Türkiye Kümür şletmelerine bağlı Ereğli Kümür şletmeleri (EK )

Hakkımızda
Türkiye Taşkümürü Kurumu (TTK), Türkiye Kümür İşletmelerine bağlı Ereğli Kümür İşletmeleri (EKİ)
Müessesinin, 19 Ekim 1983 tarihinde ayrı bir genel müdürlüğe dünüştürülmesiyle kuruldu. Ancak,
Zonguldak havzasında 1848 yılında başladığı kabul edilen taşkümürü madenciliğinin mirasını
üstlendiği için 1848 yılında kurulduğu kabul edilir ve amblemlerinde bu yıl kullanılır. 233 sayılı Kanun
Hükmünde Kararname hükümlerine tabi bir kamu iktisadi teşebbüsüdür. 11.12.1984 tarihli Resmi
Gazetede yayımlanan Ana Statüsünde Kuruluş amacı şüyle belirtilmiştir:
"Devletin genel sanayi ve enerji politikasına uygun olarak, taşkümürü rezervlerini en iyi şekilde
değerlendirerek ve ülkenin taşkümürü ihtiyacını karşılayarak yurt ekonomisine katkıda bulunmak."
Ana Statüsünde yer alan faaliyet konuları arasında; "11 Haziran 1937 tarihli ve 3241 sayılı Ereğli
Þirketinden alınan liman (Zonguldak), demiryolu ve madenlerle Kozlu ve Kilimli
demiryollarının işletilmesi ve havzadaki deniz işlerinin tekel altına alınması ve 30 mayıs 1940 tarih
ve 3867 sayılı Ereğli Kümür Havzasındaki Ocakların Devletçe İşletilmesi Hakkındaki yasayla
Etibank'a ve Ereğli Kümürleri İşletmesine verilmiş ve devredilmiş bulunan, 6974 sayılı yasa ile de
TKİ Kurumuna intikal eden taşkümürü madenlerini, sınai tesisleri, liman ve demiryollarını ve
konulmuş olan tekeli ve Ereğli Limanı ile Ereğli, Armutçuk demiryolunu işletmek." de bulunmaktadır.
Ana Statüsünde 2001 yılında yapılan bir değişiklik ile Zonguldak Havzasındaki diğer madenleri de
işletme veya işlettirme yetkisi de verilmiştir. Merkezi Zonguldak'tadır. Son yıllarda 2-2,5 milyon ton
düzeyinde seyreden taşkümürü üretimini 5 müessesesi bünyesinde sürdürmektedir. Müesseselerin
dürdü (Armutçuk, Kozlu, Karadon ve Üzülmez) Zonguldak ili, biri (Amasra ) ise Bartın ili sınırları
içindedir. Zonguldak Havzası kümürlerinin kalorifik değeri 6200-7250 kcal/kg arasında değişmektedir
ve -1200 kotuna kadar hesaplanan rezervi yaklaşık 1,3 milyar tondur. Zonguldak Havzası
taşkümürlerinin 19 uncu yüzyıl ortalarından itibaren Osmanlı-Türk toplumunun ekonomik, endüstriyel
ve toplumsal gelişiminde ünemli payı olmuştur. Örneğin; bugünkü İstiklal Caddesinin (İstanbul),
Dolmabahçe'den iletilen havagazı ile 1856 yılından itibaren aydınlatılmasında, 1914 yılından itibaren
Silahtarağa Termik Santral ihtiyacının karşılanmasında, donanmada, tophanede, gemi ve trenlerde,
demir-çelik, dokuma, çimento, şeker, çay vb. fabrikalarında, Ankara ve İstanbul'daki havagazı
fabrikalarında Zonguldak havzası kümürleri kullanılmış; İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illerinin elektrik
gereksinmesi uzun süre EKİ bünyesinde 1948 yılında kurulan Çatalağzı (A) Termik Santralından
karşılanmıştır. Bugün de Batı Karadeniz Bülge ekonomisinde çok ünemli bir paya sahip olan TTK,
2x150 MW kurulu güce sahip olan Çatalağzı (B) Termik Santralının kümür gereksinmesinin
tamamını karşılamakta ve ülkemizin ilk iki entegre demir-çelik fabrikası olan Kardemir ve Erdemir'in
koklaşabilir taşkümürü gereksinmesinin karşılanmasında ünemli bir güvence oluşturmaktadır. 1980'li
yılların ilk yarısına kadar taşkümürü, ülkenin en ünemli birincil enerji kaynağı idi ve maliyet
kaygısından uzak, ne pahasına olursa olsun üretilmesi gerekiyordu. Bu nedenle EKİ her türlü
gereksinmesini kendisinin karşılayacağı biçimde, eklektik ve dağınık biçimde büyümüş; aynı ürgüt
yapısı altında, kümür madenciliği ile birlikte çeşitli atülyeler, laboratuarlar, kok fabrikası, liman,
tersane, maden makineleri fabrikası, oksijen-asetilen üretim tesisi, taş ocağı, geçici depolama vb
işletmeciliği; personel ve malzeme taşımacılığı gibi lojistik hizmet işletmeciliği; karayolu ve demiryolu
yapım ve bakımı lojman, okul, hastane, itfaiye, işçi yurdu, sinema, lokal, fırın, kantin ve plaj gibi
sosyal tesis işletmeciliği ve yüzlerle ifade edilen taşıt aracı ve iş makinesi ile Ereğli'den Azdavay'a
kadar uzanan benzeri gürülemeyecek büyüklükte bir işletme olmuş ve işçi sayısı 40 bini aşmıştır.
1980 yılından sonra başlayan süreçte, alternatif enerji kaynaklarının artması, kümürün açık
ocaklarda daha düşük maliyetle üretilmesi, petrol fiyatlarının düşmesi ve uluslar arası ticaretin
serbestleşmesi gibi nedenlerle, fazla mekanize olmamış birçok derin maden işletmesi gibi,TTK'nın
da rekabet gücü azalmıştır. Bu dünemde, bir çok KİT'te olduğu gibi, TTK'da da, dünyadaki hızlı
gelişmelere uyum sağlayabilecek adımların zamanında atılamaması, Kurumun rekabet şansının
iyice azalmasına yol açmıştır. Kurumda 1990'lı yıllarda başlatılan ve 2000 yılında ivme kazanan
yeniden yapılanma çalışmaları ile umut verici sonuçlar alınmaktadır. Her geçen gün, madencilik
dışındaki faaliyetlerini tasfiye etmekte, işgücünü rasyonelleştirmekte ve verimliliğini attırmaktadır. Bu
nedenlerle TTK çalışanları her geçen gün geleceğe daha güvenle bakabilmektedir.