bilişim tek. ve yazılım dersi

SİNCAN
100.YIL ORTAOKULU
BİLİŞİM TEK. VE YAZILIM DERSİ
5. VE 6. SINIFLAR ÇALIŞMA KİTABI
AD SOYAD
:
SINIF
:
OKUL NO
:
İbrahim TURGAZ
Ankara
2013
1
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
2
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
İÇİNDEKİLER
1.BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ




Günümüz Teknolojisine Bakış
Teknolojinin Gündelik Kullanıldığı Alanlar
Gelecekteki Teknolojiye Bakış
Teknolojinin Hayatımıza Olumlu ve Olumsuz Etkileri
2. BİLGİSAYARIN BİLEŞENLERİ
A.Donanım
 Donanım Nedir?
 Donanımın Çeşitleri Nelerdir?
 Temel Donanımları Tanıyalım
B.Yazılım




Yazılım Nedir?
Yazılımın Kullanıldığı Alanlar
Güncel ve Sık Kullandığımız Yazılımlar
Yazılım Kurma ve Kaldırma
3.İŞLETİM SİSTEMLERİ









İşletim Sistemi Nedir?
İşletim Sistemi Çeşitleri
Windows İşletim Sistemine Giriş
Masaüstü Kavramı ve Kullanımı
Pencere İşlemleri
Menülerin Kullanımı
Klasör ve Dosya Sistemi
Dosya Silme,Taşıma ve Kopyalama İşlemleri
CD/DVD , USB Disk Kullanımı
4.İNTERNET KULLANIMI








İnternet Nedir? Ne Değildir?
Tarayıcı Kavramı
Tarayıcı Nasıl Kullanılır
Tarayıcı Çeşitleri
Arama Motoru Nedir?
Arama Motoru Çeşitleri ve Kullanımı
E-Okul Kullanımı
Sosyal Ağlar
3
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİNE GİRİŞ
Bilişim kelime anlamı olarak; insanoğlunun teknik,ekonomik ve toplumsal alanlardaki
iletişiminde kullandığı bilginin özellikle elektronik makineler aracılığıyla düzenli ve akla uygun bir
biçimde işlenmesi demektir. Bilişim teknolojisi ise;bilişimde kullanılan bütün araç ve gereçlerin
oluşturduğu sistemdir.
Bilişim teknolojisi deyince aklımıza günümüzde kullanılan veya gelecekte kullanılacak olan
teknolojiler gelebilir.Bunlar en basit teknolojiden hayal edemeyeceğimiz teknolojiye kadar
hepsini kapsar.
Günümüz Teknolojisine Bakış
Teknoloji alanında çok hızlı ilerleyen ülkemiz,genç nüfus olmasının etkisiyle teknoloji
alanında dünyanın lider ülkeler arasına girmeyi hedeflemektedir. hayatımızın vazgeçilmezi olan
teknolojiyi yakından takip etmek gerekmektedir. Teknolojiye uzak durmak, teknolojiden
korkmak veya teknolojiye olumsuz bakmak hayatımızı zorlaştıracaktır.
Teknoloji bazen günümüzün 1 bazen yeri geliyor 6-7 saatini alıyor. bunların en basit
örneği olan cep telefonlarıdır.Cep telefonu istediğimiz zaman iletişim sağladığımız ve aradığımız
kişiyi rahatlıkla bulmamıza yarayan bir ürün olarak bilinmektedir. Cep telefonlarının bir çok
çeşidini bulmak artık günümüzde oldukça kolaydır. Artık insanımız eski yıllardaki bir çok bilinen
cep telefonlarının yanı sıra, kendilerine kolaylık sağlayan ve eğlence dolu bir zaman
geçirmelerine amaç olması için akıllı telefonları tercih etmektedirler. Bunun yanı sıra tablet
bilgisayarlar günümüzdeki güncel teknolojik aletler arasındadır.
Robot teknolojisinden tutun uzay teknolojisine kadar birçok alanda çalışmalar
yapılmaktadır. Bilim adamları çağa damgasını vuracak buluşlar yapmaktadırlar. Robot
teknolojisine baktığımızda, bugün birçok alanda kullanılmaktadır. Ameliyathanelerde kullanılan
robotlar, mayın aramada kullanılan robotlar, deniz altında maden arayan robotlar, savaş
robotları, insan görünümlü robotlar vs.. robot teknolojisine örnektir.
İnsansız hava araçları, insansız arabalar, üç boyutlu televizyonlar, insan gözü netliğinde
fotoğraf çekebilen kameralar günümüzdeki teknolojik aletlere örnek verilebilir...
4
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Teknolojinin Gündelik Kullanıldığı Alanlar
İnsanoğlunun ihtiyaçlarına uygun yardımcı alet ve araçların yapılması yada üretilmesi için
gerekli bilgi ve yeteneğe teknoloji denir. Teknoloji ayrıca, bir sanayi dalıyla ilgili üretim
yöntemlerini, kullanılan araç, gereç ve aletleri kapsayan bilgidir. İnsanların içindeki merak ve
yaşamı kolaylaştırma isteği buluşlar yapmasını sağlamıştır. Her buluş teknolojinin ilerlemesine
neden olmuştur ve teknoloji ilerledikçe bilgisi artan insanlar, daha fazla buluş yapmışlardır.
Buluşların ve teknolojinin temelini bilim oluşturur. Bilim geliştikçe teknoloji de gelişir.
Teknolojinin gelişmesi, insanlar var oldukça sürecektir.
