haftalık rapor

HAFTALIK RAPOR
15 Ekim 2012
2012-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program Açıklandı.
2013-2015 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program (OVP) geçtiğimiz hafta açıklanmıştır. OVP’nin özellikle
dünya ekonomisine ilişkin gelişme ve beklentilerin anlatıldığı bölümde, teşvik uygulamalarının sona erecek
olması, borç tavanının neden olacağı harcama kesintileri ile oluşacak mali sıkılaştırma ve zayıf konut piyasası
ABD ekonomisinin 2013 yılında ılımlı bir büyüme sergileyeceğini öngörülmektedir. Avrupa tarafında ise yüksek
borçluluk oranlarının ve bankacılık sektörünün mevcut görünümünün bölgenin büyümesi üzerindeki yarattığı
aşağı yönlü baskılar vurgulanmıştır. Küresel ekonomilerde artan aşağı yönlü risklerin devam etmesi durumunda
GOÜ’lerin makro-finansal dengelerinin olumsuz etkileneceği ortaya konulmuştur. Gelişmiş ülke merkez
bankalarının uyguladıkları parasal genişleme uygulamaları sonucu oluşan likidite bolluğunun gelişmekte olan
ülkelere fon akışını hızlandırması ile finansal istikrar üzerinde risklerin arttığı belirtilmektedir. OVP’de yükselen
Asya ekonomileri hariç diğer GOÜ’lerin daraltıcı önlemler, dışsal etkenler ve artan risk algılamaları nedeniyle
potansiyellerinin altında büyüme performansı sergileyecekleri varsayılmaktadır.
Raporun ilerleyen bölümlerinde ayrıntılı olarak ele alınacak hedefler:
1.
2.
3.
4.
Küresel büyümenin kademeli olarak artacağı,
Ticaret ortaklarımızın daha ılımlı büyüyeceği,
Yükselen piyasa ekonomilerine sermaye girişlerinin artacağı,
İhracat ve ithalat fiyatlarının yatay seyredeceği
Varsayımları altında hazırlanmıştır.
i. Büyüme ve İstihdam
Grafik 1
GSYİH (y-y,%)
Yeni OVP
Eski OVP
9
7
5
3
1
-1
-3
-5
2013-2015 dönemini kapsayan raporda küresel
ekonomide devam eden sorunlara rağmen,
büyümeyi potansiyel seviyesine çıkarmak ve
istihdamı artırmak amaçlanırken, istihdamı artırmak
için istikrarlı büyüme ortamını sağlayacak
politikaların yanı sıra işgücünün niteliğini, işgücü
piyasasının esnekliğini ve işgücüne katılımı artıracak
politikalara ağırlık verileceğine değinilmiştir.
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
Raporda, Euro Bölgesi ülkeleri başta olmak üzere dış
ticaret ortaklarımızdaki talep yetersizliği göz önüne
alınarak 2013 yılı büyümesi %4.0 seviyesinde
tahmin edilmiştir. 2014 ve 2015 yıllarında ise
Kaynak: TCMB, Maliye Bakanlığı
büyümeye dış talebin katkısının sınırlı kalarak, esas
olarak yurtiçi talep kaynaklı olması öngörüsüyle, büyümenin bir miktar ivme kazanıp potansiyel seviyesine
yakınsayarak %5 seviyesinde gerçekleşmesi hedeflenmiştir. Programda, iç ve dış talep arasındaki dengenin
gözetilerek, büyümenin potansiyel hızında seyretmesi amacıyla para, maliye ve gelirler politikalarının
koordinasyonuna dikkat çekilmiştir. Ayrıca, reel olarak yıllık ortalamada, özel tüketim harcamalarının %4, özel
sabit sermaye oluşumunun ise %7 artması öngörülürken, özel kesim tasarruflarındaki artışla son yıllarda önemli
ölçüde düşen yurtiçi tasarrufların dönem boyunca artarak program sonunda %16.7 ulaşması beklenmektedir.
Bir başka deyişle yeni programda, özel tüketim ve yatırım harcamalarının büyümeye katkısının önemine dikkat
çekilmiştir.
Öte yandan, program döneminde tarımdışı istihdamda beklenen sınırlı gerilemenin etkisiyle toplam
istihdamdaki artışın 1.5 milyon kişi olacağı öngörülürken, dönem sonunda işgücüne katılım oranının %49.8,
istihdam oranının %45.5 olacağı tahmin edilmiştir. Böylece kriz sonrasında ciddi artışlar kaydeden işsizlik
oranının, geçmiş OVP öngörülerindeki çift haneli rakamların aksine 2013 yılında %8.7 seviyesine gerilemesi
beklenmektedir. İstihdamda planlanan artışın sağlanmasıyla, gelir artışı yoluyla tasarrufların artırılması
amaçlanırken, yurtiçi tasarrufların artırılması için ayrıca tüketimin gelirle dengeli bir büyüme sağlamasına
yönelik politikalar uygulanacağı belirtilmiştir. Ayrıca büyümenin sürdürülebilirliğini sağlamak ve yeni istihdam
olanakları sağlamak için ihracatı artıracak ve ithalata bağımlılığı azaltacak, özellikle Ar-Ge tabanlı yenilikçi
yatırımlara destek verileceğine de dikkat çekilmiştir.
ii. Kamu Maliyesi
Kamu harcamalarındaki etkinlik, eğitim sistemi, yargı sitemi, vergi sistemi, yerel yönetimler, bölgesel gelişme ve
sürdürülebilir kalkınma alanlarındaki yapısal dönüşümler ve geçtiğimiz hafta ilk adımı atılan kentsel dönüşüm
gerçekleştirilmesi programın temel öncelikleri arasında yer almaktadır.
