VakıfBank Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar

 Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu VakıfBank 26 Nisan ‐ 03 Mayıs 2010
Merkezi yönetim brüt borç stoku Mart sonunda 453.8 milyar TL olarak gerçekleşti. Mart ayında merkezi yönetim borç stoku %11.3 artışla 453.8 milyar TL olarak gerçekleşti. İç borç stokunda 1.3 milyar TL sınırlı bir artış görülürken, 2009 yılı boyunca sınırlı miktarda artan dış borç stokunun Mart ayında Şubat ayına göre değişmediği görülmektedir. Hazine 1.5 milyar TL borçlandı. Hazine'nin TL cinsinden 3 ayda bir kupon ödemeli 7 yıl vadeli değişken faizli tahvil ihalesinde satışların nominal tutarı 458.6 milyon TL olurken, net satış 457 milyon TL olarak gerçekleşti. İhale öncesi yapılan 1 milyar 58.5 milyon TL ROT satışla beraber toplam satış tutarı 1 milyar 515.5 milyon TL'ye ulaştı. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar IMF Türkiye ekonomisi için beklentilerini revize etti. IMF yayımladığı Dünya Ekonomik Görünüm raporunda Türkiye için 2010 yılı GSYİH büyümesi tahminini %5.2’ye (önceki tahmin:%3.7) revize etti. IMF TÜFE beklentisini %9.7’ye (önceki tahmin: %6.8) yükseltirken, cari açığın da GSYİH’nin %4’ü (önceki tahmin: %3.7) seviyesinde gerçekleşmesini beklediğini açıkladı. 2010 yılı büyümesine ilişkin yapılan tahminin bizim beklentimizle (Vakıfbank:%5.2) aynı olduğu görülürken, enflasyon beklentilerinde (Vakıfbank:%8.1) IMF’nin daha olumsuz olduğu görülmektedir. IMF 2011 için büyüme beklentisini ise %3.4 olarak açıklarken, enflasyonu %5.7 ve cari açık/GSYİH oranını ise %4.4 olarak tahmin etmektedir. Enflasyon beklentilerinde sınırlı düşüşler dikkat çekti. TCMB Nisan ayı ikinci beklenti anketine göre, yıl sonu TÜFE beklentisi %8.15 (önceki:%8.24) seviyesine gerilerken, 12 ay sonundaki TÜFE beklentisi %7.36 (önceki: %7.46) oldu. Diğer yandan 24 ay sonrası için enflasyon beklentisi ise %6.93’e yükseldi. TCMB YP zorunlu karşılık oranını %9.5'e yükseltti TCMB, çıkış stratejisi kapsamında piyasadaki döviz likiditesini azaltmak için, yabancı para (YP) yükümlülüklerinde zorunlu karşılık oranını %9'dan %9.5'e yükseltti ve bu artışla, piyasadan yaklaşık 700 milyon dolar döviz likiditesi çekilmiş olacağını açıkladı. Merkez Bankası TL yükümlülüklerde zorunlu karşılık oranını %5 olarak bıraktı. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi
Tarih Açıklanacak Veri
26.04.2010 Reel Kesim Güven Endeksi (Nisan)
%110.6
%115.7
Kapasite Kullanım Oranı (Nisan)
%67.9
%68.4
29.04.2010 Enflasyon Raporu (2010‐I.Dönem)
‐‐ ‐‐
30.04.2010 Dış Ticaret Dengesi (Mart)
‐3.3 Milyar $
‐4.0 Milyar $
[email protected] Ankara, TÜRKİYE Önceki Veri
Beklenti
2 Cari açık Şubat ayında
a beklentilerim
mize paralel 2
2.602 milyar d
dolar olarak g
gerçekleşti... Grafik‐1 60000
Cari işlemler dengessi Şubat ayın
nda 2.650 milyar dolar düzeeyindeki bekklentimize paralel olarak 2.602 milyar dolar açık vermiştirr. Merkez Bankası tarafından t
açıklanan
n ödemeler d
dengesi verilerine göre, 2010 yılın
nın Ocak ayınaa ilişkin cari aççık rakamı 2.959 miilyar dolar’dan 2.970 milyar dolar’a revize ed
dilmiştir. Cari İşlem
mler Açığı (mlyr $)
50000
40000
30000
20000
10000
0
Eki.09
Oca.10
O 10
Tem.09
Nis.09
O 09
Oca.09
Eki.08
Nis.08
Tem.08
Eki.07
O 08
Oca.08
Nis.07
Tem.07
Oca 07
Oca.07
Eki.06
Nis.06
Tem.06
Oca 06
Oca.06
Şubat ayı a
Cari İşleemler Denge
esinin alt kalemlerine bakıldığında, TÜİK tarafından t
m
dolar olarak açıkllanan dış 3.317 milyar ticaret açığının, a
Merkez Bankası verilerine Kaynaak:TCMB göre 2.20
07 milyar dolaar düzeyinde o
olduğu ve ekonomideki kad
demeli canlanm
maya bağlı olaarak 2009’un aynı ayına göre yaklaşık yedi kat aarttığı dikkat ççekmiştir. Ocaak ‐ Şubat dön
neminde ise, b
bir önceki yıl 3
36 milyon dolaar olan dış ticaret aççığı bu yıl 4.86
66 milyar dolara ulaşmıştır.
