halk için - Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı

advertisement
halk için
Cinsel haklar / üreme hakları insan haklarıdır.
Bu haklar varolusumuzdan
ileri gelir. Tüm cinsel haklar / üreme hakları
,
yasalarla koruma altına alınmıstır.
,
Hazırlayan : Eylem Karakaya
.
Illüstrasyonlar ve tasarım : Basak
Günaçan
,
Mart / 2015
“Bu brosür
Hollanda Büyükelçiligi
destegi
ile gerçeklestirilen
Cinsel
,
,
Haklar–Üreme Hakları Farkındalık ve Savunuculuk Projesi
.
- kapsamında hazırlanmıstır.
Içerik Türkiye Aile Saglıgı
ve Planlaması
,
Vakfı tarafından gelistirilmistir.”
,
,
İnsan hakları tüm insanların sahip olduğu
temel hak ve özgürlüklere denir.
İnsan hakları ırk, din, dil ve cinsiyet ayrımı
gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır.
Bu hakları kullanmakta herkes eşittir.
İnsan hakları tüm insanların hak ve saygınlık açısından
eşit ve özgür olarak doğduğu anlayışına dayanır.
İnsan hakları ulusal ve uluslararası yasanın
temelini oluşturur.
Hasta hakları;
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Sağlık hizmeti olanaklarından faydalanma
Eşitlik içinde hizmete ulaşma
Bilgilendirme
Kuruluşu seçme ve değiştirme
Personeli tanıma, seçme ve değiştirme
Bilgi isteme
Mahremiyet
Rıza ve izin
Reddetme ve durdurma
Güvenlik
Dini vecibelerini yerine getirme
Saygınlık görme
Rahatlık
Ziyaret
Refakatçı bulundurma
Müracaat, şikayet ve dava hakkı
Sürekli hizmet
Düşünce belirtme
Hasta hakları yasalarla korunma altına alınmıştır.
Hasta hakları ihlal durumunda
İnternetten www.saglik.gov.tr adresine
ALO 184 SABİM hattına
Hastanedeki Hasta Hakları Birimlerine
bildirim yapılabilir.
Engelli bireylerin üreme sağlığı hakları,
. Doğurganlık ve bunun beden üzerindeki etkileri
hakkında bilgi sahibi olmak,
. Sağlık kurumlarından ve hizmetlerinden faydalanmak,
. Gebelik boyunca sağlık hizmeti ve gebelik, doğum,
doğum sonrası dönem hakkında bilgi almak,
. Doğumu sağlık görevlisinin yardımı ile hastanede
yapmak,
. Cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklardan
korunabilmek,
. Gebelikten korunma yöntemleri hakkındabilgi sahibi
olmak aralarında seçim yapabilmek,
. Çocuk yapmak ya da yapmamak konusunda karar
vermek,
. İstenmeyen bir hamilelik durumunda sağlık
kurumunda kürtaj olmak,
. Evlenme yaşında olan bütün engelli kişilerin, eş seçme ve aile
kurma haklarının kabul edilmesi,
LGBTİ lerin üreme sağlığı hakları;
. Cinsel haklar/ üreme hakları tüm LGBTİ ler içindir.
. Tüm bireyler eşcinselliğin bir hastalık olmadığını bilmelidir.
. Sağlık hizmet sunucusu LGBTİ lerin ihtiyaçları doğrultusunda
hizmet verilmelidir.
. LGBTİ lerin kendini tanımladığı cinsiyet kimliğine saygılı
davranılmalı, ifade edilen kimlik üzerinden hitap edilmelidir.
. Toplumsal baskı göz önünde tutularak özellikle mahremiyet hakkı
ile ilgili ihlallerin önüne geçilmelidir.
. Bütün sağlık birimleri, klinikler, hastaneler LGBTİ ler için
erişilebilir ve uygun olmalıdır.
Yaşama hakkı
Herkes, yaşama, maddi ve manevi hakkını koruma ve
geliştirme hakkına sahiptir.
Gebeliğin sona erdirilmesi
Gebeliğin onuncu haftası doluncaya kadar annenin sağlığı
açısından tıbbi sakınca olmadığı takdirde istek üzerine
rahim tahliye (kürtaj) edilir. 18 yaş üzeri evliyse eşinin
onayı, evli değilse kendi rızası ile gebelik sonlandırılır. 18
yaşın altında ise ebeveynin onayı ile gebelik sonlandırılır.
Eşitlik hakkı
Anayasanın 10.Maddesi;
Herkes dil, ırk, renk, cinsiyet benzeri sebeplerle ayrım
gözetilmeksizin kanun önünde eşittir. Kadınlar ve erkekler
eşit haklara sahiptir. Devlet bu eşitliğin yaşama geçmesini
sağlamakla yükümlüdür.
Gebelik/ lohusalık izinleri
Kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan
sonra 8 hafta süre için çalıştırılmamaları esastır.
