Peer Relationships 7. tashih.indd

Ön Söz
William A. Corsaro
Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Aysel Tüfekci
Otuz be yldan daha uzun bir zaman öncesinde, okul öncesi ça çocuklar arasnda
akran ilikileri konusunda aratrmalarma balarken Piaget ve Vygotsky’den oldukça etkilenmitim ve çocuklarn kendi sosyal ve duygusal geliimlerine aktif olarak katkda bulunduklarna inanmaktaydm. Fakat ayn zamanda bu teorisyenlerin (özellikle de Piaget), okul
öncesi eitim ça çocuklarnn kendi akran kültürlerini ortak bir biçimde üretme becerilerini ve bunun önemini hafe aldklarna da inanyordum. Bu inancn ardndan gitmenin
en iyi yolu, okul öncesi ortamnda bir grup çocua ve onlarn öretmenlerine katlmak,
olabildiince çocuklardan biri gibi olmak ve enerjik ve karmak akran kültürü olarak gördüüm eyi gözlemlemek ve kaydetmekti (Corsaro 1985). Çocuklarn akran kültürünün
deiik birçok yönünü fark ettim, ama iki tema ön plana çkt: Çocuklar, kendi yaamlarnn
kontrolünü ele geçirmek için srarl giriimlerde bulunmulard ve bu kontrolü daima birbirleriyle paylamak istemilerdi.
Erken Çocukluk Eitim ve Bakmnda Akran likileri kitabnn çeitlilik sergileyen ve içgörüyle yüklü bölümlerinde dile getirilen bulgular akran kültürünün, yukarda bahsi geçen,
temalar ile paralellik göstermektedir. Ayn zamanda bu bulgular, erken çocukluk eitim
ortamlarnda akran kültürü konusunda geni ve giderek büyüyen aratrmalara da önemli
katklar salamaktadr. Kitabn bölümlerinde ilk olarak, çocuklarn aile ortamndan okul öncesi
ortamna geçileri ve onlarn hem okul hem de akran kültürüne uyum ve katlmlar anlatlmaktadr. kinci olarak, çocuklarn bu iki kültürde paylatklar toplu ajanln*1önemi
sergilenmektedir. Son olarak, karlatrmal bir bak açsndan, çocuklar arasndaki, çocuk
bakm ortamlar ile kurumlar arasndaki ve buralardaki pedagoji ile örenme ortamlarnn
doasndaki çeitlilii fark etme ve takdir etmenin önemine dikkatimiz çekilmektedir.
Giderek daha fazla çocuun (hatta genellikle yeni doanlar ve bebeklerin bile) çocuk
bakm ve erken çocukluk eitimine katlyor olmas, aile ortamndan okul öncesi ortama
geçi sorununun önemini artrmaktadr. Küçük çocuklar, aileleriyle kurmu olduklar duygusal ba ve güvenlii, yetikin bakclarnda ve akranlarnda ararlar. Çocuklarn akran kültüründe ve arkadalk ilikilerinde görülen katlm, ortak paylam ve balanmaya önem
vermelerini etkileyen faktörlerden biri de, kesinlikle, onlarn güven duygusunu sürdürmeye yönelik bu gayretleridir. Bu kitaptaki baz bölümler (Pastor Fasquelle, Howes, Kernan,
Rosenthal ve Gatt ile Singer ve de Haan), bu geçi sürecinin farkl boyutlarn ve sürecin,
*
Ç.N.: ngilizce asl agent olan ajan kelimesi, çocuklarn, belli bir sonuca ulamak üzere aktif olarak
eylemde bulunan etkin varlklar olduklarn ifade eder.
Ön Söz
v
çocuklarn ya ve kültürel geçmiine, öretmenin deneyim ile eitimine ve erken çocukluk
eitim kurumundaki pedagoji ve organizasyona göre nasl farkllk gösterebileceini etkileyici bir biçimde ele almaktadrlar.
Çocuklarn ajanlklarnn fark edilmesinin önemi, çocukluk çalmalarnn yeni paradigmas olarak ifade edilen yaklamdaki önemli bir konudur. Çocuklarn ajanlna yaplan bu vurgu, erken çocukluk eitim programlarnda Dahlberg’in yapt ilköretim öncesi
gelenek ve sosyal pedagojik gelenek ayrmnda görülebilir. Bunlardan ilki “bilisel hedeer ve
formal okula hazrl” vurgularken ikincisi “çocuklarn oyunlarn ve sosyal geliimlerini,
onlarn ajanlklarnn altn çizerek” vurgular (Dahlberg, 2009: s. 229). Bu kitapta yer
alan, neredeyse, tüm bölümler çocuklarn ajanlklarn farkl derecelerde vurgulamaktadr, fakat bu, en çok David, Goouch ve Powell, Kjørholt, Nsamenang tarafndan kaleme
alnm olan bölümlerde söz konudur. Özellikle Kjørholt, çocuklarn katlm haklar ve
ajanlklarn, Birlemi Milletler Çocuk Haklar Sözlemesi çerçevesinde deerlendirmi
ve Norveç’in, bu katlm haklarn, erken çocukluk eitim politikalarna nasl entegre
ettiini etkileyici bir ekilde dile getirmitir.