Hizmetler dengesi Şub
bat ayında geççen yılın aynı ayına göre %6
65 daralırken,, net turizm ggelirleri de %3
3 oranında n dolar olarakk gerçekleşmişştir. Net turizm gelirlerinin bir önceki yılın aynı dönem
mine göre gerileyereek 422 milyon
%5.8 azallarak 896 milyyon dolara dü
üştüğü görülm
müştür. Gelir d
dengesi kalem
mi, 2009 yılının
n Ocak‐Şubat d
dönemine göre %22
2.3 azalarak 20
010 yılının ayn
nı döneminde 1.197 milyar dolar net çıkış kaydetmiştir. Grafik‐2 plarında bir önceki yılın Sermaye‐‐ Finans hesap
Ocak‐Şub
bat dönemind
de 2.569 millyar dolar 45000
net serm
maye çıkışı gerçekleşmişken
n, bu yılın 35000
aynı döneeminde 3.177
7 milyar dolar tutarında 25000
net serm
maye girişi olmuştur. Doğrudan 15000
yatırımlar kaleminde bu yılın ilk iki ayında 5000
şen net serm
maye girişi, 20
009 yılının gerçekleş
‐5000
aynı dön
nemine oranla %55.8 azalarak 652 ‐15000
‐25000
milyon o
olmuştur. Doğrudan dolar yatırımlarda yaşanaan düşüşlerr dikkat çekerken
n, önümüzdekki dönemde doğrudan yatırımlardaki harekketler önem
mle takip Hisse Senetle
eri DIBS
edilmelid
dir. 2009 yılının Ocak‐Şubat O
Banka Kredilleri
Reel Se
ektör Kredileri
döneminde 2.740 milyar dolar nett sermaye Net Hata No
oksan
çıkışı olaan portföy yaatırımlarında ise 2010 Kaynakk:TCMB yılının ilk iki aylık döneeminde 214 m
milyon dolar neet çıkış gerçekkleşmiştir. Cari açığın finan
nsmanında dikkkat çeken s
‐180 milyon dolar olaan rezerv varrlıkların 2010 yılı Ocak‐
kalem isee rezerv varlıkklar olmuşturr. Bir önceki sene Şubat döneminde 973 milyon dolaraa yükseldiği gö
örülmektedir.. Cari Açığğın Finansman Kalemleri (m
mlyr $)
Kas.09
O 10
Oca.10
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Oca 09
Oca.09
Eyl.08
Kas.08
Tem.08
Mar.08
May.08
Oca 08
Oca.08
Eyl.07
Kas.07
Tem.07
Mar.07
May.07
Oca.07
Eyl.06
Kas.06
Tem.06
May.06
Oca.06
Mar.06
55000
Net hata noksan kalem
minde ise yıllık bazda bir önceki ö
ay yaşaanan artışın ŞŞubat ayında yerini düşüşe
e bıraktığı, n dört aydır bulunduğu pozitif p
seviyeleere devam ettiği izlenmekktedir. Net h
hata noksan kaleminde k
fakat son
yaşanan pozitif bakiyeenin özel sektörün yurtdışın
nda tuttuğu yyabancı varlıklları, ekonomid
de görülen to
oparlanma ve buna paralel olarak artan güveen neticesindee yurtiçine ge
etirmesi sonu
ucu oluştuğu söylenebilir. Ödemeler dengesinde teoride olması gereken
n; cari işlemleer hesabı ile rezerv r
varlıklaar dahil sermaaye ve finans hesapları toplamının sıfır olmasııdır. Ancak, uyygulamada, b
bu durum çeşiitli hata ve no
oksanlıklardan
n ötürü pek sö
öz konusu 3 olmazken, bahsedilen 3 kalemin toplamı ters işaret ile “net hata ve noksan” kalemine kaydedilerek ödemeler dengesinde eşitlik sağlanmaktadır. Bu durumun gerekçeleri olarak ithalat veya ihracat için mal hareketleri ile ödemelerin farklı bilanço dönemlerine yansıması durumundaki zaman uyumsuzluğu, gümrük işlemlerine ilişkin beyanat hataları, ödemeler dengesindeki çeşitli kalemlerden elde edilen gelirlerin sistem dışına (yastık altına – kasalara) çıkarılması veya finansman esnasında sistem dışından kaynak kullanılması şeklindeki kayıt dışı işlemler ve bazı verilerin (turizm ve bavul ticareti) anketler yoluyla elde edilmesindeki hatalar olarak sıralanmaktadır. Ayrıca merkez bankası dahil kamu sektörüne ve bankacılık sektörüne ilişkin genel olarak pek hata beklenmezken, özel sektör, net hata noksanın bu kadar yüksek gerçekleşmesinin ardında yatan temel sebep olarak görülmektedir. Bunun gerekçesi olarak da bankacılık dışı özel sektörün döviz varlıklarındaki değişimin tam olarak izlenememesi gösterilmektedir. Bu bağlamda yurt dışından ve yurt içinden kredi kullanmakta zorlanan reel sektörün ve hanehalkının yurt dışında bulunan varlıklarını yurt içine getirerek kullanmalarıyla önümüzdeki dönemde IMF ile anlaşma yapılmadığı bir ortamda net hata noksan kaleminin artması beklenebilir. 