haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
05 Kasım 2012
Eylül ayında dış ticaret açığı 6.8 milyar dolar oldu.
Eylül ayında dış ticaret açığı 6.8 milyar dolar olmuş, ve bir önceki yılın aynı ayına göre %34.7 oranında
azalmıştır. 12 aylık kümülatif toplamda dış ticaret açığındaki toparlanma Eylül ayında da devam etmiş, dış
ticaret açığının yıllık artış hızı -%17.1’e gerilemiştir. Eylül ayında da ihracatımızda altın ihracatı belirleyici
olurken, ithalattaki yavaşlama devam etmiştir. Bu haftaki raporumuzda, Eylül ayı dış ticaret rakamları ayrıntılı
bir şekilde incelenecektir.
Grafik 2
Dış Ticaret Açığı (Milyar $)
İhracat (y-y, %)
İthalat (y-y, %)
Oca.12
May.12
Eyl.11
May.11
Eyl.10
Oca.11
May.10
Eyl.09
Oca.10
Mar.07
Tem.07
Kas.07
Mar.08
Tem.08
Kas.08
Mar.09
Tem.09
Kas.09
Mar.10
Tem.10
Kas.10
Mar.11
Tem.11
Kas.11
Mar.12
Tem.12
Oca.07
-120
May.09
-70
Eyl.08
-20
Oca.09
30
May.08
80
Eyl.07
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
Dış Ticaret Açığı (y-y,%)
Oca.08
130
May.07
Grafik 1
Kaynak: TÜİK
Son on iki aylık toplam rakamları kullanılmıştır.
Kaynak: TÜİK
Son on iki aylık toplam rakamları kullanılmıştır.
TÜİK tarafından açıklanan dış ticaret verilerine göre, Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %34.7 gerileyen
dış ticaret açığı 6.83 milyar dolar ile beklentilerin bir miktar üzerinde gerçekleşmiştir (VakıfBank beklentisi: 6.4
milyar dolar, piyasa beklentisi: 6.6 milyar dolar). Genel olarak değerlendirildiğinde 2012 Eylül ayı ihracatı bir
önceki yılın aynı dönemine göre %21 artarak 13 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken, ithalat ise %6.4
azalarak 19.8 milyar dolar olmuştur. İthalatın yıllık artış hızına baktığımızda 2011 Ekim ayından beri düzenli bir
düşüş olduğu görülmekteyken, ihracattaki artış hızında dikkat çekici bir gelişme görülmemektedir. Bu durumun,
küresel ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın ithalatı etkilemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Böylece on
iki aylık toplamda dış ticaret açığı Ağustos ayındaki 90.7 milyar dolar seviyesinden Eylül ayında 87.1 milyar dolar
seviyesine gerilemiştir. Eylül ayında toplam ihracatı destekleyen en önemli kalem İran'ın yerini alan Birleşik
Arap Emirlikleri'ne yapılan altın ihracatı olurken, en fazla ithalat yapılan fasıl ise 5.11 milyar dolar ile mineral
yakıtlar ve yağlar faslı olmuştur. İhracatta Birleşik Arap Emirlikleri’ni 1.12 milyar dolar ile Almanya takip
ederken, en çok ithalat yapılan ülke ise daha önceki aylara göre değişmeyerek Rusya olmuştur.
Grafik 3
Kıymetli Taşlar İhracatının Toplam İhracat
İçindeki Payı
Kıymetli Taşlar İhracatı (y-y, %) (Sağ
1000
eksen)
20
800
15
600
10
400
200
5
0
Ağu.12
May.12
Kas.11
Şub.12
Ağu.11
May.11
Kas.10
Şub.11
Ağu.10
May.10
Kas.09
Şub.10
Ağu.09
-200
May.09
0
Kaynak: TÜİK
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Son aylarda ihracat açısından en dikkat çekici kalem
olan kıymetli taşlar ve metaller fasılası Eylül ayında
da ihracat performansı üzerinde belirleyici
olmuştur. 2011 yılının Eylül ayında 273 milyon dolar
seviyesinde olan kıymetli taşlar ve metaller ihracatı
2012 yılının aynı ayında 1.6 milyar dolar seviyesinde
gerçekleşmiştir. Ancak kıymetli taşlar ve metaller
kaleminin ihracatında Eylül ayında belirgin bir
yavaşlama olduğu görülmektedir. Söz konusu
kalemin toplam ihracatımız içindeki payı Ocak
ayından beri genel olarak artmakta iken, Eylül
ayında Ağustos ayındaki %18 seviyesinden %12
seviyesine gerilemiştir. Bu kalemin ihracatının yıllık
artışı da Ağustos ayında %867 seviyesindeyken, Eylül ayında %492 olmuştur. Kıymetli taşlar ve metaller
kaleminde Eylül ayında bir gerileme görülse de, ihracat performansımızı olumlu etkilemeye devam ettiği
söylenebilir. Söz konusu kalem göz ardı edildiğinde ihracat büyümesinin yılın ilk dokuz aylık dönemi itibariyle
%3.2’ye gerilemesi, söz konusu kalemin ihracat performansı üzerindeki etkisini kanıtlamaktadır.
AB Ülkelerinin Toplam İhracat İçindeki Payı
(%)
Grafik 4
60
56.3
56.0
55
Grafik 5
60
57.3
AB Ülkelerinin Altın Hariç İhracat İçindeki
57.7
Payı (%)
55
48.0
50
46.0
46.3
50.1
50
46.2
45
48.9
47.8
47.5
43.2
45
38.3
40
35
40
35
30
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012*
30
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012*
Kaynak: TÜİK
*: Ocak-Eylül
Kaynak: TÜİK
*:Ocak-Eylül
Eylül ayı rakamları ile ihracat ortaklarımızın yapısal değişimi daha belirgin bir hale gelmiştir. Önemli finansal ve
makroekonomik sorunlar yaşayan Avrupa ülkelerinin ihracatımız içindeki payları 2012 yılının ilk dokuz aylık
bölümünde ciddi ölçüde gerilemiştir. 2006 yılında toplam ihracatımızın %56’sını gerçekleştirdiğimiz AB
ülkelerinin payı 2011 yılı itibariyle %46.2’ye kadar düşmüştür. Söz konusu ülkelerdeki sorunların derinleşerek
devam etmesi, ekonomik aktivitelerindeki daralmanın sürmesi 2012 yılı Ocak-Eylül döneminde söz konusu
ülkelere yapılan ihracatın payının %38.3’e kadar gerilemesine yol açmıştır. 2011 yılı Ekim - 2012 yılı Ağustos
döneminde TL’nin euro karşısında %11 değer kazanması da Avrupa ülkelerine yapılan ihracatın toplam
ihracatımız içindeki payının düşüşünde önemli rol oynamıştır. Söz konusu durum en önemli ticaret
ortaklarımızdan biri kanalı ile Türkiye ekonomisi üzerinde bir risk unsuru olarak görünse de ihracat yaptığımız
ülkeleri çeşitlendirme amacıyla atılan adımlar sürecin daha az sıkıntı ile atlatılmasına katkı sağlamıştır. Son
dönemde ihracat açısından önemli olan altın ihracatının önceki TÜİK açıklamalarında genel olarak Körfez
ülkeleri ile yapıldığı dikkate alındığında söz konusu ihracatı içeren kalemi dışladığımız zaman Avrupa Birliği
ülkelerinin payındaki düşüşün daha sınırlı olduğunu görüyoruz.
Grafik 6
Ara Malı
Nis.12
Ağu.12
Ara.11
Ağu.11
Nis.11
Ara.10
Nis.10
Sermaye Malı
Ağu.10
Ara.09
Nis.09
Ağu.09
Ara.08
Nis.08
Ağu.08
Ara.07
Nis.07
50
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
Ağu.07
Alt Gruplar Göre İthalat (yıllıklandırılmış, y-y,
%)
Tüketim Malı
Kaynak: TÜİK
İthalatın alt gruplarındaki yavaşlama Eylül ayında da
devam etmiştir. Yıllık bazda sermaye ve tüketim
malları ithalatında gerileme görülürken, ara malı
ithalatının yıllık artış hızı %3.5’e kadar düşmüştür.
Tüketim malları ithalatında görülen yavaşlamanın
ivme kazanması yurtiçi iç tüketimdeki zayıf
görüntüye ilişkin bir diğer önemli gösterge olarak
karşımıza çıkmaktadır. Sermaye (yatırım) malları
ithalatının gerilemeye devam etmesi ise üretim
kanalıyla ekonomik aktivitedeki aşağı yönlü risklerin
arttığına işaret etmektedir. Eylül ayı ithalatında en
büyük kalem olan mineral yakıtlar ve yağlar ithalatı
%4.4 oranında artarken, motorlu kara taşıtlar
ithalatı ise %14.1 gerilemiştir.
2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Grafik 7
İhracat
Nis.12
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış dış
ticaret verileri ihracattaki yavaşlamanın sürdüğünü
gösterirken, ithalatta artışa işaret etmektedir. Eylül
ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış
12 aylık kümülatif dış ticaret açığı bir önceki yılın
aynı ayına göre %18.6 oranında azalmıştır. Söz
konusu ayda mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış ihracat bir önceki aya göre %6.8
gerilerken, ithalat ise %4.1 artış göstermiştir.
Tem.12
Oca.12
Eki.11
Tem.11
Nis.11
Eki.10
Oca.11
Tem.10
Nis.10
Eki.09
Kaynak: TÜİK
Oca.10
Nis.09
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
-15.0
-20.0
Tem.09
Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış
Dış Ticaret (a-a, %)
İthalat
Sonuç olarak, Eylül ayında dış ticaret açığının beklentilerin bir miktar üzerinde gelmesine karşın dış dengedeki
düzelmenin devam ettiğini göstermiştir. Başta ihracat olmak üzere altın ticaretini içeren kıymetli taşlar ve
metaller grubu dış ticaret performansı üzerindeki etkisini devam ettirmiştir. Özellikle yılın ilk dokuz aylık
bölümünde %13.7 olan yıllık ihracat artışının söz konusu grubu ihmal ettiğimizde %3.2’ye gerilemesi ihracattaki
artışın yapısal olarak değil altın ihracatı gibi özel bir durumdan kaynaklandığına işaret etmektedir. İhracatın bu
görünümü yılın üçüncü çeyreğinde ekonomik aktivitedeki yavaşlamanın devam ettiği görüşümüzü de
desteklemektedir. İthalat tarafından baktığımızda, yılın son çeyreğinde ekonomik aktivitede bir miktar
canlanma beklememize karşın, ara ve sermaye malları ithalatındaki yavaşlamanın sürmesi büyüme üzerindeki
aşağı yönlü risklerin arttığını göstermektedir. TL’nin not artırımı beklentileri ile değer kazanmasının yansımaları
ile de dış ticaret dengesindeki toparlanmanın yılın son çeyreğinde etkisini kaybedebileceği varsayımı sonucunda
2012 yılında dış ticaret açığının 89 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz.
3
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
Haftalık Veri Takvimi (5-9 Kasım 2012)
Tarih
05.11.2012
Ülke
Türkiye
Açıklanacak Veri
TÜFE (Ekim, a-a)
ÜFE (Ekim, a-a)
ABD
06.11.2012
ISM İmalat Dışı Endeksi (Ekim)
54.7
%2.6
PMI Hizmetler Endeksi (Ekim)
46.2
46.2
PMI Hizmetler Endeksi (Ekim)
49.3
49.3
-%1.3
-%0.5
46.2
46.2
0.6
--
Fransa
PMI Hizmetler Endeksi (Ekim)
Japonya
Öncül Gösterge (Eylül)
ABD
Mortgage Endeksi
Euro Bölgesi Perakende Satışlar (Eylül, y-y)
Japonya
Türkiye
ABD
-%1.0
454.7 milyar
774.5 milyar
-%6.1
-%4.9
-%1.52
--
Bankacılık Sektör Verileri (Eylül)
--
--
TCMB Beklenti Anketi (Kasım 1. dönem)
--
--
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
-44.2 milyar
-45 milyar
Haftalık İşsizlik Başvuruları
363 bin
370 bin
%0.75
%0.75
Cari İşlemler Dengesi (Eylül)
Sanayi Üretim Endeksi (Eylül,y-y )
Euro Bölgesi Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Kasım)
09.11.2012
808.8
-%1.3
Makine Siparişleri (Eylül, y-y)
08.11.2012
%0.17
(açıklandı)
55.1
Sanayi Siparişleri (Eylül)
07.11.2012
%1.03
%2.7
Euro Bölgesi ÜFE (Ekim, y-y)
Almanya
Önceki
Beklenti
%1.03 %1.96 (açıklandı)
Almanya
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
18.3 milyar
16.8 milyar
Fransa
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
-5.3 milyar
-5 milyar
İngiltere
Merkez Bankası Toplantısı ve Faiz Kararı (Kasım)
%0.50
%0.50
ABD
Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi
(Kasım, öncül)
82.6
83
Almanya
TÜFE ( Ekim, y-y)
%2.1
%2.1
İngiltere
Dış Ticaret Dengesi (Eylül)
-9.84 milyar
-8.9 milyar
Japonya
Güven Endeksi (Ekim)
%40.1
--
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)
Reel GSYİH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
5
5.0
2.9
0.0
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%)
(2012)
2011
II.
Çeyrek
2011
III.
Çeyrek
2011
IV.
Çeyrek
2012
I.
Çeyrek
2012
II.
Çeyrek
Tarım
5.7
6.5
4.9
5.8
5.4
3.5
Sanayi
26.0
9.3
9.5
5.3
2.8
3.4
İnşaat
5.8
13.1
10.3
7.0
2.7
0.4
Ticaret
13.4
13.7
10.6
3.2
0.7
1.2
Ulaş. ve Haber.
15.4
12.1
11.4
6.6
5.1
3.9
Mali Kur.
11.6
9.2
12.9
6.8
4.5
3.6
Konut Sah.
4.7
1.7
1.3
2.3
1.7
1.7
Eğitim
2.1
4.1
6.9
5.4
4.5
4.5
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.3
3.3
6.8
7.8
4.9
4.1
Vergi-Süb.
8.7
10.8
10.1
4.8
2.5
1.4
GSYİH
100
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
30.0
20.0
Kaynak: TÜİK
10.0
0.0
-10.0
-20.0
Sanayi
Ticaret
2012-I
2012-II
2011-IV
2011-III
2011-I
2011-II
2010-III
İnşaat
2010-IV
2010-I
2010-II
2009-IV
2009-II
Tarım
2009-III
2009-I
-30.0
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
5
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
2011
II.
Çey.
2011
III.
Çey.
2011
IV.
Çey.
2012
I.
Çey.
2012
II.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
67.8
8.3
7.8
3.4
0.2
-0.5
Dev. Nihai Tük. Har.
10.0
9.0
10.3
-4.3
5.5
4.4
10.0
Gay. Safi Ser. Oluş.
25.8
29.0
15.0
1.3
1.5
-7.4
0.0
Kamu Sektörü
3.2
-0.2
0.3
-9.5
2.1
-4.0
Özel Sektör
22.6
35.1
18.2
3.9
1.4
-7.9
Mal ve Hiz. İhracatı
25.8
0.5
10.2
6.6
11.9
19.8
Mal ve Hiz. İthalatı
28.3
18.9
6.8
-5.1
-6.0
-3.6
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
50.0
40.0
30.0
20.0
-10.0
GSYİH
-20.0
-30.0
Sanayi Üretim Endeksi
Yatırım
İhracat
2012-II
2012-I
2011-IV
2011-III
2011-I
2011-II
2010-III
2010-IV
2010-I
Devlet
2010-II
2009-IV
2009-II
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Kaynak:TÜİK
2009-III
2009-I
-40.0
İthalat
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
30.0
6.0
30
20.0
4.0
20
2.0
10.0
10
0.0
0.0
0
-2.0
-10.0
-4.0
-10
Kaynak: TÜİK
May.07
Ağu.07
Kas.07
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Ağu.12
Eki.11
Mar.12
Ara.10
May.11
Tem.10
Eyl.09
Şub.10
Nis.09
Kas.08
Haz.08
-30
Oca.08
-8.0
Ağu.07
-30.0
Mar.07
-20
Eki.06
-6.0
May.06
-20.0
Kaynak: TCMB
6
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
Ağu.12
Şub.12
Ağu.11
Şub.11
Ağu.10
Şub.10
Ağu.09
Şub.09
Ağu.08
Şub.08
Ağu.07
Şub.07
Ağu.06
Şub.06
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Kaynak:TÜİK
Ağustos Ayı
2011
2012
Petrol Ürünleri
7.6
0.5
Tekstil
-3.3
0.3
Gıda
2.4
-1.7
Kimyasal Madde
3.1
-1.9
Ana Metal Sanayi
0.3
10.7
Metalik Olm. Diğ. Mineral
3.6
-10.1
Taşıt Araçları
1.4
-22.4
Elektrikli Teçhizat
20.9
-11.8
Giyim
-1.5
-1.6
Kaynak: TÜİK
Sanayi Sipariş Endeksi
Sanayi Ciro Endeksi
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Kaynak:TÜİK
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Mar.01
Eyl.01
Mar.02
Eyl.02
Mar.03
Eyl.03
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
Kaynak: OSD, VakıfBank
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2300000
2100000
1900000
1700000
1500000
1300000
1100000
900000
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
7
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
74.0
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
130
90,000.0
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
125
120
115
110
105
100
95
90
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60.00
PMI Imalat Endeksi
55.00
50.00
45.00
52.5
40.00
35.00
30.00
Kaynak:Reuters
8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
7.8
20.0
15.0
6.11
10.0
2.57
5.0
Kaynak: TCMB
-5.0
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
Nis.04
Eki.04
Nis.05
Eki.05
Nis.06
Eki.06
Nis.07
Eki.07
Nis.08
Eki.08
Nis.09
Eki.09
Nis.10
Eki.10
Nis.11
Eki.11
Nis.12
Eki.12
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Yıllık
Eğitim
Aylık
Ev Eşyası
Gıda
35
Enerji
Tüfe
30
25
Ulaştırma
20
Konut
15
Lokanta ve Oteller
10
5
Giyim ve ayakkabı
0
1
2
Nis.08
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
Eki.12
0
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
3
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
Eyl.12
Şub.12
Ara.10
Tem.11
Eki.09
May.10
Mar.09
Ağu.08
Haz.07
Oca.08
Nis.06
Kas.06
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Eyl.05
260
240
220
200
180
160
140
120
100
Şub.05
Şub.06
Haz.06
Eki.06
Şub.07
Haz.07
Eki.07
Şub.08
Haz.08
Eki.08
Şub.09
Haz.09
Eki.09
Şub.10
Haz.10
Eki.10
Şub.11
Haz.11
Eki.11
Şub.12
Haz.12
Eki.12
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
9
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak:İTO
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
Kaynak: TCMB
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
100
90
80
70
60
64.7
50
40
Kaynak: TCMB
10
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşgücü Arzı
İşsizlik Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
Mar.12
Tem.12
Kas.11
Tem.11
Kas.10
Mar.11
Tem.10
Mar.10
Kas.09
Tem.09
Mar.09
Oca.12
Tem.12
Oca.11
Tem.11
Tem.10
Oca.10
Oca.09
Tem.09
Oca.08
Tem.08
Tem.07
Oca.07
Oca.06
Tem.06
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
İstihdam Oranı
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
İşgücüne Katılma Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)
İş Arayanların Sayısı
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2012-I
2011-III
2011-I
2010-I
2010-III
2009-I
2009-III
2008-III
2008-I
2007-III
2007-I
2006-I
2005-III
2005-I
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
112
110
108
106
104
102
100
98
96
94
92
2006-III
Tem.05
8.4
Kas.08
9.1
İstihdam Edilenler
29,000
28,000
27,000
26,000
25,000
24,000
23,000
22,000
21,000
20,000
19,000
Tem.08
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
11
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
5,000
4,500
4,000
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
125.0
Kaynak: TCMB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
120.0
115.0
110.0
105.0
100.0
2012-I
2011-III
2011-I
2010-I
2010-III
2009-I
2009-III
2008-I
2008-III
2007-I
2007-III
2006-III
2006-I
2005-I
2005-III
95.0
12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
0
-12000
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat
İthalat
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
140
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
140
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
115
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
105
95
85
75
65
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
CNBC-e Tüketim Endeksi
80.00
250.0
70.00
200.0
60.00
50.00
150.0
40.00
100.0
30.00
20.00
50.0
10.00
0.0
0.00
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
155.00
135.00
115.00
95.00
75.00
55.00
35.00
15.00
-5.00
Kaynak: BDDK
14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
0.00
400
-10.00
350
-20.00
300
-30.00
250
-40.00
-50.00
200
-60.00
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65.00
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45.00
47
25.00
37
27
5.00
17
-15.00
7
-35.00
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
550.0
500.0
400.0
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
160.0
140.0
350.0
450.0
400.0
350.0
300.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
120.0
300.0
100.0
250.0
80.0
200.0
60.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
15
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250.0
25
200.0
20
150.0
15
100.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0.0
2005
0
2004
50.0
2003
5
2002
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
35
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
Şub.04
Haz.04
Eki.04
Şub.05
Haz.05
Eki.05
Şub.06
Haz.06
Eki.06
Şub.07
Haz.07
Eki.07
Şub.08
Haz.08
Eki.08
Şub.09
Haz.09
Eki.09
Şub.10
Haz.10
Eki.10
Şub.11
Haz.11
Eki.11
Şub.12
Haz.12
Eki.12
Eylül 12
Şubat 12
Temmuz 11
Aralık 10
Ekim 09
Mayıs 10
Mart 09
Ağustos 08
Ocak 08
Haziran 07
Kasım 06
Mayıs 06
Ekim 05
Mart 05
-5
Ocak 2004
0
0
Ağustos 04
5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
900000000
170000000
150000000
700000000
130000000
500000000
110000000
90000000
300000000
70000000
Eyl.12
Eyl.11
Mar.12
Mar.11
Eyl.10
Mar.10
Eyl.09
Eyl.08
Mar.09
Mar.08
Eyl.07
Mar.07
Eyl.06
50000000
Mar.06
100000000
Kaynak:TCMB
16
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge/GSYİH*
(%)
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
ABD
2.3
2
-3.09
0.25
72.2
Euro Bölgesi
-0.4
2.6
0.43
0.75
-25.70
Almanya
1
2.10
5.65
0.75
90
2.20
-1.95
0.75
-29.80
Fransa
0.30
İtalya
-0.90
2.80
-3.26
0.75
86.40
Macaristan
-1.30
6.60
1.22**
6.25
-53.00
Portekiz
-3.30
2.90
-6.45
0.75
-61.10
İspanya
-1.60
3.50
-3.53
0.75
-35.80
Yunanistan
-5.50
0.30
-9.81
0.75
-77.50
İngiltere
-0.10
2.20
-1.92
0.50
-30.00
Japonya
3.20
-0.30
2.03
0.10
40.10
Çin
7.40
1.90
2.76
6.00
100.80
6.60
5.34
8.25
--
Rusya
4.00
Hindistan
5.50
9.14
-3.44
8.00
--
Brezilya
0.49
5.28
-2.11
7.25
116.40
G.Afrika
3.00
5.50
-2.82**
5.00
-1.00
-6.38**
5.75
88.81
Türkiye
2.90
7.80
*Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir.
**2010 Verileri Kaynak: Bloomberg
Beklentiler
2012-IMF Beklentisi
(Ekim 2012)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.29
5.28
3.28
2.17
-0.41
0.94
0.12
-2.29
-1.02
-3.00
-1.54
-6.00
-0.38
2.22
7.83
3.69
4.86
1.47
2.59
2.97
1.69
6.18
3.90
1.58
2.08
2.15
1.92
1.52
5.40
2.27
3.28
0.40
2.20
-0.17
2.80
6.71
12.99
4.97
5.30
6.49
-0.37
1.34
--3.11
1.13
5.43
-1.73*
-1.47
2.62
-2.87
-1.97
-5.81
-3.31
1.59
2.31
5.21
-3.83
-2.57
-5.47
-7.54
8.03
--8.23
11.17
5.21
10.14
10.55
10.93
15.47
24.90
23.83
8.13
4.51
4.10
6.00
-6.00
24.38
9.44
109.86
34.41
-107.18
93.63
83.03
89.97
126.33
73.99
119.07
90.63
170.73
86.68
236.56
22.16
11.03
67.59
64.08
41.25
37.70
17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2010
2011
En Son Yayımlanan
2012
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL)
1 098 799
1 294 893
349 630
(2012, 2Ç)
--
GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
9.2
8.5
2.9
(2012, 2Ç)
3.1
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)
13.1
8.9
-1.5
(Ağustos 2012)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
72.6
75.4
74.9
(Ekim 2012)
--
İşsizlik Oranı (%)
11.9
9.8
8.4
(Temmuz 2012)
8.7
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
6.40
10.45
7.80
(Ekim 2012)
7.2
ÜFE (y-y. %)
8.87
13.33
2.57
(Ekim 2012)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
133,885
148,455
163,053
(19.10.2012)
--
M2
587,815
665,642
716,450
(19.10.2012)
--
M3
616,201
700,491
758,186
(19.10.2012)
--
Emisyon
44,368
49,347
58,967
(19.10.2012)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
80,696
78,330
96,678
(26.10.2012)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
1.50
5.0
5.0
(26.10.2012)
--
TRLIBOR O/N
6.54
10.89
5.47
(26.10.2012)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
47,101
77,089
1,181
(Ağustos 2012)
58,000
İthalat
185,544
240,834
19,838
(Eylül 2012)
İhracat
113,883
134,971
13,013
(Eylül 2012)
---
Dış Ticaret Açığı
71,661
105,858
6,825
(Eylül 2012)
89,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
352.8
368.8
387.7
(Eylül 2012)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
120.5
149.5
142.8
(Eylül 2012)
--
Kamu Net Borç Stoku
317.6
290.5
275.8
(2012 II. Çeyrek)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2010 Eylül
2011 Eylül
Bütçe Gelirleri
18,493
22,061
23,207
(Eylül 2012)
--
Bütçe Giderleri
25,395
23,932
29,037
(Eylül 2012)
--
Bütçe Dengesi
-6,903
-1,871
-5,830
(Eylül 2012)
--
Faiz Dışı Denge
-2,906
1,151
-2,561
(Eylül 2012)
--
18
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Müdür cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
0212‐398 18 98 Nazan Kılıç Müdür Yard
dımcısı [email protected]
Ümit Ünssal Müdür Yard
dımcısı [email protected]
0212‐398 18 99 Emine Özzgü Özen Uzman emineozgu.ozen
[email protected]
m.tr 0212‐398 18 90 Naime Do
oğan Eriş dımcısı Uzman Yard
[email protected] 0212‐398 18 92 Fatma Özzlem Kanbur Uzman Yard
dımcısı fatmaozlem.kan
[email protected]
Sinem Ullusoy Uzman Yard
dımcısı [email protected] 0212‐398 19 02 0212‐398 18 91 0212‐398 19 05 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr