PowerPoint Sunusu - İstanbul Sağlık ve Beslenme Bienali

Beslenme ve Diyetetik Alanında
Bilginin Güvenirliği
14 Kasım 2014 İstanbul
Prof.Dr. MUHİTTİN TAYFUR
Başkent Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Fakültesi
Beslenme ve Diyetetik Bölümü
Beslenme ve Sağlık Bilgisinin
Kaynağı
Basın ve yayın kuruluşları,
 Sağlık çalışanları,
 Eğitimciler.

Beslenme ve Sağlık Arasında
Bağ
Akademik çevreler,
 Hükümetler,
 Sağlık kuruluşları
 Gıda ve beslenme alanında çok
önemli gelişmeler,
 Sağlıklı tüketim hakkında öneriler.

Beslenme
Beslenme alanını çekici yapan
etkenlerden birisi de çok yönlü
olmasıdır.
 Müşteriler ve hastalara iletişim:
Beslenme bilgilerinin doğrudan
iletilmesi.

Beslenme
Hastalıkların önlenmesi ve sağlığın
desteklenmesinde yaşamsal bir
etkendir,
 21. YY sağlıkta ve hastalıkların
önlenmesinde ulusal çabaları
desteklemekte ve büyük bir rol
oynamaktadır.

Beslenmenin sağlıktaki rolü
Olumlu gelişmelere karşılık
bilgilendirme de çoğalma,
 Beslenme ile ilgili yanlış inanışlar,
 Sağlık sahtekarlıkları.

Hedef: Günümüz tüketicisi
Aşırı ağırlık ve obezite ile ilgili risklerin
azaltılması,
 Sağlıklı gıdaların tüketimi
 Değişen beslenme çevresi
 Bilgi ve uygulamalar

İletişim çağı:
Aşırı bilgi yüklemesi ve kişisel
seçimler,
 Gıdalar ve içecekler,
 Türler ve miktarlar,
 Fiziksel aktivite hakkında günlük karar
ve yorumla karşılaşma.

İnsanların ilgisi
Son yıllarda; Hızla büyüme,
 Gıdalar ve beslenme: Daha ilgili,
 Sağlık açısından: Endişe,
 Büyük basın yayın kuruluşları;
Yansıtma.

Bilginin artması
İnsanlarda; Bilgilerinin artışını
göstermemektedir.
 İnsanlar: Bilgileri ve anladıkları ile
seçimlerini yapmaktadır.

Horn LV. Carbohyrate: More than
Complex. J Am Diet Assoc 2009; 1141.
Beslenme araştırmaları kolay değildir.
 Çok değişken vardır, ancak bunlardan
çok azı objektif olarak ölçülebilir.
 Diyeti ölçmek için çoklu yaklaşımlar
vardır.
 Bunların hiç birisi mükemmel değil ve
hepsi sınırlanmıştır.

Beslenme ve diyetetik alanında
Bilimsel yöntem; Gıdalar, besin öğeleri ve
sağlık ilişkisini değerlendirmek için
sistematik ön yargısız yaklaşım,
 Bilimsel yöntem: İlk adım gözlem yapmak,
gözlem hakkında sorular sormak.

İyi Düzenlenmiş Deneyler
Bilimsel yöntemi güvenilir teoriler için
kullanmak,
 Deneyleri test hipotezine göre
yapmak,
 Güvenilir sonuçlar elde etmek ve
bunları doğru yorumlamak zorunludur.

Bireylerin görüşleri ve duyguları kişisel
parametre olarak tanımlanmaktadır.
 Bu tür bilgi hikaye ve yetersiz,
 Bilimsel teori oluşturmaz.

Beslenme Bilgisinin Kaynakları
Bilgi, bizim tutumlarımız,
 Neyi tüketmemiz ve tüketmememiz
gerektiği,
 Bilginin kaynağı: TV, radyo, gazeteler,
magazinler ve internet.

