Süt Çocuğunda Nörolojik Muayene Prof Dr.Meral ÖZMEN

Süt Çocuğunda Nörolojik
Muayene
Prof Dr.Meral ÖZMEN
NÖROLOJİK DEĞERLENDİRME
Yaklaşım yaşa göre değişir:

Yenidoğan
: 0-2 ay

Süt çocuğu : 2- 24 ay

Büyük çocuk : 2 yaş üstü
Süt Çocuğunda Nörolojik Muayene





Fizik muayenenin bir parçasıdır, onu tamamlar
Bebek hızla büyüyen-gelişen, her ay değişen bir
canlıdır. Her gelişte nör. Gelişimi izlenmelidir
Muayene belirli bir sırayla yapılmalı,
bebeği ağlatan,korkutan mua. en sona bırakılmalı
Bebeği korkutuyorsa beyaz önlük giyilmemeli
Bebek aşırı yorgun, uykulu, ateşli, huzursuz ise
daha sonra tamamlanmalıdır
Süt Çocuğunda Nörolojik Muayene










Öykü ve Gözlem
İnspeksiyon
Baş muayenesi
Kafa çiftlerinin muayenesi
Motor sistem muayenesi
Refleks gelişimin muayenesi
Duyu muayenesi
Otonom sinir sistemi muayenesi
Gelişim testleri
Yardımcı laboratuar
Öykü

Şikayeti, şikayetin öyküsü
riskli bebek,mikro/makrosefal,hipotoni,PMG,nöbet

Özgeçmiş öyküsü
gebelik, doğum öyküsü
yenidoğan dönemi
geçirilmiş hastalıklar

Aile öyküsü
anne-baba akrabalığı
benzer hastalık
kalıtsal hastalık
kardeş ölümü

Gelişim öyküsü
gelişim basamakları
ve kazanma zamanı
RİSKLİ BEBEK
İntrauterin dönemde, doğumda
veya yenidoğan döneminde
yaşanan sorunlarla
nörolojik gelişim bozukluğu
görülebilecek bebeklere
“ Riskli Bebek” denir.
İlk sosyal gelişme
Göz teması kurma
4 hafta
Sosyal gülme
4-6 hafta
İlk motor gelişme
Baş tutma:2-3 ay
Objeye uzanma
Spontan yakalama
4-5 ay
Desteksiz oturma
6-8 ay
Yürüme: 10-16 ay
Psikomotor Gelişim Basamakları

Normalden hafif sapmalar kabul edilebilir

Aşağıdaki gecikmeler mutlak nörolojik inceleme
gerektirir:
2. ayda gözle takip yok, yüzüstü durumda başını kaldırmıyor
4. ayda başını dik tutamıyor
9. ayda desteksiz oturamıyor
18. ayda yürüyemiyor,
hiç kelime konuşmuyor
3. yaşta cümle kurmuyor
Gözlem


Uyanıklık hali,
Çevreye ilgisi/tepkisi,
Bilişsel gelişimi
Kraniyal sinir işlevleri
görme, işitme, 7.sinir işlevi



İstemdışı hareketler
Aşırı hareketler (hiperkinezi)
Koordinasyon
otuma, kalkma, yürüme, oyuncakla oynama anında denge gözlenir
Çocukla oynamak ,onu gözlemek çok değerli
bilgi sağlar
İnspeksiyon


Postür
Baş, yüz, duyu
organları
dismorfizm
tipik sendromlar
İnspeksiyon


Postür
Baş, yüz, duyu organları
dismorfizm
tipik sendromlar

Deri belirtileri
beyaz leke, hemanjiom
sütlü kahve lekeler
Nörofibromatoz Tip-1
Sturge-Weber send
Tuberoz skleroz
NKH
İnspeksiyon


Postür
Baş, yüz, duyu organları
dismorfizm
tipik sendromlar

Deri belirtileri
beyaz leke, hemanjiom
sütlü kahve lekeler

Asimetriler,anomaliler
hemiatrofi, hemihipertrofi
iskelet anomalileri



İskelet anomaliler
Hemiatrofi, hemihipertrofi
Vertebra anomalileri
NTD
Okült disrafi
lumbosakral - kıllanma
- gamze
- hemanjiom
- lipom
Süt Çocuğunda Nörolojik Muayene











Öykü
Gözlem
İnspeksiyon
Baş muayenesi
Kafa çiftlerinin muayenesi
Motor sistem muayenesi
Refleks gelişimin muayenesi
Duyu muayenesi
Otonom sinir sistemi muayenesi
Gelişim testleri
Yardımcı laboratuar
Baş Muayenesi

Kafatası şekli
skafosefali, trigonosefali, oksisefali, brakisefali



Fontanel
Sütürler
Baş çevresi
Kafatası şekil bozuklukları
Trigonosefali
Brakisefali
Skafosefali
Plagiosefali
Oksisefali
Baş Muayenesi

Kafatası şekli
skafosefali, trigonosefali, oksisefali, brakisefali



Fontanel
Sütürler
Baş çevresi
mikrosefali: fronto-oksipital BÇ < 3p
makrosefali: fronto-oksipital BÇ > 97p
Fronto-oksipital BÇ
Mikrosefali
Makrosefali
Kafa Çiftlerinin Muayenesi




