Slayt 1 - Ege Geriatri Derneği

Geriatri
ve
Türkiye’deki Tarihçesi
Doç. Dr. Sevnaz Şahin
İç Hastalıkları ve Geriatri Uzm.
Ege Üniversitesi
Geriatri BD
Geriatri

Yaşlanma süreci ile ilgilenen tıp dalı
◦ 65 yaş üzerindeki sağlık problemleri
◦ Koruma, tanı, tedavi, rehabilitasyon
◦ Sağlık durumunu etkileyen sosyal ve ekonomik
durumlar
Ignatz Leo Nascher (USA) 1909
Marjaria Warren (İNGİLTERE) 1940
Geriatrinin Hedefleri
Koruyucu önlemler
 Erken tanı
 Hastalığın ilerleyişini engelleme
 Hastaneye yatışları azaltmak
 Uygun bakım planı sunmak
 Uygun çevresel desteği sunmak
 Bağımsız yaşam süresini uzatmak

Bağımsız yaşam
YETİŞKİNLİK
ÇOCUKLUK
İLERİ YAŞ
Yaş
Geriatrinin Hizmet Alanları
Akut Bakım
 Subakut Bakım
 Kronik Bakım, Rehabilitasyon
 Özel alanlar

◦ Orto-geriatri
◦ Geropsikiatri
 Geriatri

Uzmanı
İç Hastalıkları Uzmanlığı üzerine 3 yıl
Geriatri Yan Dal Eğitimi
Nadir  2017 itibariyle
Tüm Türkiye’de yaklaşık 100 kişi

2007
Geriatri 2016
◦ İzmir:
 Ege Üniversitesi
 Dokuz Eylül Üniversitesi
◦ İstanbul:
 İstanbul Üniversitesi
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
 İstanbul Üniversitesi İstanbul
Tıp Fakültesi
 Bilim Üniversitesi
 Maltepe Üniversitesi
 Acıbadem Üniversitesi
◦ Ankara:
 Hacettepe Üniversitesi
 Ankara Üniversitesi
 Gülhane Hastanesi
 Gazi Üniversitesi
◦ İsparta:
 Süleyman Demirel
Üniversitesi
◦ Antalya:
 Akdeniz Üniversitesi
◦ Gaziantep:
 Gaziantep Üniversitesi
◦ Bursa:
 Şevket Yılmaz Eğitim ve
Araştırma Hastanesi
◦ Kayseri:
 Erciyes Üniversitesi
 Kayseri Eğtim ve Araştırma
Hastanesi, Geriatri Merkezi
“SEV-Sosyal Dayanışma ve Mutlu Emeklilik (Geriatri) Vakfı’nın öncülüğü
ile “Geriatri Derneği” adıyla kurulmuştur (4). Derneğin kısa adı “GESEV”
olarak belirlenmiştir.
İzmir İleri Yaş Sempozyumu
Francesco de Mura tarafından 18. yy da resmedilmiş
Aura (Şafak Tanrıçası) ve Tithonus (Truva Prensi)
Fizyolojik değişiklikler
Kas ve iskelet sistemi
◦ Kemik kitlesi ↓ Kas kitlesi ↓
◦ Mikrofraktürlerin tamiri ↓
◦ İntervertebral disk ve eklem
aralığı ↓
◦ Osteoblastik aktivite ↓
Osteoklastik aktivite ↑
Artroz ↑
Osteoporoz ↑
Akciğerler
◦
◦
◦
◦
◦
◦
↓ Akciğer kompliyansı
↓ Arteriyel oksijen basıncı 80 yaş PO2 70-75 mmHg
Maksimum solunum kapasitesi %40 
O2 ve CO2 değişim kapasitesi %50 
Silial fonksiyonlarda  Öksürme gücünün zayıflaması
Arterial PO2 ,
Akc.Enfeksiyonlara yatkınlık ↑
Kardiyovasküler Sistem

Kardiyovasküler sistem:
◦ Aorta ve büyük arterlerde intima ve mediada kalınlaşma,
fibrosis, kollagen birikimi, elastik liflerde dejenerasyon ve
kalsiyum depolanması ile arterlerin sertliği artar
◦ Tuz hassasiyeti ↑
◦ Beta- adrenerjik yanıt ↓ katekolaminlerin yaptığı
vazodilatasyon ↓
◦ Sol ventrikülde relaksasyon bozukluğu
Hipertansiyon, KAH, KKY, Aritmi ↑
Metabolik