2008 yılında 41.7 milyar dolar olan cari işlemler açığı, 2009 yılında %67 oranında azalarak 13.85 milyar dolara gerilemesinin ardından yılın ilk iki ayında ise bir önceki yılın ilk ayına göre %595 oranında artarak toplamda 5.6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Geçtiğimiz yıl krizle birlikte sert bir düşüş yaşayan cari açıkta önümüzdeki dönemde ise petrol fiyatları ve TL’deki seyir etkili olacaktır. 2010 yılında küresel ekonomideki toparlanma beklentileri ve iç talepteki canlanma cari işlemler açığının yükselmeye devam etmesine neden olabilecektir. Dış talepteki toparlanmanın daha hızlı gerçekleşmesi ve TL’nin yatay seyrini sürdürmesi durumunda ise ihracatın ithalattan daha hızlı toparlanması söz konusu olabilecektir. Fakat AB’nin büyüme performansına yönelik risklerin arttığı bir ortamda ihracatımızın büyük kısmını AB ülkeleriyle yaptığımız değerlendirildiğinde dış talebe ilişkin risklerin devam etmesi ihracat verileri üzerinde de risk oluşturmaktadır. Grafik‐3 Grafik‐4 Türkiye İthalatının Dünya İthalatı İçindeki Payı (%)
0.014
0.012
0.01
0.008
0.006
0.004
0.002
0
Kaynak:TCMB,Bloomberg Kaynak:TCMB,Bloomberg
Türkiye’nin geçmiş dönemlerdeki ihracat rakamlarının seyrini incelemek için Türkiye ihracatının dünya ihracatı içindeki payı yandaki Grafik‐3’te çizilmiştir. Grafik‐3 detaylı bir şekilde incelendiğinde, ihracat rakamlarında üç önemli yapısal değişiklik dikkat çekmektedir. Bunlardan birincisi 1980 yılından itibaren uygulanan dışa açık büyüme politikaları sonucunda, ihracatın 1980 yılından itibaren artışa geçmesidir. 1980 öncesi dönemde ekonomimizde dışa karşı bir korumacılık eğilimi olduğu ve korumacı politikaların izlendiği bilinmektedir. Diğeri ise dalgalı kur sistemine geçildiği dönemde görülmektedir. Dalgalı kur sistemine geçilmesiyle Türkiye ihracatının dünya ihracatı içindeki payının sürekli arttığı izlenirken, bu trendin 2008‐2009 yılında global piyasalarda yaşanan krizle bozulduğu görülmektedir. İhracattaki artış trendinin yanında Grafik‐4’te Türkiye ithalatının dünya ithalatı içindeki payı incelenmektedir. İthalat rakamlarında volatilitenin ihracat oranına göre daha yüksek olduğu izlenirken, genel trendin yukarı yönlü olduğu görülmektedir. Bu durum ihracat rakamlarındaki artış yanında ithalatın da yükselmesinin dış ticaret ve paralellinde cari açık rakamlarına olumsuz yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. 4 Grafik‐5 1991M12
1992M07
1993M02
1993M09
1994M04
1994M11
1995M06
1996M01
1996M08
1997M03
1997M10
1998M05
1998M12
1999M07
2000M02
2000M09
2001M04
2001M11
2002M06
2003M01
2003M08
2004M03
2004M10
2005M05
2005M12
2006M07
2007M02
2007M09
2008M04
2008M11
2009M06
2010M01
Önümüzdeki dönemde ise cari işlemler dengesindeki trendin nasıl devam edeceği önemli bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır. 0
Son dönemde global piyasalarda yaşanan kriz ‐0.5
nedeniyle azalan yurtdışı talep kaynaklı ‐1
ihracatta yaşanan değişikliklerin cari işlemler ‐1.5
açığı üzerinde etkisini görebilmek için Kalman Dalgalı kur ‐2
sistemine filtreleme modeliyle hazırladığımız ihracatın geçiliyor ‐2.5
cari işlemler açığı üzerindeki düzleştirilmiş ‐3
Kaynak:Vakıfbank dinamik katsayısının grafiği yandaki Grafik‐5’te ‐3.5
görülmektedir. Bu grafikten 2008‐2009 yılları ‐4
arasında yaşanan krizle katsayıdaki aşağı yönlü Düzleştirilmiş Zamanla Değişen Cari İşlemler Üzerindeki İhracat Katsayısı
‐4.5
