Başkent Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölümü

Başkent Üniversitesi
Biyomedikal Mühendisliği Bölümü
Tıbbi Biyoloji Sunum Raporu
Ad-soyad: Y.Alparslan AYDIN
Öğrenci no: 20493224
Konu:
Kök Hücre
İçindekiler :
1-Kök Hücre Nedir?
2-Kaç Çeşit Kök Hücre Vardır ?
3-Kök Hücreler Nerelerde bulunur ?
4-Kök Hücrelerin Dönüşümleri
5-Göbek Kordonu ve Kordon Kanı nedir ?
6-Kök Hücreyle Tedavi edilen ve Araştırma Safhasındaki Tedaviler
7-Kök Hücre Tedavisinde Sınırlamalar
8-Kaynaklar
1-Kök Hücre Nedir ?
Kök hücre vücutta her türlü hücreye dönüşebilen ana hücrelerdir.Nerede
bir zedelenme veya onarım ihtiyacı varsa oraya giderler ve gereken hücre tipine
dönüşürler ve onarımı gerçekleştirirler.Birey kalp krizi geçirmişse kalp
hücrelerine,karaciğer harabiyeti varsa karaciğer hücrelerine,kemik kırıklarında
kemik hücrelerine dönüşürler ve onarırlar.Vücutta çok miktarda bulunurlar.Her
türlü hücre tipine dönüşebildikleri için hayatın temel taşarlıdırlar.Vücutta en
fazla bebeklik çağında anne karnındayken bulunur.Daha sonra yaşlılıkla beraber
sayıları,bölünme ve dönüşme yetenekleri azalır.Buna örnek olarak Yaşlılıkta
yıpranan ve zarar gören dokuların geç iyileşmesi gösterilebilir.
2-Kaç Çeşit Kök Hücresi Vardır ?
İnsan oluşumundaki ilk hücreler oluşmaktaki olan çocuktaki kök
hücrelerdir.Yumurta döllendikten sonraki ilk günlerde oluşurlar.
Yetişkin bireyde azda olsa kök hücresi bulunur bunlar kanda ve kemik
iliğinde bulunan kan üreten kök hücrelerdir.
Hamileliğin son üç aylık döneminde,kök hücreler bebeğin karaciğer ve
dalağından kan yoluyla kemik iliğine gider.Doğum esnasında göbek
kordonunda çok miktarda kök hücre bulunur.Bu kök hücreler yetişkin
bireydekilerde artık bulunmayan bir çok özelliğe sahiptir
3-Kök Hücreler Nerelerde Bulunurlar ?
Kök hücreler tüm vücut doku ve organlarında,kan dolaşımında
bulunur.Fakat üç yerde çok fazladır,Bebeklerin göbek kordonu,kemik iliği ve
damarlarımızda dolaşan kanda.Tarihte ilk olarak kemik iliğinden alınan kök
hücreler lösemi tedavisinde kullanılmıştır.Bu tedavi şekli için yetişmiş
personele ihtiyaç olduğu anlaşıldı 80’li yılların başında göbek kordonundaki
kanın kök hücre bakımından zengin olduğu ve tedavide kullanılabileceği fikri
ortaya atıldı.Daha sonra 1992’de laboratuar ortamında kordon kanı
saklanabilmiştir.1994’te ilk kordon bankası Amerika Birleşik Devletlerinde
kurulmuştur.
4-Kök Hücre Dönüşümleri
Blastosit
embiryonun
iç
kütlesinin
oluşmaya
başladığı
evredir.embiryonik kök hücreler bu iç hücre kütlesinde bulunur.Kök hücreler bu
evrede çok kısa var olabiliyor.Trofoblast iç kütleden ayrılıyor ve kök hücreler
buradan ayrılır ve kültür kabına yerleştirilir.Daha sonra burada hücreler
farklılaştırılır(kalp,sinir,deri,kemik gibi),farklılaşmış gruplar ayrılır,daha sonra
bireyin bağışıklık sistemine uyum sağlayacak şekle getirilir,gerekli organa
yerleştirilir ve uyum sağlar.
Kültür ortamında yetiştirilmiş kök hücreler;
Ektodermeden;
Endotermden;
Mezodermden;
saç,sinir,retina hücrelerine,
akciğer,bağırsak endotel,karaciğer hücrelerine,
kan,iskelet kas,iskelet hücrelerine ,
Dönüşürler.
5-Göbek Kordonu ve Kordon Kanı nedir ?
Bebek anne karnında yaşamında,göbek kordonu ile anne karnından
beslenir,bu direk anne damarlarına bağlanarak değil,plesenta aracılığı ile
olur.Plesenta anne ile bebek arasında besin ve oksijen alış verişini sağlayan bir
yapıdır.Doğumdan sonra çocukla birlikte dışarı alınır.
Kordon kanı plesenta içinde kalan kandır.Bu kan kök hücre bakımından
zengindir.
Avantajları nedir?:
Çok canlıdırlar,değişik hücre ve dokulara kolayca dönüşebilirler.
Gelecekte kullanım açısından mükemmel bir alt yapı oluştururlar çünkü
kendi kök hücreleri tarafından yetiştirilen doku vücudun bağışıklık sistemi
tarafından reddedilme gibi bir olanak yoktur.
Kemik iliğindeki kök hücrelerine göre dayanıklıdır ve uzun ömürlüdür.
Genel olarak tümör ve virüs barındırmazlar.
Anne ve çocuk için risk barındırmazlar.Hiç bir acı çekmezler.
Ömür boyu saklanabilirler.
Aile içi az doku uyuşmazlıklarında dahi kullanılabilir.
Embiryonik kök hücrelere göre çok yönlü ama etik olarak sakıncasızdır.
6-Kök Hücreyle Tedavi edilen ve Araştırma Safhasındaki
Tedaviler
Tedavi Edilebilen Hastalıklar:
Kanser hastalıkları.
Kemik iliği hastalıkları.
Kalıtsal kan hastalıkları.
Bağışıklık yetersizlikleri.
Doğuştan gelen metabolik düzensizlikler.
Araştırma Safhasında Olan Tedaviler:
Organ yenileme.
7-Kök Hücre Tedavisinde Sınırlamalar:
Kök hücre tedavilerinin kontrol altına alınması tıp alanında amansız gibi
görülen pek çok hastalığa umut olarak görülüyor.Ancak kök hücrelerin taşıdığı
büyük potansiyel gen mühendisliğinde atılan büyük adımlarla birleşince,olası
kötü uygulamalar kaygısını da birlikte getiriyor buna göre pek çok hükümet tıp
çevrelerinin büyük baskılarına karşın bu alandaki araştırmalara bir sınırlama
koyma gereği duymaktadır.
KAYNAKLAR:
www.kordonbankasi.com
www.vita34.de
Bilim ve Teknik 309. sayı