Santral obezite artar, insülin direnci ↑ ,
hiperinsülinemi gelişir
Hipovolemi, hipoksi ve hipotansiyona duyarlılık ↑
Laktoz intoleransı ↑
Hipotermiye duyarlılıkta ↑
Diabet riski ↑
Süt intoleransı ↑
İshal, kusma hospitalizasyon
nedeni olabilir
 Geriatri Uzmanı
Bakış Açısı
Yaşlı hastada sadece fizik muayene yeterli
değildir,
Kapsamlı Geriatrik Değerlendirme
gereklidir
Kapsamlı Geriatrik Değerlendirme
 Amaç: Medikal, Fonksiyonel,
Psikolojik,
Sosyal, Çevresel değerlendirme
 Araç: Kantitatif Skalalar
 Uygulama: İnterdisipliner
Ekip
Geriatrik Hastanın Özellikleri
Hastalıklar çeşitli ve karmaşık
Organlardaki fonksiyonel yanıtta değişiklik
Hastalıkların kronik olması
Akut hastalıkların şiddetli olması,
iyileşmenin yavaş olması
 Bağımsız yaşam yeteneğindeki sınırlılık
 Fiziksel, sosyal, ruhsal strese hassasiyet




Geriatrik Hastanın Özellikleri
Sıklıkla çoklu hastalıklar
Sıklıkla şikayet yok veya atipik şikayetler
 Çoklu ilaç kullanım oranı yüksek
 Ekonomik ve sosyal instabilite
 Tam kür yerine rehabilitasyonun ön
planda olması

Genç hastada fizik muayene: Spesifik hastalığı
hedefler
 ‘Okkamın bıçağı’ geçerlidir
 Geriatrik hastada fizik muayene tedavi edilebilir
tüm dejenerasyonları kronik hastalıkların tespitini
hedefler
Örn: Kas güçsüzlüğü, eklem instabilitesi, işitmede
azalma, görmede azalma

Medikal Değerlendirme
Geriatrik Sendromlar
 Delirium
 Depresyon
 Demans
 Düşmeler
 İdrar İnkontinansı
 Fekal İnkontinans
 Bası yaraları
 Polifarmasi
 Ağrı
 Geriatik Aciller
 Kırılgan yaşlı
 Sarkopeni …
İdrar İnkontinansı
D
I
A
P
P
Delirium
Deliryum
Infection (Urinary)
İnfeksiyonlar
Atrophic Vaginitis-urethritis
Atrofik Vajinit-üretrit
Pharmaceuticals
İlaçlar
Psychological Disorder
Psikojenik(ciddi
Depresyon)
E
R
S
Excessive Urine Output
Aşırı İdrara Çıkma
Restricted Mobility
Hareket Kısıtlaması
Stool İmpaction
Fekal İmpakt
Düşme
İntrensek faktörler
Ekstrensek faktörler
Uygunsuz destek cihazlar
Çevresel kazalar
Akut sistemik hastalıklar
Uygunsuz
Aydınlatmalar
TANIM
ETİYOLOJİ
PATOLOJİ
BULGULAR
HASTALIK
biliniyor
biliniyor
Biliniyor ama
Farklar olabilir
SENDROM
Bilinmiyor
Biliniyor
Bilinmiyor
Biliniyor
Bulgular bütünü
GERİATRİK
SENDROM
TEK BULGU
farklı etiyolojiler
etkileşim
İşitme muayenesi:

Fısıltı Testi

Odiometri

Otoskopik İnceleme
Kullanılan Testler:
Fonksiyonel değerlendirme
Günlük yaşam aktiviteleri
 Enstrümental günlük yaşam aktiviteleri

Günlük Yaşam Aktiviteleri
(GYA)
Katz günlük yaşam aktivitesi skalası
Bağımsız
Bağımlı
Banyo yapmak
2
1
Giyinmek
2
1
Ev içinde
hareket
Tuvalet
2
1
2
1
Kontinans
2
1
Yemek yemek
2
1
Aktivite
Gerontologist 10:20-30,1970
TOPLAM SKOR 12
Lawton günlük yaşamın enstrümental
aktivitesi (GYEA)
Bağımsız
Kısmen
bağımlı
Bağımlı
Telefon
2
1
0
Seyahat
2
1
0
Alışveriş
2
1
0
Yemek hazırlama
2
1
0
Ev işi
2
1
0
Evde tamirat işleri
2
1
0
Çamaşır yıkama
2
1
0
İlaçları kullanma
2
1
0
Para kullanma
2
1
0
Toplam skor: 16
Denge Ve Yürümenin Değerlendirilmesi
Kalk ve Yürü testi
Mini Mental Test
Oryantasyon (max. 10
p.)
Dil (max. 9 p.)
Bellek
(max. 3 p.)
Dikkat ve Hesap
Yeteneği
(max. 5 p)
İsimlendirme (2)
Tekrar (1)
Aşamalı emire uyma (2)
Talimatı okuma ve yapma (1)
Yazma (1)
Şekil kopyalama (2)
Hatırlama (max. 3 puan)
MAXİMUM PUAN 30
SAAT ÇİZME TESTİ
Depresyon Tarama Skalası