Kaynak:Vakıfbank trendin bozulduğu görülmektedir. Bu durum cari işlemler açığı ile ihracat arasındaki negatif ilişkinin bir miktar bozulduğunu yansıtırken, aslında son dönemde ihracatta yaşanan düşüşle bereber ithalattaki düşüşün daha sert olmasıyla açıklanabilir. Diğer bir ifadeyle, ithalatın hem fiyatlardaki (özellikle petrol fiyatlarındaki düşüşler) hem de miktardaki (talep kaynaklı düşüşler) düşüş nedeniyle daraldığı bir ortamda ihracatta yaşanan düşüşe rağmen cari işlemler dengesinin daraldığı görülmüştür. Son dönemde iç talep kademeli bir artış eğilimi sergilerken dış talebe ilişkin belirsizliklerin sürmesi değerlendirildiğinde, kriz döneminde bozulan ihracat ve cari işlemler açığı arasındaki ilişkinin yeniden negatife dönmesi mümkün olabilir. Bu durum da dış talebin cari işlemler açığı üzerindeki etkisini arttıracaktır. Son dönemde Avrupa’da başta Yunanistan olmak üzere, Portekiz ve İspanya’nın bütçe açıkları ve borçlarıyla ilgili sorunların Euro Bölgesi’nin geneline yayılabileceğine yönelik kaygıların, piyasalarda en fazla konuşulan konuların başında geldiği değerlendirildiğinde, en önemli ihracat partnerlerimizde yaşanan bu sıkıntılar dış talep beklentileri ile ilgili olarak olumsuz bir tablo çizmektedir. Bu çerçevede iç talepteki canlılıkla birlikte cari işlemler açığının artması mümkün olabilecektir. Tüm bu beklentilerimiz ışığında yıl sonu cari işlemler açığının 28 milyar dolara ulaşacağını düşünüyoruz. 5 TÜRKİYE AKTİVİTE GÖSTERGELERİ Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) 15.0
Reel GSYİH (Yıllık % Değişim)
4.0
2.3
10.0
15
5.0
10
6.0
5
0.0
‐5.0
0
‐10.0
‐5
‐15.0
1999Q1
1999Q3
2000Q1
2000Q3
2001Q1
2001Q3
2002Q1
2002Q3
2003Q1
2003Q3
2004Q1
2004Q3
2005Q1
2005Q3
2006Q1
2006Q3
2007Q1
2007Q3
2008Q1
2008Q3
2009Q1
2009Q3
‐10
‐15
‐20
1999Q1
1999Q3
2000Q1
2000Q3
2001Q1
2001Q3
2002Q1
2002Q3
2003Q1
2003Q3
2004Q1
2004Q3
2005Q1
2005Q3
2006Q1
2006Q3
2007Q1
2007Q3
2008Q1
2008Q3
2009Q1
2009Q3
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)
Kaynak:TÜİK Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%)
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör 2009 2009 2009
2009
2009
Payları I. II. III.
IV.
Yılsonu
(%) Çey Çey Tarım 9.7 0.8 6.5 3.6
1.5
3.3
Sanayi 23.2 ‐22.3 ‐11.7 ‐4.5
12.8
‐7.2
İnşaat 5.2 ‐18.6 ‐21.1 ‐18.3
‐6.6
‐16.3
Ticaret 12.2 ‐26.2 ‐15.2 ‐7.2
10.3
‐10.4
Ulaş. ve Haber. 14.4 ‐16.3 ‐10.3 ‐5.0
3.6
‐7.1
Mali Kur. 12.1 10.8 7.5 7.8
8.1
8.5
Konut Sah. 5.2 4.5 4.8 3.8
3.4
4.1
Eğitim 2.1 0.7 1.3 3.3
3.1
2.0
Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1.3 0.8 2.9 4.5
4.9
3.2
Vergi‐Süb. 8.1 ‐21.9 ‐7.8 ‐8.1
6.3
‐8.2
‐14.5 ‐7.7 ‐2.9
6.0
‐4.7
GSYİH Çeyrek Çeyrek
Sektörel Büyüme Hızları (%)
15.0
10.0
5.0
0.0
‐5.0
‐10.0
‐15.0
‐20.0
‐25.0
‐30.0
2009‐I
Tarım
2009‐II
Sanayi
Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK
2009‐III
İnşaat 2009‐IV 2009‐Yıllık
Ticaret
Ulaştırma
6 Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%) 2009 I. Çey 2009 II. Çey 2009
III. Çey 2009
IV. Çey 2009
Yıl sonu Yer. Hanehalkı Tük. Har. 70.6 ‐10.1 ‐1.8 ‐1.9
4.7
‐2.3
Dev. Nihai Tük. Har. 11.4 5.1 0.5 5.2
17.9
7.8
10.0
Gay. Safi Ser. Oluş. 19.9 ‐27.6 ‐24.4 ‐18.5
‐4.7
‐19.2
0.0
Kamu Sektörü 3.8 11.8 0.2 ‐5.7
‐8.6
‐2.2
‐10.0
Özel Sektör 16.1 ‐32.2 ‐28.7 ‐21.0
‐3.5
‐22.3
Mal ve Hiz. İhracatı 25.3 ‐11.3 ‐11.0 ‐5.4
6.4
‐5.4
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
30.0
20.0
‐20.0
‐30.0
‐40.0
Mal ve Hiz. İthalatı GSYİH 25.3 ‐30.9 ‐20.6 ‐11.7
10.5
‐14.4
‐14.5 ‐7.7 ‐2.9
6.0
‐4.7
2009‐I
Tüketim
Kaynak:TÜİK Devlet
2009‐III
Yatırım
2009‐IV
İhracat
Kaynak:TÜİK
2009‐II
Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 5.0
4.0
3.0
2.0
1.0
0.0
‐1.0
‐2.0
‐3.0
‐4.0
‐5.0
‐6.0
30
20
10
0
‐10
‐20
‐30
15.00
10.00
5.00
0.00
‐5.00
‐10.00
‐15.00
‐20.00
‐25.00
Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim)
İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.)
Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK
2009
İthalat
7 Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi Sektörler
40
30
20
10
0
‐10
‐20
‐30
‐40
‐50
Şubat Ayı
Petrol Ürünleri
2009 ‐28.1 2010
‐11.9
Tekstil
‐29.0 28.7
Gıda
12.3
Kimyasal Madde
‐21.2 21.2
Ana Metal Sanayi
‐22.9 2.8
Metalik Olm. Diğ. Mineral
‐22.4 15.1
Taşıt Araçları
‐58.8 71.0
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı
Makine Teçhizat
‐36.1 35.1
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı
Giyim
‐23.9 14.9
Kaynak:TÜİK ‐3.0 Aramalı İmalatı
Sermaye Mali İmalati
Kaynak:TÜİK
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Kaynak:TÜİK Oca.10
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Oca.09
Mar.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
May.08
Oca.08
Oca.10
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Oca.09
Mar.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
May.08
Mar.08
Oca.08
Mar.08
180.0
170.0
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
190.0
180.0
170.0
160.0
150.0
140.0
130.0
120.0
110.0
100.0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 70000
Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)
Kaynak:OSD,Vakıfbank Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Oca.10
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Eki.09
Mar.09
Ağu.08
Haz.07
Oca.08
Nis.06
Kas.06
Eyl.05
Şub.05
Ara.03
Tem.04
May.03
Eki.02
Mar.02
Oca.01
Ağu.01
0
Oca.09
10000
Kas.08
20000
Eyl.08
30000
Tem.08
40000
Mar.08
50000
May.08
1800000
1600000
1400000
1200000
1000000
800000
600000
400000
200000
60000
Oca.08
Yıllık Değişim Oranı (%)
8 Kapasite Kullanım Oranı 85
80
75
70
65
60
55
50
95
85
75
65
55
Oca.10
Eki.09
Tem.09
Nis.09
Oca.09
Eki.08
Tem.08
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
Kaynak:TÜİK Kaynak:TÜİK
Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Verilen İnşaat Ruhsatları Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Toplam Sanayide Verimlilik 2005‐I
II
III
IV
2006‐I
II
III
IV
2007‐I
II
III
IV
2008‐I
II
III
IV
2009‐I
II
III
IV
Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 2009‐III
2009‐I
2008‐III
2008‐I
2007‐III
2007‐I
2006‐III
2006‐I
2005‐III
2005‐I
2004‐III
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı 125.0
120.0
115.0
110.0
105.0
100.0
95.0
90.0
85.0
80.0
2004‐I
2003‐I
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Oca.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
May.08
Mar.08
Oca.08
Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL)
2003‐III
40,000.0
35,000.0
30,000.0
25,000.0
20,000.0
15,000.0
10,000.0
5,000.0
0.0
3,950.0
3,450.0
2,950.0
2,450.0
1,950.0
1,450.0
950.0
450.0
‐50.0
Nis.08
Oca.08
Eki.07
Nis.07
Tem.07
Oca.07
Oca.10
Eki.09
Tem.09
Nis.09
Oca.09
Eki.08
Tem.08
Nis.08
Oca.08
Eki.07
Tem.07
Nis.07
Oca.07
45
9 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu 14
25
12
20
9.56
10
15
8
8.58
10
6
5
4
5.41
2
0
0
TÜFE Harcama Grupları 35
Yıllık
30
25
20
Giyim ve ayakkabı 15
Lokanta ve oteller
Gıda
Enerji
ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 230
210
190
170
150
130
110
90
70
50
Sanayi
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Mar.10
Eki.09
May.09
Ara.08
Tem.08
Şub.08
Eyl.07
Nis.07
Kas.06
25
20
15
10
5
0
‐5
‐10
Haz.06
Oca.10
Tüfe
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB, Vakıfbank Tarım
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Oca.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
Eğitim
May.08
0
Oca.08
5
Ulaştırma
Mar.08
10
Konut
Eğlence ve kültür
Oca.06
Kas.09
Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık‐% değ.) Gıda ve alkolsüz içecekler
Kaynak:TCMB Haz.09
Oca.09
Ağu.08
Eki.07
Mar.08
Ara.06
May.07
Tem.06
Eyl.05
Şub.06
Nis.05
ÜFE (yıllık‐%değ.)
Kaynak:TCMB
Aylık
Kas.04
Çekirdek‐I Endeksi
Kaynak:TCMB Haz.04
Oca.04
Kas.09
Haz.09
Oca.09
Ağu.08
Eki.07
Mar.08
Ara.06
May.07
Tem.06
Eyl.05
Şub.06
Nis.05
Kas.04
Haz.04
Oca.04
‐5
TÜFE (yıllık‐% değ.)
