KimyaKongreleri.org

VI. Ulusal Anali̇ ti̇ k Ki̇ mya Kongresi Poster 228
ŞARAP ATIKLARINDAN TARTARİK ASİDİN İYON
DEĞİŞTİRİCİ REÇİNELER İLE GERİ KAZANILMASI
Cüneyt Kaya, A.Şahbaz, ÖrgürArar, ÜmranYüksel,
Ege Üniversitesi, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü, 35100 İzmir
Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 35100 İzmir
Günümüzde gıda sanayinden tekstile, ilaç sanayinden laboratuarlara ve
fotoğrafçılıktan kaplamacılığa kadar geniş bir kullanılma alanı bulunan tartarik asit ve
tartarat bileşiklerinin önemi çok artmıştır.
Teknolojide ileri düzeyde olan ülkeler son 15-20 yılda tartarik asit ve tartarat
bileşiklerine olan gereksinimlerini kimyasal tepkimeler ve fermantasyon yöntemleriyle
karşılayabilmek için uğraşmaktadırlar. Özellikle fermantasyon alanındaki çalışmaların
üretime yönlendirilmesi ve bu alanda yapılan araştırmalar tartarik asidin doğal kaynağı
olan şarap taşı miktarının az olduğu yıllarda hızlanmaktadır.
Şarap üretiminden kalan artıklar (cibre, tortu ve çekirdekleri) çeşitli şekillerde
değerlendirme yapılabilir. Bu sayede yapılan masrafların bir kısmı bu yoldan karşılanmış
olur. Tahminlere göre atıklar tam değerlendirildiği takdirde şarap maliyetinin onda biri
kadar bir tasarruf veya kazanç sağlanmış olur. Şüphesiz ki atıkların değerlendirilmesi
daha ziyade büyük işletmelerde veya kooperatif şaraphanelerinde çok karlı olur.
Ayrıca elde edilen sonuçlar yüksek derişimde tartarik asit içeren suların arıtılmasında
yol gösterici çalışmadır.
Bu çalışmada , hidroksit formundaki kuvvetli bazik anyon değiştirici reçineler
ile şarap atıklarındaki tartarik asidin tartarat formunda geri kazanılması incelenmiştir.
Denemede jel ve makropor reçineler (Purolite A 500-OH-ve Purolite PFA 400OH ) kullanılmış ve ölçümler spektrofotmetre ile yapılmıştır. Yapılan kesikli çalışmalar
sonucu; şarap atıklarından tartarik asit , çöktürme ve iyon değiştirme yöntemleri ile %
89 verimle geri kazanılmıştır.
TEŞEKKÜR
Bu çalışma, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, TÜBİTAK
tarafından desteklenmiştir. İyon değiştirici reçineler için Purolite Int. firmasına, iyon
değiştirici membranları temin eden Asahi Glass ve Astom firmalarına katkılarından
dolayı çok teşekkür ederiz.
KAYNAKLAR
1.
Mithat Yüksel, Şarap Taşlarından Potasyum Hidrojen Tartarat, Tartarik Asit ve Rochelle
tuzunun Değişik Yöntemlerle Elde Edilmesi, Doktora Tezi, 1982 İzmir.
2.
H.Esin Savran, Nar Suyunda Organik Asit Dağılımı, Yüksek Lisans Tezi, 1999 Ankara
270
KimyaKongreleri.org