2. Kafa çifti
7. Kafa çifti
8. Kafa çifti
9. Kafa çifti
(n. optikus)
(n. fasiyalis)
(n. vestibülo-koklearis)
(n. glossofarengeus)
Kraniyal Sinirlerin Muayenesi
2. Sinir (optik)
•
görme keskinliği
•
görme alanı
•
ışık refleksi
•
gözdibi
muayeneleri ile değerlendirilir
Süt çocuğunda görme muayenesi

Yüze yaklaştırılan ışığa göz kırpma (yenidoğanda)

Obje, ışık fiksasyonu ve takibi
(optikofasiyal refleks)
Bebek kırmızı obje ve insan yüzünü kolay izler
30 cm’den görsel takibi gözlenir
normalde 1. ayda 90°
2-3. ayda 180 ° izler
Oturabildiği yaşta, masadaki
>6 ay bebek 5 mm cismi
>12 ay bebek 1 mm cismi görür
Spontan bir noktaya yönelme yoksa
Dikkat!!!!!!!

Kafa Çiftlerinin Muayenesi

2. Kafa çifti (n. optikus)

7. Kafa çifti (n.fasiyalis)
Ağlarken yüz hareketleri izlenir,
paralizide fasiyal asimetri gözlenir
(paralitik taraf hareketsiz)
Periferik paralizi:
- alın kırışmaz
- göz kapanmaz
- nazolabial sulkus silik
- ağız sağlam tarafa kayar
8. Sinir (vestibülo-koklear)

sesli uyarıya tepki
< 4ay
(İrkilme, sakinleşme,
solunumda hızlanma)

ses kaynağına dönme > 4-5 ay
yanıtları değerlendirilir.
Her yenidoğanda OAE ile tarama yapılmalıdır
Riskli bebeklerde ayrıca BERA/ ABR testi yapılmalıdır
Kafa Çiftlerinin Muayenesi

2. Kafa çifti (n. optikus)

7. Kafa çifti (n.fasiyalis)
8: Kafa çifti (n. vestibülo-koklearis)

9. Kafa çifti (n. glossofarengeus)

yumuşak damak ve öğürme refleksine bakılır
Kafa Çiftlerinin Muayenesi

Gözlerde:
ptoz, strabismus,
nistagmus, anizokori,
batan güneş görünümü

Dilde :
fasikülasyon, atrofi
Motor Sistem Muayenesi

Postür (sırtüstü-yüzüstü )

Kas hacmi

Kas tonusu

Kas kuvveti

Koordinasyon

Tendon refleksleri
Postür muayenesi




Süt çocuğunda muayenenin en önemli kısmıdır
Bebek çıplak sakin yatar durumda iken bakılır
İlk aylarda fleksör kaslardaki fizyolojik hipertoni (36-44 GH)
nedeniyle semifleksiyon postürü izlenir:
Sırt üstü : simetrik-semifleksiyon
Yüz üstü : asimetrik- semifleksiyon
2. aydan sonra hipertoni önce üst, sonra alt tarafta kaybolur
Patolojik
postürler
opistotonus
kurbaga postürü






Hiperekstansiyon
Opistotonus
Bacaklarda abduksiyon,
kurbağa postürü
Asimetrik sırtüstü yatış
Elde yumruk hali
Simetrik yüzüstü yatış
Kas hacmi
Hipotoni, güç kaybı ve proksimal kas atrofisi
dilde fasikülasyonlar
(SMA)
Kas Tonusu Muayenesi

Pasif tonus

Aktif tonus
Pasif tonus muayenesi



Eklemlerin pasif harekete karşı direncine
ve eklem hareket aralığına bakılarak değerlendirilir
Bebek uyanık ve sakin durumda iken,
küçük eklemden büyük ekleme doğru bakılır
Normal,
azalmış (hipotoni),
artmış (hipertoni)
olarak değerlendirilir
Kas tonusu muayenesi
Aktif tonus muayenesi


Bebek el bileğinden tutularak 45° kaldırılır
Yenidoğan başını gövde ekseninde kısa süre tutar
2-3 aydan sonra baş sürekli dik taşınır
Hipotoni ile kuvvet kaybı var,
DTR azalmış/ kaybolmuş ise
motor ünite hast. ;
ön boynuz (SMA)
periferik sinir
kavşak veya
kas hastalığı vardır
Santral hipotoni:
güç kaybı olmadan olabilir ve
DTR alınır
Motor Sistem Muayenesi


Postür (sırtüstü-yüzüstü )
Kas hacmi
azalma (atrofi), artma (hipertrofi

Kas tonusu

Kas kuvveti
parezi, paralizi

Koordinasyon
ataksi, tremor

Tendon refleksleri
Kas kuvveti Muayenesi


Çoğunlukla
bebek oynarken, yerden kalkarken, yürürken
gözlemlenerek yapılır
Her bir kası değerlendirmek mümkün olmaz
ama kas gruplarını değerlendirmek nispeten
kolaydır
Kas kuvveti Muayenesi