Teknolojinin Kullanıldığı Alanlar








Eğitim alanında ; akıllı tahtalar, uzaktan eğitim sistemi, mikroskop vs.. ,
Ticari alanda; müşteri ve stok takibi ile muhasebe işlemlerinde,
Ekonomi Alanda; para takibi ve transferi ,
Tıpta; teşhisi kolaylaştırmak için araştırmalarda, ameliyatlarda,ilaç yapımında,
Matematik, fizik, kimya ve biyolojide; her türlü araştırma çalışmalarında,
Haritacılık ve mimarlıkta; yüksek kaliteli çizimlerde,anlık adres takibinde,
TV alanında; animasyon (çizgi film) çalışmalarında, 3D filmlerde,
Yazılı ve görsel medyada; online gazeteler, sosyal ağlar
gibi birçok alanda teknoloji kullanılmaktadır.
Gelecekteki Teknolojiye Bakış
Teknolojinin her geçen gün hızla ilerlediği günümüzde ,bilim kurgu filmlerinden
gördüğümüz teknolojileri gelecekte görecek gibiyiz. Yüzyıllar önceki insanlar belki de bizim şuan
sahip olduğumuz teknolojiyi hayal bile edememişlerdi.Bizde aynen yüzyıl sonra gelecek olan
teknolojiyi hayal etmekte zorlanıyor olabiliriz. Ama bugün teknolojiye hakim olanlar ( yani sizin
gibi teknolojiye meraklı öğrencilerimiz ) gelecekteki teknoloji kullanmada ve hayata uyum
sağlamada hiç zorluk yaşamayacaktır.
5
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Mesela şuan kablolu kullandığımız elektriği belkide gelecekte kablosuz olarak
kullanabileceğiz.Günümüzde bilim adamlarının bu konuda çalışmaları devam etmektedir.
Vücudumuzda yeni organlar geliştirebileceğiz. Önümüzdeki 50 yıl içinde insanlar
kaybettiği bir organı yeniden kazanabilecek. Şuanda bazı hayvanlar da vücutlarında kaybettikleri
parçaları yeniden geliştirebiliyorlar. Bilim adamları organların,kol ve bacakların gelişmesini
sağlayan genetik kodların hücrelerin içinde bulunduğunu söylüyor. Bazı bilim adamları ise bu
temel büyüme kodunun insanların anne karnındaki gelişmesinden sonra hiç kaybolmadığını
savunuyorlar.
Biyometri, insanları belirli fiziksel ya da davranışsal özelliklere göre tanımlamak için
kullanılan bir teknoloji. Bu teknoloji gelecekte akıllı yazılımın, bir sınıfta eğitim alan çocukların
fiziksel ve duygusal durumunu tamamen anlayabilmesini sağlayacak. Öğrencilere sunulan ders
malzemeleri, bir iş üzerinde çalışırken değiştirilebilir olacak ve öğrencilerden alınan biyometrik
sinyallere göre kişisel olarak düzenlenebilecek. Yüz ifadesi, kalp atış hızı, cildin nemi ve hatta ten
kokusu gibi fiziksel özelliklerle öğrencilerin algı ve performansına dair detaylı raporlar
çıkarılabilecek. Yazı yazma hızı, yürüyüş tarzı ve ses tonu gibi davranışsal özellikler de
öğretmenlerin, hangi öğrencinin ekstra yardıma ihtiyacı olduğunu anlamasını sağlayacak ve her
bir öğrencide hangi eğitim tekniklerinin en iyi sonuç verdiğini tayin etmesine yarayacak.
Görmüş olduğunuz gibi bir çoğumuzun hayal bile etmediği veya edemediği teknolojileri yakın
zamanda göreceğiz. Bilişim teknolojilerinin bu anlamda ne kadar önemli olduğunu anlamak
lazım!.. Bilişim teknolojilerine verilen önem sizlerin gelecekteki iş hayatınızda olsun , özel
hayatınızda olsun her alanda hayatınızı kolaylaştıracaktır.
Teknolojinin Hayatımıza Olumlu ve Olumsuz Etkileri
Teknolojinin her geçen gün biraz daha gelişmesi ile birlikte olumlu ve olumsuz yönden
insanların hayatını etkilemeye devam ediyor. Her zaman için teknolojinin güzel nimetleri
gözümüzün önüne gelir ancak teknolojinin yarattığı olumsuz etkilerde azımsanmayacak kadar
çoktur.Şimdi başlıklar halinde teknolojinin olumlu ve olumsuz etkilerine göz atalım;
6
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Teknolojinin Olumlu Etkileri
Teknolojik gelişmeler hem üretilen malların miktarını hem de insanlar için yapılan
hizmetleriyle kalitesini artırır.Örnek olarak el tezgahlarından atölyeye modern fabrikalara geçiş
teknolojik makinalar üretimi destekler.
Yeni iş sahaları oluşur.Teknolojik gelişmeler beraberinde yeni iş sahalarını oluşturur.
Örnek cep telefonu ve bilgisayar alanında meydana gelen gelişmeler beraberinde yedek parça
tamir vb. sektörlerin gelişmesini tetiklemiştir. İnternet yeni bir sektör olarak karşımıza çıkar.
Daha yüksek bir hayat standardı ortaya çıkar. Teknolojik gelişmeler insanlar için büyümek
ve dünyaya açılmak gibi imkanlar sunar. insanların pazar kapasitesi büyür mevcut teknolojik
gelişmeler ve hizmetler yeni iş sahaları yeni kazançlar demektir.Bütün bu gelişmeler tüketimi
artırır bu da insanların gelir yapılarına yansıyarak yaşam standartlarını yükseltir.