ÜFE UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi
Kaynak:Bloomberg
10 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk‐ İş Mutfak Enflasyonu 90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
‐10
2006M01
2006M04
2006M07
2006M10
2007M01
2007M04
2007M07
2007M10
2008M01
2008M04
2008M07
2008M10
2009M01
2009M04
2009M07
2009M10
2010M01
Oca.10
Eyl.08
May.09
Oca.08
May.07
Eyl.06
Oca.06
Eyl.04
May.05
Oca.04
Eyl.02
May.03
Oca.02
May.01
Eyl.00
Oca.00
7
6
5
4
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi
Türk‐İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi
Kaynak:TCMB Kaynak:Türk‐İş
Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 10
100
9
90
8
80
7
70
6
60
5
50
24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi
Kaynak:TCMB Kas.09
Haz.09
Oca.09
Ağu.08
Eki.07
Mar.08
Ara.06
May.07
Eyl.05
Şub.06
Nis.05
Tem.06
12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi
Kas.04
Haz.04
40
Oca.04
Nis.10
Ara.09
Ağu.09
Nis.09
Ara.08
Ağu.08
Nis.08
Ara.07
Ağu.07
Nis.07
Ara.06
Ağu.06
Nis.06
4
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti Kaynak:TCMB
11 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
26,000
25,000
24,000
23,000
22,000
20,000
2010M01
Kaynak:TCMB, Vakıfbank Kas.09
İstihdam Edilenler Kaynak:TCMB
İşgücüne Katılım Oranı Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı 30
55.0
53
52
51
50
49
48
47
46
45
25
50.0
20
45.0
15
40.0
10
35.0
5
Sanayi
İnşaat
İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100) 110
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
105
100
95
90
İş Arayanların Sayısı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Oca.10
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Oca.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
May.08
Mar.08
85
Sanayi İstihdam Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Oca.10
Hizmetler
Kaynak:TCMB
Oca.08
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Oca.09
Mar.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
Mar.08
Tarım
İstihdam Oranı
Kaynak:TCMB May.08
Oca.10
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Oca.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
May.08
Mar.08
Oca.08
İşgücüne Katılma Oranı
Oca.08
0
30.0
Oca.10
Eyl.09
Tem.09
May.09
Mar.09
Kas.08
İşgücü Arzı
İşsizlik Oranı
Oca.09
Eyl.08
Tem.08
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı
May.08
Mar.08
19,000
Oca.08
2009M09
2009M05
2009M01
2008M09
2008M05
2008M01
2007M09
2007M05
2007M01
2006M09
2006M05
2006M01
2005M09
2005M05
2005M01
21,000
12 Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri
5,000
115.0
113.0
111.0
109.0
107.0
105.0
103.0
101.0
99.0
97.0
95.0
4,500
4,000
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
Kurulan‐Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Kaynak:TÜİK Oca.10
Kas.09
Eyl.09
Tem.09
May.09
Oca.09
Mar.09
Kas.08
Eyl.08
Tem.08
Mar.08
May.08
Oca.08
1,000
Reel Brüt Ücret ‐ Maaş Endeksleri
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
13 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ İthalat‐İhracat Dış Ticaret Dengesi 25000
0
‐1000
‐2000
‐3000
‐4000
‐5000
‐6000
‐7000
‐8000
‐9000
20000
15000
10000
5000
Oca.03
Haz.03
Kas.03
Nis.04
Eyl.04
Şub.05
Tem.05
Ara.05
May.06
Eki.06
Mar.07
Ağu.07
Oca.08
Haz.08
Kas.08
Nis.09
Eyl.09
Şub.10
Oca.03
Haz.03
Kas.03
Nis.04
Eyl.04
Şub.05
Tem.05
Ara.05
May.06
Eki.06
Mar.07
Ağu.07
Oca.08
Haz.08
Kas.08
Nis.09
Eyl.09
Şub.10
0
İhracat (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB
İthalat İhracat 140
120
100
80
60
40
20
0
‐20
‐40
‐60
Oca.03
Haz.03
Kas.03
Nis.04
Eyl.04
Şub.05
Tem.05
Ara.05
May.06
Eki.06
Mar.07
Ağu.07
Oca.08
Haz.08
Kas.08
Nis.09
Eyl.09
Şub.10
140
120
100
80
60
40
20
0
‐20
‐40
‐60
Oca.03
Haz.03
Kas.03
Nis.04
Eyl.04
Şub.05
Tem.05
Ara.05
May.06
Eki.06
Mar.07
Ağu.07
Oca.08
Haz.08
Kas.08
Nis.09
Eyl.09
Şub.10
Ara Malları (y/y)
Sermaye Malları (y/y)
Tüketim Malları (y/y)
Ara Malları (y/y)
Sermaye Malları (y/y)
Tüketim Malları(y/y)
Kaynak:TCMB Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı Cari İşlemler Dengesi (Yıllık‐milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar‐sağ eksen)
