaklarında yer yer makinavitler
izlenmektedir. Bu mineraller bazen dolomitin içinde bazen de serpantin
mineralleri
ile
karbonatların
dokanağında
yeralmaktadır.
Submikroskobik biçimli hematitler ise genellikle tane yığışımları
şeklinde izlenmektedir. Örnekte izlenen dolomit cinsi karbonatlar basınç
ikizleri
sergilemekte
olup,
örneği
kesen
damarcıklar
şeklinde
görülmektedir. Ayrıca ankerit-siderit türü karbonat oluşumları ve iri
levhalar şeklindeki manyetitler arasında biyotit (?) mineralleri de
bulunmaktadır.
243
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 99
Örnek çoktan aza doğru manyetit, kromit, makinavit, pentlandit ve pirit
içermektedir. Eser miktarda pentlandit ve viyolaritler de görülmektedir.
Manyetitler özşekilsiz taneler halinde olup, içinde kromit kalıntıları
izlenmektedir
(manyetitler
kromitlerden
itibaren
dönüşmüş
şekillerdedir). Makinavitler kesitin genelinde özşekilsiz taneler halinde
gözlenmektedir.
Piritler
özşekilsiz,
ortalama
100
mikron
tane
boyutundadır. Bazı piritlerin tane boyu 600 mikrona kadar ulaşmaktadır.
Piritlerin bir kısmı da manyetit ve hematitlerle birlikte görülmektedir.
Pentlanditlerin bir kısmı krık ve çatlaklar boyunca viyolarite dönüşmüş
olup, özşekilsiz ve 600 mikronu geçen tane boyutlarındadır. Bazı
pentlanditlerin kırık-çatlaklarında ise makinavitler izlenmektedir.
244
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 100
Örnek; manyetit, makinavit, hematit, kromit, pirit, pirotin ve pentlandit
içermektedir. Damarlar şeklindeki manyetit oluşumları yer yer tektonik
olaylardan
etkilenmişler
ve
yönlenmiş
çatlaklar
kazanmışlardır.
Kataklastik dokuda da izlenen manyetitler dışında iri taneli, genellikle
yarıöz-özşekilsiz, kenetlenmiş ve bazende iskelet şekilli hidrotermal
kökenli manyetitler de izlenmektedir. Bazı manyetitler çubuk şeklinde
hematit psödomorfu içermektedir. Manyetit damarları içinde kromit ve
makinavit zenginleşmeleri de görülmektedir. Örnekte makinavit yaklaşık
olarak manyetit ile aynı oranlardadır. Genellikle bazı minerallerin
psödomorfu şeklinde bulunan makinavitler piroksenlerin ve piritlerin
çekirdeklerinde izlenmekte olup, pentlanditler içinde de kısmen
makinavit oluşumları bulunmaktadır. Ayrıca manyetitlerin içinde de
makinavit oluşumlarına rastlanılmaktadır. Yer yer birbirine paralel
damarcıklar şeklinde de izlenen makinavitler örnekte oldukça bol
oranlarda bulunmaktadır (kayaçtaki demir elementi makinavitler
şeklinde ortaya çıkmıştır). Kromitler ileri derecede manyetite dönüşmüş
olup, manyetit damarları içinde de bulunmaktadır. Piritler örnek içinde
çok iyi dilinimler sergilemektedir. Piritlerin merkezinde kısmen
makinavit oluşumları da bulunmaktadır. Pirotinler pirit gibi dilinimli
olup, bu dilinimler boyunca manyetit oluşumları izlenmektedir.
Pirotinlerin merkez kısmında ise makinavit oluşumları görülmektedir.
Pentlanditler kısmen makinavite dönüşmüştür. Pentlanditler çok iyi
dilinim sergilemektedir. Örnekte gang minerali olarak çok iri kristalli,
bazen radyal-ışınsal dokulu talk, çok ince taneli karbonat mineralleri ve
çok az amfibol oluşumları izlenmektedir.
245
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 101
Örnek; manyetit, kromit, krom spinel, makinavit, pentlandit, pirit ve
molibdenit içermektedir. Manyetitler damarlar biçiminde veya kromitin
ornatılması sonucu ortaya çıkmış şekillerde izlenmektedir. Damarlardaki
manyetitler hidrotermal kökenlidir. Manyetitler ayrıca dilinimli piritler
içinde de az oranlarda bulunmaktadır. Kromitler ileri derecede krom
spinel ve manyetite dönüşmüştür. Bazı manyetite dönüşmiş tanelerde
ikincil çatlaklar mevcuttur. Makinavitlerin büyük bir kısmı, serpantin
mineralerindeki
ortopiroksenin
dönüşüm
psödomorfu
şeklinde
izlenmektedir. Pentlanditler oldukça belirgin bazen kenetli topluluklar
halinde gözlenmekte olup, tane büyüklükleri yaklaşık 0,5-0,6 mm’ye
ulaşmaktadır. Pentlanditler oldukça belirgin dilinim izlerine sahip
şekillerde görülmektedir. Minerallerin aralarında makinavit oluşumları
da izlenmektedir. Damarlarda oluşan pentlanditlerde bozuşma çatlakları
bulunmaktadır. Piritler genellikle iskelet şeklinde kalarak, yer yer
makinavite dönüşmüştür. Piritlerin tanesel olanlarında dilinim izleri
görülmektedir.
Molibdenitler
örnek
içinde
çok
az
oranlarda
bulunmaktadır. Talkların arasında talk ile birlikte büyümüş makinavit
oluşumları bulunmaktadır.
E – 102
Örnek manyetit, kromit, krom spinel, pentlandit, pirit ve makinavit
içermektedir. Manyetitler damarlar biçiminde veya kromitin ornatılması
sonucu ortaya çıkmış şekillerde izlenmektedir. Kataklastik kromitlerden
dönüşmüş manyetitler de görülmektedir. Makinavitler ve piritler
çatlakların arasını doldurmuş biçimde gözlenirken, bir kısım piritler de
geç evre piritleri olarak serpantin minerallerinin arasında izlenmektedir.
E – 107
Örnek manyetit, makinavit, pentlandit, pirit içermektedir. Manyetitler
özşekilsiz taneler halinde olup, içinde kromit kalıntıları izlenmektedir
(manyetitler kromitlerden itibaren dönüşümler biçiminde izlenmektedir).
Pentlanditler
kırık-çatlaklarından
itibaren
viyolarite
Makinavitler pentlanditlerin çevresinde izlenmektedir.
246
dönüşmüştür.
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
E – 108
Örnek pirit, pentlandit, makinavit, kalıntı şeklinde kromit, manyetit ve
pirotin içermektedir. Manyetitler özşekilsiz taneler halinde olup, içinde
kromit kalıntıları izlenmektedir (manyetitler kromitlerden itibaren
dönüşmüştür). Manyetitlerin bir kısmı da pentlanditlerin çatlaklarını
doldurur biçimlerde gözlenmektedir. Pirotinlere ise manyetitlerin içinde
rastlanılmaktadır.
E – 137
Örnek; manyetit, makinavit, kromit, krom spinel, pentlandit, pirotin,
serpantin mineralleri ve talk içermektedir. Manyetitler az oranda, ince
taneli, saçınımlı ve iskeletler şeklinde görülmektedir. Makinavitler
genellikle serpantin minerallerinin bulunduğu bölgelerde (belirgin
biçimde aspest damarları içinde) mikrooluşumlar şeklinde izlenmekte
olup, özellikle pentlanditlerin çevresinde bol miktarlarda görülmektedir.
Pentlanditler, özşekilsiz, dilinimli, 1,3-1,4 mm uzunluğunda olup,
çoğunlukla viyolarite dönüşüm göstermektedir. Pirotinler genellikle
manyetite dönüşüm göstermiş kalıntılar şeklinde izlenmektedir. Kromit
ve krom spinel yaklaşık 0,6-0,7 mm tane boyutunda olup, yer yer
manyetite dönüşüm sergilemektedir. Serpantin mineralleri ve talkın gang
minerali olarak yeraldığı örnekte, manyetitler oluştuktan sonra tektonik
etkilere uğrayarak kataklastik bir doku kazanmıştır.
247
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 22
Ana cevher minerali olan manyetitler kayaç içinde hacimsel olarak %5060 civarında görülmektedir. Diğer cevher mineralleri; az miktarda
kromit, krom spinel, pirit, hematit ve milerittir. Manyetitler; özyarıözşekilli, ince-orta tane boyutunda olup (20-30 mikrondan 0,5-0,6
mm’ye kadar değişen büyüklüklerde), kataklastik dokuda izlenmektedir.
Manyetitler, hidrotermal manyetitler ve kromitin ornatılması sonucu
oluşan manyetitler biçiminde 2 şekilde gözlenmektedir. Kromitler;
kataklastik dokuda ve kenarları, çatlakları boyunca tamamen ornatılmış
reliktler halinde izlenmektedir. Serpantin minerallerine eşlik eden
kromitler ise krom spinel ve manyetite dönüşmüş olarak görülmektedir.
Piritler, ince taneli yer yer manyetitlerin çatlaklarını doldurur biçimde,
bazen damarcıklar şeklinde izlenmektedir. Hematitler, manyetitlerin
kenar ve çatlakları boyunca martitleşme ürünü olarak izlenmektedir.
Primer dokuda da az oranlarda görülmektedir. Milerit; submikroskobik
dokuda ve ince çubukcuklar halinde olup, serpantin minerallerine eşlik
etmektedir. Örnekte en yaşlı mineral kromit olup, gang mineralleri
olarak epidot ve kloritler de görülmektedir.
Y – 23
Örnek
manyetit,
molibdenit,
hematit
ve
pirotin
içermektedir.
Manyetitlerin bir kısmı kromitin çevresinde dönüşüm ürünü şeklinde, bir
kısmı da serpantinleşme sonucu ortaya çıkmış biçimlerdedir. Ayrıca
örnek içinde damarcıklar şeklinde de izlenmektedir. Manyetitler özyarıözşekilli, ince-orta tane boylu (20-30 mikrondan 0,5-0,6 mm’ye
kadar değişen boyutlarda) ve kataklastik dokudadır.
Y – 44
Örnek; manyetit, kromit, krom-spinel, pirit, pentlandit, molibdenit,
serpantin mineralleri ve talk içermektedir. Manyetitler genellikle parçalı
yapıda, yer yer çatlak dolgusu şeklinde izlenmektedir. Kromit ve kromspinel kalıntılar halinde görülmektedir. Pentlanditler yer yer kenarları
boyunca
makinavite
dönüşmüş
ve
güzel
dilinimli
biçimlerde
izlenmektedir. Piritler örnek genelinde oldukça yaygındır. Molibdenitler
saçak şeklinde genellikle piritlere eşlik eder konumlarda görülmektedir.
248
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 48
Örnek; manyetit, kromit, makinavit ve pirit içermektedir. En çok izlenen
cevher minerali olan manyetitler, az oranda, öz-yarıözşekilli, yer yer
damarcıklar şeklinde olup; kromitten dönüşen manyetitler, hidrotermal
manyetitler ve serpantinleşme sonucu açığa çıkan manyetitler şeklinde
izlenmektedir. Kromitlerin ornatılması sonucu açığa çıkan manyetitler
kromit artıkları içermektedir. Manyetitler kesit genelinde heterojen bir
dağılım göstermektedir. Saçınımlar halinde yeralan ve aksesuvar mineral
olarak bulunan kromitler serpantin minerallerine eşlik etmektedir.
Kromitler kısmen krom spinel ve manyetite dönüştüğünden tanesel
olanlarına az miktarlarda rastlanılmaktadır. Makinavitler çok az
oranlarda ve çok ince taneli olup, daha çok serpantin minerallerinin
içinde yeralmaktadır. Dilinim izleri oldukça belirgin olan piritler ise
örnek genelinde az oranlarda izlenmektedir. Gang mineralleri olan
serpantin mineralleri daha çok ortopiroksenlerin dönüşüm ürünü olarak
izlenmekte olup, bu birlikteliğe talk ve kloritler de eşlik etmektedir.