Omuz ve kollarda kas kuvveti:
*Bebek başının üzerindeki bir nesneye uzanabilirse,
*Koltuk altlarından tutularak kaldırılabilirse,
*Doktorun ellerini tutup asılarak kalkabiliyor,
veya yerden kalkabiliyorsa
yeterlidir.
Kas kuvveti Muayenesi
Alt ekstremite


Bebeğin emekleme, tırmanma, yürüme becerileri
varsa kalça ve üst bacak kas gücünün iyi olduğunu
Parmak ucunda yükselerek yukarıya uzanma,
distal kasların kuvvetinin iyi olduğunu gösterir
Koordinasyon Muayenesi



Serebellar işlevler bebeğin spontan hareketleri
gözlenerek değerlendirilebilir
Bebek oyuncağa uzanırken/ alırken
tremor
dismetri
yakalama, tutma şekli araştırılır
Bebek otururken, ayağa kalkarken,
yürürken dengesi gözlenir.
Reflekslerin Muayenesi



Deri refleksleri
Tendon refleksleri
Gelişimsel refleks-reaksiyonlar
* İlkel refleksler
(yenidoğana özgü refleksler)
*Uyarılabilen postüral refleks-reaksiyonlar
Reflekslerin Muayenesi

Deri refleksleri
Karın cildi
Kremaster
Anal
Taban derisi (Babinski)

Spinal segment
Üst :T8-9, alt:T11-12
L-2
S4-5
S-1
Tendon refleksleri
Biseps
Brakioradial
Triseps
Patella
Aşil (topuk)
C5-6
C5-6
C6-7
L1-2-3
S1-2
Gelişimsel Refleksler/ Reaksiyonlar

Nörolojik gelişimi ilk yıllarda değerlendirmek
için en sık kullanılan, en basit yöntemlerdir
•İlkel refleksler
Otomatik yürüme
Tonik labirent
Asimetrik tonik ense
Simetrik tonik ense
Moro
Galant
Yakalama (elde/ayakta)
•Postüral reaksiyonlar
Traksiyon
Aksiler asma
Landau
Vojta
Collis vertikal
Collis horizontal
Peiper-Ispert
Simetrik tonik-ense refleksi
Asimetrik tonik-ense refleksi
Moro refleksi
Yakalama refleksi
Otomatik yürüme refleksi
Tonik labirent refleksi
Tonik labirent refleksi
İlkel Reflekslerin Normal Süresi








Tonik Labirent
Otomatik yürüme
Arama, emme
Asimetik tonik ense
Simetrik tonik ense
Moro
Yakalama- elde
ayakta
7 hafta
7 hafta
3 ay
3 ay
3 ay
3 ay
4-6 ay
9-12 ay
Reflekslerin Muayenesi

Uyarılabilen durum refleks/reaksiyonları
(Postüral reaksiyonlar)
Vücudun yer değiştirmesine karşı gösterdiği
reaksiyonlardır.
Postüral reaksiyonlar
Vücudun yer değiştirmesine karşı gösterdiği
postüral
yanıtlardır:
Traksiyon
Landau
Aksiler asma
Vojta
Collis horizontal
Peiper-Ispert
Collis vertikal
Postüral reaksiyonlarda patolojik yanıtlar
Süt Çocuğunda Nörolojik Muayene











Öykü
Gözlem
İnspeksiyon
Baş muayenesi
Kafa çiftlerinin muayenesi
Motor sistem muayenesi
Refleks gelişimin muayenesi
Duyu muayenesi
Otonom sinir sistemi muayenesi
Gelişim testleri
Yardımcı laboratuar
Duyu Muayenesi

Bebeklerde yeterli bir duyu muayenesi yapılamaz

Gıdıklamaya (dokunma),
hafif iğne batırmaya karşı çekme (ağrı)
yanıtına her yaşta bakılabilir

Duyu kaybı gibi ağır durum öykü ve gözlemle
farkedilebilir
Otonom sinir sistemi
Tükürük salgısı
Göz yaşı
Deri rengi
Deri ısısı
Ter sekresyonu
Sfinkterler
Gelişimin Değerlendirilmesi




Öykü
Gözlem
Muayene
Gelişim testleri
ile yapılır
Denver GTT

DGTT-II: 0-6 yaş
Kişisel-sosyal,dil,
kaba/ ince motor
Sonuç: Normal,
şüpheli
anormal
Kantitatif skor vermez

Tarama için uygun
Süt Çocuğunda Nörolojik Muayene











Öykü
Gözlem
İnspeksiyon
Baş muayenesi
Kafa çiftlerinin muayenesi
Motor sistem muayenesi
Refleks gelişimin muayenesi
Duyu muayenesi
Otonom sinir sistemi muayenesi
Gelişim testleri
Yardımcı laboratuar
Nörolojik Değerlendirmenin Hedefi


Nörolojik işlevleri değerlendirmek
Nörolojik işlev bozukluğunun yerini
nöroaks içinde belirlemek
Öykü+muayene
Hastanın yaşı
Hastalığın seyri

Bu verilere uygun ayırıcı tanı yaparak
tanısal incelemeleri planlamaktır