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık‐milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık‐milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık‐milyon dolar)
Kaynak:TCMB
Oca.10
Tem.09
Oca.09
Tem.08
Oca.08
Oca.07
Tem.07
Haz.09
Oca.10
Kas.08
Eyl.07
Nis.08
Şub.07
Ara.05
Tem.06
Eki.04
Mar.04
Ağu.03
Oca.03
‐54000
Oca.06
‐44000
Tem.06
‐34000
Oca.05
‐24000
Tem.05
‐4000
‐14000
50000
40000
30000
20000
10000
0
‐10000
‐20000
Oca.04
3000
2000
1000
0
‐1000
‐2000
‐3000
‐4000
‐5000
‐6000
Tem.03
6000
Oca.03
Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB
May.05
Tem.04
14 TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 20
15
10
5
0
‐5
‐10
2009Q3
2008Q4
2008Q1
2007Q2
2006Q3
2005Q4
2005Q1
2004Q2
2003Q3
2002Q4
2002Q1
1999Q1
Tüketici Güven Endeksi
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
2000Q3
‐15
Ara.09
Haz.09
Ara.08
Ara.07
Haz.08
Haz.07
Ara.06
Haz.06
Ara.05
Ara.04
Haz.05
Haz.04
Ara.03
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
1999Q4
115
110
105
100
95
90
85
80
75
70
65
2001Q2
Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim)
Kaynak:TCMB Kaynak:TCMB
CNBC‐e Güven Endeksleri Krediler 200.0
80
70
150.0
60
50
100.0
40
30
50.0
20
10
0.0
CNBC‐e Tüketim Endeksi
Kaynak:BDDK
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Bireysel ve Ticari Krediler Kas.09
Haz.09
Oca.09
Ağu.08
Mar.08
Eki.07
May.07
Ara.06
Tem.06
Eyl.05
Şub.06
Nis.05
Kas.04
Haz.04
Oca.04
175
155
135
115
95
75
55
35
15
‐5
Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim)
Ticari Krediler (Yıllık % Değişim)
Kaynak:BDDK Kas.09
Haz.09
Oca.09
Ağu.08
Mar.08
Eki.07
May.07
Ara.06
Tem.06
Şub.06
Eyl.05
Nis.05
Krediler (Yıllık % Değişim)
CNBC‐e Tüketici Güven Endeksi
Kas.04
Haz.04
Oca.04
Nis.10
Tem.09
Eki.08
Oca.08
Nis.07
Tem.06
Eki.05
Oca.05
Nis.04
Tem.03
Eki.02
Oca.02
0
15 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları 0.0
Ara.09
Eyl.09
Haz.09
Ara.08
Mar.09
Eyl.08
Mar.10
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge 58
45
35
25
15
5
‐5
‐15
‐25
‐35
48
38
28
18
Oca.10
Vergi Gelirleri (Reel yıllık %)
Mar.10
Ara.09
Eyl.09
Haz.09
Mar.09
Eyl.08
Ara.08
Haz.08
Mar.08
Ara.07
Eyl.07
Haz.07
Ara.06
‐2
Mar.07
Eki.09
Tem.09
Nis.09
Oca.09
Eki.08
Tem.08
Nis.08
Oca.08
Eki.07
Tem.07
Nis.07
Oca.07
8
Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %)
Haz.08
Bütçe Gelirleri (12 aylık‐milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık‐milyar TL)
Bütçe Dengesi (milyar TL)
Kaynak:TCMB Ara.07
Mar.10
Eyl.09
Ara.09
Haz.09
Ara.08
Mar.09
Eyl.08
Haz.08
Mar.08
Ara.07
Eyl.07
Haz.07
Ara.06
Mar.07
‐60.0
Mar.08
‐50.0
Eyl.07
‐40.0
Haz.07
‐30.0
Mar.07
‐20.0
Ara.06
290.0
270.0
250.0
230.0
210.0
190.0
170.0
150.0
‐10.0
Faiz Dışı Denge (12 aylık‐milyar TL)
Kaynak:TCMB,Vakıfbank Kaynak:TCMB
Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 480.0
360.0
460.0
340.0
440.0
320.0
420.0
300.0
400.0
280.0
380.0
120.0
110.0
100.0
90.0
260.0
360.0
80.0
240.0
340.0
70.0
220.0
320.0
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Oca.10
Ağu.09
Mar.09
Eki.08
Ara.07
May.08
Şub.07
Tem.07
Eyl.06
Nis.06
Kas.05
Haz.05
Oca.10
Eyl.09
May.09
Eyl.08
Oca.09
May.08
Eyl.07
Oca.08
May.07
Oca.07
Eyl.06
May.06
Eyl.05
Oca.06
May.05
Oca.05
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
60.0
Oca.05
200.0
300.0
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL‐sağ eksen)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı 16 Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili 45
30
40
25
35
200.0
150.0
20
30
25
15
20
10
100.0
50.0
15
5
10
5
0.0
0
0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
TCMB (milyar TL‐sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar TL)
Özel Sektör (milyar TL)
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 35
29
30
24
25
19
20
14
15
10
9
5
4
0
Ocak 2004
Mayıs 04
Eylül 04
Ocak 05
Mayıs 05
Eylül 05
Ocak 06
Mayıs 06
Ağustos 06
Aralık 06
Nisan 07
Ağustos 07
Aralık 07
Nisan 08
Ağustos 08
Aralık 08
Nisan 09
Ağustos 09
Aralık 09
Ocak 2004
Mayıs 04
Eylül 04
Ocak 05
Mayıs 05
Eylül 05
Ocak 06
Mayıs 06
Ağustos 06
Aralık 06
Nisan 07
Ağustos 07
Aralık 07
Nisan 08
Ağustos 08
Aralık 08
Nisan 09
Ağustos 09
Aralık 09
‐1
Borç alma Faiz Oranı (%)
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Kaynak:TCMB,Vakıfbank
Kaynak:TCMB Para Arzı 110000000