Y – 49
Örnek; kromit, krom-spinel, manyetit, talk, pirit, makinavit, pentlandit
ve serpantin mineralleri içermektedir. Örnekte kromitler bol miktarda
bulunmakta olup, yoğun biçimde kataklastik doku sergilemektedirler.
Kromitler çatlakları boyunca öncelikle krom spinele, daha sonra da
manyetite dönüşmüşlerdir. Makinavitler örnekte çok az oranda
görülmektedir. Pentlanditler özşekilsiz ve kromitten daha genç oluşumlar
halinde izlenmektedir. Örnekte gang mineralleri olarak serpantin
mineralleri (krizotil-aspest), talk, tremolit ve tremolitin içinde özşekilli
hidrotermal kuvarslar izlenmektedir.
Y – 50
Örnek çoktan aza doğru manyetit, makinavit, pentlandit, krom spinel,
kromit, molibdenit ve pirit içermektedir. Makinavitlerin bir kısmının
boşluklarında manyetitler ve piritler gözlenirken, bir kısmında
pentlanditler izlenmektedir. Molibdenitler manyetitleri kuşatmış şekilde
görülmektedir. Kesitin genelinde bol miktarda makinavit izlenmektedir.
249
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 83
Örnek kromit, manyetit, pentlandit, eser miktarda hematit içermektedir.
Kromitlerin çoğu manyetite dönüşmüş olup, manyetitlerin içinde kromit
reliktleri izlenmektedir. Manyetitlerin bir kısmı kataklastik dokudadır.
Pentlanditlerin çatlaklarında da manyetitler görülmektedir.
Y – 85
Örnek; manyetit, kromit, krom-spinel, talk, pirit, milerit, uvarovit ve
karbonat mineralleri içermektedir. Manyetitler kataklastik dokuda, yarı
öz-özşekilli,
serpantin
mineralleri
içinde
saçınımlar
halinde
görülmektedir. Bazı manyetitler de kromit ve krom spinel taneleri
içermektedir. Bir kısım manyetitlerin çatlaklarında genç piritce zengin
damarcıklar ve yer yer pirit taneleri de bulunmaktadır. Kromit artığı
içeren özşekilli manyetitler yaklaşık 0,7-0,8 mm büyüklüğündedir.
Kesitte karbonat minerallerinden oluşan damarlar içinde hidrotermal
kökenli manyetitler de bulunmaktadır. Kromit ve krom-spineller
genellikle serpantin mineralleri içinde ve kenar ve çatlakları boyunca
manyetitlere dönüşmüş biçimlerde izlenmektedir. Piritler örnek içindeki
en genç mineral olup, genellikle manyetitler içinde damarcıklar ve
taneler halinde gözlenmektedir. Ayrıca serpantin mineralleri içinde de
ince kılcal damarcıklar şeklinde izlenen piritler çoğunlukla çok iyi
dilinim izleri de sergilemektedir (belki de dilinim gösteren bir mineralin
psödomorfu biçiminde). Mileritler çok ince taneler ve kılcal damarcıklar
şeklinde az oranlarda da uvarovitler ile birlikte gözlenmektedir. Daha
çok dolomiti andıran karbonatlar damarcıklar şeklinde olup, hidrotermal
kökenli manyetitleri içermektedir. Ayrıca gang mineralleri olarak
oldukça fazla oranlardaki serpantin mineralleri de görülmektedir.
Y – 86
Örnek manyetit, krom spinel, pentlandit, hematit ve eser miktarda rutil
içermektedir. Manyetitler kataklastik dokuda, yarı öz-özşekilli ve
serpantin mineralleri içinde saçınımlar biçiminde olup, kromit ve krom
spinel taneleri de içermektedir. Pentlanditler özşekilsiz ve kromitten
daha genç oluşumlar şeklinde izlenmektedir. Hematitler saçınımlar
şeklinde görülmektedir.
250
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 93
Örnek manyetit, hematit, az miktarda kromit, krom spinel, pentlandit,
pirit ve eser miktarda rutil içermektedir. Manyetitler özşekilsiz taneler
halinde olup, içlerinde kromit reliktleri barındırmaktadır. Piritler
özşekilsiz taneler halinde izlenmektedir. Hematitler serbest taneler
biçiminde olup, özşekilsizdir. Pentlanditlerin çatlaklarında manyetit
izlenmektedir.
Y – 94
Örnek; manyetit, kromit, hematit, pirotin, pentlandit, pirit, biyotit,
serpantin mineralleri ve talk içermektedir. Manyetitler yer yer damarlar
şeklinde yer yer de saçınımlar halinde olup, içlerinde kromit artıkları da
bulunmaktadır.
Genel
olarak
manyetitler
hidrotermal
olarak
zenginleşmiş çatlak ve damar dolgusu biçimlerinde izlenmektedir.
Manyetit damarları yer yer pirotin ve pentlandit oluşumlarını da
kesmektedir.
Ayrıca
ikinci
jenerasyon
manyetit
oluşumları
da
bulunmaktadır. Manyetitlerin bir kısmı yer yer martitleşmiştir. Kromitler
çok yoğun miktarlarda olup, örneğe fakir kromitit ismi de verilebilinir.
Hematitler genellikle manyetitin martitleşmesi sonucu oluşmuştur.
Örnekte serpantin mineralleri içinde yer yer primer hematit oluşumları
da bulunmaktadır. Pirotin ve pentlandit oluşumları az oranda izlenmekte
olup, pirotinler içinde çok ince taneli pentlanditler de bulunmaktadır.
Piritler genellikle dilinimli ve manyetitleri kesen genç damarlar halinde
izlenmektedir. Serpantin mineralleri, talk ve manyetitler arasında izlenen
biyotitler gang mineralleridir. Kayaç kromit cevheri içeren ultrabazik bir
kayaç olarak isimlendirilmitir.
251
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 95
Örnek; manyetit, kromit, hematit, pirit, melnikovit pirit (jel pirit),
milerit, pirotin, pentlandit ve kalkopirit içermektedir. Manyetitler bol
oranlarda ve kataklastik dokulardadır. Çatlakları boyunca talk, serpantin
mineralleri ve klorit dolguları içermektedir. Manyetitlerin bir kısmı
kromitin ornatılması sonucu, bir diğer kısmı da hidrotermal kökenli
olarak oluşmuştur. Bazı manyetit mineralleri bozunarak hematite
dönüşmüştür. Kromitler hidrotermal ortamda duraysız ve dayanıksız
olduklarından, çoğunlukla parçalanarak manyetite dönüşmüş kalıntılar
biçiminde görülmektedir. Manyetitlerin ornatılması sonucu oluşmuş
hematitler örnekte az oranda bulunmaktadır. Ayrıca bağımsız (özgün)
primer dokulu hematitler ile karbonat (dolomit ?) damarları içinde
submikroskobik dokulu hematitler de izlenmektedir. Örnekte piritler;
pirit jenerasyonu, damar pirit, melnikovit pirit (jel pirit) ve dilinimli pirit
olmak üzere farklı dokularda izlenmektedir. Melnikovit piritler
genellikle ağ şeklinde görülmektedir ve bunlar genç mineraller olarak
düşünülmektedir. Damar oluşturan piritler spekülarit ile birlikte
görülmektedir. Tanesel dokulu pirit mineralleri ise oldukça belirgin
dilinim izlerine sahip biçimlerde izlenmektedir. Ayrıca eser miktarlarda
milerit, pirotin ve pentlandit mineralleri görülmekte olup, manyetitlerin
içinde çok az oranlarda kalkopiritler de bulunmaktadır. Örneğin gang
minerallerini serpantin mineralleri, talk, klorit, karbonat mineralleri,
siderit ve ankerit oluşturmaktadır. Serpantin mineralleri genellikle
krizotil-asbest damarları şeklinde izlenmektedir. Fillosilikatlar ise
kıvrılmış-bükülmüş levhalar halinde gözlenmektedir. Rombusal biçimli
karbonat minerallerinin ise dolomit türünde olabileceği düşünülmektedir.
Karbonat minerallerinin diğer bir bölümü ise siderit-ankerit türünde
olup, radyal-ışınsal, iskeletimsi, çok ince taneli ve konsantrik kürecikler
şeklinde izlenmektedir.
252
EK 6 Sondaj karot örneklerinin cevher mikroskobik tanımlamaları (devam)
Y – 108
Örnek; kromit, krom-spinel, manyetit, makinavit, pentlandit, pirotin ve
pirit içermektedir. Kayaçta manyetitler en fazla oranlarda bulunan
minerallerdir. Manyetitlerin tanesel olanları ince taneli ve özşekilsiz
olup, büyüklükleri ortalama 100 mikronun altındadır. Serpantinleşme
sonucu açığa çıkmış manyetitler iskelet ve damarcıklar şeklinde
izlenmektedir. Örnekte hidrotermal kökenli manyetitler, kromitin
ornatılması sonucu oluşan manyetitler ve pirotin içinde kapanım
halindeki ince taneli manyetitler (pirotinlerin dilinimleri boyunca
manyetite dönüşmeleri biçiminde) görülmektedir. Kromitlerin, kısmen
krom spinel ve manyetite dönüşmelerinin yanısıra, tamamen manyetite
dönüşmüş olanlarına da rastlamak olasıldır. Kromitlerin büyüklükleri
yaklaşık olarak 250-500 mikron arasında değişmektedir. Ayrıca kesitte
makinavitler yaygın olarak izlenmekte olup, olivin psödomorfu şeklinde
ve yaklaşık 50-60 mikron büyüklüklerinde görülmektedirler. Çatlak
dolgusu şeklinde makinavit oluşumları da bulunmaktadır. Pentlanditler
pirotinlerle birlikte çatlak ve damarlarda öz-yarıözşekilli olarak
izlenmektedir. Pirotinlerin bir kısmı da pirite dönüşmüştür. Pirotinlerin
içinde çok az manyetit oluşumları da bulunmaktadır. Örnekte gang
mineralleri olarak yaygın biçimde gözlenen serpantin mineralleri
izlenmektedir.