Teknolojinin Olumsuz Etkileri
Teknolojik gelişmeler beraberinde yeni çevre sorunlarına yol açar. Hızlı üretim eğer ki
mevcut kalite ortamını oluşturamazsa beraberinde çevre kirliliği doğal dengenin bozulması gibi
sonuçlar doğurur.
Ülke nüfus yapısı düşünüldüğünde nüfus yapısına sahip ülkelerde teknolojik gelişmeler
beraberinde işgücü açığını kapatarak işsizliğe yol açar.Yine bölgelerdeki teknolojik gelişmeler ve
göç sonrası mevcut bölge göç eden nüfusu kaldıramaz. sonuç yine işsizliktir.
Hızlı gerçekleşen teknolojik gelişmeler toplumun bu teknolojik gelişmelere ayak
uyduramaması çeşitli psikolojik sorunları beraberinde getirir. Örnek internet kullanıcıların bunu
saplantılı haline getirip gününün büyük kısmını bilgisayar başında geçirmesi.
BİLGİSAYARIN BİLEŞENLERİ
Bilgisayara giriş
Bilgisayarlar, donanım ve yazılım etkileşimiyle çalışırlar. Donanım, kasa ve onun içindeki
her şey dahil görüp dokunabileceğiniz bilgisayar parçalarını ifade eder. Donanımın en önemli
parçası, bilgisayarınızın içinde bulunan merkezi işlem birimi (işlemci) veya mikroişlemci olarak
adlandırılan çok küçük bir dikdörtgen alettir. Bilgisayarınızın "beyni"dir.Monitör, klavye, fare,
yazıcı ve diğer bileşenler gibi donanım öğeleri genellikle donanım aygıtları olarak adlandırılır.
Masaüstü bilgisayarlar, masada kullanmak için tasarlanmışlardır. Normalde, diğer kişisel
bilgisayar türlerinden daha büyük ve daha güçlüdürler. Masaüstü bilgisayarlar ayrı parçalardan
oluşur. Sistem birimi olarak adlandırılan ana bileşen, genellikle masanın üstünde veya altında
duran dikdörtgen kasadır. Monitör, fare ve klavye gibi diğer bileşenler sistem birimine bağlanır.
7
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Dizüstü bilgisayarlar, ince ekranlı, hafif ve taşınabilir PC'lerdir. Küçük boyutlarından
dolayı defter bilgisayarlar olarak da adlandırılırlar. Dizüstüler pille çalışabildiklerinden, bunları
her yere taşıyabilirsiniz. Masaüstü bilgisayarlardan farklı olarak, dizüstü bilgisayarlarda işlemci,
ekran ve klavye tek bir kasada birleştirilmiştir. Kullanılmadığı zaman ekran klavyenin üstüne
katlanır.
El bilgisayarları, hemen hemen her yere taşınabilecek kadar küçük, pille beslenen
bilgisayarlardır. Masaüstü veya dizüstü bilgisayarlar kadar güçlü olmasalar da, el bilgisayarları
randevuları zamanlamak, adres ve telefon numaralarını depolamak ve oyun oynamak için
kullanışlıdırlar. Bazılarının, telefon aramaları yapma veya Internet'e erişme gibi gelişmiş
özellikleri vardır. El bilgisayarlarında klavyeler yerine parmağınızla veya kalem (kalem şeklinde
işaretleme aracı) ile kullanılan dokunmatik ekranlar vardır.
Tablet PC'ler, dizüstü bilgisayarların ve el bilgisayarlarının özelliklerinin birleştirildiği
taşınabilir PC'lerdir. Dizüstü bilgisayarlara benzer şekilde, güçlüdürler ve birleşik ekranları vardır.
El bilgisayarlarına benzer şekilde, genellikle kalem yerine bir tablet kalemiyle ekrana not
yazmanızı veya resim çizmenizi sağlar. Ayrıca, el yazınızı yazılı metne dönüştürürler. Bazı Tablet
PC'leri, altındaki klavyeyi ortaya çıkarmak için etrafında dönen ve açılan bir ekran sayesinde
"çevrilebilir"dir.
8
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Donanım Nedir?
Bir bilgisayar, her elektronik cihaz gibi, elle tutulur, gözle görülür fiziksel parçalardan
oluşmuştur. Bilgisayarı oluşturan her türlü fiziksel parçaya donanım adı verilmektedir. Bu
parçalar bilgisayara birleşmiş bir vaziyette görülebileceği gibi, fiziksel olarak bilgisayardan ayrı bir
vaziyette de görülebilir
Donanım Çeşitleri Nelerdir?
Klavye: Üzerindeki tuşlar yardımıyla bilgisayara
harf, rakam, sembol veya komut girmemize yarayan
donanımdır. Dil ve standart seçenekleri vardır ve
klavye temin ederken bu seçenekler göz önüne
alınmalıdır. Kendi dilinize uygun ve elinizin alışmış
olduğu klavye türü seçilmelidir. Elinizin alışmış olduğu
klavye türünden kasıt F veya Q klavye olmasıdır. Bu
ifadeler dünya üzerindeki klavye standartlarıdır ve
klavye üzerindeki harf tuşlarının yerleri değişiktir.
Mouse (Fare): Fare, bilgisayar ekranınızda öğeleri işaretlemek
ve seçmek için kullanılan küçük bir aygıttır. Fareler çeşitli
şekillerde olabilseler de, normal fare biraz gerçek fareye benzer.
Küçük ve uzunca olup, kuyruğa benzeyen uzun bir kabloyla
sistem birimine bağlanır. Bazı yeni fareler kablosuzdur.
Sistem birimi (Kasa) :Bilgisayar sisteminin en önemli parçasıdır.