600000000
550000000
500000000
450000000
400000000
350000000
300000000
250000000
200000000
150000000
100000000
100000000
90000000
80000000
70000000
60000000
M2 (milyar TL)
M3 (milyar TL)
M1 (milyar TL‐sağ eksen)
Kaynak:TCMB Oca.10
Eyl.09
May.09
Eyl.08
Oca.09
May.08
Eyl.07
Oca.08
Oca.07
May.07
Eyl.06
May.06
Oca.06
50000000
Nominal Faiz
17 Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi 0.1 ‐2.2 ‐2.4 ‐0.30 ‐3.00 ‐4.00 ‐1.00 ‐0.30 ‐1.00 11.90 ‐3.80 6.00 4.29 ‐1.40 6.00 2.3 1.4 1.10 1.60 1.40 5.90 0.50 3.40 ‐1.10 2.40 6.50 14.86 5.17 5.70 9.56 ‐2.90 ‐0.60 4.80 ‐1.50 ‐3.40 0.40 ‐10.1 ‐1.30 2.80 7.80 3.20 ‐2.41 ‐1.56 ‐3.20 ‐2.30 0.25 1.00 1 1.00 1.00 5.50 1.00 0.50 0.10 5.31 8.25 3.50 8.75 6.50 6.50 52.5 ‐15.20 87 ‐34.00 106.30 ‐37.00 ‐35.40 ‐15.00 40.70 104.20 ‐ ‐ 116.00 15.00 84.74 ABD Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Macaristan Portekiz İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika Türkiye Beklentiler 2010‐IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH 2.32 6.34 4.21 3.10 0.96 1.21 1.52 0.84 ‐0.16 0.29 1.33 1.89 10.04 4.00 8.77 5.49 2.59 5.20 1.49
6.19
3.67
2.13
1.13
0.91
1.20
1.40
4.28
0.84
2.72
‐1.40
3.12
7.00
13.16
5.10
5.78
9.73
‐0.44
2.07
‐
‐3.29
‐0.03
5.45
‐1.92
‐2.79
‐0.42
‐8.97
‐1.66
2.84
6.23
5.14
‐2.17
‐2.91
‐4.95
‐3.98
8.39 ‐ ‐ 9.41 10.52 8.62 9.98 8.70 ‐ 11.00 8.25 5.07 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
‐
‐
92.56
‐
76.70
84.24
118.63
‐
‐
78.19
227.77
‐
‐
‐
‐
‐
‐
(Nisan‐2010) Gelişmiş Ülkeler Gelişmekte Olan Ülkeler Tüm dünya ABD Euro Bölgesi Almanya Fransa İtalya Macaristan Portekiz İngiltere Japonya Çin Rusya Hindistan Brezilya G.Afrika TÜRKİYE 18 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 2008 2009 En Son Yayımlanan 2010 BEKLENTİ Reel Ekonomi GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 950 144 953 974 251 821 (2009 4. Çeyrek) 0.7 ‐4.7 6.0 (2009 4. Çeyrek) 4.0% ‐17.8 ‐9.5 12.1 (Ocak 2010) 7. 75% Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 67.9 (Mart 2010) 70.5 İşsizlik Oranı (%) 13.6 13.5 14.5 (Ocak 2010) 13.2% GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %) Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) 10.06 6.52 10.13 (Şubat 2010) 8.1% ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11 5.93 6.82 (Şubat 2010) 9.3% Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 83,380 107,051 (09.04.2010) 494,024 102,734 504,478 M2 434,205 (09.04.2010) M3 458,383 520,674 532,719 (09.04.2010) Emisyon 30,468 34,289 36,950 (09.04.2010) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 70,075 70,689 69,268 (02.04.2010) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 15.00 6.50 6.50 (13.04.2010) %8.0 TRILIBOR O/N 15.00 6.50 6.50 (22.04.2010) (Şubat 2010) ‐28,000 Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı ‐41,947 ‐13,854 İthalat ‐193,821 ‐134,401 ‐2,602 11,640 İhracat 140,799 109,672 8,323 (Şubat 2010) Dış Ticaret Açığı ‐53,022 ‐24,729 ‐3,3 (Şubat 2010) (Şubat 2010) ‐57,000 Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 208.898 215,060 17,488 (Mart 2010) Bütçe Giderleri 225.967 267,275 23,436 (Mart 2010) Bütçe Dengesi ‐17.069 ‐52,215 ‐5,948 (Mart 2010) ‐50,034 Faiz Dışı Denge 33.592 986 ‐1.615 (Mart 2010) 6,716 Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 330.0 452.7 (Şub 2010) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 105.5 111.4 113.2 (Şub 2010) Kamu Net Borç Stoku 271.6 302.9 (2009 3. Çeyrek) Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar [email protected]
0312‐455 70 87 Serkan Özcan Baş Ekonomist [email protected] Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist [email protected]
Nazan Kılıç Ekonomist [email protected]
Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist [email protected]
Zeynep Burcu Çevik Ekonomist [email protected]
Seda Meyveci Araştırmacı [email protected]
Emine Özgü Özen Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 87 Naime Doğan Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 86 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı [email protected]
0312‐455 84 80 0312‐455 84 89 0312‐455 84 88 0312‐455 84 93 0312‐455 84 85 0312‐455 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar