İçindekiler

İçindekiler
SUNUŞ...................................................................................................................................... 11
İKİNCİ BASI'NIN SUNUŞU..................................................................................................13
ÜÇÜNCÜ BASI'NIN SUNUŞU.............................................................................................14
DÖRDÜNCÜ BASI'NIN SUNUŞU.......................................................................................15
§ 1. GİRİŞ.................................................................................................................................. 17
I. Hukuk'un Doğuşu.........................................................................................................17
1. Genel Görünüm...................................................................................................... 17
2. İnsanın "hakkı"........................................................................................................19
3. İllahî Tabii Hukuk Felsefesi'nin temel ilkesi olan: "adalet" ve
Hukuk Tarihi boyunca saptınlışı.........................................................................24
II. Terimin Doğuşu........................................................................................................... 39
§ 2. Medine Devleti'nden Sonra Mezheplerin Doğuşu......................................................43
I. Mezheplerin doğuşunda etkili olan ilk siyasi gelişmeler........................................43
II. İslâm Hukuku'nda "kaynak" Kavramı ve Temel Kaynaklardan
Yararlanmada Görüş Farklılıklarının Mezheplerin Doğuşuna etkisi...................55
1. Kaynaklara genel bakış..........................................................................................55
a. Kur'an-ı Kerîm (Kitâb).....................................................................................56
b. Sünnet:............................................................................................................... 68
c. Diğer deliler.......................................................................................................73
aa-İcma'-ı ümmet............................................................................................73
bb-Kıyas:.......................................................................................................... 74
2. Kitab, Sünnet, İcma' veya akıl yürütme delillerinden biriyle sabit
olan bir hüküm; bunlar dışında bir delil ile bertaraf edilebilir mi?................74
3. Kaynak niteliğinde olmayıp akıl yürütmede çıkış noktası
veya karine sağlayan deliller................................................................................82
III. Mezheplere genel bakış............................................................................................ 83
VIII
İslam Hukuku Dersleri
1. "İtikadı ve fıkhî mezheb" ayırımı.......................................................................... 83
2. Fıkhı mezhepler....................................................................................................... 86
IV. Usûl-ül-Fıkh'ın Doğuşu.............................................................................................. 92
§ 3. İslâm Hukuku'nun Hukuk Mekteplerinin Belirlenmesinden
Sonraki Gelişmesine Genel Bakış................................................................................... 95
§ 4. Usûl ül Fıkh'ın Genel İlkeleri........................................................................................ 101
I. Genel Açıklama............................................................................................................ 101
II. Genel ilkelerin incelenmesi....................................................................................... 102
1. İmamiyye [Şi'î Ca'feri] Mezhebi'nde "Usûl-i Ameliyye" adı
verilen ilkeler:........................................................................................................102
a) Aslı berâet........................................................................................................ 102
b) Asl-ı ihtiyat ve iştigal..................................................................................... 103
c) Asl-ı tahyir:...................................................................................................... 104
d) Asli istishâb:.................................................................................................... 105
2) Diğer genel ilkeler.................................................................................................105
§ 5. Hak Ehliyeti.....................................................................................................................115
I Hak.................................................................................................................................. 115
II. Hakk'ın Sahibi ve Hak Ehliyeti................................................................................ 115
III. Hak ehliyetinin sınırları........................................................................................... 117
§ 6 Fiil Ehliyeti........................................................................................................................127
I. Genel açıklama:............................................................................................................ 127
II. Fiil ehliyetinin şartları:...............................................................................................127
1. Genel Açıklama..................................................................................................... 127
2. Fiil ehliyetine göre kişilerin (şahıs) durumu.....................................................128
3. Fiil ehliyeti konusunda "teltik" gereği............................................................... 129
4. Cezai ve hukuki sorumluluk ehliyetinin şartlan..............................................129
III. Genel bakış ve özet................................................................................................... 131
IV. Ehliyetsizlerin ve toplumun korunması:...............................................................132
§7. Hukukî Muamele.............................................................................................................135
I. Kavram ve terim...........................................................................................................135
II. "Taraf" kavramı açısından hukuki muamele:.........................................................135
III. Maddi nitelikleri açısından hukuki muamele.......................................................136
IV. Genel olarak hukuki muamelenin şartlan:............................................................ 137
1. Kurucu şart:............................................................................................................137
İslam Hukuku Dersleri
IX
2. Ehliyet şartı:.......................................................................................................... 139
3. Şekil şartı:.............................................................................................................. 139
4. Sözleşmenin "mevzu'u" (mevridi):.................................................................... 140
5. Kurum unsur olan irade beyanının fâsid (bozuk) olmaması şartı:...............143
V. "Real" akitler:.............................................................................................................. 145
VI. Geçersizlik:................................................................................................................146
VII. Hukukî muamelenin sonradan yürürlükten kalkması.....................................147
§ 8. Temsil (Niyabet).............................................................................................................149
§ 9. Zarar ve Giderimi...........................................................................................................151
§10 Sebepsiz İktisap.............................................................................................................. 159
§11. Aynî Haklar................................................................................................................... 163
§ 12. Süreli ve Süresiz Haklar ve Zamanaşımı..................................................................169
§13- Tüzelkişilik Kavramı.................................................................................................... 173
§ 14. Nikâh Sözleşmesi......................................................................................................... 181
§ 15. Neseb İlişkisi.................................................................................................................187
§ 16. Miras Hukuku.............................................................................................................. 191
I. Kanuni mirasçılık........................................................................................................ 191
II. Vasiyet tasarrufu .......................................................................................................195
§ 17. İslâm Kamu Hukuku'na Genel Bakış........................................................................197
I. Anayasal ilkelerin niteliğinin getirdiği temel ilkeler............................................. 197
1. Mülk'ün Allah'a ait oluşu:.................................................................................. 197
2. İnsanın hilâfeti:..................................................................................................... 198
3. Hilafet ödevinin gerektirdiği ve Allah'ın mutlak egemenliği
(Mülk) ve yargı yetkisi (hükm) ile sınırlı iktidarın tevdi'i
edildiği "ümmet":................................................................................................199
4. Tevdi' usûlü:..........................................................................................................199
5. Velâyet-i Emr'e ehliyet ve liyakat şartlan:........................................................ 200
6. Velayet-i emr'in denetimi:...................................................................................201
7. Yasama yetkisinin sınırı:..................................................................................... 201
8. İdarî tasarruflarda temel ilkeleri üstünlüğü ve İdare'nin bu
ilkelere bağlılığı ilkesi:..........................................................................................202
9. Yargı yetkisinin temel ilkelerle bağlılığı:.......................................................... 203
10. Devletin suçluyu cezalandırma yetkisi:.......................................................... 204
X
İslam Hukuku Dersleri
§18 Evrensel Hukuk'a Genel Bakış ve Sonuç Düşünceleri.............................................. 211
I. Milletlerarası Hukuk alanı..........................................................................................211
1. Genel olarak........................................................................................................... 211
2. Devletler Hukuk alanında....................................................................................211
3. Devletler Hususî Hukuku Alanında.................................................................. 212
II. Sonuç Düşünceleri...................................................................................................... 212