140 Çözümlerİ 23 İNDÜKSİYON AKIMI

+
–
KONU
23
1
2
İNDÜKSİYON AKIMI
TEST • 23-1
Çözümlerİ
4.
ÇÖZÜMLERİ
B
1
X
2
1. K ve L tellerinde elektronlar tel boyunca hareket
+
etmezler. Telin enine hareket ederler. Bu durumda
tellerin uçlar›ndaki potansiyel fark› yine 0’dır ya da
hız ile tel birbirine paralel ise telin uçlar›nda indüksiyon ak›m› oluşmaz.
–
Y
1
CEVAP: C
B
Sürgü ok yönünde çekilirse akım artar, manyetik
alan artar. X ve Y halkaları manyetik alanı azaltacak şekilde yeni bir manyetik alan yaratır.
X halkasından geçen B’nin yönü yukarı Y halkasından geçen B’nin yönü aşağı doğrudur. X halkası
ve Y halkası artışı engellemek için sırası ile aşağı
ve yukarı yönde B yaratır. Bu da X halkasında 2
yönünde, Y halkasında 1 yönünde akım demektir.
CEVAP: C
5. Manyetik alan içerisinde dönen bir telde indüksiyon
emk’si
Bw¬2
e=
’dir.
2
2. Doğrusal tellerde indüksiyon emk’sı:
f = Bv·¬sina
Telin her bir bölmesi L ise 180 =
CEVAP: A
Bw·36L2
2
Tel M noktası etrafında dönerse KM bölümü ile MS
bölümü ters bağlı iki üreteç gibi davranır. KM araBw4¬2
sındaki indüksiyon emk’si
olur. Bu da 20
2
Bw16¬2
volt tur. MS arasındaki indüksiyon emk’si
2
olup 80 volttur.
80 – 20 = 60 volt olup M veya P bu durumu sağlar.

CEVAP: C
FİZİK LYS SORU BANKASI
140
Y
A
Y
I
N
3. İndüksiyon emk’si Bv·¬sina’dır.
ex = Bv2¬sina
ey = Bv¬sinθ
Bu durumda
sin a 1
= ’dir.
sin q 2
CEVAP: D
D
E
N
İ
Z
İ
6. Mıknatıs bobine yaklaşınca bobinin mıknatısa
yakın kısmı, N gibi davranır. Dirençten Y yönünde akım geçer. Mıknatıs bobinin içindeyken akımı
oluşmaz. Mıknatıs bobinden uzaklaşırken bobin
mıknatısın uzaklaşmasını istemez. Bobinin mıknatısa yakın kısmı, N gibi davranır. Dirençten x
yönünde akım geçer. Mıknatıs bobinden uzaklaştığında manyetik akının değişim hızı azalır. Bu da
akımın azlaması anlamına gelir.
CEVAP: E
2
7. e = Bw2¬ ’dir.
2
4. İndüksiyon emk’si Bw¬ ’dir.
2
Açısal süratle doğru orantılıdır. Periyot artarsa açısal sürat azalır, emk azalır. Bu durumda B ile ¬ artarsa emk artar.
w = 2∏f = 2·∏·2 = 4∏ = rd/s
e=
10·(0, 5) 2 ·4∏
= 5∏ volt
2
CEVAP: D
CEVAP: B
5. Telin sağında manyetik alan sayfa düzleminden içe
doğru solunda dışa doğrudur. Dört parmak manyetik alanı başparmak hızı gösterecek şekilde açılırsa
avuç içi + yüklere etki eden kuvveti gösterir. K, M
ve R uçları pozitif L, N ve P uçları negatif yüklenir.
8. X ve Y çerçevesinde akı artışı olduğunda her ikisin-
de de akı artışını azaltacak şekilde sayfa düzleminde dışarı doğru manyetik alan oluşur. Bu da akımın
saat ibresi ile ters yönde hareket etmesini sağlar.
Çerçevelerin alanı hakkında bilgi olmadığı için akı
değişimi ve akım şiddeti yorumlanamaz.
CEVAP: D
6. Telin sağında manyetik alan dışa doğru, solunda
CEVAP: A
içe doğrudur. i akımı artırılırsa K ve L’den geçen
manyetik akı artar. K ve L bu akıyı azaltacak şekilde yeni bir manyetik alan yaratır. Bu manyetik alan
K telinden saat ibresinin tersi yönünde, L telinden
saat ibresi ile aynı yönde bir akım geçmesini sağlar. L telinin alanı daha büyük olduğu için L’deki akı
değişim daha büyüktür. Bu da L’deki akımın daha
büyük olmasını sağlar.
9. Düz bir telde B = ¬, B = |V, ¬ = V iken indüksiyon
emk’si oluşmaz. Çünkü e = Bw¬ sina·sinθ bu durumda KL teli z düzleminde hareket etmelidir.
CEVAP: z düzlemi
CEVAP: C
ÇÖZÜMLERİ
7. i1 akımı çerçeve üzerinde içe doğru, i2 akımı ise
dışa doğru manyetik alan yaratır. Çerçeveden geçen akım ok yönünde oluşuyor ise çerçeve içe doğru manyetik alan yaratıyordur. Bu da i1 akımının
azalması, d1 uzaklığının artması ya da i2 akımının
artması, d2 nin azalması anlamına gelir.
1. Manyetik alan hıza ve tele paralel olmamalıdır. Bu
durumda manyetik alan Y ekseninde olursa telin
uçlarında indüksiyon emk’si oluşur.
CEVAP: A
2
=
CEVAP: D
B2 ·w·¬22
2
8. I. devrede oluşan indüksiyon emk’leri aynı yönde
B1
akım yaratır. Lambanın ucundaki potansiyel farkı
2Bv·¬’dir. II. devrede emk’ler ters kutuplanır. Lambanın ucundaki potansiyel farkı Bv·¬ olur. 3. devrede emk’ler aynı yönde akım üretir. M lambasının
potansiyel farkı 2Bv¬ olur.
1
Bu durumda
= ’tür.
4
B2
CEVAP: E
CEVAP: E
3. Y telinin X teli üzerinde yarattığı manyetik alan,
sayfa düzleminden içe doğrudur. Bu durumda i akımı artarsa X teli artışa karşı koyacak şekilde yeni
bir manyetik alan yaratır. Bu da sayfa düzleminden
dışa doğrudur. X telindeki akım, 1 yönündedir. X’in
yarıçapı küçültülürse X’in içinden geçen akı azalır. X teli bunu artırmak için sayfa düzleminden içe
doğru manyetik alan yaratır. Bu da X telinde 2 yönünde akım geçmesini sağlar. Akımın azaltılması
1 yargının tam tersi bir sonuç yaratır.
CEAVAP: E
Y
A
Y
I
N
D
E
N
İ
Z
İ

2. e =
B1 ·w·¬12
141
9. Şekil I’de εmk NBA·2’dir. II. şekilde
NBA + NAB cos60 =
3
NBA’dır.
2
∆1 = 2NBA
3
∆2 = NBA
2
NBA
¢∆ = ’dir.
2
NBA
ε = - ¢Q
’dir. Bu durumda
’dir.
¢t
2t
CEVAP: C
FİZİK LYS SORU BANKASI
TEST • 23-2
60°
30°
TEST • 23-3
J
J
5. I. bölgede akı değişimi olmadığından emk sıfırdır.
ÇÖZÜMLERİ
II. bölgede � azalıyor. Çembersel tel B’yi artıracak
şekilde bir akım yaratır. (Y yönünde) III. bölgede
ise akı artıyor, bunu azaltacak şekilde x yönünde
akım oluşur.
1. Çerçeve manyetik alan içine girerken akının deği-
şim hızı sabittir. Değişim pozitiftir.
ε = - ¢Q
olduğundan 0-t arası emk negatiftir.
¢t
CEVAP: E
Çerçeve tamamen manyetik alan içindeyken akı
N
değişimi yoktur. Emk 0’dır. Dışarı çıkarken değişim
Fm
negatiftir.a εmk pozitiftir.
mg
6. εOL =
CEVAP: A
Bw¬ 2
= 2 volt ise
2
Bw9¬ 2
= 18 volt’tur.
2
Ters kutuplanma olduğundan KL arası indüksiyon
εmk’sı 16 volt’tur.
a
εKO =
M
N
+
+ +
B2
2. Sağ el kuralına göre 4 parmak manyetik alanın
L
K
başparmak hızı avuç içi artı yüklere etki eden kuvK
L
vetin
B2 yönünü gösterir. K ucu pozitif, L ucu negatif
B
V
yüklenir. ε = BV¬ olur. Elektrik alanı
olduğundan
+ d
–
Bv¬
= Bv’dir. Yönü de K’den L’ye doğrudur.
¬
– –
– –
––
+
+
18V 2V
CEVAP: 16
CEVAP: C
7. Sürgü Ok yönünde çekilirse direnç artar, akım azalır, Y bobinindeki manyetik akı azalır. Bu bobinde
devre akımı ile aynı yönde (1) öz indüksiyon akımı
oluşur. X bobininde ise üzerinden geçen akı azaldığından X bobini Y bobinindeki manyetik alanla aynı
yönünde manyetik alan yaratır. Bu da 1 yönünde
indüksiyon akımı oluşturur.
3. Düz bir tel manyetik alan içinde döndürülürken emk
CEVAP: A
CEVAP: B
8. Tel O noktası etrafında dönerken L noktası pozitif,