Bu çerçevede, 2012 yılsonunda %1.7 olacağı tahmin edilen kamu kesimi açığının gayrisafi yurtiçi hasılaya
(GSYİH) oranının program sonunda %0.9’a gerilmesi beklenmektedir. Bütçede öngörülen olumlu performansın
kamu borç göstergelerinde de düzelmelere neden olacağı söylenebilmektedir. Bu kapsamda, 2011 yılında %39.2
düzeyinde gerçekleşen AB tanımlı genel yönetim nominal borç stokunun 2012 yılında %36.5, program sonunda
ise %31 seviyesine gerileyeceği öngörülmüştür.
Programda kamu harcama politikasında ödeneklerin etkin ve verimli şekilde kullanılmasına dikkat çekilirken,
kamu yatırımlarının etkinliğinin artırılarak, öncelikli olarak sosyal ihtiyaçları giderecek ve üretken faaliyetleri
destekleyici nitelikteki altyapıya yönlendirileceği belirtilmiştir. Ayrıca programda, eğitim, sağlık, teknolojik
araştırma, ulaştırma, içme suyu, adalet ile ilgili bilgi iletişim teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik altyapı
yatırımlarına öncelik verileceği yönündeki madde dikkat çekmektedir. Kamu gelir politikasında ise Ar-Ge
faaliyetlerinin desteklenerek yüksek katma değerli ürünler geliştirilmesi ve böylece ülke ekonomimizin
uluslararası düzeyde rekabet edilebilir bir seviyeye ulaşmasına yönelik vergi politikası uygulamalarının devam
edileceği vurgulanmıştır. Kamu borçlanmasının ise piyasa koşullarına bağlı olarak, ağırlıklı olarak TL cinsinden
sabit faizli enstrümanlarla yapılmasıyla döviz kuru ve faiz oranı riskinin azaltılacağına, ortalama vadenin
uzatılması ve Hazine’nin güçlü rezerv tutmasıyla ise likidite riskinin düşürüleceğine dikkat çekilmiştir.
iii. Ödemeler Dengesi
2012 yılında önemli ölçüde azalan iç talep ile daralan
ithalat ve altın ihracatının yanı sıra pazarların özellikle
Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya doğru başarılı bir şekilde
0
çeşitlendirilmesi ile güçlü performansını devam
ettiren ihracat cari işlemler açığının hızla bir
-2
toparlanma yaşamasında etkili olmuştur. Söz konusu
-2.2
-4
toparlanma ile açıklanan son OVP’de 2012 yılı cari
-4.6
işlemler açığının/GSYİH’ya oranı beklentisi %8.0’den
-6
-5.6
-6.1 -5.9
-6.4
%7.3’e
çekilmiştir.
OVP’nin
cari
işlemler
-6.5
-8
-6.9
-7.1
-7.3
açığının/GSYİH’ya oranına ilişkin beklentisi bizim 2012
-10
Cari İşlemler Açığı/GSYİH (%)
yılında bu oranın %7.3 olacağı yönündeki
-10.0
Yeni OVP
beklentimizle örtüşmektedir. OVP’nin cari işlemler
-12
Eski OVP
açığı öngörüleri cari işlemler açığının 2013-2015 yılları
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, Kalkınma Bakanlığı
arasında kademeli şekilde toparlanmaya devam
edeceğine işaret etmektedir. Cari işlemler açığı projeksiyonları büyüme projeksiyonları ile birlikte
değerlendirildiğinde ise, ekonominin bir önceki yıla göre sınırlı da olsa artan bir ivmede büyüdüğü bir ortamda
cari işlemler açığının kademeli de olsa daralması yapısal bir dönüşüme işaret etmektedir. Bu yılın başında
açıklanan ve özelikle ithalata dayalı üretim yapısını değiştirmeyi amaçlayan yatırım teşvik sistemi, ihracat
teşvikleri ve pazar çeşitliliğinin artırılması bu yönde atılan başlıca somut adımlar olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu politikaların önümüzdeki dönemde de devam ettirilmesinin yanı sıra tasarrufların artırılması yönündeki
politikaların da cari işlemler açığındaki toparlanmada etkili olması beklenmektedir. Cari işlemler açığı
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
Cari İşlemler Dengesi/GSYİH
2006
2005
Grafik 2
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
2
beklentileri üzerindeki en önemli risk unsuru ise petrol fiyatlarındaki oynaklıklar olarak ele alınabilir. OVP’de
petrol fiyatlarının 2013 yılı ve sonrasında 110 dolar/varil olması beklenmektedir.