Genellikle, masanızın üstünde veya altında bulunan dikdörtgen
şeklinde bir kutudur. Bu kutunun içinde, bilgileri işleyen birçok
elektronik parça vardır. Bu parçaların en önemlisi, bilgisayarınızın
beyni
olarak
görev
yapan merkezi
işlem
birimi
(işlemci) veya mikroişlemcidir. Hemen hemen bilgisayarınızın her
parçası kablolarla sistem birimine bağlanır. Kablolar, normalde
sistem
biriminin
arkasından
bulunan
özel bağlantı
noktalarına (delikler) takılır.
9
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Sabit Disk Sürücüsü (Hard Disk): Sabit diskler büyük
miktarda bilgiyi tutabildiklerinden, genelde hemen
hemen tüm program ve dosyalarınızı tutarak
bilgisayarınızın depolama aracı olarak kullanılırlar.
Sabit
disk
sürücüsü
genellikle
sistem
biriminin(kasanın) içinde bulunur.
Monitör : Metin ve grafikleri kullanarak bilgileri görsel biçimde gösterir. Bilgilerin gösterildiği
monitör bölümüne ekran denmektedir. Televizyon ekranına benzer şekilde bilgisayar ekranında
hareketsiz veya hareketli resimler gösterilebilir.
CD/DVD : Günümüzde nerdeyse tüm bilgisayarlar genellikle sistem
biriminin önünde bulunan bir CD veya DVD sürücüsüyle donatılmışlardır. CD
sürücüleri, CD'den verileri okumak (almak) için lazer kullanır ve ayrıca birçok
CD sürücüsü CD'lere veri de yazabilir (kaydedebilir). Kaydedebilir bir disk
sürücünüz varsa, dosyalarınızın kopyalarını boş CD'lere depolayabilirsiniz.
Ayrıca, CD sürücüsünü bilgisayarınızda müzik CD'leri çalmak için de
kullanabilirsiniz.
Yazıcı : Verileri bilgisayardan kağıda aktarır. Bilgisayarınızı kullanmak için yazıcıya gerek yoktur,
ancak yazıcınız varsa e-postalar, davetiyeler, bildiriler ve diğer malzemeleri yazdırabilirsiniz.
Ayrıca, çoğu kişi kendi fotoğraflarını evde yazdırabilmeyi ister.
10
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Hoparlör: Hoparlörler sesleri çalmak için kullanılır. Sistem birimi içine
yerleştirilebilir veya kabloyla bağlanabilirler. Hoparlörler, bilgisayarınızda
müzik dinlemenizi ve ses efektlerini duymanızı sağlar.
Modem: Bilgisayarınızı Internet'e bağlamak için, modem kullanmanız gerekir.
Modem, telefon kablosu veya yüksek hızlı kablo üzerinden bilgisayar bilgilerini
gönderip alan bir aygıttır. Modemler bazen sistem birimine yerleştirilirler, ancak
yüksek hızlı modemler genellikle ayrı bileşenlerdir.
Anakart: Bir çok iç donanım parçasını üzerinde
barındırır. Bu parçalar arasındaki iletişimi sağlar.
İşlemci: Tüm mantıksal ve matematiksel işlemlerin yapıldığı yerdir.
Kısacası bilgisayarımızın beynidir diyebiliriz.
RAM: Bilgisayarımızda yaptığımız işlemlerin geçici olarak
saklandığı yerdir.
Güç kaynağı: Kasa içerisindeki diğer donanımlara elektrik gitmesini
sağlar.
11
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
CD/DVD Okuyucu(CD/DVD Sürücü):
bunlara veri kaydetmek için kullanılan
CD/DVD leri çalıştırmak ve
donanımdır.
Ekran Kartı: Bilgisayardaki verileri bizim görebilmemiz için ekrana
aktaran donanımdır.
Ses Kartı: Bilgisayardaki seslerin dışarıya
verilmesini sağlar.
Fan(Soğutucu): Bilgisayarın içinin aşırı derece ısınmasını engeller.
Temel Donanımları Tanıyalım
Yukarıdaki resimde bilgisayarın temel donanım parçaları numaralandırılmıştır. Bu numaraların
karşılarına donanım parçalarının adlarını yazınız..
12
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
YAZILIM
Yazılım Nedir?
Yazılım, bilgisayarda istediğimiz işlemleri yapmamızı sağlayan komutlardır. Yazılımı
olmayan bir bilgisayarı çalıştırdığımızda ekranda sadece boş bir görüntü oluşur. aslında yazılımı
görmemiz dokunmamız mümkün değildir, çünkü yazılımlar bilgisayarın belleğine yüklenen
komutlardır. Nasıl bir arkadaşımızın belleğindeki bilgileri göremez ancak o söylediği zaman
öğrenebilirsek, bilgisayara yüklü yazılımı da ancak bilgisayarı kullandığımız zaman fark ederiz.
Kısacası, içi boş sayfalarla dolu bir kitabı kullanamadığımız gibi yazılımı olmayan bir bilgisayarda
da hiçbir işlem yapamayız.
Yazılımları iki bölümde inceleriz.
1-Uygulama Yazılımları: Bilgisayarda işlediğimiz işleri yapmamızı sağlar.Yazı yazmak,resim
yapmak ,oyun oynamak gibi. Örneği Word,Excel , Powerpoint programları gibi yazılımlar farklı
amaçlar için kullanılır.
2-İşletim Sistemi Yazılımları:Bilgisayarın tüm işlevlerini yöneten yazılımlardır. Örneğin Windows
7 , Android, Pardus, IOS 7 gibi..
Not: işletim sistemi yazılımları diğer ünitede ayrıntılı olarak işlenecektir.
Yazılımın Kullanıldığı Alanlar
Yazılımlar artık hayatımızda neredeyse hemen hemen tüm alanlarda kullanılmaktadır.