Bw¬2
ε=
olur.
2
B2pf¬2
w = 2pf olduğundan ε =
ε = Bpf¬2 olur.
2
142
FİZİK LYS SORU BANKASI
4. 0-t arasında indüksiyon emk’si sabit olduğundan
akı değişim hızı sabittir. t-2t arasında εmk oluşmadığından akı değişimi 0’dır. 2t-3t arasında akı değişimi artmaktadır. εmk zaman grafiğinin altındaki
alan akı değişimini verir. 0-t arasındaki akı değişimi
3t-4t arasındaki akı değişimi aynı olup 2t-3t arasındaki akı değişiminin 2 katıdır.
CEVAP: D
Y
A
Y
I
N
D
E
N
İ
Z
İ
O noktası negatif yüklenir. Tel üzerinde eşit alanların tarandığı bir noktada potansiyel sıfır olup bu
nokta ile O arasındaki bölgenin potansiyeli negatif,
bu nokta ile L arasındaki potansiyel pozitiftir. Bu
3d
nokta ise O’dan itibaren
uzaklıkta olan bir nok§2
tadır ve KL arasındadır. Yani K’nin potansiyeli negatiftir.
w
A
x A
rx2 = A
r·(3d)2 = 2A
CEVAP: B
TEST • 23-4
6. Mıknatısın hareketi esnasındaki mekanik enerji
elektrik enerjisine dönüşmüştür.
e
Ι=
olup ohm yasası geçerlidir.
R
Faraday’ın indüksiyon yasasına göre lamba yan-
ÇÖZÜMLERİ
1. ε = - L¢¢t i ’dir. (Öz indüksiyon emk’sı)
mıştır.
CEVAP: E
ε = L·(0,2) = 6
L = 30 Henry’dir.
CEVAP: 30
7. Anahtarın kapatılma veya açılma anlarında akı değişir.
Sağdaki bobindeki akı değişimi indüksiyon akımı
yaratır.
2. Anahtarlardan biri t1 anında kapatılmıştır. t3 anında
ise tekrar açılmıştır. t4 anında iki anahtar birden kapatılmıştır. (akım daha büyük)
CEVAP: E
CEVAP: E
8. Emk’nin en büyük olduğu bölge
eğimin en büyük olduğu yerdir.
¢Q
’den dolayı
¢t
CEVAP: E
3. Mıknatıs bakır borudan geçerken akı değişiminden
dolayı indüksiyon akımı yaratır. (Bu akıma foucalt
akımı denir.) Akı değişiminden dolayı oluşan yeni
manyetik alan mıknatısın daha geç düşmesini sağlar.
9. İndüksiyon emk’si enerji korunum yasası tarafın-
CEVAP: C
dan kanıtlanmıştır.
10.
CEVAP: E
S
B2
5. Bobinlerden geçen ak›mlar ayn› olup manyetik
alan şiddetleri eşittir.
∆ = B·A·cosa
Bobinlerin yüzey alanları A2 = 4A1 dir.
Q1
1
= ’tür.
Q2
4
CEVAP: A
Y
A
Y
I
N
D
E
N
İ
Z
İ
K
N
S
M
N
N
N
S
L
B2
143
B
+
–
Anahtar kapatılırsa akım artar, B artar. I ve II. bobin
akı artışını engellemek için mevcut B’ye ters yönde
manyetik alan yaratır.
Kutuplaşmayı B1 ve B2 nin yönü belirler.
L ve M
CEVAP: C
FİZİK LYS SORU BANKASI
4. İndüksiyon emk’si Faraday tarafından açıklanmıştır.

CEVAP: C