Bazen ratingi geliştirmek,
 Satışları arttırmak için toplumun
beslenme ve sağlığını desteklemeyen
yeni hikayelerin kullanılması.

Beslenme Bilgilerini
Değerlendirme Bilginin kaynağı?
Açıklama nereden geldi?
 Hükümet organları mı? Yoksa bir
sağlık meslek grubundan mı gelmiştir?
 Çalışma sonuçları mıdır?
 Bir kişinin görüşleri midir?
 Bir gazete haberi mi yoksa bir reklam
mıdır?

Araştırma uygun biçimde düzenlenmiş
mi?
Eğer bilginin kaynağı güvenilir
görünüyorsa araştırmanın
düzenlenme temelini incelemek
gerekir.
 Çalışmadaki popülasyon uygun mu?
 Yeterli bireyler ve kontrol grubu
kullanılmış mı?
 Veriler gerçekçi mi?

Verilerin yorumlanması uygun
mu?
İyi düzenlenmiş, dikkatli yapılmış
deneyler bile hatalı bilgilendirmenin
kaynağı olabilir.
 Eğer sonuçlar doğru biçimde
yorumlanmazsa veya sonuçlar
abartılmışsa hatalar ortaya çıkabilir.

Kime yarar sağlamaktadır?
Bilgiyi kim sunmaktadır?
 Bu bilgiden kim yarar sağlamaktadır?
 Beyanı yapan gazete veya bir
magazin dergisinin başlıkları abartılı
mı?

Hatalı bilgilendirmeler
yanıltmaktadır
Beslenme/ sağlık sahtekarlıkları sık
karşılaşılan örneklerdir,
 Beslenme, gıdalar ve ürünlerin yanlış
beyanları yanılmalarla
sonuçlanmaktadır.

Bu tür uygulamalar
Gıdalar,
 Geleneksel gıdalar,
 Diyet takviyeleri,
 Diyet ürünleri,
 Gıda bileşikleri,
 Diyet planları ve araçlarını içerebilir.

Hatalı bilgilendirmeler
Bazı gıdalara yorumlanan tedavi edici
özellikleri olduğu görüşü,
 Bazı gıdaların tehlikeli oldukları ve
diyetten çıkarılması gerektiği
yönündeki görüşler,
 Bazı gıdaların özel sağlık yararları
olduğu görüşü.

Hatalı bilgilendirmeler
Beslenme hileleri para kayıplarına
neden olabilir,
 Para yetmezliğinde de uygun ve doğru
tedaviye ulaşmayı engeller veya
geciktirebilir.
 Bunun sonucunda kötü ve yetersiz
beslenme ve hastalıkta ciddi
sorunlarla karşılaşılabilir.

Beslenmede Hatalı
Bilgilendirmeler Nasıl Ayrılır?
Resmi onaylı beyanları izle.
 http://www.fda.gov
 http://www.apha.org
 http://www.cfs.purdue.edu

Hatalı bilgilendirmeler
Anahtar kelimelere bak. Örneğin
“doğal”, “mucize”, “iyileştirici”, “buluş”
ve “yeni gelişme” gibi ifadelere dikkat
et!!!!!!!!.
 Bunlar bilimsel kelimeler
değildir.!!!!!
 Tıbbi sorunlarda tedaviler kargo, Eposta yolu veya kapı kapı gezilerek
uygulanamaz!!!!!!.

Hatalı bilgilendirmeler
Ürünün etiketini görmek için sor.
 Ürünün etiketini incele, daha önce
yasaklanmış herhangi bir ürün, araç
ve kozmetik olup olmadığını incele.
 Ürünün yasal durumunu ve delillerini
sor.

Hatalı bilgilendirmeler
DRI’dan daha büyük miktarlarda
vitamin ve minerallere dikkat et!!!!!!
 Besin öğesi olmayan bileşiklerin
dozları konusunda yapılan önerilere
karşı dikkat et!!!!!!!!!!!

TEŞEKKÜRLER