253
EK 7 Sondaj karot örneklerinin jeokimyasal tanımlamaları (tüm element içerikleri ölçüm aletinden alındığı şekilde ve ham biçimde sunulmuştur)
Element
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl
K2O
CaO
TiO2
V2O5
Cr2O3
MnO
Fe2O3
LOI
Co
Ni
Cu
Zn
Ga
Ge
As
Se
Br
Rb
Sr
Y
Zr
Nb
Mo
Ag
Cd
In
Sn
Sb
Te
I
Cs
Ba
La
Ce
Hf
Ta
W
Au
Hg
Tl
Pb
Bi
Th
U
Dimension
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
%
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
Ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
ppm
E-102
0.077
33.18
0.01
29.01
0.01
1.5370
0.1716
0.05
0.12
0.0659
0.0025
0.3650
0.2738
24.80
11.01
195
1662
29.7
92.1
4.1
1.4
51.6
0.8
4.6
2.7
0.7
1.1
4.3
4.4
4.8
< 0,1
1.2
1
6.6
3.9
1.4
2.2
3.7
5.1
7.3
14.1
10
19
28
< 0,1
2.2
2.4
4
1.7
5.1
13
E-107
0.075
35.20
0.01
28.09
0.05
2.2837
0.1367
0.08
0.41
0.0023
0.0020
0.3819
0.3467
21.07
12.38
178
2234
72
136
3
1.1
30.8
0.7
2.1
9.1
2.1
1
4.3
4
4.2
< 0,1
1.1
1
4.2
1
1.3
2.1
3.7
5.2
9.8
13.6
11
21
19
< 0,1
2
2.1
3.1
1.4
3.7
28.8
E-108
0.068
35.19
0.01
28.73
0.03
2.0603
0.1366
0.09
0.56
0.0042
0.0019
0.4914
0.3664
20.77
12.27
156
2353
41.7
150
3.4
1.1
32.7
0.7
2.5
9.9
1.6
1
5
4
4.4
< 0,1
1
1
3.8
1
1.3
2.1
2.8
9.2
7.4
10
9.6
20
20
< 0,1
1.8
2
3
1.4
3.8
13.8
E-13
1.426
3.55
17.36
47.42
0.55
0.1368
0.0593
5.26
5.03
1.3085
0.0320
0.0023
0.0678
10.69
6.77
46.4
27.1
1.5
21
20.6
1
3.9
0.5
0.4
183
211
21
223.9
23.9
4
< 0,1
1
0.9
3.1
1.2
1.5
2.9
6.3
2613
33.3
52.7
4
3.8
23.4
< 0,1
1.6
1.4
3.6
1
18.4
11
E-15
1.554
4.72
16.30
40.69
0.57
0.1469
0.0635
2.90
9.56
0.9337
0.0422
0.0022
0.1455
11.80
10.14
57.8
32.1
2.5
77.6
26
0.9
7.1
0.6
0.4
126
266
25
206.6
22.4
3.1
< 0,1
1
0.9
1.1
0.9
1.4
2.5
4.1
1446
12.8
22.3
4.7
4.4
15.2
< 0,1
1.7
2
3.1
1.1
13.6
9.8
E-17
1.243
5.58
15.22
46.53
0.42
0.1450
0.0506
3.51
9.12
0.8912
0.0318
0.0028
0.1157
8.72
8.12
68.8
23.6
1.3
39.7
21.4
1
5.2
0.5
0.5
123
361
26
221.2
25.5
51.7
2
0.5
1
2
1.1
1.4
2.6
12.3
1533
78.1
109
3.9
3.7
27
< 0,1
1.7
1.6
3.2
0.5
16.6
16
E-19a
2.085
4.89
16.79
49.45
0.43
0.1580
0.0687
2.81
7.55
1.1667
0.0308
0.0042
0.1299
8.78
5.18
35.1
14.8
1.6
49.5
16.6
1.2
8.9
0.6
0.6
116
537
20
222.1
21.1
17.6
< 0,1
0.9
0.9
1.1
1
1.4
2.6
4.3
1530
23.2
49
4.4
3.6
29.1
< 0,1
1.7
1.5
4.6
1.1
15.6
10
E-21
3.461
1.48
12.75
43.82
0.50
0.1138
0.0500
2.55
17.84
1.0098
0.0284
0.0021
0.0851
5.70
10.73
26
8.8
7
20.5
13.7
1
9.2
0.6
0.4
80.7
412
18
193.2
24.4
3.4
< 0,1
0.9
0.9
2.9
2.1
1.3
2.4
5.3
782.1
23.1
52.5
4.3
3.9
40.2
< 0,1
1.9
1.5
4.5
1.1
16.6
16.9
E-24
3.181
4.24
17.97
48.83
0.50
0.1554
0.0524
3.05
5.73
1.3113
0.0307
0.0022
0.1833
8.35
5.92
30
19.3
65.5
92.6
17.1
1.3
7.9
0.5
0.8
140
620
22
238.2
26.1
3.2
< 0,1
0.9
0.9
2
1
1.4
2.6
15.2
1360
52.7
104
6.9
8.1
29.1
< 0,1
1.6
1.5
11.9
1.1
15.9
9
E-26
2.306
3.46
16.39
49.16
0.52
0.1383
0.0673
4.20
8.55
1.1982
0.0330
0.0054
0.1238
9.41
4.21
62.9
14.8
8.9
54.1
18
1.1
11.8
0.6
0.5
148
591
21
217.4
24.7
3.4
< 0,1
1.1
0.9
1.7
1.1
1.4
2.7
11.3
2119
33.5
44.8
4.7
4.8
62.5
< 0,1
2
1.8
13.1
1.2
16.3
13.6
E-28
1.948
5.11
16.20
45.13
0.50
0.1421
0.0629
3.48
9.85
1.1479
0.0308
0.0026
0.1965
8.68
7.17
94
16.2
22.4
88.2
21.6
1.2
54.3
0.6
0.5
142
479
21
203.9
25.1
5.1
< 0,1
0.9
0.9
2.4
1
1.4
2.6
12.4
1364
34.6
74.9
5
5.7
56.1
< 0,1
2
2
5.6
1.2
15.5
9.2
E-30
1.396
3.95
15.61
45.48
0.92
0.1428
0.0913
5.39
6.40
1.6692
0.0136
0.0024
0.1541
13.92
4.60
48.2
3.1
14.9
41.7
23.3
1.2
3.1
0.6
0.4
168
515
31
290.7
67
7.5
< 0,1
1.2
0.9
3.3
1.1
1.5
2.7
4.3
1411
47.1
89.6
5.8
5.8
28.4
< 0,1
2
2
10.2
1.2
16.6
19.4
E-38
2.335
2.93
16.75
50.26
0.51
0.1431
0.0697
4.12
9.34
1.2389
0.0305
0.0032
0.1145
7.03
4.96
28.1
20.4
52.7
61.1
19.2
0.6
6.4
0.6
0.4
172
660
23
252.7
30.1
8.1
< 0,1
1.7
1.1
2.5
1.5
1.5
2.7
6.8
1607
32.5
65.5
6.8
7.3
81.1
< 0,1
2.1
0.9
7
0.4
15.3
24.8
E-48
6.060
3.62
17.73
53.96
0.04
0.1393
0.0500
2.08
3.93
0.4111
0.0057
0.0018
0.0438
5.43
6.21
30.9
4.1
1.5
41.2
24.6
0.9
1
0.5
0.4
123
169
36
456.4
73.5
3.9
< 0,1
0.7
0.8
2.5
1.6
1.2
2.1
3.7
213.4
79.5
138
6.1
4.9
49.2
< 0,1
1.6
1.4
9.3
0.8
35.3
13.9
E-98
0.079
32.13
0.01
30.68
0.03
2.5237
0.1635
0.24
0.65
0.0027
0.0022
0.3540
0.2117
23.33
10.30
182
1568
62.9
75.4
3.5
1.2
20.6
0.7
2.5
53.3
2.6
1.2
5.6
4.4
118
0.6
1.2
1
3.5
1.6
1.3
2.2
3.7
22
7.5
10
11
19
17
< 0,1
2
2
3.7
1.4
4.5
9.7
E-99
0.067
36.20
0.01
34.77
0.03
2.2655
0.1548
0.11
0.09
0.0042
0.0013
0.4524
0.1894
13.96
12.56
186
1792
32.3
70
3.2
1.7
66.5
0.5
3.9
0.6
1.3
0.8
4.6
3.3
6.1
< 0,1
0.9
0.9
3.1
1.7
1.2
2
3.5
7.2
7.4
11.8
7.1
14
15
< 0,1
1.5
1.7
1.8
1.3
2.1
8.8
L-104
0.071
33.49
0.01
33.16
0.01
1.3823
0.2365
0.25
0.60
0.0189
0.0067
0.3537
0.2419
19.71
11.21
146
1352
16.7
57.5
3.8
1.2
50.1
0.7
8.2
28.7
1.5
3
5
3.8
5.9
< 0,1
1.1
1
3.9
1
1.3
2.2
3.7
5.2
7.5
10
7.7
14
20.8
< 0,1
2
2
2.5
1.5
3.5
9.8
L-105
0.076
22.74
5.11
36.36
0.13
0.9012
0.1628
0.97
14.35
0.3854
0.0272
0.2232
0.2055
11.82
6.56
99
583
6.2
47.6
6.6
1.1
39.8
0.6
2.7
104
14.7
16
48.7
4.8
35.7
< 0,1
1.1
1.1
37.4
23.7
1.4
2.6
4.1
307.2
400
353
5
8.5
37.3
< 0,1
2.2
1.9
3.5
1.3
1.4
10
L-107
0.072
34.24
0.01
36.21
0.01
0.5382
0.1569
0.18
2.59
0.0024
0.0018
0.3305
0.2394
16.66
9.05
113
763
9.3
56.6
4.1
1
54
0.5
2.6
14.9
2.4
2.3
4
3.5
13
< 0,1
1.1
0.9
5.8
1.1
1.3
2.1
3.7
5.2
10.1
12.6
5.8
9.9
19
< 0,1
2.2
1.9
2.8
1.4
2.4
10.3
L-112a
0.083
24.41
1.68
37.02
0.01
0.3382
0.0875
0.55
10.38
0.0422
0.0104
0.3258
0.1521
22.45
2.55
57.9
183
3.4
22.7
6.2
1.6
9.7
0.7
0.4
49
3
4.2
8.7
4.4
5
< 0,1
1.3
1.1
4.6
1.4
1.4
2.3
3.9
12
8
20.8
6.9
7.8
44.6
< 0,1
3
2.4
2.2
1.5
3.4
12
L-112b
0.080
8.00
14.27
40.06
0.63
1.5558
0.0433
1.97
21.94
1.0712
0.0430
0.0019
0.1800
4.43
5.30
32.1
11.8
34.6
51.2
18.2
0.5
30.4
0.6
0.5
182
39
11
184.3
13.8
63.3
< 0,1
0.9
0.9
25.4
1.7
1.3
2.3
7.3
70.5
60.5
107
5.7
6.2
66.7
< 0,1
1.9
1.7
1.9
1.1
14.4
19.5
L-81
0.067
34.38
0.16
34.73
0.01
1.4393
0.2647
0.26
0.35
0.0163
0.0018
0.3263
0.2354
15.55
13.16
232
2679
175
54
4.3
2.2
95.8
0.5
7.4
26.3
3.4
0.9
4
3.5
14.6
< 0,1
1
0.9
3.4
3.5
1.2
3.5
3.9
9.7
7.3
14.4
13
21
18
< 0,1
1.7
1.9
2.1
1.6
2.5
16.2
L-90
0.069
36.13
0.01
31.94
0.01
2.0565
0.2258
0.14
0.25
0.0080
0.0016
0.2623
0.3299
14.48
14.25
143
2145
140
95.9
2.1
1.1
12.8
0.5
8.2
8.4
1.3
0.8
4.1
3.4
18.8
< 0,1
1
0.9
3.5
0.8
1.2
2
4.4
4.9
7.2
9.8
12
19
17
< 0,1
1.5
1.4
1.4
1.1
2.2
8.8
L-95
0.074
40.68
0.01
38.91
0.00
2.3112
0.2956
0.25
0.32
0.0053
0.0013
0.3009
0.2955
10.77
5.30
96.1
1386
150
90.7
1.9
0.9
24.3
0.4
8.7
15.4
1.6
0.7
3.3
2.8
4.1
< 0,1
0.8
0.8
2.4
0.8
1.6
2
3.5
4.9
9.5
12.4
9.9
15
12
< 0,1
1.2
1.2
2.5
0.9
1.3
6.6
Y-23
0.088
28.01
0.01
29.66
0.02
4.9093
0.1531
0.06
0.38
0.0078
0.0020
0.3619
0.1347
26.40
10.73
327
2735
148
48.6
2.4
1.4
32.8
0.9
0.9
4
9.3
1.1
6.2
4.9
789
< 0,1
1.4
1.1
2.5
1.2
1.4
2.3
3.8
5.3
12.2
10.8
17
28
23
< 0,1
2.2
2.4
4.3
1.7
5.4
26.6
Y-43
0.075
34.09
0.01
28.58
0.05
3.0667
0.1392
0.12
0.41
0.0023
0.0019
0.4257
0.3651
19.40
13.33
329
1402
34.5
97.6
1.4
1.2
24.3
0.7
0.8
13.2
1.4
1
4.6
3.9
104
< 0,1
1.1
1.1
2
1
1.3
2.1
3.5
14.4
7.4
14.9
8.5
15
23.7
< 0,1
2.1
1.6
2
1.3
3.3
9.9
Y-50
0.079
32.16
0.04
27.85
0.02
2.0032
0.1658
0.26
0.05
0.0027
0.0023
3.5269
0.4383
21.49
12.02
166
1789
24.6
384
3
1.3
10.8
0.7
2.1
28.1
0.6
1.1
5.2
4.3
76.8
< 0,1
1.1
1
2.7
1.2
1.3
2.2
6.1
13.3
14.6
14.1
9.3
17
29.6
< 0,1
2.1
1.9
3.2
1.7
3.7
10
Y-83
0.069
33.49
0.01
33.59
0.01
0.8735
0.1441
0.08
0.19
0.0210
0.0016
0.4340
0.1809
21.61
10.09
154
1408
17.1
106
3.7
1.1
8.8
0.6
2
0.9
4.2
0.8
5
3.8
3.6
< 0,1
1.1
0.4
3.7
1
1.2
2.1
3.6
5
7.3
10
8.2
15
15
< 0,1
1.8
1.7
7.8
1.2
3.8
9.7
Y-86
0.084
28.88
0.48
27.78
0.01
1.0348
0.1166
0.20
0.78
0.0489
0.0050
0.3241
0.1731
34.60
6.38
256
2066
45.7
82.6
2.6
1.8
28.5
1
1.1
34.6
5.9
1.5
6.5
8.3
5.3
< 0,1
1.4
1.3
6.9
3.3
1.4
2.3
6.1
13.9
7.6
14.9
16
27
25
< 0,1
3.2
3.5
26.6
2.5
8.4
10
Y-93
0.074
34.32
0.01
33.83
0.02
2.3658
0.1848
0.14
0.30
0.0147
0.0018
0.4998
0.2341
16.83
12.04
310
2020
23.1
122
4.1
0.6
36.7
0.6
3.7
8.9
3.4
0.9
5
3.4
3.8
< 0,1
0.7
1.1
2.7
1.5
1.2
2
3.5
13.2
12
18.5
8
16
17
< 0,1
1.8
1.8
14.2
1.4
2.7
7.8
Y-96
0.078
31.18
0.01
31.28
0.02
3.0870
0.1512
0.12
0.94
0.0231
0.0023
0.7038
0.2071
22.22
10.22
223
2358
19.6
112
5.2
1.2
30.5
0.7
3
11.3
4.8
1
5
4.3
4.1
< 0,1
1.2
0.6
4.6
1.1
1.3
2.2
3.6
7.7
10.4
10
9.4
19
20
< 0,1
2.1
1.9
3.1
1.5
4.1
10
254
EK 8.1 Tüm örneklere özgü jeoistatistik parametreler (N: Örnek sayısı)
Descriptive Statistics
Variable
Mean
Na2O
0.98
MgO
22.10
Al2O3
6.26
SiO2
37.81
P 2O 5
0.20
SO3
1.30
Cl
0.13
K 2O
1.47
CaO
3.87
TiO2
0.43
V 2O 5
0.01
Cr2O3
0.35
MnO
0.21
Fe2O3
16.02
LOI
9.06
Co
137.18
Ni
1106.20
Cu
42.27
Zn
84.16
Ga
9.80
Ge
1.19
As
25.52
Se
0.62
Br
2.41
Rb
63.47
Sr
167.99
Y
9.92
Zr
97.13
Nb
15.11
Mo
44.72
Cd
1.05
In
0.94
Sn
3.26
Sb
1.44
Te
1.34
I
2.36
Cs
5.40
Ba
556.62
La
21.07
Ce
35.66
Hf
8.17
Ta
12.85
Hg
1.94
Tl
1.84
Pb
5.74
Bi
1.28
Th
9.02
U
12.94
Std Dev.