Okulda , evde ,sanayide, ticarette hatta evlerimizde kullanılmaktadır. Yazılımlar sadece
bilgisayarlarda kullanılmamaktadır. en basitinden herkesin akıllı telefon olarak bildiği Android bir
telefon değil o telefonu kullanabilmemiz için yapılmış olan bir yazılımdır. Okullardaki
öğretmenlerin ders programlarını hazırlamak için bile yazılımlar kullanılmaktadır. Yeni nesil
arabalarda da yazılımlar kullanılmaktadır. O an aracın ortalama yakıt miktarını, öndeki aracın
mesafesini hesaplayıp öndeki araca çok yaklaştığı zaman otomatik olarak aracı yavaşlatmak için
yazılımlar kullanılmaktadır. Savaş uçaklarında; düşman uçağın koordinatlarını hesaplayıp füzeyi
otomatik olarak fırlatmak için, veya düşman uçağından kaçmak için uçağın yapacağı manevraları
hesaplamada hep yazılımlar kullanılmaktadır. Televizyonlar;artık günümüzdeki televizyonlarda
internete girebilmektedir, onlarda da birçok oyun oynanabilmektedir. Bunlar hep yazılım
sayesinde olmaktadır. Oyunlar; hepimizin ilgisini çeken bilgisayar oyunları da birer yazılımdır.
13
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Güncel ve Sık Kullandığımız Yazılımlar
Android : Cep telefonlarında veya tablet PC'lerde kullandığımız bir işletim sistemi yazılımıdır.
Microsoft Office Programları : Bunlar Word, Excel , PowerPoint gibi birçok işimizi
halledebileceğimiz yazılımlardır.
MSN veya Skype : İkiside online olarak karşılıklı iletişimin sağlandığı yazılımlardır. MSN çok eski
bir yazılımdır. Şuan MSN yerine Skype programı kullanılmaktadır. Bu program ile birçok kişiyle
anlık mesajlaşabilirsiniz, sesinizi kaydedip karşı tarafa gönderebilirsiniz veya görüntülü olarak
konuşabilirsiniz.
Line: Televizyonlarda da reklamını gördüğümüz bu yazılım MSN ve Skype gibi bir yazılımdır.
Genellikle Cep telefonlarında veya tablet PC'lerde kullanılan en güncel yazılımlardan biridir.
Facebook ve Twitter : Her ikiside sosyal paylaşım web sitesidir. Aynı zamanda bunlarda birer
yazılımdır. Buradan şunu çıkarabiliriz ; demekki web siteleride birer yazılımmış..
KasperSky, NOD32,AntiVir: Hepsi birer güvenlik yazılımıdır.(Virüs Programı)
Flash Player: Flash tabanlı uygulamarın,oyunların çalışması için gerekli olan bir yazılımdır.
Google Chrome, Internet Explorer, Mozilla Firefox: Bir Web tarayıcısıdır. (Web tarayıcılarını 4.
Ünitemizde daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz)
Photoshop : Dünyanın en önde gelen resim düzenleme programlarından biridir. Photoshop ile
sıfırdan bir resim,fotoğraf yapabileceğiniz gibi;herhangi bir resim üzerinde de istediğiniz
değişiklikleri yapabilirsiniz. Bu program birçok alanda kullanılmaktadır.
Nero : CD veya DVD'lere herhangi bir döküman eklemek için veya CD/DVD kopyalamak için
kullanılan yazılımdır.
Windows Media Player : Bilgisayarımızda herhangi bir video izlememiz için kullandığımız
yazılımdır.
Yazılım Kurma ve Kaldırma
Bir bilgisayara yazılım kurmak için o yazılımın kurulum dosyası olması gerekmektedir.
Yazılımlar bilgisayarınızın genellikle "C" sürücüsüne kurulur. Bu isteğe bağlı olarak diğer
sürücülere de kurulabilir. Hemen hemen her yazılımın kurulumu aynıdır. Bu konumuzda
uygulamalı olarak bilgisayara bir yazılım kurup onu tekrar bilgisayardan nasıl kaldırabiliriz onu
öğreneceğiz...
14
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
İŞLETİM SİSTEMLERİ
İşletim Sistemi Nedir?
Bilgisayarın çalışmasını düzenleyen tüm programlara İşletim sistemi denir.İşletim
sistemleri sadece bilgisayarlarda değil cep telefonlarında, tablet PC'lerde de kullanılır. İşletim
sistemleri Windows 8 , Android, Linux gibi isimler alır.
Bir bilgisayarın işleyişi ve özelliklede verimliliği, işletim sistemi ile ilgilidir. İşletim
sisteminin ana görevi bir orkestra şefi gibi bilgisayarın çalışması için gerekli komutları vermek ve
işlevleri sağlamaktır. İşletim sistemi , donanım ile yazılım arasındaki bağlantıyı sağlar. Eğer
işletim sistemi çalışmazsa bilgisayarı kullanamayız,programları yükleyemeyiz.
İşletim Sistemi Çeşitleri
En çok kullanılan ve en çok bilinen işletim sistemleri aşağıda örneklendirilmiştir.
 Unix - Unix Çeşitleri
System V, BSD, Solaris, AIX..
 Linux - Linux Dağıtımları
Pardus, Ubuntu, Fedora, Debian..
 Windows – Windows Sürümleri
Windows 7, Windows 8, Windows Server 2012
 MacOS – MacOS/IOS Sürümleri
OS X, IOS
 Android
2.3 Gingerbread, 4.0 Ice Cream Sandwich, 4.1 Jelly Bean
Windows : Microsoft şirketinin geliştirdiği Windows (pencereler) kullanıcıya grafiklerle ve görsel
iletilerle yaklaşarak, yazılımları çalıştırmak, komut vermek gibi klavyeden yazma zorunluluğunu
ortadan kaldıran, dünyada en çok kullanılan işletim sistemidir. günümüzde en çok kullanılan
sürümü Windows 7 olmuştur. Özellikle tablet PC'ler için Windows 8 geliştirilmiştir.
Windows 7
15
Windows 8
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Apple iOS : iOS eski adıyla (IPhone OS) Apple'ın orjinal olarak iPhone için geliştirdiği ancak daha
sonra iPod Touch ve iPad'de kullanılan mobil işletim sistemidir.
Android : Android, cep telefonlarında ve tabletlerde en çok kullanılan mobil işletim sistemidir. En
yaygın sürümleri 2.3 Gingerbread, 4.0 Ice Cream Sandwich , 4.1 Jelly Bean.
Windows İşletim Sistemine Giriş
Windows işletim sistemi dünyada en çok kullanılan işletim sistemidir. Adını
pencerelerden alan windows işletim sistemi 1981 yılından beri kullanılmaktadır. Hepimizin
evlerindeki bilgisayarlarda kullandığı işletim sistemidir.
Bilgisayarınızı kapatmak için, Kilit düğmesinin yanındaki oku tıklatarak Kapat'ı seçin.
16
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Masaüstü Kavramı ve Kullanımı
Masaüstü, bilgisayarınızı açıp Windows'da oturum açtıktan sonra gördüğünüz ana ekran
alanıdır. Gerçek bir masa üstü gibi çalışmanız için bir yüzey sunar. Programları ve klasörleri
açtığınızda masaüstünde gösterilirler. Dosyalar ve klasörler gibi öğeleri de masaüstüne
yerleştirebilir ve istediğiniz gibi düzenleyebilirsiniz.
Masaüstü bazen görev çubuğu ve Windows Kenar Çubuğunu içerecek şekilde daha geniş
ölçüde tanımlanır. Görev çubuğu ekranınızın altında bulunur. Size çalışmakta olan programları
gösterir ve aralarında geçiş yapmanızı sağlar. Ayrıca, programlara, klasörlere ve bilgisayar
ayarlarına erişmek için kullanabileceğiniz Başlat düğmesini
içerir. Ekranın kenarındaki Kenar
Çubuğu,araçlar olarak adlandırılan küçük programlar içerir.
Masaüstü Simgeleri
Simgeler, dosyaları, klasörleri, programları ve diğer öğeleri gösteren küçük
resimlerdir. Windows'u ilk başlattığınızda, masaüstünüzde en az bir tane simge
görürsünüz.Örneğin Geri Dönüşüm Kutusu. Bilgisayar üreticiniz, masaüstüne başka simgeler
eklemiş olabilir. Bazı masaüstü simgeleri örnekleri aşağıdadır.
17
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Pencere İşlemleri
Bir program, dosya ya da klasör açtığınızda, ekranınızda pencere olarak adlandırılan bir
çerçeve kutusunun içinde gösterilir (Windows işletim sistemi adını bundan alır ). Windows'da her
yerde pencereler olduğundan, pencerelerin nasıl taşınacağını, boyutlarının nasıl değiştirileceğini
ya da yalnızca çalıştırmayı anlamak çok önemlidir.

Menü çubuğu. Programda seçim yapmak için tıklatabileceğiniz öğeler içerir.

Başlık çubuğu. Belge ve programın adı gösterilir (veya bir klasörde çalışıyorsanız klasör adını
gösterir).

Simge Durumuna Küçült, Ekranı Kapla ve Kapat düğmeleri. Bu düğmeler, sırasıyla,
pencereyi gizler, tüm ekrana sığacak şekilde büyütür ve kapatır .

Kaydırma çubuğu. O anda göremediğiniz bilgileri görmek için pencere içeriğini kaydırmanızı
sağlar.

Kenarlıklar ve köşeler. Pencerenin boyutunu değiştirmek için fare işaretçinizle bunları
sürükleyebilirsiniz.
Menülerin Kullanımı
Programların çoğunda, programla çalışmak için kullandığınız düzinelerce, hatta
yüzlerce komut (eylem) bulunur. Bu komutların çoğu menüler altında düzenlenir. Program
menüsü bir restoran menüsüne benzer şekilde size bir seçenekler listesi gösterir. Ekranda
karışıklığı önlemek için, başlık çubuğunun hemen altında bulunan menü çubuğu'ndaki
başlıklarına tıklatıncaya kadar menüler gizli kalır. Örneğin, Paint'in menü çubuğundaki "Görüntü"
tıklatıldığında Görüntü menüsü gösterilir.
18
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Menüde listelenen komutlardan birini seçmek için tıklatın. Bazen, daha fazla seçenek
belirleyebileceğiniz bir iletişim kutusu görünür. Resimdeki Kırp komutunda olduğu gibi, bir
komut kullanılamıyor ve tıklatılamıyorsa gri renkte gösterilir.
Bazı menü öğeleri komut değildir. Diğer menüleri açarlar. Aşağıdaki resimde, "Yakınlaştır"
üzerine gelindiğinde bir alt menü açılır. Alt menüdeki "Özel" öğesinin üzerine gelindiğinde başka
bir alt menü açılır.
Dosya ve Klasör Sistemi
Dosya, daha çok birisinin masasında veya dosya dolabında bulabileceğiniz yazılı bir
belgeye benzer; ilgili bilgiler koleksiyonunu içeren bir öğedir. Bilgisayardaki dosya örneklerine
metin belgeleri, elektronik tablolar, dijital resimler ve hatta şarkılar bile dahildir. Örneğin, dijital
fotoğraf makinesiyle çektiğiniz her resim ayrı bir dosyadır ve müzik CD'si bir düzine tek tek şarkı
dosyası içerir.