iv. Enflasyon
Açıklanan 2013-2015 OVP öngörülerinde enflasyon
rakamlarına
ilişkin
güncellemeler
dikkat
10.4
çekmektedir. Görece yüksek revizyonların yapıldığı
9.7
10.1
10
9.4
enflasyon rakamları Kamu otoritesinin enflasyon
9
görünümü açısından bir önceki OVP’ye göre daha az
8
8.4
iyimser olduğunu göstermektedir. OVP’ye göre
7.4
7.7
7
2012 yıl sonu enflasyon beklentisi %5.2’den %7.4’e,
6.5
6.4
TÜFE (y-y,%)
2013 yıl sonu enflasyon beklentisi ise %5’den
6
5.3
5
5
Eski OVP
%5.3’e revize edilmiştir. OVP’nin 2012 yıl sonu
5
5.2
5.0
Yeni OVP
5.0
enflasyon beklentisi bizim yıl sonu için %7.2’ye
4
işaret eden enflasyon beklentimize paralel
görünmektedir. 2013 yılına ilişkin enflasyon
Kaynak: TCMB, Kalkınma Bakanlığı
beklentisi TCMB’nin %5 hedefinin bir miktar
üzerinde bir rakama işaret ederken açıklanan OVP beklentilerinin ardından yılın son Enflasyon Raporu daha
önemli hale gelmiştir. 2014 ve 2015 yılları için ise OVP’nin enflasyon beklentisi %5 ile TCMB’nin uzun vadeli
hedefi ile uyumlu bir tablo çizmiştir. OVP’de ayrıca fiyat istikrarının yanı sıra finansal istikrarı da gözeten
TCMB’nin önümüzdeki dönemde de farklı para politikası araçlarını bir arada kullanmaya devam edeceği
belirtilmiştir.
Grafik 3
2015
2014
2013
2012
2011
2010
2009
2007
2006
2005
2004
2008
TÜFE(y-y,%)
11
Sonuç olarak, 2013-2015 dönemini kapsayan OVP’de yurtiçi tasarruf oranına, kamu dengelerine ve cari işlemler
açığına ilişkin önemli vurgular yer alırken, bir takım makroekonomik tahminlerde bir önceki OVP’ye göre
revizyonlara gidilmiştir. 2012 ve 2013 yılları büyüme tahminleri aşağı çekilirken, cari işlemler açığının da daha
düşük gerçekleşeceği öngörülmüştür. Son yayımlanan OVP’de en dikkat çekici revizyon enflasyon oranında
karşımıza çıkmaktadır. 2012 yılında önceki OVP’de %5.3 gerçekleşeceği tahmin edilen enflasyon oranı tahmini
%%7.2’ye yükseltilmiştir. 2012 yılları için yapılan revizyonların Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü
olarak yaptığımız revizyonlarla paralellik gösterdiği görünmektedir. OVP dönemi için yapılan (2013-2015)
tahminler gerçekleşebilir olduğu görünürken, 2013 yılında büyümenin tahmin edilen %4’e yükselmesi
durumunda enflasyonun %5.3 seviyesine düşmesi sürecinde bir miktar dirençle karşılaşılması riski
bulunmaktadır.
Tablo 1: Orta Vadeli Program Hedefleri
2012
2013
Önceki
OVP
1,426
Son OVP
Reel GSYİH Büyümesi (y-y,%)
4.0
İşsizlik Oranı (%)
2014
Son OVP
1,435
Önceki
OVP
1,572
3.2
5.0
10.4
9.0
-
14.3
Mer. Yön. Bütçe Den./GSYİH (%)
-1.5
AB Tan. Gen. Yön. Nom. Borç
Stoku / GSYİH (%)
İhracat (milyar $)
2015
Son OVP
Son OVP
1,571
Önceki
OVP
1,733
1,740
1,933
4.0
5.0
5.0
5.0
10.2
8.9
9.9
-
15.0
-2.3
-1.4
-2.2
37.0
36.5
35.0
148.5
149.5
İthalat (milyar $)
248.7
Dış Ticaret Dengesi (milyar $)
-100.2
Cari İşlemler Dengesi (milyar $)
Cari İşlemler Dengesi/GSYİH (%)
TÜFE (y-y,%)
GSYİH (milyar TL)
Yurtiçi Tasarruf / GSYİH (%)
8.8
8.7
15.7
16.7
-1.0
-2.0
-1.8
35.0
32.0
33.0
31.0
165.7
158.0
185.1
172.3
187.1
239.5
272.5
253.0
295.9
272.2
291.2
-90.0
-106.8
-95.0
-110.8
-99.9
-104.1
-65.4
-58.7
-67.0
-60.7
-67.1
-63.6
-64.7
-8.0
-7.3
-7.5
-7.1
-7.0
-6.9
-6.5
5.2
7.4
5.0
5.3
5.0
5.0
5.0
Kaynak: Kalkınma Bakanlığı
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
3
Haftalık Veri Takvimi (15-19 Ekim 2012)
Tarih
15.10.2012
Ülke
Türkiye
Açıklanacak Veri
İşsizlik Oranı (Temmuz)
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi (Eylül)
16.10.2012
%8.4(açıklandı)
-1.572 mlyr TL
--
%0.9
%0.6
Türkiye
Tüketici Güven Endeksi (Ağustos)
91.1
--
Reel Kesim Güven Endeksi (Eylül)
103.1
--
%0.6
%0.4
%78.2
%78.3
15.6 milyar
--
-18.2
-15.0
1008.1
--
Yeni Başlayan konut inşaatları ( Eylül)
0.750 milyon
0.770 milyon
İnşaat İzinleri (Eylül)
0.801 milyon
0.810 milyon
%8.1
%8.1
-%0.1
%0.1
-1.9
0.0
4.82 milyon
4.75 milyon
9.7 milyar
10.5 milyar
%1.6
%1.6
-%4.9
--
TÜFE (Eylül, y-y)
Euro Bölgesi
Dış Ticaret Dengesi (Eurostat) (Ağustos)
Almanya
ZEW Endeksi (Ekim)
ABD
Haftalık Mortgage Verileri
İngiltere
İşsizlik Oranı ( Ağustos)
ABD
Öncül Göstergeler Endeksi (Eylül)
Philadelphia FED Endeksi (Ekim)
19.10.2012
%8.1
Perakende Satışlar (Eylül, a-a)
Kapasite Kullanım Oranı (Eylül)
18.10.2012
Beklenti
ABD
ABD
17.10.2012
Önceki
ABD
İkinci El Konut Satışları (Eylül)
Euro Bölgesi
Cari Açık (Ağustos)
Almanya
ÜFE (Eylül, y-y)
İtalya
Sanayi Siparişleri (Ağustos, y-y)
4
VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul
TÜRKİYE
Türkiye Büyüme Oranı
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (ç-ç, %)
Takvim Etkisinden Arın. GSYİH (y-y, %)
Reel GSYİH (y-y, %)
15
15.0
10
10.0
5
5.0
2.9
0.0
-5
-5.0
-10
-10.0
-15
-15.0
-20
-20.0
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
1999Ç1
1999Ç4
2000Ç3
2001Ç2
2002Ç1
2002Ç4
2003Ç3
2004Ç2
2005Ç1
2005Ç4
2006Ç3
2007Ç2
2008Ç1
2008Ç4
2009Ç3
2010Ç2
2011Ç1
2011Ç4
0
Kaynak:TÜİK
Kaynak:TÜİK
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
Sektör
Payları
(%)
(2012)
2011
II.
Çeyrek
2011
III.
Çeyrek
2011
IV.
Çeyrek
2012
I.
Çeyrek
2012
II.
Çeyrek
Tarım
5.7
6.5
4.9
5.8
5.4
3.5
Sanayi
26.0
9.3
9.5
5.3
2.8
3.4
İnşaat
5.8
13.1
10.3
7.0
2.7
0.4
Ticaret
13.4
13.7
10.6
3.2
0.7
1.2
Ulaş. ve Haber.
15.4
12.1
11.4
6.6
5.1
3.9
Mali Kur.
11.6
9.2
12.9
6.8
4.5
3.6
Konut Sah.
4.7
1.7
1.3
2.3
1.7
1.7
Eğitim
2.1
4.1
6.9
5.4
4.5
4.5
Sağ. İş. ve Sos. Hiz.
1.3
3.3
6.8
7.8
4.9
4.1
Vergi-Süb.
8.7
10.8
10.1
4.8
2.5
1.4
GSYİH
100
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
Sektörler
(Sabit Fiyatlarla)
Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)
30.0
20.0
Kaynak: TÜİK
10.0
0.0
-10.0
-20.0
Sanayi
Ticaret
2012-I
2012-II
2011-IV
2011-III
2011-I
2011-II
2010-III
İnşaat
2010-IV
2010-I
2010-II
2009-IV
2009-II
Tarım
2009-III
2009-I
-30.0
Ulaştırma
Kaynak:TÜİK
5
Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %)
Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)
Harcama Bileşenleri
(Sabit Fiyatlarla)
Sektör
Payları
(%)
2011
II.
Çey.
2011
III.
Çey.
2011
IV.
Çey.
2012
I.
Çey.
2012
II.
Çey.
Yer. Hanehalkı Tük. Har.
67.8
8.3
7.8
3.4
0.2
-0.5
Dev. Nihai Tük. Har.
10.0
9.0
10.3
-4.3
5.5
4.4
10.0
Gay. Safi Ser. Oluş.
25.8
29.0
15.0
1.3
1.5
-7.4
0.0
Kamu Sektörü
3.2
-0.2
0.3
-9.5
2.1
-4.0
Özel Sektör
22.6
35.1
18.2
3.9
1.4
-7.9
Mal ve Hiz. İhracatı
25.8
0.5
10.2
6.6
11.9
19.8
Mal ve Hiz. İthalatı
28.3
18.9
6.8
-5.1
-6.0
-3.6
9.1
8.4
5.0
3.3
2.9
50.0
40.0
30.0
20.0
-10.0
GSYİH
-20.0
-30.0
Sanayi Üretim Endeksi
Yatırım
İhracat
2012-II
2012-I
2011-IV
2011-III
2011-I
2011-II
2010-III
2010-IV
2010-I
Devlet
2010-II
2009-IV
2009-II
Tüketim
Kaynak: TÜİK
Kaynak:TÜİK
2009-III
2009-I
-40.0
İthalat
İmalat Sanayi Üretim Endeksi
Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)
Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış
Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)
3 Aylık Hareketli Ortalama (y-y, %)
30.0
6.0
30
20.0
4.0
20
2.0
10.0
10
0.0
0.0
0
-2.0
-10.0
-4.0
-10
Kaynak: TÜİK
May.07
Ağu.07
Kas.07
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
Ağu.12
Eki.11
Mar.12
Ara.10
May.11
Tem.10
Eyl.09
Şub.10
Nis.09
Kas.08
Haz.08
-30
Oca.08
-8.0
Ağu.07
-30.0
Mar.07
-20
Eki.06
-6.0
May.06
-20.0
Kaynak: TCMB
6
Sektörel Sanayi Üretim Endeksi
Ara Malı İmalatı (y-y, %)
Yıllık Değişim Oranı (%)
Sektörler
Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (y-y, %)
Sermaye Malı İmalati (y-y, %)
Ağu.12
Şub.12
Ağu.11
Şub.11
Ağu.10
Şub.10
Ağu.09
Şub.09
Ağu.08
Şub.08
Ağu.07
Şub.07
Ağu.06
Şub.06
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
0.00
-10.00
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
Kaynak:TÜİK
Ağustos Ayı
2011
2012
Petrol Ürünleri
7.6
0.5
Tekstil
-3.3
0.3
Gıda
2.4
-1.7
Kimyasal Madde
3.1
-1.9
Ana Metal Sanayi
0.3
10.7
Metalik Olm. Diğ. Mineral
3.6
-10.1
Taşıt Araçları
1.4
-22.4
Elektrikli Teçhizat
20.9
-11.8
Giyim
-1.5
-1.6
Kaynak: TÜİK
Sanayi Sipariş Endeksi
Sanayi Ciro Endeksi
Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü)
Kaynak:TÜİK
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
260.0
240.0
220.0
200.0
180.0
160.0
140.0
120.0
100.0
Aylık Sanayi Ciro Endeksi
Kaynak:TÜİK
Toplam Otomobil Üretimi
Toplam Otomobil Üretimi (Adet)
(12 aylık Har. Ort.)
Beyaz Eşya Üretimi
Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
2100000
1900000
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
1700000
1500000
1300000
1100000
Şub.01
Ağu.01
Şub.02
Ağu.02
Şub.03
Ağu.03
Şub.04
Ağu.04
Şub.05
Ağu.05
Şub.06
Ağu.06
Şub.07
Ağu.07
Şub.08
Ağu.08
Şub.09
Ağu.09
Şub.10
Ağu.10
Şub.11
Ağu.11
Şub.12
Ağu.12
900000
Kaynak: OSD, VakıfBank
700000
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
7
Kapasite Kullanım Oranı
Dayanıklı Tüketim Malları
Dayanıksız Tüketim Malları
Ara Malları
Yatırım Malları
Kapasite Kullanım Oranı (%)
85
95
80
74.0
75
85
70
75
65
65
60
55
55
45
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Toplam Sanayide Verimlilik
Verilen İnşaat Ruhsatları
Çalışan Kişi Başına (3 Aylık)
Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1000 m2)
Çalışılan Saat Başına (3 Aylık)
130
90,000.0
80,000.0
70,000.0
60,000.0
50,000.0
40,000.0
30,000.0
20,000.0
10,000.0
0.0
125
120
115
110
105
100
95
90
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
Kaynak:Hazine Müsteşarlığı
PMI Endeksi
60.00
PMI Imalat Endeksi
55.00
50.00
45.00
52.2
40.00
35.00
30.00
Kaynak:Reuters
8
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
ÜFE
TÜFE (y-y, %)
ÜFE (y-y, %)
Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)
25.0
14
12
10
8
6
4
2
0
20.0
9.18
15.0
6.67
10.0
4.03
5.0
Kaynak: TCMB
-5.0
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
Mar.04
Eyl.04
Mar.05
Eyl.05
Mar.06
Eyl.06
Mar.07
Eyl.07
Mar.08
Eyl.08
Mar.09
Eyl.09
Mar.10
Eyl.10
Mar.11
Eyl.11
Mar.12
Eyl.12
0.0
Kaynak: TCMB
TÜFE Harcama Grupları (Katkı, Puan)
Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %)
Yıllık
Eğitim
Aylık
Ev Eşyası
Gıda
35
Enerji
Tüfe
30
25
Ulaştırma
20
Konut
15
Lokanta ve Oteller
10
Giyim ve ayakkabı
5
-1
0
1
2
Mar.08
Haz.08
Eyl.08
Ara.08
Mar.09
Haz.09
Eyl.09
Ara.09
Mar.10
Haz.10
Eyl.10
Ara.10
Mar.11
Haz.11
Eyl.11
Ara.11
Mar.12
Haz.12
Eyl.12
0
Gıda ve Alkolsüz İçecekler
3
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
ÜFE Alt Sektörler (y-y, %)
Tarım
Sanayi
Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi
BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi
İmalat Sanayi
UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)
Kaynak:TCMB
Eyl.12
Şub.12
Ara.10
Tem.11
Eki.09
May.10
Mar.09
Ağu.08
Haz.07
Oca.08
Nis.06
Kas.06
2300
2100
1900
1700
1500
1300
1100
900
700
500
Eyl.05
260
240
220
200
180
160
140
120
100
Şub.05
May.06
Eyl.06
Oca.07
May.07
Eyl.07
Oca.08
May.08
Eyl.08
Oca.09
May.09
Eyl.09
Oca.10
May.10
Eyl.10
Oca.11
May.11
Eyl.11
Oca.12
May.12
Eyl.12
35.0
30.0
25.0
20.0
15.0
10.0
5.0
0.0
-5.0
-10.0
Kaynak: Bloomberg
9
İTO Enflasyon Göstergeleri
Türk- İş Mutfak Enflasyonu
İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi (y-y,%)
Türk-İş Gıda Enflasyonu ( a-a, %)
İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi (y-y,%)
8
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
-10
6
4
2
0
-2
-4
Kaynak:İTO
Kaynak: Türk-İş
Enflasyon Beklentileri
Tük. Güven Endeksi-Fiyat Beklentileri
12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)
9.5
9
8.5
8
7.5
7
6.5
6
5.5
5
Kaynak: TCMB
Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
100
90
80
70
60
69.5
50
40
Kaynak: TCMB
10
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
İşsizlik Oranı
İşgücü Durumu
Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%)
İşgücü Arzı
İşsizlik Oranı (%)
Kaynak: TÜİK
Mar.12
Tem.12
Kas.11
Tem.11
Kas.10
Mar.11
Tem.10
Mar.10
Kas.09
Tem.09
Mar.09
Oca.12
Tem.12
Oca.11
Tem.11
Tem.10
Oca.10
Oca.09
Tem.09
Oca.08
Tem.08
Tem.07
Oca.07
Oca.06
Tem.06
Kaynak: TÜİK
İşgücüne Katılım Oranı
İstihdam Oranı
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
53.0
51.0
49.0
47.0
45.0
43.0
41.0
39.0
37.0
35.0
Tarım
Sanayi
İnşaat
Hizmetler (Sağ Eksen)
30.0
54.0
25.0
52.0
20.0
50.0
15.0
48.0
10.0
46.0
5.0
44.0
0.0
42.0
Tem.08
Eki.08
Oca.09
Nis.09
Tem.09
Eki.09
Oca.10
Nis.10
Tem.10
Eki.10
Oca.11
Nis.11
Tem.11
Eki.11
Oca.12
Nis.12
Tem.12
İşgücüne Katılma Oranı
Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı
Kaynak: TÜİK
Kaynak: TÜİK
İşkur İstatistikleri
Sanayi İstihdam Endeksi (2005=100)
İş Arayanların Sayısı
200,000
180,000
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
Sanayi İstihdam Endeksi
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2012-I
2011-III
2011-I
2010-I
2010-III
2009-I
2009-III
2008-III
2008-I
2007-III
2007-I
2006-I
2005-III
2005-I
Şub.08
May.08
Ağu.08
Kas.08
Şub.09
May.09
Ağu.09
Kas.09
Şub.10
May.10
Ağu.10
Kas.10
Şub.11
May.11
Ağu.11
Kas.11
Şub.12
May.12
Ağu.12
112
110
108
106
104
102
100
98
96
94
92
2006-III
Tem.05
8.4
Kas.08
9.1
İstihdam Edilenler
29,000
28,000
27,000
26,000
25,000
24,000
23,000
22,000
21,000
20,000
19,000
Tem.08
17.0
16.0
15.0
14.0
13.0
12.0
11.0
10.0
9.0
8.0
11
Reel Brüt Ücret - Maaş Endeksleri
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı
Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)
Sanayi Sektörü Reel Brüt Ücret - Maaş
Endeksleri
5,000
4,500
4,000
3,500
3,000
2,500
2,000
1,500
1,000
125.0
Kaynak: TCMB
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
120.0
115.0
110.0
105.0
100.0
2012-I
2011-III
2011-I
2010-I
2010-III
2009-I
2009-III
2008-I
2008-III
2007-I
2007-III
2006-III
2006-I
2005-I
2005-III
95.0
12
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
İthalat-İhracat
Dış Ticaret Dengesi
İhracat (milyon dolar)
Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)
İthalat (milyon dolar)
25000
0
20000
-2000
15000
-4000
-6000
10000
-8000
5000
-10000
0
-12000
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
İhracat
İthalat
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
Ara Malları (y-y, %)
Sermaye Malları (y-y, %)
Tüketim Malları (y-y, %)
140
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
140
120
100
80
60
40
20
0
-20
-40
-60
Kaynak: TCMB
Kaynak: TCMB
Cari İşlemler Dengesi
6000
-4000
-14000
-24000
-34000
-44000
-54000
-64000
-74000
-84000
Sermaye ve Finans Hesabı
3000
1000
-1000
-3000
-5000
-7000
-9000
-11000
Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar)
Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen)
Kaynak: TCMB
50000
40000
30000
20000
10000
0
-10000
-20000
Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar)
Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar)
Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar)
Kaynak: TCMB
13
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni
Tüketim Harcamaları
Tüketici Güven Endeksi
115
Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)
105
95
85
75
65
Kaynak: TCMB
Reel Hanehalkı Tüketimi (y-y, %)
130
120
110
100
90
80
70
60
50
40
20
15
10
5
0
-5
-10
-15
Kaynak: TCMB
CNBC-e Güven Endeksleri
Krediler
CNBC-e Tüketici Güven Endeksi
Krediler (y-y, %)
CNBC-e Tüketim Endeksi
80.00
250.0
70.00
200.0
60.00
50.00
150.0
40.00
100.0
30.00
20.00
50.0
10.00
0.0
0.00
Kaynak: BDDK
Kaynak: CNBC-e
Bireysel ve Ticari Krediler
Bireysel Krediler (y-y, %)
Ticari Krediler (y-y, %)
155.00
135.00
115.00
95.00
75.00
55.00
35.00
15.00
-5.00
Kaynak: BDDK
14
KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ
Bütçe Dengesi
Bütçe Gelirleri ve Harcamaları
Bütçe Gelirleri (12 aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Dengesi (12 Aylık toplam-milyar TL)
Bütçe Harcamaları (12 aylık toplam-milyar TL)
0.00
400
-10.00
350
-20.00
300
-30.00
250
-40.00
-50.00
200
-60.00
150
Kaynak:TCMB
Kaynak:TCMB
Vergi Gelirleri
Faiz Dışı Denge
Vergi Gelirleri (Nominal y-y, %)
Vergi Gelirleri (Reel y-y, %)
65.00
Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)
57
45.00
47
25.00
37
27
5.00
17
-15.00
7
-35.00
-3
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Borç Stoku
İç ve Dış Borç Stoku
Toplam Borç Stoku (milyar TL)
550.0
500.0
400.0
İç Borç Stoku (milyar TL)
Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)
160.0
140.0
350.0
450.0
400.0
350.0
300.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
120.0
300.0
100.0
250.0
80.0
200.0
60.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
15
Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku
Türkiye’nin Dış Borç Stoku Profili
Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)
TCMB (milyar dolar-sol eksen)
Kamu Sektörü (milyar dolar)
Özel Sektör (milyar dolar)
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
30
250.0
25
200.0
20
150.0
15
100.0
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2011
2010
2009
2008
2007
2006
0.0
2005
0
2004
50.0
2003
5
2002
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
10
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
TCMB Faiz Oranı
Reel ve Nominal Faiz
Borç Alma Faiz Oranı (%)
Reel Faiz
Borç Verme Faiz Oranı (%)
Nominal Faiz
35
30
25
25
20
20
15
15
10
10
5
Oca.04
May.04
Eyl.04
Oca.05
May.05
Eyl.05
Oca.06
May.06
Eyl.06
Oca.07
May.07
Eyl.07
Oca.08
May.08
Eyl.08
Oca.09
May.09
Eyl.09
Oca.10
May.10
Eyl.10
Oca.11
May.11
Eyl.11
Oca.12
May.12
Eyl.12
Eylül 12
Şubat 12
Temmuz 11
Aralık 10
Ekim 09
Mayıs 10
Mart 09
Ağustos 08
Ocak 08
Haziran 07
Kasım 06
Ekim 05
Mayıs 06
Mart 05
-5
Ocak 2004
0
0
Ağustos 04
5
Kaynak:TCMB, VakıfBank
Kaynak:TCMB
Para Arzı
M2 (bin TL)
M3 (bin TL)
M1 (bin TL-sağ eksen)
900000000
170000000
150000000
700000000
130000000
500000000
110000000
90000000
300000000
70000000
Eyl.12
Eyl.11
Mar.12
Mar.11
Eyl.10
Mar.10
Eyl.09
Eyl.08
Mar.09
Mar.08
Eyl.07
Mar.07
Eyl.06
50000000
Mar.06
100000000
Kaynak:TCMB
16
Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon (y-y,%)
Cari Denge/GSYİH*
(%)
Merkez
Bankası Faiz
Oranı (%)
Tüketici
Güven
Endeksi
ABD
2.1
1.7
-3.14
0.25
70.3
Euro Bölgesi
-0.4
2.6
0.31
0.75
-25.90
Almanya
1
2.10
5.74
0.75
90
2.20
-2.23
0.75
-27.80
Fransa
0.30
İtalya
-0.90
3.40
-3.19
0.75
86.20
Macaristan
-1.30
6.60
1.09**
6.50
-49.50
Portekiz
-3.30
2.90
-9.98**
0.75
-56.00
İspanya
-1.30
3.40
-4.60**
0.75
-36.80
Yunanistan
-5.50
0.30
-9.98**
0.75
-75.60
İngiltere
-0.50
2.50
-1.92
0.50
-28.00
Japonya
3.20
-0.40
2.05
0.10
40.10
Çin
7.60
1.90
5.15**
6.00
99.40
6.60
5.47
8.25
8.00
Rusya
4.00
Hindistan
5.50
10.31
-3.27**
Brezilya
0.49
5.28
-2.11
7.50
113.20
G.Afrika
3.00
5.00
-2.82**
5.00
-1.00
-6.35**
5.75
91.10
Türkiye
2.90
9.19
*Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2011 verileridir.
**2010 Verileri Kaynak: Bloomberg
Beklentiler
2012-IMF Beklentisi
(Temmuz 2012)
Reel Büyüme
(y-y,%)
Enflasyon
(y-y,%)
Cari Denge /GSYH
(%)
İşsizlik Oranı
(%)
Borç St./GSYH
(%)
Gelişmiş Ülkeler
Gelişmekte Olan Ülkeler
Tüm dünya
ABD
Euro Bölgesi
Almanya
Fransa
İtalya
Macaristan
Portekiz
İspanya
Yunanistan
İngiltere
Japonya
Çin
Rusya
Hindistan
Brezilya
G.Afrika
TÜRKİYE
1.4
5.6
3.5
2.0
-0.3
1.0
0.3
-1.9
0.0
-3.3
-1.5
-4.7
0.2
2.4
8.0
4.0
6.1
2.5
2.6
2.3
2.0
6.3
3.98
1.89
1.86
1.91
1.95
1.82
5.00
2.65
1.69
0.80
2.00
0.15
3.50
6.20
8.55
4.96
5.50
8.56
-0.35
1.66
--3.27
0.75
5.18
-1.93
-2.22
3.26
-4.16
-2.14
-7.39
-1.73
2.17
2.27
4.77
-3.23
-3.22
-4.82
-8.78
7.92
--8.16
10.87
5.58
9.93
9.50
11.50
14.43
24.20
19.37
8.26
4.50
4.00
6.00
-6.00
23.81
10.33
107.85
33.64
-106.60
89.96
78.87
89.02
123.36
76.25
112.40
79.04
153.24
88.37
235.83
22.03
8.37
67.57
65.10
39.38
36.04
17
Türkiye Makro Ekonomik Görünüm
2010
2011
En Son Yayımlanan
2012
Yılsonu
Beklentimiz
Reel Ekonomi
GSYİH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL)
1 098 799
1 294 893
349 630
(2012, 2Ç)
--
GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, y-y%)
9.2
8.5
2.9
(2012, 2Ç)
3.1
Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)
13.1
8.9
-1.5
(Ağustos 2012)
--
Kapasite Kullanım Oranı (%)
72.6
75.4
74.0
(Eylül 2012)
--
İşsizlik Oranı (%)
11.9
9.8
8.4
(Temmuz 2012)
8.7
Fiyat Gelişmeleri
TÜFE (y-y. %)
6.40
10.45
9.18
(Eylül 2012)
7.2
ÜFE (y-y. %)
8.87
13.33
4.03
(Eylül 2012)
--
Parasal Göstergeler (Milyon TL)
M1
133,885
148,455
159,530
(28.09.2012)
--
M2
587,815
665,642
704,565
(28.09.2012)
--
M3
616,201
700,491
746,828
(28.09.2012)
--
Emisyon
44,368
49,347
54,764
(28.09.2012)
--
TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $)
80,696
78,330
94,914
(05.10.2012)
--
Faiz Oranları
TCMB O/N (Borç Alma)
1.50
5.0
5.0
(12.10.2012)
--
TRLIBOR O/N
6.54
10.89
5.47
(12.10.2012)
--
Ödemeler Dengesi (Milyon $)
Cari İşlemler Açığı
47,101
77,089
1,181
(Ağustos 2012)
58,000
İthalat
185,544
240,834
18,736
(Ağustos 2012)
İhracat
113,883
134,971
12,874
(Ağustos 2012)
---
Dış Ticaret Açığı
71,661
105,858
5,862
(Ağustos 2012)
89,000
Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)
Merkezi Yön. İç Borç Stoku
352.8
368.8
384.9
(Ağustos 2012)
--
Merkezi Yön. Dış Borç Stoku
120.5
149.5
143.2
(Ağustos 2012)
--
Kamu Net Borç Stoku
317.6
290.5
289.9
(2012 I. Çeyrek)
--
Kamu Ekonomisi (Milyon TL)
2010 Ağustos
2011 Ağustos
Bütçe Gelirleri
26,251
32,256
30,250
(Ağustos 2012)
--
Bütçe Giderleri
23,163
29,495
31,822
(Ağustos 2012)
--
Bütçe Dengesi
3,088
2,761
-1,572
(Ağustos 2012)
--
Faiz Dışı Denge
6,192
8,443
4,217
(Ağustos 2012)
--
18
Vakıfbank Ek
V
konomik Araştırmalar ek
konomik.arastirm
malar@vakifbank
k.com.tr
Cem Eroğğlu Kıdemli Eko
onomist cem.eroglu@va
akifbank.com.tr
0212‐398 18 98 Nazan Kılıç Ekonomist [email protected]
Ümit Ünssal Ekonomist [email protected]
0212‐398 18 99 Emine Özzgü Özen Ekonomist emineozgu.ozen
[email protected]
m.tr 0212‐398 18 90 oğan Eriş Naime Do
Araştırmacı [email protected] 0212‐398 18 92 Fatma Özzlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kan
[email protected]
Sinem Ullusoy Araştırmacı [email protected] 0212‐398 19 02 0212‐398 18 91 0212‐398 19 05 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. ttarafından güvennilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilggiler kullanılarak h
hazırlanmıştır. Vakıflar Bankası TT.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluuğu hakkında herrhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve için
ndeki bilgilerin Türkiye V
kullanılm
ması nedeniyle do
oğrudan veya dolaylı olarak oluşaacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmem ektedir. Bu rapo
or sadece bilgi vermek aamacıyla hazırlanmış olup, hiçbir kkonuda yatırım önnerisi olarak yoru
umlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar r Bankası T.A.O. b
bu raporda yer alan bilgilerde daha önced
den bilgilendirme
e yapmaksızın kıs men veya tamam
men değişiklik yap
pma hakkına sahi ptir. Vakkıfbank Ekonom
mik Araştırmalarr