1.44
14.71
8.02
8.32
0.27
1.24
0.07
1.80
4.65
0.58
0.01
0.64
0.10
7.18
3.27
93.48
1002.81
49.69
66.57
8.61
0.33
22.76
0.13
2.62
63.24
237.35
11.62
127.83
18.12
146.31
0.24
0.16
1.43
0.80
0.11
0.34
3.21
803.06
20.51
35.95
3.41
7.39
0.41
0.47
5.34
0.39
7.92
5.62
Std Err
0.27
2.73
1.49
1.55
0.05
0.23
0.01
0.33
0.86
0.11
0.00
0.12
0.02
1.33
0.61
17.36
186.22
9.23
12.36
1.60
0.06
4.23
0.02
0.49
11.74
44.07
2.16
23.74
3.36
27.17
0.04
0.03
0.26
0.15
0.02
0.06
0.60
149.13
3.81
6.68
0.63
1.37
0.08
0.09
0.99
0.07
1.47
1.04
N
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
29
255
EK 8.2 Tüm örneklere özgü korelasyon katsayısı değerleri çizelgesi
Na2O MgO Al2O3 SiO2 P2O5 SO3
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl
K2O
CaO
TiO2
V2O5
1.00
-0.81
0.82
0.83
0.53
1.00
-0.98
-0.88
-0.87
1.00
0.92
0.87
1.00
0.73
1.00
-0.60
Cl
K2O CaO TiO2 V2O5 Cr2O3 MnO Fe2O3 LOI
-0.63
-0.72
-0.47
Co
Ni
Cu
Zn
Ga
Ge
As
Se
Br
Rb
Sr
Y
Zr
Nb
Mo
Cd
In
Sn
Sb
Te
I
Cs
Ba
La
Ce
Hf
Ta
Hg
Tl
Pb
Bi
Th
U
-0.71
-0.33
-0.31
0.78
-0.33
-0.46
-0.34
-0.48
0.71
0.68
0.85
0.92
0.83
-0.16
-0.28
-0.15
-0.45
-0.08
0.10
0.26
0.41
0.52
0.78
0.85
-0.53
-0.67
-0.25
-0.41
0.23
-0.53
0.93
0.12
0.46
0.39
-0.95
0.31
0.55
0.24
0.67
-0.94
-0.89
-0.95
-0.92
-0.78
0.12
0.12
0.03
0.51
0.15
-0.41
-0.54
-0.59
-0.87
-0.75
-0.81
0.66
0.81
0.10
0.30
-0.22
0.54
-0.89
-0.19
-0.41
-0.36
0.97
-0.35
-0.52
-0.37
-0.59
0.96
0.90
0.96
0.95
0.80
-0.19
-0.22
-0.09
-0.57
-0.21
0.43
0.53
0.61
0.89
0.78
0.84
-0.69
-0.83
-0.25
-0.40
0.19
-0.62
0.89
0.12
-0.33
-0.48
0.88
-0.36
-0.44
-0.57
-0.42
0.88
0.84
0.91
0.91
0.77
-0.25
-0.29
-0.20
-0.55
-0.22
0.37
0.48
0.53
0.79
0.79
0.84
-0.72
-0.87
-0.34
-0.55
0.14
-0.72
0.84
0.05
-0.76
-0.35
-0.32
0.85
-0.29
-0.45
-0.27
-0.53
0.89
0.88
0.82
0.75
0.67
-0.16
-0.05
-0.05
-0.48
-0.23
0.54
0.58
0.53
0.89
0.56
0.62
-0.63
-0.73
-0.18
-0.28
0.16
-0.48
0.64
0.19
0.85
0.54
0.32
-0.74
0.17
0.35
0.40
0.38
-0.74
-0.67
-0.73
-0.70
-0.59
0.62
0.19
0.13
0.14
-0.02
-0.26
-0.46
-0.47
-0.66
-0.55
-0.62
0.73
0.81
0.01
0.21
-0.24
0.42
-0.65
0.11
0.66
0.27
-0.77
0.26
0.58
-0.01
0.91
-0.74
-0.70
-0.77
-0.75
-0.62
0.09
0.03
-0.05
0.30
0.16
-0.24
-0.27
-0.51
-0.69
-0.63
-0.68
0.59
0.67
-0.16
0.07
-0.27
0.35
-0.76
-0.20
-0.39
-0.36
0.91
-0.33
-0.49
-0.34
-0.55
0.97
0.87
0.89
0.85
0.75
-0.19
-0.09
-0.05
-0.48
-0.22
0.55
0.61
0.57
0.95
0.69
0.73
-0.67
-0.79
-0.19
-0.36
0.18
-0.57
0.76
0.18
0.63
0.61
0.64
0.57
0.73
0.85
-0.92
-0.82
-0.93
-0.89
0.41
0.73
0.69
0.61
0.73
0.86
-0.75
-0.80
0.93
0.75
0.94
0.89
-0.43
-0.68
-0.77
-0.61
-0.76
-0.87
-0.75
-0.64
0.85
0.70
0.84
0.76
-0.49
-0.73
-0.86
-0.69
-0.81
-0.87
-0.64
-0.67
0.95
0.72
0.97
0.84
-0.39
-0.53
-0.62
-0.51
-0.65
1.00
0.62
-0.71
-0.70
-0.71
-0.70
0.35
0.53
0.59
0.61
0.84
1.00
-0.71
-0.73
-0.73
-0.74
0.31
0.62
0.41
0.51
0.56
0.75
1.00
0.70
0.97
0.85
-0.40
-0.63
-0.68
-0.62
-0.71
-0.82
1.00
-0.35
-0.66
-0.68
0.74
0.82
-0.39
-0.62
-0.62
-0.53
-0.71
-0.81
-0.44
-0.42
0.72
-0.25
-0.43
-0.21
-0.57
0.70
0.74
0.70
0.64
0.49
-0.19
-0.09
0.03
-0.37
-0.12
0.36
0.41
0.45
0.65
0.46
0.54
-0.67
-0.78
0.06
-0.23
0.03
-0.47
0.60
0.16
1.00
0.88
-0.41
-0.60
-0.69
-0.60
-0.71
-0.82
-0.36
-0.35
0.89
-0.30
-0.48
-0.31
-0.55
0.94
0.94
0.87
0.83
0.71
-0.19
-0.08
-0.06
-0.50
-0.20
0.54
0.60
0.61
0.93
0.65
0.72
-0.66
-0.77
-0.19
-0.35
0.21
-0.53
0.73
0.16
1.00
-0.40
-0.59
-0.66
-0.51
-0.69
-0.81
-0.40
-0.33
0.84
-0.30
-0.44
-0.27
-0.54
0.86
0.85
0.78
0.71
0.46
-0.18
-0.14
0.01
-0.55
-0.21
0.49
0.56
0.65
0.91
0.52
0.56
-0.68
-0.78
-0.15
-0.29
0.10
-0.52
0.64
0.05
1.00
0.62
0.37
0.35
0.31
0.39
0.02
0.91
-0.42
0.14
0.04
0.22
0.13
-0.39
-0.39
-0.42
-0.41
-0.34
0.08
0.10
0.05
0.09
-0.01
-0.22
-0.25
-0.15
-0.38
-0.28
-0.35
0.25
0.35
0.14
0.13
-0.14
0.37
-0.38
-0.14
-0.16
Cr2O3
MnO
1.00
Fe2O3
LOI
Co
Ni
0.44
0.60
0.50
0.62
0.33
0.74
-0.68
0.12
0.32
0.15
0.49
-0.65
-0.54
-0.68
-0.68
-0.60
-0.06
0.04
0.13
0.22
-0.07
-0.25
-0.42
-0.27
-0.58
-0.55
-0.58
0.41
0.56
-0.01
0.12
-0.29
0.36
-0.71
1.00
0.32
0.72
0.71
0.17
0.31
-0.72
0.46
0.28
0.80
0.16
-0.67
-0.71
-0.74
-0.75
-0.58
0.31
0.51
0.29
0.69
0.34
-0.17
-0.35
-0.43
-0.64
-0.64
-0.68
0.75
0.82
0.65
0.80
0.18
0.85
-0.64
0.01
1.00
0.64
0.71
0.31
0.39
-0.57
0.14
0.48
0.12
0.45
-0.67
-0.60
-0.60
-0.58
-0.54
0.16
-0.13
-0.02
0.13
0.12
-0.69
-0.31
-0.40
-0.56
-0.49
-0.54
0.40
0.56
-0.22
0.05
-0.38
0.28
-0.54
-0.02
1.00
0.85
0.39
0.29
-0.74
0.33
0.52
0.54
0.30
-0.74
-0.69
-0.75
-0.73
-0.61
0.45
0.19
0.27
0.31
0.28
-0.41
-0.31
-0.40
-0.65
-0.57
-0.63
0.73
0.83
0.26
0.46
0.07
0.64
-0.65
0.00
1.00
Cu
Zn
Ga
0.59
0.40
-0.85
0.39
0.56
0.41
0.56
-0.85
-0.78
-0.85
-0.81
-0.68
0.33
0.19
0.09
0.42
0.27
-0.45
-0.33
-0.51
-0.77
-0.66
-0.73
0.84
0.95
0.09
0.38
-0.09
0.61
-0.74
0.06
1.00
0.05
-0.46
0.33
0.38
-0.03
0.59
-0.38
-0.30
-0.43
-0.40
-0.35
0.41
0.14
0.09
0.01
0.17
-0.02
0.10
-0.14
-0.37
-0.32
-0.33
0.73
0.61
-0.22
-0.02
-0.15
0.14
-0.42
0.22
1.00
-0.36
-0.01
0.00
0.19
0.12
-0.35
-0.30
-0.38
-0.36
-0.32
-0.03
0.02
0.02
0.02
-0.11
-0.21
-0.31
-0.04
-0.33
-0.26
-0.31
0.24
0.36
0.01
0.08
-0.05
0.29
-0.35
-0.15
1.00
-0.36
-0.48
-0.37
-0.58
0.93
0.81
0.98
0.94
0.84
-0.21
-0.23
-0.12
-0.52
-0.20
0.39
0.51
0.52
0.84
0.79
0.82
-0.70
-0.83
-0.23
-0.33
0.15
-0.60
0.88
0.12
1.00
0.55
0.31
0.19
-0.31
-0.30
-0.36
-0.37
-0.28
0.13
0.19
0.15
0.37
0.57
-0.19
0.31
-0.05
-0.31
-0.30
-0.27
0.48
0.43
0.35
0.56
0.04
0.64
-0.31
-0.04
Ge
As
1.00
Se
Br
Rb
Sr
Y
0.06
0.54
-0.51
-0.43
-0.53
-0.53
-0.48
0.04
0.00
0.09
0.37
0.47
-0.35
0.10
-0.22
-0.45
-0.46
-0.45
0.37
0.47
0.02
0.29
-0.19
0.44
-0.52
-0.06
1.00
-0.22
-0.32
-0.29