Çoğul gebelik halinde doğumdan önce
çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye 2 hafta süre
eklenir. Gebe veya emziren çalışan günde 7 buçuk satten
fazla çalıştırılamayacak. Gebe çalışanlara gebelikleri
süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilecek.
Kadın işçilere 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri
için günde toplam 1 buçuk saat süt izni verilir. Doğum
yapmış çalışanın doğumu izleyen 1 yıl boyunca gece
çalıştırılması yasaktır.
Mahremiyet hakkı
Ana yasanın 20. Maddesi; Herkes, özel hayatına ve aile
hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel
hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz.
Bilgilenme ve eğitim hakkı
Ana yasanın 41.Maddesi; devlete aile bireylerinin aile
planlaması konusunda eğitilmesi görevi verilmiştir.
Evlenme ve aile kurma konularında seçim
yapma hakkı
Türk Medeni Kanunu’nda evlenme yaşı 18 olarak
belirlenmiş, ayırt etme gücüne sahip olmayanların
evlenemeyecekleri belirtilmiştir; ancak 17 yaşını
dolduranların ana, baba veya vasi izni, mahkeme kararı ile
evlenmelerine izin verilmiştir.
Çocuk sahibi olup olmamaya karar verme
hakkı
Nüfus Planlaması Hakkında Kanun; bireylerin
istedikleri sayıda ve istedikleri zaman çocuk sahibi
olmaları için devletin bireyleri eğitme ve uygulamasını
takip görevi olduğunu bildirmektedir.
Sağlık bakımı alma ve sağlığın korunması
hakkı
Anayasanın 41. ve 56. Maddeleri; Tüm bireylerin güvenli
mahremiyet ve gizlilik ilkesine saygılı, insan onuruna yakışır
kaliteli sağlık hizletlerine ve bilgisine ulaşabilme hakkı vardır.
Gebelik muayeneleri
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu
Madde 67; gebelik ve doğum için (Analık hali) sigortasız kadın
da olsa, birisi üzerinden sigortası olmasa da her hastane
SGK’dan onay almadan derhal muayene etmek zorundadır,
hatta her türlü tahlili de bedava yapmak zorundadır.
İşkence ve kötü muameleden özgür olma
hakkı
Üreme hakları bildirgesinde, ‘ Tüm bireylerin cinsel
sömürüden, tecavüzden, saldırılardan ve cinsel tacizden
korunma hakkı bulunduğu’ tanımlanmış ve risk grubu olarak
tüm çocukların sömürüden, özellikle cinsel istismar ve
tacizden, pornografik gösteri, yayınlar için sömürüden
korunma hakkına sahip olduğu bildirilmektedir.
Bekaret uygulamaları
Türk Ceza Kanunu Madde 287:
Yetkili hakim ve savcı olmaksızın kişiyi genital
muayeneye gönderen veya bu muayeneyi yapan kişi
cezalandırılır.
Cinsel saldırı
Türk Ceza Kanunu Madde 102:
Cinsel davranışlarla bir kimsenin vücut dokunulmazlığını ihlal
eden kişi, mağdurun şikayeti üzerine, 5 yıldan 10 yıla kadar
hapis cezası ile cezalandırılır. Cinsel davranışın sarkıntılık
düzeyinde kalması halinde 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası
verilir.
Çocukların cinsel istismarı
Türk Ceza Kanunu Madde 103:
Çocuğu cinsel yönden istismar eden kişi, 8 yıldan 15 yıla kadar
hapis cezası ile cezalandırılır.
Eeşit olmayanla cinsel ilişki
Türk Ceza Kanunu Madde 104: (1)....15 yaşını bitirmiş olan
çocukla cinsel ilişkide bulunan kişi, şikayet üzerine, 2 yıldan 5
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Cinsel taciz
Türk Ceza Kanunu Madde 105:
(1) Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi
hakkında, mağdurun şikayeti üzerine, 3 aydan 2
yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına
fiilin çocuğa karşı işlenmesi halinde 6 aydan 3 yıla
kadar hapis cezası verilir.
Başvuru yerleri
Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri
Alo Aile, Çocuk, Özürlü ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı : 183
Aile İçi Şiddet Acil Yardım Hattı
+ 90 212 656 96 96 +90 549 656 96 96
Sağlık kurumlarının hasta hakları birimi
Cumhuriyet Savcılığı
Kadın Kuruluşları
Baroların Kadın Danışma Merkezleri
Baroların Adli Yardım Kurulları
Polis merkezleri,
Jandarma karakolları 155/156
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
...............................................................................................................
Ulus Mahallesi, Güzel Konutlar Sitesi, A Blok D:3-4 Etiler/ İstanbul
Telefon: +90 212 257 79 41
Faks: +90 212 257 79 43
[email protected]
www.tapv.org.tr
Download