Ön Söz William A. Corsaro Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Aysel Tüfekci Otuz be yldan daha uzun bir zaman öncesinde, okul öncesi ça çocuklar arasnda akran ilikileri konusunda aratrmalarma balarken Piaget ve Vygotsky’den oldukça etkilenmitim ve çocuklarn kendi sosyal ve duygusal geliimlerine aktif olarak katkda bulunduklarna inanmaktaydm. Fakat ayn zamanda bu teorisyenlerin (özellikle de Piaget), okul öncesi eitim ça çocuklarnn kendi akran kültürlerini ortak bir biçimde üretme becerilerini ve bunun önemini hafe aldklarna da inanyordum. Bu inancn ardndan gitmenin en iyi yolu, okul öncesi ortamnda bir grup çocua ve onlarn öretmenlerine katlmak, olabildiince çocuklardan biri gibi olmak ve enerjik ve karmak akran kültürü olarak gördüüm eyi gözlemlemek ve kaydetmekti (Corsaro 1985). Çocuklarn akran kültürünün deiik birçok yönünü fark ettim, ama iki tema ön plana çkt: Çocuklar, kendi yaamlarnn kontrolünü ele geçirmek için srarl giriimlerde bulunmulard ve bu kontrolü daima birbirleriyle paylamak istemilerdi. Erken Çocukluk Eitim ve Bakmnda Akran likileri kitabnn çeitlilik sergileyen ve içgörüyle yüklü bölümlerinde dile getirilen bulgular akran kültürünün, yukarda bahsi geçen, temalar ile paralellik göstermektedir. Ayn zamanda bu bulgular, erken çocukluk eitim ortamlarnda akran kültürü konusunda geni ve giderek büyüyen aratrmalara da önemli katklar salamaktadr. Kitabn bölümlerinde ilk olarak, çocuklarn aile ortamndan okul öncesi ortamna geçileri ve onlarn hem okul hem de akran kültürüne uyum ve katlmlar anlatlmaktadr. kinci olarak, çocuklarn bu iki kültürde paylatklar toplu ajanln*1önemi sergilenmektedir. Son olarak, karlatrmal bir bak açsndan, çocuklar arasndaki, çocuk bakm ortamlar ile kurumlar arasndaki ve buralardaki pedagoji ile örenme ortamlarnn doasndaki çeitlilii fark etme ve takdir etmenin önemine dikkatimiz çekilmektedir. Giderek daha fazla çocuun (hatta genellikle yeni doanlar ve bebeklerin bile) çocuk bakm ve erken çocukluk eitimine katlyor olmas, aile ortamndan okul öncesi ortama geçi sorununun önemini artrmaktadr. Küçük çocuklar, aileleriyle kurmu olduklar duygusal ba ve güvenlii, yetikin bakclarnda ve akranlarnda ararlar. Çocuklarn akran kültüründe ve arkadalk ilikilerinde görülen katlm, ortak paylam ve balanmaya önem vermelerini etkileyen faktörlerden biri de, kesinlikle, onlarn güven duygusunu sürdürmeye yönelik bu gayretleridir. Bu kitaptaki baz bölümler (Pastor Fasquelle, Howes, Kernan, Rosenthal ve Gatt ile Singer ve de Haan), bu geçi sürecinin farkl boyutlarn ve sürecin, * Ç.N.: ngilizce asl agent olan ajan kelimesi, çocuklarn, belli bir sonuca ulamak üzere aktif olarak eylemde bulunan etkin varlklar olduklarn ifade eder. Ön Söz v çocuklarn ya ve kültürel geçmiine, öretmenin deneyim ile eitimine ve erken çocukluk eitim kurumundaki pedagoji ve organizasyona göre nasl farkllk gösterebileceini etkileyici bir biçimde ele almaktadrlar. Çocuklarn ajanlklarnn fark edilmesinin önemi, çocukluk çalmalarnn yeni paradigmas olarak ifade edilen yaklamdaki önemli bir konudur. Çocuklarn ajanlna yaplan bu vurgu, erken çocukluk eitim programlarnda Dahlberg’in yapt ilköretim öncesi gelenek ve sosyal pedagojik gelenek ayrmnda görülebilir. Bunlardan ilki “bilisel hedeer ve formal okula hazrl” vurgularken ikincisi “çocuklarn oyunlarn ve sosyal geliimlerini, onlarn ajanlklarnn altn çizerek” vurgular (Dahlberg, 2009: s. 229). Bu kitapta yer alan, neredeyse, tüm bölümler çocuklarn ajanlklarn farkl derecelerde vurgulamaktadr, fakat bu, en çok David, Goouch ve Powell, Kjørholt, Nsamenang tarafndan kaleme alnm olan bölümlerde söz konudur. Özellikle Kjørholt, çocuklarn katlm haklar ve ajanlklarn, Birlemi Milletler Çocuk Haklar Sözlemesi çerçevesinde deerlendirmi ve Norveç’in, bu katlm haklarn, erken çocukluk eitim politikalarna nasl entegre ettiini etkileyici bir ekilde dile getirmitir. Son olarak, bu kitapta çeitliliin önemi vurgulanmaktadr ve bu da, kitaba katkda bulunan yazarlar arasndaki ve onlarn erken çocukluk eitim kurumlar ve bakm ortamlarnda akran ilikilerine yönelik görüleri arasndaki çeitlilik ile çok güzel örtümektedir. Kitapta, von der Assen ve Kernan’n, kaynatrma eitimi sunan okul öncesi kurumlarnda, yakn akran ilikileri ve arkadalklar gelitirme ve paylama haklarna yönelik isabetli tartmalarndan; Rossetti-Ferreira, Ramos de Oliveira, Campos-deCarvalho ve Amorim’in, Brezilya’daki erken çocuk bakm merkezlerindeki mekânsal düzenlemenin yeni doan ve bebeklerin akran etkileimlerine etkilerinin detayl bir analizlerine; Nsamenang’n “Afrikal çocuklarn nasl sadece ‘sertikal’ birer çocuk bakm ve koruma partneri deil, ayn zamanda, aile ve topluluk yaantsnn önemli katlmclar olduklarn” dile getiren zarif anlatsna kadar uzanan sra d bir çeitlilik söz konusudur. Genel olarak, bu güzel eserdeki çeitlilik ve zenginliin, çocuklar sadece eitmek deil ayn zamanda onlarn çocukluklarna deer vermek ve onu zenginletirmek isteyen herkese sunacak çok eyi bulunmaktadr. Bibliyografya Corsaro, W.A. (1985) Friendship and Peer Culture in the Early Years. Norwood, N.J.: Ablex. Dahlberg, G. (2009) “Policies in early childhood education and care: potentialities for agency, play and learning.” In J. Qvortrup, W.A. Corsaro and M. Honig (eds) The Palgrave Handbook of Childhood Studies. Basingstoke, England: Palgrave. Çeviri Editörlerinin Ön Sözü Bu kitap, Amerika Birleik Devletleri, Brezilya, Hollanda, ngiltere, rlanda, srail, Kamerun, Meksika ve Norveç olmak üzere dünyann farkl corafyalarnda ve kültürlerinde yaayan ancak, ortak noktalar çocuklarn yaam kalitesine katkda bulunmak olan bir aratrmac ve akademisyenler grubu tarafndan kaleme alnmtr.Yazarlar arasndaki çeitlilik, çocuun sosyal dünyas çalmalarnda kitabn genelinde alt çizilen çeitlilik temelli bak açs ile paralellik göstermektedir. Kitapta çocuklarn akran ilikilerinin nasl aile, okul ve daha geni anlamda içinde yaadklar toplum tarafndan ekillendii gösterilmekte, akran ilikileri aratrmalar için kuramsal bir çerçeve sunulmakta ve küçük çocuklarn akran ilikilerinin desteklenmesinde yetikinlerin neler yapabileceklerine yer verilmektedir. Kitap; erken çocukluk eitim ve bakm ortamlarnda sosyalleme, çocuklar ve ebeveynlerin oyun ve arkadalk perspektieri, küçük çocuklarn katlm haklar, oyun, karma ya gruplarnn önemi, akran ilikileri, çok kültürlü çocuk bakm ortamlarnda aidiyet duygusunun beslenmesi, engelli çocuklarn akran ilikileri ve arkadalklarn tevik edilmesi, küçük çocuklarn sosyal ilikilerini desteklemede erken çocukluk bakclarnn eitimi, erken çocukluk merkezindeki yetikin eitiminin ilkeleri ve uygulamas gibi konular içeren toplam 11 bölümden olumaktadr. Akademik camiada çocuk sosyolojisi ve çocuk kültürü alannda öncü bir aratrmac olan William Corsaro'nun ön sözünü kaleme ald bu kitabn, erken çocukluk dönemindeki çocuklarla ilgilenen akademisyenler ve aratrmaclara, okul öncesi öretmenlerine ve öretmen adaylarna ve küçük çocuklarn bakmndan birinci derecede sorumlu olan ebeveynlere yararl olaca düüncesindeyiz. Kitabn Türkçeye kazandrlmasna katkda bulunan ve çalmalarn titizlikle yürüten bölüm çevirmeni meslektalarmza ve bizimle i birlii içinde çalan Nobel Akademik Yaynclk çalanlarna teekkürlerimizi sunarz. Yrd. Doç. Dr. Aysel TÜFEKC Doç. Dr. Ümit DENZ Ankara, Ocak 2013