-0.37
-0.38
-0.28
0.43
0.61
0.49
0.47
0.35
0.02
-0.19
-0.20
-0.32
-0.39
-0.38
0.58
0.59
0.78
0.80
0.35
0.74
-0.25
0.25
1.00
-0.57
-0.53
-0.57
-0.56
-0.49
-0.12
-0.13
-0.13
0.24
0.15
-0.23
-0.19
-0.36
-0.52
-0.47
-0.50
0.40
0.45
-0.33
-0.09
-0.30
0.15
-0.58
-0.29
1.00
0.87
0.92
0.89
0.77
-0.21
-0.06
0.00
-0.49
-0.20
0.53
0.61
0.60
0.92
0.73
0.78
-0.64
-0.79
-0.14
-0.34
0.22
-0.56
0.82
0.14
1.00
0.82
0.80
0.65
-0.17
-0.04
-0.03
-0.53
-0.20
0.47
0.54
0.68
0.84
0.64
0.71
-0.60
-0.72
-0.16
-0.39
0.25
-0.56
0.69
0.20
1.00
Zr
Nb
Mo
Cd
0.98
0.91
-0.19
-0.24
-0.10
-0.51
-0.20
0.36
0.46
0.50
0.79
0.85
0.90
-0.67
-0.82
-0.23
-0.36
0.20
-0.62
0.93
0.17
1.00
0.93
-0.18
-0.25
-0.13
-0.51
-0.17
0.30
0.42
0.47
0.74
0.87
0.91
-0.63
-0.78
-0.26
-0.41
0.22
-0.62
0.97
0.17
1.00
-0.15
-0.17
-0.12
-0.34
-0.10
0.24
0.32
0.28
0.55
0.83
0.88
-0.49
-0.63
-0.17
-0.27
0.28
-0.48
0.90
0.23
1.00
0.28
0.24
-0.13
-0.07
0.07
-0.06
-0.10
-0.17
-0.10
-0.16
0.52
0.42
0.13
0.21
-0.10
0.21
-0.13
0.43
0.39
1.00
In
Sn
Sb
Te
I
0.28
0.40
0.20
0.25
0.07
-0.22
-0.10
-0.42
-0.37
0.42
0.36
0.64
0.35
0.14
0.36
-0.25
1.00
0.15
0.29
0.21
0.03
0.05
-0.04
-0.09
-0.07
0.29
0.23
0.51
0.42
0.27
0.33
-0.09
0.24
1.00
0.56
-0.13
-0.26
-0.33
-0.51
-0.41
-0.40
0.44
0.52
0.60
0.63
0.20
0.64
-0.40
-0.01
1.00
-0.12
0.27
-0.14
-0.24
-0.17
-0.13
0.38
0.34
0.36
0.46
0.29
0.49
-0.06
0.07
1.00
0.30
0.31
0.56
0.21
0.24
-0.18
-0.30
0.10
-0.04
0.10
-0.22
0.23
0.16
1.00
Cs
Ba
0.41
0.62
0.32
0.35
-0.20
-0.33
-0.05
-0.09
0.06
-0.16
0.36
0.25
1.00
0.62
0.60
0.60
-0.35
-0.43
-0.06
-0.13
0.30
-0.29
0.44
-0.04
0.10
1.00
La
Ce
Hf
0.58
0.59
-0.66
-0.75
-0.22
-0.35
0.14
-0.54
0.66
1.00
0.97
-0.51
-0.63
-0.26
-0.35
0.21
-0.60
0.86
0.17
1.00
-0.54
-0.68
-0.23
-0.36
0.24
-0.59
0.89
0.16
1.00
Ta
Hg
0.95
0.32
0.53
0.17
0.66
-0.54
0.21
1.00
0.28
0.53
0.08
0.70
-0.69
0.12
1.00
Tl
Pb
Bi
Th
0.76
0.41
0.64
-0.17
0.16
1.00
0.43
0.88
-0.29
0.03
1.00
0.34
0.29
-0.06
1.00
-0.50
-0.12
1.00
U
0.16
1.00
256
256
EK 8.3 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü jeoistatistik parametreler (N: Örnek
sayısı)
Descriptive Statistics
Variable Mean Std Dev.
Na2O
0.07
0.01
MgO
33.19
3.56
Al2O3
0.14
0.40
SiO2
31.99
3.45
P 2O 5
0.02
0.01
SO3
2.00
1.07
Cl
0.17
0.05
K 2O
0.18
0.12
CaO
1.08
2.39
TiO2
0.02
0.02
V 2O 5
0.00
0.00
Cr2O3
0.57
0.75
MnO
0.26
0.08
Fe2O3
20.34
5.41
LOI
10.49
3.02
Co
191.67
76.42
Ni
1771.98 647.26
Cu
58.11
55.43
Zn
102.97
77.18
Ga
3.44
1.18
Ge
1.28
0.37
As
34.52
22.34
Se
0.66
0.15
Br
3.59
2.73
Rb
17.74
15.71
Sr
2.84
2.16
Y
1.36
0.91
Zr
5.02
1.21
Nb
4.13
1.16
Mo
65.88
184.08
Cd
1.09
0.18
In
0.95
0.20
Sn
3.88
1.39
Sb
1.56
0.96
Te
1.31
0.10
I
2.22
0.34
Cs
3.93
0.85
Ba
9.08
4.82
La
8.92
2.19
Ce
12.93
3.12
Hf
10.02
2.98
Ta
17.59
5.07
Hg
2.02
0.48
Tl
1.99
0.49
Pb
5.02
6.15
Bi
1.47
0.33
Th
3.66
1.59
U
12.32
6.03
Std Err
0.00
0.84
0.09
0.81
0.00
0.25
0.01
0.03
0.56
0.00
0.00
0.18
0.02
1.27
0.71
18.01
152.56
13.07
18.19
0.28
0.09
5.27
0.04
0.64
3.70
0.51
0.22
0.28
0.27
43.39
0.04
0.05
0.33
0.23
0.02
0.08
0.20
1.14
0.52
0.73
0.70
1.20
0.11
0.12
1.45
0.08
0.37
1.42
N
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
18
257
EK 8.4 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü korelasyon katsayısı değerleri çizelgesi
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl
K2O
CaO
TiO2
V2O5
Cr2O3
MnO
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl
K2O
CaO
TiO2
V2O5
Cr2O3
MnO
Fe2O3
LOI
Co
Ni
Cu
Zn
Ga
Ge
As
Se
Br
Rb
Sr
Y
Zr
Nb
Mo
Cd
In
Sn
Sb
Te
I
Cs
Ba
La
Ce
Hf
Ta
Hg
Tl
Pb
Bi
Th
U
1.00
-0.73
0.41
-0.32
-0.06
0.31
-0.44
0.24
0.33
0.34
0.40
0.17
-0.29
0.70
-0.50
0.27
-0.07
-0.07
0.04
0.04
0.09
-0.43
0.73
-0.56
0.39
0.55
0.28
0.66
0.63
0.54
0.70
0.47
0.18
0.11
0.54
-0.08
0.43
0.35
0.42
0.33
0.45
0.33
0.70
0.61
0.35
0.55
0.65
0.27
1.00
-0.68
0.22
0.13
0.06
0.66
-0.42
-0.62
-0.48
-0.68
-0.08
0.50
-0.73
0.42
-0.13
0.17
0.30
0.14
-0.49
-0.38
0.24
-0.70
0.64
-0.47
-0.55
-0.59
-0.91
-0.61
-0.37
-0.80
-0.34
-0.33
-0.20
-0.07
-0.19
-0.33
-0.33
-0.13
-0.38
-0.23
-0.12
-0.86
-0.71
-0.28
-0.62
-0.62
-0.23
1.00
0.29
-0.31
-0.45
-0.42
0.80
0.94
0.46
0.86
-0.09
-0.37
0.26
-0.72
-0.36
-0.54
-0.21
-0.27
0.54
0.37
-0.23
0.20
-0.32
0.57
0.12
0.76
0.81
0.29
-0.11
0.38
0.30
0.26
0.13
0.25
0.16
0.18
0.22
-0.15
0.67
-0.10
-0.33
0.65
0.41
0.12
0.24
0.15
-0.03
1.00
-0.52
-0.36
0.43
0.47
0.41
-0.08
0.17
-0.32
-0.39
-0.65
-0.45
-0.51
-0.50
0.12
-0.46
0.33
-0.06
0.21
-0.73
0.44
0.08
-0.10
0.32
-0.08
-0.53
-0.24
-0.44
-0.36
-0.14
-0.17
0.12
0.08
-0.35
-0.26
-0.13
0.18
-0.46
-0.65
-0.31
-0.44
-0.25
-0.52
-0.66
-0.38
1.00
0.50
-0.33
-0.41
-0.28
-0.53
-0.33
-0.03
0.33
0.02
0.54
0.41
0.30
-0.01
0.12
-0.39
-0.11
-0.06
0.14
-0.38
-0.16
-0.07
-0.34
-0.10
-0.08
0.19
-0.02
0.18
-0.39
-0.29
-0.31
-0.17
-0.26
0.26
-0.03
-0.15
0.06
0.22
-0.15
-0.12
-0.21
-0.15
0.00
0.46
1.00
0.07
-0.48
-0.45
-0.41
-0.46
0.04
0.05
0.02
0.39
0.64
0.61
0.40
0.08
-0.46
-0.17
-0.07
0.21
-0.10
-0.33
0.40
-0.51
-0.13
-0.07
0.72
0.04
0.09
-0.56
-0.26
0.09
-0.13
-0.19
0.03
0.38
-0.32
0.46
0.54
-0.29
-0.17
-0.18
-0.11
0.06
0.39
1.00
0.00
-0.42
-0.23
-0.33
-0.07
0.19
-0.63
0.20
-0.11
0.21
0.63
-0.05
-0.27
-0.07
0.37
-0.59
0.93
-0.10
-0.25
-0.29
-0.66
-0.50
-0.10
-0.56
-0.23
-0.34
0.02
0.11
0.28
-0.12
-0.29
-0.03
-0.27
0.07
0.00
-0.69
-0.54
-0.26
-0.41
-0.52
-0.22
1.00
0.78
0.16
0.76
0.13
-0.17
-0.04
-0.65
-0.50
-0.59
-0.08
-0.09
0.46
0.28
-0.14
-0.11
0.02
0.81
-0.11
0.74
0.56
0.05
-0.22
0.12
0.23
0.02
0.00
0.25
0.28
0.25
0.36
-0.01
0.54
-0.22
-0.48
0.38
0.12
-0.06
0.07
-0.13
-0.26
1.00
0.32
0.81
-0.13
-0.34
0.10
-0.70
-0.47
-0.67
-0.30
-0.32