1-Yaşantınızdan
memnun musunuz ? H:1
2- Herhangi bir ilgi ya da uğraşınızdan
vazgeçtiğiniz oldu mu ? E:1
3- Yaşantınızın boş olduğunu düşündüğünüz
oluyor mu? E:1
4- Sıklıkla can sıkıntısı hisseder misisniz? E:1
5- Gelecek hakkında umutlu musunuz? H:1
6- Aklınızdan uzaklaştıramadığınız
düşüncelerden dolayı rahatsızlık duyuyor
musunuz ? E: 1
7- Çoğunlukla ruh haliniz ıyı mıdır? H:1
8- Bazen size kötü bir şey olacağından
korktuğunuz oluyor mu? E:1








9- Çoğunlukla mutlu musunuz H:1
10- Sık sık kendinizi çaresiz hisseder misiniz?
E:1
11- Sıklıkla huzursuz ve bitkin olduğunuzu
hisseder misiniz ? E: 1
12- Dışarı çıkıp değişik birşeyler
yapmaktansa evde oturmayı mı tercih
edersiniz? E:1
13- Sıklıkla gelecekten endişe duyar mısınız?
E:1
14- Hafızanızda herzamankinden daha fazla
probleminiz olduğunu düşünür müsünüz? E:
1
15- Şu anda yaşıyor olmanın harika
olduğunu düşünüyor musunuz? H:1
16- Sıklıkla kendinizi moreliniz bozuk ve
mahzun hisseder misiniz? E:1
Depresyon Tarama Skalası







17- Kendinizi şu anda işe yaramaz ve
değersiz hissediyor musunuz? E:1
18- Geçmişi düşünerek üzüntü
duyuyor musnuz? E:1
19-Yaşamı heyecanlı buluyor
musunuz? H:1
20- sizin için yeni projelere başlamak
zor mu? E:1
21- Kendinizi enerji dolu hissediyor
musunuz? H:1
22- Durumunuzun ümitsiz olduğunu
düşünüyor musunuz? E:1
23- İnsanların çoğunun sizden iyi
olduğunu düşünüyor musunuz? E:1

24- Sıklıkla küçük nedenlerden dolayı
üzüntüye kapılır mısınız? E:1

25- Sıklıkla ağlama hissi duyar mısınız?
E:1

26-Konsantrasyonda probşeminiz var
mı? E:1

27- Sabah uyanmak size mutluluk
veriyor mu? H:1

28- Sosyal toplantılara katılmaktan
kaçınıyor musunuz? E:1

29- Sizin için karar vermek kolay
mıdır? H:1

30 Zihniniz hep olduğu gibi net mi?
H:1
Beslenmenin Değerlendirilmesi
Mini Mutrisyonel Değerlendirme
Rubenstein LZ, Harker JO, Salva A, Guigoz Y, Vellas B. (MNA-SF). J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2001; 56: M366-M372.
Mini Mutrisyonel Değerlendirme
1. Basamak: tarama
Rubenstein LZ, Harker JO, Salva A, Guigoz Y, Vellas B. (MNA-SF). J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2001; 56: M366-M372.
Mini Mutrisyonel Değerlendirme
2. Basamak: değerlendirme
Rubenstein LZ, Harker JO, Salva A, Guigoz Y, Vellas B. (MNA-SF). J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2001; 56: M366-M372.
Mini Mutrisyonel Değerlendirme
MND Kısa Form
≤11 Riskli
MND Uzun Form
Toplam 30 puan
Puan 17-23.5=Malnutrisyon Riski
Puan 17 ↓ = Malnütrisyon
Sosyal ve Çevresel Değerlendirme







Kiminle yaşıyor ?
Sosyal çevreden destek ?
Ev koşulları uygun mu ?
Yaşadığı binanın özellikleri
?
Fiziksel çevre uygun mu?
Ekonomik yeterlilik ?
Beslenmeye ulaşım?
İnterdisipliner Ekip
Hemşire
Fizyoterapist
Meşguliyet terapisti
Konuşma Terapisti
Doktor
Gerontolog
.
Sosyal Hizmet
Uzmanı
YAŞLI
Psikiatrist
Psikolog
Podolog
Eczacı Diyetisyen
Diş Hekimi
Yaşlı Yakını Ve Sosyal Çevresi
Yaşlı?
Heterojenite
• Önyargılar:
Hekimin hasta hakkında
Hastanın kendi hakkındaki
Sağlık konusunda tek belirleyici yaş değildir.
Hastalıklar, ilerleyen yaşın doğal ve
kaçınılmaz sonucu değildir
İlginiz için
teşekkürler
[email protected]
0 232 390 42 91