Bilgisayarınız dosyaları simgelerle gösterir. Dosyanın simgesine bakarak bir bakışta dosya
türünü söyleyebilirsiniz. İşte, yaygın olarak kullanılan bazı dosya simgeleri:
19
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
Klasör, dosyalarınızı depoladığınız bir taşıyıcıdan biraz daha fazlasıdır. Binlerce dosya
kağıdını birisinin masasına koyarsanız, belirli bir dosyaya gerek duyduğunuzda bulmanız
neredeyse olanaksızdır. Bu nedenle, kişiler genellikle dosya kağıtlarını dosya dolabındaki
klasörlere depolarlar. Dosyaları mantıksal gruplar halinde düzenlediğinizde belirli bir dosyayı
bulmanız kolay olur.
Bilgisayarınızdaki klasörler de tamamen aynı şekilde çalışır. Normal bir klasör simgesi
aşağıdaki gibi görünür:
Klasörler yalnızca dosyaları tutmaz, ayrıca başka klasörleri de tutabilir. Klasör içindeki
bulunan bir klasör genelde alt klasör olarak adlandırılır. İstediğiniz kadar alt klasör
oluşturabilirsiniz ve klasörlerin her biri istediğiniz kadar dosya ve ek klasör tutabilir.
Dosya Silme,Taşıma ve Kopyalama İşlemleri
Silme İşlemi: Var olan bir dosyanın silinmesi için birçok
yöntem kullanılabilir. Bazı yöntemlerde sildiğimiz dosya kalıcı
olarak silinirken bazı yöntemlerde sildiğimiz dosya “Geri
Dönüşüm Kutusunda” saklanmaktadır. Bu yöntemler şunlardır.
İlk seçeneğiniz, klavyedeki "Del" tuşunu kullanmaktır. Windows, bu tuşu kullandığınızda bir
hata olmasını önlemek için sizden onay isteyecektir. Açılan diyalog penceresinden "Evet"
düğmesini tıklarsanız silme işlemi gerçekleşir. Emin değilseniz "Hayır" düğmesini
kullanabilirsiniz. Ayrıca diyalog penceresinin üzerindeki kırmızı çarpı işaretini kullanarak bu
onay penceresini kapatma şansına da sahipsiniz. Bu durum "Hayır" düğmesine tıklamakla eş
anlamlıdır. Silmeye karar verdiğiniz ve bu amaçla seçtiğiniz dosyalar ve klasörler, silme işlemi
iptal edildikten sonra yine seçili olarak kalacaktır.
İkinci seçenek ise "Dosya" menusunun yardımıyla dosyaları silmektir. Önce silmek
istediğiniz dosyaları seçmeli, hemen ardından "Dosya" menusunu açmalısınız. Karşınızd a
yeni bir menü göreceksiniz. Bu menüden "Sil" satırını tıkladığınızda, yine az önce
20
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
bahsettiğimiz onay penceresi açılacaktır. Burada "Evet" ya da "Hayır" düğmelerini
kullanarak silme işlemini tamamlayabilir ya da iptal edebilirsiniz.
Silme işlemi için kullanabileceğini diğer bir yöntem ise
fareyi kullanmaktır. Bunun için yine sileceğiniz dosya ve
klasörleri seçmelisiniz. Daha sonra işaretçiyi seçtiğiniz
öğelerin herhangi birisinin üzerine getirip farenin sağ tuşuna
bir kez basın. Açılacak menüden "Sil" seçeneğini
tıkladığınızda silme işlemi gerçekleşir.
NOT: Zaman zaman belgelerin dışında ",EXE" uzantılı
"uygulamalar"ıda silmeniz gerekebilir. Bu durumda Windows
sizi bir kez daha uyaracaktır. Çünkü uygulama dosyalarını
silerken çok daha dikkatli olmak gerekir. Özellikle Windows
işletim sisteminin kullandığı bir uygulama dosyasını
silmekten kesinlikle kaçınmalısınız.
Bir uygulama dosyasını silmek istediğinizden eminseniz, Windows'un size yol
göstermesine izin verin. Her dosya için bir onay penceresi açılır ve "Evet" ya da "Hayır"
düğmelerini kullanarak silme işlemini onaylamanız istenir. Eğer birden fazla dosyayı silmek
istiyorsanız, karşınıza "Tümüne Evet" şeklinde farklı bir düğme de çıkabilir. Bu düğme, her
defasında kararınızı tek tek onaylamak istemediğiniz durumlarda son derece kullanışlıdır.
Ama kullanımının çok riskli olduğunu da bilmeniz gerekir. bilgisayar Konusunda ciddi bir
tecrübeye sahip olmadan bu seçeneği kullanmaktan kaçınmalısınız.
Kopyalama İşlemi
Bütün programlarda en çok kullanılan konulardan bir tanesi de kopyalama ve
taşımadır. Bir dosyanın fotokopisini alıp başka bir ortama (klasöre) yerleştirilmesi işlemine
kopyalama adı verilir. Kopyalama sonunda dosyalar iki tarafta da mevcuttur.
Kopyası çıkarılacak olan dosya ilk olarak fotokopisi alınarak hafızaya yerleştirilir. Bu işlem
birkaç farklı yöntemle yapılabilmektedir.
1.
2.
3.
4.
Kopyası alınacak olan dosya üzerinde sağ tıklanarak “Kopyala” seçeneği seçilir.
Dosya seçildikten sonra Ctrl + C tuşlarına basılır.
Dosya seçildikten sonra Ctrl +Ins tuşlarına basılır.