0.62
0.17
-0.23
0.04
-0.32
0.52
0.05
0.84
0.73
0.07
-0.10
0.32
0.18
0.23
-0.07
0.22
0.05
-0.03
0.13
-0.09
0.60
-0.31
-0.53
0.56
0.23
-0.10
0.04
-0.04
-0.03
1.00
0.51
-0.19
-0.39
0.55
-0.43
-0.04
-0.17
-0.26
-0.25
0.44
0.36
0.04
0.49
-0.08
0.13
0.13
0.33
0.39
0.52
-0.19
0.44
0.16
0.72
0.70
0.26
0.16
0.23
-0.05
-0.29
0.38
0.13
0.09
0.59
0.63
0.43
0.55
0.55
-0.10
1.00
-0.08
-0.34
0.36
-0.63
-0.35
-0.56
-0.36
-0.27
0.52
0.28
-0.19
0.35
-0.17
0.63
0.06
0.92
0.78
0.35
-0.11
0.45
0.36
0.33
0.07
0.25
0.08
0.19
0.15
-0.18
0.49
-0.14
-0.32
0.69
0.48
0.13
0.34
0.26
-0.06
1.00
0.53
0.06
0.15
-0.04
0.04
-0.21
0.93
-0.05
-0.02
-0.26
0.08
-0.18
0.12
-0.24
-0.10
0.04
0.03
0.00
-0.01
0.01
-0.22
-0.12
-0.06
-0.04
0.59
0.22
0.67
0.07
-0.09
-0.03
0.03
-0.06
-0.07
0.17
0.01
-0.11
1.00
-0.30
0.46
-0.09
0.12
0.02
0.71
-0.43
-0.31
-0.18
-0.20
0.16
-0.14
-0.68
-0.32
-0.48
-0.29
-0.29
-0.36
0.07
-0.27
-0.24
-0.04
-0.18
0.13
0.02
0.20
-0.07
-0.17
-0.05
-0.34
-0.40
-0.31
-0.25
-0.29
-0.03
1.00
-0.25
0.32
0.12
-0.28
0.03
0.10
0.29
-0.26
0.95
-0.63
0.29
0.53
0.18
0.61
0.91
0.29
0.83
0.39
0.54
0.39
0.19
0.04
0.47
0.31
0.02
0.09
0.51
0.54
0.82
0.90
0.61
0.84
0.98
0.28
1.00
0.45
0.60
0.17
0.29
-0.35
-0.08
0.31
-0.14
0.20
-0.49
-0.23
-0.59
-0.56
-0.33
0.07
-0.32
-0.09
-0.35
-0.04
-0.70
0.08
-0.15
-0.08
0.01
-0.41
0.06
0.27
-0.52
-0.36
-0.27
-0.18
-0.20
0.18
1.00
0.59
0.15
0.00
-0.34
0.07
0.19
0.44
-0.28
-0.27
0.48
-0.46
-0.03
0.29
0.48
0.09
0.32
-0.23
0.24
-0.21
0.16
0.05
0.27
0.21
0.06
0.48
0.59
0.08
0.22
0.37
0.36
0.38
0.25
1.00
0.54
0.19
-0.31
0.17
0.29
0.21
0.14
-0.39
0.37
-0.70
-0.31
0.15
0.35
-0.04
0.02
-0.18
0.20
-0.25
0.31
0.06
-0.09
0.17
-0.38
0.68
0.84
-0.28
0.08
0.15
0.22
0.23
0.44
1.00
-0.18
-0.44
0.24
0.23
-0.24
0.49
-0.09
0.25
-0.42
-0.34
-0.15
0.39
-0.12
0.02
-0.36
0.11
0.18
0.45
-0.01
-0.20
-0.02
-0.22
0.66
0.51
-0.43
-0.21
-0.16
-0.17
-0.18
0.34
1.00
-0.20
-0.21
-0.34
0.05
-0.14
-0.05
-0.33
-0.32
-0.15
-0.01
-0.11
-0.16
-0.03
-0.23
-0.17
-0.10
-0.17
0.50
0.18
0.61
-0.02
-0.07
0.08
-0.11
-0.13
-0.01
0.07
0.01
-0.07
1.00
0.18
0.17
0.00
-0.14
0.30
0.05
0.57
0.44
-0.04
-0.29
0.15
-0.19
0.40
0.20
-0.16
0.28
-0.17
0.04
-0.02
0.34
-0.39
-0.40
0.35
0.21
-0.08
0.13
-0.02
-0.06
0.49
0.23
-0.04
0.29
0.20
0.15
0.29
0.40
0.07
0.44
0.20
0.25
0.66
-0.06
0.74
0.33
0.11
-0.33
0.15
0.39
0.27
0.35
0.47
0.08
0.53
0.31
0.19
1.00
-0.23
0.38
-0.17
-0.04
-0.09
-0.39
-0.18
-0.07
-0.22
0.06
0.13
0.54
-0.24
0.61
-0.24
-0.21
-0.21
-0.01
0.02
0.07
-0.21
0.02
-0.12
0.13
-0.18
0.14
1.00
-0.59
0.21
0.50
0.17
0.59
0.85
0.41
0.78
0.52
0.40
0.33
0.22
-0.01
0.39
0.28
0.09
0.10
0.53
0.58
0.76
0.85
0.52
0.81
0.94
0.37
1.00
-0.12
-0.38
-0.16
-0.61
-0.48
-0.30
-0.55
-0.24
-0.15
0.05
0.02
0.18
-0.15
-0.40
-0.23
-0.30
-0.04
-0.09
-0.65
-0.49
-0.28
-0.41
-0.52
-0.29
1.00
-0.03
0.58
0.56
0.34
-0.13
0.35
0.39
0.14
0.14
0.20
0.29
0.36
0.69
-0.09
0.31
0.04
-0.14
0.50
0.35
0.13
0.32
0.23
-0.19
1.00
-0.01
0.43
0.50
0.70
0.52
0.06
0.06
0.08
0.12
0.22
0.10
-0.01
0.23
-0.04
0.64
0.57
0.38
0.48
0.43
0.44
0.53
0.42
1.00
0.65
0.14
-0.10
0.38
0.29
0.33
-0.06
0.19
0.04
0.05
0.05
-0.11
0.42
-0.34
-0.52
0.60
0.33
-0.06
0.18
0.06
-0.06
Fe2O3
LOI
Co
Ni
Cu
Zn
Ga
Ge
1.00
As
Se
Br
Rb
Sr
Y
Zr
1.00
Nb
Mo
0.54
0.25
0.62
0.39
0.19
0.05
0.14
0.02
0.26
0.41
0.03
0.45
0.11
-0.02
0.78
0.61
0.29
0.47
0.50
0.10
1.00
0.17
0.72
0.49
0.57
0.46
0.23
0.09
0.64
0.34
-0.04
0.14
0.59
0.57
0.81
0.92
0.77
0.90
0.94
0.13
0.44
0.22
-0.32
-0.12
0.20
0.06
0.00
-0.05
0.38
-0.18
0.58
0.50
0.09
0.17
-0.06
0.16
0.28
0.55
1.00
0.25
0.49
0.25
0.25
0.15
0.37
0.13
-0.05
-0.03
0.46
0.37
0.78
0.73
0.20
0.65
0.77
0.38
1.00
0.13
0.30
0.23
0.05
0.34
0.43
0.08
0.50
0.33
0.27
0.51
0.56
0.36
0.55
0.41
0.20
1.00
0.56
0.15
0.05
0.26
-0.12
-0.28
0.10
0.06
0.08
0.61
0.68
0.42
0.58
0.55
-0.01
0.04
1.00
Cd
In
Sn
Sb
1.00
Te
I
Cs
0.03
0.58
0.29
0.15
-0.29
0.30
0.36
0.35
0.34
0.57
0.40
0.64
0.46
1.00
-0.16
0.08
-0.09
0.12
0.14
0.22
0.07
0.22
0.21
0.07
0.10
0.20
0.05
1.00
0.12
0.11
-0.15
0.16
0.36
0.26
0.09
0.20
-0.04
0.32
0.06
0.25
1.00
Ba
La
Ce
Hf
0.27
0.33
0.20
0.39
0.30
0.48
0.49
0.51
0.65
0.49
-0.10
1.00
0.02
0.32
0.07
0.05
0.34
0.24
0.29
0.29
0.29
-0.26
1.00
0.17
0.06
0.10
0.02
-0.04
0.03
0.10
-0.03
0.20
1.00
-0.17
-0.30
0.48
0.29
0.28
0.25
0.02
-0.03
1.00
Ta
Hg
Tl
0.93
0.20
0.49
0.39
0.52
0.60
0.49
1.00
0.11
0.47
0.42
0.53
0.64
0.51
1.00
0.87
0.52
0.79
0.75
0.14
1.00
Pb
Bi
0.68
0.93
0.90
0.29
1.00
0.69
0.68
-0.14
0.87
0.19
Th
1.00
1.00
0.25
U
0.25
1.00
258
258
EK 8.5 Serpantinleşmiş ultrabazik kayaçlara özgü dendogram
TOPLULUK
LAR
5
4
Topluluklar arası ilişkiler:
2
1 Topluluğu ile,
3
2, 1 Kümesi ile,
4
3, 2, 1 Kümesi ile,
5
4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
6
5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
7
6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
8
7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
9
8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile ilişkilidir.
2
1
3
6
7
8
9
259
EK 8.6 Bazik volkanik kayaçlara özgü jeoistatistiksel parametreler (N: Örnek sayısı)
Descriptive Statistics
Variable
Mean
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P 2O 5
SO3
Cl
K 2O
CaO
TiO2
V 2O 5
Cr2O3
MnO
Fe2O3
LOI
Co
Ni
Cu
Zn
Ga
Ge
As
Se
Br
Rb
Sr
Y
Zr
Nb
Mo
Cd
In
Sn
Sb
Te
I
Cs
Ba
La
Ce
Hf
Ta
Hg
Tl
Pb
Bi
Th
U
2.45
3.96
16.28
47.34
0.50
0.14
0.06
3.58
8.45
1.12
0.03
0.00
0.12
8.96
6.73
48.02
16.75
16.35
53.38
20.19
1.04
10.80
0.56
0.48
138.31
438.24
23.94
247.85
33.07
10.09
0.98
0.92
2.24
1.24
1.40
2.58
7.82
1452.59
40.95
72.85
5.15
5.09
1.81
1.60
6.92
0.97
17.79
13.96
Std
Dev.
1.39
1.15
1.44
3.58
0.20
0.01
0.01
1.07
3.71
0.32
0.01
0.00
0.05
2.52
2.17
21.29
9.09
22.35
24.52
3.70
0.20
14.75
0.05
0.13
29.22
168.22
5.32
74.12
18.58
14.44
0.30
0.08
0.74
0.36
0.09
0.20
4.16
618.89
21.67
33.93
1.08
1.50
0.19
0.33
3.63
0.28
5.92
4.99
Std Err
N
0.42
0.35
0.43
1.08
0.06
0.00
0.00
0.32
1.12
0.10
0.00
0.00
0.01
0.76
0.65
6.42
2.74
6.74
7.39
1.12
0.06
4.45
0.02
0.04
8.81
50.72
1.60
22.35
5.60
4.35
0.09
0.02
0.22
0.11
0.03
0.06
1.25
186.60
6.53
10.23
0.33
0.45
0.06
0.10
1.09
0.09
1.79
1.50
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
11
260
EK 8.7 Bazik volkanik kayaçlara özgü korelasyon katsayısı değerleri çizelgesi
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl
K2O
CaO
TiO2
V2O5
Cr2O3
Na2O
MgO
Al2O3
SiO2
P2O5
SO3
Cl
K2O
CaO
TiO2
V2O5
Cr2O3
MnO
Fe2O3
LOI
Co
Ni
Cu
Zn
Ga
Ge
As
Se
Br
Rb
Sr
Y
Zr
Nb
Mo
Cd
In
Sn
Sb
Te
I
Cs
Ba
La
Ce
Hf
Ta
Hg
Tl
Pb
Bi
Th
U
1.00
-0.40
0.18
0.60
-0.74
-0.23
-0.48
-0.65
-0.11
-0.66
-0.63
-0.28
-0.47
-0.72
0.00
-0.50
-0.55
0.06
-0.07
-0.04
-0.15
-0.17
-0.30
0.02
-0.39
-0.24
0.44
0.75
0.52
-0.34
-0.21
-0.48
0.11
0.57
-0.84
-0.83
-0.18
-0.76
0.41
0.54
0.43
0.15
-0.26
-0.34
0.36
-0.09
0.83
0.00
0.39
-0.10
0.02
0.77
0.08
-0.01
-0.45
-0.03
0.21
0.09
0.50
0.39
-0.12
0.62
0.37
-0.11
0.48
0.48
0.36
0.29
-0.20
0.37
0.12
-0.06
0.16
-0.08
-0.11
0.53
-0.42
-0.01
-0.50
-0.85
0.17
0.13
0.34
0.17
0.26
0.17
-0.16
-0.07
-0.30
0.43
-0.19
-0.02
-0.15
-0.48
1.00
0.57
-0.29
0.71
0.04
0.08
-0.89
-0.03
-0.11
0.07
0.06
0.09
-0.58
-0.06
0.21
0.32
0.43
0.35
0.05
-0.08
-0.44
0.38
0.56
-0.02
0.28
0.41
0.17
-0.21
0.10
-0.15
-0.23
-0.53
0.12
0.10
0.15
0.20
0.23
0.26
0.47
0.41
-0.41
-0.20
0.35
-0.07
0.31
-0.34
1.00
-0.60
0.23
-0.14
-0.12
-0.56
-0.27
-0.56
0.23
-0.41
-0.50
-0.68
-0.40
-0.40
0.20
-0.11
-0.12
-0.13
-0.25
-0.41
0.20
0.20
0.11
0.37
0.67
0.41
0.00
0.04
-0.06
0.07
0.17
-0.27
-0.22
0.04
-0.17
0.54
0.57
0.45
0.24
-0.15
-0.61
0.49
-0.37
0.66
0.17
1.00
0.01
0.74
0.72
0.15
0.90
0.25
0.10
0.52
0.79
-0.11
0.18
0.07
0.15
0.04
-0.03
0.28
0.04
0.47
-0.06
0.41
0.40
-0.25
-0.53
-0.12
-0.11
0.45
0.26
0.25
-0.31
0.77
0.69
0.00
0.49
-0.45
-0.43
-0.05
0.16
0.46
0.42
0.06
0.38
-0.72
0.20
1.00
0.25
0.01
-0.66
0.17
0.14
0.23
0.49
0.33
-0.49
0.11
0.29
0.29
0.59
0.26
0.28
0.00
-0.15
0.59
0.31
0.28
0.14
0.05
-0.06
0.23
-0.01
0.09
-0.57
-0.82
0.30
0.20
0.23
0.20
0.12
0.13
0.30
0.31
-0.30
0.06
0.14
-0.05
-0.15
-0.34
0.33
1.00
1.00
0.65
-0.19
0.71
-0.12
0.33
0.36
0.71
-0.54
0.12
-0.23
0.04
0.06
0.21
0.12
0.01
0.60
-0.22
0.54
0.41
0.16
-0.06
0.27
-0.19
0.61
0.17
0.14
-0.36
0.64
0.47
-0.30
0.31
-0.32
-0.27
0.17
0.18
0.57
0.31
0.25
0.27
-0.34
1.00
-0.27
0.77
0.04
0.20
0.12
0.68
-0.45
0.23
0.10
0.06
-0.21
0.12
0.04
-0.06
0.08
-0.24
0.83
0.19
-0.06
-0.23
0.04
-0.02
0.47
0.31
0.49
-0.29
0.84
0.84
0.05
0.74
-0.11
-0.19
-0.06
0.10
0.36
0.10
0.13
0.06
-0.36
0.31
1.00
-0.03
0.37
0.00
0.04
-0.30
0.64
0.01
-0.02
-0.09
-0.16
-0.50
-0.15
0.23
0.53
-0.23
-0.61
0.17
-0.54
-0.56
-0.44
0.03
0.05
0.25
0.02
0.54
-0.15
-0.11
-0.03
-0.19
-0.46
-0.44
-0.35
-0.24
0.44
0.05
-0.36
0.06
-0.43
0.24
1.00
0.21
0.24
0.53
0.64
-0.41
0.06
0.02
0.38
0.10
-0.26
0.38
0.08
0.34
0.19
0.56
0.60
-0.36
-0.49
-0.17
-0.17
0.54
0.31
0.28
-0.34
0.84
0.82
0.17
0.61
-0.39
-0.33
0.11
0.34
0.43
0.17
0.23
0.35
-0.68
0.16
1.00
0.30
0.38
0.19
0.35
0.31
0.84
0.09
0.33
-0.23
-0.03
0.22
0.25
0.22
-0.03
0.21
-0.79
-0.87
-0.94
0.11
0.11
0.41
-0.54
-0.37
0.41
0.50
0.33
0.59
-0.62
-0.74
-0.39
-0.11
0.03
0.10
-0.41
0.07
-0.79
-0.31
1.00
MnO
Fe2O3
LOI
Co
Ni
0.14
0.08
-0.55
0.19
0.01
-0.07
0.05
-0.35
0.11
0.08
0.43
0.18
0.12
0.55
-0.35
-0.31
-0.35
0.10
0.25
0.22
-0.46
-0.29
0.24
0.38
0.18
0.47
-0.27
-0.40
-0.20
-0.12
0.39
0.01
0.30
0.11
-0.32
0.03
1.00
0.42
-0.13
0.48
0.16
0.49
0.80
0.00
0.54
0.58
0.36
0.55
0.12
0.60
-0.28
-0.48
-0.30
-0.03
0.13
0.15
-0.28
-0.64
0.40
0.33
0.54
0.16
-0.25
-0.14
0.23
0.50
0.31
0.52
0.19
0.39
-0.65
-0.28
1.00
-0.17
0.37
0.24
-0.16
0.10
0.44
0.32
-0.06
0.21
-0.09
0.51
0.01
0.08
-0.27
0.04
-0.01
0.17
-0.03
0.00
-0.67
0.67
0.58
-0.10
0.54
-0.26
-0.33
-0.17
-0.05
0.08
0.62
0.00
0.41
-0.46
-0.13
1.00
0.08
0.33
-0.32
-0.12
0.03
-0.17
0.08
-0.01
-0.26
-0.63
-0.52
-0.23
-0.31
-0.32
0.09
-0.41
-0.10
-0.06
0.33
-0.35
-0.34
-0.14
-0.29
-0.21
-0.24
-0.46
-0.41
-0.25
0.19
-0.67
0.02
-0.12
-0.20
1.00
0.27
-0.26
0.33
0.39
0.27
0.71
0.15
-0.06
0.15
-0.07
-0.10
-0.34
-0.23
0.26
-0.26
-0.01
-0.15
-0.55
0.18
0.25
0.43
0.30
0.01
-0.11
-0.41
-0.18
0.24
0.68
-0.16
0.21
-0.28
-0.33
-0.31
1.00
Cu
Zn
Ga
Ge
As
Se
0.05
0.28
0.16
-0.25
0.02
-0.15
0.09
0.21
-0.14
-0.44
-0.55
-0.71
0.20
0.03
0.39
-0.44
-0.46
0.41
0.45
0.24
0.59
-0.32
-0.48
-0.29
-0.09
-0.29
-0.04
-0.51
-0.21
-0.50
1.00
0.61
-0.27
0.01
0.12
-0.04
0.54
0.32
0.68
-0.16
-0.08
-0.10
-0.24
0.49
0.43
0.09
-0.06
0.30
0.20
0.51
0.01
0.02
0.19
0.80
0.95
0.23
-0.36
0.45
-0.17
-0.25
0.20
1.00
0.18
0.24
0.51
0.15
0.56
0.11
0.42
-0.09
-0.16
-0.22
-0.20
0.13
0.08
-0.48
-0.58
0.10
0.00
0.52
-0.04
-0.12
-0.01
0.49
0.65
0.09
0.27
0.27
0.17
-0.30
-0.37
1.00
-0.22
-0.02
-0.16
-0.41
0.33
-0.54
0.71
0.46
0.49
0.04
-0.09
-0.19
-0.02
-0.40
0.01
-0.18
-0.26
-0.11
0.28
0.22
0.09
-0.03
-0.16
0.38
-0.11
-0.11
0.33
-0.07
1.00
0.31
-0.06
0.64
-0.12
0.21
-0.17
-0.21
-0.05
-0.02
-0.44
-0.52
-0.09
-0.45
0.00
0.14
0.40
0.07
0.04
0.10
-0.13
0.01
-0.20
0.59
0.30
0.74
-0.19
-0.62
1.00
0.34
0.13
-0.02
0.20
-0.34
-0.34
-0.29
-0.13
-0.06
-0.04
-0.04
-0.23
0.02
0.08
0.43
0.01
-0.22
-0.11
-0.09
0.13
0.39
0.41
-0.09
0.33
-0.26
-0.35
1.00
-0.27
-0.10
0.46
-0.30
-0.40
-0.18
-0.31
0.54
0.19
-0.18
0.03
0.22
0.12
-0.30
0.03
-0.73
-0.65
-0.06
-0.02
0.76
0.30
-0.02
0.34
-0.50
0.24
1.00
-0.11
0.49
-0.31
-0.21
-0.33
0.10
-0.25
-0.07
-0.41
-0.43
0.00
0.10
0.67
0.06
0.13
0.20
0.27
0.42
-0.33
0.00
0.36
0.21
-0.23
-0.49
0.21
Br
Rb
1.00
Sr
Y
Zr
0.17
0.13
0.06
0.14
-0.18
0.57
0.30
0.34
-0.41
0.75
0.69
0.10
0.64
0.01
-0.01
0.31
0.41
0.21
-0.11
0.26
-0.12
-0.12
1.00
-0.38
-0.37
-0.26
-0.05
0.54
0.50
-0.13
-0.15
0.42
0.39
0.43
0.19
-0.24
-0.14
0.43
0.60
0.61
-0.13
0.48
0.04
-0.55
0.29
1.00
0.89
0.92
0.07
-0.14
-0.29
0.22
0.02
-0.32
-0.51
-0.35
-0.52
0.67
0.68
0.39
0.10
-0.16
0.07
0.28
-0.24
0.72
0.25
0.89
-0.13
-0.12
-0.41
0.25
0.25
-0.51
-0.63
-0.36
-0.59
0.65
0.72
0.48
0.14
-0.25
-0.22
0.37
-0.24
0.93
0.18
1.00
-0.15
-0.02
-0.39
0.47
0.21
-0.30
-0.47
-0.41
-0.54
0.57
0.66
0.45
0.16
0.00
0.05
0.41
-0.05
0.73
0.33
1.00
-0.47
0.40
-0.19
-0.18
0.07
0.07
0.25
0.06
0.49
0.30
-0.39
-0.35
-0.16
-0.06
-0.38
-0.55
-0.12
0.15
1.00
0.54
0.20
0.08
0.59
0.43
-0.21
0.31
-0.50
-0.40
0.48
0.51
0.66
-0.34
0.24
-0.12
-0.34
0.58
1.00
0.00
0.01
0.60
0.48
0.21
0.35
-0.11
-0.17
0.14
0.28
0.47
-0.48
-0.22
-0.68
-0.53
0.63
1.00
Nb
Mo
Cd
In
Sn
1.00
Sb
Te
0.50
0.15
0.12
-0.12
-0.05
0.25
0.34
0.16
0.16
0.25
-0.17
0.10
-0.07
0.25
0.47
1.00
-0.47
-0.45
-0.35
-0.50
0.05
0.13
0.05
-0.11
0.17
-0.50
-0.07
-0.26
0.38
0.51
0.24
1.00
I
Cs
Ba
La
Ce
Hf
0.93
0.13
0.80
-0.36
-0.40
0.01
0.24
0.35
0.00
-0.07
-0.04
-0.70
1.00
0.28
0.93
-0.37
-0.45
-0.19
0.09
0.26
0.01
-0.05
0.08
-0.70
0.06
1.00
0.25
0.28
0.24
0.12
0.42
0.03
0.10
0.32
-0.01
-0.30
-0.26
1.00
-0.37
-0.54
-0.35
-0.10
0.09
0.03
-0.09
0.09
-0.58
-0.11
1.00
0.94
0.23
0.11
-0.32
-0.15
0.27
-0.46
0.64
0.14
1.00
0.44
0.30
-0.27
-0.18
0.34
-0.36
0.67
0.14
1.00
Ta
Hg
0.91
0.17
-0.33
0.63
-0.19
0.23
0.31
1.00
0.28
-0.22
0.60
-0.10
-0.09
0.22
1.00
Tl
Pb
0.08
0.23
0.01
-0.38
0.61
1.00
0.05
0.71
-0.24
-0.47
1.00
Bi
Th
0.25
0.22
0.10
1.00
-0.20
-0.60
1.00
U
0.02
1.00
261
261
EK 8.8 Bazik volkanik kayaçlara özgü dendogram
TOPLULUK
LAR
2
1
Topluluklar arası ilişkiler:
2
1 Topluluğu ile,
2, 1 Kümesi ile,
3
4
3, 2, 1 Kümesi ile,
5
4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
6
5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
7
6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
8
7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
9
8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile,
10
9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1 Kümesi ile ilişkilidir.
3
4
5
6
7
8
9
10
262
EK 9 Doğu Pasifik Yükselimi (EPR) çıkış bacası kalkopiritlerinde ppm cinsinden iz element içerikleri (Revan 2010: Maslennikov arşivi)
263
Sayı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Örnek No
EPR-A1
EPR-A2
EPR-A3
EPR-A4
EPR-A5
EPR-A6
EPR-A7
EPR-A8
EPR-A9
EPR-A10
EPR-B1
EPR-B2
EPR-B3
EPR-B4
EPR-B5
EPR-B6
EPR-B7
EPR-B8
EPR-C1
EPR-C2
EPR-C3
EPR-C4
EPR-C5
EPR-C6
EPR-C7
EPR-C8
EPR-C9
EPR-C10
EPR-C11
Zon
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
B
Mineral
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
kpr
V
579
5.38
29.1
11.7
3.10
2.86
7.38
1.47
6.70
13.8
4.088
6.525
18.931
3.986
5.814
9.257
3.016
8.125
9.450
23.912
1.729
4.439
24.828
1.848
1.496
35.208
2.230
0.164
0.370
Mn
1101
17.7
18.7
2.43
0.60
1.36
1.09
0.60
6.81
9.06
0.47
2.59
1.26
0.74
1.46
1.34
2.57
1.58
2.5
4.4
1.3
4.9
2.3
2.4
1.4
3.0
2.5
0.8
2.1
Fe
330000
295000
305000
305000
305000
305000
305000
310000
290000
305000
310000
292000
294000
301000
292000
294000
296000
302000
383000
282000
298000
331000
299000
308000
269000
301000
300000
321000
296000
Co
40.5
8.01
15.8
9.14
3.99
4.63
4.17
3.45
6.41
12.1
2.108
6.411
3.283
5.326
8.497
10.154
6.398
4.072
67.627
10.915
8.537
17.947
9.302
11.601
10.820
4.960
12.884
10.879
4.446
Ni
2.09
0.06
0.01
0.34
0.01
0.24
0.15
0.34
0.51
0.07
0.004
0.004
0.054
0.004
0.139
0.077
0.187
0.077
0.529
0.448
0.190
0.066
0.503
0.542
0.142
0.179
1.048
0.513
0.323
30
EPR-C12
B
kpr
0.080
2.1
291000 4.397 0.047
Zn
22924
3706
2060
945
429
352
249
166
710
1166
1235
2079
1126
1379
1728
1960
2885
2399
16649
28004
1532
1675
4122
1591
2261
9731
2592
715
586
As
79.80
19.78
9.20
22.84
6.92
11.71
1.63
0.88
214.59
385.21
2.02
1.53
167.86
2.34
1.23
3.04
22.87
3.26
338.26
39.43
7.56
42.73
7.52
37.80
34.18
4.49
31.25
14.50
1.25
Se
118
65.8
668
482
538
684
769
1184
388
424
1320.4
1333.4
53.8
1443.5
1266.1
1201.9
1308.9
1501.1
136.5
652.4
1108.0
1201.5
823.3
1079.3
1140.3
1000.1
955.4
1110.2
758.7
Mo
80.593
71.916
2083.983
1031.338
54.068
43.386
295.181
109.638
207.147
297.754
301.761
72.634
0.215
48.576
44.265
129.424
190.713
56.266
3.366
18.396
2.138
22.442
19.966
3.246
12.282
16.824
141.114
5.877
0.112
Ag
151.54
124.00
82.65
73.48
20.53
22.45
50.62
80.83
128.77
163.60
43.58
78.26
95.72
42.16
65.02
65.58
89.26
58.49
122.20
88.34
176.26
200.61
126.41
190.06
79.59
125.05
52.34
74.14
71.43
Cd
57.83
28.99
21.65
18.94
4.48
3.44
1.80
1.46
4.18
4.52
8.569
21.861
21.893
14.729
17.333
26.307
21.013
20.316
84.605
115.715
20.051
18.187
23.092
13.259
16.736
78.998
19.347
9.578
6.362
Sn
1.10
0.88
11.96
7.71
8.40
8.55
8.46
32.19
3.63
3.38
85.199
69.693
0.256
76.448
77.456
64.536
125.331
105.239
0.768
24.265
81.080
80.925
39.133
68.534
73.979
44.331
56.410
73.069
59.848
Sb
12.94
36.20
7.06
20.02
18.70
26.26
2.11
0.17
237.24
304.17
1.66
1.83
1.32
0.69
0.81
2.93
0.55
0.63
10.82
8.91
2.40
6.53
9.61
3.10
4.39
5.15
0.87
0.14
0.03
519
1.25
815.4
0.116
85.97
6.013
57.217
0.06
263
Te
0.09
1.73
22.2
13.8
10.3
17.3
11.9
18.8
6.00
5.54
41.147
29.742
0.046
32.128
29.783
25.267
31.499
26.662
3.378
9.740
21.864
25.536
15.372
21.285
24.081
15.408
4.065
3.976
0.989
Ba
6.40
1.65
0.06
0.22
0.09
0.06
0.53
1.76
0.72
0.54
0.084
0.019
0.062
0.005
0.027
0.340
2.177
0.062
0.001
0.001
0.001
0.118
0.001
0.001
0.043
0.109
1.773
0.040
0.001
W
0.254
0.016
0.423
0.216
0.025
0.013
0.066
0.013
0.097
0.333
0.039
0.008
0.040
0.011
0.006
0.061
0.011
0.001
0.001
0.017
0.009
0.026
0.014
0.011
0.163
0.022
0.171
0.007
0.012
Au
0.041
0.253
0.165
0.192
0.010
0.010
0.010
0.042
0.057
0.154
0.007
0.006
0.031
0.016
0.001
0.012
0.011
0.003
0.105
0.085
0.007
0.076
0.025
0.031
0.047
0.054
0.032
0.007
0.007
Hg
0.82
0.34
0.21
0.29
0.14
0.32
0.27
0.20
0.27
0.01
0.656
0.789
0.923
0.497
1.180
1.138
1.102
0.826
0.497
0.924
0.223
0.368
0.434
0.242
0.391
0.445
0.658
0.226
0.842
Tl
2.756
0.453
0.777
2.340
0.008
0.007
0.002
0.009
0.063
0.099
0.069
0.017
0.113
0.004
0.021
0.023
0.133
0.053
0.013
0.034
0.019
0.021
0.025
0.002
0.005
0.001
0.009
0.001
0.005
0.927 0.001 0.000 0.007 0.582 0.018
Pb
311
209
78.2
81.4
1.41
1.72
1.08
0.41
21.6
27.9
28
10
40
7
7
8
25
5
204.5
86.4
22.6
66.3
123.4
34.5
69.7
36.4
15.6
2.1
0.5
0.3
Bi
0.626
5.039
54.435
66.957
20.383
28.568
13.242
3.010
47.469
33.757
0.005
0.002
0.001
0.001
0.005
0.005
0.022
0.008
0.012
0.003
0.001
0.016
0.010
0.001
0.011
0.010
0.020
0.001
0.007
U
1.015
0.020
0.034
0.029
0.006
0.001
0.005
0.002
0.001
0.019
0.002
0.002
0.000
0.004
0.001
0.328
0.004
0.007
0.371
0.020
0.014
0.888
0.565
0.005
0.066
0.014
0.119
0.001
0.000
0.012 0.004
EK 10 EPR Tip oluşumlarda izlenen Sn ve Mo elemetlerine özgü, V.V. Maslennikov ile
yapılan görüşmeyle ilgili iletinin, orjinali ve Türkçe’ye çevirisi
………
The behavior of Mo and Sn is more complex. Somebody think these element appear to
be due to influence of sialic crust, but I know enrichment of Sn in Reibow chalcopyrite
which is serpentinite hosted.
Very often Sn is high in gray smokers instead of Se (more oxidised condition in Manus
or bornite inclusions? which is Sn-rich. Se fall down due to oxidation and T decrease, so
Sn-rich chalcopyrite formed in more oxidized condition.
Halbach et al., (2003) think that Mo is typical for high temperature (EPR), other people
speculate about seawater influence. In my samples it is middle temperature element,
usually because is situated zone B.
It is steel unresolved problem.
In my EG paper I shown these element occure in chalcopyrite dute to high temperature.
But it is simplified explanation without good scientific understanding, only
V.V Maslennikov
…………
"Mo ve Sn’nin davranışı oldukça karmaşıktır. Bazıları, bu elementlerin sialik kabuk
etkileri ile hareket ettiğini düşünür, fakat Reibow kalkopiritlerindeki Sn artışında ana
kaya serpantinittir.
Gri smokerlarda çoğu zaman Sn, Se’ye göre daha yüksek miktarlarda bulunur (Manus
ya da Bornit kapanımlarındaki daha okside koşullar? Sn’ce zengindir. Oksidasyon
sırasında Se miktarı ve T düşer, bu nedenle Sn’ce zengin kalkopiritler daha okside
koşullar altında oluşur.
Halbach vd. (2003) Mo’nin yüksek sıcaklık (EPR) koşullarında tipik element olduğunu
söylerken, diğer kişiler deniz suyu etkisinden bahseder. Benim örneklerimde genellikle
bu element orta derecede sıcaklık gösteren bir elementtir. Bu çözülememiş bir
problemdir. Benim EG makalemde bu elementlerin kalkopirit içinde yüksek sıcaklıklara
oluştuğunu gösterdim. Fakat bu çok basit bir açıklama olup, iyi bilimsel gözlemlere
dayandırılmadan söylenmiştir".
V.V Maslennikov
264
ÖZGEÇMİŞ
Adı Soyadı
: Ceyda ÖZTÜRK
Doğum Yeri
: Ankara
Doğum Tarihi : 28/07/1985
Medeni Hali
: Bekar
Yabancı Dili
: İngilizce
Eğitim Durumu (Kurum ve Yıl)
Lise
Lisans
: Pursaklar Anadolu Lisesi (1997)
: Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği
Bölümü (2003)
Yüksek Lisans: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji
Mühendisliği Anabilim Dalı (Haziran 2011)
Çalıştığı Kurum/Kurumlar ve Yıl:
Ankara Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Araştırma Görevlisi, 2009-
Yayınları:
1.Öztürk, C., Ünlü, T. ve Sayılı, İ.S. 2011. Sivas, Çetinkaya-Yellice Manyetit
Oluşumlarının Maden Jeolojisi. 64. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özleri Kitabı, 198199, Ankara.
2. Öztürk, C., Ünlü, T. ve Sayılı, İ.S. 2011. Mineralogy and geochemistry of the
Yellice magnetite occurrences of Sivas-Central Anatolia, Turkey. Goldschmidt, 14-19
Ağustos, 2011, Prag.
265