Son olarak, bu kitapta çeitliliin önemi vurgulanmaktadr ve bu da, kitaba katkda
bulunan yazarlar arasndaki ve onlarn erken çocukluk eitim kurumlar ve bakm ortamlarnda akran ilikilerine yönelik görüleri arasndaki çeitlilik ile çok güzel örtümektedir. Kitapta, von der Assen ve Kernan’n, kaynatrma eitimi sunan okul öncesi
kurumlarnda, yakn akran ilikileri ve arkadalklar gelitirme ve paylama haklarna
yönelik isabetli tartmalarndan; Rossetti-Ferreira, Ramos de Oliveira, Campos-deCarvalho ve Amorim’in, Brezilya’daki erken çocuk bakm merkezlerindeki mekânsal
düzenlemenin yeni doan ve bebeklerin akran etkileimlerine etkilerinin detayl bir analizlerine; Nsamenang’n “Afrikal çocuklarn nasl sadece ‘sertikal’ birer çocuk bakm
ve koruma partneri deil, ayn zamanda, aile ve topluluk yaantsnn önemli katlmclar
olduklarn” dile getiren zarif anlatsna kadar uzanan sra d bir çeitlilik söz konusudur.
Genel olarak, bu güzel eserdeki çeitlilik ve zenginliin, çocuklar sadece eitmek deil
ayn zamanda onlarn çocukluklarna deer vermek ve onu zenginletirmek isteyen herkese sunacak çok eyi bulunmaktadr.
Bibliyografya
Corsaro, W.A. (1985) Friendship and Peer Culture in the Early Years. Norwood, N.J.:
Ablex.
Dahlberg, G. (2009) “Policies in early childhood education and care: potentialities for
agency, play and learning.” In J. Qvortrup, W.A. Corsaro and M. Honig (eds) The
Palgrave Handbook of Childhood Studies. Basingstoke, England: Palgrave.
Çeviri Editörlerinin Ön Sözü
Bu kitap, Amerika Birleik Devletleri, Brezilya, Hollanda, ngiltere, rlanda, srail,
Kamerun, Meksika ve Norveç olmak üzere dünyann farkl corafyalarnda ve kültürlerinde yaayan ancak, ortak noktalar çocuklarn yaam kalitesine katkda bulunmak olan
bir aratrmac ve akademisyenler grubu tarafndan kaleme alnmtr.Yazarlar arasndaki
çeitlilik, çocuun sosyal dünyas çalmalarnda kitabn genelinde alt çizilen çeitlilik temelli bak açs ile paralellik göstermektedir. Kitapta çocuklarn akran ilikilerinin nasl
aile, okul ve daha geni anlamda içinde yaadklar toplum tarafndan ekillendii gösterilmekte, akran ilikileri aratrmalar için kuramsal bir çerçeve sunulmakta ve küçük
çocuklarn akran ilikilerinin desteklenmesinde yetikinlerin neler yapabileceklerine yer
verilmektedir.
Kitap; erken çocukluk eitim ve bakm ortamlarnda sosyalleme, çocuklar ve ebeveynlerin oyun ve arkadalk perspektieri, küçük çocuklarn katlm haklar, oyun, karma ya gruplarnn önemi, akran ilikileri, çok kültürlü çocuk bakm ortamlarnda aidiyet duygusunun beslenmesi, engelli çocuklarn akran ilikileri ve arkadalklarn tevik
edilmesi, küçük çocuklarn sosyal ilikilerini desteklemede erken çocukluk bakclarnn
eitimi, erken çocukluk merkezindeki yetikin eitiminin ilkeleri ve uygulamas gibi konular içeren toplam 11 bölümden olumaktadr.
Akademik camiada çocuk sosyolojisi ve çocuk kültürü alannda öncü bir aratrmac
olan William Corsaro'nun ön sözünü kaleme ald bu kitabn, erken çocukluk dönemindeki çocuklarla ilgilenen akademisyenler ve aratrmaclara, okul öncesi öretmenlerine
ve öretmen adaylarna ve küçük çocuklarn bakmndan birinci derecede sorumlu olan
ebeveynlere yararl olaca düüncesindeyiz.
Kitabn Türkçeye kazandrlmasna katkda bulunan ve çalmalarn titizlikle yürüten
bölüm çevirmeni meslektalarmza ve bizimle i birlii içinde çalan Nobel Akademik
Yaynclk çalanlarna teekkürlerimizi sunarz.
Yrd. Doç. Dr. Aysel TÜFEKC
Doç. Dr. Ümit DENZ
Ankara, Ocak 2013