Dosya seçildikten sonra pencerenin Düzen menüsünden “Kopyala” seçeneği seçilir.
Bu dört yöntemle hafızaya alınan dosya yada klasör, kopyasının koyulacağı alana
gidilerek, hafızadan buraya yerleştirilir. Bu işleme yapıştırma adı verilir. Hafızadaki bir nesneyi
belli bir yere yapıştırmak için şu yöntemlerden bir tanesi kullanılabilir.
21
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
1.
2.
3.
4.
Kopyalanacak alanda boş bir yerde sağ tıklanarak yapıştır seçeneği seçilir.
Kopyalanacak olan bölüm açıldıktan sonra Ctrl + V tuşlarına basılır.
Kopyalanacak olan bölüm açıldıktan sonra Shift + Ins tuşlarına basılır.
Kopyalanacak olan bölüm açıldıktan sonra pencerenin düzen menüsünden “Yapıştır”
komutu uygulanır.
Taşıma İşlemi
Dosyaların taşınması ise yerlerinin değiştirilmesi anlamında kullanılabilir. Yani dosyayı bir
yerden alıp başka bir yere götürmek olarak düşünebilirsiniz. Bunun için de öncelikle
dosyaya Kes komutunu uygulamalısınız. Sonra dosyanın koyulacağı yeni yere giderek
Yapıştır komutunu uygulamalısınız. Kes komutunu şu yöntemlerden bir tanesi ile
uygulayabilirsiniz;
1. Dosyanın üzerinde sağ tuş Kes komutu
2. Dosyayı seçtikten sonra Ctrl + X tuşu
3. Dosyayı seçtikten sonra Düzen Menüsünden Kes seçeneği
Bu seçeneklerden bir tanesini uyguladığınızda dosyanın simgesi silik bir hal alacaktır.
Bunun anlamı; bu dosya taşınmak üzere hafızaya alınmıştır. Daha sonra dosyanın yeni yerine
giderek Yapıştır komutunu uygulayın. Aşağıdaki işlemleri uygulama olarak deneyebilirsiniz.
CD/DVD , USB Disk Kullanımı
Veri depolamak için kullanılan yan bellek birimidir. 90’lı yıllarda kalan Disketlere göre
kapasiteleri çok yüksektir. CD ve DVD arasında görünüşte pek bir fark yoktur.
DVD’ler CD’lere oranla kapasiteleri daha fazladır. CD’lerin
kapasitesi 700MB iken DVD’lerin kapasiteleri 4,7-8 ve 17 GB olanları
da vardır. CD içindeki bilgiler CD-ROM sürücüler vasıtasıyla
okunabilir. DVD içindeki bilgiler için DVD-ROM’lar kullanılır.
Günümüzde her ikisini okuyan donanım birimleri kullanılmaktadır.
CD-DVD üzerine yazma işlemi CD/DVD-Writer aracılığıyla yapılır.
CD/DVD üzerine bilgiler genellikle bir kereye mahsus olmak üzere
yazılır ve kullanıcı CD/DVD-ROM sürücü vasıtasıyla bu bilgileri sadece
okuyabilir. Bazı CD/DVD’lere birden fazla kez veri yazımı yapılabilir.
22
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
CD-DVD içerisindeki programları kullanmak için
BİLGİSAYARIM simgesi içerisinde yerel sürücülerin yanında yer
alır. Genellikle E harfi ile adlandırılır. CD-DVD sürücüler “Optik
Sürücü” olarak da bilinir. CD/DVD içerisindeki dosyaların
bilgisayara kopyalanması normal kopyalama işlemiyle aynıdır.
Ancak CD/DVD içerisine veri yazdırmak için farklı programlar
kullanılır. Windows 7 ve Windows 8 işletim sistemleri farklı
programlar kullanmadan CD/DVD yazmaya uygun tasarlanmıştır.
Unutmayınız CD/DVD yazdırabilmeniz için donanım olarak sürücünüzün CD/DVD-RW olması
gerekmektedir. RW olup olmadığını alırken sorabileceğiniz gibi genellikle CD-ROM kapağınız
üzerinde veya Bilgisayarım içerisindeki sürücü adınızın yanında belirtilir.
USB Disk:
USB diskler de sabit disk gibi bilgi depolar, ancak flash sürücüyle bu bilgileri bir
bilgisayardan diğerine kolayca aktarabilirsiniz. Bilgisayarlara USB bağlantı noktasından
bağlandıkları için daha çok USB Bellek ismiyle bilinirler, bundan başka birçok isimle anılabilir;
Flash Disk, Flash Bellek, USB Flash, USB Çubuk vb.
USB disklerin boyutları ve biçimleri üretici firmaya göre değişiklik gösterebilir ve gigabayt
miktarlarında bilgi saklayabilir. Günümüzde 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128, 256 GB kapasiteli bellekler
mevcuttur.
Flaş sürücüler sadece bilgisayarın USB girişine takılı olduğu sürece çalışır durumdadırlar ve
harici güç kaynağı veya pil gücüne ihtiyaç duymazlar ve her türlü bilgi saklanabilir. Optik
sürücülerden daha hızlı ve kullanımı daha kolaydır. Bilgiler tekrar tekrar yazılıp silinebilir. Optik
sürücülerde veri yazma işlemi uğraş gerektirirken USB Disklerde dosya kopyalama ve yazma
işlemi normal dosyalarda olduğu gibi gerçekleştirilir.
23
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni
KAYNAKÇA
 Yeni başlayanlar için Bilgisayar (Osman Gürkan)
 Tübitak Yayınları
 www.microsoft.com
24
www.ibrhm.com || İbrahim TURGAZ - Bilişim Teknolojileri Öğretmeni