5411 sayılı Bankacılık Kanununun 1-5, 15

5411 sayılı Bankacılık Kanununun 1‐5, 15‐
19, 21‐33, 36‐57, 60‐64, 77‐78. Maddeleri
Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel Hükümler‐Amaç
 Kanunun amacı, finansal piyasalarda güven ve istikrarın
sağlanmasına, kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasına,
tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerinin korunmasına
ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kapsam‐Tanım ve Kısaltmalar

Türkiye'de kurulu mevduat bankaları, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları, yurt dışında kurulu bu nitelikteki
kuruluşların Türkiye'deki şubeleri, finansal holding şirketleri, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği,
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve bunların faaliyetleri bu Kanun hükümlerine
tâbidir.

İlişkili Bakan: Başbakan veya görevlendireceği Devlet Bakanını, 
Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu, 
Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu, 
Başkan: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanını, 
Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketini, 
Fon: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunu, 
Fon Kurulu: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulunu, 
Fon Başkanı: Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu Kurulu Başkanını, 
Kredi kuruluşu: Mevduat bankalarını ve katılım bankalarını, 
Kuruluş birlikleri: Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliğini
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2
Tanımlar ve Kısaltmalar 2
• Banka: Mevduat bankaları ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,
• Mevduat bankası: Bu Kanuna göre kendi nam ve hesabına mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas
olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye'deki
şubelerini,
• Katılım bankası: Bu Kanuna göre özel cari ve katılma hesapları yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak
esas olmak üzere faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye'deki
şubelerini,
• Kalkınma ve yatırım bankası: Bu Kanuna göre mevduat veya katılım fonu kabul etme dışında; kredi
kullandırmak esas olmak üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla kendilerine verilen görevleri yerine
getiren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki kuruluşların Türkiye'deki şubelerini,
• Finansal holding şirketi: İçlerinden en az bir tanesi bir kredi kuruluşu olmak şartıyla bağlı ortaklıklarının tümü
veya çoğunluğu kredi kuruluşu veya finansal kuruluş olan şirketi,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
3
Tanımlar ve Kısaltmalar 3
•Şube: Elektronik işlem cihazlarından ibaret birimler hariç olmak üzere, bankaların bağımlı bir parçasını oluşturan ve bu kuruluşların faaliyetlerinin
tamamını veya bir kısmını kendi başına yapan, sabit ya da seyyar bürolar gibi her türlü işyerini,
•Merkez şube: Yurt dışında kurulu bir bankanın Türkiye'de açtığı şubeyi, birden fazla şubenin olması hâlinde ise Kuruma bildirilecek ve Kurulca
onaylanacak şubeyi,
•Fon bankası: Mülga 3182 sayılı Bankalar Kanunu, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 4389 sayılı Bankalar Kanunu ve bu Kanun uyarınca temettü
hariç ortaklık hakları ile yönetimi ve denetimi Fona intikal eden bankalar ile Fonun çoğunluk hissesine sahip olduğu bankaları,
•Finansal kuruluş: Kredi kuruluşları dışında kalan ve sigortacılık, bireysel emeklilik veya sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak veya bu Kanunda
yer alan faaliyet konularından en az birini yürütmek üzere kurulan kuruluşlar ile kalkınma ve yatırım bankaları ve finansal holding şirketlerini,
•Kontrol: Bir tüzel kişinin; sermayesinin, asgarî yüzde ellibirine sahip olma şartı aranmaksızın, çoğunluğuna doğrudan veya dolaylı olarak sahip
olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla yapılan anlaşmalara
istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin karara esas
çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde bulundurulmasını,
•Ana ortaklık: Kontrolündeki ortaklıklar ile Kurul tarafından belirlenen usûl ve esaslarla tanımlanan ortaklıkların finansal tablolarını kendi nezdinde
konsolide eden banka veya finansal holding şirketini,
•Bağlı ortaklık: Ana ortaklığın kontrolü altında faaliyet gösteren ortaklıkları,
•Nitelikli pay: Bir ortaklığın sermayesinin veya oy haklarının doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazlasını teşkil eden paylar ile bu
oranın altında olsa dahi yönetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren payları,
•Hâkim ortak: Bir ortaklığı doğrudan ya da dolaylı olarak, tek başına veya birlikte kontrol eden gerçek veya tüzel kişiyi,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
4
Tanımlar ve Kısaltmalar 4
•Mevduat: Yazılı ya da sözlü olarak veya herhangi bir şekilde halka duyurulmak suretiyle ivazsız veya bir ivaz karşılığında, istendiğinde
ya da belli bir vadede geri ödenmek üzere kabul edilen parayı,
•Tasarruf mevduatı: Mevduat bankaları nezdinde açtırılan, gerçek kişilere ait ve münhasıran çek keşide edilmesi dışında ticari işlemlere
konu olmayan mevduat hesaplarını,
•Özel cari hesap: Katılım bankalarında açılabilen ve istenildiğinde kısmen veya tamamen her an geri çekilebilme özelliği taşıyan ve
karşılığında hesap sahibine herhangi bir getiri ödenmeyen fonların oluşturduğu hesapları,
•Katılma hesabı: Katılım bankalarına yatırılan fonların bu kurumlarca kullandırılmasından doğacak kâr veya zarara katılma sonucunu
veren, karşılığında hesap sahibine önceden belirlenmiş herhangi bir getiri ödenmeyen ve anaparanın aynen geri ödenmesi garanti
edilmeyen fonların oluşturduğu hesapları,
•Katılım fonu: Katılım bankaları nezdinde açtırılan gerçek ve tüzel kişilere ait özel cari hesap ve katılma hesaplarında yer alan parayı,
Destek hizmeti kuruluşu: Bankaların, mevduat veya katılım fonu kabulü, nakdî, gayrinakdî her cins ve surette kredi verme ve bu
Kanunun uygulamasında kredi olarak sayılan işlemler dışında kalan faaliyetlerini banka adına gerçekleştiren; ya da reklamının
yapılması hariç olmak üzere mevduat veya katılım fonu kabulü dışındaki faaliyetlerinden herhangi birinin pazarlanması da dâhil
gerçekleştirilmesinde bankaya yardımcı nitelikte hizmet veren kuruluşları, Kıyı bankacılığı: Bankacılık faaliyetleri, kurulu bulunulan
ülke harici ile sınırlı tutulan veya ülke genelinde uygulanan ekonomik ve malî mevzuata tâbi olmayan ya da kurulu bulunulan ülkede
yerleşik olanlardan mevduat ve fon kabulünün yasaklandığı bankacılığı, İfade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Faaliyet Konuları








a) Mevduat kabulü. (Katılım Bankaları ile Kalkınma ve Yatırım Bankaları Gerçekleştiremez)
b) Katılım fonu kabulü. (Mevduat Bankaları ile Kalkınma ve Yatırım Bankaları Gerçekleştiremez)
c) Nakdî, gayrinakdî her cins ve surette kredi verme işlemleri. d) Nakdî ve kaydî ödeme ve fon transferi işlemleri, muhabir bankacılık veya çek hesaplarının kullanılması dahil her türlü ödeme ve tahsilat işlemleri. e) Çek ve diğer kambiyo senetlerinin iştirası işlemleri. f) Saklama hizmetleri. g) Kredi kartları, banka kartları ve seyahat çekleri gibi ödeme vasıtalarının ihracı ve bunlarla ilgili faaliyetlerin yürütülmesi işlemleri. …..21 Kalem.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dolaylı Pay Sahipliği
 Kanunun uygulanmasında, gerçek kişilere ait dolaylı pay
sahipliğinin belirlenmesinde, bir gerçek kişi ile eş ve
çocuklarına ve bunların sınırsız sorumlulukla katıldıkları
ortaklıklara veya bu kişi veya ortaklıkların ayrı ayrı veya
birlikte kontrol ettikleri ortaklıklara ait paylar birlikte dikkate
alınır. Tüzel kişilere ait dolaylı pay sahipliğinin
belirlenmesinde, bunlara ait paylar ile bunların kontrol
ettikleri ortaklıklara ait paylar birlikte hesaplanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bağımsız Denetim, Değerleme ve Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirmesi
 Bankaların bağımsız denetim faaliyetleri ile Kurul tarafından
zorunlu tutulması halinde, bankaların varlıklarının, hak ve
yükümlülüklerinin ya da kredi müşterilerinden alınacak
teminatların değerlemesi ve kendilerinin ya da kredi
müşterilerinin derecelendirilmesi faaliyetlerini
gerçekleştirecek olan kuruluşların yetkilendirilmesine,
yetkilerinin geçici veya sürekli olarak kaldırılmasına Kurulca
karar verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ana Sözleşmeye İlişkin Hükümler
 Ana Sözleşmeye İlişkin Hükümler burada 3 başlıkta ele alınacak..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ana Sözleşme Değişiklikleri
 Bankaların ana sözleşme değişikliklerinde Kurumun uygun görüşü aranır.
Kurumca uygun görülmeyen değişiklikler genel kurulda karara
bağlanamaz. Kurumun uygun görüşü alınmaksızın yapılan ana sözleşme
değişiklikleri Ticaret Siciline tescil edilemez. Ana sözleşme değişikliği
için bu Kanun ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen izin, onay veya olumlu
görüş başvuruları, yetkili mercilerce onbeş iş günü içinde cevaplandırılır.
 Bankalar ana sözleşmelerini güncel olarak internet sayfalarında yayınlar.
Ana sözleşmelerin güncelleştirilmesi, değişikliklerin gerçekleştiği tarihten
itibaren on iş günü içerisinde yapılmak zorundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sermaye Arttırımları
 Sermaye artırımlarının, her türlü muvazaadan âri olarak, ilgili mevzuatla
ilâve edilmesine izin verilen kaynaklar hariç, iç kaynaklara
başvurulmadan nakden ödenmesi şarttır. Sermaye artırımının Ticaret
Siciline tescil edilmesinde Kurumun uygun görüşü aranır.
 Sermayenin mevzuata aykırı olarak artırıldığı tespit edilen kısmı,
özkaynak hesabında dikkate alınmaz.
 Madde kapsamında sermaye artırımına ilişkin usûl ve esaslar Kurulca
belirlenecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Pay Edinim ve Devirleri

Bir kişinin, bir bankada doğrudan veya dolaylı pay sahipliği yoluyla sermayenin yüzde onunu ve daha fazlasını temsil eden
payları edinmesi veya bir ortağa ait doğrudan veya dolaylı payların sermayenin yüzde on, yüzde yirmi, yüzde otuzüç veya yüzde
ellisini aşması sonucunu veren pay edinimleri ile bir ortağa ait payların, bu oranların altına düşmesi sonucunu veren pay devirleri
Kurulun iznine tâbidir.

Yönetim kuruluna veya denetim komitesine üye belirleme imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı
yukarıdaki oransal sınırlara bakılmaksızın Kurulun iznine tâbidir.

Bu izinlerin verilmesinde, bankanın devralınan hisselerinin nominal değerinin yüzde biri oranında devir payının devralan
tarafından Fona yatırılması zorunludur.

Ortak sayısının beşten aşağı düşmesine yol açan işlemler ile izin alınmadan yapılan pay devirleri pay defterine kaydolunmaz. Bu
hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür. Oy hakkı edinilmesi ve hisseler üzerinde intifa hakkı tesisinde
de bu hüküm uygulanır.

Nitelikli paya sahip olan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır. Kurucularda aranan nitelikleri kaybeden
nitelikli paya sahip ortaklar temettü dışındaki ortaklık haklarından yararlanamaz. Bu halde, diğer ortaklık hakları Kurumun
bildirimi üzerine Fon tarafından kullanılır. Bu ortaklar sermayedeki doğrudan ve dolaylı payları yüzde onun altına düşene kadar
rüçhan haklarını kullanamazlar.

Bir bankanın sermayesinin yüzde on veya daha fazlasına sahip olan tüzel kişilerin paylarının doğrudan veya dolaylı olarak
birinci fıkrada belirtilen oranlar veya esaslar dahilinde el değiştirmesi, devralacak ortağın kurucularda aranan nitelikleri taşıması
şartıyla Kurulun iznine tâbidir.

Kurulun izni olmadan payların devredilmesi hâlinde, bu paylara ait temettü hariç ortaklık hakları Fon tarafından kullanılır. ..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birleşme, bölünme ve hisse değişimi

Türkiye'de faaliyette bulunan bankalardan birinin; diğer bir veya birkaç banka veya finansal kuruluş ile
birleşmesi veya bütün aktif ve pasifi ile diğer hak ve yükümlülüklerini Türkiye'de faaliyette bulunan diğer bir
bankaya devretmesi, bütün aktif ve pasifleri ile diğer hak ve yükümlülüklerini devir alması veya bölünmesi ya da
hisse değişimi Kurulun iznine bağlıdır.

İzin tarihinden itibaren üç ay içinde ilgili bankaların yetkili organlarınca karar alınarak gerekli işlemlere
geçilmediği takdirde, verilen izin geçersiz olur. Bankaların bu Kanun hükümlerine göre birleşme, bölünme ve
devirlerinde 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile devir veya birleşmeye konu bankaların toplam aktiflerinin sektör
içindeki paylarının yüzde yirmiyi geçmemesi kaydıyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 7,
10 ve 11 inci maddeleri hükümleri uygulanmaz.

Birleşme veya devir işleminin kesinleşmesini müteakip, devredilen kuruluşun bütün aktif ve pasifleri ile diğer
hak ve yükümlülükleri devralan bankaya geçer ve devredilen kuruluşun tüzel kişiliği sona ererek kaydı Ticaret
Sicilinden silinir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İzin Başvurularının Reddi
 Kanun hükümleri uyarınca Kuruma yapılan izin başvuruları; denetimin etkin bir şekilde ifa edilmesine engel olabilecek nitelikte doğrudan veya dolaylı herhangi bir ilişkinin varlığı veya izne tâbi işlem için öngörülen koşulların, niteliklerin, yeterliliklerin izin başvurusu esnasında ya da değerlendirme sürecinde sağlanamaması veya kaybedilmesi hâlinde Kurulca reddedilecektir.  Ret kararları ilgililere gerekçeli olarak bildirilmek zorundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kurumsal Yönetim
 Yönetim Kurulu
 Denetim Komitesi
 Genel Müdür ve Yardımcıları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yönetim
 23. Madde hükümlerine göre bankaların yönetim kurulları; 






Genel müdür dahil beş kişiden az olamaz. Genel müdür, bulunmadığı hallerde vekili, yönetim kurulunun doğal üyesidir. Kanunda genel müdür için öngörülen şartlar, yönetim kurulu üyelerinin yarıdan bir fazlası için de aranır. Murahhas üyelerin genel müdürde aranan şartları taşımaları zorunludur. Yönetim kurulu üyeliğine seçilenler ve herhangi bir nedenle boşalma hâlinde görevlendirilenler, bu maddede aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte yedi iş günü içerisinde Kuruma bildirilir. Genel müdürlük ve yönetim kurulu başkanlığı görevleri aynı kişi tarafından icra edilemez. Yönetim kurulu üyelerinin bu Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şartları taşıması gerekir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Yabancı Bankaların Şube Açması Durumunda Yönetim Kurulu
 Yine 23.Maddedeki hükme göre Türkiye'de şube açmak suretiyle faaliyette bulunan yurt dışında kurulu bankaların Türkiye'deki yönetim merkezlerinde, yönetim kurulu yetki ve sorumluluklarını taşıyan, merkez şube müdürünün de dahil olduğu en az üç kişilik bir müdürler kurulu oluşturmaları zorunludur. Bu Kanunun uygulanmasında müdürler kurulu yönetim kurulu hükmünde olup, birinci fıkrada belirtilen şartlar müdürler kurulu üyeleri için de aranır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Yönetim Kurulunun Sorumluluğu
 23.Maddedeki bir diğer hükme göre de İç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin ilgili mevzuata uygun olarak tesis edilmesi, işlerliğinin, uygunluğunun ve yeterliliğinin sağlanması, finansal raporlama sistemlerinin güvence altına alınması, banka içindeki yetki ve sorumlulukların belirlenmesi yönetim kurulunun sorumluluğundadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Denetim Komitesi
 Denetim komitesi en az iki üyeden oluşur.  Denetim komitesi üyeleri icraî görevi bulunmayan yönetim kurulu üyeleri arasından seçilir.  Türkiye'de şube olarak faaliyet gösteren bankalarda ise kendisine bağlı icraî mahiyette faaliyet gösteren bir birim bulunmayan müdürler kurulu üyelerinden biri görevlendirilir.  Denetim komitesi üyelerinin, Kurulca belirlenen niteliklere sahip olmaları şarttır.
 Buna ilişkin bilgi ve belgeler atamanın yapılmasını müteakiben en geç yedi iş günü içinde Kuruma bildirilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Denetim Komitesinin Görev Ve Sorumluluğu
 Denetim komitesi, iç kontrol, iç denetim ve risk yönetimi sistemleri kapsamında oluşturulan birimlerden ve bağımsız denetim kuruluşlarından;  Görevlerinin ifasıyla ilgili olarak düzenli raporlar almak ve bankanın faaliyetlerinin sürekliliği ve güven içinde yürütülmesini olumsuz etkileyebilecek hususlar veya mevzuata ve iç düzenlemelere aykırılıklar bulunması hâlinde bu hususları yönetim kuruluna bildirmekle yükümlüdür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Denetim Komitesinin Raporlama Aralığı
 Denetim komitesi, altı aylık dönemleri aşmamak kaydıyla icra ettiği faaliyetlerin sonuçları ile bankada alınması gereken önlemlere, yapılmasına ihtiyaç duyulan uygulamalara ve bankanın faaliyetlerinin güven içinde sürdürülmesi bakımından önemli gördüğü diğer hususlara ilişkin görüşlerini yönetim kuruluna bildirmekle yükümlüdür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Denetim Komitesinin Yetkisi
 Denetim komitesi, bankanın tüm birimlerinden, anlaşmalı destek hizmeti kuruluşları ve bağımsız denetim kuruluşlarından bilgi ve belge almaya, bedeli banka tarafından karşılanmak suretiyle konularında ihtisas sahibi kişilerden yönetim kurulunun onayına bağlı olarak danışmanlık hizmeti sağlamaya yetkilidir. Denetim komitesinin görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usûl ve esasları yönetim kurulu tarafından düzenlenir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Genel Müdür Ve Yardımcıları
 Banka genel müdürlerinin  hukuk, iktisat, maliye, bankacılık, işletme, kamu yönetimi ve dengi dallarda en az lisans düzeyinde,  mühendislik alanında lisans düzeyinde öğrenim görmüş olanların ise belirtilen alanlarda lisansüstü öğrenim görmüş olmaları  ve bankacılık veya işletmecilik alanında en az on yıllık meslekî deneyime sahip olmaları şarttır.  Genel müdür yardımcılarının en az yedi yıllık meslekî deneyime sahip ve asgarî üçte ikisinin birinci fıkrada belirtilen alanlarda en az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olması şarttır….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Çalışma Ve İmza Yetkisi Yasağı
 Maddedeki hükme göre kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şartları taşımayan kişiler, bankalarda genel müdür, genel müdür yardımcısı veya imza yetkisini haiz görevli olarak çalıştırılamazlar. Bankalar, bu kimselerin imza yetkilerini derhal kaldırmak zorundadırlar. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Yemin Ve Mal Beyanı
 Maddedeki hükme göre bankaların yönetim kurulu üyeleri ile müdürler kurulu başkan ve üyeleri, seçilmeleri veya atanmalarından sonra yerel ticaret mahkemesi huzurunda yemin etmedikçe göreve başlayamazlar. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Karar Defteri
 Yönetim kurulu, denetim komitesi ve kredi komitesi ile müdürler kurulu kararları, aralarında açıklık bırakılmamak ve satır aralarında çıkıntı olmamak şartıyla tarih …….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Sistemler
 29.Maddeden itibaren ikinci bölüm olarak iç sistemler ele alınmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. İç Kontrol Sistemi
 Bankalar, iç kontrol sistemi kapsamında, 




faaliyetlerinin mevzuata, iç düzenlemelerine ve bankacılık teamüllerine uygun olarak yürütülmesini, muhasebe ve raporlama sisteminin bütünlüğünü, güvenilirliğini ve bilgilerin zamanında elde edilebilirliğini her seviyedeki personeli tarafından uyulacak ve uygulanacak sürekli kontrol faaliyetleri ile sağlamak, görevlerin fonksiyonel ayrımlarını, yetki ve sorumlulukların paylaşımını, fon ödemelerini, banka işlemlerinin mutabakatını, varlıkların korunmasını ve yükümlülüklerin kontrol altında tutulmasını temin etmek, maruz kalınan her türlü riskin tanınması, değerlendirilmesi ve yönetimi için gerekli alt yapıyı hazırlamak ve yeterli iletişim ağını oluşturmak zorundadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Risk Yönetimi Sistemi
 31.Maddedeki hükme göre,  Bankalar risk yönetimi sistemi kapsamında, risk politikalarını Kurulca belirlenen esaslar çerçevesinde oluşturmak, uygulamak ve raporlamak zorundadır.  Risk yönetimi faaliyetleri yönetim kuruluna bağlı olarak çalışacak risk yönetimi birimi ve personeli tarafından yürütülür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. İç Denetim Sistemi
 32.Maddedeki hükme göre,  Bankalar bütün birim, şube ve konsolidasyona tâbi ortaklıklarını kapsayan bir iç denetim sistemi kurmak zorundadır.  Bu çerçevede, faaliyetlerin mevzuata, ana sözleşmeye, iç düzenlemelere ve bankacılık ilkelerine uygunluğu, banka müfettişleri tarafından denetlenir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bağımsız Denetim Kuruluşları
 33.Maddedeki hükme göre, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş bağımsız denetim kuruluşlarından, 15 inci madde kapsamında istenilecek ilave şartlar Merkez Bankası ve kuruluş birliklerinin görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir ve bu şartları haiz bağımsız denetim kuruluşlarına ilişkin liste kamuoyuna açıklanır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sorumluluk sigortası
 36.Maddedeki hükme göre, Bağımsız denetim kuruluşları, verdikleri hizmetlerden doğabilecek zararları karşılamak amacıyla yurt içinde veya yurt dışında kurulu sigorta şirketlerine, Hazine Müsteşarlığı tarafından genel şartları belirlenecek ya da bu şartlara uygunluğu teyit edilecek sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdürler. Değerleme, derecelendirme ve destek hizmeti kuruluşları, hizmet verdikleri bankalarca talep edilmesi ya da Kurulca gerekli görülmesi halinde sorumluluk sigortası yaptırırlar. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Muhasebe ve raporlama sistemi
 37.Maddedeki hükme göre, Bankalar, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan muhasebe ve finansal raporlama standartlarına uygun olarak tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette muhasebeleştirmek ve finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını karşılayabilecek biçim ve içerikte, anlaşılır, güvenilir ve karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli, zamanında ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.  Bankalar, kanunî ve yardımcı defter ve kayıtlarını, şubeleri, yurt içi ve yurt dışındaki muhabirleri ile hesap mutabakatı sağlamadan bilançolarını kapatamazlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Raporlar
 38.Maddedeki hükme göre, Ana ortaklık, finansal durum ve faaliyet sonuçları hakkında bir bütün olarak bilgi vermek amacıyla konsolide finansal raporlar düzenlemek zorundadır.  Konsolide finansal rapor kapsamında bulunan kuruluşlar, kendilerinden konsolide finansal raporların düzenlenmesine ilişkin olarak istenecek her türlü bilgi ve belgeyi ilgili ana ortaklığa vermekle yükümlüdür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal Raporların İmzalanması, Sunulması, İlânı Ve Denetimi
 Bankaların genel kurullarına sunacağı yıllık finansal raporların bağımsız denetim kuruluşlarınca onaylanması şarttır.  Bankalar, düzenleyecekleri finansal raporlarını, Kurulun belirleyeceği usûl ve esaslar çerçevesinde ilgili mercilere sunmak ve ilân etmek zorundadırlar.  m39
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık Faaliyet Raporu
 40.Maddedeki hükme göre, Bankalar, statülerine, yönetim ve organizasyon yapılarına, insan kaynaklarına, faaliyetlerine, finansal durumlarına, yönetimin değerlendirmeleri ve geleceğe yönelik beklentilerine ilişkin bilgileri, finansal tablolarını, özet yönetim kurulu raporunu ve bağımsız denetim raporunu da içeren yıllık faaliyet raporu hazırlamak zorundadırlar. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sorumluluk
 41.Maddedeki hükme göre, Yönetim kurulu, bu Kanunun 37 nci maddesi uyarınca faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi, finansal tabloların hazırlanması, onaylanması, denetlenmesi, yetkili mercilere sunulması ve yayımlanması dâhil finansal raporlama sistemini, görev, yetki ve sorumlulukları belirlemek, bilgi sistemlerini yeterli hale getirmek ve uygulamayı gözetmekle yükümlüdür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Belgelerin Saklanması
 42.Maddedeki hükme göre, Alınan yazılar ve faaliyetler ile ilgili belgelerin asılları veya bunun mümkün olmadığı hâllerde sıhhatlerinden şüpheye mahal vermeyecek kopyaları ve yazılan yazıların makine ile alınmış, tarih ve numara sırası verilerek düzenlenecek suretleri, usûlleri çerçevesinde ilgili banka nezdinde on yıl süreyle saklanır. Bu belgelerin mikrofilm, mikrofiş şeklinde veya elektronik, manyetik veya benzeri ortamlarda saklanmaları mümkündür. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar Kurulca belirlenir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Koruyucu Hükümler

Özkaynaklar Ve Standart Oranlar

. Koruyucu Düzenlemeler

. Ödenmiş Sermaye, Yedek Akçeler Ve Özkaynak

. Sermaye Yeterliliği

. Likidite Yeterliliği

. Aşımların Giderilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Krediler Ve Risk Grubu

. Krediler

. Risk Grubu

. Dâhil Olunan Risk Grubu Ve Mensuplara Kredi Kullandırma Koşulları

. Kredi Açma

. Kredilerin İzlenmesi

. Karşılıklar Ve Teminatlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sınırlamalar
 . Kredi Sınırları
 . Kredi Sınırlamalarına Tâbi Olmayan İşlemler
 . Ortaklık Paylarına İlişkin Sınırlamalar
 . Gayrimenkul Ve Emtia Üzerine İşlemler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Mevduat Ve Katılım Fonu Kabulü
 . Mevduatın Ve Katılım Fonunun Çekilmesi
 . Zamanaşımı
 . Mevduatın Ve Katılım Fonunun Sigortalanması
 . Sigorta Kapsamı Dışında Kalan Mevduat Ve Katılım Fonu
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Diğer
 Kalkınma ve Yatırım Bankaları ve Finansal Holding Şirketi
 Kalkınma Ve Yatırım Bankalarına İlişkin Hükümler
 Finansal Holding Şirketi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Slaytlar Bitti….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BANKALARIN MUHASEBE UYGULAMALARINA VE BELGELERIN SAKLANMASINA İLIŞKIN USUL VE ESASLAR © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Banka Muhasebesi
 Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesi, Finansal Tablolar ve
Finansal Raporlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Bankacılık faaliyetlerinin muhasebeleştirilmesi, bankalarca
düzenlenmesi gereken finansal tablo türleri ve finansal
raporları bilmek.
 Bankacılık işlemlerine esas belgelerin saklanma kuralarını
bilmek.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesi
 Bankalar, gerçek ve tüzel kişilerin tasarruflarını toplayarak,
bunları gelir getirici işlere kredi kullandırmak suretiyle
kanalize eden, ticari ve bireysel ödemelere aracılık yapan,
para nakli, çek ve senet tahsili, havale , EFT, emanet kabulü
gibi çeşitli himetler gören ve bunlar karşılığında faiz,
masraf, komisyon ve kambiyo geliri elde eden finansal
aracılardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesi(devam)
 Bankalar Kanunu’na göre Türkiye’de kurulacak bankaların
anonim ortaklık olması gerekmektedir.
 Türk Ticaret Kanunu’nda anonim ortaklıklarla ilgili
düzenlemeler bankalar için de geçerlidir.
 Dolayısıyla bir ihtisas dalı olarak Banka Muhasebesi’nde
sadece bankalara özgü olan ve “bankacılık işlemleri” olarak
nitelendirebileceğimiz mali olayların muhasebeleştirilmesi
ele alınır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesi(devam)
Bankacılık İşlemleri:
 1. Kaynak sağlama işlemleri: Bankaların yabancı kaynak sağlamak için uyguladıkları
mevduat kabulü, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler.
 2. Kredi işlemleri: Bankaların sağladıkları öz ve yabancı kaynakları borç olarak
vermesi işlemleri(nakdi kredi) ile müşterilerine itibarlarından yararlandırma imkanı
tanıma(gayrinakdi krediler) biçimindeki işlemler.
 3. Mali işlemler: Bankanın fiyat farklarından yararlanmak veya gelirinden
yararlanmak üzere menkul kıymet alıp satmaları, kambiyo işlemleri yapmaları ve
bu işlemleri müşterileri hesabına yapmaları,
 4. Hizmet işlemleri: Bankaların, örgütlenme özellikleri, yurt içi ve yurt dışı
muhabirlik ilişkileri, bilgi birikimleri ve teknik olanakları sayesinde müşterilerine
sundukları; senet tahsili, menkul kıymet ihracına aracılık gibi hizmetler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Faaliyetlerin Muhasebeleştirilmesi, Finansal
Tablolar ve Finansal Raporlar
Faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi:
 Bankaların, faaliyetlerini Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumu(BDDK) tarafından yayımlanan
yönetmelikler ve 16/1/2005 tarihli ve 25702 sayılı Resmî
Gazete'de yayımlanan Türkiye Muhasebe Standartları
Kurulunun 1 sıra Nolu Finansal Tabloların Hazırlanma ve
Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeve Hakkında
Tebliğ hükümleri çerçevesinde Türkiye Muhasebe
Standartlarına uygun olarak muhasebeleştirmesi esastır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi(devam)
Tekdüzen hesap planı ve izahnamesi
 Bankalar, diğer işletmelerden farklı olarak kendileri için
özel hazırlanmış bir tekdüzen hesap planı kullanmak
zorundadırlar.Bu hesap planı ve ilgili izahnameleri BDDK
tarafından düzenlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Faaliyetlerin muhasebeleştirilmesi(devam)
Muhasebe kayıtlarına esas olan belgeler
 Bankaların, müşterilerinden ve Resmî ya da özel kurum ve kuruluşlardan aldıkları
mektup, telgraf, elektronik posta mesajı, ilam ve tebligatlar ile diğer yazıları ve
Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik uyarınca hazırlayacakları raporlar da
dâhil olmak üzere, faaliyetleri ile ilgili belgelerin asıllarını veya mümkün olmadığı
hâllerde sıhhatlerinden şüpheye mahal vermeyecek kopyalarını ve müşterilerine ve
Resmî ya da özel kurum ve kuruluşlara yazdıkları yazıların makine ile alınmış, tarih
ve numara sırası verilerek düzenlenecek suretlerini istenildiğinde ibraz edilebilecek
şekilde nezdlerinde on yıl süreyle saklamaları zorunludur.
 Birinci fıkrada belirtilen belgelerin, oluşturulacak evrak kayıt sisteminde tarih,
numara ve konusu belirtilmek suretiyle kaydının tutulması zorunludur. Bankalar,
diğer kanunlar ile getirilen sınırlamalar saklı kalmak kaydıyla, yasal defterler
dışındaki belgeleri, Kurumca yapılacak denetimlerde veya istenmesi halinde ibraz
edilebilecek şekilde mikrofilm, mikrofiş olarak veya elektronik, manyetik veya
benzeri ortamlarda saklayabilirler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesinin Temel Denklemi
 İşletme içinde ve işletme dışında bulunan kişi ya da
kuruluşlara bilgi akışını sağlayan muhasebe, işletmedeki
her türlü parasal akışı kaydederken bir denge ve eşitlik
içindedir. Bu eşitliğe "muhasebe temel denklemi" ya da
"bilanço eşitliği" adı verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesinin Temel
Denklemi(devam)
 AKTİF = PASİF
 VARLIKLAR = KAYNAKLAR
 VARLIKLAR=YABANCI KAYNAKLAR+ÖZKAYNAKLAR
 VARLIKLAR=BORÇLAR+SERMAYE
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL TABLOLAR
Bankaların hazırlaması zorunlu olan finansal tablolar:
 Bilanço(Finansal durum tablosu),  Gelir tablosu (kâr ve zarar cetveli),
 Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin
tablo,
 Özkaynak değişim tablosu,
 Nakit akış tablosu
 Kâr dağıtım tablosu
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL TABLOLAR(devam)
Bilanço(Finansal durum tablosu):
 Bilanço, bankanın belirli bir tarihteki iktisadi ve mali durumunu
yansıtan, varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını, aktif ve pasif
hesaplar şeklinde gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösteren
tablodur.
 Bilançonun aktif bölümü paraya dönüşüm çabukluğuna, pasif
bölümü ise ödeme çabukluğuna göre düzenlenir.
 Bilanço net değer esasına göre hazırlanır. Bu nedenle, bankanın
aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki hesaplar ilgili
bulundukları kalemlerin altında birer indirim kalemi olarak
gösterilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bilanço ÖRNEK BİLANÇO KALEMLERİ
Aktifler
Pasifler
Mevduat
Menkul kıymetler
Alınan Krediler
Bankalar
Para piyasalarına borçlar
Para piyasasından alacaklar
Muhtelif borçlar
Krediler ve alacaklar
Diğer Yabancı Kaynaklar
İştirakler
Karşılıklar
Bağlı ortaklıklar
Vergi borcu
Maddi duran varlıklar
Sermaye benzeri krediler
Diğer aktifler
Özkaynaklar
TOPLAM
TOPLAM
ÖDEME ÇABUKLUĞ U
PARAYA DÖNÜŞÜM ÇABUKLUĞ U
Nakit Değerler ve Merkez Bankası
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bilanço (devam)
VI.
6.1
6.2
6.3
KREDİLER VE ALACAKLAR
Krediler ve Alacaklar
Takipteki Krediler
Özel Karşılıklar (‐)
TP
65.550.318
65.202.677
2.069.194
1.721.553
YP
32.982.763
32.982.763
51.558
51.558
TOPLAM
98.533.081
98.185.440
2.120.752
1.773.111
Aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki
hesaplar ilgili bulundukları kalemlerin altında
birer indirim kalemi olarak gösterilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gelir Tablosu
 Gelir tablosu, bankanın belirli bir hesap döneminde elde ettiği
tüm hasılat ve gelirler ile katlandığı tüm maliyet ve giderleri
sınıflandırılmış olarak gösteren ve dönem faaliyet sonuçlarını
kâr veya zarar olarak özetleyen tablodur.
 Bütün gelir ve giderler, tahakkuk tarihleri itibarıyla kayda alınır
ve tahakkuk ettikleri hesap dönemine ait gelir tablosunda
gösterilir.
 Bütün gelirler ve giderler, kaynakları itibarıyla sınıflandırılır, her
gelir grubu ilgili olduğu gider grubu ile karşılaştırılır ve gayrisafi
tutarları üzerinden gösterilir. Bir gelir kalemi, tamamen veya
kısmen bir gider kalemiyle netleştirilmek suretiyle gelir tablosu
kapsamından çıkarılamaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gelir Tablosu(devam)
ÖRNEK GELİR TABLOSU
I.
1.1
1.2
1.3
1.4
II.
2.1
2.2
2.3
III.
IV.
V.
VI.
6.1
6.2
6.3
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XXIII.
FAİZ GELİRLERİ Kredilerden Alınan Faizler
Zorunlu Karşılıklardan Alınan Faizler
Bankalardan Alınan Faizler
Para Piyasası İşlemlerinden Alınan Faizler
FAİZ GİDERLERİ Mevduata Verilen Faizler
Kullanılan Kredilere Verilen Faizler Para Piyasası İşlemlerine Verilen Faizler NET FAİZ GELİRİ/GİDERİ (I ‐ II)
NET ÜCRET VE KOMİSYON GELİRLERİ/GİDERLERİ
TEMETTÜ GELİRLERİ
TİCARİ KÂR / ZARAR (Net)
Sermaye Piyasası İşlemleri Kârı/Zararı Türev Finansal İşlemlerden Kâr/Zarar
Kambiyo İşlemleri Kârı/Zararı DİĞER FAALİYET GELİRLERİ
FAALİYET GELİRLERİ/GİDERLERİ TOPLAMI (III+IV+V+VI+VII) KREDİ VE DİĞER ALACAKLAR DEĞER DÜŞÜŞ KARŞILIĞI (‐)
DİĞER FAALİYET GİDERLERİ (‐)
NET FAALİYET KÂRI/ZARARI (VIII‐IX‐X)
NET PARASAL POZİSYON KÂRI/ZARARI
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ K/Z (XI+...+XIV)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ KARŞILIĞI (±)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET K/Z (XV±XVI)
NET DÖNEM KARI/ZARARI (XVII+XXII)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir
gider kalemlerine ilişkin tablo
 Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca kâr ya da zararla
ilişkilendirilmeyen, yeniden sınıflandırma düzeltmeleri de
dahil olmak üzere özkaynaklar altında sınıflandırılan gelir ya
da gider kalemlerini gösteren tablodur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir
gider kalemlerine ilişkin tablo(devam)
I.
ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN GELİR GİDER KALEMLERİ
MENKUL DEĞERLER DEĞERLEME FARKLARINA SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLARDAN EKLENEN
II.
MADDİ DURAN VARLIKLAR YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI III.
IV.
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI V.
VI.
VII.
VIII.
YABANCI PARA İŞLEMLER İÇİN KUR ÇEVRİM FARKLARI
NAKİT AKIŞ RİSKİNDEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLARA İLİŞKİN KÂR/ZARAR (Gerçeğe Uygun Değer Değişikliklerinin Etkin Kısmı)
YURTDIŞINDAKİ NET YATIRIM RİSKİNDEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLARA İLİŞKİN KÂR/ZARAR (Gerçeğe Uygun Değer Değişikliklerinin Etkin Kısmı)
MUHASEBE POLİTİKASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İLE HATALARIN DÜZELTİLMESİNİN ETKİSİ
TMS UYARINCA ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN DİĞER GELİR GİDER UNSURLARI
IX.
DEĞERLEME FARKLARINA AİT ERTELENMİŞ VERGİ
X.
DOĞRUDAN ÖZKAYNAK ALTINDA MUHASEBELEŞTİRİLEN NET GELİR/GİDER (I+II+…+IX)
XI.
11.1
DÖNEM KÂRI/ZARARI
Menkul Değerlerin Gerçeğe Uygun Değerindeki Net Değişme (Kar‐Zarara Transfer) Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı Türev Finansal Varlıklardan Yeniden Sınıflandırılan ve Gelir Tablosunda Gösterilen Kısım 11.2
11.3
Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı Yeniden Sınıflandırılan ve Gelir Tablosunda Gösterilen Kısım 11.4
Diğer
DÖNEME İLİŞKİN MUHASEBELEŞTİRİLEN TOPLAM KÂR/ZARAR (X±XI)
XII.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Nakit Akış Tablosu
 Nakit akış tablosu, belirli bir muhasebe döneminde
bankaların nakit ve nakit benzeri varlıklarında meydana
gelen değişiklikleri ifade eden nakit akışlarını (nakit tahsilat
ve ödemelerini), kaynakları ve kullanım yerleri bakımından
bankacılık faaliyetleri, yatırım faaliyetleri ve finansman
faaliyetleri itibarıyla sınıflandırarak gösteren tablodur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Nakit Akış Tablosu(devam)
A.
NAKİT AKIŞ TABLOSU
BANKACILIK FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
1.1
Bankacılık Faaliyet Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim Öncesi Faaliyet Kârı
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.1.4
Alınan Faizler
Ödenen Faizler
Alınan Temettüler
Alınan Ücret ve Komisyonlar
1.2
Bankacılık Faaliyetleri Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim
1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.2.4
1.2.5
1.2.6
Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklarda Net (Artış) Azalış
Gerçeğe Uygun Değer Farkı K/Z'a Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan FV'larda Net (Artış) Azalış
Bankalar Hesabındaki Net (Artış) Azalış
Kredilerdeki Net (Artış) Azalış
Diğer Aktiflerde Net (Artış) Azalış
Bankaların Mevduatlarında Net Artış (Azalış)
I.
B.
II.
Bankacılık Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı
YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı
2.1
2.2
2.3
2.4
İktisap Edilen İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) Elden Çıkarılan İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) Satın Alınan Menkuller ve Gayrimenkuller Elden Çıkarılan Menkul ve Gayrimenkuller
C.
III.
FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit 3.1
3.2
Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Sağlanan Nakit
Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı
3.3
İhraç Edilen Sermaye Araçları IV.
Döviz Kurundaki Değişimin Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar Üzerindeki Etkisi V.
Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklardaki Net Artış (Azalış)
VI.
Dönem Başındaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar VII.
Dönem Sonundaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynak Değişim Tablosu
 Özkaynak değişim tablosu, ana ve katkı sermaye
kalemlerinin her birinin dönem başı bakiyesini, dönem
içinde söz konusu kalemlerde meydana gelen artışları veya
azalışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek
biçimde
düzenlenir.
Karşılaştırılabilirliği
sağlamak
bakımından, cari dönem hareketlerinin yanı sıra önceki
dönem hareketleri ayrı bir bölüm şeklinde gösterilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynak Değişim Tablosu(devam)
ÖZKAYNAK KALEMLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER
Ödenmiş Sermaye
Ödenmiş Sermaye Hisse Senedi Hisse Senedi Yasal Yedek Dönem Net
Enf.Düzeltme Farkı İhraç Primleri İptal Kârları
Akçeler Kârı / (Zararı)
Geçmiş Dönem
Kârı / (Zararı)
Menkul Değer. Değerleme Farkı
Toplam Özkaynak
CARİ DÖNEM
Önceki Dönem Sonu Bakiyesi Dönem İçindeki Değişimler
Birleşmeden Kaynaklanan Artış/Azalış
Menkul Değerler Değerleme Farkları
Riskten Korunma Fonları (Etkin kısım)
Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı
Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı
Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları
Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları
İştirakler, Bağlı Ort. ve Birlikte Kontrol Edilen Ort.(İş Ort.) Kur Farkları Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Değişiklik
Varlıkların Yeniden Sınıflandırılmasından Kaynaklanan İştirak Özkaynağındaki Değişikliklerin Banka Özkaynağına Etkisi
Sermaye Artırımı
Nakden
İç Kaynaklardan
Hisse Senedi İhraç Primi
Hisse Senedi İptal Kârları
Ödenmiş Sermaye Enflasyon Düzeltme Farkı
Diğer
Dönem Net Kârı veya Zararı
Kâr Dağıtımı
Dağıtılan Temettü
Yedeklere Aktarılan Tutarlar
Diğer Dönem Sonu Bakiyesi (I+II+III+…+XVI+XVII+XVIII)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kar Dağıtım Tablosu
 Kâr Dağıtım Tablosu bankanın dönem kârının dağıtım
biçimini gösteren tablodur. Bu tablo, özellikle sermaye
şirketlerinde dönem kârından ödenecek vergilerin,
ayrılacak yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kâr paylarının
açıkça görülmesi için düzenlenir. Ayrıca bu tablo yardımıyla
şirketlerin hisse başına düşen kârları ve hisse başına düşen
temettü tutarları hesaplanmış olur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kar Dağıtım Tablosu(devam)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL RAPORLAR
Bankalar, her üç ayda bir finansal raporlar yayımlamak zorundadırlar. Bu
raporlardan yılın sonunda yayımlanan rapor diğer üç rapora göre daha
geniş kapsamlıdır.
 Yıl sonu finansal raporu: Bankalar tarafından ilgili yönetmelik ve
tebliğlerde belirtilen biçim ve içerikte hazırlanan yıl sonuna ilişkin
finansal tablolar, bağımsız denetim raporu ve bunların ekinde yer
alacak BDDK tarafından açıklanması gerekli görülen ilave bilgiler yıl
sonu finansal raporunu oluşturur.
 Ara dönem finansal raporu: Kâr dağıtım tablosu hariç olmak üzere
ilgili ara döneme ilişkin finansal tablolar, bağımsız denetim raporu ve
bunların ekinde yer alacak banka yönetim kurulu başkanı ve genel
müdürünün ara dönem faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelerini
içerecek ara dönem faaliyet raporu ile BDDK tarafından açıklanması
gerekli görülen ilave bilgiler ara dönem finansal raporunu oluşturur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL RAPORLAR(devam)
Bağımsız denetim zorunluluğu
 Bankaların her üç ayda bir BDDK tarafından yetkilendirilmiş
bağımsız dış denetim şirketlerinden birisi tarafından
denetlenmesi zorunludur.
 Bankacılık sektöründe şeffaflığın sağlanabilmesi ve reel sektörün
canlandırılması için destek verilmesi çalışmalarında gerekli
sermaye yeterliliği oranının doğru bir şekilde tespit edilebilmesi,
ancak gerçek ve güvenilir bilgi üreten bir sistemde mümkün
olabilmektedir. Bu konuda bağımsız denetim müessesesi çok
önemli bir işleve sahip olmakta ve sağlıklı yürütülen denetim
süreç ve/veya süreçleri sonucunda banka mali tablolarının
şeffaflığı ve güvenilirliği sağlanabilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BANKALARCA YILLIK FAALİYET RAPORUNUN HAZIRLANMASI VE YAYIMLANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Yıllık faaliyet raporu tanımı ve amaçları
 Yıllık faaliyet raporuna ilişkin genel esaslar
 Yıllık faaliyet raporunun sunumu ve yayımlanması
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Yıllık faaliyet raporunun nasıl hazırlanması gerektiği ve
içeriğini anlamak.
 Yıllık faaliyet raporunun sunumu ve yayımlanması
kurallarını bilmek.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık faaliyet raporu tanımı ve amaçları
 Faaliyet raporu şirketin mevcut ve potansiyel iş ortaklarını
ve menfaat sahiplerini bilgilendirmek ve etkilemek için
yıllık olarak hazırlanan bir dokumandır. Kapsadığı hesap
dönemine ilişkin bilgileri, şirketin önümüzdeki dönemdeki
hedeflerini ve bu hedefleri nasıl yerine getireceğini
anlatan faaliyet raporu, hem tasarım olarak şirketin kurum
kültürüne uygun, hem de içerik olarak mevzuata uygun
olarak hazırlanmalıdır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık faaliyet raporu tanımı ve
amaçları(devam)
 Bankalarca hazırlanacak faaliyet raporları, banka
ortaklarının, tasarruf sahiplerinin ve diğer ilgili kişi ve
kuruluşların bilgilendirilmelerini sağlamak üzere bankalar
tarafından kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde,
statülerine, yönetim ve organizasyon yapılarına, insan
kaynaklarına, faaliyetlerine, finansal durumlarına,
yönetimin değerlendirmeleri ve geleceğe yönelik
beklentilerine ilişkin bilgiler ile finansal tabloları, özet
yönetim kurulu raporunu ve bağımsız denetim raporunu
içermelidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık faaliyet raporu tanımı ve
amaçları(devam)
Faaliyet raporunun şirketlere faydaları:
 a) Düzenleyici kuruluşların standartlarına uyumu sağlar ve bu kuruluşlarla iletişime katkıda
bulunur.
 b) Hisse senedi fiyatının, şirketin gerçek değerini yansıtmasını sağlar.
 c) Yatırımcıların beklentilerini yönetir.
 d) Şirket menfaat sahipleri (yatırımcılar, tedarikçiler, calışanlar vb.) ile şirket arasındaki ilişkileri
geliştirir.
 e) Şirketin bilinirliliğini artırır.
 f) Şirketle ilgili fırsatların ve şirketin büyüme potansiyelinin anlaşılmasını sağlar.
 g) Şirketin sermaye piyasalarından yeni fon temin etme yeteneğini artırır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık faaliyet raporuna ilişkin genel esaslar
 Bankalarca her hesap dönemi sonu itibarıyla düzenlenecek
yıllık faaliyet raporunda, raporun ait olduğu dönem, bankanın ticaret unvanı ile genel müdürlük ya da merkez
adresini, telefon ve faks numaralarını, elektronik site ve
elektronik posta adreslerini içeren iletişim bilgileri belirtilir.  Yıllık faaliyet raporunda bankaların ilgili hesap dönemine
ait faaliyetlerinin doğru, eksiksiz, gerçeğe uygun bir şekilde
yansıtılması zorunludur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık faaliyet raporunun içeriği
a) Genel bilgileri ihtiva edecek sunuş bölümünde,
1) Hesap dönemine ait faaliyet sonuçlarına ilişkin özet finansal bilgiler,
2) Bankanın tarihsel gelişimi ve hesap dönemi içinde varsa ana sözleşmesinde yapılan
değişiklikler ve nedenleri,
3) Bankanın ortaklık yapısı, sermayesinde ve ortaklık yapısında hesap dönemi içinde meydana
gelen değişiklikler, nitelikli paya sahip gerçek veya tüzel kişilerin unvanları ve paylarına ilişkin
bilgiler,
4) Bankanın yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile genel müdür ve yardımcılarının varsa sahip
oldukları paylara ilişkin açıklamalar,
5) Yönetim kurulu başkanının ve genel müdürün faaliyet dönemine ilişkin değerlendirmeleri ve
geleceğe yönelik beklentileri,
6) Personel ve şube sayısına, bankanın hizmet türü ve faaliyet konularına ilişkin açıklamalar ve
bunlar esas alınarak bankanın sektördeki konumunun değerlendirmesi,
7) Yeni hizmet ve faaliyetlerle ilgili olarak araştırma geliştirme uygulamalarına ilişkin bilgiler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yıllık faaliyet raporunun içeriği(devam)
b) Yönetime ve kurumsal yönetim uygulamalarına ilişkin bilgilerin yer alacağı ikinci bölümde,
1) Yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetim komitesi üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile iç sistemler kapsamındaki birimlerin
yöneticilerinin ad ve soyadları, görev süreleri, sorumlu oldukları alanlar, öğrenim durumları, mesleki deneyimleri,
2) Denetçilerin görev süreleri ve mesleki deneyimleri,
3) Kredi komitesi ve Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelik uyarınca risk yönetim sistemleri çerçevesinde yönetim kuruluna
bağlı olan veya yönetim kuruluna yardımcı olmak üzere kurulmuş olan komitelerin faaliyetleri ile bu komitelerde görev alan başkan ve
üyelerin ad ve soyadları ile asli görevleri hakkında bilgiler,
4) Yönetim kurulu ve denetim komitesi ile bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinin üçüncü alt bendinde belirtilen komite
üyelerinin hesap dönemi içinde yapılan ilgili toplantılara katılımları hakkında bilgiler,
5) Genel kurula sunulan özet yönetim kurulu raporu,
6) İnsan kaynakları uygulamalarına ilişkin bilgiler,
7) Bankanın dahil olduğu risk grubu ile yaptığı işlemlere ilişkin bilgiler,
8) Bankaların Alacakları Destek Hizmetleri ve Destek Hizmeti Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi Hakkında Yönetmelik uyarınca destek
hizmeti alınan faaliyet konuları ve hizmetin alındığı kişi ve kuruluşlara ilişkin bilgiler
Yıllık faaliyet raporunun içeriği(devam)
c) Finansal bilgilerin ve risk yönetimine ilişkin değerlendirmelerin verileceği üçüncü bölümde,
1) Türk Ticaret Kanununun ilgili maddesi uyarınca teşkil olunan denetçiler tarafından hazırlanan rapor,
2) Denetim komitesinin iç kontrol, iç denetim ve risk yönetim sistemlerinin işleyişine ilişkin değerlendirmeleri ve hesap dönemi
içerisindeki faaliyetleri hakkında bilgiler,
3) Bağımsız denetim raporu,
4) Finansal tablolar ve bölümün sonunda verilmek üzere mali bünyeye ilişkin bilgiler,
5) Mali durum, kârlılık ve borç ödeme gücüne ilişkin değerlendirme,
6) Risk türleri itibarıyla uygulanan risk yönetimi politikalarına ilişkin bilgiler,
7) Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yetkilendirilecek
derecelendirme kuruluşlarınca derecelendirme yapılıp yapılmadığı, derecelendirme yapılması halinde verilen derecelendirme notları
ve içerikleri hakkında bilgi,
8) Rapor dönemi dahil beş yıllık döneme ilişkin özet finansal bilgiler
Hizmeti Kuruluşlarının Yetkilendirilmesi Hakkında Yönetmelik uyarınca destek hizmeti alınan faaliyet konuları ve hizmetin alındığı kişi
ve kuruluşlara ilişkin bilgiler
Yıllık faaliyet raporunun içeriği(devam)
Yıllık faaliyet raporunda verilecek ilave bilgiler
 Konsolide finansal tablo hazırlamakla yükümlü olan
bankalar, hesap dönemine ait konsolide finansal tabloları
ve bu tablolardan elde edilecek finansal bilgiler ile
konsolide edilen ortaklıklara ilişkin bilgileri ve konsolide
bağımsız denetim raporunu yıllık faaliyet raporuna
dördüncü bölüm olarak eklemek suretiyle yayımlamakla
yükümlüdürler.
Yıllık Faaliyet Raporunun Sunumu ve
Yayımlanması
Yıllık faaliyet raporunun sunumu
 Hesap dönemi sonunda hazırlanan yıllık faaliyet raporu, bankanın
yönetim kurulu başkanı, denetim komitesi üyeleri, genel müdür ile
finansal raporlamadan sorumlu genel müdür yardımcısı ve ilgili birim
müdürü veya bu unvanlara eşdeğer kişiler tarafından ad, soyad ve
unvan belirtilmek suretiyle imzalanarak yönetmeliklerce belirlenen
usul ve esaslar çerçevesinde hazırlandığını ihtiva eden beyanları ve
varsa ilave görüş ve önerileri ile yönetim kurulunun onayına sunulur.
 Yönetim kurulu kararı ile genel kurula sunulması uygun görülen yıllık
faaliyet raporu bağımsız denetçi görüşü ile birlikte yıllık genel kurul
toplantısından en az onbeş gün önce ortakların incelemesine sunulur.
Yıllık faaliyet raporunda yeralan bilgilerin
denetlenmesi
 Genel kurula sunulması uygun görülen yıllık faaliyet raporunda yer
alan finansal bilgilerin ilgili hesap dönemi sonu itibarıyla düzenlenen
bağımsız denetim raporu ile uyumluluğu ve doğruluğu söz konusu
bağımsız denetim raporunu düzenleyen yetkili denetim kuruluşunca
istihdam edilen aynı bağımsız denetim ekibinde yer alan bağımsız
denetçilerce
denetlenerek
Bankalarda
Bağımsız
Denetim
Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri
Hakkında Yönetmeliğin 26 ncı maddesi çerçevesinde uygunluk görüşü
verilir.
Yıllık faaliyet raporunda yeralan bilgilerin
denetlenmesi(devam)
 Yapılan denetimde, yıllık faaliyet raporunda yer alan finansal bilgiler
içerisinde gerçek duruma ilişkin yanlış ya da eksik beyanda
bulunulduğunun tespit edilmesi halinde, gerekli değişikliklerin ya da
düzeltmelerin yapılması konusunda banka yönetim kuruluna bilgi
verilmesi için, yetkili denetim kuruluşunun sorumlu ortak başdenetçisi
tarafından Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların
Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 25 inci
maddesi uyarınca seçilen banka denetim komitesi üyesi bilgilendirilir.
Yıllık faaliyet raporunda yeralan bilgilerin
denetlenmesi(devam)
 Gerekli görülen değişiklik ya da düzeltmelerin yapılmasının banka
yönetim kurulunca uygun görülmemesi halinde bu Yönetmeliğin 8 inci
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca ortakların incelemesine sunulacak
yıllık faaliyet raporuna ek olarak bu uyuşmazlık ile ilgili genel kurul
üyelerinin bilgilendirilmesi için yetkili denetim kuruluşunca gerekçeleri
açıklanarak, Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek
Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 26
ncı maddesi çerçevesinde uyuşmazlık görüşü verilir ve bir örneği yedi
gün içinde de Kuruma gönderilir.
BDDK TARAFINDAN YETKİLENDİRİLEN BAZI BAĞIMSIZ
DENETİM KURULUŞLARI VE DENETLEDİKLERİ BANKALAR
BANKA
ADABANK A.Ş. AKBANK T.A.Ş. AKTİF YATIRIM BANKASI A.Ş.
ALTERNATİFBANK A.Ş. CREDIT AGRICOLE YATIRIM BANKASI TÜRK A.Ş. DEUTSCHE BANK A.Ş.
ING BANK A.Ş. THE ROYAL BANK OF SCOTLAND N.V. TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş. YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş.
SMMM ŞİRKETİ
Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Güney Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Akis Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Başaran Nas Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Güney Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Başaran Nas Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Güney Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
DRT Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
DRT Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
Güney Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.
AİT OLDUĞU KURULUŞ
KPMG
ERNST&YOUNG
KPMG
PWC
ERNST&YOUNG
PWC
ERNST&YOUNG
DELOITTE
DELOITTE
ERNST&YOUNG
Tüm liste için:http://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Kuruluslar/Bagimsiz_Denetim_Kuruluslari/Finansal_Denetim/Finansal_Denetim.aspx
Bankaların yıllık faaliyet raporlarına erişim:
Bankaların web sayfalarında yer alan yatırımcı ilişkileri bölümünden
faaliyet raporlarına erişmek mümkündür. Aşağıda bazı bankalar için
faaliyet raporlarına erişebileceğiniz linkleri bulacaksınız:
T.İŞ BANKASI: http://www.isbank.com.tr/content/TR/Yatirimci_Iliskileri/Finansal_Bilgiler/Yillik_ve_Ara_Donem_Faaliyet_Raporlari‐262‐247.aspx
T.GARANTİ BANKASI: http://www.garanti.com.tr/tr/garanti_hakkinda/yatirimci_iliskileri/mali_tablolar_ve_sunumlar/yillik_faaliyet_raporlari.page?
T.C.ZİRAAT BANKASI: http://www.ziraatbank.com.tr/tr/Bankamiz/YatirimciIliskileri/Pages/FaaliyetRaporlari.aspx
BANKALARCA VE KATILIM BANKALARINCA UYGULANACAK TEKDÜZEN HESAP PLANI VE FINANSAL TABLOLAR © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Tekdüzen Hesap Planının Gerekliliği
 Tekdüzen Hesap Planını Anlamak
 Bankacılık İşlemlerinin Tekdüzen Hesap Planı Yoluyla
Muhasebeleştirilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Tekdüzen hesap planının gerekliliğini anlamak
 Hesap planının yapısını anlamak
 Aktif, pasif, gelir tablosu ve bilanço dışı hesapları tanımak
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tek Düzen Hesap Planının Gerekliliği
 Bankalar için muhasebeleştirme ve finansal raporlama açısından
tekdüzeni sağlama, tek tip bilanço ve gelir tablosunun doğrudan elde
edilmesi, denetim ve gözetim için gerekli olan bilgilerin doğrulanabilir
ve denetlenebilir bir şekilde doğrudan ve sağlıklı olarak elde edilmesi,
ekonominin izlenmesi ve yönlendirilmesi için yetkili mercilerin ihtiyaç
duyduğu bilgilerle, diğer istatistikî bilgilere doğrudan ulaşılması,
finansal analiz, risk analizi, verimlilik analizi gibi çeşitli analiz ve
yorumlar için ihtiyaç duyulan bilgilerin standart bir şekilde elde
edilmesini sağlamaktır.
 Türkiye’de faaliyette bulunan mevduat bankaları ile kalkınma ve
yatırım bankaları tekdüzen hesap planı kullanmak zorundadırlar.
 Bankalar tarafından kullanılan tek düzen hesap planı bankacılık dışında
faaliyet alanı bulunan şirketlerin kullandığı tekdüzen hesap planından
farklıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tekdüzen Hesap Planını Anlamak
Tekdüzen hesap planı yapısı:
0 DÖNEN DEĞERLER
1 KREDİLER
2 YATIRIM AMAÇLI DEĞERLER VE DİĞER AKTİFLER
3 MEVDUAT VE DİĞER YABANCI KAYNAKLAR
4 ÖZKAYNAKLAR 5 FAİZ GELİRLERİ
6 FAİZ GİDERLERİ
7 FAİZ DIŞI GELİRLER
8 FAİZ DIŞI GİDERLER
9 BİLANÇO DIŞI HESAPLAR
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tekdüzen Hesap Planını Anlamak(devam)
Türk parası ve yabancı para hesaplar:
 Her grup içerisinde yer alan hesaplar, Türk parası ve yabancı para olarak ikiye
ayrılmıştır. Türk parası ve yabancı para işlemler için çalışan hesaplar, 012 Yoldaki
Paralar – T.P., 013 Yoldaki Paralar – Y.P. örneğinde olduğu gibi, defteri kebir
seviyesinde belirlenmiştir. Defteri kebir hesaplarının son hanesi çift sayı ise Türk
Parası hesapları, tek sayı ise yabancı para hesapları ifade eder.
 Yabancı para olarak belirtilen hesaplar, bankaların yabancı para işlemlerine ilişkin
tutarların kaydedildiği hesaplardır. Bu hesaplardaki yabancı para bakiyeler ilgili
Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde dönem sonlarında
değerlemeye tabi tutularak değerleme farkları ilgili hesaplara intikal ettirilir.
Yabancı para hesaplardan ve işlemlerden sağlanan yabancı para faiz, komisyon ve
gelirler, işlem tarihindeki kurdan Türk parasına çevrilir ve ilgili yabancı para
kâr/zarar hesaplarına kaydedilir. Yukarıda belirtilen gelirler, yabancı para yerine
Türk parası üzerinden tahsil edilse dahi, ilgili yabancı para kâr‐zarar hesaplarına
kaydedilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tekdüzen Hesap Planını Anlamak(devam)
Türk parası ve yabancı para hesaplar:
 Her grup içerisinde yer alan hesaplar, Türk parası ve yabancı para olarak ikiye
ayrılmıştır. Türk parası ve yabancı para işlemler için çalışan hesaplar, 012 Yoldaki
Paralar – T.P., 013 Yoldaki Paralar – Y.P. örneğinde olduğu gibi, defteri kebir
seviyesinde belirlenmiştir. Defteri kebir hesaplarının son hanesi çift sayı ise Türk
Parası hesapları, tek sayı ise yabancı para hesapları ifade eder.
 Yabancı para olarak belirtilen hesaplar, bankaların yabancı para işlemlerine ilişkin
tutarların kaydedildiği hesaplardır. Bu hesaplardaki yabancı para bakiyeler ilgili
Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde dönem sonlarında
değerlemeye tabi tutularak değerleme farkları ilgili hesaplara intikal ettirilir.
Yabancı para hesaplardan ve işlemlerden sağlanan yabancı para faiz, komisyon ve
gelirler, işlem tarihindeki kurdan Türk parasına çevrilir ve ilgili yabancı para
kâr/zarar hesaplarına kaydedilir. Yukarıda belirtilen gelirler, yabancı para yerine
Türk parası üzerinden tahsil edilse dahi, ilgili yabancı para kâr‐zarar hesaplarına
kaydedilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tekdüzen Hesap Planını Anlamak(devam)
Türk parası ve yabancı para hesaplar:
 Her grup içerisinde yer alan hesaplar, Türk parası ve yabancı para olarak ikiye
ayrılmıştır. Türk parası ve yabancı para işlemler için çalışan hesaplar, 012 Yoldaki
Paralar – T.P., 013 Yoldaki Paralar – Y.P. örneğinde olduğu gibi, defteri kebir
seviyesinde belirlenmiştir. Defteri kebir hesaplarının son hanesi çift sayı ise Türk
Parası hesapları, tek sayı ise yabancı para hesapları ifade eder.
 Yabancı para olarak belirtilen hesaplar, bankaların yabancı para işlemlerine ilişkin
tutarların kaydedildiği hesaplardır. Bu hesaplardaki yabancı para bakiyeler ilgili
Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde dönem sonlarında
değerlemeye tabi tutularak değerleme farkları ilgili hesaplara intikal ettirilir.
Yabancı para hesaplardan ve işlemlerden sağlanan yabancı para faiz, komisyon ve
gelirler, işlem tarihindeki kurdan Türk parasına çevrilir ve ilgili yabancı para
kâr/zarar hesaplarına kaydedilir. Yukarıda belirtilen gelirler, yabancı para yerine
Türk parası üzerinden tahsil edilse dahi, ilgili yabancı para kâr‐zarar hesaplarına
kaydedilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tekdüzen Hesap Planını Anlamak(devam)
Hesap numaralama sistemi
Hesap numaralama sistemi, belirli hesaplar hariç altı haneden oluşmuştur. İstisnai hesaplar ise yedi haneden oluşmaktadır. Hesap numaralarının
hanelere göre gösterimi aşağıda belirtildiği şekildedir:
1 2 3 4 5 6
A B C D E F
A
‐ Grup numarasını tanımlar,
BC ‐ Defteri kebir hesap numaralarını tanımlar, DE ‐ Yardımcı hesap numaralarını tanımlar, F ‐ Alt hesap numaralarını tanımlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tekdüzen Hesap Planını Anlamak(devam)
Tekdüzen Hesap Planında; 
a) Bütün defteri kebir hesaplarının yardımcı ve alt hesaplarıyla birlikte kullanılmasalar dahi açılması
zorunludur.

b) BDDK’nın izni olmadan defteri kebir seviyesinde yeni hesap açılamaz. 
c) Defteri kebir düzeyinde açılmış olup yardımcı ve alt hesapları bulunmayan hesaplar için bankalar ihtiyaç
duymaları halinde yardımcı, alt ve daha tali dereceli hesaplar açabilirler. 
ç) Defteri kebir hesabı ile birlikte bir veya daha fazla yardımcı hesap varsa yeni yardımcı hesapların ilavesi, bir veya daha fazla alt hesap varsa yeni alt hesapların ilavesi, BDDK’nın izniyle mümkündür.

d) Yardımcı hesap veya alt hesap seviyesinde tespit edilmiş maddeler için bankalar, gerek duyacakları alt ve
daha tali hesapları, mevcut hesap numaralarının sonuna yeni haneler eklemek suretiyle açabilirler.

e) Altı ya da yedi haneli hesaplarda bankalar, döviz cinsi, müşteri numarası, kontrol numarası gibi hususları
izlemek amacıyla, ilave haneler eklemek suretiyle daha alt seviyede hesaplar açabilirler.

f) “Diğer” hesaplar, ilgili bölümde ayrı bir hesap açılmasını gerektirmeyen büyüklükte olan işlemler ile sık
tekrarlanmayan işlemlerin kaydı için ayrılmıştır. Bir işlem bu niteliği taşımadığı halde kaydedileceği özel bir
hesap bulunmuyorsa, bu tür işlemler için Kurumdan izin alınarak özel bir hesabın açılması şarttır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankacılık İşlemlerinin Tekdüzen Hesap
Planı Yoluyla Muhasebeleştirilmesi
Bankalara özgü olan bankacılık işlemleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
 1. Kaynak sağlama işlemleri: Bankaların yabancı kaynak sağlamak için uyguladıkları
mevduat kabulü, menkul kıymet çıkarılması gibi işlemler.
 2. Kredi işlemleri: Bankaların sağladıkları öz ve yabancı kaynakları borç olarak vermesi
işlemleri(nakdi kredi) ile müşterilerine itibarlarından yararlandırma imkanı
tanıma(gayrinakdi krediler) biçimindeki işlemler.
 3. Mali işlemler: Bankanın fiyat farklarından yararlanmak veya gelirinden yararlanmak
üzere menkul kıymet alıp satmaları, kambiyo işlemleri yapmaları ve bu işlemleri
müşterileri hesabına yapmaları,
 4. Hizmet işlemleri: Bankaların, örgütlenme özellikleri, yurt içi ve yurt dışı muhabirlik
ilişkileri, bilgi birikimleri ve teknik olanakları sayesinde müşterilerine sundukları;senet
tahsili, menkul kıymet ihracına aracılık gibi hizmetler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kaynak Sağlama İşlemleri
 İşletmelerin kaynakları öz ve yabancı kaynaklardan
oluşmaktadır.Bir işletmenin yabancı kaynaklarının bir
bölümü(ödenecek vergiler, sosyal güvenlik primleri vs)
yaptığı işlemler sonucu kendiliğinden ortaya çıkar. Yabancı
kaynakların bir bölümü ise işletmenin finanse edilmesi için
yapılan kaynak sağlama işlemleri sonucu elde edilir.
 Bankaların özkaynak sağlama işlemleri ve yaptığı işlemler
sonucu kendiliğinden ortaya çıkan yabancı kaynakların
muhasebeleştirilmesi
diğer
işletmelerden
farklılık
göstermez.Ancak yabancı kaynak sağlama işlemlerinin
muhasebeleştirilmesi bankalara özgüdür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kaynak Sağlama İşlemleri(devam)
2. Bir şubedeki mevduat hesabına başka bir şubeden para yatırmak.
 Şubeli bankacılık yapan bankaların bir çok şehirde çok sayıda şubeleri
mevcut olabilmektedir.Bankanın hizmetlerinden yararlananlar banka
nezdindeki hesaplara istedikleri şubeden erişebilmektedirler.Mevduat
hesabının bulunduğu şubenin dışında bir şubeden mevduat hesabıyla ilgili
olarak yapılan işlemler şube bazında özel bir hesapta takip edilmekte ve
bu hesap banka genel müdürlüğü nezdinde izlenmektedir.Bu özel hesabın
adı “Şubeler cari” hesabıdır. Tek düzen hesap planı izahnamesinde bu
hesap aşağıdaki gibi tanımlanmıştır:
 “Şubelerin genel müdürlükleriyle veya birbirleriyle yaptıkları işlemlerin
kaydına özgü çift nitelikli bir hesaptır. Hesabı ilk çalıştıran şubenin
göndereceği dekonta istinaden karşı şubece yapılacak mahsup işlemi ile
şubeler cari hesabının karşılıklı olarak kapatılması sağlanır. Şubeler cari
hesabını çalıştıran her şube, belli dönemlerde tam mutabakat sağlamak
zorundadır”.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kaynak Sağlama İşlemleri(devam)
 Örnek: Bankanın Uşak şubesinden Hikmet Öz’ün Kızılay
şubesindeki hesabına geçmek üzere 35,000 TL yatırılmıştır.
İşlemin kaydı aşağıdaki gibi olacaktır:
Uşak şubesinin kaydı:
/
010
KASA
290
35,000
ŞUBELER CARİ HESABI
(Kızılay Şubesi)
35,000
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kaynak Sağlama İşlemleri(devam)
 Kızılay şubesinin kaydı:
/
290 ŞUBELER CARİ HESABI
(Uşak Şubesi)
3
0
0
35,000
TASARRUF MEVDUATI (VADESİZ)
…Hikmet Öz
35,000
/
 Hesaplaşma merkezindeki kayıt:
/
290 290
/
ŞUBELER CARİ HESABI
(Uşak Şubesi)
ŞUBELER CARİ HESABI
(Kızılay Şubesi)
35,000
35,000
Kaynak Sağlama İşlemleri(devam)
 3. Hesaptan para çekmek
Örnek: Hikmet Öz, vadesiz tasarruf hesabından 15,000 TL çekmiştir.
İşlemin kaydı aşağıdaki gibidir:
/
300
010
TASARRUF MEVDUATI (VADESİZ)
…Hikmet Öz
KASA
15,000
15,000
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kaynak Sağlama İşlemleri(devam)
4. Mevduat hesabına faiz tahakkuk etmesi
 Örnek: Hikmet Öz 1 Aralık günü dönem sonu faiz ödemeli %8 faiz oranlı 1 yıl vadeli
10,000 TL’lık bir tasarruf mevduatı hesabı açtırıyor.Vade sonunda faizli tutar
ödenerek hesap kapatılıyor(Herhangi bir yasal kesinti olmadığı varsayılıyor)
Hesabın açılması:
/
010
KASA
310
/
TASARRUF MEVDUATI (VADELİ)
…Hikmet Öz
10,000
10,000
Kaynak Sağlama İşlemleri(devam)
 Faizin hesaba eklenmesi:
/
610
TÜRK LİRASI MEVDUATA VERİLEN FAİZLER
310
800
TASARRUF MEVDUATI (VADELİ)
…Hikmet Öz
800
/
 Hesabın kapatılması:
/
310
010
/
TASARRUF MEVDUATI (VADELİ)
…Hikmet Öz
KASA
10,800
10,800
Kredi İşlemleri
 Bankalar müşterilerine borç para vererek(nakdi krediler)
ya da müşterilerine bankanın itibarından yararlanma
imkanı tanıyarak(gayri nakdi krediler) kredi açarlar. Doğal
olarak bankalar açtıkları kredilerin vade süresi sonunda
faiz geliri, komisyon geliri türünde gelirler elde ederler.
Açılan krediler karşılığında çeşitli teminatlar alınması
yaygın bir uygulamadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi İşlemleri(devam)
 Örnek: Banka,1 Nisan tarihinde Gerçek Nakliyat A.Ş
şirketine şirkete ait bir taşınmaz üzerine ipotek tesis etmek
suretiyle teminat karşılığında 5,000,000 TL, %10 faizli, 3 ay
vadeli avans şeklinde nakdi kredi açmıştır.
 Kredinin açılış kaydı:
/
118
KISA VADELİ TEMİNATLI KREDİLER
…Gerçek AŞ
RESMİ,TİCARİ VE DİĞER KURULUŞLAR MEVDUATI
…Gerçek AŞ
304
5,000,000
5,000,000
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi İşlemleri(devam)
 Nisan ayı sonunda tahakkuk eden faiz aşağıdaki gibi hesaplanır ve kaydedilir:
Ana para
Faiz oranı
Faiz hesaplanacak gün sayısı
Gün sayısı olarak bir yıl
Faiz tutarı
TRL 5.000.000 a
10%
b
30
c
360
d
41666,7 =(axbxc)/d
/
220
KREDİ,FAİZ GELİR TAHAKKUK VE REESKONTLARI
514
KISA VADELİ KREDİLERDEN ALINAN FAİZLER
41,666
41,666
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Mali İşlemler
 Bankalar, kaynaklarını değerlendirmek veya fiyat farkından
yararlanmak üzere pazarlanabilir menkul kıymet portföyü
oluştururlar. Alım satım işlemlerine borsada girişilebileceği
gibi müşterilere portföyden menkul kıymet satılabilir ya da
müşterilerinin ibraz ettiği menkul kıymetler satın
alınabilir.Bankalar Hazine Müsteşarlığı’nın açtığı ihaleye
girerek devlet tahvili veya hazine bonosunu toptan alıp
daha sonar müşterilerine pazarlama şeklindeki alım satım
işlemlerini de yapmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Mali İşlemler(devam)
 Örnek: Banka, borsadan nominal değeri 1 TL olan hisse
senetlerinden 2.000.000 adedini 1,8 TL den satın alıyor.
 Satın alma işleminin kaydı:
/
030
MENKUL DEĞERLER CÜZDANI
Hisse senetleri
KASA
010
3,600,000
3,600,000
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Mali İşlemler(devam)
 Bir süre sonra, hisse senedinin değerinin düştüğünü gören
banka daha fazla zarar etmemek için senetleri adedi 1,7 TL’den
elden çıkarıyor.
 Hisse satışının kaydı:
/
010
870
KASA
SERMAYE PİYASASI İŞLEM ZARARLARI
030
MENKUL DEĞERLER CÜZDANI
Hisse senetleri
3,400,000
200,000
3,600,000
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hizmet İşlemleri
 Bankalar, sahip oldukları geniş organizasyon, yurt içi ve
yurt dışı bankalarla muhabirlik ilişkileri, ticari ve mali
konulardaki uzmanlıkları sayesinde müşterilerine türlü
hizmetler sunabilmektedirler.Bu işlemlerin en yaygın olanları aşağıdadır:
 Havale işlemleri
 Borsa işlemlerine aracılık
 Müşteri senetleri tahsili
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hizmet İşlemleri(devam)
1. Havale İşlemleri: Havale, göndericinin, belli bir miktar paranın
alıcı olarak gösterdiği bir kişiye ödenmesi yönünde bir bankayı
muhatap alarak verdiği emirdir. Bir bankacılık hizmeti olan havale,
komisyonlu işlemler arasında önemli yer tutar. Bu konuda işlemleri
ne kadar hızlı olursa müşteri o kadar memnun olacaktır.
2. Giden Havale: Bankanın bir şubeden başka bir şubesine ya da
başka bir banka şubesine belli bir miktar para havale etmesi
işlemine giden havale denir. Havalenin gönderilmesi sırasında;
havalenin hangi yolla gönderileceği (mektup, telefon,faks), alıcı adı
soyadı, alıcı adresi, alıcının hesabının bulunduğu banka ve şubesi,
alıcının hesap numarası, alıcının telefon numarası vb. bilgilerin
gönderici bankaya verilmesi gerekir. Bu, havalenin ödenmesi
sırasında herhangi bir sorun çıkmasını engelleyecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hizmet İşlemleri(devam)
 2.1. Virman: Cari veya katılma hesabınızdan istediğiniz
tutarda paranızı, kendinize ait diğer cari veya katılma
hesabınıza aktarma yapma işlemidir. Virman işlemi, ATM’lerden, internetten ve telefonla yapılabilmektedir.
 2.2. EFT (Elektronik Fon Transferi): Elektronik sistemlerin
gelişmesine bağlı olarak, kişilerin kendi hesaplarından
başka bir bankadaki hesap numarasına veya başka bir
şahsın ismine kredi kartı numarasına para havale etmesi
işlemidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hizmet İşlemleri(devam)
 2.3. IBAN (International Bank Account Number): Avrupa Birliği
düzenlemeleri çerçevesinde, ülkeler arasında gerçekleştirilen
para transferlerinin hızı ile kalitesini artırmak ve maliyetlerini
düşürmek amacıyla International Bank Account Number‐IBAN
adı verilen uluslararası banka hesap numarası standardı
geliştirilmiştir. IBAN bugün 33 Avrupa ülkesinde kullanılmaktadır.
IBAN'ın amacı, Avrupa ülkelerindeki banka ve diğer finansal
kurumlar aracılığı ile gerçekleştirilen para transferlerindeki
hataları ve bundan doğan gecikmeleri engellemektir. IBAN
sayesinde transfer edilen para daha hızlı ve hatasız bir biçimde
göndericinin hesabından alıcının hesabına geçirilmekte böylece,
işlemlerde oluşan hatalardan kaynaklanan bekleme süreleri ve
ek maliyetler ortadan kalkmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hizmet İşlemleri(devam)
 3. Gelen Havale: Bankanın diğer şubelerinden ya da başka
bir banka şubesinden müşteri talimatı ile gelen havaleler,
havale gönderilen kişiye ödenmesi işlemi gelen havale
işlemidir. Havale, müşterinin tasarruf mevduatı hesabına
gönderilmiş ise; “300 TASARRUF MEVDUATI (Y.İ.Y) –
VADESİZ” hesap alacaklı olacaktır. Havaleyi gönderen
müşterinin herhangi bir talimatı yok ise o zaman alacaklı
hesap, “394 ÖDEME EMİRLERİ – TP” hesabı olacaktır.
Müşteri, havale tutarını bankada bulunan bir hesabına
geçirilmesini ister ise havale tutarı doğrudan bu hesaba
alacak kaydedilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BANKALARIN KONSOLIDE FINANSAL TABLOLARININ DÜZENLENMESİ
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Bankalarda Finansal Tabloların Konsolidasyonuna
Duyulan İhtiyaç
 Konsolidasyonla ilgili tanım ve kavramlar
 Konsolide Finansal Tabloların Düzenlenmesi
 Konsolidasyon Yöntemleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Önemli etkinlik kavramını anlamak
 Konsolide finansal tablo düzenleme gerekliliğini anlamak
 Konsolidasyon teknikleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankalarda Finansal Tabloların
Konsolidasyonuna Duyulan İhtiyaç
 Günümüzde sermaye grupları gerek doğrudan gerek dolaylı
yollardan birden çok sektörde veya aynı sektörün değişik alt
dallarında farklı şirketlere sahip/ortak olarak faaliyet
gösterebilmektedir.
 Bir grubu teşkil eden bankalar ve diğer işletmelerin finansal
tablolarını konsolide etmelerinin çeşitli amaçları olabilmektedir.
Bu amaçlar, topluluğa hakim sermaye grubunun finansal ve
yönetsel durumunu ve faaliyet sonuçlarını toplu halde tek bir
tablodan izlemenin yanında kurum birleşmelerini ve
birleşmeden çıkan sonuçları finansal tablolara yansıtmak ve
finansal tablolardan yararlananlara gerekli bilgileri daha sağlıklı
aktarabilmektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankalarda Finansal Tabloların
Konsolidasyonuna Duyulan İhtiyaç(devam)
 Konsolidasyon kavramının net anlaşılabilmesi için T.İş
Bankası örneğini inceleyebiliriz.T.İş Bankası uzun yıllardır
finans sektöründe faaliyet gösteren bir kurumdur.Banka
zaman içerisinde yurt içinde ve yurtdışında çeşitli şirketler
kurmuş veya bazı şirketlere ortak olmuştur. Banka’nın
30.06.2012 tarihli bağımsız denetim raporuna göre
konsolidasyona tabi tutulan 20 adet bağlı ortaklığı ve 1
adet iştiraki mevcuttur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankalarda Finansal Tabloların
Konsolidasyonuna Duyulan İhtiyaç(devam)
Tablo 1.T.İş Bankası’nın konsolidasyon kapsamına alınan bağlı ortaklık ve iştirakleri
Bağlı ortaklıkları
- ANADOLU ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ
- ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş.
- CAMİŞ MENKUL DEĞERLER A.Ş.
- CJSC İŞBANK
- EFES VARLIK YÖNETİM A.Ş.
- IS INVESTMENT GULF LTD.
- İŞ FACTORİNG FİNANSMAN HİZMETLERİ A.Ş.
- İŞ FİNANSAL KİRALAMA A.Ş.
- İŞ GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.
- İŞ GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.
- İŞ PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş.
- İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.
- İŞ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.
- İŞBANK GMBH
- MAXIS SECURITIES LTD.
- MİLLİ REASÜRANS T.A.Ş.
- TSKB GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.
- TSKB YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.
- TÜRKİYE SINAİ KALKINMA BANKASI A.Ş.
- YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş.
İştiraki
- ARAP-TÜRK BANKASI A.Ş.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankalarda Finansal Tabloların
Konsolidasyonuna Duyulan İhtiyaç(devam)
 İş Bankası 21 şirketin sermayelerinde değişik oranlarda paylara
ve bu şirketler üzerinde önemli etkinliğe sahiptir. Hatta bu
şirketlerin bazılarıyla ana ortaklık Banka’nın hisse sahipliğini
aşan bir takım ticari ilişkileri de bulunabilmektedir.
 Örneğin, İş Finansal Kiralama A.Ş aynı zamanda İş Bankası’nın
bir kredi müşterisi olabilir.Bu durumda kredi tutarı İş Bankası
için bilançosunun aktifinde yer alan bir rakam iken aynı tutar İş
Finansal Kiralama A.Ş bilançosunun yükümlülükler tarafında yer
alacaktır.Aynı mantıkla, kredi için ödenen faiz ve komisyonlar
Banka gelir tablosunda gelir olarak kaydedilirken aynı tutarlar İş
Finansal Kiralama AŞ gelir tablosunda gider olarak
kaydedilecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankalarda Finansal Tabloların
Konsolidasyonuna Duyulan İhtiyaç(devam)
 Konsolidasyon sürecinde once konsolidasyona dahil olan
bütün şirketlerin finansal tabloları bir araya getirilir yani
her bir rakam toplanır ve daha sonra şirketlerin ana
ortaklıkla veya birbirleriyle olan alcak/borç değerleri
elimine edilir.Eliminasyon işleminde amaç, yukarıda
örnekte anlatıldığı gibi, aynı işlemle ilgili olarak iki tarafta
yer alan tutarları yok etmek ve böylece bilanço ve gelir
tablosunun gereksiz yere şişmesini önlemektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar
Finansal Kurumlar ve Kredi Kuruluşları
 Finansal kurumlar, bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri,
katılım bankaları, finansal kiralama şirketleri, finansman
şirketleri, faktoring şirketleri, sermaye piyasası aracı kurumları,
risk sermayesi kuruluşları, portföy yönetim ve yatırım
danışmanlığı şirketleri, yatırım ortaklıkları, genel finans
ortaklıkları, yetkili müesseseler, gayrimenkul yatırım ortaklıkları,
gibi hem yurt içinde kurulu, hem de yabancı ülke mevzuatına
göre yurt dışında kurulu ortaklıklardır.
 Kredi kuruluşları ise, ister kamu kurumları, isterse özel kesime
ait bulunsun, iştigal sahası; (a) mevduat veya diğer geri
ödenecek fonları kamudan toplamak, (b) kendi hesabına kredi
vermek olan kurumlardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
Finansal Kurumlar Topluluğu ve Grup
 Hukuksal yönden birbirlerinden bağımsız olmakla birlikte, sermaye,
yönetim ve denetim açısından birbiriyle ilişkili; planlama,
organizasyon, finansman, sevk ve idare bakımından ana ortaklık çatısı
altında hakim sermaye grubunca koordine edilen, finansal kurum
niteliğine sahip bağlı ortaklıklar, iştirakler ve sınırlı iştirakler ile bu
ortaklıkları doğrudan, dolaylı ve/veya beraberce kontrol gücüne ve
katılınan finansal ortaklıklar üzerinde önemli etkinliğe sahip, yurt
içinde kurulu banka ana ortaklığından meydana gelen gruba finansal
kurumlar topluluğu denir.
 Grup: Ayrı tüzel kişilik altında faaliyet gösterseler dahi, aynı
sermayedar grubun kontrol ettiği, ana ortaklık banka altında; yurt
içinde ve yurt dışında kurulu ortaklıklardan oluşan topluluğu ifade
eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
Finansal Holding Şirketleri
Türkiye’de anonim şirket şeklinde kurulan ve bağlı ortaklıklarından en az bir tanesi kredi kuruluşu olan bir ana
ortaklığın,

a) Bağlı ortaklıklarının yarısından fazlasının kredi kuruluşu ve/veya finansal kuruluş olması,

b) Ödenmiş sermayesinin yüzde ellisinden fazlasının bu tür ortaklıklara tahsis edilmesi,

c) Son üç hesap dönemi sonu itibarıyla kredi kuruluşları ile finansal kuruluşlardan oluşan bağlı ortaklıklarına
ait aktif toplamı ortalamasının, ana ortaklık ve bağlı ortaklıklarının ayrı ayrı aktiflerinin toplamının
ortalamasına oranının yüzde kırk veya üzerinde olması,

ç) Son üç hesap dönemi sonu itibarıyla bankalardan ve finansal kiralama, faktoring ve finansman
şirketlerinden oluşan bağlı ortaklıklarına ait aktif toplamı ortalamasının, kredi kuruluşları ile finansal
kuruluşlardan oluşan bağlıortaklıklarına ait aktif toplamı ortalamasına oranının yüzde on veya üzerinde
olması
şartlarının birlikte gerçekleşmesi halinde söz konusu ana ortaklık finansal holding şirketi kapsamındadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
 Ana Ortaklık Banka :Bağlı ortaklıkları ve/veya birlikte kontrol
edilen ortaklıkları bulunan ve gruba dahil ortaklıkların finansal
tablolarının nezdinde konsolide edildiği Türkiye’de kurulu
bankayı ifade eder.
 Bağlı ortaklık: Ana ortaklığın kontrolü altında faaliyet gösteren
ortaklıkları ifade eder. Ana şirket bağlı şirket ilişkisi bir anonim
şirketin bağlı şirket olarak yeni bir şirket düzenlemesi yoluyla
elde edebilir. Bağlı şirket ilişkisi faaliyetine devam etmekte olan
bir şirkete ait hisse senetlerini satın alması yoluyla da kurulabilir.
 İştirak:Ana ortaklık bankanın sermayesine katıldığı, üzerinde
kontrolü bulunmamakla birlikte önemli etkinliğe sahip olduğu,
yurt içinde veya yurt dışında kurulu bulunan ortaklığı ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
 Birlikte kontrol edilen ortaklık: İş ortaklıkları ve adi ortaklıklar
dahil olmak üzere, ana ortaklık bankanın bir ortaklık sözleşmesi
çerçevesinde başka gruplarla birlikte kontrol ettiği, yurt içinde
veya yurt dışında kurulu bulunan ortaklığı ifade eder.
 Azınlık hakkı; bir bağlı ortaklıkta, söz konusu bağlı ortaklığın
faaliyetlerinin net sonuçlarından veya net varlıklarından, gruba
dahil olmayanlara ait paylara düşen kısmı ifade eder.
 Azınlık payı: Bir bağlı ortaklığın net varlıklarının ve kar veya
zararının ana ortaklık tarafından, doğrudan veya bağlı
ortaklıkları vasıtasıyla dolaylı olarak, sahip olunmayan paylara
isabet eden kısmını ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
 Birlikte kontrol edilen ortaklık: İş ortaklıkları ve adi ortaklıklar
dahil olmak üzere, ana ortaklık bankanın bir ortaklık sözleşmesi
çerçevesinde başka gruplarla birlikte kontrol ettiği, yurt içinde
veya yurt dışında kurulu bulunan ortaklığı ifade eder.
 Azınlık hakkı; bir bağlı ortaklıkta, söz konusu bağlı ortaklığın
faaliyetlerinin net sonuçlarından veya net varlıklarından, gruba
dahil olmayanlara ait paylara düşen kısmı ifade eder.
 Azınlık payı: Bir bağlı ortaklığın net varlıklarının ve kar veya
zararının ana ortaklık tarafından, doğrudan veya bağlı
ortaklıkları vasıtasıyla dolaylı olarak, sahip olunmayan paylara
isabet eden kısmını ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
 Birlikte kontrol edilen ortaklık: İş ortaklıkları ve adi ortaklıklar
dahil olmak üzere, ana ortaklık bankanın bir ortaklık sözleşmesi
çerçevesinde başka gruplarla birlikte kontrol ettiği, yurt içinde
veya yurt dışında kurulu bulunan ortaklığı ifade eder.
 Azınlık hakkı; bir bağlı ortaklıkta, söz konusu bağlı ortaklığın
faaliyetlerinin net sonuçlarından veya net varlıklarından, gruba
dahil olmayanlara ait paylara düşen kısmı ifade eder.
 Azınlık payı: Bir bağlı ortaklığın net varlıklarının ve kar veya
zararının ana ortaklık tarafından, doğrudan veya bağlı
ortaklıkları vasıtasıyla dolaylı olarak, sahip olunmayan paylara
isabet eden kısmını ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
Kontrol Etme Gücü
 Bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla, söz konusu
işletmenin finansal ve faaliyet politikalarını yönetme gücüdür.
 Bir gerçek ya da tüzel kişinin diğer bir tüzel kişinin sermayesini ya da
yönetimini doğrudan ya da dolaylı olarak kontrolü; tüzel kişinin
doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin çoğunluğuna sahip
olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla birlikte imtiyazlı
hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla yapılan
anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğuna tasarruf edilmesi veya
herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunu
atayabilme ya da görevden alma gücünün elde bulundurulmasıdır.
Tüzel kişinin ortaklık yapısına bağlı olarak, sermayenin çoğunluğuna
sahip olunması için pay oranının asgari yüzde elli bir olması şartı
aranmaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
Önemli Etkinlik
 Bir yatırımcının doğrudan ya da dolaylı olarak yatırım yapılan
işletmenin oy hakkının % 20 ya da daha fazlasını elinde tutması
durumunda, aksi açıkça ortaya konulamadığı sürece, söz konusu
yatırımcının önemli etkisi bulunduğu kabul edilir.
 Diğer yandan, yatırımcının doğrudan ya da dolaylı olarak (örneğin
bağlı ortaklıkları vasıtasıyla) yatırım yapılan işletmenin oy hakkının %
20’sinden daha azını elinde bulundurması durumunda ise; böyle bir
etkinin bulunduğu açıkça ortaya konulamadığı sürece, söz konusu
yatırımcının önemli etkisi bulunmadığı kabul edilir.
 Yatırım yapılan bir işletmeye başka bir yatırımcı tarafından önemli
tutarda veya mutlak çoğunlukla sahip olunması, yatırımcı işletmenin
önemli etkiye sahip olmasına engel oluşturmaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyonla İlgili Tanım ve Kavramlar(devam)
 Aşağıdaki hususların bir ya da birden fazlasının varlığı halinde bir yatırımcı işletmenin "önemli
etkisinin" bulunduğu kabul edilir:
 a) Yatırım yapılan işletmenin yönetim kurulu ya da eşdeğer idari organında temsil edilme;
 b) Temettüler ya da diğer dağıtım kararları dahil olmak üzere, işletmenin politika belirleme
süreçlerine katılma;
 c) Yatırımcı işletme ile yatırım yapılan işletme arasında önemli işlemlerin gerçekleştirilmesi,
 d)İşletmeler arasında yönetici personel değişimi; veya
 e)İşletme için gerekli teknik bilginin sağlanması.
 Önemli etkinlik, iştirak edilen ortaklığın finansal ve idari politikalarının oluşturulmasına
katılma gücünü ifade eder. Ana ortaklık banka, iştirak edilen ortaklıkta nitelikli paya sahipse,
aksi ispat edilmediği sürece, ana ortaklık bankanın o iştirakte önemli etkinliğe sahip olduğu
kabul edilir. Başka bir yatırımcının önemli oranda veya çoğunluk mülkiyetini elinde
bulundurması, ana ortaklık bankanın o iştirakte önemli etkinliğe sahip olmasına engel
oluşturmaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Tabloların Düzenlenmesi
Konsolide finansal tablo düzenleme zorunluluğu
 Ana ortaklık bankalar, kredi kuruluşu veya finansal kuruluş
niteliğindeki ortaklıkları ile birlikte tek bir işletme gibi
sunulmalarını sağlayacak şekilde, yıl sonları ile Mart, Haziran ve
Eylül ayları sonu itibarıyla Türkiye Muhasebe Standartlarını
uygulayarak
konsolide
finansal
tablo
düzenlemekle
yükümlüdürler.
 Gruba dahil ortaklıkların farklı sektörlerde faaliyet göstermeleri
konsolide finansal tablo düzenlenmesine engel teşkil etmez.
Konsolide finansal tabloların hazırlanması, ana ortaklık bankanın
konsolide olmayan finansal tablolar hazırlama zorunluluğunu
ortadan kaldırmaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Tabloların Düzenlenmesi
Konsolide Edilecek Finansal Tablolarda Aranacak Koşullar:
 Kullanılan Değerleme Yöntemleri Aynı Olmalıdır
 Muhasebe Politikalarının Aynı Olması
 Finansal Tablolar Aynı Muhasebe Dönemini İfade Etmelidir
 Finansal Tablolar Biçimsel Olarak Aynı Olmalıdır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Tabloların Düzenlenmesi
Eliminasyon(Netleştirme) ve Düzeltme İşlemleri
 Konsolidasyon kapsamına alınan bağlı ortaklıların
birbirleriyle yaptıkları her türlü işlem ve bu işlemlere ilişkin
hesaplar karşılıklı olarak silinerek mali tablolara
yansıtılmaz. Konsolidasyon öncesinde kombine edilen
finansal tablo değerlerinden konsolidasyona dahil
kuruluşların birbirleriyle olan alacak/borç ve gelir/gider
işlemlerinin düşülerek yapılan netleştirme işlemine
eliminasyon denilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Tabloların Düzenlenmesi
Eliminasyon(Netleştirme) ve Düzeltme İşlemleri
 Konsolidasyon kapsamına alınan bağlı ortaklıların
birbirleriyle yaptıkları her türlü işlem ve bu işlemlere ilişkin
hesaplar karşılıklı olarak silinerek mali tablolara
yansıtılmaz. Konsolidasyon öncesinde kombine edilen
finansal tablo değerlerinden konsolidasyona dahil
kuruluşların birbirleriyle olan alacak/borç ve gelir/gider
işlemlerinin düşülerek yapılan netleştirme işlemine
eliminasyon denilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Tabloların Düzenlenmesi
Bilanço(Finansal Durum Tablosu) Konslidayonu ve Eliminasyonlar
 Ana Ortaklığın Bağlı Ortaklığa Katılma Tutarının Eliminasyonu
 Borç ve Alacaklarla Alım‐Satım İlişkisinden Doğan Farkların
Giderilmesi
Gelir Tablosu Konsolidasyonu ve Eliminasyonlar
 Konsolidasyona Dahil Şirketler Arası Gelir ve Gider
Tutarlarının Eliminasyonu
 Ödenen Kâr Paylarının Netleştirilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
Tam Konsolidasyon
 Tam konsolidasyon yöntemi, konsolide mali tablolara dahil
edilen bağlı ortaklıkların aktif, pasif, gelir, gider ve bilanço dışı
kalemlerinin yüzde yüzünün ana ortaklık bankanın aktif, pasif,
gelir, gider ve bilanço dışı kalemleri ile birleştirilmesini ve azınlık
haklarının bilanço ve gelir tablosunda ayrı kalem olarak
gösterilmesini öngören yöntemdir.
 Konsolide finansal tabloların hazırlanmasında; ana ortaklık ve
bağlı ortaklıkların tüm varlık, yabancı kaynak ve özkaynakları,
gelir ve gider kalemleri satır satır toplanarak birleştirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
Özsermaye Yöntemi
 Özsermaye yöntemi: İştirakteki yatırımın başlangıçta elde
etme maliyeti ile muhasebeleştirilerek, sonrasında bu
tutarın yatırım yapılan iştirakin net varlıklarında yatırımcı
işletmenin payına düşen kısmı yansıtacak şekilde
düzeltildiği ve böylece yatırımcı işletmenin kar veya
zararının yatırım yapılan işletmenin kar veya zararından
kendisine düşen payı kapsadığı muhasebeleştirme
yöntemidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
Oransal Konsolidasyon Yöntemi
 Müştereken kontrol edilen işletmenin aktif, pasif, gelir ve
gider kalemlerinin, ortak girişimcinin payı oranında ortak
girişimcinin finansal tablolarında satır satır benzer
kalemlerle birleştirilmek suretiyle muhasebeleştirilmesi
veya ortak girişimcinin finansal tablolarında söz konusu
kalemlerin ayrı bir satır olarak raporlanmasını kapsayan
muhasebeleştirme yöntemidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
Konsolidasyon
Yöntemi
1- Tam Konsolidasyon
(Birebir veya % 100
Konsolidasyon)
Yöntemi
Hangi Durumlarda
Uygulanacağı
Tek başına kontrol etme
durumu mevcut
olduğunda uygulanır.
(TMS 27)
2- Özsermaye
Yöntemi
(TMS 28)
Beraberce kontrol etme
durumu mevcut
olduğunda veya ortaklık
üzerinde önemli bir
etkinliğe sahip
bulunulması durumunda
uygulanır.
3- Oransal
Konsolidasyon
Yöntemi
(TMS 31)
Beraberce kontrol etme
durumu mevcut
olduğunda isteğe bağlı
olarak (istenirse
özsermaye yöntemi
Uygulama Biçimi
Ortaklıklar arası işlemlerin elimine
işleminden sonra, ana ortaklık ve
bağlı ortaklıkların tüm varlık,
yabancı kaynak ve özkaynakları,
gelir ve gider kalemleri satır satır
toplanarak birleştirilir.
Sadece ortaklığın öz- kaynaklarından
alınan pay dikkate alınır. Aktif ve
pasifler konsolide edilmez.
Beraberce kontrol edilen işletmenin
aktif, pasif, gelir ve gider
kalemlerinin, ortak girişimcinin payı
oranında ortak girişimcinin finansal
tablolarında satır satır benzer
uygulanır) uygulanır.
kalemlerle birleştirilmek suretiyle
muhasebeleştirilmesi veya ortak
girişimcinin finansal tablolarında
söz konusu kalemlerin ayrı bir satır
olarak raporlanmasını kapsayan
muhasebeleştirme yöntemidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
Örnek Uygulama:
 A bankası Y bankasının %100’üne sahiptir. İki banka
arasında 2012 yılı boyunca gerçekleşen işlemler aşağıdaki
gibidir:
 Y bankası 1 Ocak 2012’de A bankasından 5 milyon TL
tutarında %10 faizli 1 yıl vadeli bir kredi kullanmıştır.
 A bankası Y bankasında 250,000 TL vadeli mevduat
bulundurmaktadır. A bankasının yıl boyunca bu
mevduattan elde ettiği faiz geliri 12,500 TL olmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolidasyon Yöntemleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BANKALARCA KAMUYA AÇIKLANACAK FİNANSAL TABLOLAR İLE BUNLARA İLİŞKİN AÇIKLAMA VE DİPNOTLAR
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Banka Hakkında Genel Bilgiler bölümü
 Banka’nın Finansal Tabloları bölümü
 İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar bölümü
 Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler bölümü
 Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar bölümü
 Diğer açıklamalar bölümü
 Bağımsız denetim raporuna ilişkin açıklamalar bölümü
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Hangi finansal tabloların kamuya açıklanacağını anlamak
 Açıklama ve dipnotların önemini anlamak
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Giriş
Bankalarca hazırlanan finansal raporlar yıl sonunda ve Mart, Haziran, Eylül aylarında olmak üzere
yılda dört defa ilgili BDDK yönetmeliklerinde belirtilen esas ve usullere göre kamuya
açıklanmaktadır.
Kamuya açıklanan finansal raporların içeriği aşağıdaki gibi olmaktadır:
 1.Banka hakkında genel bilgiler  2.Banka’nın finansal tabloları
 3.İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar
 4.Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler
 5.Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar
 6.Diğer açıklamalar  7.Bağımsız denetim raporuna ilişkin açıklamalar Banka hakkında genel bilgiler bölümü
Kamuya açıklanacak finansal raporların giriş kısmında yer alacak hususlar aşağıda belirtilmiştir.

Banka'nın kuruluş tarihi, başlangıç statüsü, anılan statüde meydana gelen değişiklikleri ihtiva eden tarihçesi

Banka’nın sermaye yapısı, yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte
elinde bulunduran ortakları, varsa bu hususlarda yıl içindeki değişiklikler ile dahil olduğu gruba ilişkin
açıklama

Banka’nın, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, denetim komitesi üyeleri ile genel müdür ve yardımcılarının
varsa Banka’da sahip oldukları paylara ve sorumluluk alanlarına ilişkin açıklama

Banka’da nitelikli pay sahibi olan kişi ve kuruluşlara ilişkin açıklama

Banka’nın Hizmet Türü ve Faaliyet Alanlarına İlişkin Özet Bilgi

Banka ile Bağlı Ortaklıkları Arasında Özkaynakların Derhal Transfer Edilmesinin veya Borçların Geri
Ödenmesinin Önünde Mevcut veya Muhtemel, Fiili veya Hukuki Engeller

Kamuya Açıklama Yükümlülüğüne Uyuma ve Söz Konusu Açıklamaların Doğruluğu, Sıklığı ve Uygunluğunun
Değerlendirilmesine Yönelik Yazılı Politikalar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesinin Temel Denklemi
 İşletme içinde ve işletme dışında bulunan kişi ya da
kuruluşlara bilgi akışını sağlayan muhasebe, işletmedeki
her türlü parasal akışı kaydederken bir denge ve eşitlik
içindedir. Bu eşitliğe "muhasebe temel denklemi" ya da
"bilanço eşitliği" adı verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Muhasebesinin Temel
Denklemi(devam)
 AKTİF = PASİF
 VARLIKLAR = KAYNAKLAR
 VARLIKLAR=YABANCI KAYNAKLAR+ÖZKAYNAKLAR
 VARLIKLAR=BORÇLAR+SERMAYE
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL TABLOLAR
Bankaların hazırlaması zorunlu olan finansal tablolar:
 Bilanço(Finansal durum tablosu),  Gelir tablosu (kâr ve zarar cetveli),
 Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir gider kalemlerine ilişkin
tablo,
 Özkaynak değişim tablosu,
 Nakit akış tablosu
 Kâr dağıtım tablosu
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL TABLOLAR(devam)
Bilanço(Finansal durum tablosu):
 Bilanço, bankanın belirli bir tarihteki iktisadi ve mali durumunu
yansıtan, varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını, aktif ve pasif
hesaplar şeklinde gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösteren
tablodur.
 Bilançonun aktif bölümü paraya dönüşüm çabukluğuna, pasif
bölümü ise ödeme çabukluğuna göre düzenlenir.
 Bilanço net değer esasına göre hazırlanır. Bu nedenle, bankanın
aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki hesaplar ilgili
bulundukları kalemlerin altında birer indirim kalemi olarak
gösterilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bilanço ÖRNEK BİLANÇO KALEMLERİ
Aktifler
Pasifler
Mevduat
Menkul kıymetler
Alınan Krediler
Bankalar
Para piyasalarına borçlar
Para piyasasından alacaklar
Muhtelif borçlar
Krediler ve alacaklar
Diğer Yabancı Kaynaklar
İştirakler
Karşılıklar
Bağlı ortaklıklar
Vergi borcu
Maddi duran varlıklar
Sermaye benzeri krediler
Diğer aktifler
Özkaynaklar
TOPLAM
TOPLAM
ÖDEME ÇABUKLUĞ U
PARAYA DÖNÜŞÜM ÇABUKLUĞ U
Nakit Değerler ve Merkez Bankası
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bilanço (devam)
VI.
6.1
6.2
6.3
KREDİLER VE ALACAKLAR
Krediler ve Alacaklar
Takipteki Krediler
Özel Karşılıklar (‐)
TP
65.550.318
65.202.677
2.069.194
1.721.553
YP
32.982.763
32.982.763
51.558
51.558
TOPLAM
98.533.081
98.185.440
2.120.752
1.773.111
Aktif ve pasif yapısını düzenleyici nitelikteki
hesaplar ilgili bulundukları kalemlerin altında
birer indirim kalemi olarak gösterilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gelir Tablosu
 Gelir tablosu, bankanın belirli bir hesap döneminde elde ettiği
tüm hasılat ve gelirler ile katlandığı tüm maliyet ve giderleri
sınıflandırılmış olarak gösteren ve dönem faaliyet sonuçlarını
kâr veya zarar olarak özetleyen tablodur.
 Bütün gelir ve giderler, tahakkuk tarihleri itibarıyla kayda alınır
ve tahakkuk ettikleri hesap dönemine ait gelir tablosunda
gösterilir.
 Bütün gelirler ve giderler, kaynakları itibarıyla sınıflandırılır, her
gelir grubu ilgili olduğu gider grubu ile karşılaştırılır ve gayrisafi
tutarları üzerinden gösterilir. Bir gelir kalemi, tamamen veya
kısmen bir gider kalemiyle netleştirilmek suretiyle gelir tablosu
kapsamından çıkarılamaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gelir Tablosu(devam)
ÖRNEK GELİR TABLOSU
I.
1.1
1.2
1.3
1.4
II.
2.1
2.2
2.3
III.
IV.
V.
VI.
6.1
6.2
6.3
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XXIII.
FAİZ GELİRLERİ Kredilerden Alınan Faizler
Zorunlu Karşılıklardan Alınan Faizler
Bankalardan Alınan Faizler
Para Piyasası İşlemlerinden Alınan Faizler
FAİZ GİDERLERİ Mevduata Verilen Faizler
Kullanılan Kredilere Verilen Faizler Para Piyasası İşlemlerine Verilen Faizler NET FAİZ GELİRİ/GİDERİ (I ‐ II)
NET ÜCRET VE KOMİSYON GELİRLERİ/GİDERLERİ
TEMETTÜ GELİRLERİ
TİCARİ KÂR / ZARAR (Net)
Sermaye Piyasası İşlemleri Kârı/Zararı Türev Finansal İşlemlerden Kâr/Zarar
Kambiyo İşlemleri Kârı/Zararı DİĞER FAALİYET GELİRLERİ
FAALİYET GELİRLERİ/GİDERLERİ TOPLAMI (III+IV+V+VI+VII) KREDİ VE DİĞER ALACAKLAR DEĞER DÜŞÜŞ KARŞILIĞI (‐)
DİĞER FAALİYET GİDERLERİ (‐)
NET FAALİYET KÂRI/ZARARI (VIII‐IX‐X)
NET PARASAL POZİSYON KÂRI/ZARARI
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ ÖNCESİ K/Z (XI+...+XIV)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER VERGİ KARŞILIĞI (±)
SÜRDÜRÜLEN FAALİYETLER DÖNEM NET K/Z (XV±XVI)
NET DÖNEM KARI/ZARARI (XVII+XXII)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir
gider kalemlerine ilişkin tablo
 Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca kâr ya da zararla
ilişkilendirilmeyen, yeniden sınıflandırma düzeltmeleri de
dahil olmak üzere özkaynaklar altında sınıflandırılan gelir ya
da gider kalemlerini gösteren tablodur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynaklarda muhasebeleştirilen gelir
gider kalemlerine ilişkin tablo(devam)
I.
ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN GELİR GİDER KALEMLERİ
MENKUL DEĞERLER DEĞERLEME FARKLARINA SATILMAYA HAZIR FİNANSAL VARLIKLARDAN EKLENEN
II.
MADDİ DURAN VARLIKLAR YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI III.
IV.
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI V.
VI.
VII.
VIII.
YABANCI PARA İŞLEMLER İÇİN KUR ÇEVRİM FARKLARI
NAKİT AKIŞ RİSKİNDEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLARA İLİŞKİN KÂR/ZARAR (Gerçeğe Uygun Değer Değişikliklerinin Etkin Kısmı)
YURTDIŞINDAKİ NET YATIRIM RİSKİNDEN KORUNMA AMAÇLI TÜREV FİNANSAL VARLIKLARA İLİŞKİN KÂR/ZARAR (Gerçeğe Uygun Değer Değişikliklerinin Etkin Kısmı)
MUHASEBE POLİTİKASINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İLE HATALARIN DÜZELTİLMESİNİN ETKİSİ
TMS UYARINCA ÖZKAYNAKLARDA MUHASEBELEŞTİRİLEN DİĞER GELİR GİDER UNSURLARI
IX.
DEĞERLEME FARKLARINA AİT ERTELENMİŞ VERGİ
X.
DOĞRUDAN ÖZKAYNAK ALTINDA MUHASEBELEŞTİRİLEN NET GELİR/GİDER (I+II+…+IX)
XI.
11.1
DÖNEM KÂRI/ZARARI
Menkul Değerlerin Gerçeğe Uygun Değerindeki Net Değişme (Kar‐Zarara Transfer) Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı Türev Finansal Varlıklardan Yeniden Sınıflandırılan ve Gelir Tablosunda Gösterilen Kısım 11.2
11.3
Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı Yeniden Sınıflandırılan ve Gelir Tablosunda Gösterilen Kısım 11.4
Diğer
DÖNEME İLİŞKİN MUHASEBELEŞTİRİLEN TOPLAM KÂR/ZARAR (X±XI)
XII.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Nakit Akış Tablosu
 Nakit akış tablosu, belirli bir muhasebe döneminde
bankaların nakit ve nakit benzeri varlıklarında meydana
gelen değişiklikleri ifade eden nakit akışlarını (nakit tahsilat
ve ödemelerini), kaynakları ve kullanım yerleri bakımından
bankacılık faaliyetleri, yatırım faaliyetleri ve finansman
faaliyetleri itibarıyla sınıflandırarak gösteren tablodur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Nakit Akış Tablosu(devam)
A.
NAKİT AKIŞ TABLOSU
BANKACILIK FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
1.1
Bankacılık Faaliyet Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim Öncesi Faaliyet Kârı
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.1.4
Alınan Faizler
Ödenen Faizler
Alınan Temettüler
Alınan Ücret ve Komisyonlar
1.2
Bankacılık Faaliyetleri Konusu Aktif ve Pasiflerdeki Değişim
1.2.1
1.2.2
1.2.3
1.2.4
1.2.5
1.2.6
Alım Satım Amaçlı Finansal Varlıklarda Net (Artış) Azalış
Gerçeğe Uygun Değer Farkı K/Z'a Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan FV'larda Net (Artış) Azalış
Bankalar Hesabındaki Net (Artış) Azalış
Kredilerdeki Net (Artış) Azalış
Diğer Aktiflerde Net (Artış) Azalış
Bankaların Mevduatlarında Net Artış (Azalış)
I.
B.
II.
Bankacılık Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı
YATIRIM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Net Nakit Akımı
2.1
2.2
2.3
2.4
İktisap Edilen İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) Elden Çıkarılan İştirakler, Bağlı Ortaklıklar ve Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar (İş Ortaklıkları) Satın Alınan Menkuller ve Gayrimenkuller Elden Çıkarılan Menkul ve Gayrimenkuller
C.
III.
FİNANSMAN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN NAKİT AKIMLARI
Finansman Faaliyetlerinden Sağlanan Net Nakit 3.1
3.2
Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Sağlanan Nakit
Krediler ve İhraç Edilen Menkul Değerlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı
3.3
İhraç Edilen Sermaye Araçları IV.
Döviz Kurundaki Değişimin Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar Üzerindeki Etkisi V.
Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklardaki Net Artış (Azalış)
VI.
Dönem Başındaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar VII.
Dönem Sonundaki Nakit ve Nakde Eşdeğer Varlıklar © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynak Değişim Tablosu
 Özkaynak değişim tablosu, ana ve katkı sermaye
kalemlerinin her birinin dönem başı bakiyesini, dönem
içinde söz konusu kalemlerde meydana gelen artışları veya
azalışları ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek
biçimde
düzenlenir.
Karşılaştırılabilirliği
sağlamak
bakımından, cari dönem hareketlerinin yanı sıra önceki
dönem hareketleri ayrı bir bölüm şeklinde gösterilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynak Değişim Tablosu(devam)
ÖZKAYNAK KALEMLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER
Ödenmiş Sermaye
Ödenmiş Sermaye Hisse Senedi Hisse Senedi Yasal Yedek Dönem Net
Enf.Düzeltme Farkı İhraç Primleri İptal Kârları
Akçeler Kârı / (Zararı)
Geçmiş Dönem
Kârı / (Zararı)
Menkul Değer. Değerleme Farkı
Toplam Özkaynak
CARİ DÖNEM
Önceki Dönem Sonu Bakiyesi Dönem İçindeki Değişimler
Birleşmeden Kaynaklanan Artış/Azalış
Menkul Değerler Değerleme Farkları
Riskten Korunma Fonları (Etkin kısım)
Nakit Akış Riskinden Korunma Amaçlı
Yurtdışındaki Net Yatırım Riskinden Korunma Amaçlı
Maddi Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları
Maddi Olmayan Duran Varlıklar Yeniden Değerleme Farkları
İştirakler, Bağlı Ort. ve Birlikte Kontrol Edilen Ort.(İş Ort.) Kur Farkları Varlıkların Elden Çıkarılmasından Kaynaklanan Değişiklik
Varlıkların Yeniden Sınıflandırılmasından Kaynaklanan İştirak Özkaynağındaki Değişikliklerin Banka Özkaynağına Etkisi
Sermaye Artırımı
Nakden
İç Kaynaklardan
Hisse Senedi İhraç Primi
Hisse Senedi İptal Kârları
Ödenmiş Sermaye Enflasyon Düzeltme Farkı
Diğer
Dönem Net Kârı veya Zararı
Kâr Dağıtımı
Dağıtılan Temettü
Yedeklere Aktarılan Tutarlar
Diğer Dönem Sonu Bakiyesi (I+II+III+…+XVI+XVII+XVIII)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kar Dağıtım Tablosu
 Kâr Dağıtım Tablosu bankanın dönem kârının dağıtım
biçimini gösteren tablodur. Bu tablo, özellikle sermaye
şirketlerinde dönem kârından ödenecek vergilerin,
ayrılacak yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kâr paylarının
açıkça görülmesi için düzenlenir. Ayrıca bu tablo yardımıyla
şirketlerin hisse başına düşen kârları ve hisse başına düşen
temettü tutarları hesaplanmış olur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kar Dağıtım Tablosu(devam)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar bölümü
Kamuya açıklanacak finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların doğru
bir biçimde anlaşılabilmesi için;
 a) Finansal tablolar ile bunlara ilişkin açıklama ve dipnotların Türkiye Muhasebe
Standartları ve Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına
İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak hazırlandığının,
 b) Finansal tabloların hazırlanmasında kullanılan değerleme esaslarının,
 c) Finansal tabloların doğru olarak anlaşılması için izlenen muhasebe
politikalarının,
 ç) Konsolide finansal tablolar hazırlanırken farklı muhasebe politikaları uygulanmış
olan kalemler ile bunların konsolide finansal tablolardaki ilgili kalemlerin toplamına
oranlarının
 açık şekilde belirtilmesi şarttır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar bölümü
 Örnek:
T.İş Bankası’nın «Finansal araçların kullanım stratejisi ve yabancı para cinsinden işlemlere ilişkin muahsebe politikası»:
«Bilançoda yer alan yabancı para parasal varlık ve yükümlülükler bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak TL’ye çevrilmiştir. Gerçeğe uygun değerden ölçülen yabancı para birimindeki parasal olmayan kalemler gerçeğe uygun değerin belirlendiği tarihteki döviz kurları kullanılarak çevrilir. Parasal kalemlerin çevrimden veya tahsil ve tediyelerinden kaynaklanan kur farkları gelir tablosunda yer almaktadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İlgili dönemde uygulanan muhasebe politikalarına ilişkin açıklamalar bölümü
 Örnek:
Banka’nın Finansal varlıklara ilişkin uyguladığı politika: «Finansal varlıklar nakit mevcudunu, sözleşmeden doğan ve karşı taraftan
nakit veya başka bir finansal varlık edinme veya karşılıklı olarak finansal
araçları değiştirme hakkını ya da karşı tarafın sermaye aracı işlemlerini
ifade eder. Finansal varlıklar, ilgili varlıkların Banka yönetimi tarafından
elde tutulma amaçları dikkate alınarak, “Gerçeğe Uygun Değer Farkı
Kar/Zarara Yansıtılan Finansal Varlıklar”, “Satılmaya Hazır Finansal
Varlıklar”, “Vadeye Kadar Elde Tutulacak Yatırımlar” ve “Krediler ve
Alacaklar” olarak dört grupta sınıflandırılmaktadır.»
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler bölümü
Bu bölümde bankanın bankacılık faaliyetleri nedeniyle karşılaştığı
riskleri nasıl yönettiğine ve bu riskler karşısında sermayesinin
durumunu gösteren detaylı bilgiler ve tablolar sunulur.










Sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin açıklamalar
Piyasa riskine ilişkin açıklamalar
Kur riskine ilişkin açıklamalar
Faiz oranı riskine ilişkin açıklamalar
Bankacılık Hesaplarından Kaynaklanan Hisse Senedi Pozisyon Riski
Likidite riskine ilişkin açıklamalar
Menkul Kıymetleştirme Pozisyonları
Kredi riski azaltım teknikleri
Risk Yönetim Hedef ve Politikaları
Faaliyet bölümlemesine ilişkin açıklamalar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler bölümü(devam)
Sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin açıklamalar
 BASEL kriterlerine göre sermaye yeterlilik oranının en az %8
olması istenmektedir.Oranın yüksek olması istenen bir
durumdur.
 Aşağıda T.İş Bankası’na ait sermaye yeterlilik oranı görülebilir:
Cari Dönem
Kredi Riski İçin Gerekli Sermaye Yükümlülüğü
(Kredi Riskine Esas Tutar*0,08) (KRSY) Piyasa Riski İçin Gerekli Sermaye Yükümlülüğü (PRSY) Operasyonel Risk İçin Gerekli Sermaye Yükümlülüğü (ORSY) Özkaynak
Özkaynak/((KRSY+PRSY+ORSY) *12,5*100) 10.880.213
319.540
894.118
21.531.377
14,24
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler bölümü (devam)
Piyasa riskine ilişkin açıklamalar
 Olağan piyasa koşulları altında Banka portföyünün piyasa değerinde
meydana gelebilecek değer kaybını ölçülerek bulunan piyasa riski mali
bünyenin sağlıklı olup olmadığını anlama açısından önemlidir.
 Aşağıda T.İş Bankası’na ait piyasa riski tablosu görülebilir:
Tutar
(I) Genel Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü‐ Standart Metot
(II) Spesifik Risk İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü ‐ Standart Metot
30.174 14.262 Menkul kıymetleştirme Pozisyonlarına İlişkin Spesifik Risk İçin Gerekli Sermaye Yükümlülüğü‐ Standart Metot
III) Kur Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü ‐ Standart Metot
(IV) Emtia Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü ‐ Standart Metot
(V) Takas Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü ‐ Standart Metot
(VI) Opsiyonlardan Kaynaklanan Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü ‐ Standart Metot
(VII) Karşı Taraf Kredi Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü ‐ Standart Metot
234.256 5.239 294 2.274 33.041 (VIII) Risk Ölçüm Modeli Kullanan Bankalarda Piyasa Riski İçin Hesaplanan Sermaye Yükümlülüğü
(IX) Piyasa Riski İçin Hesaplanan Toplam Sermaye Yükümlülüğü (I+II+III+IV+V+VI+VII)
(X) Piyasa Riskine Esas Tutar (12,5 x VIII) ya da (12,5 x IX)
319.540 3.994.250 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler bölümü (devam)
Kur riskine ilişkin açıklamalar
 Banka’nın maruz kaldığı kur riski, yabancı para cinsinden ve yabancı
paraya endeksli varlıkları ile yabancı para cinsinden yükümlülükleri
arasındaki farka bağlı olarak şekillenmektedir. Öte yandan, farklı döviz
cinslerinin birbirlerine kıyasla gösterdikleri değer değişimi de kur riskinin
bir diğer boyutu olarak ortaya çıkmaktadır.
Faiz Oranı Riskine İlişkin Açıklamalar
 Faiz oranı riski, faiz oranlarında meydana gelen dalgalanmaların,
Banka’nın faize duyarlı varlık, yükümlülük ve bilanço dışı işlemleri üzerinde
meydana getirebileceği değer düşüşü olarak tanımlanmaktadır. Bankacılık
hesaplarından kaynaklanan faiz riskinin ölçümünde yeniden fiyatlama
dönemlerine göre ortalama vade açığı yöntemi kullanılırken, alım‐satım
hesaplarında izlenen faize duyarlı finansal enstrümanlara ilişkin faiz riski
ise piyasa riski kapsamında değerlendirilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka’nın mali bünyesine ilişkin bilgiler bölümü (devam)
Likidite Riskine İlişkin Açıklamalar
 Likidite riski, uzun vadeli varlıkların kısa vadeli kaynaklarla
fonlanmasının bir sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir. Mevcut piyasa
koşullarında varlık ve yükümlülükler arasındaki vade uyumunun tesis
edilmesine yönelik azami özen gösterilmekte, özellikle daha uzun
vadeli kaynak temin edilmesi yönünde stratejiler uygulanmaktadır.
 Banka’nın başlıca fon kaynağını mevduat oluşturmaktadır. Piyasa
koşulları gereği ortalama mevduat vadesinin varlıklara kıyasla daha
kısa olmasına karşın, geniş şube ağı ve istikrarlı çekirdek mevduat
tabanı Banka’nın kaynak temininde en önemli güvencelerinden birini
teşkil etmektedir. Öte yandan, orta ve uzun vadeli kaynak teminine
yönelik olarak yurt dışı kuruluşlardan kredi temin edilmesi de söz
konusu olmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar bölümü
 Bankalarca, finansal tabloların kalemlerine ilişkin yapılacak
açıklamalara ilave olarak, Türkiye Muhasebe Standartları
gereği yapılacak açıklamalar bu bölümde düzenlenir.
Dipnotlar raporun ön bölümünde yer alan finansal
tablolarda bulunan rakamların daha iyi biçimde
anlaşılmasını sağlarlar.Finansal tablolarda yer alan bilgiler
özettir, dipnotlar ise oldukça ayrıntılıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar bölümü(devam)
ÖRNEK:
 Bilançonun aktif bölümünde yer alan “Bankalar” hesabıyla ilgili dip not aşağıdadır:
Cari Dönem
TP
Önceki Dönem
YP
TP
YP
Bankalar
Yurt içi
8.188
624.639
147.221
403.078
Yurt dışı
77.884
1.076.536
92.874
1.611.163
86.072
1.701.175
240.095
2.014.241
Yurt dışı Merkez ve Şubeler
Toplam
 Bilançoda sadece TL ve Yabancı para şeklinde bir bilgi bulunurken.İlgili
dipnottan Banka’nın yurtiçi ve yurtdışı bankalarda olan hesaplarının
tutarları da görülebilmektedir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal tablolara ilişkin açıklama ve dipnotlar bölümü(devam)
ÖRNEK:
 Bilançonun aktif bölümünde yer alan “Kredilere ilişkin özel karşılıklarr” hesabıyla ilgili dip not aşağıdadır:
Kredilere ilişkin olarak ayrılan özel karşılıklar:
Özel Karşılıklar
Tahsil İmkanı Sınırlı Krediler ve Diğer Alacaklar İçin Ayrılanlar
Tahsili Şüpheli Krediler ve Diğer Alacaklar İçin Ayrılanlar
Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar İçin Ayrılanlar
Toplam
Cari Dönem
Önceki Dönem
51.482
172.457
145.879
198.775
1.575.750
1.612.688
1.773.111
1.983.920
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Diğer Açıklamalar Bölümü
Ana ortaklık bankanın faaliyetiyle ilgili olan önceki bölümlerle
ilişkili olmayan hususlara ilişkin gerekli görülen açıklama ve
dipnotlar bu bölümde yer alır.
Örnek:
T.İş Bankası’nın 30.09.2012 tarihli raporunda bu bölümde
Moody’s, Fitch Ratings ve Standard&Poor’s derecelendirme
şirketlerinin Banka ile ilgili olarak verdikleri dereceler ve
detaylı olarak sunulmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bağımsız denetim raporuna ilişkin açıklamalar bölümü
 Bankaların her üç ayda bir BDDK tarafından yetkilendirilmiş
bağımsız dış denetim şirketlerinden birisi tarafından
denetlenmesi zorunludur.
 Bankacılık sektöründe şeffaflığın sağlanabilmesi ve reel sektörün
canlandırılması için destek verilmesi çalışmalarında gerekli
sermaye yeterliliği oranının doğru bir şekilde tespit edilebilmesi,
ancak gerçek ve güvenilir bilgi üreten bir sistemde mümkün
olabilmektedir. Bu konuda bağımsız denetim müessesesi çok
önemli bir işleve sahip olmakta ve sağlıklı yürütülen denetim
süreç ve/veya süreçleri sonucunda banka mali tablolarının
şeffaflığı ve güvenilirliği sağlanabilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bağımsız denetim raporuna ilişkin açıklamalar bölümü(devam)
Örnek:
I. Sınırlı Bağımsız Denetim Raporuna İlişkin Açıklamalar:
Banka'nın kamuya açıklanacak 30.09.2012 tarihli konsolide olmayan finansal tabloları
ve dipnotları Akis Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. (the
Turkish member firm of KPMG International Cooperative, a Swiss entity)
tarafından sınırlı bağımsız denetime tabi tutulmuş ve 14.11.2012 tarihli sınırlı bağımsız
denetim raporunun üçüncü paragrafında açıklanan hususun finansal tablolar
üzerindeki etkileri haricinde, söz konusu finansal tabloların Banka'nın 30.09.2012 tarihi
itibarıyla mali durumunu ve faaliyet sonuçlarını doğru bir biçimde yansıtmadığına dair
herhangi bir hususa rastlanmadığı belirtilmiştir.
II. Bağımsız Denetçi Tarafından Hazırlanan Açıklama ve Dipnotlar
Banka’nın faaliyetiyle ilgili olan, ancak yukarıdaki bölümlerde belirtilmeyen önemli bir
husus ve gerekli görülen açıklama ve dipnotlar bulunmamaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Bankaların Organizasyonu  Banka Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevleri  Bankalarda Denetim Komitesi ve İç Sistemler
 İç Kontrol Sistemi, İç Denetim Sistemi ve Risk Yönetim Sistemi © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilerin kazanaılması amaçlanmaktadır.
 Bankaların organizasyon yapısı  Banka Yönetim Kurulu üyelerinin türleri ve görevleri  Banka Denetim Komitesi ve İç Sistemlerin görevleri, yetki ve sorumlulukları © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türk Bankacılık Mevzuatı

Bankacılıkla ilgili ilk düzenleme 30.05.1933 tarihinde çıkarılan 2243 sayılı “Mevduatı Koruma Kanunu”dur.

İkinci olarak 08.06.1933 tarihinde 2279 sayılı “Ödünç Para Verme İşleri Kanunu” çıkarılmış,

Üçüncü olarak, gelişen ihtiyaçlara göre 09.06.1936 tarihinde 2899 sayılı “Bankalar Kanunu” çıkarılarak
mevzuat yenilenmiş,

Dördüncü olarak, 02.07.1958 tarihinde 7129 Sayılı “Bankalar Kanunu”nun çıkarılmış,

Beşinci olarak 05.02.1985 tarihinde 3182 sayılı Bankalar Kanunu çıkarılmış,

Altıncısı, 1999 Yılında Türkiye”de yaşanan bankacılık krizlerinden kurtulmak için bankacılık sisteminde köklü
bir değişiklik yapılması ihtiyacı hissedilmiş ve 18.06.1999 tarihinde 4389 sayılı Bankalar Kanunu çıkarılmış,

Ve en son 19.10.2005 tarihinde kabul edilerek 1 Kasım 2005 tarih ve 25983 mükerrer sayılı Resmi Gazetede
yayınlanan 5411 sayılı Bankalar Kanunu çıkarılarak yürürlüğe girmiş olup halen bu kanun yürürlüktedir.

Bunlar Bankacılık mevzuatı hakkında çıkarılan ana kanunlar olur, bir çok kanunla da bu kanunlar da değişiklik
yapılmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Organizasyonu
Üst Yönetim
Yöneticiler
Üst Düzey Yönetim
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yönetim Kurulu”nun Görev ve Yetkileri
 Yönetim kurulu; kanun ve esas sözleşme uyarınca genel kurulun
yetkisinde bırakılmış bulunanlar dışında, kendisine bırakılan alanda
şirketin işletme konusu amaçlarının gerçekleştirilmesi için gerekli olan
her çeşit iş ve işlemler hakkında karar almaya yetkilidir.
 Yönetim Kurulu görevini kurul olarak yapar ve bazı görevleri
devredemez. Bazı görevlerini de alınan kararlarla Yönetim Kurulu
üyeleri arasında paylaştırır. İcrai olan görevleri Murahhas Üyeler
kanalıyla yönetim organına (Genel Müdürlük) bildirir, gerçekleşmesi
için faaliyet gösterir. İcrai olmayan üyeleri kanalıyla da yapılan icrai
faaliyetlerin takip, kontrol ve denetimini yapar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yönetim Kurulu”nun Devredilemez Görev ve Yetkileri

Şirketin üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi

Şirket yönetim teşkilatının belirlenmesi

Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli
düzenin kurulması

Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları ve görevden alınmaları

Yönetimle görevli kişilerin, özellikle kanunlara, esas sözleşmeye, iç yönergelere ve yönetim kurulunun yazılı
talimatlarına uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi

Pay, yönetim kurulu karar ve genel kurul toplantı ve müzakere defterlerinin tutulması, yıllık faaliyet
raporunun ve kurumsal yönetim açıklamasının düzenlenmesi ve genel kurula sunulması, genel kurul
toplantılarının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi

Borca batıklık durumunun varlığında mahkemeye bildirimde bulunulması
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yönetim Kurulunun Sorumluluğu
 Yönetim Kurulu şirket içi olarak ortaklara, şirket dışı olarak da
Devletee, sosyal sorumluluk ilkesi gereği kamuoyuna ve ilgisi olan
taraflara karşı şirket yönetiminin faaliyetlerinin şeffaf, tarafsız,
objektif, doğru ve hesap verilebilir olması konusunda sorumludur.
 Bu sorumluluk kapsamında;
 İç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin ilgili mevzuata
uygun olarak tesis edilmesi,
 İşlerliğinin, uygunluğunun ve yeterliliğinin sağlanması,
 Finansal raporlama sistemlerinin güvence altına alınması,
 Banka içindeki yetki ve sorumlulukların belirlenmesi bizzat
yönetim kurulunun sorumluluğundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yönetim Kurulunun Sorumluluğu (Devam)
 Yönetim kurulu üyelerinin bu Kanunun kurumsal yönetim
hükümlerinde belirtilen nitelikleri ve plânlanan faaliyetleri
gerçekleştirebilecek meslekî tecrübeyi haiz olması gerekir.
 Yönetim Kurulu üyeleri görev yüklenmelerine göre kendi
içinde ikiye ayrılmaktadır.
 İcrai görevi olan Yönetim Kurulu üyeleri (Murahhas Üye)
 İcrai görevi olmayan Yönetim Kurulu üyeleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
DENETİM KOMİTESİ
 Yönetim Kurulu’nun, denetim ve gözetim faaliyetlerinin
yerine getirilmesinde kendisine yardımcı olmak üzere
üyeleri arasından seçeceği icrai görevi bulunmayan asgari
iki üyesini görevlendirdiği bir Komitedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim komitesi üyelerinin nitelikleri
Denetim Komitesi Üyeleri atamanın yapıldığı tarihten önceki son iki yıl da dahil olmak üzere;  Bankada icrai görevi bulunan yönetim kurulu üyelerinden olmaması,
 İç sistemler ile mali kontrol ve muhasebe birimlerinde görev yapanlar hariç, bankanın ve/veya
konsolidasyona tabi ortaklıklarının personeli olmaması,
 Bankanın ve/veya konsolidasyona tabi ortaklıklarının bağımsız denetimini ya da değerlemesini
veya derecelendirmesini yapan kuruluşların ya da bu kuruluşlar ile hukuki bağlantısı bulunan
yurt dışındaki kuruluşların ortağı veya personeli olmaması veya bağımsız denetim, değerleme ya
da derecelendirme sürecinde yer almaması,
 Bankaya ve/veya konsolidasyona tabi ortaklıklarına danışmanlık veya destek hizmeti veren
kuruluşların ortağı veya personeli olmaması veya bu hizmeti veren kişilerden olmaması,
 Bankada ve/veya konsolidasyona tabi ortaklıklarda nitelikli pay sahibi olmaması,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim komitesi üyelerinin nitelikleri (Devam)
 Hakim ortağın, icrai görevi bulunan yönetim kurulu üyelerinin veya genel müdürün eşi veya
ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya sıhrî hısımı olmaması,
 Aralıklı veya sürekli olarak, dokuz yıldan fazla bir süreyle aynı bankanın denetim komitesinde
görev yapmamış olması,  Ana sözleşme hükmüne veya genel kurul kararına dayalı olarak tüm personele kârdan yapılan
ödemeler hariç olmak üzere, bankadan ve/veya konsolidasyona tabi ortaklıklardan, bunların
kârlılığına dayalı olarak herhangi bir ad altında ücret veya benzeri bir gelir sağlanmaması,  En az lisans düzeyinde öğrenim görmüş olması ve bankacılık veya finans alanında en az on yıllık
deneyime sahip olması,  Eş ve/veya çocuklarının bankada ve/veya konsolidasyona tabi ortaklıklarında genel müdür, genel
müdür yardımcısı veya dengi pozisyonda yönetici olmaması Yönetim Kurulu Üyelerinde aranan
nitelik ve şartları haiz olması
gerekmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim Komitesi Üyelerinin Görev Alamayacağı Kuruluşlar
 Yönetim kurulu üyeliği görevi ile sınırlı olmak üzere konsolide denetime tabi
ortaklıklar,  Bankada doğrudan ya da dolaylı pay sahibi olan yurt içinde ya da yurt dışında
kurulu tüzel kişiliğe sahip ortaklıklar ve,  Bu ortaklıklar ile Bankanın gerçek kişi ortaklarının birlikte veya tek başlarına, doğrudan ya da dolaylı olarak kontrol ettikleri ya da sınırsız sorumlulukla
katıldıkları yurt içinde ya da yurt dışında kurulu kredi kuruluşları ile finansal
kuruluşlar,  Denetim komitesi üyeleri aynı zamanda iç sistemler ile mali kontrol ve muhasebe birimlerinde
görev alamazlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim komitesi üyelerinin yetki ve
sorumlukları
 Bankanın iç sistemlerinin etkinliğini ve yeterliliğini, bu sistemler ile muhasebe ve raporlama
sistemlerinin işleyişini ve üretilen bilgilerin bütünlüğünü gözetmek,
 Bağımsız Denetim kuruluşları ile derecelendirme, değerleme ve destek hizmeti kuruluşlarını
değerlendirerrk yönetim kurulu sunmak, seçilen ve sözleşme imzalanan bu kuruluşların
faaliyetlerini düzenli olarak izlemek,
 Konsolidasyona tâbi ortaklıkların iç denetim faaliyetlerinin konsolide olarak sürdürülmesini ve
eşgüdümünü sağlama görev ve sorumluluğunu almak,
 İç kontrol, iç denetim ve risk yönetimine ilişkin yönetmelik hükümlerine ve yönetim kurulunca
onaylanan banka içi politika ve uygulama usullerine uyulup uyulmadığını gözetmek ve
alınması gerekli görülen önlemler konusunda yönetim kuruluna önerilerde bulunmak,
 Sistem içi iletişim kanallarını oluşturmak,
 Yönetim Kurulunun onayldığı iç denetime ilişkin banka içi düzenlemeleri incelemek,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim komitesi üyelerinin yetki ve
sorumlukları (Devam)

İç sistemlere ilişkin olarak üst düzey yönetimin görüş ve önerilerini almak ve bunları değerlendirmek,

Banka içi usulsüzlüklerin doğrudan kendisine veya iç denetim birimine ya da müfettişlere bildirilmesini sağlayacak iletişim
kanalları oluşturmak,

Müfettişlerin görevlerini bağımsız ve tarafsız şekilde yerine getirip getirmediklerini izlemek,

İç denetim planlarını incelemek,

İç sistemler kapsamındaki birimlerde görev yapacak personelin niteliklerini değerlendirmek ve Yönetim kuruluna
önerilerde bulunmak,

İç denetim raporlarında tespit edilen hususlar konusunda üst düzey yönetimin ve bağlı birimlerin aldığı önlemleri izlemek,

Bankanın taşıdığı risklerin tespit edilmesi, ölçülmesi, izlenmesi ve kontrol edilmesi için gerekli yöntem, araç ve uygulama
usullerinin mevcut olup olmadığını değerlendirmek,

Müfettişler ve bankanın bağımsız denetimini yürüten bağımsız denetim kuruluşunun bağımsız denetçileri ile düzenli
aralıklarla yılda dört defadan az olmamak üzere belirlenecek program ve gündemler hakkında görüşmeler yapmak,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim komitesi üyelerinin yetki ve
sorumlukları (Devam)

Görev ve sorumlulukları kapsamındaki işler hakkında üst düzey yönetimi bilgilendirmek,

Risk yönetimi, iç kontrol ve iç denetim birimlerinde çalışan personel ve bağımsız denetim kuruluşunun
görüş ve değerlendirmeleri hakkında yönetim kurulunu bilgilendirmek,

Bankanın muhasebe uygulamalarının Kanuna ve ilgili diğer mevzuata uygunluğu kapsamında bağımsız
denetim kuruluşunun değerlendirmelerini gözden geçirmek, ilgili üst düzey yönetimin tespit edilen
tutarsızlıklar konusundaki açıklamasını almak, 
Üst düzey yönetim ve bağımsız denetçiler ile birlikte, bağımsız denetimin sonuçlarını, yıllık ve üçer
aylık mali tablolar ile bunlara ilişkin dokümanları, bağımsız denetim raporunu değerlendirmek ve
bağımsız denetçinin tereddüt ettiği diğer konuları çözüme kavuşturmak, 
Bankanın sözleşme imzalayacağı derecelendirme kuruluşları, bilgi sistemleri denetimi yapanlar da
dahil olmak üzere bağımsız denetim kuruluşları ve değerleme kuruluşları ile bunların yönetim kurulu
başkan ve üyeleri, denetçileri, yöneticileri ve çalışanlarının banka ile ilişkili faaliyetlerinde
bağımsızlığını ve tahsis edilen kaynakların yeterliliğini değerlendirmek, ve bunu bir rapor ile yönetim
kuruluna sunmak, hizmet alınması halinde de sözleşme süresince, üç aydan fazla olmamak üzere, düzenli bir şekilde bu işlemleri tekrarlamak, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim komitesi üyelerinin yetki ve
sorumlukları (Devam)

Bankanın alacağı destek hizmetine ilişkin risk değerlendirmesi yapmak, değerlendirmelerini bir rapor halinde
yönetim kuruluna sunmak,

Hizmet alınması halinde de sözleşme süresince, üç aydan fazla olmamak üzere, düzenli bir şekilde bu işlemleri
tekrarlamak ve ayrıca, destek hizmeti kuruluşunun sağladığı hizmetlerin yeterliliğini izlemek,

Bankanın finansal raporlarının gerçek ve gereken tüm bilgileri kapsayıp kapsamadığını, Kanuna ve ilgili mevzuata
uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını gözetmek, tespit edilen hata ve usulsüzlükleri düzelttirmek,

Finansal raporların, bankanın mali durumunu, yapılan işlerin sonuçlarını ve bankanın nakit akımlarını doğru olarak
yansıtıp yansıtmadığı ve Kanun ve ilgili mevzuata uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı konusunda bağımsız
denetçiler ile görüşmek,

Altı aylık dönemi aşmamak kaydıyla, dönem içerisinde icra ettiği faaliyetleri ve bu faaliyetlerin sonuçlarını yönetim
kuruluna raporlamak, alınması gereken önlemler, yapılması gerekli uygulamalar ve bankanın faaliyetlerinin güven
içinde sürdürülmesi bakımından önemli gördüğü hususlara ilişkin görüşlerünü Yönetim Kuruluna sunmak,

Kredi açma yetkisini haiz olanların, kendileri ile eş ve velâyeti altındaki çocuklarının veya bunlarla risk grubu
oluşturan diğer gerçek ve tüzel kişilerin taraf olduğu kredi işlemlerine ilişkin değerlendirme ve karar verme
aşamalarında yer alıp almadığını takip etmek ve bu hususların kendilerine bildirilmesini sağlayacak iletişim
kanallarını oluşturmak ile görevli ve yetkilidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Kontrol Sistemi
 İç kontrol sistemi Denetim Komitesine bağlı bir birimdir.  Görevi;
 Bankanın varlıklarının korunmasını,
 faaliyetlerin etkin ve verimli bir şekilde Kanuna ve ilgili diğer mevzuata,
banka içi politika ve kurallara ve bankacılık teamüllerine uygun olarak
yürütülmesini,
 muhasebe ve finansal raporlama sisteminin güvenilirliğini, bütünlüğünü
ve bilgilerin zamanında elde edilebilirliğini sağlamaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç kontrol sisteminin kapsamı
 Banka bünyesinde işlevsel görev ayrımının tesis edilmesi ve
sorumlulukların paylaştırılması,  Muhasebe ve finansal raporlama sisteminin, bilgi sisteminin ve banka
içi iletişim kanallarının etkin çalışacak şekilde tesis edilmesi,  İş sürekliliği planı ve ilgili diğer planların hazırlanması,  İç kontrol faaliyetlerinin oluşturulması,  Bankanın iş süreçleri üzerinde kontrollerin ve iş adımlarının gösterildiği iş akım şemalarının oluşturulmasıdır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç
İç Kontrol
Neden Kâr Maksimizasyonu Olamaz?
Faaliyetleri
Finansal Yönetimin Takip Etmesi Gereken Konular
 Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolü,  İletişim kanalları ile bilgi sistemlerinin ve finansal raporlama sisteminin kontrolü,  Uyum kontrolleridir.
İç kontrol faaliyetleri, bankanın günlük tüm faaliyetlerinin bir parçasını oluşturur.
İç kontrole ilişkin yazılı politika ve uygulama usullerinin, önce faaliyeti
gerçekleştiren personel tarafından, sonra iç kontrol personeli tarafından icra
edilecek bir yaklaşımla geliştirilmesi sağlanır ve bu uygulama usulleri hakkında
geliştirilen iç kontrol faaliyetleri politika ve uygulama usulleri hakkında tüm
personel bilgilendirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç
İç Kontrol Birimi ve Personeli
 İç kontrol sistemi ile iç kontrol faaliyetleri ve bunların nasıl icra edileceği, bankanın
gerçekleştirdiği tüm faaliyetlerin nitelikleri dikkate alınarak, iç kontrol birimi tarafından ilgili
birimlerin üst düzey yöneticileri (Denetim Komitesi Üyeleri) ile birlikte tasarlanır.
 İç kontrol biriminde bir yönetici ile bankanın ölçeği, faaliyetlerinin niteliği ve karmaşıklığına
göre yeterli sayıda ve mesleki uzmanlığa sahip iç kontrol personeli görev yapar. İç Kontrol Birimi
yöneticisinin asgari yedi yıllık bankacılık tecrübesine sahip olması şarttır. İç kontrol birimi fiziken
banka genel müdürlüğüne bağlı olarak operasyonel faaliyetlerin gerçekleştirildiği birim veya
şubelerde ve genel müdürlükte yürütürler.
 Türkiyede şube açarak faaliyet gösteren yurt dışında kurulu bankalarda iç kontrol birimi, Merkez
şubede tesis edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Firmanın Amacı
İç kontrol personelinin görev ve yetkileri
FİRMANIN AMACI:
 İç kontrol personeli, iç kontrol faaliyetleri dışında bir icrai faaliyette bulunamazlar.
 İç kontrol personeli, bankanın tüm faaliyetlerinin güvenli bir biçimde icra edilmesini izlemek, incelemek ve kontrol etmek amacıyla ilgili birimlerden raporlamaya dayalı bilgi talebinde
bulunurlar,
 Çeşitli kontrol dokümanları ve araçları üzerinden genel veya özel gözlemlere ve izlemeye dayalı
kontrol ya da inceleme yaparlar,
 Tespitlerini raporlara bağlarlar veya uyarı mesajları hazırlayarak ilgili birimlere tebliğ ederler.

İç kontrol personeline, izledikleri, inceledikleri ve kontrol ettikleri hususlara ilişkin olarak banka
personelinden ilave açıklama isteme ve bunların fikirlerine başvurma yetkileri verilir.  İç kontrol birimi tarafından hazırlanan, ilgili iç sistemler sorumlusu tarafından uygun görülen ve yönetim kurulu tarafından onaylanarak kabul edilen iç kontrol birimi yönetmeliğinde iç kontrol personelinin öğrenim durumu, deneyim, bilgi ve beceri seviyeleri ile diğer niteliklere yer verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Denetim Sistemi İç denetim sistemi Denetim Komitesine bağlı olarak
kurulan bir birimdir.
Amacı;
Üst yönetime (Yönetim Kurulu’na) banka faaliyetlerinin
kanun ve ilgili diğer mevzuat ile banka içi strateji,
politika, ilke ve hedefler doğrultusunda yürütüldüğü ve
iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerinin etkinliği ve
yeterliliği hususunda güvence sağlamaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç denetim sisteminin kapsamı
 İç denetim faaliyetleriyle; banka içi herhangi bir kısıtlama olmaksızın
bankanın tüm faaliyetleri,
 yurt içi ve yurt dışı şube ve genel müdürlük birimleri dahil diğer birimleri,
 dönemsel ve riske dayalı olarak incelenir ve denetlenir, eksiklik, hata ve
suistimaller ortaya çıkarılır,
 bunların yeniden ortaya çıkmasının önlenmesine ve banka kaynaklarının
etkin ve verimli olarak kullanılmasına yönelik görüş ve önerilerde
bulunulur ve
 Kuruma ve üst yönetime iletilen bilgi ve raporlamaların doğruluğu ve
güvenilirliği değerlendirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç denetim sisteminin kapsamı (Devam)
 İç kontrol ve risk yönetimi sistemlerinin yeterliği ve etkinliği değerlendirilir.
 Elektronik bilgi sistemi ile elektronik bankacılık hizmetleri de dahil olmak üzere bilgi
sistemleri gözden geçirilir, yeterliği ve etkinliği değerlendirilir  Muhasebe kayıtları ile finansal raporların doğruluğu ve güvenilirliği incelenir.  Operasyonel faaliyetlerin, belirlenmiş olan usullere uygunluğu ile bunlara ilişkin iç kontrol
uygulama usullerinin işleyişi test edilir
 İşlemlerin, Kanuna ve ilgili diğer mevzuata, banka içi strateji, politika ve uygulama usulleri ile
diğer iç düzenlemelere uygunluğu denetlenir
 Banka içi düzenlemeler çerçevesinde yönetim kurulu ve denetim komitesine yapılan
raporlamalar ile yasal raporlamaların doğruluğu, güvenilirliği ve zaman kısıtlamalarına
uygunluğu denetlenir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç denetim sisteminin kapsamı (Devam)
Bankada risk ölçüm modeli kullanılması halinde, risk ölçüm modelleriyle ilgili olarak; 
Risk ölçüm model ve yöntemleriyle elde edilen sonuçların günlük risk yönetimine dahil edilip
edilmediği, 
Bankanın kullandığı fiyatlama modelleri ile değerleme sistemleri,

Bankanın kullandığı risk ölçüm modellerinin kapsadığı riskler, 
Risk ölçüm modellerinde kullanılan verinin ve varsayımların doğruluğu ve uygunluğu, 
Risk ölçüm modellerinde kullanılan verinin kaynağının güvenilirliği, bütünlüğü ve zamanında elde
edilebilirliği, 
Risk ölçüm modelleri için kullanılan geriye dönük testlerin doğruluğu, denetime tabi tutulur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç denetim birimi ve yöneticisi
 Bankalarda iç denetim görevi, iç denetim birimi tarafından yürütülür.
 İç denetim biriminde bir birim yöneticisi ve bankanın büyüklüğüne,
faaliyetlerinin karmaşıklığına, yoğunluğuna, kapsamına ve risklilik düzeyine
bağlı olarak, Kanun ve ilgili mevzuat ile banka içi düzenlemelerde
öngörülen denetim hizmetlerinin aksatılmadan ve bu hizmetlerin
gerektirdiği seviyede yerine getirilmesi amacıyla yeterli sayıda müfettiş ve
iç denetim elemanı çalıştırılır. İç denetim birimi yöneticisinin en az yedi
yıllık bankacılık deneyimine sahip olması şarttır.
 İç denetim birimi yöneticisi, iç denetim faaliyetlerini denetim faaliyetlerine
yönelik politika ve uygulama usulleri ile yıllık olarak hazırlanan iç denetim
planları çerçevesinde yürütür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç denetim birimi yöneticisinin görevleri
 İç denetim faaliyetlerine yönelik politika ve uygulama usullerini
belirler, denetim komitesinin uygun görüşünü alır ve yönetim
kurulunun onayıyla uygulamaya koyar.
 İç denetim faaliyetlerini gözetler, denetim politika, program,
süreç ve uygulamalarını izler ve yönlendirir.
 Müfettişlerin görev, yetki ve sorumluluklarının gerektirdiği
nitelikleri haiz olup olmadıklarını değerlendirir, mesleki bilgi,
beceri ve yeteneklerinin geliştirilmesine yönelik eğitim
programları hazırlar ve bunların görevlerini mesleki özen ve
dikkat çerçevesinde bağımsız ve tarafsız olarak icra edip
etmediklerini izler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Müfettişlerin nitelikleri ve yetkileri
 Yönetim kurulunca, müfettişlere görev ve sorumluluklarını etkin bir şekilde
yerine getirebilmeleri için, bankanın tüm bölüm ve birimlerinde inisiyatif
kullanabilecek, bankanın herhangi bir personelinden bilgi alabilecek ve
bankanın tüm kayıt, dosya ve verilerine ulaşabilecek yetkiyi haiz olmaları
sağlanır.
 Müfettişler görev ve sorumluluklarını tarafsız ve bağımsız olarak icra eder,
 Müfettişler iç denetim birimi yöneticisi, ilgili iç sistemler sorumlusu ve yönetim
kurulu haricinde banka yönetimindeki başka hiçbir kişiye karşı hesap verme
sorumluluğu bulunmaz,
 Müfettişler, bağımsızlıklarını ve tarafsızlıklarını zedeleyici nitelikteki hususların
bulunması halinde bunları denetim öncesinde iç denetim birimi yöneticisine ve
denetim komitesine bildirir ve görevden çekilir.
 Müfettişler, daha önce bulunduğu görevler nedeniyle sorumluluğu bulunan
işlemlerin denetiminde yer alamazlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim sonuçlarının raporlanması
 Müfettişler, görevlerini mesleki özen ve dikkat içerisinde yerine getirmekle yükümlüdür.  Bankaların dönemsel ve riske dayalı iç denetim faaliyetleri sonuçları iç denetim
birimi yönetimine, denetlenen ilgili birim yönetimine ve ilgili iç sistem
sorumlusuna, denetim komitesine, denetim komitesi aracılığıyla yönetim
kuruluna raporlanır ve denetim raporları çerçevesinde ilgili birim yönetimlerince
alınan önlemler izlenir.
 Müfettişlerin, örnekleme yöntemiyle elde ettiği bilgilerin çalışma kağıtları
yardımıyla, hazırladığı raporlar öncelikle denetlenen birimin görüşü alınarak
kesinleştirilir ve raporun kaynağını teşkil eden çalışma kağıtlarıyla birlikte iç
denetim birimine intikal ettirilir. İç Denetim birimi en geç üç ayda bir denetlenen
birimlerle iligili hazırladığı raporu Denetim Komitesi’ne sunar ve birlikte
değerlendirilir. Denetim Komitesi de on gün içinde bu raporu Yönetim Kurulu’na
iletir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetimi Sistemi  Risk Yönetim Birimi Denetim Komitesine bağlı olarak kurulan bir birimdir.
 Amacı;
 Bankanın gelecekteki nakit akımlarının ihtiva ettiği risk‐getiri yapısını, buna bağlı
olarak faaliyetlerin niteliğini ve düzeyini izlemeye, kontrol altında tutmaya ve
gerektiğinde değiştirmeye yönelik olarak belirlenen politikalar, uygulama usulleri
ve limitler vasıtasıyla, maruz kalınan risklerin konsolide ve konsolide olmayan
bazda tanımlanmasını, ölçülmesini, raporlanmasını, izlenmesini, kontrol
edilmesini ve risk profilleriyle uyumlu içsel sermaye gereksiniminin belirlenmesini
sağlamaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetiminin Kapsamı
 Risk yönetim sisteminin kapsamlılık düzeyi bankaların büyüklüğü ve faaliyetlerinin karmaşıklığı ile orantılı olarak oluşturulur.  Banka içinde uygun ve yeterli bir risk yönetim sisteminin tesis edilmesi için;
 Faaliyetlerden kaynaklanan risklerin farklı boyutlarını yönetmeye imkân verecek
yeterli politikalar,
 uygulama usulleri,
 Limitler ve
 Risk yönetimi faaliyetleri
usul ve esaslara uygun olarak açıkça tanımlanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk yönetimi politikaları ve uygulama usulleri
 Risk yönetimi politika ve uygulama usullerinin belirlenmesinde asgari
olarak aşağıdaki hususlar dikkate alınır;  Bankanın faaliyetlerine ilişkin stratejiler, politikalar ve uygulama usulleri,
 Bankanın faaliyetlerinin hacmine, niteliğine ve karmaşıklığına uygunluk,  Bankanın risk stratejisi ve alabileceği risk düzeyi,  Bankanın risk izleme ve yönetme kapasitesi,  Bankanın geçmiş deneyimi ve performansı,  Faaliyetleri yürüten birimlerin yöneticilerinin alanları ile ilgili konulardaki uzmanlık düzeyleri,  Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülükler. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk yönetimi faaliyetleri
 Risk yönetimi faaliyetleri, risk yönetimi birimi ve personeli tarafından yürütülür.  Risk yönetimi faaliyetleri;  Risk ölçümü,  Risklerin izlenmesi,  Risklerin kontrolü ve
 Raporlanması
Faaliyetlerinden oluşur.

© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk yönetimi biriminin sorumluluğu
 Risk yönetimi birimine asgari olarak aşağıdaki sorumluluklar verilir:  Risk yönetim sistemini tasarlamak ve uygulamak,
 Risk yönetim stratejileri esas alınarak, risk yönetim politikaları ve uygulama usullerini belirlemek,  Risk yönetimi politika ve uygulama usullerinin uygulanmasını ve bunlara uyulmasını sağlamak,  Bir işleme girilmeden önce risklerin anlaşılmasını ve yeterli değerlendirmenin yapılmasını sağlamak,  Risk ölçüm modellerinin tasarımı, seçilmesi, uygulamaya konulması ve ön onay verilmesi sürecine katılmak, modelleri düzenli olarak gözden geçirmek ve gerekli değişiklikleri yapmak,  Bankanın kullandığı risk ölçüm modellerinden günlük raporlar üretmek ve raporları analiz etmek,  Sayısallaştırılabilen risklerin belirlenen limitler dahilinde kalmasını sağlamak ve bu limitlerin kullanımını
izlemek,  Her bir risk için birim bazında belirlenen limitleri toplulaştırarak bankanın tümü bazında belirlenen
limitlere uyumunu izlemek,  Risk ölçümü ve risk izleme sonuçlarının yönetim kuruluna veya ilgili iç sistemler sorumlusuna ve üst düzey
yönetime düzenli ve zamanında raporlanmasını sağlamak. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk yönetimi personeli
 Risk yönetimi birimi tarafından hazırlanarak iç sistemler sorumlusu tarafından
uygun görülen ve yönetim kurulu tarafından onaylanarak kabul edilen risk
yönetimine yönelik düzenlemede risk yönetimi birimi personelinde aranan
öğrenim durumu, deneyim, bilgi ve beceri seviyeleri ile diğer niteliklere yer
verilir.
 Risk yönetimi birimi yöneticisinin en az yedi yıllık bankacılık deneyimine sahip
olması şarttır. Risk yönetimi birimi yöneticisi, birim personelinin görev, yetki ve
sorumluluklarının gerektirdiği nitelikleri haiz olup olmadıklarını değerlendirir,
mesleki bilgi, beceri ve yeteneklerinin geliştirilmesine yönelik eğitim
programları hazırlar ve bunların görevlerini icrai birimlerin etkisinde
kalmaksızın tarafsız olarak icra edip etmediklerini izler.
 Risk yönetimi birimi tarafından icra edilen faaliyetlerin bir personel ile
sürdürülmesinin mümkün olduğu bankalarda risk yönetimi birimi yöneticisi
görev, yetki ve sorumluluklarını da haiz olmak üzere risk yönetimi birimi
faaliyetleri bu personel tarafından icra olunur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk ölçümü ve ölçüm süreci
 Risklerin ölçümü ve değerlendirilmesi için farklı ölçüm yöntemleri ve modelleri kullanılabilir.  Risk ölçümünde kullanılacak yöntemlerin veya modellerin belirlenmesinde bankalar aşağıda
belirtilen hususları dikkate alır:  Faaliyetlerin yapısı, hacmi ve karmaşıklığı,
 Model veya yöntemin ihtiyaç nedeni,  Yöntemin veya modelin varsayımları,  Kullanılacak verinin elde edilebilirliği,  Bilgi sistemlerinin elverişliliği,  Personelin deneyimi. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Ölçüm Süreci
 Banka içinde, risk ölçüm sistemlerinin işleyişine ilişkin yazılı politika ve
uygulama usulleri oluşturulur ve bu politika ve uygulama usullerine
uyumun izlenmesine yönelik yöntemler geliştirilir. Risk ölçüm sistemlerinin
işleyişine ilişkin yazılı politika ve uygulama usullerinde veri yönetim süreci
de düzenlenir.
 Veri yönetimi süreci ;
 Veri yönetim süreci; veri kalitesini ve verinin zamanında, tutarlı ve güvenilir
şekilde temini ile veri güvenliğini sağlayacak şekilde oluşturulur.
 Veri kalitesinin sağlanmasında uygulanan tüm kriterler ve usuller, yazılı
şekilde belirlenir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sermaye Gereksinimi İçsel Değerlendirmesi
 Sermaye gereksinimi strateji ve süreçleri
 Bankalar, maruz kaldıkları veya kalabilecekleri riskleri karşılamak için yeterli gördükleri
sermayenin, çeşitleri, bileşenleri ve dağılımının sürekli olarak değerlendirilmesi ve idame
ettirilmesine yönelik sağlam, etkin ve eksiksiz strateji ve süreçler tesis eder.  Sermaye gereksinimi içsel değerlendirme süreci temel ilkeleri ;
 Sürecin tasarımı
 Sürecin yönetim ve karar alma süreci ile ilişkisi
 Düzenli gözden geçirme  Risk odaklılık
 Kapsamlılık
 Geleceğe yönelik olması
 Uygun ölçme ve değerlendirme süreci
 İçsel değerlendirme süreci sonuçları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetim Uygulamalarına İlişkin Risk Türüne
Dayalı Genel Esaslar
 Risk yönetim uygulamalarının tesisi
Bankalar, kredi riski, piyasa riski, operasyonel risk, likidite riski,
bankacılık hesaplarından kaynaklanan faiz oranı riski, karşı taraf
kredi riski, yoğunlaşma riski, menkul kıymetleştirme riski, ülke
ve transfer riski, artık risk ve diğer riskleri için etkin ve riski
doğuran faaliyetlerinin yoğunluk ve karmaşıklık düzeyine uygun
risk yönetim uygulamalarını tesis etmekle yükümlüdürler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risklerin Raporlanması
 Bankalar, risklerin yönetimi, stratejilerin belirlenmesi ve kararların alınmasında
kullanılmak üzere likidite, piyasa, kredi ve operasyonel riskler ile diğer risklere
ilişkin kapsamlı raporlamalar sağlayan sistemler tesis ederler.  Raporlar, risk tutarlarını ve gelişimini, risklerin sermaye düzeyine etkisini ve maruz
kalınan risklere yönelik ekonomik sermaye bulundurulup bulundurulmadığını, sermaye yeterliliğinin bankanın hedeflerine uyumluluğunu, muhtemel sermaye
gereksinimlerini, stratejik planlarda bu gereksinimlere bağlı olarak yapılabilecek
değişiklikleri içerecek şekilde oluşturulur.  Raporların, yönetim kurulu ve üst yönetimle birlikte riskin oluşmasından ve
izlenmesinden sorumlu birimlere düzenli aralıklarla sunulması sağlanır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Stres Testi Uygulamaları
 Bankaların, risk faktöründeki değişimin gelir ve giderlerine etkisini ölçebilecek kapasiteye
sahip olması ve beklenmeyen piyasa koşullarının temel faaliyet konularına etkisini
değerlendirecek şekilde düzenli olarak stres testi ve senaryo analizleri uygulayacak bir sistem
tesis etmesi zorunludur.
 Stres testleri, piyasa koşulları ve ekonomik konjonktür nedeniyle uğranabilecek zararları ve bu
zararları karşılayacak ekonomik sermayeyi tahmin etmeye yönelik, bankayı olumsuz bir
şekilde etkileyebilecek muhtemel olayları veya piyasa koşullarındaki muhtemel değişmeleri
tanımlayan, tek faktörlü duyarlılık analizleri ile çok faktörlü senaryo analizlerinden oluşur.
 Bankalar düzenli aralıklarla, stres testlerinin yeterliliğini ve stres testlerinin oluşturulması
aşamasında yapılan varsayımların doğruluğunu değerlendirir.
 Bankalarca gerçekleştirilen stres testleri sonuçlarını, gerçekleştirildikleri tarihi izleyen 30 gün
içerisinde Kuruma gönderilir. Bu süre, sermaye ihtiyacı bulunduğunu gösteren stres testi
sonuçları bakımından beş işgünüdür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynak Unsurları
Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ana Sermaye
 Özkaynak, ana sermaye ve katkı sermaye toplamı ile bu toplamdan sermayeden indirilecek değerlerin düşülmesi sonucu bulunacak tutarı ifade eder.
 Düzenlemeye göre Ana sermayenin hesaplanmasında 13 kalem dikkate alınır.  (a), (b), (c), (ç), (d), (e), (f) ve (g)’de belirtilen kalemlerin toplamından (ğ), (h), (i), (j) ve (k) kalemler toplamının düşülmesi suretiyle hesaplanır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Ana Sermayenin Hesaplanması
+++++++++++++++Toplanacaklar++++++++++++
•a) Mart 2011’de yapılan değişiklikle Bankanın tasfiyesi halinde alacak hakkı açısından diğer tüm alacaklardan sonra gelen ödenmiş sermaye ve buna ilişkin enflasyona göre düzeltme farkı, •b) Hisse senedi ihraç primleri, •c) Hisse senedi iptal kârları, •ç) Yedek akçeler ve bunlara ilişkin enflasyona göre düzeltme farkları, •d) Net dönem kârı ile geçmiş yıllar kârı, •e) Muhtemel riskler için ayrılan serbest karşılıkların ana sermayenin yüzde yirmibeşine kadar olan kısmı, •f) Sermayeye eklenecek iştirak ve bağlı ortaklık hisseleri ile gayrimenkul satış kazançları, •g) Sekizinci fıkrada yer alan sınırları aşmamak kaydıyla birincil sermaye benzeri borçlar, •k) Kanunun 56 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen aşım tutarı. ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ Çıkarılacaklar ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐
•ğ) Net dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamının yedek akçeler ile karşılanamayan kısmı, •h) Faaliyet kiralaması geliştirme maliyetleri, •i) Maddi olmayan duran varlıklar, •j) Ertelenmiş vergi aktifi tutarının ana sermayenin yüzde onunu aşan kısmı, •k) Kanunun 56 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen aşım tutarı. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ana Sermaye Kalemlerine İlişkin Özel Açıklamalar

Yedek Akçelerin Hesaplanması

Hesaplanmasında Kendisi Dikkate Alınmayacak Kalemler 
Mevzuata Aykırı Artırılan Sermaye

Net dönem kârı ile geçmiş yıllar kârının hesabında dışarıda bırakılacaklar

Kısıtlamalı Kalemler

Birincil Sermaye Benzeri Borçlarda Sınırlar

Diğer
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Yedek Akçelerin Hesaplanması
 Düzenlemedeki 4.madde‐3.fıkraya göre Bankaların Türk Ticaret Kanunu ve ilgili kanunlar ile ana sözleşmelerine göre ayırdıkları yedek akçelerin toplamından bilançoda yer alan net dönem zararı ile geçmiş yıllar zararı toplamının düşülmesi suretiyle hesaplanacaktır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Hesaplanmasında Kendisi Dikkate Alınmayacak Kalemler

Düzenlemenin 4.maddesinin 4.fıkrası incelendiğinde

(e) bendine ilişkin kalemin hesaplanmasında dikkate alınacak ana sermaye tutarı, aynı fıkranın (e), (g) ve (j) bentlerinde yer alan kalemler, 
(g) bendine ilişkin kalemin hesaplanmasında dikkate alınacak ana sermaye tutarı, aynı fıkranın (g) ve (j) bentlerinde yer alan kalemler, 
(j) bendine ilişkin kalemin hesaplanmasında dikkate alınacak ana sermaye tutarı, bahse konu kalemin dikkate alınmaksızın ikinci fıkraya göre bulunacak değeri ifade edeceği anlaşılmaktadır. 
e) Muhtemel riskler için ayrılan serbest karşılıkların ana sermayenin yüzde yirmibeşine kadar olan kısmı, 
g) Sekizinci fıkrada yer alan sınırları aşmamak kaydıyla birincil sermaye benzeri borçlar, 
j) Ertelenmiş vergi aktifi tutarının ana sermayenin yüzde onunu aşan kısmı, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Mevzuata Aykırı Artırılan Sermaye
 (a) kaleminde yer alan ödenmiş sermayenin hesabında Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmeliğin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca sermayenin mevzuata aykırı olarak artırıldığı tespit edilen kısmı ödenmiş sermaye tutarına dahil edilmez. Sermayenin mevzuata aykırı olarak artırıldığı tespit edilen söz konusu kısmına ilişkin enflasyon düzeltme farkları da ödenmiş sermayeye ilişkin enflasyon düzeltme farklarının hesabında dikkate alınmaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Net dönem kârı ile geçmiş yıllar kârının hesabında dışarıda bırakılacaklar
 Bankanın bir menkul kıymetleştirme işleminin kurucusu olması halinde, menkul kıymetleştirilen aktiflerden gelecekte elde edilecek gelirlerin aktifleştirilmesinden doğan ve menkul kıymetleştirme pozisyonlarının kredi kalitesinin iyileştirilmesini sağlayan net karlar, (d) bendinde belirtilen Net dönem kârı ile geçmiş yıllar kârı kalemin kapsamı dışında tutulur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Kısıtlamalı Kalemler
 Ortaya çıkan risklerin veya zararların derhal karşılanmasında herhangi bir kısıtlamaya tâbi olan kalemler birinci fıkranın (a) ila (g) bentlerinde belirtilen kalemler kapsamına alınmaz.  a) Mart 2011’de yapılan değişiklikle Bankanın tasfiyesi halinde alacak hakkı açısından diğer tüm alacaklardan sonra gelen ödenmiş sermaye ve buna ilişkin enflasyona göre düzeltme farkı,  g) Sekizinci fıkrada yer alan sınırları aşmamak kaydıyla birincil sermaye benzeri borçlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Birincil Sermaye Benzeri Borçlarda Sınırlar
 a) Erken itfa opsiyonunun kullanılmaması halinde sonraki dönemler için faiz veya temettü artışı öngören birincil sermaye benzeri borçların tutarı ana sermaye tutarının yüzde onbeşini aşamaz.  b) Erken itfa opsiyonunun kullanılmaması halinde sonraki dönemler için faiz veya temettü artışı öngörmeyen ve (c) bendi kapsamında hisse senedine dönüştürülebilir olmayan birincil sermaye benzeri borçların tutarı ile (a) bendine konu birincil sermaye benzeri borçların toplam tutarı ana sermaye tutarının yüzde otuzbeşini aşamaz.  c) Özkaynakların sermaye yeterliliğine ilişkin düzenlemelere göre yetersiz olması veya likiditenin likidite yeterliliğine ilişkin düzenlemelere göre yetersiz olması halinde hisse senedine dönüştürülmesi gereken veyahut Kuruma, hisse senedine dönüştürme konusunda herhangi bir kısıta bağlı olmaksızın inisiyatif veren birincil sermaye benzeri borçlar ile (a) ve (b) bentlerine konu birincil sermaye benzeri borçların toplam tutarı ana sermaye tutarının yüzde ellisini aşamaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Diğer
 Birinci fıkranın (k) bendinde belirtilen aşım tutarının hesaplanmasında, 11 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen özkaynak tutarı üzerinden hesaplanan aşım tutarı dikkate alınır.  Atıflar:
 k) Kanunun 56 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen aşım tutarı.  (11.Madde‐2.fıkra) Kanunun 54üncü(kredi sınırları) ve 56 ncı maddelerinde(ortaklık paylarına ilişkin sınırlamalar) belirtilen sınırlara uyumun hesaplanmasında dikkate alınacak özkaynak hesaplanmasında 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde sayılan kalem dikkate alınmayacaktır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Katkı Sermaye Hesabı
 Yönetmeliğin beşinci maddesi incelenediğinde – (1) Katkı sermayenin şu kalemlerin toplamından oluştuğu görülmektedir; 







a) Genel karşılıklar, b) Menkuller yeniden değerleme değer artışı, c) Gayrimenkuller yeniden değerleme değer artışı, ç) İştirakler, bağlı ortaklıklar ve birlikte kontrol edilen ortaklıklardan bedelsiz olarak edinilen ve dönem karı içerisinde muhasebeleştirilmeyen hisseler, d) Birincil sermaye benzeri borçların ana sermaye hesaplamasında dikkate alınmayan kısmı, e) İkincil sermaye benzeri borçlar, f) Satılmaya hazır menkul değerler ile iştirak ve bağlı ortaklıklara ilişkin değer artış fonları, g) Yedek akçelere ilişkin enflasyona göre düzeltme farkı hariç olmak üzere, sermaye yedeklerinin, kâr yedeklerinin ve geçmiş yıllar kâr ve zararının enflasyona göre düzeltme farkları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Katkı Sermayenin Hesaplanmasında Dikkat Edilecek Hususlar


Katkı sermayenin ana sermayenin yüzde yüzünü aşan kısmı özkaynak hesabında dikkate alınmaz. İkincil sermaye benzeri borçlar ile birincil sermaye benzeri borçların birinci fıkranın (d) bendine konu olan kısmı toplamının ana sermayenin yüzde ellisini aşan bölümü ile genel karşılıkların kredi riskine esas tutar, piyasa riskine esas tutar ve operasyonel riske esas tutar toplamının onbinde yüzyirmibeşini aşan kısmı katkı sermaye hesabına dahil edilmez. 
Genel karşılıkların katılım bankaları açısından uygulanmasında, bu bankaların gider hesabına yansıtmış oldukları genel karşılık tutarları dikkate alınır. (4) Katkı sermaye hesaplamasında, birinci fıkranın (b), (c) ve (f) bentlerindeki kalemler yüzde kırkbeş oranında dikkate alınır. Birinci fıkranın (f) bendindeki kalemin borç bakiye vermesi halinde bu bakiyenin tamamı negatif değeriyle katkı sermaye hesaplamasına dahil edilir. 
b) Menkuller yeniden değerleme değer artışı, 
c) Gayrimenkuller yeniden değerleme değer artışı, 
f) Satılmaya hazır menkul değerler ile iştirak ve bağlı ortaklıklara ilişkin değer artış fonları, 
(5) Yukarıda ikinci fıkrada belirtilen yüzde yüz ve yüzde ellilik limitler olağan dışı durumlarda Kurumun izni ile geçici olarak uygulanmayabilir. 
(6) Ortaya çıkan risklerin veya zararların derhal karşılanmasında herhangi bir kısıtlamaya tâbi olan kalemler hemen yukarıda alıntıladığımız (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen kalemler kapsamına alınmaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birincil sermaye benzeri borçlar

Bankalarca ihraç edilen ve Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınan borçlanma araçları, aşağıda belirtilen nitelikleri taşıdıklarını teyit eden banka yönetim kurulunun yazılı beyanı ile Kurumca uygun görülmesi halinde, birincil sermaye benzeri borç olarak kabul.. 
a) Vadesiz, 
b) Bedeli nakit olarak tamamen tahsil edilmiş, 
c) Bankanın tasfiyesi halinde, sahibine alacak hakkını ikincil sermaye benzeri borçlardan sonra tahsil etme yetkisi veren, 
ç) (c) bendindeki yetki sırası bakımından teminat, garanti ya da başka bir suretle sahibine öncelik sağlayacak bir işleme konu edilmeyen, 
d)İlgili dönemde ortaklara temettü..

f) Temettü ya da …

g) Yatırımcının itfa talep hakkı bulunmayan ve banka tarafından erken itfası Kurumun onayına bağlı olan, 
ğ) Nitelikleri yatırımcıların hak, menfaat ve yükümlülükleri açısından açık ve anlaşılır bir şekilde duyurulan, 
h) Bankanın bağlı ortaklık ve iştirakleri dışındaki kişiler tarafından satın alınan, 
ı) Birden fazla erken itfa opsiyonu içermeyen, 
i) Bankanın risklerini karşılayacak düzeyde yeterli özkaynağa sahip olmadığı durumlarda…..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Birincil Sermaye Benzeri Borçların Hesabında Özellikli Hususlar

Birincil sermaye benzeri borçlarla ilgili olarak üstteki açıklama kapsamında Kuruma yapılacak başvurularda söz konusu borçlanma araçlarının Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınma yazısı ve borçlanma aracının metni de Kuruma ibraz edilir. 
Bankaya erken itfa opsiyonu tanıyan ve banka tarafından erken itfa opsiyonunun kullanılmaması halinde sonraki dönemler için temettü ya da faiz artışı öngörülen borçlanma araçları; 

a) Temettü ya da faiz artışının ihraç tarihinden itibaren onuncu yıldan sonra gerçekleşmesi, 
b) Temettü veya faiz artışının sadece bir kereye mahsus olması, 
c) Temettü ya da faiz oranındaki artışın yüzde birden veya başlangıçta uygulanan kredi faiz farkının (credit spread) yüzde ellisinden fazla olmama koşullarından birini sağlaması halinde, …
Bir üst başlıkta(Birincil sermaye benzeri borçlar) nitelikleri belirtilen borçlanma araçlarının itfası için Kurumdan onay alınması zorunludur. Kurum tarafından verilecek onaylarda; 
a) Borçlanma aracının ihraç tarihinden itibaren en az beş yıl geçmiş olması, 
b) Bankanın risklerini karşılayacak düzeyde yeterli özkaynağa sahip olduğunun belirlenmesi veya özkaynakta oluşacak kaybı telafi edebilecek benzer bir sermaye unsurunun temin edilmesi 
c) Bankanın varlıklarının yükümlülüklerini karşılayacak yeterli düzeyde likiditeye sahip olması veya likiditede oluşacak kaybı telafi edebilecek kaynak temin edilmesi koşulları aranır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İkincil Sermaye Benzeri Borçlar

Aşağıdaki nitelikleri taşıdıklarını teyit eden banka yönetim kurulunun yazılı beyanı ile birlikte yapılacak başvuru üzerine Kurumca uygun görülmesi halinde, bankaların bağlı ortaklık ve iştirakleri dışındakilerden temin edecekleri krediler ya da bunlar dışındakilere ihraç edecekleri ve SPK kaydına alınacak borçlanma araçları Yönetmelik uygulamasında ikincil sermaye benzeri borç olarak dikkate alınır.

a) Başlangıç vadesi en az beş yıl olan ve ilk beş yıl içerisinde anapara geri ödemesi veya vadeden önce geri ödeme opsiyonu bulunmayan, 
b) Vadeden önce birden fazla geri ödeme opsiyonu içermeyen ve vadeden önce geri ödeme opsiyonu içermesi halinde opsiyonun kullanılabileceği tarih açıkça hükme bağlanmış olan, 
c) Bankanın tasfiyesi halinde, hisse senetlerinden ve birincil sermaye benzeri borçlardan bir önce, diğer tüm borçlardan sonra ödenmesi borç verenlerce veya yatırımcılarca kabul edilen, 
ç) Krediler bakımından defaten kullanılan, borçlanma aracı bakımından ise bedeli nakit olarak tamamen tahsil edilmiş olan, 
d) (c) bendindeki şartın ihlalini doğuracak nitelikte hiç bir türev işlem ve sözleşmeyle ilişkilendirilmemiş ya da herhangi bir şekil ve surette doğrudan ya da dolaylı olarak teminata bağlanmamış ve bankanın bağlı ortaklık ve iştiraklerine temlik edilemeyeceği yazılı olarak belirlenmiş olan, ((e) kaldırıldı)

f) Vadesinden önce ödenmesi Kurumun onayına bağlı olan. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. İkincil Sermaye Benzeri Borçların Hesabında Özellikli Hususlar

(8/2) Sadece 7 nci maddenin üçüncü fıkrasındaki şartları taşımaması nedeniyle birincil sermaye benzeri borç kapsamında değerlendirilmeyen borçlanma araçları, erken itfa opsiyonunun kullanılabilme tarihi ihraç tarihini izleyen beşinci yıldan sonra olmak kaydıyla ikincil sermaye benzeri borç olarak kabul edilir. Sekizinci fıkra uygulaması bakımından, ikincil sermaye benzeri borç olarak kabul edilen bu borçlanma araçlarının vadesi olarak opsiyonun kullanılabilme tarihi esas alınır. 
(8/3) Üstte İkincil Sermaye Benzeri Borçlar başlığı kapsamında Kuruma yapılacak başvurularda, ilgisine göre, 

a) Kredi sözleşmesinin aslı veya noter onaylı örneğinin, kredi sözleşmesi henüz imzalanmamış ise aslı veya noter onaylı örneği sözleşmenin imzalandığı tarihi izleyen beş iş günü içinde ibraz edilmek koşuluyla sözleşme taslağı, 
b) Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınma yazısı ve borçlanma aracının metni de gönderilir. …..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sermaye Benzeri Borçlarda İndirim
 Dikkate alınan borçlanma aracının yüzde on ve daha fazlasına sahip olan veya sermaye benzeri krediyi kullandıran kişi ya da kişilere ya da bunlarla aynı risk gruplarında yer alanlara bankaca nakdi kredi kullandırılması veya bunların ihraç ettiği borçlanma araçlarının satın alınması halinde, kullandırılan kredi tutarı veya satın alınan borçlanma aracı bedeli ilgisine göre birincil veya ikincil sermaye benzeri borç toplamından indirilir.  Yukarıdaki açıklama kapsamındaki sermaye benzeri krediyi kullandıran veya borçlanma araçlarını satın alan kişilerle banka arasında muhabirlik ilişkisi bulunması halinde, bu ilişki nedeniyle oluşan alacak bakiyelerinin solo hesaplama için ilgili ay, konsolide hesaplamalar için ise ilgili üç aylık ortalaması ile sermaye yeterliliği standart rasyosunun hesaplandığı günler itibariyle mezkur hesapların bakiyelerinden büyük olanı birincil ya da ikincil sermaye benzeri borç tutarından düşülür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sermayeden indirilen değerler

a) Sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olunan bankalar ile finansal kuruluşlardan (yurt içi, yurt dışı) konsolide edilmeyenlerdeki ortaklık payları, 
b) Sermayesinin yüzde onundan azına sahip olunan bankalar ile finansal kuruluşlardaki (yurt içi, yurt dışı) bankanın ana sermaye ve katkı sermaye toplamının yüzde on ve daha fazlasını aşan tutardaki ortaklık payları toplamı, 
c) Bankalara, finansal kuruluşlara (yurt içi, yurt dışı) veya nitelikli pay sahiplerine kullandırılan ikincil sermaye benzeri borç niteliğini haiz krediler ile bunlardan satın alınan birincil veya ikincil sermaye benzeri borç niteliğini haiz borçlanma araçları, 
ç) Kanunun 50 ve 51 inci maddeleri hükümlerine aykırı olarak kullandırılan krediler, 
d) Bankaların, gayrimenkullerinin net defter değerleri toplamının özkaynaklarının yüzde ellisini aşan kısmı ile alacaklarından dolayı edinmek zorunda kaldıkları ve Kanunun 57 nci maddesi uyarınca elden çıkarılması gereken emtia ve gayrimenkullerden edinim tarihinden itibaren beş yıl geçmesine rağmen elden çıkarılamayanların net defter değerleri, 
e) Kanunun 45 inci maddesi uyarınca belirlenen sermaye yeterliliği oranının hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar kapsamında
yüzde bin iki yüz elli risk ağırlığına tabi tutulması yerine özkaynaktan düşülmesi tercih edilen menkul kıymetleştirme pozisyonları, 
f) Kurulca belirlenecek diğer hesaplar. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynak ve Konsolide Özkaynak Hesaplaması,
 Hesaplama Dönemleri
 Özkaynak hesaplaması ve hesaplama dönemi
 Konsolide özkaynak hesaplaması ve hesaplama dönemi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Özkaynak hesaplaması ve hesaplama dönemi
 Yönetmeliğin 11.Maddesine göre Özkaynak; bankaların ana sermaye ve katkı sermayeleri toplamından, sermayeden indirilen değerlerin düşülmesi suretiyle hesaplanır.  Kanunun 54 üncü ve 56 ncı maddelerinde belirtilen sınırlara uyumun hesaplanmasında dikkate alınacak özkaynak hesaplanmasında 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde sayılan kalem dikkate alınmaz.  Özkaynak ay sonları itibariyle hesaplanır. Kurum, banka bazında da dahil olmak üzere özkaynak hesaplama dönemini kısaltmaya yetkilidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Konsolide özkaynak hesaplaması ve hesaplama dönemi
 Konsolide özkaynak, konsolide mali tablo hazırlama dönemleri itibariyle hesaplanır. Kurum, banka bazında da dahil olmak üzere konsolide özkaynak hesaplama dönemini kısaltmaya yetkilidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Slaytlar Bitti….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türev Araçların Muhasebeleştirilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Forward Sözleşmeleri
 Futures Sözleşmeleri
 Swap Sözleşmeleri
 Opsiyon Sözleşmeleri
 Forward Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
 Future Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
 Swap Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
 Option Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
 Cap (Faiz Tavan) ve Floor (Faiz Taban) Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Hedging araçlarını tanıma,
 Türev araçlarının işleyişlerini öğrenme,
 Türev araçların muhasebeleştirilmesinin öğrenilmesi.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİRMA DIŞI HEDGING YÖNTEMLERİ
 Firmalar döviz kuru ve faiz oranı riskinden korunmak için
firma dışı hedging yöntemlerine de başvurmaktadır. Bu
yöntemlerin başlıcaları forward, futures, swap ve opsiyon
sözleşmeleridir. Bu sözleşmeler aynı zamanda türev ürün
olarak da adlandırılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİRMA DIŞI HEDGING YÖNTEMLERİ
Türev Ürünler ve Çeşitleri
Forward
Sözleşmeleri
Futures
Sözleşmeleri
Swap
Sözleşmeleri
Döviz Forward
Sözleşmeleri
Döviz Futures
Sözleşmeleri
Para Swapı
Sözleşmeleri
Faiz Forward
Sözleşmeleri
Faiz Futures
Sözleşmeleri
Faiz Swapı
Sözleşmeleri
Ticari Mal
Forward
Sözleşmeleri
Endeks Futures
Sözleşmeleri
Opsiyon
Sözleşmeleri
Satınalma
Opsiyonu
Sözleşmesi
Satma
Opsiyonu
Sözleşmesi
Ticari Ürün
Futures
Sözleşmeleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Forward Sözleşmeleri
 Forward sözleşmeleri, belirli bir varlığın (emtia, döviz, menkul kıymet, atın
gibi) önceden belirlenmiş bir fiyat ve miktar üzerinden gelecekteki bir tarihte
alımı veya satımını öngören sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerde, alım‐satıma
konu olan varlığın fiyatı, miktarı, özellikleri, teslim yeri, ödeme tarihi ve diğer
özel şartlar taraflar arsında kararlaştırılır. Bu nedenle, her forward sözleşme
tarafların iradeleri doğrultusunda oluşan özel bir sözleşmedir. Forward
sözleşmeleri her türlü mal ve hizmet için düzenlenebilmesine rağmen,
ağırlıklı olarak ürün (mal), döviz ve faiz oranları için kullanılmaktadır.
 Özellikle, işlem hacmi büyük ve kâr marjı küçük işletmelerde, kur risklerine
karşı korunmak, büyük bir önem taşımaktadır. Bu sebeple, kur riskini ortadan
kaldırmak için, belli bir süre sonra eline döviz geçecek olan ihracatçı, forward
sözleşmesi ile belli bir kurdan vadeli döviz satacaktır. Aynı şekilde, belli bir
süre sonra ödemede bulunacak olan ithalatçı da forward sözleşmesi ile belli
bir kurdan döviz alacaktır. Böylece belli bir süre sonra, ihracatçı eline ne
kadar ulusal para geçeceğini, ithalatçı da ne kadar ulusal para ödeyeceğini
bilecektir. Böylece, döviz kurları ne kadar değişirse değişsin, hem ihracatçı
hem de ithalatçı döviz kuru değişmelerinden korunmuş olacaklardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Futures Sözleşmeleri
 Futures sözleşmesi; bir future borsasında, gelecekteki belirli bir
tarihte, belirli bir malın, hisse senedinin, borçlanma senedinin ya
da yabancı paranın belirli bir miktarının teslimini şarta bağlayan
sözleşmelerdir. Futures sözleşmeler, organize olmuş futures
piyasalarda ve bu piyasaların garantisi altında yapılmalıdır. Bu
durum futures sözleşmesi yapan insanlara sağlanan güvenle bu
piyasalardaki işlem hacminin artmasını sağlamıştır. Bu
sözleşmelerin en önemli fonksiyonu sözleşme konusu malların
fiyatlarındaki düşme veya yükselme risklerine karşı alıcı ve satıcıyı
korumalarıdır.
 Futures sözleşmeleri ile riskten korunma dört ana grup halinde
yapılmaktadır. Bunlar döviz futures sözleşmeleri, faiz futures
sözleşmeleri, endeks futures sözleşmeleri ve ticari ürün futures
sözleşmeleridir. Aşağıda bu sözleşmelere kısaca değinilecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Swap Sözleşmeleri
 Swap, belirli bir miktar ve nitelikteki para, döviz, altın, mali araç, alacak, mal
gibi varlıklarla; yükümlülüklerin, önceden belirlenen fiyat ve koşullara göre,
gelecekteki bir tarihte ve banka şeklinde organize olan bir piyasada değiş‐
tokuşunu kapsamına alan vadeli bir işlem olarak tanımlanabilir.
 Dar anlamda ve en çok kullanılan şekliyle swapı, banka şeklinde organize
olmuş bir piyasada faiz, para ve her ikisinin birlikte değiştirilmesi (değiş‐
tokuşu) olarak tanımlamak mümkündür.
 Swap işlemlerinin birçok yararı söz konusudur. Bunlar arasında en
önemlilerinden biri swapın, işlemi yapan tarafların maliyetini önemli ölçüde
azaltmasıdır. Böyle bir fırsat swap işlemine giren tarafların kredi değerliliğinin
ve dolayısıyla risklerinin farklı düzeyde olmasından kaynaklanmaktadır. Bir
diğer yararı da tarafların vergi yasalarından ve bir takım ekonomik
düzenlemelerden kaçınmalarına olanak sağlamasıdır. Bu durum genellikle,
swap işlemine giren tarafların farklı ülkelerde olmaları halinde söz konusu
olmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Swap Sözleşmeleri
 Bunların yanı sıra, düşük maliyetli finansman bulmak, yüksek
getirili varlıklar elde etmek, faiz ve döviz riskine karşı korunmak,
kısa vadeli aktif‐pasif yönetim stratejilerini tamamlamak, aracılık
ücreti elde etmek gibi faktörler de swap sözleşmelerinin amaçları
içerisinde yer almaktadır.
 Yapıları itibariyle swaplar para ve faiz swapı olmak üzere ikiye
ayrılır. Genel olarak aynı para birimine dayalı swaplar faiz, farklı
para birimine dayalı swaplar kur riskini azaltma amacı taşımaktadır.
 Para ve faiz swapları dışında paralel borçlar, karşılıklı borçlar, varlık
swapları, swap opsiyonları, uzun vadeli forward döviz anlaşmaları,
kokteyl swapları, mal swapları gibi kavramlar da swap türleri içinde
yer almaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Opsiyon Sözleşmeleri
 Opsiyon sözleşmesi, belirli miktardaki bir malı, gelecekte belirli bir tarihte, önceden
belirlenen bir fiyat üzerinden satın alma ya da satma hakkı veren bir sözleşmedir.
 Opsiyonu satın alan taraf belirli bir fiyat üzerinden söz konusu ürünü satın alma ya da
almama keyfiyetini elde etmekte, öte yandan opsiyonu satan taraf, alıcı talep ettiğinde
bu ürünü başlangıçta anlaşılmış olan fiyat üzerinden teslim etme yükümlülüğünü
üstlenmektedir.
 Görüldüğü gibi opsiyon sözleşmesi alıcısı için bir hak ifade etmekte iken satıcısı için bir
yükümlülük ifade etmektedir.
 Opsiyon sözleşmeleri hem organize piyasalarda hem de borsa dışında işlem
görmektedirler. Organize piyasalarda işlem gören opsiyon sözleşmelerinin, standart
miktarı, özellikleri, önceden belirlenmiş fiyatları ve belli ödeme günleri bulunmaktadır.
Borsa dışında işlem gören opsiyon sözleşmeleri daha çok döviz opsiyon
sözleşmeleridir. Bu sözleşmelerde özellikler, miktar, fiyat, belirlenen mal veya finansal
araç ve ödeme günleri taraflarca iki taraflı anlaşmayla belirlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Opsiyon Sözleşmeleri
 Opsiyon sözleşmeleri vadelerine göre Amerikan tipi opsiyon
ve Avrupa tipi opsiyon karşımıza çıkmaktadır. Avrupa tipi
opsiyonlar, alıcı tarafından sadece vade günü uygulanabilen
opsiyonlardır. Amerikan tipi opsiyonlar ise, alıcı tarafından
opsiyon süresi içinde herhangi bir günde veya vadesinde
uygulanabilen opsiyonlardır.
 Bunun yanı sıra, opsiyon sözleşmeleri temel olarak,
satınalma ve satma opsiyonu olarak ikiye ayrılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Forward Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi XYZ işletmesi ekmek üretmektedir. Un fiyatlarının gelecek 6 ay
içinde artacağını tahmin etmektedir. Fiyatlar arttığında ekmek
fiyatlarını sabit tutup rakiplerine karşı üstünlük sağlamak
istemektedir. Bu nedenle gelecekte alacağı unun fiyatını
şimdiden garantilemeyi amaçlamaktadır. Kendisine un satışında
bulunan bir fabrikayla anlaşarak 30 Mart 2008’de 1 kg unun
fiyatını 3 TL üzerinden garantilemek istemektedir. 10 ton
üzerinden yapılan sözleşmenin yapıldığı gün (15 Eylül 2007) 1
kg un = 2,5 TL’dir. 30 Mart 2008’de un teslim alınmıştır, unun kg
piyasa fiyatı 3,25 TL’dir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Bilanço Dışında Bırakmak)
15.10.07
956 FORWARD’DAN BORÇLULAR NAZIM HS.
30.000*
30.000
957 FORWARD’DAN ALACAKLILAR NAZIM HS.
10 TON * 1.000 KG= 10.000 KG.
10.000 KG. * 3.‐YTL= 30.000.‐YTL/KG
/
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Bilançoya Dahil Etmek)
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HS.
30.000
30.000
336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HS.
Sözleşmenin kayda alınması 30.03.08
150 İLK MADDE MALZ. STOK. HS.
30.000
30.000
136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HS.
Sözleşme konusu malın teslim alınması 30.03.08
336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HS.
100 KASA HESABI
30.000
30.000
Sözleşme konusu mal bedelinin ödenmesi / © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Future Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
İplik üretimi konusunda faaliyet gösteren M firması, pamuk fiyatlarının
yükseleceğini tahmin etmekte olup, 6 aylık pamuk future sözleşme satın
almak istemektedir. Borsa üyelik aidatını daha önce ödeyerek gerekli
muhasebe kayıtlarını yapmış olan bu firma, K Aracı Kurumuna başvurarak
future işlemi için gerekli olan 200$ komisyon ve 200$ başlangıç teminatını
peşin olarak ödemiştir. Aracı kurum, M firmasından aldığı emir
doğrultusunda bir adet 6 ay vadeli pamuk future sözleşmesini 20.000$’dan
satın almış ve durumu M firmasına bildirmiştir. Pamuk future sözleşmesinin
6 aylık ortalama fiyat değişimleri şöyle olmuştur:
T0 Ayı
T1 Ayı
T2 Ayı
T3 Ayı
T4 Ayı
T5 Ayı
T6 Ayı
20.000
22.000
24.000
21.000
18.000
18.000
18.000***
M firması future işleminden ortaya çıkan kârı veya zararı aylık olarak kayda alacaktır****
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Future Kontrat Alıcısının Kaydı)
/ 126 TEMİNAT VE DEPOZİTOLAR
200
200
100 KASA HS.
Başlangıç teminatının yatırılması / 653 KOMİSYON GİDERLERİ
100 KASA HS.
200
200
Alış komisyonunun ödeme kaydı /
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Future Kontrat Alıcısının Kaydı)
/ 956 FUTURE İŞL. BORÇLULAR NAZIM HS.
20.000
20.000
957 FUTURE İŞL. ALACAKLILAR NAZIM HS.
/ 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR HS.
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HS.
2.000
2.000
Kontrat fiyatındaki 2000 TL’lık artışın kaydı (T1 Ayı) / © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Future Kontrat Alıcısının Kaydı)
/ 2.000
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HS.
Kontrat fiyatındaki 2000 TL’lık artışın kaydı (T2 Ayı) /
2.000
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR HS.
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS.
329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS.
3.000
3.000
Kontrat fiyatındaki 3000 TL’lık azalışın kaydı (T3 Ayı) / © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Future Kontrat Alıcısının Kaydı)
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS.
/ 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HS.
3.000
3.000
Kontrat fiyatındaki 3000 TL’lık azalışın kaydı (T4 Ayı) /
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Future Kontrat Alıcısının Kaydı)
T5 ve T6 aylarında değişme olmadığı için herhangi bir kayda
gerek yoktur. Vade sonunda pamuğun teslim alınması ve kar
zararın tespit
edilmesine yönelik kayıtlar
şöyle olacaktır:
/ 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HS.
659 DİĞER OL. GİDER VE ZARARLAR HS.
4.000
2.000
6.000
180 GEL. AYLARA AİT GELİRLER HS.
Gelecek aylara ait gelirlerle gelecek yıllara ait giderlerin kapatılması ve kontrattan oluşan kar zararın hesaplara alınması 957 FUTURE İŞL. ALACAKLILAR NAZIM HS.
/ 956 FUTURE İŞL. BORÇLULAR NAZIM HS.
20.000
20.000
Nazım hesaplara alınan sözleşme kaydının iptali / © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Future Kontrat Alıcısının Kaydı)
/ 150 İLK MADDE MALZ. STOKLARI
191 İNDİRİLECEK KDV
100 KASA HESABI
20.000
3.000
23.000
Sözleşmesi yapılan pamuğun teslim alınması © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Swap Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
V Firmasının 2 aylık ihracat programı şöyledir:
1. 3. 2000 tarihinde Almanya’ya 5000 DM
31. 4. 2000 tarihinde Amerika’ya 4000 USD
Bu firma 1. 3. 2000 tarihinde 5000 DM’ lik ihracatı gerçekleştirmiş ve
bedelini 15.3. 2000 tarihinde tahsil etmiştir. İhracatın gerçekleşme ve
bedelinin tahsil edilme tarihlerinde 1 DM = 28.310 TL’dir. Amerika’ya
yapmayı planladığı ihracatın gerçekleştirilebilmesi için ilk madde ve
malzeme ithalatı yapmak isteyen firma USD’ye ihtiyaç duymaktadır. V firması
20.3. 2000 tarihinde 1.000 USD’lik ihracat avansı vermiş ve 15.4. 2000
tarihinde kalan borcunu nakden ödeyerek 2.000 USD’lik ilk madde
malzemeyi teslim almıştır (avansın verildiği tarihte bir USD’nin TL kuru
41.304 TL’dir. İlk madde ve malzemenin teslim alındığı tarihte 41.600 TL’dir.)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Swap Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
V firması Y firması ile 15.3.2000 tarihinde 31.4.2000 vadeli bir swap
anlaşması imzalamıştır. Anlaşmaya göre V firması Y firmasına 5.000 DM
verecek, Y firmasından 3.433, 594 USD alacak; DM için %18, USD için %15
faiz oranı üzerinden faiz hesaplanacaktır. V firması USD aldığı için USD
olarak hesaplanan faizin TL karşılığını Y firmasına, Y firması ise almış olduğu
DM için hesaplanan DM faizinin TL karşılığını V firmasına her ayın sonunda
karşılıklı olarak ödeyeceklerdir.
V firması Amerika’ya 4.000 USD’lik ihracatı 28.4.2000 tarihinde
gerçekleştirmiştir ve ihracat bedeli 30. 4. 2000 tarihinde tahsil edilmiştir.
Mukaveledeki özel hükme göre vade sonunda anaparalar karşılıklı olarak
iade edilecektir.
1.3.2000 tarihi ile 30.4.2000 tarihleri arasında DM kurunda değişiklik
olmamıştır. Yani her iki tarihte de 1 DM = 28.310 TL’dir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
1.3.2000
141.550.000
120 ALICILAR 141.550.000
601 YURTDIŞI SATIŞLAR 5000 DM tutarındaki ihracatın kaydı 5000 x 28.310 TL 15.3.2000
100 KASA 120 ALICILAR 141.550.000
141.550.000
İhracat bedelinin tahsili 5000 DM x 28.310 TL © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
15.3.2000
/
962 SWAP İŞLEMİNDEN BORÇLULAR 141.550.000
141.550.000
963 SWAP İŞLEM. ALACAKLILAR Swap sözleşmesinin nazım hesaplara kaydedilmesi 15.3.2000
100 KASA 141.550.000
100. 02 USD Kasası (3.433, 594) 100 KASA 141.550.000
100.01 DM Kasası (5.000 DM)
Swap sözleşmesi gereği anaparanın değiştirilmesi © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
20.3.2000
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
41.300.000
100 KASA
41.300.000
İthalat için verilen sipariş avansının kaydı (1000$x41.300)
15.4.2000
150 İLK MADDE VE MALZAME*
82.900.000
191 İNDİRİLECEK KDV
12.435.000
159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLAR
41.300.000
100 KASA
54.035.000
İthal edilen ilk madde malzemenin teslim alınması ve avans mahsubunun yapılması sonucunda kalan kısmın ödenmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
31.03.2000
780 FİNANSMAN GİDERLERİ 191 İNDİRİLECEK KDV 100 KASA 1.779.034
266.855
2.045.889
Swap sözleşmesi gereğince USD’nin Mart dönemi faiz giderinin ödenmesi 4.634,146 x (0.15/12)= 57,927 USD 57,927 USD x 41.450 TL=1.779.034 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
2.594.658
100 KASA 2.256.225
642 FAİZ GELİRLERİ 338.433
391 HESAPLANAN KDV Swap sözleşmesi gereğince Mart dönemine ait DM faiz gelirinin tahsil edilmesi 5.000 DM x (0.18/12)=75 DM 75 DM x 30.038 TL = 2.256.225 TL 28.4.2000
120 ALICILAR 601 YURTDIŞI SATIŞLAR 168.000.000
168.000.000
K Firmasına yapılan 4.000 USD tutarındaki ihracatın kaydı 4.000 USD x 42.000 = 168.000.000 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
30.04.2000
168.000.000
100 KASA 168.000.000
120 ALICILAR K Firmasına yapılan 4.000 USD’lık ihracatın tahsili 4.000 USD x 42.000 = 168.000.000 30.04.2000
656 KAMBİYO ZARARI 100 KASA 2.660.948
141.550.000
100.02 DEM KASASI (4.000 DM) 100 KASA 100.01 USD KASASI (3.433,594) 144.219.948
Swap sözleşmesi gereği anaparanın iadesi © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
780 FİNANSMAN GİDERLERİ 191 İNDİRİLECEK KDV 1.802.640
270.396
2.073.036
100 KASA Swap sözleşmesi gereği ödenen USD faizi 3.433, 594 USD (0.15/12)= 42,920 USD 42,920 USD x 42.000 TL =1.802.640 TL 30.4.2000
2.716.875
100 KASA 642 FAİZ GELİRİ 391 HESAPLANAN KDV 2.362.500
354.375
Swap sözleşmesi gereği tahsil edilen DM faiz gelirinin kaydı 5000 DM (0.18/12) = 75 DM 75 DM x 31.500 = 2.362.500 TL © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm
30.4.2000
141.550.000
963 SWAPTAN ALACAKLILAR 141.550.000
962 SWAPTAN BORÇLULAR Swap sözleşmesinin sona ermesi / © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Option Sözleşmelerinin Muhasebeleştirilmesi
Bir Türk firması olan Z firması bir ABD firmasından bir dolarlık ithalat yapmış ve
ithalat bedelinin 5 ay sonra ödenmesi kararlaştırılmıştır. Z firması 5 ay sonra doların
yükseleceğini tahmin etmektedir. Bu nedenle kur riskini ortadan kaldırmak amacıyla,
cari kur üzerinden 5 ay vadeli bir option sözleşmesi satın almıştır. Ödenen aracı
kurum komisyonu 500 TL, option primi 500 TL’dir. Takas odasına yatırılmak üzere aracı
kuruma ödenen başlangıç teminatı 2.150 TL’dir.
Bir dolara ait cari mukavele ve ortalama kurların aylık dönemlerdeki durumları
aşağıdaki gibidir:
Cari kur 21.500 TL
Kullanım kuru 21.500 TL
T1 dönemindeki kur 22.000 TL
T2 dönemindeki kur 22.500 TL
T3 dönemindeki kur 21.750 TL
T4 dönemindeki kur 20.500 TL
T5 dönemindeki kur 22.000 TL
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Alıcının Muhasebe Kayıtları)
/ 653 KOMİSYON GİDERLERİ 191 İNDİRİLECEK KDV 500
75
575
100 KASA Aracı kurum komisyonunun ödenmesi / 659 DİĞER OLAĞAN GİD. VE ZARARLAR 191 İNDİRİLECEK KDV. 100 KASA 500
75
575
Option priminin ödenmesi / © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Alıcının Muhasebe Kayıtları)
/ 126 VERİLEN DEP. VE TEMİNATLAR 2.150
2.150
100 KASA Başlangıç teminatının ödenmesi / 960 OPTİON İŞLEMİNDEN BORÇLULAR 961 OPS. İŞLEMİ. ALACAKLILAR 21.500
21.500
Option alış kontratının kaydı © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Alıcının Muhasebe Kayıtları)
127 DİĞER TİC. ALACAKLAR 500
500
649 FAAL. İLG. DİĞ. OL. GEL. KAR. T1 döneminde oluşan karın kaydı / 127 DİĞER TİC. ALACAKLAR 500
500
649 FAAL. İLG. DİĞ. OL. GEL. KAR. T2 döneminde oluşan karın kaydı / 659 DİĞ. OL. GİD. VE ZARARLAR 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR. 750
750
T3 döneminde oluşan zararın kaydı © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Alıcının Muhasebe Kayıtları)
/
659 DİĞ. OL. GEL. GİD. VE ZARARLAR* 250
329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR
T4 döneminde oluşan zararın kaydı
/
329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR 1.000
127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
Fiyat farkından kaynaklanan alacak ve borç hesaplarının mahsubu
250
1.000
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Çözüm (Alıcının Muhasebe Kayıtları)
/ 2.150
100 KASA 2.150
126 VERİLEN DEP. VE TEMİNATLAR Başlangıç teminatının geri alınması / 961 OPTİON İŞLEM. ALACAKLILAR 960 OPTİON İŞLM. BORÇLULAR. 21.500
21.500
Option alış kontratının nazım hesaplardan çıkarılması © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YAPISAL POZİSYON
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5411 Sayılı Kanunda Yapısal Pozisyon Uygulamasının Dayanakları
 Yapısal pozisyon uygulamasına dayanak teşkil eden 43 ve 45..maddeler Bankalar Kanununun Koruyucu Hükümler üst başlığını taşıyan bölümünde geçmektedir.  43.Maddedeki hükme göre, Kurul; bankaların varlıkları, alacakları, özkaynakları, borç, yükümlülük ve taahhütleri, gelir ve giderleri arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların ve maruz kalınan risklerin tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla sınırlamalar ve standart oranlar da belirlemek suretiyle gerekli düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında her türlü tedbiri almaya yetkilidir. 
Kurul, kurumsal yönetim hükümleri ile koruyucu hükümlerin uygulanmasını da dikkate alarak, her bir banka ya da banka grubu için belirlenen asgarî veya azamî standart oranlar ve sınırlardan farklı daha ihtiyatlı bir oran veya sınır tesis etmeye veya hesaplama ve bildirim dönemlerini farklılaştırmaya veya genel olarak belirlenmemiş oran ve sınırlar tespit etmeye yetkilidir. 
Kanun kapsamında öngörülen sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi veya aşımların oluşması hâlinde, ilgili banka durumu derhal Kuruma bildirmek zorundadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyonun Bankaların Sermaye Yeterliliği Yönetmeliğindeki Dayanağı
 Yapısal pozisyon sermaye yeterliliği ölçümüne ilişkin yönetmeliğin 19. Maddesinde kur riski için sermaye yükümlülüğünün ölçümüne ilişkin esasların açıklamasında, son bölümde yer almaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kur Riski İçin Sermaye Yükümlülüğünün Standart Metot İle Hesaplanması 
Bankalar, tüm döviz varlıkları ve yükümlülükleri ile kur riski içeren türev finansal araçları üzerinden kur riski için sermaye yükümlülüğü hesaplamak zorundadırlar. Özkaynak hesaplamasında sermayeden indirilen yabancı para varlıklara ilişkin kur riski için sermaye yükümlülüğü hesaplanmaz.

…

Bankalar;  a) İkinci fıkra uyarınca yüzde sekiz oranı uygulanacak net döviz, net altın ve KYK pozisyonları toplamı özkaynakların yüzde ikisini,  b) Döviz, altın ve KYK pozisyonlarının tümü dahil, netleştirilmemiş uzun pozisyonlar toplam tutarı ile netleştirilmemiş kısa pozisyonlar toplam tutarından mutlak değer olarak büyük olanın özkaynağının
yüzde yüzünü,  geçmemesi kaydıyla, bu oranların sağlandığı döneme ilişkin olarak kur riski için sermaye yükümlülüğü hesaplamayabilirler. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sermaye Yeterliliği
 Sermaye yeterliliğinin ele alındığı 45.Maddedeki hükme göre ise, Kanunun uygulanmasında maruz kalınan riskler nedeniyle oluşabilecek zararlara karşı yeterli özkaynak
bulundurulması sermaye yeterliliğini ifade eder. Bankalar, Kurum tarafından düzenlenecek yönetmelikte öngörülen usûl ve esaslara göre yüzde sekiz oranından az olmamak üzere belirlenecek sermaye yeterliliği oranını hesaplamak, tutturmak, idame ettirmek ve raporlamak zorundadır.  Bankaların iç sistemleri, aktif ve malî yapıları dikkate alınarak asgarî sermaye yeterliliği oranını artırmaya, bankalar bazında farklılaştırmaya, kaynağı katılma hesabı olan aktiflerin risk ağırlıklarının belirlenmesinde bu hesapların özelliklerini dikkate almak suretiyle düzenleme yapmaya Kurul yetkilidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyon Uygulaması
 İzin ve Kapsam
 Sınırlar ve İlaveler
 Nitelikler
 İzlenmesi ve Bildirilmesi
 Esaslar
 Sermaye Yükümlülüğü Muafiyeti
 Muhasebeleştirme İlkeleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İzin ve yapısal pozisyonun kapsamı

Yapısal pozisyon bulundurmak için Kurumdan izin alınması zorunludur. Yapılacak izin başvurusuna, yasal müracaata konu varlıkların yapısal pozisyon olarak bulundurulmasına ilişkin yönetim kurulu kararının bir örneği ile yapısal pozisyon olarak tutulacak varlıklara ilişkin bilgiler eklenir. Alınacak kararda, yapısal pozisyonun niteliği ve yönetilme şekli detaylı bir biçimde belirtilir. 
(2) Bankaların yapısal pozisyonları kapsamına döviz ve dövize endeksli varlıklardan;  a) Borçlanmayı temsil eden döviz cinsinden menkul kıymetler,  b) Şirketler tarafından ihraç edilen ortaklık hakkını temsil eden döviz cinsinden menkul kıymetler,  c) Borçlanmayı temsil eden dövize endeksli menkul kıymetler dahil edilir. İlgili Tebliğ uygulamasında altın döviz varlığı olarak kabul edilir. 
(3) Yapısal pozisyon bulundurmak bankaların ihtiyarındadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyon Kapsamına Giren Varlıklarda Aranan Nitelikler

4 üncü madde uyarınca yapısal pozisyon kapsamına giren varlıklarda aranacak nitelikler beşinci maddenin birinci fıkrasında sayılmıştır. Bunlar: 
a) Yukarıda sayılan yapısal pozisyon unsurlarından (a) ve (c) bentlerindeki varlıkların Sermaye Yeterliliği Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin(Bu maddede Getirisi faiz oranı ile ilişkilendirilmiş finansal araçlara ilişkin spesifik risk için sermaye yükümlülüğünün standart metot ile hesaplanması ele alınmaktadır.) birinci ve dördüncü fıkralarında belirtilen nitelikli menkul kıymet özelliklerine sahip ve yapısal pozisyona girdiği tarih itibariyle vadelerine en az bir yıl kalmış olması ve bu varlıkların uzun vadeli yatırım olarak vade sonuna kadar elde tutulacağına dair yönetim kurulu kararının bulunması, 
b) Altının 21/2/1997 tarih ve 22912 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Madenler Borsasında İşlem Görecek Altın Standardına İlişkin Tebliğde belirlenen standartlardaki külçe altın olması ve yapısal pozisyona alındığı tarihten itibaren en az üç yıl süre ile elde tutulacağına dair yönetim kurulu kararının bulunması, 
c) Şirketler tarafından ihraç edilen ortaklık hakkını temsil eden döviz cinsinden menkul kıymetler, ihraç eden şirketin, Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin(Bu maddede Hisse senedi pozisyonlarına ilişkin genel piyasa riski ve spesifik risk için sermaye yükümlülüğünün standart metot ile hesaplanması ele alınmaktadır.BDDK’nın ek açıklama gereksinimi bulunmaktadır.) beşinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şirketlerden olması ve yapısal pozisyonda en az üç yıl süre ile elde tutulacağına dair yönetim kurulu kararının bulunması. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyon Kapsamına Giren Varlıklara İlişkin Esaslar

(1) Yapısal pozisyona dahil edilen varlıklar alım‐satım ve repo işlemlerine, teminata veya rehne konu edilemezler. 
(2) Yapısal pozisyon kabul edilmenin sağladığı muafiyet ve muhasebeleştirme ilkeleri bu kapsamdaki varlıkların yapısal pozisyon olarak bulundurulduğu süre boyunca tutarlı bir şekilde uygulanır. 
(3) Yapısal pozisyonu oluşturan varlıklar hiç bir şekilde yapılanmış finansal ürünleri içeren sözleşmelere ve netleştirme sözleşmelerine konu edilemez. 
(4) Birinci, ikinci ve üçüncü fıkralara aykırı uygulamalara konu olan yapısal pozisyondaki varlıklar, uygulamaya konu olduğu tarih itibariyle yapısal pozisyondan çıkarılır. 
(5) Yapısal pozisyon, bu Tebliğdeki usul ve esaslara uygun olmak kaydıyla banka yönetim kurulunun belirlediği kurallar ve sınırlar içinde yönetilir. 
(6) Yapısal pozisyon bulunduracak bankalar, kurların beklenenin tersine olumsuz bir biçimde gelişmesi ihtimaline karşı, yapısal pozisyonlar için tamamen veya kısmen finansal koruma sağlayacak ve söz konusu pozisyonların muhtemel olumsuz etkilerini azaltabilecek imkanlara sahip olmalıdır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyonların Muhasebeleştirme İlkeleri



Yapısal pozisyon içinde tasnif edilecek varlıklar, bankaların muhasebe sistemlerinde tekdüzeni uygulamaya yönelik Kurulca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde elde tutma süreleri de dikkate alınarak ilgili yardımcı hesaplar altında izlenirler Borçlanmayı temsil eden döviz veya dövize endeksli varlıklar vade sonuna kadar, diğer yapısal pozisyonlar ise asgari elde tutma sürelerinden düşük olmamak koşuluyla banka yönetim kurulunca öngörülen süre boyunca bu hesaplarda tutulurlar. Bu varlıklar alım‐satım hesapları arasında izlenemez. 
Olağanüstü Haller

a) Yapısal pozisyona konu varlığı ihraç edenin kredi değerliliğinde önemli bir düşüş olması, 
b) Vergi düzenlemelerinde, bu tür finansal varlıkların faiz gelirlerine ilişkin var olabilecek vergi indirim ve muafiyetlerini ortadan kaldıran bir değişiklik yapılması, 
c) Birleşme veya devir gibi nedenlerle, bankanın mevcut faiz riski pozisyonunu veya kredi riski politikasını devam ettirebilmek için bu tür finansal varlıkları zorunlu olarak elden çıkarması, 
ç) Bankaların yatırım alanları ve sınırlarına ilişkin düzenlemelerde yapılan değişiklikler nedeniyle bu tür finansal varlıkların zorunlu olarak elden çıkarılması, 
d) Vadeye kadar elde tutulacak finansal varlıkların risk ağırlıklarının önemli ölçüde artırılması nedeniyle bunların elden çıkarılmak zorunda kalınması, 
e) Bankanın başvurusu ile banka özkaynaklarındaki
değişimin sürekli olup olmadığını ve bankanın mali durumunu dikkate alarak Kurumun uygun görmesi. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyona İlişkin Sınırlar Ve İlaveler

Yapısal pozisyon kapsamında tasnif edilecek olan döviz ve dövize endeksli varlıklar toplamının, takip edildiği dövizde sermaye yükümlülüğü yaratan net uzun pozisyon tutarını ve herhangi bir şekilde özkaynak
tutarını aşan kısmı sermaye yükümlülüğü muafiyeti hesaplamasında dikkate alınmaz. 
Yapısal pozisyon kapsamına dahil edilen altın tutarı ile ortaklık hakkını temsil eden menkul kıymetler tutarı, ayrı ayrı olmak üzere, toplam yapısal pozisyon tutarının yüzde yirmibeşini geçemez. 
Yapısal pozisyon olarak bulundurulan varlıkları ihraç edenlerin yerleşik oldukları her bir yabancı ülke bazındaki yapısal pozisyona konu varlık tutarı, toplam yapısal pozisyon tutarının yüzde yirmibeşini aşamaz. Bu sınırlama, altın için, altının nezdinde bulundurulduğu kuruluşun yerleşik bulunduğu ülke dikkate alınarak uygulanır. 
Yapısal pozisyon kapsamına dahil edilen varlıkların tamamı, Türkiye Cumhuriyeti Hazinesi tarafından yurt içi ve yurt dışı piyasalarda ihraç edilen döviz ve dövize endeksli iç ve dış borçlanma senetlerinden oluşabilir. 
Özkaynakların azalması nedeniyle fazla olarak açığa çıkan yapısal pozisyonlara ilişkin olarak 7 nci maddenin ikinci fıkrasında sayılan hususlar saklı kalmak kaydıyla, portföyde herhangi bir işlem yapılmaz. 
Özkaynaklarda artış halinde, birinci fıkrada yer alan pozisyona bağlı sınırlamaya da uygun olmak kaydıyla, ortaya çıkan ilave yapısal pozisyon tutabilme imkanı banka tarafından yapısal pozisyona ilişkin bu Tebliğdeki usul ve esaslar çerçevesinde kullanılabilir. 
Borçlanmayı temsil eden dövize dayalı/dövize endeksli menkul kıymetlerin vadesi geldiğinde, diğer varlıkların ise elde tutma süreleri sonunda portföyden çıkartılmaları halinde yerlerine yeni yapısal pozisyon alınması bankaların ihtiyarındadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yapısal Pozisyonun İzlenmesi Ve Bildirilmesi
 (1) Yapısal pozisyonu oluşturan döviz ve dövize endeksli aktiflerin bileşimini gösteren bir rapor sermaye yeterliliği standart oranına ilişkin raporlamalar ekinde Kuruma gönderilir.  (2) Sermaye yeterliliğinin hesaplanmasında yapısal pozisyonun sağlayacağı sermaye yüküne ilişkin muafiyet, Kurum tarafından hazırlanan piyasa riski raporlama seti kapsamında yer alan kur riskinin ölçümü için hazırlanan tablo aracılığı ile hesaplamaya dahil edilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sermaye Yükümlülüğü Muafiyeti Ve Şartları

Bankaların yapısal pozisyonları itibarıyla bulundurdukları varlıklar için kur riski için sermaye yükümlülüğü hesaplanmaz. Ancak bunun bir istisnası bulunmaktadır. Yapısal pozisyon kapsamında tasnif edilecek olan döviz ve dövize endeksli varlıklar toplamının, takip edildiği dövizde sermaye yükümlülüğü yaratan net uzun pozisyon tutarını ve herhangi bir şekilde özkaynak tutarını aşan kısmı sermaye yükümlülüğü muafiyeti hesaplamasında dikkate alınmaz.

(2) Yapısal pozisyon bulundurmaktan dolayı kur riski için sermaye yükümlülüğü muafiyetinin doğabilmesi için bankanın net uzun döviz pozisyonuna sahip olması ve aynı döviz cinsinden yapısal pozisyonu bulunması gerekmektedir. 
(3) Konsolide sermaye yeterliliği standart oranının hesaplanmasında konsolide olarak hesaplanacak yapısal pozisyon, kur riski için konsolide sermaye yükümlülüğünün hesaplanmasından muaf tutulur. Tebliğde belirtilen koşullar ve tüm oransal limitler konsolide esasa göre de uygulanır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yabancı Para Net Genel Pozisyon\Özkaynak
Standart Oranının Bankalarca Konsolide Ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması Ve Uygulanması Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tanımlamalar
 a) Banka: Bankalar Kanunu’nun 3 üncü maddesinde tanımlanan bankaları,Bunlar: Mevduat bankaları ve katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarıdır.
 b) Döviz varlıkları: Bankaların, yurt dışı şubelerine ilişkin hesapları da dahil olmak üzere, tüm yabancı para aktif hesaplarını, dövize endeksli varlıklarını, vadeli döviz alım taahhütlerini,  c) Döviz yükümlülükleri: Bankaların, yurt dışı şubelerine ilişkin hesapları da dahil olmak üzere, tüm yabancı para pasif hesaplarını, dövize endeksli yükümlülüklerini, vadeli döviz satım taahhütlerini,  ç) Dövize endeksli varlık ve yükümlülükler: Üzerlerinde, ilgili sözleşmelerde veya mevzuatta dövize endeksli bir araç olduğu açıkça tanımlanan ve değerleri döviz kurlarındaki değişmelerden doğrudan etkilenen varlık ve yükümlülükleri, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tanımlamalar 2
 d) Konsolide döviz varlıkları: Ana ortaklık niteliğine sahip bankaların konsolide finansal tablo hazırlama esaslarına göre finansal kurumlar topluluğuna dahil ortaklıklarının hesapları ile konsolide edilen tüm yabancı para aktif hesaplarını, dövize endeksli varlıklarını, vadeli döviz alım taahhütlerini,  e) Konsolide döviz yükümlülükleri: Ana ortaklık niteliğine sahip bankaların, konsolide finansal tablo hazırlama esaslarına göre finansal kurumlar topluluğuna dahil ortaklıkların hesapları ile konsolide edilen tüm yabancı para pasif hesaplarını, dövize endeksli yükümlülüklerini, vadeli döviz satım taahhütlerini,  f) Konsolide özkaynak: Bankaların Özkaynakları Hakkında Yönetmeliğe göre hesaplanan konsolide özkaynağı, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tanımlamalar 3

g) Konsolide yabancı para net genel pozisyon: Konsolide döviz varlıkları toplamı ile konsolide döviz yükümlülükleri toplamının Yeni Türk Lirası karşılıkları arasındaki farkı, 
ğ) Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranı: Konsolide yabancı para net genel pozisyon tutarının, konsolide özkaynağa bölünmesi suretiyle hesaplanacak oranı, 
h) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu, 
ı) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu, 
i) Özkaynak: Bankaların Özkaynakları Hakkında Yönetmeliğe göre hesaplanan özkaynağı, 
j) Vadeli döviz alım taahhütleri: Hesaplarda gayrinakdi bir taahhüt olarak yer alan ve takas işlemi ileri bir tarihte gerçekleşecek olan, vadeli döviz alım, swap para alım, futures para alım, alıcı (lehdar) taraf para alım opsiyonları, satıcı (keşideci) taraf para satım opsiyonları ve benzeri para alım işlemleri ile iki güne kadar valörlü döviz alım işlemlerini, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tanımlamalar 4
 k) Vadeli döviz satım taahhütleri: Hesaplarda gayrinakdi bir taahhüt olarak yer alan ve takas işlemi ileri bir tarihte gerçekleşecek olan, vadeli döviz satım, swap para satım, futures para satım, satıcı (keşideci) taraf para alım opsiyonları, alıcı (lehdar) taraf para satım opsiyonları ve benzeri para satım işlemleri ile iki güne kadar valörlü döviz satım işlemlerini,
 l) Yabancı para net genel pozisyon: Döviz varlıkları toplamı ile döviz yükümlülükleri toplamının Yeni Türk Lirası karşılıkları arasındaki farkı,  m) Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranı: Yabancı para net genel pozisyon tutarının, özkaynağa bölünmesi suretiyle hesaplanacak oranı, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak
Standart Oranları Uygulamasının Dayanakları
 Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranları uygulamasına dayanak teşkil eden 43 ve 47.Maddeler Bankalar Kanununun Koruyucu Hükümler üst başlığını taşıyan bölümünde geçmektedir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Koruyucu Düzenlemeler 


43.Maddedeki hükme göre, Kurul; bankaların varlıkları, alacakları, özkaynakları, borç, yükümlülük ve taahhütleri, gelir ve giderleri arasındaki ilgi ve dengelerin ve malî bünyeyi etkileyen diğer tüm unsurların ve maruz kalınan risklerin tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla sınırlamalar ve standart oranlar da belirlemek suretiyle gerekli düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında her türlü tedbiri almaya yetkilidir. Bu hüküm, 38 inci madde gereğince konsolide malî tablo hazırlama yükümlülüğü bulunan ana ortaklık için Kurulca belirlenecek usûl ve esaslar çerçevesinde konsolide ve konsolide olmayan bazda uygulanır. Bankalar, yapılan düzenlemelere uymak, belirlenen sınırlamaları ve standart oranları konsolide baz da dahil olmak üzere hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek ve bunlara ilişkin olarak Kurum tarafından istenen tedbirleri belirlenen süreler içinde almak ve uygulamakla yükümlüdür. Kurul, kurumsal yönetim hükümleri ile koruyucu hükümlerin uygulanmasını da dikkate alarak, her bir banka ya da banka grubu için belirlenen asgarî veya azamî standart oranlar ve sınırlardan farklı daha ihtiyatlı bir oran veya sınır tesis etmeye veya hesaplama ve bildirim dönemlerini farklılaştırmaya veya genel olarak belirlenmemiş oran ve sınırlar tespit etmeye yetkilidir. Kanun kapsamında öngörülen sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi veya aşımların oluşması hâlinde, ilgili banka durumu derhal Kuruma bildirmek zorundadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kons.Olmayan ve Kons.YP Net Gen.Pozisyon/ Özk. Stand.Oranları, Hesap., Bildirimi ve Aşımlar
 47.Maddedeki hükme göre, Kanun ve Kanuna istinaden çıkarılan düzenlemelerde yer alan sınırlama ve oranlara ilişkin aşımların Kurulca belirlenecek usûl ve esaslar çerçevesinde giderilmesi zorunludur.
 Özkaynaklarda meydana gelebilecek düşüşler nedeniyle özkaynağın
belirli bir oranı ile ilişkilendirilen sınırlama ve oranlarda aşımların oluşması ve şartların gerektirmesi hâlinde, bu aşımlar Kurumca belirlenecek bir süre içinde giderilir. Aşımların giderilmesi için belirlenen süre içinde bu Kanunun idarî para cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Olmayan Oransal Sınır, Hesaplama Şekli Ve Bildirim
 Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranı, mevduat ve kalkınma ve yatırım bankalarınca, ek‐1’de yer alan bildirim cetveline uygun olarak, katılım bankalarınca ek‐3’de yer alan bildirim cetveline uygun olarak her iş günü itibarıyla hesaplanır. Bildirim cetvelinde yer alan tutarların Türk Lirası karşılıklarının hesaplanmasında, hesaplama tarihi itibarıyla, Türkiye Muhasebe Standartları ile Kanun uyarınca yürürlüğe girmiş düzenlemelerde belirtilen değerleme esası uygulanır. İş günleri üzerinden hesaplanan yabancı para net genel pozisyon/özkaynak
standart oranının mutlak değerlerinin haftalık basit aritmetik ortalaması yüzde yirmiyi aşamaz.  İş günleri üzerinden hesaplanan standart oranları içerecek şekilde haftalık olarak düzenlenen cetvel, izleyen hafta içinde Kuruma ulaştırılır.
 Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının hesaplanmasında, Bankaların Özkaynakları Hakkında Yönetmeliğe göre hesaplanan son dönem özkaynak tutarı dikkate alınır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konsolide Finansal Tablolarda Yabancı Para Net Genel Pozisyon/Özkaynak Standart Oranı
 Ek‐2’de yer alan bildirim cetveline uygun olarak, katılım bankalarınca ek‐4’te yer alan bildirim cetveline uygun olarak konsolide özkaynak hesaplama dönemleri itibarıyla, konsolide olarak da hesaplanır.  Bildirim cetvelinde yer alan tutarların Türk Lirası karşılıklarının hesaplanmasında, hesaplama tarihi itibarıyla, bir üst başlığın birinci paragrafında belirtilen değerleme esası uygulanır.  Konsolide finansal tablolar esas alınarak hesaplanan yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının mutlak değeri yüzde yirmiyi aşamaz.  ..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Oransal Sınırlara Uyumsuzluk
 Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranındaki aşım tutarının tespitinde esas alınacak haftalık oran, iş günleri üzerinden hesaplanan günlük oranların mutlak değerlerinin basit aritmetik ortalamasıdır.  Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranının azami sınırının aşılması halinde, bankalar aşımın nedenlerini, bildirim cetvelinin Kuruma gönderilme süresi içinde bildirmek zorundadır. Haftalık oranlarda oluşabilecek aşım tutarının takip eden iki hafta içinde giderilmesi zorunludur. Bir takvim yılı içerisinde haftalık oranlarda, giderilen aşımlar dahil altı defadan fazla aşım gerçekleştirilemez.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Oransal Sınırlara Uyumsuzluk 2
 Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranının azami sınırının aşılması halinde, bankalar aşımın nedenlerini, bildirim cetvelinin Kuruma gönderilme süresi içinde bildirmek zorundadır. Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranındaki aşım tutarı hesaplama dönemi itibarıyla dikkate alınır.  Konsolide yabancı para net genel pozisyon/konsolide özkaynak standart oranında oluşabilecek aşım tutarı, bir sonraki hesaplama dönemine kadar giderilir ve bu süre içinde aşım giderilmiş olsa dahi, bir takvim yılı içerisinde bir defadan fazla aşım gerçekleştirilemez. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Oransal Sınırlara Uyumsuzluk 3
 Özkaynaklarda meydana gelebilecek düşüşler nedeniyle standart oranlarda aşım oluşması ve şartların gerektirmesi hâlinde, bu aşımlar Kurumca belirlenecek bir süre içinde giderilir.  Yapılacak incelemelerde, Yönetmelikle düzenlenen standart oranların tutturulmasına yönelik fiktif işlem yapıldığının tespit edilmesi halinde, bu işlemlere karşılık gelen tutarlar geriye yönelik olarak varlık ve yükümlülüklerden düşülmek suretiyle ilgili döneme ilişkin standart oranlar yeniden hesaplanır. İşlemin fiktif olup olmadığı, işlemin ekonomik mantığı ve işleme taraf olan müşteri göz önünde bulundurularak belirlenir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 1
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 1‐2
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 1‐3
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 1‐4
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 2‐1
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 2‐2
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ek 2‐3
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Slaytlar Bitti….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Bankaların Görevleri ve Türleri
 Klasik Bankalarda Kredilerin Sınıflandırılması
 Bankaların Fonksiyonları
 Katılım Bankalarının Kredi Kullandırma Yöntemleri
 Bankaların Kredi İşlemleri
 Kredi Açmaya Yetkili Organlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz.
 Finansal bir işletme olarak bankaların tanımı ve diğer işletmelerden farklılıkları  Bankaların fonksiyonları  Bankalarda kredi tahsis organları ve Klasik bankalar ile Katılım bankalarında kredi kullandırma yöntemleri ve aralarındaki farklar © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankaların tanımı
 Bankalar, gerçek ve tüzel kişilerin tasarruflarını toplayarak,
bunları gelir sağlayıcı işlere kredi yoluyla kanalize eden,
ödemelere aracılık yapan, para nakli, senet tahsili, emanet
kabulü, kredi kartı ve çekle ödemelere aracılık gibi çeşitli
hizmetler gören finansal işletmelerdir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankaların Görevleri
 Halkın tasarruflarını toplayarak Mevduat veya Katılım Fonu olarak değerlendirmek  Nakdi ve gayrinakdi kredi kullandırmak
 Yurt içinde Bankacılık Hizmetleri yapmak
 Yurt dışı ticari işlemlerde finansal ve bankacılık hizmeti vermek
 Borsalarda işlem gören finansal yatırım araçlarının alım satımına aracılık etmek
 Finansal piyasa yapıcılığı, Leasing, factoring ve forfaiting işlemleri yapmak
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Banka Türleri
 Dünyada, bankalar yaptıkları işlere ve fonksiyonlarına göre çok çeşitli şekilde sınıflandırılmaktadır. Ancak genel olarak bankalar;
 Merkez Bankaları
 Ticaret Bankaları
 YatırımBankaları
 Kalkınma Bankaları
 Özel amaçlar için kurulmuş bankalar
 Kıyı Bankaları
 Uluslararası Bankalar
olarak ayrılmaktadır. © Her Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türkiye’de Bankaların Ayırımı
Türkiye’de Bankalar 5411 sayılı Bankalar Kanunu’na göre;
Bankalar;
1) Mevduat Bankaları
2) Katılım Bankaları
3) Kalkınma Bankaları ve Yatırım Bankaları
olarak üç gruba ayrılmaktadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankaların Fonksiyonları
 Mevduat bankaları: Bu Kanuna göre kendi nam ve hesabına
mevduat kabul etmek ve kredi kullandırmak esas olmak üzere
faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki
kuruluşların Türkiye'deki şubelerini ifade eder.
 Katılım bankaları: Bu Kanuna göre özel cari ve katılma hesapları
yoluyla fon toplamak ve kredi kullandırmak esas olmak üzere
faaliyet gösteren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu bu nitelikteki
kuruluşların Türkiye'deki şubelerini ifade eder.
 Kalkınma ve Yatırım bankaları: Bu Kanuna göre mevduat veya
Katılım Fonu kabul etme dışında; kredi kullandırmak esas olmak
üzere faaliyet gösteren ve/veya özel kanunlarla kendilerine
verilen görevleri yerine getiren kuruluşlar ile yurt dışında kurulu
bu nitelikteki kuruluşların Türkiye'deki şubelerini ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin tanımı
 Bankalarca verilen nakdî krediler ile teminat mektupları, kontrgarantiler, kefaletler,
aval, ciro, kabul gibi gayrinakdî krediler ve bu niteliği haiz taahhütler, satın alınan
tahvil ve benzeri sermaye piyasası araçları, tevdiatta bulunmak suretiyle ya da
herhangi bir şekil ve surette verilen ödünçler, varlıkların vadeli satışından doğan
alacaklar, vadesi geçmiş nakdî krediler, tahakkuk etmekle birlikte tahsil edilmemiş
faizler, gayrinakdî kredilerin nakde tahvil olan bedelleri, ters repo işlemlerinden
alacaklar, vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile benzeri diğer sözleşmeler
nedeniyle üstlenilen riskler, ortaklık payları ve
 Kalkınma ve Yatırım bankalarının finansal kiralama yöntemiyle sağladığı
finansmanlar ile
 Katılım bankalarının taşınır ve taşınmaz mal ve hizmet bedellerinin ödenmesi
suretiyle veya kâr ve zarar ortaklığı yatırımları, taşınmaz, ekipman veya emtia
temini veya finansal kiralama, mal karşılığı vesaikin finansmanı, ortak yatırımlar
veya benzer yöntemlerle sağladıkları finansmanlar da bu Kanun uygulamasında
kredi sayılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin Temel Unsurları
 Zaman (Vade)
 Risk
 Güven
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi Kullandırımının Amaçları  Verimlilik (Randıman)
 Akıcılık (Seyyaliyet)  Kredi Geri Ödemesi (Emniyet)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi Değerliliğinin Ölçülmesinde Dikkate
Alınacak Hususlar
Bu değerlendirmeyi yaparken, bankacılıkta 5C kuralı olarak bilinen kurallardan
faydalanılır. (5C terimlerin İngilizce karşılıklarının baş harflerinden oluşmaktadır).
 1.Character (Karakter)
 2.Capacity (Kapasite)
 3.Collateral (Teminat)
 4.Capital (Sermaye)
 5.Conditions (Ekonomik Koşullar)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi Açmaya Yetkili Organlar
 1.Yönetim Kurulu
 2.Kredi Komitesi
 3.Genel Müdürlük
 Bölge Müdürlükleri
 Şubeler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel Kredi Sınırları
 Kredi Kısıtlamaları
 Kredi Tahsis Limitleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi Kısıtlamaları
 Firmaların risk grubu
 Banka Ortaklarının risk grubu
 Kamu Kuruluşları risk grubu
 Banka Çalışanlarının risk grubu
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi Tahsis Limitleri
 Bankalarca genel olarak;
 Bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna kullandırılabilecek kredilerin
toplamı özkaynakların % 25’ini aşamaz.
 Banka ortaklarının risk grubuna % 20’ini aşamaz (Kurul %25’e çıkarabilir)
 Bankaların sermayesinin % 1 ve daha fazla payına sahip olup pay defterine kayıtlı
olan tüm ortaklarına ve bunlarla risk grubu oluşturan kişilere kullandırılacak
kredilerin toplamı özkaynaklarının % 50’sini aşamaz.
 Bir gerçek ya da tüzel kişiye veya bir risk grubuna özkaynakların yüzde onu veya
daha fazlası oranında kullandırılan krediler büyük kredi sayılır ve bunların toplamı
özkaynakların sekiz katını aşamaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KREDİ TÜRLERİ  1.Ticari Krediler:
Ticaret ve sanayi erbabının bir gelir elde etmek amacıyla
kullandıkları nakdi ve gayri nakdi kredilerdir.
 2.Bireysel (Tüketici) Krediler
Gerçek ve tüzel kişilere son tüketici olarak ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla nakit olarak, mesken veya otomobil
alımı gibi ticari olmayan amaçlar için kullandırılan
kredilerdir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ticari Kredilerin Nitelik Açısından Sınıflandırılması  Nakdi krediler : Kredili müşterinin eline nakit olarak verilen kredilerdir. Bu krediler karşılığında bir faiz geliri elde edilir.
 Gayrinakdi Krediler:
Müşterinin eline nakit olarak para verilmeyen,
yaptığı işe kefil olunan, bankanın adını ve prestijini kullandırarak müşterinin
işinin görülmesine aracılık edilen kredilerdir. Bu krediler karşılığında bir
komisyon geliri elde edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Nakit Kredilerin Kullanılma Şekilleri
 İskonto/İştira Kredileri
 Borçlu Cari Hesap Şeklinde Kullandırılan Krediler
 Spot Krediler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gayrinakdi Kredilerin Kullanılma Şekilleri
 Teminat Mektupları



Geçici Kesin
Avans
 Garanti mektupları (Kontrgarantiler ve Kefalet Mektupları)


Harici Garanti
Kontrgaranti
 Aval, Ciro ve Kabul Kredileri
 Akreditif
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Vadelerine Göre Kredilerin Sınıflandırılması
1. Kısa Vadeli Krediler 2. Orta Vadeli Krediler 3. Uzun Vadeli Krediler © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin Kullanım Amaçlarına Göre Amaç
Sınıflandırılması
İşletme Kredileri Yatırım Kredileri Donatım Kredileri © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Firmanın Amacı
KredilerinTeminat Şekline Göre Ayrımı
FİRMANIN AMACI:
 Teminatsız Krediler (Açık Krediler)  Teminatlı Krediler
•Maddi Teminatlı Krediler •Maddi Teminat Karşılığı Olmayan (Kefalet Karşılığı) Krediler  Maddi Olmayan Teminat Karşılığı Krediler © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin Kaynak Açısından Sınıflandırılması
 Banka Kaynaklı Krediler  Fon Kaynaklı Krediler  Yurt Dışı Kaynaklı Krediler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin Kullandırılan Sektör Açısından
Sınıflandırılması
 Sanayi ve Turizm Kredilleri
 İhracat Kredileri
 İthalat Kredileri
 Tarım Kredileri
 Madencilik Kredileri
 Ulaştırma Kredileri
 Enerji ve Bayındırlık Kredileri
 Proje/İnşaat Kredileri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin İzin Açısından Sınıflandırılması
 Otorize Krediler
 Bölge Müdürlüğü Yetkili Krediler
 Şube Yetkili Krediler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin Kullandırılan Para Cinsine Göre Sınıflandırılması
 Yerli Para Cinsinden Krediler
 Döviz Kredileri
 Dövize Endeksli Krediler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel (Tüketici) Krediler
 Nakit Tüketici Kredisi
 Faturalı İhtiyaç Kredisi
 Otomobil veya Taşıt Kredileri
 Kredi Kartları
 Mesken Kredisi( Konut kredileri)
 Yeni nesil (Mortgage) konut kredileri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Katılım Bankalarının Kredi Kullandırma Şekilleri  1. Kurumsal Finansman Desteği
 2. Bireysel Finansman Desteği
 3. Kâr‐Zarar Ortaklığı Yatırımı (Mudarebe)
 4. Finansal Kiralama
 5. Mal Karşılığı Vesaikin Finansman
 6. Ortak Yatırımlar (Muşareke)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankalarca Kredilerin ve Diğer Alacakların Niteliklerinin Belirlenmesi ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar
Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Karşılık Kavramı
 Farklı yaklaşımların bir anlamda uzlaştığı alan özel ve genel karşılık ayrımıdır. Bu yönü ile özel karşılık gelecekte ortaya çıkması muhtemel kredi zararlarından çok hali hazırda ortaya çıkmış ancak henüz tam olarak tespit edilememiş ya da kesinleşmemiş zararlara, genel karşılık ise gelecek dönemlerde ortaya çıkması muhtemel zararlara karşı ayrılmaktadır.  Bankacılık mevzuatı açısından karşılık ayırmanın amacı bankacılık sisteminin istikrarlı bir şekilde güven içinde çalışmasını sağlamaktır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi Potföyünün Yapısına İlişkin Veri Olma Fonksiyonu
 Genel Karşılıklar
 Özel Karşılıklar
 Hisse Senedi Yatırımcıları İçin Yatırım Değerlendirmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Genel Karşılıklar
 Kredi karşılıkları ayrılma sebebine bağlı olarak banka bilançosunu izleyenlere kredi portföyünün yapısına dair işaretler taşımaktadır.  Bu yansıma olumlu yada olumsuz olacaktır. Bankaların ayırdığı genel kredi karşılıkları sorunsuz krediler üzerinden ayrıldığından Genel Karşılıklar bu şekilde algılanmazlar.  Ancak banka Genel Karşılık ayırırken varsa kanuni oranların(yada piyasadaki diğer bankaların ayırdığı oranların) üzerine çıkıyor olabilir.  Bu durum bankanın ihtiyatlı yönetim esaslarına uymasının yanı sıra, kredi portföyünde bir takım sıkıntılar gördüğüne ya da bir takım olumsuz gelişmeler beklediğine işaret edebilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Özel Karşılıklar
 Kredi karşılıklarının iyi yada kötü haber taşıma fonksiyonu asıl Özel Kredi Karşılıklarında ortaya çıkacaktır.  Her bir kredi bazında yapılan değerlendirme neticesine göre oluşan sınıflandırma ve buna bağlı karşılık miktarları bankanın beklediği kredi zararı için bir gösterge niteliği taşıyacaktır.  Büyük miktarda karşılık ayırma ihtiyacı bankanın büyük miktarda kayıp beklediğine dair kamuoyunu bilgilendirmektedir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
. Hisse Senedi Yatırımcıları İçin Yatırım Değerlendirmesi
 Bankaların hisse senetlerini elinde bulunduran ve bu senetlere yatırım yapmayı düşünen borsa yatırımcıları bankanın mali durumunu yakından takip ederler. Aktif yapısının kalitesini ve sağlamlığını test etmek isterler.  Ayrılan karşılıklar bankanın dağıtacağı temettü miktarını da direkt olarak ilgilendireceğinden hisse senedi yatırımcısı için ölçü olarak kullanılabilecektir.
 Fazla karşılık ayırma ihtiyacında olan banka mali yapısını güçlü tutmak için karşılığı ayıracak olmasına karşın kısa vadede dağıtacağı kar miktarını düşürmek zorunda kalacaktır. Bu durum ise kısa ve uzun vadede yatırım yapmak isteyen yatırımcıların tercihini ayrı ayrı etkileyecektir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Güncel Mevzuat
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Konu İle İlgili Temel Tanımlar
 Teminat: Kredilerin ve diğer alacakların geri ödenememesi riskine karşılık banka alacağının tamamen veya kısmen güvence altına alınmasını sağlayan her türlü varlığı ifade eder. 


Krediler ve diğer alacaklar: Bankalar Kanununun 48 inci maddesi uyarınca kredi sayılan işlemler ile bilançonun aktifinde kayıtlı diğer alacakları ifade eder. 48.Maddede şunlar sayılmıştır: Bankalarca verilen nakdî krediler ile teminat mektupları, kontrgarantiler, kefaletler, aval, ciro, kabul gibi gayrinakdî krediler ve bu niteliği haiz taahhütler, satın alınan tahvil ve benzeri sermaye piyasası araçları, tevdiatta bulunmak suretiyle ya da herhangi bir şekil ve surette verilen ödünçler……..izlendikleri hesaba bakılmaksızın Kanun uygulamasında kredi sayılır. Bunlara ilâve olarak, kalkınma ve yatırım bankalarının finansal kiralama yöntemiyle sağladığı finansmanlar ile katılım bankalarının taşınır ve taşınmaz mal ve hizmet bedellerinin ödenmesi suretiyle veya kâr ve zarar ortaklığı yatırımları, taşınmaz, ekipman veya emtia temini veya finansal kiralama, mal karşılığı vesaikin finansmanı, ortak yatırımlar veya benzer yöntemlerle sağladıkları finansmanlar da Kanun uygulamasında kredi sayılır. ) © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin ve Diğer Alacakların Sınıflandırılması
 Bankalar, yurtdışı şubeleri dahil, kredilerini ve diğer alacaklarını tahsil kabiliyetine ve borçluların kredi değerliliğine göre, düzenlemede belirlenen esas ve usulleri dikkate almak suretiyle, aşağıda belirtilen gruplar itibariyle sınıflandırarak izlemek zorundadırlar: © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
a) Birinci Grup ‐ Standart Nitelikli Krediler ve Diğer Alacaklar:
 1) Kredilendirilebilir nitelikte finansman yapısına sahip gerçek ve tüzel kişilere kullandırılan,  2) Anapara ve faiz ödemeleri, borçlusunun ödeme gücüne ve nakit akımına göre yapılandırılan,  3) Ödemeleri süresinde yapılan, gelecekte de geri ödeme sorunları beklenmeyen, tamamen tahsil edilebilecek nitelikte olan,  4) Borçlusunun kredi değerliliğinde zayıflama tespit edilmemiş olan ve zafiyet belirtisi bulunmayan, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
b) İkinci Grup ‐ Yakın İzlemedeki Krediler ve Diğer Alacaklar:

1) Kredilendirilebilir nitelikte finansman yapısına sahip gerçek ve tüzel kişilere kullandırılmış olan ve anapara veya faiz ödemelerinde halihazırda herhangi bir sorun bulunmayan, ancak, borçlunun ödeme gücünde veya nakit akımında olumsuz gelişmeler gözlenmesi ya da bunun gerçekleşeceğinin tahmin edilmesi veya krediyi kullananın önemli ölçüde finansal risk taşıması gibi nedenlerle yakından izlenmesi gereken veya, 
2) Anapara veya faiz ödemelerinin kredi sözleşmesinde yeralan şartlara uygun olarak yapılmasında sorunlar doğması muhtemel olan ve bu sorunların giderilmemesi durumunda borcun tamamının veya bir kısmının geri ödenmeme riski bulunan veya, 
3) Geri ödenmesi kuvvetle muhtemel bulunmakla beraber, mazur görülecek çeşitli nedenlerle anapara veya faiz ödemelerinin tahsili, vadelerinden veya ödenmesi gereken tarihlerden itibaren otuz günden fazla geciken ancak Üçüncü Grupta sınıflandırılma için gerekli gecikme süresi koşulunu taşımayan veya,

4) Borçlusunun kredi değerliliği zayıflamamış olmakla birlikte düzensiz ve kontrolü güç bir nakit akımı yapısına sahip olması nedeniyle zafiyete uğrama ihtimali yüksek olan, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
c) Üçüncü Grup ‐ Tahsil İmkânı Sınırlı Krediler ve Diğer Alacaklar
 1) Borçlusunun özkaynaklarının veya verdiği teminatların borcun vadesinde ödenmesini karşılamada yetersiz bulunması nedeniyle tamamının tahsil imkanı sınırlı olan ve gözlenen sorunların düzeltilmemesi durumunda zarara yol açması muhtemel olan veya,  2) Borçlusunun kredi değerliliği zayıflamış olan ve kredinin zafiyete uğramış olduğu kabul edilen veya,  3) Anaparanın, faizin veya her ikisinin tahsili vadesinden veya ödenmesi gereken tarihlerden itibaren doksan günden fazla geciken ancak yüz seksen günü geçmeyen veya,  4) Borçlusunun işletme sermayesi finansmanında veya ilave likidite yaratmada sıkıntılar yaşaması gibi nedenlerle anaparanın veya faizin veya her ikisinin bankaca tahsilinin vadesinden veya ödenmesi gereken tarihten itibaren doksan günden fazla gecikeceğine kanaat getirilen, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ç) Dördüncü Grup ‐ Tahsili Şüpheli Krediler ve Diğer Alacaklar
 1) Mevcut koşullarda geri ödenmesi veya tasfiyesi muhtemel görünmeyen veya,  2) Vadesi gelen veya ödenmesi gereken kredi tutarlarının tamamının kredi sözleşmesinde yer alan hususlar çerçevesinde banka tarafından tahsilinin sağlanamayacağı kuvvetle muhtemel olan veya,  3) Borçlusunun kredi değerliliğinin önemli ölçüde zayıfladığı ve zafiyete uğradığı kabul edilen, ancak birleşme, yeni finansman bulma imkanı veya sermaye artırımı gibi olanakların borçlunun kredi değerliliğine ve kredinin tahsil kabiliyetine yapması beklenen katkı nedeniyle henüz tam anlamıyla zarar niteliği taşımadığı düşünülen veya,  4) Anapara veya faizin ya da her ikisinin vadesinden veya ödenmesi gereken tarihten itibaren tahsilinin gecikmesi yüz seksen günü geçen, ancak bir yılı geçmeyen, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
d) Beşinci Grup ‐ Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar:
 1) Tahsilinin mümkün olmadığına kanaat getirilen veya,  2) Ana paranın veya faizin veya her ikisinin vadesinden veya ödenmesi gereken tarihten itibaren tahsili bir yıldan fazla gecikmiş olan veya,  3) Üçüncü ve Dördüncü Gruplarda belirtilen özellikleri taşımakla birlikte, vadesi gelen ve ödenmesi gereken alacak tutarlarının tamamının bir yılı aşacak bir sürede tahsilinin sağlanamayacağının kuvvetle muhtemel olması nedeniyle zafiyete uğramış olduğuna ve borçlusunun kredi değerliliğini tam anlamıyla yitirdiğine banka tarafından kanaat getirilen, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sınıflandırmaya İlişkin Temel Kriterler
 Yukarıda belirtilen sınıflandırma sistemi bakımından fiilen gerçekleştiği kabul edilen temel kriter, krediler ve diğer alacakların tahsillerinin, gruplara ilişkin tanım ve açıklamalarda belirtilen süreler kadar gecikmesidir. Bunun yanısıra, bankalarca, kredinin özelliklerine uygun olarak birinci fıkrada belirtildiği şekilde sınıflandırılması için söz konusu gruplara ilişkin tanım ve açıklamalarda belirtilen diğer hususların gerçekleştiğinin ya da gerçekleşmesinin kuvvetle muhtemel olduğunun ve borçlunun kredi değerliliğinin zayıfladığının, kredinin zafiyete uğramış olduğunun veya tahsil edilemeyeceğinin tespit edilmesi veya bu konuda kesin bir kanaate sahip olunması gerekir.
 …
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Donuk alacaklar
 Karşılıklar yönetmeliği uyarınca, Üçüncü, Dördüncü ve Beşinci Gruplarda sınıflandırılan tüm alacaklar, tahakkuk ettirilen faizlerin ve borçlu üzerindeki faiz benzeri yüklerin ana paraya ilave edilip edilmediğine veya yeniden finanse edilip edilmediğine bakılmaksızın, Yönetmeliğin uygulanmasında donuk alacak olarak kabul edilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Krediler ve diğer alacakların sınıflandırılmasında dikkate alınacak hususlar

(1) Kredilerin ve diğer alacakların niteliklerinin değerlendirilmesinde, Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar, banka yönetimlerinin mevzuata, bankacılık ilke ve teamüllerine ve banka yapılarına uygun olarak belirlediği kredilendirme politikaları ve kuralları ile risk izleme süreçlerinde yer alan yazılı ve yazılı olmayan kriterler esas alınır.

(2) Kredilerin ve diğer alacakların yukarıda belirtildiği üzere sınıflandırılmasında; 
a) Kredi Değerliliğinin Zayıflaması: Borçlunun, varlıklarının yükümlülüklerini vadesinde ve tam olarak karşılamada yetersiz hale
gelmesi, finansal kaldıraç oranının bankaca kredi değerlendirilmesinde kullanılan standart kriterlere göre kabul edilebilir seviyede olmaması, borç ödeme gücünden önemli ölçüde yoksun hale gelmesi, işletme sermayesinin ve/veya özkaynaklarının
kredinin tahsil kabiliyetini zaafa uğratacak ölçüde yetersiz kalması durumlarından herhangi birinin varlığını, 
b) Kredinin Zafiyete Uğraması: Yapılan değerlendirmelerde cari şartlar ve olayların esas alınması kaydıyla, kredi sözleşmesinde yer alan bağlayıcı şartlar çerçevesinde vadesi gelen kredi tutarının banka tarafından tahsilinin sağlanamayacağının kuvvetle muhtemel olması durumunu, 
c) Kredinin Kayıtlı Değeri: Kredinin, bankanın muhasebe defterlerinde görünen ve özel karşılık düşülmeden önceki hesap değerini, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2

(3) Yönetmeliğin uygulanmasında kredi değerliliğinin zayıflamış olup olmadığı, kredi riskini etkileyen tüm şahsi, finansal ve ekonomik faktörlerin, finansal, sektörel ve firma değeri ile ölçeğine ve firma yönetiminin niteliğine ilişkin analizleri içeren yöntemlerin kullanılarak, sürekli değerlendirilmesi suretiyle belirlenir. 
(4) Bankalarca krediler ve diğer alacakları bakımından gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel bir durumun tespiti, makul ve desteklenebilir varsayımlar ve hesaplamalar kullanılarak yapılacak tahminlere dayandırılmalıdır. ….., kredinin zafiyete uğramış olup olmadığının tespiti için düzenlemeye göre; 
a) Geleceğe ilişkin tahmini nakit akımlarının bugünkü değerinin, faizin fer’ileri dikkate alınmak suretiyle kredinin içsel getirisini ifade eden etkin faiz haddi ile iskonto edilerek, 
b) Kredinin değerinin gözlenebilir piyasa fiyatına/rayicine göre, 
c) Teminata dayalı kredilendirmelerde veya kredinin geri ödemesinin ya da tasfiyesinin tamamen teminatın nakde çevrilmesine bağlı olduğu durumlarda, nakde çevrilme kuvvetle muhtemel ise kredinin zafiyete uğramış olup olmadığının teminatın rayiç değerine göre, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
3
 (5) Verilen krediyle ilgili olarak geleceğe ilişkin tahmini nakit akımlarının bugünkü değeri veya kredinin gözlenebilir piyasa fiyatı/rayici veya kredinin teminatının rayiç değeri, söz konusu kredinin kayıtlı değerinin altında ise banka, kredinin, tahsilinin sağlanamayacağının kuvvetle muhtemel olması nedeniyle zafiyete uğradığına kanaat getirerek, diğer faktörleri de dikkate almak suretiyle, krediyi ilgili grup altında sınıflandırır.  (6) Kredi zafiyetinin ölçülmesinde, kredinin kayıtlı değerine, tahakkuku ve reeskontu yapılan faizler, ertelenen komisyonlar, diğer yükler ile kredinin tutarını etkileyen tüm gelir ve gider unsurları dahil edilir.  …
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel Karşılıklar, Özel Karşılıklar ve Teminatlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel karşılıklar
 a) Standart nitelikli nakdi kredileri toplamının yüzde biri (% 1) ve teminat mektupları, aval ve kefaletleri ile diğer gayrinakdi
kredileri toplamının binde ikisi (% 0,2) oranında,  b) Yakın izlemedeki nakdi kredileri toplamının yüzde ikisi (% 2) ve teminat mektupları, aval ve kefaletleri ile diğer gayrinakdi kredileri toplamının binde dördü (% 0,4) oranında © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Karşılıklar
 a) Üçüncü Gruba alındığı tarihten itibaren en az yüzde yirmisi (% 20),  b) Dördüncü Gruba alındığı tarihten itibaren en az yüzde ellisi (% 50),  c) Beşinci Gruba alındığı tarihten itibaren yüzde yüzü (% 100), © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Teminatlar
 Karşılıklar yönetmeliğinin dokuzuncu maddesine göre, bankalar, kredilerine ve diğer alacaklarına ilişkin teminatları aşağıda belirtilen teminat grupları itibariyle sınıflandırarak takip etmek zorundadır. Teminat tutarı sadece özel karşılık tutarının hesaplanmasında, alacak tutarından yapılacak indirim olarak dikkate alınır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
a) Birinci Grup Teminatlar;

1) Rehin veya temlik sözleşmesi düzenlenmiş olması kaydıyla nakit, mevduat, katılım fonu ve altın depo hesaplarını, Hazine Müsteşarlığı, Merkez Bankası, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono tahvil ve benzeri menkul kıymetler karşılığı yapılan repo işlemlerinden sağlanan fonları ve (B) tipi yatırım
fonu katılma belgelerini, kredi kartından doğan üye işyeri alacaklarını ve banka nezdinde saklanan altını, 
2) Hazine Müsteşarlığı, Merkez Bankası, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığıyla yapılan işlemler ile bu kurumlarca çıkarılan ya da ödenmesi garanti edilen bono, tahvil ve benzeri menkul kıymetler karşılığı yapılan işlemleri, 
3) OECD ülkeleri merkezi yönetimleri ile merkez bankalarınca ya da bunların kefaletiyle ihraç edilen menkul kıymetler ile bunlar
tarafından verilecek garanti ve kefaletleri, 
4) OECD ülkelerinde faaliyet gösteren bankaların garanti ve kefaletlerini, 
5) Avrupa Merkez Bankasınca ya da bu Bankanın kefaletiyle ihraç edilecek menkul kıymetler ile bu Banka tarafından verilecek garanti ve kefaletleri, 
6) Türkiye’de faaliyette bulunan bankaların kendi kredi sınırları dâhilinde verecekleri kefaletler, teminat mektupları aval, kabul ve ciroları, 
7) Türkiye’de faaliyette bulunan bankalar tarafından ihraç edilen bono ve tahvilleri,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
b) İkinci Grup Teminatlar;









1) Altın haricindeki kıymetli madenleri, 2) Borsaya kote edilmiş hisse senetleri ve (A) tipi yatırım fonu katılma belgeleri, 3) Borçlu tarafından ihraç edilenler hariç olmak üzere, özel sektör tahvillerini ve varlığa dayalı menkul kıymetleri, 4) Kredi riskine karşı koruma sağlayan kredi türev anlaşmalarını, 5) Gerçek ve tüzel kişilerin kamu kurumları nezdinde doğmuş istihkak alacaklarının temliki veya rehnini, 6) Paraya tahvili kolay menkul kıymetler ile emtiayı temsil eden kıymetli evrak, piyasa değerini aşmayan tutarda rehinli her türlü emtia ile menkulleri, 7) Ekspertiz kıymeti yeterli olmak kaydıyla, tapulu gayrimenkullerin ipotekleri ile tahsisli araziler üzerine yapılan gayrimenkullerin ipoteklerini, 8) Deniz konşimentosuna veya taşıma senedine dayalı ya da ihracat kredi sigortası poliçesi kapsamında sigortalanmış ihracat vesaikini, 9) Gerçek ve tüzel kişilerden alınan, gerçek ticari ilişkiden kaynaklanan kambiyo senetlerini, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
c) Üçüncü Grup Teminatlar;
 1) Ticari işletme rehnini,  2) Diğer ihracat vesaikini,  3) Taşıt rehni, ticari taşıt hat rehni ve ticari taşıt plaka rehnini,  4) Uçak veya gemi ipoteğini,  5) Kredibilitesi borçlununkinden daha yüksek gerçek ve tüzel kişilerin kefaletlerini,  6) Gerçek ve tüzel kişilerden alınan diğer senetleri, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ç) Dördüncü Grup Teminatlar ve Finansal Kiralamaya Konu Varlıklar
 İlk üç grup dışında kalan teminat türleri “Dördüncü Grup Teminatlar” olarak adlandırılır.  Finansal kiralama işlemlerinde kiralayan sıfatıyla bankanın mülkiyetinde bulunan kıymetler, bu maddede belirlenmiş bulunan niteliklerine uygun teminat gruplarına göre dikkate alınır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel karşılıkların hesaplanmasında teminatların dikkate alınması



a) Gayrimenkul ipoteği cinsinden teminatların değerlemesinde; 
1) İpotek değerinin varlığın gerçek değerini yansıtıp yansıtmadığının gayrimenkulün rayiç değeri veya söz konusu gayrimenkul sigortalanmış ise sigortaya esas bedel ile karşılaştırılarak tespit edilmesi, 
2) Rayiç değerin ipotek değerinin altında kalması halinde, kredinin teminatını oluşturan tutarın hesabında ipotek tutarı yerine rayiç değerin esas alınması, 
3) Krediler ve diğer alacaklar toplamının yüzde bir (% 1) ve üstünü teşkil eden kredi ve diğer alacakların teminatı olan gayrimenkuller ve
herhalde ipotek tutarı iki milyon Yeni Türk Lirasının üzerinde olan gayrimenkullerin rayiç bedel tespitinin ise Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi…
b) Emtia ve işletme rehni niteliğindeki teminatların değerlemesinde, 
1) Rayiç bedelin tespitinde ikinci el piyasa fiyatlarının veya sigortaya tabi olanlar için sigortaya esas bedelin kullanılması, 
2) Tespit edilen bedelin rehne konu tutardan düşük çıkması halinde, teminat hesaplamalarında düşük çıkan bedel üzerinden işlem yapılması gerekmektedir. c) Bankalar teminatlarını, risk doğuran herhangi bir gelişme ortaya çıktığında veya bundan bağımsız olarak makul aralıklarla önemli ölçüde değer düşüklüğüne maruz kalıp kalmadıklarının tespiti bakımından değerlendirirler. ……
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2

(6) Özel karşılıkların hesaplanmasında dikkate alınacak değerlenmiş teminat tutarı donuk alacak miktarını aşamaz. 
(7) Bir donuk alacak tutarı birden fazla grupta izlenen türde teminatla teminatlandırılmış ise; 

a) Özel karşılığa tabi olan alacak tutarının belirlenmesinde dikkate alınacak teminatların hesaplanmasına, grup sıralamasına göre en likit kabul edilen birinci gruptan başlanır. 
b) Her bir teminat türünün ayrı ayrı değerlenmiş tutarlarının, donuk alacak tutarını aşıp aşmadığı kontrol edilir. 
c) Hesaplamada birinci olarak ele alınan teminat türünün değerlenmiş tutarının, en fazla, donuk alacak tutarına eşit olan kısmı,
bu teminata ait dikkate alınma oranı ile çarpılarak donuk alacak için özel karşılığın uygulanmayacağı kısım bulunur. Varsa, aynı
teminat türünden olmaması kaydıyla, önce aynı gruptaki, müteakiben diğer gruplardaki teminat türleri için de aynı işlem ayrı ayrı ve sırasıyla tekrarlanır. 
ç) Bu işlemlerin sonucunda, donuk alacağa ilişkin olarak özel karşılık uygulanacak bir tutar kalırsa, bu kalan tutar üzerinden özel karşılık ayrılır. …..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yeniden Yapılandırılması, Muhasebeleştirilmesi ve Raporlanması
 Kredilerin ve diğer alacakların yeniden yapılandırılması
 Değerleme, muhasebeleştirme ve raporlama
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredilerin ve diğer alacakların yeniden yapılandırılması

Yükümlülüğünün yerine getirilmemesinin geçici likidite sıkıntısından kaynaklanması halinde, usul ve esaslara uyulmak kaydıyla, gerektiğinde ilave kredi açılmak suretiyle yeniden yapılandırılabilir ya da yeni bir itfa planına bağlanabilir. 
(2) Yönetmeliğin uygulanmasında, geçici likidite sıkıntısı, yükümlülüklerini zamanında ve eksiksiz olarak yerine getirebilecek ödeme gücüne sahip olan bir kredi borçlusunun normal faaliyetlerden kaynaklanan fon giriş ve çıkışlarının, satış gelirlerinin veya faaliyet gelirlerinin beklenmedik ve geçici bir nedene bağlı olarak dalgalanmasından dolayı düzensiz hale gelmesinden kaynaklanan yönetilebilir bir nakit açığı olarak dikkate alınır. 
(3) Yeniden yapılandırılan krediler, o tarihe kadar sınıflandırılarak izlendikleri Üçüncü, Dördüncü ve Beşinci Grup krediler ve diğer alacaklar içinde en az altı ay süreyle takip edilmeye devam olunur. Bu süre içinde söz konusu alacaklar için, izlendikleri gruba
uygulanan özel karşılık oranlarında karşılık ayrılmasına devam edilir. 
(4) Yeniden yapılandırılan krediler, toplam alacak tutarının en az yüzde onbeşinin (%15) geri ödenmiş olması, en az altı ay süreyle izlendikleri grupta takip edilmeleri, ve ödemelerin aksatılmaması kaydıyla, bu sürenin sonunda “Yenilenen ve İtfa Planına Bağlanan Krediler Hesabı”na aktarılabilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2
 (5) Yeniden yapılandırmaya ilişkin sözleşme gereği yapılması gereken ödemelerin aksatılması halinde, yeniden yapılandırılan krediler ve diğer alacaklar her yıl kalan anapara borcunun yüzde yirmisinin (% 20) tahsil edilmiş olması kaydıyla, azami bir kez daha yeniden yapılandırılabilir.  (6) Bankanın dâhil olduğu risk grubundaki gerçek ve tüzel kişilerden olan krediler ve diğer alacaklar, bu maddede belirtilen esaslar dâhilinde ilave kredi açılmaması kaydıyla yeni bir itfa planına bağlanabilir.  (7) Bankalar, “Yenilenen ve İtfa Planına Bağlanan Krediler Hesabı”na intikal eden alacakları, sınıflandırma esasları çerçevesinde niteliklerini yeniden değerlendirmek suretiyle belirlenecek gruplar altında sınıflandırabilirler. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Değerleme, muhasebeleştirme ve raporlama

Yukarıda belirtilen gruplarda sınıflandırılan krediler ve diğer alacakların değerlemesi ve muhasebeleştirilmesi ile ayrılan karşılıkların muhasebeleştirilmesi ve bunlara ilişkin hesapların bankaların mali tablolarında gösterilmesi, Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik ve ilgili Tebliğlerde yer alan esas ve usullere göre yapılır. 
(2) Bankalar kredileri ve diğer alacaklarını, belirtilen sınıflandırma şekline uygun olarak servis kayıtlarına almak, gruplandırmak, izlemek ve değerlendirmek zorundadır.

(3) Bankalar sınıflandırdıkları, “Tahsil İmkânı Sınırlı Krediler ve Diğer Alacaklar” ile “Tahsili Şüpheli Krediler”i, “Tasfiye Olunacak Alacaklar Hesabı”na, “Tahsili Şüpheli Diğer Alacaklar”ı, “Tahsili Şüpheli Ücret, Komisyon ve Diğer Alacaklar Hesabı”na, “Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar”ı, “Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar Hesabı”na aktarmak zorundadır. 
……
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Katılım bankalarınca kullandırılan fonlar ve diğer alacaklar

Katılma hesaplarından kullandırılan fonlar ve diğer alacaklar için Yönetmelik hükümleri uyarınca ayrılan özel ve genel karşılıklar gider hesapları ile katılma hesaplarına Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin ilgili hükmü uyarınca belirlenen zarara katılma oranlarına göre yansıtılır. 
(2) Katılım bankaları, ayrılan karşılıkların katılma hesapları payına düşen kısmını Türk Ticaret Kanunu hükümleri saklı kalmak ve genel kurullarınca uygun görülmek kaydıyla gider hesaplarına yansıtabilirler. 
(3) Katılım bankaları, Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet
ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin ilgili hükmü uyarınca düzenlenecek katılma hesabı sözleşmeleri ile tevsik edilmesi kaydıyla, katılma hesaplarına dağıtılacak kâr tutarlarının yüzde beşine kadar olan kısmını, katılma hesapları kaynaklı kredilere ilişkin terkin edilen alacaklardan yapılan tahsilatlar ile özel karşılıklar ve genel karşılıkların katılım payı iptallerini özel ve genel karşılıklar ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu priminin katılma hesapları payına düşen kısmının karşılanmasında kullanılmak üzere karşılık olarak ayırabilirler.

(4) Yönetmelikte geçen faiz ibareleri, Kanunun katılım bankaları tarafından kullandırılan fonlar bakımından kâr payını ifade eder. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
1/1/2015 Tarihine Kadar Hükmü Devam Etmekte Olan Geçici Hususlar
 Karşılıklar yönetmeliğinin geçici birinci maddesi uyarınca; bankalar yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki en son ay sonu itibarıyla genel karşılık hesapladıkları standart nitelikli ve yakın izlemedeki nakdi krediler ile teminat mektupları, aval ve kefaletleri ile diğer gayrinakdi krediler için 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen oranlar üzerinden hesaplanan genel karşılık tutarlarının 31/12/2012 tarihine kadar en az % 40’ını, 31/12/2013 tarihine kadar en az % 60’ını, 31/12/2014 tarihine kadar en az % 80’ini, 31/12/2015 tarihine kadar % 100’ünü ayıracaklardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2013 İTİBARİYLE HÜKMÜ DEVAM ETMEKTE OLAN GEÇİCİ HUSUSLAR
 Libya’da yerleşik gerçek ve tüzel kişiler ile Libya’da ve/veya Libya’ya yönelik faaliyetleri bulunan gerçek ve tüzel kişilere kullandırılan krediler için getirilen farklı düzenlemeler  Denizcilik sektöründe kullanılmak üzere kullandırılan krediler için getirilen farklı düzenlemeler
 Suriye’de yerleşik gerçek ve tüzel kişiler ile Suriye’de ve/veya Suriye’ye yönelik faaliyetleri bulunan gerçek ve tüzel kişilere kullandırılan krediler için getirilen farklı düzenlemeler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Slaytlar Bitti….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bankaların Birleşme, Devir, Bölünme ve Hisse Değişimi
Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Giriş
 Yetkilendirme 5411 Sayılı Bankalar Kanununun 19. Maddesine istinaden ortaya çıkmaktadır. BDDK, 93. Maddedeki genel düzenleme yetkilerini de kullanarak yaptığı düzenleme ile birleşme, bankalar için devir, bölünme ve hisse değişimlerinin tabi olacağı özel şartları belirlemiştir. BDDK konuyla ilgili olarak 1 Kasım 2006 tarihinde bir yönetmelik çıkarmıştır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Tanımlamalar




Birleşme: Bir bankanın, bir veya birden fazla banka ya da finansal kuruluş ile tüzel kişilikleri sona ermek suretiyle tüm hak ve alacakları ile mevduat veya katılım fonları dahil tüm borç ve yükümlülüklerinin yeni kurulacak bir bankaya devrini, Bölünme: Bir bankanın tüzel kişiliği sona ermek kaydıyla tüm malvarlığının bölümlere ayrılmak suretiyle birden fazla banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlere devredilmesi şeklindeki tam bölünmeyi veya bir bankanın malvarlığının bir veya birden fazla bölümünün bankanın infisah etmesine neden olmayacak şekilde banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlere devredilmesi şeklindeki kısmi bölünmeyi, Devir: Bir bankanın tüzel kişiliği sona ermek kaydıyla bütün aktif ve pasifi ile birlikte diğer hak ve yükümlülüklerini diğer bir bankaya devretmesini veya diğer bir veya birden fazla bankayı bütün aktif ve pasifi ve diğer hak ve yükümlülükleri ile birlikte devralmasını, Hisse değişimi: Bir bankanın diğer bir banka ya da finansal kuruluşun hisselerini, söz konusu banka veya finansal kuruluşu kontrol edecek şekilde devralması ve karşılığında söz konusu banka veya finansal kuruluşun ortaklarına kendi sermayesini temsil eden hisse verilmesini, ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kurul izni
 Bankaların birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemleri Kurulun iznine tabi kılınmıştır. Buna göre; izin için Kuruma verilecek başvuru dilekçesine, birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerine taraf olan banka veya finansal kuruluşlar tarafından, birleşme, devir, bölünme ve hisse değişiminden beklenen sonuçları analiz eden detaylı fizibilite raporu, birleşme, devir, bölünme ve hisse değişiminin yapıldığı tarihten itibaren üç yıllık hedeflerin ortaya konulduğu tahmini bilanço ile kâr ve zarar cetvelleri eklenir. Kurum bunların dışında da gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerine başlanılması
 İzin tarihinden itibaren üç ay içinde ilgili kuruluşların düzenlemede belirtilen şekilde genel kurullarında karar almaları suretiyle birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerine geçilmediği takdirde verilen izin geçersiz olur, yeniden izin alınmadan bu işlemlere devam edilemez. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birleşme
 GENEL KURUL İZNİ
 SÖZLEŞME
 SÖZLEŞME SONRASI İŞLEMLER
 TESCİL VE İLAN
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel kurul izni
 Birleşmeye katılacak banka veya finansal kuruluş yönetim kurullarının müştereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş birleşmeye esas bilançolar ve birleşme sözleşmesi taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır.  Birleşmeye esas bilançoların ve birleşme sözleşmesi taslağının uygun görülmesi halinde yönetim kurullarına yetki verilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birleşme sözleşmesi







a) Birleşmenin koşulları ile öngörülen aşamalarına ilişkin bilgilerin, b)Birleşerek tüzel kişiliği sona erecek banka ve finansal kuruluş ile yeni kurulacak banka unvanlarının ve merkezlerinin, c)Yeni kurulacak bankanın ana sözleşme taslağının düzenlendiğine ve imza edildiğine ilişkin kaydın, ç)Yeni kurulacak bankanın kurucu ortakları tarafından ödenmiş sermaye miktarının Bankalar Kanununda belirtilen asgari(M.7‐f) sermayeden az olması halinde, aradaki farkın yeni bankanın ticaret siciline tescilini izleyen üç ay içerisinde nakden yapılacak bir sermaye artırımı ile karşılanacağına ilişkin kaydın,
d)Birleşecek banka veya finansal kuruluşların bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülüklerinin yeni kurulacak bankaya geçeceğine ilişkin kaydın,
e) Birleşecek banka veya finansal kuruluşların ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, ortaklık paylarının değişim oranı, nominal değeri, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına ilişkin kayıtların,
f) Birleşmenin her türlü muvazaadan arî olarak gerçekleşeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına ilişkin kaydın, olması gerekmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birleşme sözleşmesi sonrası işlemler

Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleşme taslağı, imzalanmasını izleyen yedi gün içinde, birleşecek banka veya finansal kuruluşların; bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş birleşmeye esas mali tabloları, ana sözleşme taslağı, hisse
değer tespitine yönelik raporları ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. 
Birleşme talep eden bankaların durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve şube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, talepte bulunan bankalardan birleşmeden beklenen faydanın gerçekleştirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. 
Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen birleşme sözleşmesi ile yeni kurulacak bankanın ana sözleşme taslağı, birleşecek banka veya finansal kuruluşların bilanço ve kâr zarar cetvelleri ile birlikte genel
kurullarının onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka veya finansal kuruluşların ana sözleşmelerinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. 
Birleşmede, yeni kurulacak bankanın sermayesi birleşmeye katılan bankaların veya finansal kuruluşların sermayeleri ile birleşmeye katılan bankaların veya finansal kuruluşların ortaklarına verilecek hisseler dikkate alınarak belirlenir. 
Kurul tarafından uygun görülmeyen birleşme sözleşmesi ve yeni kurulacak bankanın ana sözleşmesi hakkında genel kurulda görüşme yapılamaz ve karar alınamaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tescil ve ilan

Birleşmeye katılan banka veya finansal kuruluşların birleşmeye dair genel kurul kararları ve yeni bankanın ana sözleşmesi, genel kurulu izleyen yedi gün içinde BDDK’ya gönderilecektir. 
Kurulun birleşmeye dair genel kurul kararlarının tescil edilebilmesine ilişkin onayı, Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca yeni bankanın kurulmasına izin verilmesine ve yeni kurulan bankanın tescil ve ilan işlemlerinin tamamlanması ile hüküm ifade etmek üzere Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca faaliyet izni verilmesine dair kararı Resmî Gazete’de yayımlanır. Birleşmeye dair genel kurul kararları ile genel kurullar tarafından onaylanan ana sözleşme ve yeni bankanın kuruluşu, Kurul kararının Resmî Gazete’de yayınlanmasını izleyen yedi gün içinde, birleşmeye katılan bankaların kayıtlı bulundukları Ticaret Sicil Memurluklarına tescil ve ilan olunur. 
Tescil ile birleşmeye katılan banka veya finansal kuruluşların bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülükleri yeni kurulan bankaya intikal eder ve birleşmeye katılan bankaların ve finansal kuruluşların tüzel kişilikleri sona ererek kayıtları Ticaret Sicilinden silinir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devir
 GENEL KURUL İZNİ
 SÖZLEŞME
 SÖZLEŞME SONRASI İŞLEMLER
 TESCİL VE İLAN
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel kurul izni
 Konuyla ilgili yönetmeliğin onbirinci maddesine göre; Bir veya birden fazla bankanın diğer bir banka tarafından devralınmasında, devralan ve devredilen bankaların yönetim kurullarının müştereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş devre esas bilançolar ile devir sözleşmesinin taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Bankaların ana sözleşmelerinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır.  Devre esas bilançoların ve devir sözleşmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurullar tarafından, devir sözleşmesinin düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kurullarına yetki verilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devir sözleşmesi







a) Devrin koşulları ile öngörülen aşamalarına ilişkin bilgilerin, b) Devredilen ve tüzel kişiliği sona eren, devralan ve varlığını sürdüren banka unvanlarının ve merkezlerinin, c) Devralan bankanın sermayesinin, kendi sermayesi ile birlikte devredilen bankaların malvarlıklarından teşekkül ettiğine ve devir sonucu ulaşılacak ödenmiş sermaye miktarının Bankalar Kanununda belirtilen asgari(M.7‐f) sermayeden az olması halinde, aradaki farkın devralan banka ortakları tarafından üç ay içerisinde devralan banka sermayesinin nakden artırılması suretiyle karşılanacağına ilişkin kaydın, ç) Devredilen bankaların bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülüklerinin devralan bankaya geçtiğine ilişkin kaydın, d) Devredilen bankaların ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, nominal değeri, ortaklık paylarının değişim oranı, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına ilişkin kayıtların, e) Devrin her türlü muvazaadan ari olarak gerçekleşeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına ilişkin kaydın olması gerekmektedir.
Devir sözleşmesindeki imzaların noter tarafından tasdik edilmiş olması zorunluluğu yoktur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devir Sonrası İşlemler

Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleşme taslağı, imzalanmasını izleyen yedi gün içinde, devir işlemine taraf bankaların;
bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş devre esas mali tabloları, ana sözleşme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporları ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir
rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. 
Devir talep eden bankaların durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve şube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, talepte bulunan bankalardan devirden beklenen faydanın gerçekleştirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. 
Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen devir sözleşmesi ile eski ve yeni metinleri
kapsayan ana sözleşme değişiklik taslağı, bilanço ve kâr zarar cetveli ile birlikte banka genel kurullarının onayına sunulur ve genel kurullarda bankaların ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Bankaların ana sözleşmelerinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. 
Devralma yoluyla birleşmede, devralan bankanın sermayesi devrolunan bankanın ortaklarına verilecek hisse ölçüsünde artırılır.

Kurul tarafından uygun görülmeyen devir sözleşmesi ve ana sözleşme değişikliği hakkında genel kurulda görüşme yapılamaz ve karar alınamaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tescil ve ilan

Devre dair genel kurul kararları ile ana sözleşme değişikliği genel kurulu izleyen yedi gün içinde Kuruma gönderilir. 
Kurulun devre dair genel kurul kararlarının tescil edilebilmesine ilişkin onayı Resmî Gazete’de yayımlanır. 
Devre dair genel kurul kararları ile ana sözleşme değişiklikleri, Kurul kararının Resmî Gazete’de yayınlanmasını izleyen yedi gün içinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı veya İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüklerine müracaat aranmaksızın, devredilen ve devralan bankanın kayıtlı bulundukları Ticaret Sicil Memurluklarına tescil ve ilan olunur. 
Devredilen ve devralan bankaların genel kurul kararlarının tescilinden sonra, devredilen bankanın bütün aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülükleri devir alan bankaya intikal eder ve devredilen bankaların tüzel kişiliği sona ererek kayıtları Ticaret Sicilinden silinir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bölünme
 GENEL KURUL İZNİ
 SÖZLEŞME
 SÖZLEŞME SONRASI İŞLEMLER
 TESCİL VE İLAN
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel kurul izni

Bölünme işlemlerine taraf olan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin yönetim kurullarının müştereken tespit edecekleri bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş bölünmeye esas bilançolar ile bölünme sözleşmesinin taslağı, genel kurulların onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin ana sözleşmelerinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. 
Bölünmeye esas bilançoların ve devir sözleşmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurullar tarafından, bölünme sözleşmesinin düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kurullarına yetki verilir. 
Kredi kuruluşlarının tam ve kısmi bölünmesinde, bunların bünyesinde bulunan mevduat veya katılım fonu hesapları sadece diğer kredi kuruluşlarına devredilebilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bölünme sözleşmeleri






a) Bölünme koşulları ile öngörülen aşamalarına ilişkin bilgilerin,
b) Kısmi bölünen veya tam bölünüp tüzel kişiliği sona eren banka ile bölümleri devralan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin unvanlarının ve merkezlerinin, c) Devralan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin sermayesinin, bölünen bankaya ve banka ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde arttırılacağına ilişkin kaydın ve kısmi bölünmede bankanın ödenmiş sermaye miktarının Bankalar Kanununda belirtilen asgari(M.7‐f) sermayeden az olması halinde, aradaki farkın üç ay içerisinde banka ortakları tarafından bölünen banka sermayesinin nakden artırılması suretiyle karşılanacağına ilişkin kaydın, ç) Bölünen bankanın bölünen kısım veya kısımlarına ilişkin aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülüklerinin devralan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlere geçtiğine ilişkin kaydın, d) Bölünen bankaya veya bankanın ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, nominal değeri, ortaklık paylarının değişim oranı, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına ilişkin kayıtların, e) Bölünmenin ve devrin her türlü muvazaadan ari olarak gerçekleşeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına ilişkin kaydın © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bölünme sözleşmesi sonrası işlemler

(1) Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleşme taslağı, imzalanmasını izleyen yedi gün içinde, bölünmeye taraf banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin; bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş bölünmeye esas mali tabloları, ana sözleşme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporları ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. 
(2) Bölünme talep eden bankanın durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve şube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, talepte bulunan bankanın bölünmeden beklenen faydanın gerçekleştirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. 
(3) Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen bölünme sözleşmesi ile eski ve yeni metinleri kapsayan ana sözleşme değişiklik taslakları, bilanço ve kar zarar cetveli ile birlikte banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin genel kurullarının onayına sunulur ve genel kurullarda ana sözleşmelerinde öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin ana sözleşmelerinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. 
(4) Bölünmede, devralan bankanın sermayesi, bölünen bankaya ve bankanın ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde artırılır. 
(5) Kurul tarafından uygun görülmeyen bölünme sözleşmesi ve ana sözleşme değişikliği hakkında genel kurulda görüşme yapılamaz ve karar alınamaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tescil ve ilan

Bölünmeye dair genel kurul kararları ile ana sözleşme değişikliği genel kurulu izleyen yedi gün içinde Kuruma gönderilir. 
Kurulun bölünmeye dair genel kurul kararlarının tescil edilebilmesine ilişkin onayı Resmî Gazete’de yayımlanır. 
Bölünmeye dair genel kurul kararları ile ana sözleşme değişiklikleri, Kurul kararının Resmi Gazete’de yayınlanmasını izleyen yedi gün içinde, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı veya İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüklerine müracaat aranmaksızın, bölünen banka ve devralan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin kayıtlı bulundukları Ticaret Sicil Memurluklarına tescil ve ilan olunur. 
Bölünen banka ile devralan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlerin genel kurul kararlarının tescilinden sonra, bankanın bölünmeye konu olan aktif ve pasifleri ile hak ve yükümlülükleri, devralan banka, finansal kuruluş veya diğer anonim şirketlere intikal eder. Tam bölünme halinde bölünen bankanın tüzel kişiliği sona ererek kayıtları Ticaret Sicilinden silinir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hisse Değişimi
 GENEL KURUL İZNİ
 SÖZLEŞME
 SÖZLEŞME SONRASI İŞLEMLER
 TESCİL VE İLAN
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Genel kurul izni
 Hisse değişimi yapacak bankanın yönetim kurulunun tespit edeceği bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş hisse değişimine esas bilanço ve hisse değişimi sözleşmesi taslağı, genel kurulun onayına sunulur ve genel kurulda ana sözleşmede öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka ana sözleşmesinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır.  Hisse değişimine esas bilançonun ve hisse değişimi sözleşmesi taslağının uygun görülmesi halinde genel kurul tarafından hisse değişimi sözleşmesi taslağının düzenlenmesi ve imzalanması hususunda yönetim kuruluna yetki verilir.  Hisse değişimi işlemleri Bankalar Kanununun 56 ncı maddesinde belirtilen Ortaklık paylarına ilişkin sınırlamalara dikkat edilmek suretiyle yapılacaktır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hisse değişimi sözleşmesi
 a)Hisse değişiminin koşulları ile öngörülen aşamalarına ilişkin bilgiler,  b)Hisse değişimine taraf olan bankaların veya finansal kuruluşların unvanlarının ve merkezlerinin,  c)Hisse değişimi yapacak banka sermayesinin, hisseleri devredilen banka veya finansal kuruluşların ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde arttırılacağına ilişkin kaydın,  ç)Hisse değişiminde hisseleri devredilen banka veya finansal kuruluşların ortaklarına verilecek hisse miktarı, türü, ortaklık paylarının değişim oranı, nominal değeri, imtiyazlı pay söz konusu ise miktarına ilişkin kayıtların,  d)Hisse değişiminin her türlü muvazaadan arî olarak gerçekleşeceği ve aksi halde meydana gelecek zararlardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olunacağına ilişkin kaydın olması gerekir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hisse değişimi sözleşmesi sonrası işlemler

(1) Yönetim kurulu tarafından imzalanan sözleşme taslağı, imzalanmasının izleyen yedi gün içinde, hisse değişimi yapacak bankanın; bağımsız denetim kuruluşu tarafından tasdik edilmiş hisse değişimine esas mali tabloları, ana sözleşme taslağı, Bankalara Değerleme Hizmeti Verecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre hazırlanacak hisse değer tespitine yönelik raporu ve sermaye artırımı mevzu bahis ise bunun için gereken tutar ve sağlanacağı kaynakları içeren bir rapor ile birlikte Kuruma gönderilir. Kurum gerekli göreceği ilave bilgi ve belgeleri talep etmeye yetkilidir. 
(2) Hisse değişimi yapacak bankaların durumu, Kanun ve ilgili diğer mevzuata uygunluk, standart oranlar ve kredi sınırlarına uyum, organizasyon ve şube yapısı, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemlerinin etkinliği gibi hususlar bakımından değerlendirmeye alınarak incelenir. Kurum, hisse değişimi yapacak bankalardan hisse değişiminden beklenen faydanın gerçekleştirilmesi ve mali bünyelerinin güçlendirilmesi bakımından ilave tedbirlerin alınmasını isteyebilir. 
(3) Kurumca gerekli incelemelerin yapılmasından sonra, Kurul tarafından uygun görülen hisse değişimi sözleşmesi, hisse değişimi yapacak bankanın bilanço ve kar zarar cetvelleri ile birlikte genel kurulun onayına sunulur ve genel kurulda ana sözleşmede öngörülen nisaplara göre oylanır. Banka ana sözleşmesinde nisap öngörülmemiş ise, genel kurulda esas veya çıkarılmış sermayenin çoğunluğunun temsil edilmiş olması şartıyla, mevcudun çoğunluğu ile karar alınır. 
(4) Hisse değişiminde, hisse değişimi yapacak bankanın sermayesi, hisseleri devredilen banka veya finansal kuruluşların ortaklarına verilecek hisseler ölçüsünde arttırılır. 
(5) Kurul tarafından uygun görülmeyen hisse değişimi sözleşmesi hakkında genel kurulda görüşme yapılamaz ve karar alınamaz. 
(6) Hisse değişimi yapacak bankanın hisse değişimine dair genel kurul kararı, genel kurulu izleyen yedi gün içinde Kuruma gönderilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birleşme, Devir, Bölünme Ve Hisse Değişimine İlişkin Özellikli Durumlar
 Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimine dair yönetmeliğin son kısmında bazı özellikli durumlara ilişkin eklemeler yapılmıştır. Bu özellikli durumlar şu şekildedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel izinler
 Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerinde banka ve finansal kuruluşların en az birinin 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olması halinde, birleşme, devir, bölünme veya hisse değişimi sözleşmeleri için sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde izin alınır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Borçların ödenmesi veya teminat gösterme zorunluluğu bulunmaması
 Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemlerinin kesinleşmesi için devrolunan, birleşmeye katılan, bölünen ya da hisse değişiminde yer alan banka ve/veya finansal kuruluşların borçlarının ödenmiş veya teminat altına alınmış olması zorunluluğu bulunmaz.  Yapılmış sözleşmelerde aksine bir hüküm bulunmadığı sürece birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi sebebiyle borçlar veya alacaklar muacceliyet kesbetmez. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Pay edinim ve devirleri
 Birleşme, devir, bölünme ve hisse değişimi işlemleri sonunda bankanın ortaklık yapısında aşağıda alıntılanan Kanunun 18 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen oranlarda değişiklik olması ve yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren veya intifa hakkı tanınan hisse senetlerinin devredilmesi hallerinde, bu ortakların kurucularda aranan şartları taşıdıklarının yürürlükte bulunan mevzuata uygun olarak belgelenmesi ve Kanunun 18 inci maddesi çerçevesinde Kuruldan izin alınması şarttır. Yeni kurulacak banka hakkında Bankalar Kanununun 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi ve 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası ile 130 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (d) bentleri hükümleri uygulanmaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İmtiyazlı pay sahiplerinin hakları
 Toplanacak genel kurulların, imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını etkileyebilecek kararlarının imtiyazlı pay sahipleri genel kurulunca da onaylanması zorunlu tutulmuştur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Slaytlar Bitti….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
+
FİNANSAL YÖNETİM
BÖLÜM 14
Varlık Yönetim Şirketi (VYŞ)
Yrd.Doç.Dr.Muaz
GÜNGÖREN
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
+ Bu bölümü tamamladıktan sonra; aşağıdaki bilgi ve
becerilere sahip olabileceksiniz

Küreselleşme ve ekonomik kriz ve ekonomik krizi doğuran
nedenler

Stratejik finansal yönetim ve tahsili gecikmiş alacakların
yönetimi

Bankacılık krizleri

Varlık Yönetim Şirketleri (VYŞ)’nin yasal yapısı ve işleyişi
+
GİRİŞ

Küreselleşmenin bir başka boyutu ise finansal küreselleşmedir.
Sermayenin faizler, döviz kurları ve menkul kıymet borsaları
aracılığıyla uluslararası düzeyde gerçekleştirdiği hareket 21.
yüzyılın başında önemli bir miktara ulaşmıştır. Finans
piyasaları, ulusal ve uluslararası değişen koşullara en hızlı ve
esnek uyum sağlayan piyasalar olarak öne çıkmaktadır
+
FİNANSAL KÜRESELLEŞME VE
FİNANSAL KRİZLER

İktisadi faaliyetler tarih boyunca dönemsel çalkantılar
sergilemişlerdir. İlk olarak 1800’lü yıllarda iktisatçılar bu
çalkantıların bazen krizler doğurduğunu fark etmiş ve bu
krizlerin oluşumunu anlamaya ve açıklamaya çalışmışlardır.
Krizlerin oluşumunu anlamaya ve açıklamaya yönelik ilgi bazı
dönemlerde azalmakla beraber günümüze kadar devam
etmiştir. Diğer taraftan, 1980’li yıllarda dünyanın pek çok
ülkesinde hızla yayılmaya başlayan finansal küreselleşme
akımı, finansal kriz olgusunu gündeme getirmiş ve para krizleri
1980 sonrası en sık karşılaşılan finansal kriz türü olmuştur
(Yılmaz, Kızıltan ve Kaya, 2005: 77).
+

Sonuç olarak, geldiğimiz noktada bu derece şiddetli bir küresel
krizin tekrar yaşanmaması için tüm kurumlar işbirliği içerisinde
hareket etmeli ve ortak faydalara hizmet eden bir yapılanma ve
stratejik yol haritası belirlenmelidir. Hiç kuşku yok ki bu
planlamanın en önemli parçalarından birisini de etkin bir risk
yönetimi oluşturmaktadır. Bu bağlamda, sadece analitik ya da
nicel ölçülerle bir değil aynı zamanda davranışsal ya da
niteleyici yaklaşımların da ön plana çıktığı bir stratejik risk
yönetimi gerekli olmaktadır (Karacal, Baklacı ve Yetkiner,
2010).
+ STRATEJİK FİNANSAL YÖNETİM VE TAHSİLİ
GECİKMİŞ ALACAKLAR (TGA)

Küreselleşme ve buna bağlı olarak ekonomik koşullardaki gelişmeyle
birlikte finans kavramının rolü ve gereklilikleri de devamlı olarak
değişmekte ve gelişmektedir. Bir zamanlar finansal kayıtların tutulması,
raporların hazırlanması, işletmenin nakit durumunun yönetilmesi gibi işleri
kapsayan finansal yönetim, son yıllarda bu sayılanların çok ötesine
geçmiştir. Örneğin, 1930 öncesi finans yönetiminde, esas olarak, çeşitli
finansal pazarlar ve bu pazarlarda işlem gören menkul değerlerle ilgili
betimleyici tartışmalar ağırlıktaydı. Dolayısıyla çalışmalar finanslama ya da
bilançonun pasif tarafında yer alan borçlanmalar ve öz sermaye üzerinde
yoğunlaşmıştır. 1930′lu yıllarda finansal yönetim, bu dönemin ekonomik
yapısını belirleyen depresyon ve bunalımın etkisinde kalmıştır. Fiyatlardaki
düşmeler, kredilerdeki sıkıntılar, tasfiye ve iflaslara neden olmuştur. Ayakta
kalan işletmeler ise finansal reorganizasyona gitmişler ve likidite
durumlarını kuvvetlendirecek önlemlere ağırlık vermişlerdir (Aydın, 2004:
11).
+

İşletmelerin bilançolarında yer alan varlıklardan en likit olanı nakdi
varlıklardır. Nakit problemi olan veya nakit yönetiminde verimsiz
uygulamaları olan işletmeler başarısızlık ve iflas riski ile karşı karşıya
kalabilirler. Bu nedenle nakit yönetimi işletmelerin finansal yönetiminde
hayati öneme sahip bir konudur. Günümüzün rekabetçi ekonomik
ortamında işletmeler nakit varlıklarını çok iyi planlamalı ve kontrol
etmelidir. Paranın zaman değeri ve enflasyonist ortam nakdin etkin bir
şekilde yönetilmesini gerektirmektedir. İşletmenin kazanma gücünün
yükseltilmesi amacıyla varlıklara bağlanan fon miktarının mümkün
olduğunca az olması için optimum miktarda nakit bulundurulması ve eldeki
nakdin değerlendirilerek işletmenin faaliyet dışı gelirlerinin artırılması
yoluyla işletme için kaynak yaratılması; etkin nakit yönetiminin öncelikleri
olmalıdır (Yılmaz, 1999).

İşletmenin ihtiyacı olan fonların sağlanması, uygun varlıklara yatırılması ve
bu fonların yönetilmesi finansal yönetim olarak adlandırılmaktadır.
+

Tasarruf sahiplerinden mevduat adı altında topladıkları fonları
ihtiyaç duyan kişi ya da kuruluşlara kredi olarak kullandıran yani
fon fazlası bulunan kişi ya da kuruluşlar ile fon ihtiyacı olan kişi ya
da kuruluşlar arasında finansal aracılık işlevi gören kuruluşlar
banka olarak tanımlanmaktadır. Bu tanımdan görüleceği gibi
mevduat toplama ve kredi kullandırma banka tanımlamasının
gereği olan faaliyetlerdir. Ancak zamanla bankaların mevduat
toplama ve kredi kullandırmanın yanı sıra sermaye piyasaları
aracılığıyla da fon toplayabilme imkânları gelişmiştir. Tahvil, bono
ihracı ya da kullandırılan kredilerin veya sahip olunan varlıkların
menkul kıymetleştirilmesi bunların örneklerini oluşturmaktadır. Bu
gelişim kredi kullandırım işlevlerinden hareketle banka olarak
tanımlanan finansal aracılar için kredi kuruluşu adlandırması
yapılmasına yol açmıştır. Nitekim Avrupa Birliğinin bankacılık ile
ilgili Direktiflerinde de banka yerine kredi kuruluşu adlandırması
kullanılmaktadır (Toprak ve Coşkun, 2012: 24).
+

Bankacılık ve sigortacılık sektörleri, gelişmiş ülkelerin
tamamında serbest piyasa ekonomisinin temel taşlarıdır. Bu iki
sektör birbiriyle yakından ilişkilidir. Bankacılık, tek başına
önemli bir işlev göremeyecek bireysel tasarrufların bir araya
toplanarak, büyük projelerin finansmanının sağlanması, kaynak
fazlası olanların ödünç verme yoluyla kaynak açığı olanları
fonlaması ve bu yolla ekonomik kalkınmayı sağlaması şeklinde
önemli bir fonksiyon görür.
+

Sorunlu varlık, borçlu tarafın borçtan kaynaklanan
yükümlülüklerini zamanında yerine getiremediği tahvil, bono,
kredi gibi borç araçları olarak tanımlanabilir. Bunun dışında,
piyasalardaki dalgalanmalar nedeniyle önemli değer kaybına
uğrayan gayrimenkulleri ve alacakları da sorunlu varlık
kategorisine katmak daha kapsayıcı bir yaklaşım olacaktır. Kriz
zamanlarında hacmi artan bu varlıkların ekonomiye en az yük
getirecek biçimde yönetilmesi ve tasfiye edilmesi bankacılık
sektörünün başarılı bir biçimde yeniden yapılandırılmasında
önemli bir unsurdur (Mesutoğlu, 2001: 2).
+

Dünyada son dönemde yaşanan banka krizleri ve bunların
ardından TGA’ın tasfiye ve çözümüne yönelik iki uygulamanın
geliştirildiği gözlenmektedir. Bu yöntemlerden ilki; daha çok
gönüllülük esasına göre işleyen ve bankaların reel sektör
şirketlerine karşı sorumluluklarını düzenleyen İngiltere Merkez
Bankası tarafından tasarlanmış kurumsal borç yapılandırma
yöntemi, diğeri ise, TGA ve sorunlu varlıkların doğrudan
doğruya banka bilançolarından ayıklanarak sorunlu varlıkların
yönetim ve tasfiyesinde uzmanlaşmış farklı bir bünyeye (Varlık
Yönetim Şirketi, VYŞ) aktarılmasıdır (Duvan, 2001: 7).
+
VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
(VYŞ)

Tahsili gecikmiş alacakların takibi uzun ve detaylı hukuki
prosedürlerin izlenmesini gerektiren zahmetli bir iştir. Sorunlu
bankaların düşük kaliteli aktiflerinin varlık yönetiminden
sorumlu uzmanlaşmış kuruluşlara transferi bankanın asıl
faaliyetleri üzerinde yoğunlaşmasına imkan vermektedir.
Böylece bankalar durumlarını düzeltecek stratejiler geliştirmeye
ve iyi bankacılık yapmaya fırsat bulabilmektedirler. Her
bankanın sorunlu varlıklarını kendi başına çözmeye çalışmak
yerine varlık yönetimi şirketlerine devretmesi ölçek ekonomisi
sağlayarak ekonomik etkinliği artırmaktadır. Benzer varlıkların
birlikte takip edilmesi sabit maliyetlerin payını düşürmekte,
oluşturulan kurumsal yapı işgörme maliyetlerini azaltmaktadır
+

Aynı zamanda, varlık yönetimi kuruluşlarının sahip olduğu tecrübe
ve uzmanlık sayesinde varlıkların daha uygun bir fiyata elden
çıkarılması sağlanarak bir yandan bankaların alelacele yok
pahasına satış yaparak önemli zararlara uğramaları önlenmekte
bir yandan da sektörün yeniden yapılandırma maliyetleri azaltılmış
olmaktadır. Varlık yönetimine gereken önemin verilememesi kredi
kullananların sahip olduğu kredi geri ödeme disiplininin
azalmasına neden olabilmektedir. Alacakların, uzmanlaşmış
kuruluşlarca ve nesnellikle takibi borçluların yükümlülüklerini
yerine getirmelerinde teşvik edici bir unsur olmaktadır. Varlık
yönetimi kuruluşlarının varlığı, kredi tahsilatı ve varlık satışı
konularında standart hukuki prosedürlerin gelişmesine katkıda
bulunabilmektedir. İkincil varlık piyasalarının olmadığı yerlerde
varlık yönetimi kuruluşlarının kurulması bu piyasaların gelişimine
katkıda bulunabilmektedir (Mesutoğlu, 2001: 4)
+
VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
VE DÜNYADAKİ DURUMU

Varlık Yönetim Şirketi adlı şirket modeli, Türk hukuk sistemine,
Türkiye'nin mali sektörde yaşadığı Kasım 2000 ve Şubat 2001
krizleri ve bu krizlerin sebep olduğu gerek mali sektörde,
gerekse de reel sektörde yaşanan bunalımları aşmak amacıyla,
30.01.2002 tarih ve 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların
Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun ile girmiştir
+

Aslında bu model, 1980'li yıllardan itibaren A.B.D.'de "RTC" ve
"FDIC", Meksika'da "FOBAPROA", G.Kore'de "KAMCO",
Çin'de "CHAMC", Endonezya'da "IBRA", Tayland'da "FRA",
Malezya'da "DANAHARTA", Filipinler'de "APT" ve Gana'da
"NPART" isimleriyle var olan ve IMF'in Türkiye'ye önermiş
olduğu bir modeldir.
+

Dünya örnekleri incelendiğinde varlık yönetimi şirketlerinin başarı
şansını artıran faktörlerin dışşal ve içsel olarak iki grupta
toplanabileceği görülmektedir. Genellikle yapısal, uzun vadeli ve
güç değişir nitelikteki dışsal faktörlerin başında ekonomik ve siyasi
istikrar gelmektedir. Ekonomik ve siyasi göstergeleri önemli
dalgalanmalar göstermeyen ve belli bir büyüme oranını yakalamış
ülkelerde yerli ve yabancı yatırımcılar ülke ekonomisine duydukları
güvenin bir sonucu olarak banka varlıklarına talepte bulunmakta,
bir anlamda geleceğe dönük olumlu beklentilerini yatırıma
dönüştürmektedirler. Krizin ardından yüksek büyüme oranları
yakalayan ülkelerde varlık yönetimi şirketlerinin nisbi başarısı bu
duruma işaret etmektedir. İkinci bir dışsal faktör ülke ekonomisinin
küresel ekonomi ile entegrasyon seviyesidir. Ülke ekonomisine
özellikle uzun vadeli yatırım yapmış yabancı yatırımcıların
bankacılık kesiminin ve reel sektörün bir an evvel krizden
kurtarılması için daha büyük bir ilgi ve çaba gösterdikleri
görülmektedir.
+

Bu faktörlerle de bağlantılı bir üçüncü dışsal faktör de derin bir
mali piyasanın ve gelişmiş finansal araçların varlığıdır. Aynı tutarda
sorunlu varlığın mali piyasaları derin ülkelerde daha kolaylıkla
absorbe edildiği görülmektedir. Dördüncü bir faktör sorunlu
varlıkların türüdür. Varlıkların büyüklük ve tür açısından çeşitlilik
göstermesi yönetim ve pazarlamayı zorlaştırırken, gayrimenkulle
ilintili varlıkların oranının yüksek olması faaliyetleri
kolaylaştırmaktadır. Beşinci ve son bir dışsal faktör de
yatırımcıların mülkiyet haklarını güvence altına alan bir sistemin
varlığıdır. Bunun bir ayağı yatırımcıların alacak haklarını koruyan
ve hızlı ve adil biçimde işleyen bir hukuk sistemidir. Borçlular
lehine karar verme eğiliminde olan mahkemelerin varlık yönetimi
şirketlerinin işini hayli zorlaştırdığı görülmektedir. Ayrıca, yerli ve
yabancı yatırımcılar için görünmeyen ama çok caydırıcı maliyetler
yaratan rüşvet ve benzeri yolsuzlukların azaltılması da yatırımları
teşvik etmenin bir yolu olarak önem taşımaktadır (Mesutoğlu,
2001: 41).
+
Teşekkürler..
Yrd.Doç.Dr. Muaz GÜNGÖREN
İstanbul Üniversitesi - İktisat Fakültesi
Finansal Holding Şirketleri
Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal holding şirketlerinin kapsamı
 a) Bağlı ortaklıklarının yarısından fazlasının kredi kuruluşu ve/veya finansal kuruluş olması,
 b) Ödenmiş sermayesinin yüzde ellisinden fazlasının bu tür ortaklıklara tahsis edilmesi,  c) Son üç hesap dönemi sonu itibarıyla kredi kuruluşları ile finansal kuruluşlardan oluşan bağlı ortaklıklarına ait aktif toplamı ortalamasının, ana ortaklık ve bağlı ortaklıklarının ayrı ayrı aktiflerinin toplamının ortalamasına oranının yüzde kırk veya üzerinde olması,  ç) Son üç hesap dönemi sonu itibarıyla bankalardan ve finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerinden oluşan bağlı ortaklıklarına ait aktif toplamı ortalamasının, kredi kuruluşları ile finansal kuruluşlardan oluşan bağlı ortaklıklarına ait aktif toplamı ortalamasına oranının yüzde on veya üzerinde olması © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal Holding Şirketlerinin Kurumsal Yapısı
 Ortaklıkların niteliği ve dolaylı pay sahipliği
 Ana sözleşme değişikliği, pay edinim ve devirleri
 Kurumsal yönetime ilişkin hükümler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ortakların nitelikleri ve dolaylı pay sahipliği
 Finansal holding şirketlerinin sermayesinde nitelikli paya sahip gerçek ve tüzel kişilerin Bankalar Kanununda yer alan banka kurucu ortaklarına ait nitelikleri taşımaları gereklidir.  Yukarıda belirtilen nitelikli pay sahipliğinin tespitinde dolaylı pay sahipliği Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde düzenlenen usul ve esaslar çerçevesinde belirlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ana sözleşme değişikliği, pay edinim ve devirleri
 Finansal holding şirketlerinin ana sözleşme değişikliklerinde Kanunun 16 ncı maddesi hükümleri uygulanır ve bu değişikliklerin Ticaret Siciline tescilini müteakip, on iş günü içinde Kuruma bilgi verilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kurumsal yönetime ilişkin hükümler
 Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen şartları taşımayan kişiler finansal holding şirketlerinde genel müdür, genel müdür yardımcısı veya imza yetkisini haiz görevli olarak çalıştırılamazlar. Kurum denetimleri sonucunda Kanun veya ilgili diğer mevzuat hükümlerini ihlal ettikleri tespit edilen ve haklarında kanuni kovuşturma talep edilen finansal holding şirketi mensupları hakkında Kanunun 26 ncı maddesi hükümleri uygulanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal Holding Şirketlerine İlişkin Sınırlamalar
Özkaynaklar
Yabancı para net genel Kredi sınırları
Aşımların giderilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özkaynaklar
 Finansal holding şirketlerinin üstteki açıklama çerçevesinde hesapladığı konsolide özkaynak tutarlarının, ortağı oldukları kredi kuruluşları ve finansal kuruluşların bulundurmaları gereken asgari sermaye tutarı ile kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar dışındaki kuruluşlardaki ortaklık payları toplamından az olmaması gerekmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yabancı para net genel pozisyon/özkaynak
standart oranı
 Finansal holding şirketleri Kanunun 43 üncü maddesinde yer alan koruyucu düzenlemelere ilişkin hükümlere istinaden yabancı para net genel pozisyon/özkaynak standart oranını kredi kuruluşu ve finansal kuruluş niteliğindeki ortaklıklarını kapsayacak şekilde konsolide bazda hesaplamakla yükümlüdür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kredi sınırları
 Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik hükümleri çerçevesinde kredi sınırlarını hesaplamak ve uygulamakla yükümlüdür. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Aşımların giderilmesi
 Aşımı giderecek tutarda özkaynaklarını artırmak veya aşıma neden olan işlemleri azaltmak suretiyle aşımın oluştuğu özkaynak hesaplama dönemini izleyen altı aylık süre içinde gidermek ve bu durumun süreklilik arz eder hale gelmesini önlemek zorundadırlar. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal Holding Şirketlerinin Denetimi
 İlgili Konular üç başlıkta…
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim, denetim bilgilerinin paylaşılması ve alınacak önlemler
 Kanunun Madde 65. — Denetim; Madde 66 — Konsolide denetim; Madde 93 — Kurumun görev ve yetkileri; Madde 95 — Yerinde Denetim ve Gözetim maddeleri uyarınca finansal holding şirketleri ve bunların konsolidasyon kapsamındaki tüm ortaklıkları konsolide denetime tabi tutulur.  Yapılan denetimler sonucunda bir finansal holding şirketinde Kanunun 67 nci
maddesinde belirtilen hallerden (Önlem alınmasını gerektiren hâller)herhangi birinin tespiti halinde Kurul, ilgisine göre Kanunun 68(Düzeltici önlemler), 69(İyileştirici önlemler) ve 70(Kısıtlayıcı önlemler) nci
maddelerinde yer alan tedbirlerin uygulanmasını isteyebilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Muhasebe ve raporlama sistemi
 Finansal holding şirketleri hakkında Kanunun muhasebe, raporlama sistemi ve konsolide finansal raporlara ilişkin maddeleri (37 ve 38.M) uygulanır. Finansal holding şirketleri, Türkiye Muhasebe Standartları ile Türkiye Finansal Raporlama Standartları çerçevesinde Mart, Haziran, Eylül ayları ve hesap dönemi sonu itibarıyla konsolide finansal raporlar hazırlayarak yayımlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bağımsız denetim
 Finansal holding şirketlerinin hesap dönemi sonu itibarıyla hazırlanan konsolide finansal raporları, Bankalarda Bağımsız Denetim Gerçekleştirecek Kuruluşların Yetkilendirilmesi ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik uyarınca yetkilendirilen kuruluşlar tarafından söz konusu Yönetmelikte belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağımsız denetime tabi tutulur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Derecelendirme ve değerleme faaliyetleri ile destek hizmeti alınması
 Finansal holding şirketlerinin yaptıracakları derecelendirmelerde Bankalar Kanunu hükmü devreye girmektedir.  Finansal holding şirketlerinin destek hizmeti alımında da Bankalar Kanunu hükmü devreye girmektedir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Diğer Düzenlemeler

Finansal holding şirketleri Kurumun bilgi ve belge isteme yetkisine ilişkin Bankalar Kanununun hükümlerine(96.Madde) tabidir.

Finansal holding şirketlerinin ortakları, yönetim kurulu üyeleri ve diğer mensupları, bunlar adına hareket eden kişiler ile finansal holding şirketlerinin bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve destek hizmeti aldığı kuruluşlar ve çalışanları Bankalar
Kanununda düzenlenen sırların saklanmasına ilişkin hükümlere tabidir. 
Finansal holding şirketlerinin kıyı bankacılığı bölgeleri de dahil olmak üzere yurt dışında şube veya temsilcilik açmaları Kurulun iznine tabidir. 
Finansal holding şirketlerinin özkaynaklarının yüzde onbeşini aşan tutarda kıyı bankacılığı bölgeleri de dahil olmak üzere yurt dışında ortaklık kurmaları veya kurulmuş ortaklıklara katılmaları durumunda, Bankaların İzne Tabi İşlemleri ile Dolaylı Pay Sahipliğine İlişkin Yönetmelikteki bazı hükümler devreye girmektedir. 
Finansal holding şirketlerine bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve destek hizmeti veren kuruluşların, Bankalar Kanununun 36 ncı maddesi hükmü uyarınca ilgili alt düzenlemelerde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde sorumluluk sigortası yaptırması zorunludur. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İstisna‐Karşılaştırmalı bilgi sunma
 Finansal holding şirketlerinin, yukarıda muhasebe ve raporlama sistemine ilişkin başlıktaki birinciparagraf uyarınca yapacakları ilk raporlamada karşılaştırmalı bilgi sunma yükümlülükleri bulunmamaktadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özet
 8 alt başlıkta…
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 SİGORTA
 SİGORTA KANUNU
 YENİ TTK’NDA SİGORTA
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sigorta kanunu ile ilgili bilgiler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortacılık Kanunu
03.06.2007 Tarihinde kabul edilen 5684 sayılı SİGORTACILIK KANUNU’nun
amacı, sigortacılığın geliştirilmesini sağlamak, sigorta sözleşmesinde yer alan
kişilerin hak ve menfaatlerini korumak ve sigortacılık sektörünün güvenli ve
istikrarlı bir ortamda etkin bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere Kanuna
tâbi kişi ve kuruluşların, faaliyete başlama, teşkilât, yönetim, çalışma esas ve
usûlleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve denetlenmesine ilişkin hususlar ve
sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak
sigorta tahkim sistemi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemektir.
Sigortacılık Kanunu Hükümlerine Tabi Kurumlar
 Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, Türkiye
Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği, aracılar, aktüerler ile sigorta
eksperleri Sigorta Kanunu hükümlerine tâbidir.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 Türkiye’de faaliyet gösterecek sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin
anonim şirket veya kooperatif şeklinde kurulmuş olması gereklidir.
 Sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri, sigortacılık işlemleri ve bunlarla
doğrudan bağlantısı bulunan işler dışında başka işle uğraşamaz.
A.Ş.YAPISINDA KURULAN SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ
KOŞULLARI
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 Sigorta ve reasürans şirketlerinin anonim şirket şeklinde kurulması gereklidir.
 Ayrıca kurucularının da belirtilen özellikleri taşımaları gereklidir:
 Kurucuların müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması
 Bir sigorta veya reasürans şirketinin kurucusu veya ortağı olmanın gerektirdiği malî
güce ve itibara sahip olması
 Tasfiyeye tâbi tutulan finansal kuruluşlarda yer almamış olması
 Hüküm giymemiş olması
 Tüzel kişi ortaklar olması halinde bu tüzel kişinin yönetim ve denetimine sahip
kişilerin, malî güç dışında kurucularda aranan diğer şartları taşıması
 Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve halka açık anonim şirketlerde halka
açık olan kısım hariç olmak üzere tamamının nama yazılı olması
 Bir holding bünyesinde faaliyet gösterecek olması halinde, holding şirketinin
finansal durumunun
sigortacılık faaliyetlerini idame ettirmeye yeterli olması
zorunludur.
KOOPERATİF YAPISINDA KURULAN SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİNİN
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
KURULUŞ KOŞULLARI
 Üyeleri dışındaki kişilerle sigorta sözleşmesi yapmayan kooperatif şeklinde
kurulan sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin;
 Mütüel (karşılıklı) sigortacılık yapması,
 Ortak sayısının ikiyüzden az olmaması,
 Yöneticilerine herhangi bir ayrıcalık vermemesi zorunludur.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 Sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin yönetim kurulları;
 genel müdür dâhil beş kişiden
 denetçiler ise iki kişiden az olamaz
 Yönetim kurulu üyelerinin;
 Malî güç dışında sigorta şirketi ve reasürans şirketi kurucularında aranan şartları taşıması
 Dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olması
 Sigortacılık, iktisat, işletme, muhasebe, hukuk, maliye, matematik, istatistik, aktüerya veya
mühendislik alanlarında en az üç yıl deneyimi olan kişilerden seçilmesi şarttır.
 Genel müdür ve yardımcılarının;
 Malî güç dışında sigorta şirketi ve reasürans şirketi kurucularında aranan şartları taşıması
 Dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olması
 Genel müdürlüğe atanacakların en az on yıl
 Genel müdür yardımcılıklarına atanacakların en az yedi yıl deneyim sahibi olması şarttır
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 Sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri faaliyet göstermek istedikleri her bir sigorta
branşında Müsteşarlıktan ruhsat almak zorundadır.
 Alınan ruhsatlar, ticaret siciline tescil ve Ticaret Sicil Gazetesi ile Türkiye çapında
dağıtımı yapılan günlük gazetelerden ikisinde ilan ettirilir.
 Sigorta şirketleri hayat ve hayat dışı sigorta gruplarından sadece birinde faaliyet
gösterebilir.
 Kuruluş işlemlerini tamamlayan ve ruhsat talebinde bulunan sigorta şirketleri ile
reasürans şirketleri, ödenmiş sermayelerini Müsteşarlıkça belirlenecek miktara
yükseltmek zorundadır.
 Kuruluş işlemlerinin tamamlanmasından itibaren bir yıl içinde ruhsat başvurusunda
bulunulmalıdır.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 RUHSAT TALEBİ
 Sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin kurucuları ile yönetici ve denetçilerinin
Kanunda öngörülen şartları taşımaması,
 İş planına ve ibraz edilen belgelere göre sigorta sözleşmesine taraf olanların hak ve
menfaatlerinin yeterince korunamayacağının anlaşılması veya yükümlülüklerin
sürekli ve yeterli olarak yerine getirilebilecek şekilde oluşturulmaması,
 Başvurunun yeterli beyan ve bilgileri içermemesi veya bu Kanunda öngörülen
şartları taşımadığının anlaşılması,
 Sigorta şirketleri ve reasürans şirketlerinin, gerekli teknik donanım ya da yeterli
sayıda nitelikli personele sahip olmadığının veya ruhsat talep edilen alanda
sigortacılık yapma yeterliliğinin bulunmadığının yapılan denetimle tespit edilmesi,
hallerinden en az birinin gerçekleşmesi durumunda reddedilir.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu

RUHSAT İPTALİ

Ruhsat verilmesine ilişkin şartların bir kısmının veya tamamının kaybolması halinde, üç aydan az olmamak üzere, Müsteşarlık
tarafından verilecek süre içinde durumun düzeltilmemiş olması,

Ruhsatın verildiği tarihten itibaren bir yıl içinde veya Müsteşarlığın uygun görüşüyle yapılanlar hariç olmak üzere aralıksız olarak altı
ay süre ile sigorta veya reasürans sözleşmesi akdedilmemesi,

Sigortacılık mevzuatına aykırı uygulamalar sonucunda sigorta sözleşmesi ile ilgili kişilerin hak ve menfaatlerinin tehlikeye düştüğünün
anlaşılması,

Kanun hükümlerinden doğan yükümlülüklerin ağır şekilde ihlâl edilmesi veya yükümlülüklerin ihlâlinin mutat hale gelmesi
durumunda, Müsteşarlık tarafından, üç aydan az olmamak kaydıyla, verilecek süre içinde durumun düzeltilmemiş olması,

İş planında belirtilen hedeflerden, Müsteşarlığın bilgisi dahilinde yapılan değişiklik dışında makul nedenler olmaksızın aşırı derecede
uzaklaşılmış olması, hallerinden en az birinin gerçekleşmesi durumunda, sigorta şirketlerinin ve reasürans şirketlerinin ilgili branş ya
da bütün branşlardaki ruhsatları Müsteşarlık tarafından iptal edilebilir.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 Ruhsat iptali, ticaret siciline tescil ve Ticaret Sicil Gazetesi ile Türkiye çapında
dağıtımı yapılan günlük gazetelerden ikisinde ilan ettirilir.
 Ruhsatı iptal edilen şirketler, altı ayı geçmemek üzere Müsteşarlık tarafından
verilecek süre içinde iptal edilen ruhsatla bağlantılı portföylerini devretmek
zorundadır.
 Aksi takdirde Müsteşarlık re’sen devir de dâhil olmak üzere portföyün tasfiyesine
yönelik her türlü tedbiri almaya yetkilidir.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 ANA SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin ana sözleşmelerinin değiştirilmesinde,
Müsteşarlığın uygun görüşü aranır.
 Müsteşarlıkça uygun görülmeyen değişiklik tasarıları genel kurul gündemine alınamaz
ve genel kurulda görüşülemez.
 Sicil memuru, Müsteşarlığın uygun görüşü olmaksızın ana sözleşme değişikliklerini
ticaret siciline tescil edemez.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu

İNTİFA VE OY KULLANMA HAKLARININ EDİNİLMESİ

Doğrudan veya dolaylı olarak bir sigorta veya reasürans şirketinin sermayesinin yüzde onunu, yüzde yirmisini, yüzde otuzüçünü veya
yüzde ellisini bulacak ya da aşacak şekildeki hisse edinimleri ile bir ortağa ait hisselerin söz konusu oranları bulması veya bu oranların
altına düşmesi sonucunu doğuran hisse devirleri Müsteşarlığın iznine tâbidir.

Şirketin denetim ve yönetime etkili olabilecek şekilde yönetim kurullarına üye belirleme imtiyazını veren hisse devri, oransal
sınırlamalara bakılmaksızın Müsteşarlığın iznine tâbidir.

İzin alınmaksızın yapılan hisse devirleri pay defterine kaydolunmaz.
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu

Sermayenin yüzde on ve daha fazlasına sahip olan ortakların, sigorta şirketi ve reasürans şirketi kurucularında
aranan nitelikleri taşıması gerekir

Kurucularda aranan nitelikleri kaybeden ortaklar temettü dışındaki ortaklık haklarından yararlanamaz.

Diğer ortaklık hakları kayyım tarafından kullanılır.

Bakan sigorta ve reasürans şirketlerinin malî bünyelerini olumsuz etkileyecek durumdaki ortaklara hisse
sınırlamaları getirebilir.
 TASFİYE, BİRLEŞME, DEVİR, PORTFÖY DEVRİ VE İFLAS
Sigorta Ve reasürans Şirketlerinin Kuruluşu
 Bir sigorta şirketinin ;




tasfiye edilmesi
bir veya birkaç şirket ile birleşmesi
aktif ve pasifleri ile başka bir şirkete devrolunması
sigorta portföyünü teminat ve karşılıkları ile birlikte kısmen veya tamamen
diğer bir şirkete devretmesi Bakanın iznine tâbidir.
 Sigorta sözleşmeleri devredilen portföyde yer almak kaydıyla portföyünü devreden
veya bir şirkete devrolunan ya da birleşen şirketlerle sigorta sözleşmesi akdetmiş
olan kişiler; birleşme, devir ya da portföy devrini öğrendikleri tarihten itibaren,
devir, birleşme ya da portföy devri nedeniyle, üç ay içinde sözleşmelerini
feshedebilir.
Sigorta Sözleşmesi
 SİGORTA SÖZLEŞMELERİ
 Sigorta sözleşmeleri Müsteşarlıkça onaylanan
düzenlenir.
genel şartlara uygun olarak
 Hayat sigortalarına ilişkin sözleşmelerin yapılmasına dair teklifnamenin sigorta
şirketine ulaştığı tarihten itibaren otuz gün içinde sigorta şirketi tarafından
reddedilmemesi halinde sigorta sözleşmesi yapılmış olur.
 Sigorta sözleşmelerinde kapsam dahiline alınmış olan riskler haricinde, kapsam dışı
bırakılmış riskler açıkça belirtilir.
 Belirtilmemiş olan riskler teminat kapsamında sayılır.
 Sigorta sözleşmelerinde yabancı kelimelere yer verilemez.
Sigorta Tarifeleri
 Sigorta tarifeleri;
 sigortacılık esasına
 genel kabul görmüş aktüeryal tekniklere uygun olarak sigorta şirketleri
tarafından serbestçe belirlenir.
 Zorunlu sigortaların teminat tutarları ile tarife ve talimatları Bakan tarafından
belirlenir
Zorunlu Sigortalar
 ZORUNLU SİGORTALAR
 Bakanlar Kurulu tarafından oluşturulur.
Güvence Hesabı

Oluşmuş olan
zorunlu sigortalara ilişkin olarak belirtilen koşulların oluşması halinde ortaya çıkan
zararların bu sigortalarla saptanan geçerli teminat miktarlarına kadar karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta
ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde Güvence Hesabı oluşturulur.

26 Temmuz 2007 ‐26594 RG GÜVENCE HESABI YÖNETMELİĞİ İLE 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık
Kanununun 14 üncü maddesi ile oluşturulan Güvence Hesabının kuruluşuna, işleyişine, fon varlıklarının
nemalandırılmasına, Hesaptan yapılacak ödemelere, gerek ilgililere gerekse Türkiye Motorlu Taşıt
Bürosuna yapılacak rücûlara, aynı Kanunun 24 üncü maddesi uyarınca oluşturulacak bilgi merkezine ve
Komisyona yapılacak katkı payı ve diğer harcamalara ilişkin esaslar düzenlenmiştir.
Güvence Hesabı

Yönetmeliğe göre;

Hak Sahibi: Zorunlu sigortalar ve Yeşil Kart Sigortası kapsamına giren rizikoların gerçekleşmesi sonucunda maddi veya bedensel
zarara uğrayan kişilerdir

Sorumlu: Zorunlu sigortalar ve Yeşil Kart Sigortaları kapsamına giren rizikoların gerçekleşmesinde sorumluluğu tespit edilen kişiler
veya anılan rizikolardan sorumlu tutulan kişileri belirler.

Tazminat: Zorunlu sigortalar ve Yeşil Kart Sigortası kapsamında verilen teminatların karşılanması için yapılan parasal ödemeyi belirler,

Yeşil Kart Sigortası: Motorlu araçların Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasına dair Avrupa Sözleşmesi uyarınca düzenlenen sigortadır

Yükümlü Sigorta Şirketi: Zorunlu sigorta sözleşmesi akdeden ve bu sözleşme ile verdiği teminat limitleri dahilinde meydana gelen
zararın karşılanmasından sorumlu sigorta şirketidir
Güvence Hesabı
 Hesabı, Yönetim Komitesi başkanı temsil eder.
 Yönetim Komitesi, yılda dört defadan az olmamak üzere gerekli görülen hallerde
toplanır.
 Toplantı daveti başkan veya en az üç üyenin talebi ile yapılır.
 Toplantı için Yönetim Komitesi üye tam sayısının yarıdan bir fazlasının hazır bulunması
gereklidir.
 Kararlar hazır bulunanların çoğunluğu ile alınır.
 Hesabın gelir ve giderleri ile diğer işlemleri her yıl Müsteşarlık tarafından denetlenir.
 GÜVENCE HESABININ GELİRLERİ
Güvence Hesabı
 Gelirler;
 Zorunlu sigortalar ve yeşil kart sigortaları için tahsil edilen toplam primlerin yüzde
biri oranında sigorta şirketlerince ödenecek katılma payları ile sigorta ettirenlerden
safî primlerin yüzde ikisi oranında tahsil edilecek katılma paylarından oluşur.
 Sigorta şirketleri, kendileri tarafından ödenmesi gereken bir takvim yılına ilişkin
katılma paylarını takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar; sigorta ettirenlerden
tahsil edilen katılma paylarını ise tahsil edildikleri ayı takip eden ayın sonuna kadar
Hesaba yatırmak zorundadır
Güvence Hesabı
 Giderler,
 Tazminat ödemeleri  Tazminat ödemelerine ilişkin giderler  Bir önceki yıl sonu itibariyle biriken fon tutarının toplam binde beşini aşmamak kaydı ile Müsteşarlığın belirleyeceği oranda Bilgi Merkezi ve Komisyona yapılacak katkı
 Hesaba karşı açılan veya Hesabın açtığı davalara ilişkin giderler 
Hesapla ilgili olarak çalışan personele ilişkin giderler  Hesabın işlemlerinin yürütülebilmesini sağlayacak diğer giderler Güvence Hesabı
 GÜVENCE HESABININ KULLANILMASI
 Sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar
 Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dâhilinde
sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar
 Sigorta şirketinin malî bünyesinin zayıflaması nedeni ile ruhsatlarının iptal
edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddî ve bedensel
zararlar
 Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu
uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde, kişiye gelen bedensel zararlar
 Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt
Bürosunca yapılacak ödemeler için,başvurulabilir.
Yeşil Kart Sigortası
 Yeşil Kart Sigortası kapsamında Türkiye sınırları içinde zarara uğrayan kişiler için Büro tarafından
belirlenen hasar dosyaları çerçevesinde aktarılan tazminat tutarları Hesap tarafından ödenir.
 Hesaptan ödenen tazminatlara ilişkin olarak Büro tarafından ilgili mevzuat uyarınca yapılan
tahsilatlar, en geç üç iş günü içinde Hesaba aktarılır.
 Yönetim Komitesi Müsteşarlığın uygun görüşünü alarak başvurularda aranılacak belgeleri belirlemeye yetkilidir.  Hesap tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme sonucunda tamamen veya kısmen reddedilen başvurular, ilgililere yazı ile bildirilir.
 Hesaptan yapılan ödemeler nedeniyle;
 Zorunlu sigorta yaptırmayan kişilere  Geçerli teminat tutarları üzerinden zorunlu sigortaları yaptırmayan kişilere  Sorumlunun sonradan belli olması halinde bu kişilere veya yükümlü sigorta şirketine  Yükümlü sigorta şirketine  Büroya mevzuatın sorumluluk hükümleri çerçevesinde rücû edilir.
Yeşil Kart Sigortası
 Hesap, zorunlu sigorta teminatı sınırları içinde yaptığı ödemeler ile borçtan kurtulur.
 Zorunlu sigorta teminat tutarlarını aşan zararlar, zarara sebebiyet veren veya hukuken sorumlu
olanlarca karşılanır.
 Hesap, ödediği tazminat miktarınca hukuken zarar gören kişi yerine geçer.
 Aynı olayda zarar görenlerin tazminat giderleri, yürürlükteki zorunlu sigorta teminat tutarlarından
fazla ise, zarar görenlerden her birinin Hesaba karşı yöneltebileceği talepler, teminat tutarının
tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulur.
 Başka tazminat taleplerinin bulunduğunu bilmeksizin zarar görenlerden birine veya birkaçına
kendilerine düşecek olandan daha fazla ödemede bulunan Hesap, yaptığı ödeme çerçevesinde
diğer zarar görenlere karşı da borcundan kurtulmuş sayılır.
Yeşil Kart Sigortası
 Hesaptan talepte bulunan hak sahipleri, zarar sorumlusuna karşı açtıkları davaları Hesaba bildirmek zorundadırlar.  Hesap açılan davaların mahiyetine göre, yapacağı ödemeleri durdurabilir veya açılan davalara müdahil olarak katılabilir.
 Hak sahipleri, sorumlulardan uğradıkları zararların tamamen veya kısmen tazmin etmeleri halinde, Hesaptan yapılan ödemeler nedeniyle sebepsiz zenginleşmeye yol açan tutarı beş iş günü içinde Hesaba iade etmekle yükümlüdür.  Aksi takdirde, bu durumu öğrenen Hesap haksız kazanca yol açan ödemelerin gecikme faizi ile birlikte geri alınması için gereken yasal işlemleri başlatır.
 Hak sahiplerine ödemede bulunan kasko, ferdi kaza, hastalık sigortası yapan ve Hesaptan bu Yönetmelik uyarınca tahsilat yapan sigorta şirketleri riziko tarihi itibariyle geçerli sigorta teminat limitleri dahilinde sorumlulardan mükerrer tahsilat yapamazlar.
Yurt Dışında Yaptırılabilecek Sigortalar
 Türkiye’de yerleşik kişiler, Türkiye’deki sigortalanabilir menfaatlerini, Türkiye’de
faaliyette bulunan sigorta şirketlerine ve Türkiye’de yaptırmak zorundadır.
 İhracat ve ithalat konusu mallar için nakliyat sigortası
 Uçak, gemi, helikopter için dış kredi ile satın alındıklarında, münhasıran dış
kredi miktarı ile sınırlı olarak ve dış borç ödeninceye kadar; yurt dışından
finansal kiralama yolu ile getirilmelerinde ise finansal kiralama sözleşmesi
süresi ile sınırlı olarak yaptırılacak tekne sigortaları
 Gemilerin işletilmesinden doğan sorumluluk sigortası
 Hayat sigortaları
 Kişilerin Türkiye haricinde bulunacakları süre için bu süre ile sınırlı olmak
kaydıyla veya geçici olarak yurt dışında kaldıkları sırada yaptırabilecekleri ferdî
kaza, hastalık, sağlık ve motorlu taşıt sigortaları,yurt dışında da yaptırılabilir.
MALÎ BÜNYE
Mali Yapı
 TEKNİK KARŞILIKLAR
 Sigorta şirketlerinin ayırmaları gereken karşılıklar;






Kazanılmamış primler karşılığı Devam eden riskler karşılığı
Dengeleme karşılığı
Matematik karşılık
Muallâk tazminat karşılığı İkramiyeler ve indirimler karşılığı Mali Yapı
 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
 Yürürlükte bulunan her bir sigorta sözleşmesine ilişkin olarak yazılan brüt primin
gün esasına göre takip eden hesap dönemine veya dönemlerine sarkan kısmından;
yürürlükte bulunan yıllık hayat sigortaları ile süresi bir yılı aşan birikim priminin de
alındığı hayat sigortalarında ise yazılan brüt primlerden varsa birikime ayrılan kısım
düşüldükten sonra kalan tutarın takip eden döneme veya dönemlere sarkan
kısmından oluşur.
 Gün esasına göre karşılık hesaplaması mümkün olmayan reasürans ve retrosesyon
işlemlerinde, sekizde bir esasına göre kazanılmamış primler karşılığı ayrılması
mümkündür.
Mali Yapı
DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞI

Sigorta sözleşmesinin süresi boyunca üstlenilen risk düzeyi ile kazanılan primlerin zamana bağlı dağılımının uyumlu olmadığı kabul edilen
sigorta branşlarında, ayrıca kazanılmamış primler karşılığının şirketin taşıdığı risk ve beklenen masraf düzeyine göre yetersiz kalması
halinde ayrılır.
DENGELEME KARŞILIĞI

Takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek tazminat oranlarındaki dalgalanmaları dengelemek ve katastrofik riskleri
karşılamak üzere Müsteşarlıkça belirlenen branşlar için ayrılan karşılıktır.

Müsteşarlık, ihtiyat ayrılmasına karar verebilir
Mali Yapı 
MATEMATİK KARŞILIK

Bir yıldan uzun süreli hayat, sağlık, hastalık ve ferdî kaza sigortası sözleşmeleri için sigorta şirketleri tarafından
sigorta ettirenler ile lehdarlara olan yükümlülüklerini karşılamak üzere sözleşme teknik esaslarında belirtilen,
istatistiksel ve aktüeryal yöntemler kullanılarak hesaplanan karşılıklar ile taahhüt edilmişse, bu karşılıkların yatırıma
yönlendirilmesi sonucu elde edilen gelirden sigortalılara ayrılan pay karşılıkları toplamıdır.

MUALLÂK TAZMİNAT KARŞILIĞI

Kayda geçmiş ancak ödenmemiş tazminat tutarları ile gerçekleşmiş ancak kayda geçmemiş tahmini tazminat
tutarları ve bu tazminatlar ile ilgili yapılan gider karşılıkları ve bu tutarların yetersiz kalması durumunda yeterlilik
için Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılan ek karşılıklardan oluşur.
Mali Yapı
 İKRAMİYELER VE İNDİRİMLER KARŞILIĞI
 Sigorta şirketlerinin ikramiye veya indirim uygulamasına gitmesi durumunda, carî
yılın teknik sonuçlarına göre sigortalılar veya lehdarlar için ayrılan ikramiye ve
indirim tutarlarından oluşur.
Mali Yapı
 Teknik karşılıklarda reasürör payının, devredilen risk ve primle orantılı olması
gereklidir.
 Müsteşarlık malî açıdan belirleyeceği kriterleri karşılayamayan reasürörlere devredilen
işlerde reasürör payının düşülmemesini isteyebilir.
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin varlıkları, teknik karşılıkları karşılayacak
düzeyde olmalıdır.
Teminatlar
 Sigorta şirketleri, yurt içinde akdetmiş oldukları sigorta sözleşmelerinden doğan
taahhütlerine karşılık olarak teminat ayırmak zorundadır.
 Hayat branşında faaliyet gösteren sigorta şirketleri;
 Müsteşarlıkça belirlenen dönemler itibarıyla ayrılan matematik karşılıkları ile
muallak tazminat karşılıklarının toplamından,
Türk Ticaret Kanunu uyarınca
yapılan ikrazlar ve henüz tahsil edilmemiş prim alacakları tutarına isabet eden
matematik karşılıkların düşülmesinden sonra kalan tutara karşılık gelen varlıkları
Müsteşarlıkça belirlenen süreler içinde ve Müsteşarlık lehine teminat olarak bloke
veya ipotek ettirmek zorundadır.
 Yeni kurulan sigorta şirketlerinde ilk üç yıl itibarıyla tesis edilecek teminat tutarı,
şirketin ödenmiş sermayesi dikkate alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir .
Teminatlar
 Hayat dışı sigorta şirketleri sermaye yeterliliğinin üçte birinden az olmamak
kaydıyla teminat olarak minimum garanti fonu tesis ederler.
 Minimum garanti fonu, hiç bir dönemde çalışılan branşlar itibarıyla gerekli olan
asgarî sermaye tutarlarının üçte birinden az olamaz.
 Müsteşarlık tesis edilen minimum garanti fonu varlıkları üzerine bloke veya
ipotek kurabilir.
Teminatlar
 Sigorta şirketlerinin faaliyetine son verdiği branşlara ait teminat blokajı, sigortalılara
karşı bu branşa ait tüm ödemelerin yapılmış olması kaydıyla Müsteşarlık tarafından
serbest bırakılır.
 Şirketin ödeme güçlüğüne düşmesi halinde, Müsteşarlık, sigortalılara teminatlardan
ödeme yapılmasına karar verebilir.
 Teminatlar, sigortalıların tüm alacakları ödenmeden iflas veya tasfiye masasına dâhil
edilemez, haczolunamaz, üzerlerine ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz konulamaz.
 Müsteşarlığın, sigortalı alacaklarının korunması amacıyla teminatlar üzerinde ihtiyati
tedbir koydurtma hakkı saklıdır.
Hesap Esasları
 Sigorta ve reasürans şirketleri, hesaplarını ve malî tablolarını, Müsteşarlıkça
belirlenecek esaslara uygun olarak düzenlemek, ilan ettirmek ve Müsteşarlığa
göndermek zorundadır.
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri bilançolarının, kâr ve zarar cetvellerinin ve
Müsteşarlıkça uygun görülecek diğer malî tablolarının bağımsız denetim
kuruluşlarına denetlettirilmesi ve ilan ettirilmesi zorunludur.
Hesap Esasları
 AKTİF AZALTICI İŞLEM YASAĞI
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin ortakları, yönetim kurulu üyeleri, denetçileri ve
çalışanları, şirket ana sözleşmesi veya genel kurul ya da yönetim kurulu kararı ile saptanan
hükümler dâhilinde personele yapılan ödemeler, yardım veya verilen avanslar hariç, şirket
kaynaklarını dolaylı ya da dolaysız kullanamaz, iyiniyet kurallarına aykırı olarak aktifin değerini
düşüren işlemlerde bulunamaz ve hiçbir surette örtülü kazanç aktarımı yapamaz.
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri kendi borçları veya sigorta işlemlerinden doğanlar hariç
olmak üzere personeli, ortakları, iştirakleri veya diğer kişi ve kurumlar lehine mal varlığını teminat
olarak gösteremez, kefil olamaz ve kredi sağlayamaz.
Hesap Esasları
 MALÎ BÜNYENİN GÜÇLENDİRİLMESİ
 Bir sigorta veya reasürans şirketinin;
 minumum garanti fonu tutarını karşılayamadığının
 bulundurması gereken teminatı bulunduramadığının
 teknik karşılıkları karşılayacak yeterli veya teknik karşılıklara uygun varlıklarının
bulunmadığının
 sözleşmelerden doğan yükümlülüklerini yerine getiremediğinin
 şirketin malî bünyesinin sigortalıların hak ve menfaatlerini tehlikeye düşürecek derecede
zayıflamakta
 olduğunun belirlenmesi durumunda Bakan malî bünyenin güçlendirilmesine yönelik olarak
belirli bir süre vererek belirtilen düzenlemelerin yapılmasını isteme yetkisine sahiptir.
Hesap Esasları
 Malî bünyesindeki sorunun nasıl giderileceğini ve sigortalıların hak ve
menfaatlerinin nasıl korunacağını içeren kapsamlı bir iyileştirme planı
sunulması ve uygulanması
 Sermayesinin artırılması, ödenmemiş kısmının ödenmesi, sermayeye
mahsuben şirkete ödeme yapılması veya kâr dağıtımının durdurulması ya da
ilave teminat sağlanması
 Varlıklarının kısmen ya da tamamen elden çıkarılması veya elden
çıkarılmasının durdurulmasını, yeni iştirak ve sabit değerler edinilmemesi
 Malî bünyesini ve likiditesini güçlendirici ve riski azaltıcı benzer tedbirler
alınması
 Belirlenecek gündemle genel kurulun olağanüstü toplantıya çağrılmasını veya
genel kurul toplantısının ertelenmesi
Hesap Esasları
 Bakan;
 Sigorta şirketlerinde şirketin faaliyette bulunduğu sigorta branşlarından, reasürans
şirketlerinde ise sigorta gruplarından birine veya tamamına ait sigorta portföyünü
teminat ve karşılıkları ile birlikte başka şirket veya şirketlere devretmeye,
devralacak şirket bulunamadığı takdirde ise devredilecek portföyün tasfiyesine
yönelik her türlü tedbiri almaya,
 Sigorta portföyünü sınırlandırmaya,
 Yönetim veya denetim kurulu üyelerinden bir kısmını veya tamamını görevden
alarak ya da bu kurullardaki mevcut üye sayısını artırarak bu kurullara üye atamaya
veya sigorta veya reasürans şirketinin yönetiminin kayyıma devredilmesini talep
etmeye,
 Malî bünyenin güçlendirilmesine yönelik benzeri diğer tedbirleri almaya, yetkilidir.
Aktüerler‐Brokerler‐Eksperler
 AKTÜERLER – BROKERLER‐SİGORTA EKSPERLERİ
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri, Aktüerler Siciline kayıtlı yeterli sayıda aktüerle
çalışmak zorundadır
 Brokerlerin çalışabilmeleri için ise Müsteşarlık tarafından verilen brokerlik ruhsatına
sahip olmaları gereklidir.
 Sigorta eksperliği gerçek veya tüzel kişilerce yapılır.Sigorta eksperliği yapmak isteyen
kişilerin;
a) Müsteşarlıktan sigorta eksperlik ruhsatı alması
b) Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine tarafınfan levhaya yazılı olması gerekir.
Acenteler
 Sigorta acenteliği gerçek veya tüzel kişilerce yapılır.
 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tarafından tutulan levhaya yazılı olmalıdır
 Sigorta acentesinin kaydı;
•
•
•
•
•
•
Sigorta acenteliği yapması için gerekli nitelikleri kaybetmişse,
Hakkında meslekten çıkarma kararı verilmişse,
Levhaya yazılmasını müteakip altı ay içinde faaliyete geçmezse,
Sigorta acenteliğinden ayrılmışsa,
Ticaret veya ticaret ve sanayi odasındaki kaydı silinmişse,
Tespit edilen kayıt ücretini süresi içinde yatırmamışsa veya aidatını üç yıl üst
üste hiç ödememişse,levhadan silinir.
Acenteler
 Levhadan silinme kararı verilmeden önce sigorta acentesinin yazılı savunması
istenir.
 Levhadan silinme kararının verilebilmesi için sigorta acentesinin savunmasının
dinlenmesi veya savunması dinlenmek üzere kendisine yapılan çağrıya uymamış
olması gerekir.
 Levhadan silinme kararı gerekçeli olarak verilir.
 Levhadan silinmeyi gerektiren hallerinin sona erdiğini ispat eden sigorta acentesi,
Levhaya yeniden yazılma hakkını kazanır.
 Hakkında meslekten çıkarma kararı verilmiş olan kişinin bir daha Levhaya
yazılamaz.
Acenteler
 Bankalar ile özel kanunla kurulmuş ve kendisine sigorta acenteliği yapma yetkisi tanınan kurumlar
ve sözleşme yapmaya veya prim tahsiline, hayat sigortaları veya zorunlu sigortalarla sınırlı olarak
yetki verilen sigorta acenteleri hariç olmak üzere kendilerine sözleşme yapma veya prim tahsil
etme yetkisi verilen sigorta acenteleri, bireysel emeklilik işlemleriyle ilgili acentelik faaliyeti
dışında başka bir ticarî faaliyette bulunamaz.
 Bakanlar Kurulu, yabancı sigorta acentelerinin Türkiye’deki faaliyetleri ile Türkiye’de faaliyet
gösteren sigorta acentelerinin yabancı sigorta şirketleri adına Türkiye’deki aracılık hizmetlerine
ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.
 Sigorta şirketlerinin, sigorta sözleşmeleri için brokerlik yapanların ve sigorta eksperlerinin yönetim
ve denetiminde bulunan kişiler ile bunlar adına imza atmaya yetkili olanlar sigorta acentelerinin
yönetim ve denetim kurullarında görev alamaz; imzaya yetkili olarak çalışamaz; bu şirketlere ortak
olamaz ve bunlardan ücret karşılığı herhangi bir iş kabul edemez.

Acenteler
 Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra sigorta şirketi sigorta acentesinin portföyü
sayesinde önemli menfaatler elde ediyor ve hakkaniyet gerektiriyorsa, sigorta
acentesi, sigorta şirketinden tazminat talep edebilir.
 Ancak, sigorta acentesinin haklı bir nedene dayanmaksızın sözleşmeyi feshetmesi ya
da kendi kusuruyla sözleşmenin feshine neden olması halinde tazminat hakkı düşer.
 Sigorta acenteleri ile bunların yanlarında çalışanlar, işleri dolayısıyla öğrendikleri bilgi
ve sırları ilgililerin izni olmaksızın açıklayamaz.
 Ancak, suç teşkil eden hallerin yetkili mercilere duyurulması zorunludur.
 Türk Ticaret Kanununun acentelere ilişkin hükümleri sigorta acenteleri hakkında da
uygulanır.
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği
 Merkezi İstanbul
 Kamu kurumu
 Meslek kuruluşu
 Ruhsat tarihinden itibaren bir ay içinde üye olmak zorunlu
 Birlik üyesi olan sigorta şirketi ve reasürans şirketi Birlik Yönetim Kurulu tarafından
Levhaya kaydedilir
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği
 TÜRKİYE SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ BİRLİĞİNİN AMACI
 Sigortacılık mesleğinin gelişmesini sağlamak
 Üyelerinin dayanışma, birlik ve sigortacılık mesleğinin gerektirdiği vakar ve
disiplin içinde ekonominin ihtiyaçlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamak,
 Haksız rekabeti önlemek üzere gerekli kararları almak ve uygulamaktır.
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği
TÜRKİYE SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ BİRLİĞİNİN GÖREV VE YETKİLERİ
görevleri

Sigortacılık mesleğinin gelişmesini sağlayıcı önlemler

Türkiye’de sigortacılığı temsil etmek ve tanıtmak

Yurt içi ve yurt dışındaki ilgili kuruluşlara üye olmak ve delege göndermek

Sigorta sözleşmelerine ilişkin rehber tarifeleri hazırlamak

Aldığı kararların ve önlemlerin uygulanmasını izlemek

Uyulması zorunlu meslek kurallarını belirlemek

Sigortacılık konusunda eğitim vermek

Sigorta inceleme ve araştırma komiteleri kurmak

Üyelerinin yıllık faaliyet sonuçları hakkında her yıl raporlar hazırlamak

Sigortalarla ilgili bilgilerin tutulmasını sağlamak

Sigortacılıkta tahkimin işleyişini düzenlemek
Sigorta Eksperleri İcra Komitesi
 SİGORTA EKSPERLERİ İCRA KOMİTESİ
 Dört yıl
 Dokuz kişi
 Komiteye Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulundan bir üye ile Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği Genel Sekreteri veya görevlendireceği yardımcısı daimî
üye olarak atanır.
 On yıl sigorta eksperliği yapmış olmak gerekli
 SİGORTA EKSPERLERİ İCRA KOMİTESİNİN GÖREVLERİ
Sigorta Eksperleri İcra Komitesi
 Meslek kurallarını oluşturmak
 Haksız rekabeti önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak
 Meslekî gelişmeler ile idarî ve yasal düzenlemeleri izleyerek üyelerini
bilgilendirmek
 Sigorta eksperliğ ile ilgili çalışmalar yapmak
 Sigortacılık ve sigorta eksperliği ile ilgili gelişmeleri izlemek
 Meslekî konularda ilgili kuruluşlara görüş bildirmek
 Sigorta eksperliği için gerekli olan Levhaya kayıt işlemleri ile kayıttan silinme
işlemlerini yürütmek
 Sigorta eksperleri disiplin cezası vermek
Sigorta Eksperleri İcra Komitesi











Görevleri;
Meslek kurallarını oluşturmak
Sigorta acenteliğinin etik kurallarını belirlemek
Sigorta acenteliği uygulamalarında birlik sağlanmasına çalışmak
Haksız rekabeti ortadan kaldırmak için gerekli önlemleri almak
Yurt içinde ve yurt dışında sigortacılık ve sigorta acenteliğine ait gelişmeler ile
idarî ve yasal düzenlemeleri izlemek
Sigorta acenteliği faaliyeti için gerekli fizikî koşulları belirlemek
Yıllık rapor hazırlamak
Sigorta acenteliği yapabilmek için gerekli olan Levhaya kayıt işlemleri ile
kayıttan silinme işlemlerini yürütmek
Sigorta acenteleri hakkında disiplin cezası vermek
Sigorta acentelerinde sözleşme düzenlemeye yetkili personelin niteliklerini
belirlemek ve bunlara ilişkin sicil tutmak
Sigorta Eksperleri İcra Komitesi
 Sigorta Acenteleri İcra Komitesince alınan kararlar onbeş gün içinde Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kuruluna bildirilir.
 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu, Sigorta Acenteleri İcra
Komitesince kendisine bildirilen kararların gereğini bildirim tarihinden itibaren en
geç onbeş gün içinde yerine getirmek zorundadır.
 Sigorta Acenteleri Sektör Meclisi ile Sigorta Acenteleri İcra Komitesinin çalışma
esas ve usûlleri Müsteşarlığın bağlı olduğu Bakanlığın uygun görüşü ile Sanayi ve
Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Denetim
 Sigorta Denetleme Kurulu
 Başkan
 Sigorta denetleme uzmanları
 Sigorta denetleme aktüerleri
Denetim
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin;
 Faaliyetleri
 Varlıkları
 İştirakleri
 Alacakları
 Özkaynakları
 Borçları
 Kâr ve zarar hesapları
 Primler ile birikimlerin değerlendirilmesi
 Aktüeryal ‐ finansal hesap ve dengelerin incelenmesi,
 Sigorta denetleme uzmanları ve sigorta denetleme aktüerleri tarafından yapılır.
Tahkim
 Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski
üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların çözümü
amacıyla Birlik nezdinde Sigorta Tahkim Komisyonu oluşturulur.
 Tahkim Komisyonu,
 Bir Müsteşarlık temsilcisi
 İki Birlik temsilcisi
 Bir tüketici derneği temsilcisi
 Müsteşarlıkça belirlenecek bir akademisyen hukukçu temsilci
 Komisyonda kararlar üye tamsayısının salt çoğunluğu ile alınır.
Tahkim
 TAHKİM KOMİSYONUNUN GÖREVLERİ
 Müdür ve müdür yardımcılarını atamak
 Komisyonun bütçesini hazırlayarak Birliğe sunmak
 Tahkim sisteminin adil, tarafsız ve etkin bir biçimde işleyişini sağlamak için gerekli
önlemleri almak
 Komisyonun faaliyet sonuçları hakkında yıllık rapor hazırlayarak Birliğe ve
Müsteşarlığa göndermek.
 Bilgi işlem alt yapısını hazırlamak
Uyuşmazlıklar
 Uyuşmazlıklar, sigorta hakemleri ve raportörler aracılığıyla çözülür
 Sigorta hakemlerinin;
 Malî güç dışında sigorta şirketi ve reasürans şirketi kurucularında aranan
nitelikleri taşıması,
 En az dört yıllık yüksek okul mezunu olması,
 Sigorta hukukunda en az beş yıl veya sigortacılıkta en az on yıl deneyimi
olması,gerekir.
 Komisyon nezdinde çalışacak olan sigorta raportörleri, Komisyon müdüründe
aranan niteliklere sahip olmak zorundadır
Tahkim
 TAHKİM KOMİSYONUNA GİDİLMESİ KOŞULLARI
 Uyuşmazlığa düşen kişinin sigortacılık yapan kuruluşa gerekli başvuruları yapmış ve talebinin
kısmen ya da tamamen olumsuz sonuçlandığını belgelemiş olması gerekir
 Sigortacılık yapan kuruluşun, başvuru tarihinden itibaren onbeş iş günü içinde yazılı olarak
cevap vermemesi Komisyona başvuru için yeterlidir.
 Mahkemeye ve Tüketici Sorunları Hakem Heyetine intikal etmiş uyuşmazlıklar ile ilgili olarak
Komisyona başvuru yapılamaz
 Uyuşmazlığa düşen kişinin Komisyona başvurusu öncelikle raportörler tarafından incelenir
 Raportörler en geç onbeş gün içinde incelemelerini tamamlamak zorundadır
 Raportörler tarafından çözümlendirilemeyen başvurular sigorta hakemine iletilir.
 Komisyon, en az üç sigorta hakeminden oluşan bir heyet oluşturulmasına karar verebilir
 Uyuşmazlık konusu miktarın onbeşbin Türk Lirası ve üzerinde olduğu durumlarda heyet
oluşturmak zorunludur.
Tahkim
 Hakemler;
 En geç dört ay içinde karar vermek zorundadır
 Uyuşmazlık yetkili mahkeme de çözülür
Tahkim
 Yönetmeliğe göre Sigorta Hakemi: Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden
menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden
doğan uyuşmazlıkları çözen kişidir
 Sigorta Raportörü: Sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan
kişiler ile riski üstlenen taraf arasında sigorta sözleşmesinden doğan
uyuşmazlıkların çözümü amacıyla Komisyona intikal etmiş şikâyetler üzerinde ön
incelemeyi yapan kişidir.
Tahkim
 TAHKİM KOMİSYONUNUN GELİRLERİ
 Gelirler; tahkim sistemine üye olmak isteyenlerden alınacak katılma payı, uyuşmazlık
çözümü için Komisyona başvuracaklardan alınacak başvuru ücreti, Güvence Hesabından
yapılacak katkı payı, hibe ve diğer gelirlerdir.
 Tahkim sistemine üye olmak isteyenlerden alınacak katılma payı, yılda bir defa alınacak
sabit katılım payı ile dosya başına alınacak katılım payından oluşur.
 Dosya başına alınacak katılım payı, her üye için bir yıl içinde gerçekleşen ve çözümü için
sigorta hakemine intikal eden otuz dosyadan sonra başlar.
 Dosya başına alınacak katılım payında, bir yıllık süre takvim yılına göre belirlenir.
 İlk üyelikte sürenin bir yıldan az olması halinde, dosya başına hesaplanacak katılım
payına ilişkin düzenleme Komisyon tarafından yapılır.
 Komisyonun giderleri; işletme giderleri, Komisyon üyelerine ödenen aylık ücretler ve
diğer ödemeler, raportör ücretleri, komisyon ve büro müdür ve müdür yardımcıları ile
diğer personelin ücretleri ve özlük haklarına ilişkin diğer ödemeler, sigorta hakem
ücretleri ve diğer giderlerdir.
Tahkim
 Sigorta Tahkim Sisteminde; Sigorta hakemleri ile ilgili olarak hayat ve hayat dışı sigorta grupları
için ayrı ayrı olmak üzere Komisyon tarafından Liste tutulur.
 Sigortacılık yapan kuruluşlardan, sigorta tahkim sistemine üye olmak isteyenler, durumu yazılı
olarak Komisyona bildirir.
 Sisteme üyelik sabit katılım payının ödenmesiyle başlar.
 Katılma payını ödemeyen üyeye, ödemeyi gecikme faizi ile birlikte yapması için Komisyon
tarafından on beş günlük süre verilir.
 Bu sürenin sonunda katılım payının ödenmemesi durumunda üye sistemden çıkartılır.
Tahkim
 SİGORTA TAHKİM SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ
 Sigorta Tahkim Sistemine başvuru ve hakem ataması; Tahkim için, Komisyonun
merkezine ya da başvuru yapan kişinin ikametgahının bulunduğu ya da rizikonun
gerçekleştiği yerdeki büroya başvurulabilir. Uyuşmazlığın hayat veya hayat dışı
sigortalardan hangisine girdiğine karar verilerek dosya, bu konudaki uzmanlığına
göre ilgili raportöre havale edilir.
 Başvurunun büroya yapılması durumunda inceleme, büro raportörlerince
gerçekleştirilir.
 Raportör tarafından dosya üzerinde ön inceleme yapılır.
 Raportör dosyaya ilişkin incelemesini onbeş gün içinde tamamlamak zorundadır.
 Ön inceleme ile sonuçlandırılamayan başvurular için rapor hazırlanır.
Tahkim

Komisyon merkezinde, uyuşmazlığın çözümü için heyet oluşturulmasının gerekliliği incelenir.

Uyuşmazlık konusu miktar onbeşbin Türk Lirası ve üzerinde olduğu durumlarda heyet oluşturulması
zorunludur.

Listede hukukçu bulunması halinde, en az biri hukukçu olacak şekilde, en az üç kişiden oluşan heyet,
kararını çoğunlukla verir.

Hakemler görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç dört ay içinde karar vermeye mecburdur.

Hakem, kararını davayı görmeye yetkili mahkeme kalemine tevdi edilmek üzere Komisyon müdürüne
verir.

Komisyon müdürü, hakem kararını en geç üç iş günü içinde yetkili mahkemeye gönderir.
Tahkim
 Komisyon, sigorta uyuşmazlıkları ile ilgili olarak sigorta sektörünün ve kamunun
bilgilendirilmesi amacıyla uygun araçlar ile gerekli faaliyetleri yürütür.
 Komisyonun faaliyetleri ile ilgili olarak üç aylık bülten yayımlanır.
 Komisyonun faaliyetlerinin periyodik olarak denetlenebilmesi için yıllık olarak
Müsteşarlığa ve Birliğe tüm faaliyetler ile ilgili detaylı bir rapor sunulur.
İdari Cezalar
 İDARİ CEZALAR
 Belirlenenen esaslara aykırı davrananlar ile ruhsatsız faaliyet gösterenlerin işyerleri,
Bakanın talebi üzerine valiliklerce bir yılı geçmemek üzere geçici olarak kapatılır.
 Başka işle ilgili çalışma yasağına aykırı davranılması halinde yirmibeşbin Türk Lirası,
 Belirtilen nitelikleri taşımayan kişilerin şirketçe atanmasından ve belirtilen
nitelikleri taşımayan kişilerin görevleri üstlenmesinden dolayı uyarılan şirketin ya
da ilgilinin, uyarının gereğini bir ay içinde yerine getirmemesi halinde sekizbin Türk
Lirası
 Etkin bir iç denetim sistemi kurulması ve yeteri kadar iç denetim elemanı
çalıştırılması zorunluluğuna aykırı davranılması halinde uyarılan şirketin altı ay
içinde durumunu düzeltmemesi halinde onbin Türk Lirası,
 Gerekli tescil ve ilan işlemlerinin yaptırılmamış olması halinde sekizbin Türk Lirası
idarî para cezası uygulanır.
Adli Cezalar
 Kanuna göre ruhsat almadan risk üstlenmek suretiyle sigortacılık faaliyetinde bulunan
veya ticaret unvanlarında ya da her türlü belgeleri yahut ilan ve reklamlarında veyahut
kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda Kanunda belirtilen kuruluşların adını kullanan ve
Kanunda düzenlenen faaliyetlerde bulundukları izlenimini yaratacak söz ve işaretleri
kullanan gerçek kişiler ve tüzel kişilerin yetkilileri, üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası
ve altıyüz günden az olmamak üzere bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
 Müsteşarlıktan izin alınmadan sigorta sözleşmesi yapan kooperatiflerin yetkilileri
beşyüz günden az olmamak üzere bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
 Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile diğer
mensupları, görevleri dolayısıyla kendilerine tevdi olunan veya muhafazaları,
denetimleri ve sorumlulukları altında bulunan kuruluşa ait para veya sair varlıkları
zimmetlerine geçirmeleri halinde, altı yıldan oniki yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır. Ayrıca, kuruluşun uğradığı zararı da tazmine mahkûm edilir.
TÜRKİYE’DE SİGORTACILIK UYGULAMALARI
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi
 Sigortanın Tanımı ve Özellikleri
 Sigortanın Temel İlkeleri
 Sigorta Türleri
 Sigortanın Ekonomi İçindeki Önemi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Dünya’da ve Türkiye’de sigortacılığın durumu hakkında temel bilgileri edinmek,
 Sigortacılığın temel ilkelerini, yararlarını ve temellerini öğrenmek,
 Sigorta türleri ile sigortacılığın işleyişini öğrenmek.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi
 Sigorta kişilerin yaşamları boyunca değişik koşullara bağlı
olarak oluşacak gider ve zararlara karşı kendilerini korumak
amacı ile önceden önlem alma gereksinimlerinden
doğmuştur. Şu halde sigorta kişinin gelecekteki
gereksinimlerini karşılamak arzu ve isteği sonucu oluşan
bir davranış biçimidir.
 Kişinin maddi gereksinimleri bir yandan öncelikli, öte
yandan da nitelikleri bakımından çok değişiktir. Bunun yanı
sıra gerçekten kişiler birçok tehlike ile karşı karşıya
bulunmaktadır. Bu tehlikeler yangın, su baskını, çalınma,
kazaya uğrama, sakatlanma vs. olabilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortacılığın Tarihsel Gelişimi
Zaman ilerledikçe ve olaylar geliştikçe kişinin karşı karşıya kalacağı
gerçek kendisini şu iki noktada gösterecektir.
 Kişinin gelecekteki gereksinimlerin tümünü tek başına
karşılaması olanaksızdır. Çünkü sahip bulunduğu olanaklar bu
gereksinimlerin karşılanmasında tek başına yetersiz kalmaktadır.
 Aynı gereksinimleri duyan başka kişiler vardır. Ancak bu
gereksinimlerinin tümünün birlikte ve aynı zamanda
gerçekleşmesi zayıf bir olasılıktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta
 Büyük bir insan topluluğu oluşturan kişilerin ayrı ayrı ve
aynı şekilde duydukları tesadüflere bağlı, ancak önceden
kestirimi – öngörülmesi olanaklar içinde olan bir nakit
gereksinimin, topluluğu oluşturan kişiler arasında
karşılıklı olarak karşılanmasını sağlamaktadır. Bir diğer
ifade ile sigorta, oluşabilecek zararları önlemek amacı ile
değil zararı topluluğu oluşturan kişiler (üyeler) arasında
dağıtarak her bir kişinin kendisi için sözkonusu olan
belirsizliği ortadan kaldırmasına olanak sağlamaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünya’ da Sigortacılığın Gelişimi
 M.Ö. 4500 yıllarında Mısır’da taşıyıcıların kendi aralarında dayanışma kurdukları
görülmektedir.
 Daha sonra M.Ö. 2500 yıllarında Babil’de kervancılar aralarında para toplayarak,
sandık kurmuşlar ve oluşan zararın sandık tarafından karşılanmasını
kararlaştırmışlar.
 Yine Babil’de Hammurabi kanunlarında nakliyeciler arasında zararların giderilmesi
amacı ile Darmatha ismi ile anılan kontrata rastlanılmıştır. Buna göre kervanları,
haydutların saldırısına uğrayanların zararlarını, diğer kervan sahipleri paylaşmıştır.
 M.Ö. 640‐558 yıllarında Atina’ da aynı politik ve dini eğilime sahip meslek ve sanat
sahipleri arasında kurulan birlikler, üyelerinin ödedikleri belirli tutarlardaki
kotizasyonlara karşılık üyelerinin oluşan maddi zararlarını (mesleki alet ve
teçhizatlarından oluşan) ve manevi zararlarını (ölüm halinde) üstlenmişlerdir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünya’da Sigortacılığın Gelişimi
 M.Ö. 371‐286 yıllarında Filozof Theophraste tarafından kurulan bir birlik ile,
aidat karşılığı olmak üzere bu birliğin üyelerine bazı durumlarda yardımlar
yapılmıştır.
 M.S. 200 yıllarında Roma’ da kurulan birlikler ise daha çok dini, mesleki ve
askeri birlikler olup, belirli kotizasyonlara karşılık üyelerinin ölümü halinde en
yakınlarına yer değiştirme ve benzeri zorunlu hallerde belirli tutarlarda
yardım yapmışlardır.
 Deniz sigortaları ilk kez İtalya’da Lombardiya ve Venedik’te yapılmıştır. 11.
yüzyılda anlaşmalara verilen poliçe ismi de İtalyanca Polizza kelimesinden
gelmektedir. Polizza, İtalyanca’da yazılı ve katlanmış belge anlamı
taşımaktadır. Elde edilen bilgilere göre tarihte ilk defa 1347 yılında bugünkü
anlamı ile sigorta poliçesi düzenlenmiştir. Düzenlenen poliçeler tüccarların
toplandığı pazar yerlerinde ve kahvehanelerde hazırlanmakta ve rizikoyu
üstlenenlerce imzalanmakta idi.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünya’da Sigortacılığın Gelişimi
 1435, Barcelona Emirnamesi,
 1681, 14. Louis döneminde çıkarılan Büyük Emirname,
 1731, Avarya ve Sigortalar Hakkındaki Hamburg Emirnamesi.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünya’da Sigortacılığın Gelişimi
 İlk sigorta işletmesi 1663 yılında Paris’te Anonim Şirket biçiminde
kurulmuş olup bu sigorta teşebbüsü sadece deniz nakliyatı ile
uğraşmış, ancak çok kısa süre faaliyette bulunmuştur.
 1666 yılında Londra’da çıkan büyük yangınla yangına karşı sigorta
gündeme gelmiş ve 1696 yılında yangın branşında çalışan ilk
sigorta teşebbüsünün kuruluş nedenlerini hazırlamıştır. Bu
teşebbüsün ismi, “Hand in Land” olup bugünde faaliyetini
sürdüren dünyanın en eski sigorta teşebbüsüdür.
 Yine bu tarihlerde Hollanda ve Almanya’da sigorta teşebbüsleri
kurulmuştur. Daha sonraları ise Amerika Birleşik Devletleri’nde de
sigortacılık faaliyetleri başlamıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türkiye’de Sigortacılığın Gelişimi
 Avrupa’da bu gelişmeler yaşanırken ülkemizde 1865 Hocapaşa ve
Kumkapı ile 1870 Beyoğlu yangınlarının meydana getirdiği büyük sayıdaki
mal ve can kaybına bağlı olarak halk arasında sigorta bilinci oluşmuştur.
Daha sonraları, bunu şeyhülislamdan “Sigorta yaptırmanın caiz
olduğuna” ilişkin fetva alınması izlemiş ve yabancı sigorta şirketleri
faaliyetlerine başlamıştır. Bu fetvaya göre; sigorta bedelinin helal
olabilmesi için, akit yapılan sigorta şirketinin yabancı bir ülkede olması
gerekmektedir. 1872’de İngiliz “Sun”, “Northern” ve “Nort British”,
1878’de Fransız “La Fonciere” çalışmak üzere İstanbul’a gelmişler ve 1891
yılında Fransız “Union de Paris” sigorta şirketinin İstanbul’ da acentelik
açması ile ilk sigortacılık faaliyetleri ülkemizde başlamış olup, bunu diğer
ülkelerin çeşitli sigorta şirketleri izlemiştir.
 1892 yılında Osmanlı Bankası, Tütün Rejisi ve Düyûn‐i Umûmiyye
idarelerinin iştirakiyle “Türk Mevzuatı’na” uygun ilk şirket olarak “Umum
Osmanlı Sigorta Şirketi” kurulmuştur. 1920 yılında bu şirketin ismi,
“İstanbul Umum Sigorta Şirketi” olarak değiştirilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türkiye’de Sigortacılığın Gelişimi
 1906 yılında “Sigorta Muamelatına Dair Ticaret‐i Berriye Kanun Muzeyyel
Kanunu” sigortacılık işlemlerini düzenlemiştir. Bunu 1923 tarihine kadar bir çok kanun ve tüzüklerin çıkarılması izlemiş olmasına rağmen hedeflere ulaşılamamıştır.
 1914 yılında “Yabancı Sigorta Şirketleri ile Anonim ve Sermayesi Eshama Münkasem Şirketler Kanunu”yla yerli şirketler kurulmaya başlanmıştır.  1916’da “Vatan ve Milli”, 1918 yılında “İttihaki Milli”, 1923 yılında “Şark Sigorta”, 1925 yılında “Anadolu Türk Sigorta Şirketi” kurulmuştur.  1927’de sigorta şirketlerinin teftiş ve murakabesi hakkında “1149 Sayılı Kanun” ve mükerrer sigorta inhisar hakkındaki “1640 Sayılı Kanun” yürürlüğe konmuştur.  1929 yılında “Milli Reasürans Türk Anonim Şirketi”, 1948’ de “Genel Sigorta Anonim Şirketi” kurulmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türkiye’de Sigortacılığın Gelişimi
 Sigortacılık faaliyetleri; sigorta teşebbüslerinin sayısının artması ile branş olarak ta değişiklik göstermiş ve sigorta teşebbüsleri önceleri yangın, nakliye, kaza ve hayat branşlarına ilaveten doluya karşı sigorta, hayvan hayat sigortası, makine ‐ montaj sigortası branşlarında da faaliyetlerini sürdürmüşlerdir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Temel İlkeleri
Karşılıklı Yardımlaşma İlkesi
 Gelecekte duyulabilecek bir nakit gereksinmesinin karşılanmasının
Mütüallik ‐ Karşılıklı Yardımlaşma İlkesine, dayanması gereklidir.
Mütüallik ‐ Karşılıklı Yardımlaşma, bir insan topluluğunu oluşturan tüm
fertlerin karşılıklı olarak birbirleriyle yardımlaşması anlamı taşımakta ve
bu prensibin uygulanabilmesi için çok sayıda kişinin bir araya gelmesi
zorunlu olmaktadır.
 Sigortanın moral değerini ifade etmesi bakımından “Birimiz hepimiz için,
hepimiz birimiz için” özdeyişi bu duruma en güzel örneği oluşturur.
Böylece bir kazaya yada felakete uğramayan bir kimse, bu kaza yada
felakete uğrayanların zararına ortak olacaktır. Bunun sonucu olarakta
kişilerin bu ortak davranışları ile herkes tüm kaza veya felakete
uğrayanların karşılaşacağı zarar veya kayıpları paylaşılacağını görerek
kendinin güvenlik içinde bulunduğunu hissedecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Temel İlkeleri
İktisadilik İlkesi
 Sigortanın iktisadi rasyonellik ilkesine uygunluğunu ise şöyle açıklayabiliriz. Gelecekte
doğabilecek bir nakit gereksinmesinin giderilmesi için sistemli bir plana ve belirli teknik
kurallara uyulması zorunludur. Gerçekleşmesi beklenen bir tek rizikonun karşılanmasında bir
defa olmak üzere kurulan bir toplulukta sigortadan bahsedilmesi sözkonusu olamaz. Çünkü
riziko topluluğunda süreklilik şarttır. Bu topluluğun uzun süreli bir dönemde önceden
belirlenen bazı kurallara uygun olarak faaliyette bulunması gerekir. Bunun dışında her sigorta
topluluğunun bir organizasyona da gereksinmesi bulunmaktadır.
Bir Nakit Gereksinmesinin Karşılanması İlkesi
 Sigortanın üstlendiği görevin, para ile ölçülebilir bir maddi gereksinmenin karşılanması
amacıyla meydana gelmesi olası bir zararın karşılanmasına veya telafi edilmesine yönelik
olması gerekmektedir.
 Şu halde sigortanın gerçek konusu bir kişinin kendisini tehdit altında hissettiği yada sadece
olabileceğini öngördüğü bir olayın meydana gelmesi halinde zedelenen ekonomik menfaattir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Temel İlkeleri
Tablo 1. Sigorta Akdi (Maddi Zarar İçin)
Sigortalı Riziko
Prim (Ücret)
Sigortacı
Hasar Vukuu
Tazminat veya Kapital Tediyesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Temel İlkeleri
Tesadüfilik – Beklenmezlik İlkesi
 Riskin gerçekleşip gerçekleşmediğine karar verebilmek için tesadüfi olup
olmadığının belirlenmesi gerekir. Riskin gerçekleşmesinde etken olan
neden, sigortanın tasarrufunda olmamalı ve irade dışı olmalıdır. Bu koşul
insan gücünün bir hasarın oluşmasında aciz kaldığı tüm hallerde geçerlilik
kazanmaktadır. Örnek olarak, doluya karşı sigorta ve doğal afetlerin
oluşturduğu zararlara karşı yapılan sigortalar gösterilebilir.
 Bununla birlikte teorik olarak insanın hasarı meydana getirmesi
sözkonusudur. Böyle durumlarda dahi tesadüf etkindir. Şöyle ki, hasarın
sigortalıda oluşturduğu zarar ve kayıplar hasarın oluşmasından elde
edilecek menfaati aşması durumunda, hasarın oluşmasının tamamen
tesadüf olduğu sonucuna ulaşılır ve kasıt aranmaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Temel İlkeleri
Tablo 2. Hasarların Meydana Gelişi
Tabiat
Kuvveti
Tesadüfi Saha Basit
Tesadüfi
Sigorta Sahası
Basit
İhmal
Ağır
İhmal
Sigorta Mümkün
Kasdi
Edim
Sigorta Dışı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Temel İlkeleri
Önceden Öngörme İlkesi
 Sigortaya konu olayın gerçekleşmesi yada en azından gerçekleşme zamanı belli değildir. Bir diğer ifade ile
olayın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini ve ne zaman gerçekleşeceğinin kestirilmesinin olanaklı
olmamasının yanı sıra olayın sigortalanabilir özellik taşıması ve yaklaşık olarak önceden öngörülebilir
nitelikte olması gerekir. Çünkü sigorta bir kumar oyunu değildir. Yani iş şansa bırakılamaz. Bu nedenle
belirli bilgilerin toplanması ve daha sonra da sigortalanması zorunludur.
 Sigortacılıkta bu amaçla istatistiki bilgiler oluşturulmuştur. Böylece istatistikten yararlanılarak sayıların
biraraya toplanması, sınıflandırılması, yorumlanması ve bunlardan yararlanılarak belirli sonuçlara ulaşmak
olası olacaktır. Çünkü yüzlerce, binlerce (belki yüz binlerce) özel olayın tespiti ile bazı sonuçlara ulaşılacak,
hatta tüm olaylar hakkında güvenilir bilgiler elde edilecektir. Örneğin trafiğe çıkma süresi ile kaza yapma
sayısı gibi.
Tehlikeye Maruz Kalmada Eşitlik İlkesi
 Sigortanın varlığı sigorta topluluğunu oluşturan tüm üyelerin aynı tehlikeye karşı karşıya bulunmasına bağlıdır. Sigorta konusu olayın gerçekleşmesi sonucunda doğacak nakit gereksinmesi tüm üyeler için aynı derecede duyulmalıdır. Bununla birlikte uygulamada zaman zaman bu kuralın dışına çıkılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Ekonomi İçindeki Önemi
Tasarruf Politikaları ve Kaynaklar İçinde Sigortacılığın Yeri ve Katkısı
 Bu noktada sigorta, kişilerin türlü nedenlerle gelirinden kendi kendine tasarruf ayıramadığı
bölümlerinin, düzenli ve belli aralıklarla birikmesini sağlar. Çünkü sigorta işlemi sonunda ödenen
primler “tasarruf” sayılır. Sigortacıların aldıkları primlerin bir kısmı “menkul ve gayrimenkul satın
alma” gibi yollarla yatırımlara kaynak olur. Örneğin, Tablo 3.’ deki yıllık prim üretimi her geçen yıl
önemli ölçüde artmakta ve bir anlamda tasarruf olanağı sağlamaktadır.
Sigorta Fonlarının Diğer Tasarruf Araçlarına Üstünlüğü
 Sigorta tasarrufları devredilen risk karşısında oluştuğundan, kişi ve kurumlara “alternatif maliyet
kolaylığı” sağlar. Bu tasarrufun toplanma maliyeti, sadece işletme masraflarıdır. Reasürans yoluyla
milli gelirde oluşacak kaybı yok eder. Sigorta felaket anlarında, gelir kaybını önler ve ekonomide
sağladığı güvence ve istikrar ile “aşırı kâr hırsını” azaltır. Ekonomide otokontrol mekanizması kurar,
kaliteyi arttırır ve israfları önler. Yine sigortacılık, sağladığı teminatlarla sosyal huzursuzlukları ve
kavgaları azaltır. Sigortacılık konusundaki siyasi kararlar, hükümetleri yıpratmaz, tersine yönetimin
prestiji artar. Sigortanın, en önemli üstünlüğü ise; gelir yaratıcı ve maliyet arttırıcı etkisi
olmadığından, enflasyona yol açmaz. Reasürans: Sigortacının yaptığı sigorta sözleşmelerinden doğan
riskleri tamamen yada kısmen başka bir sigortacıya devretmesi durumunda söz konusu riskleri
devralan sigorta işletmesine denir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Ekonomi İçindeki Önemi
Sigortacılığın İstihdama Etkisi
 Sigortacılıkta istihdam edilen personelin, toplam istihdamda ki payı düşük
kalmakla beraber, istihdama dolaylı etkisinin büyük olduğu söylenebilir.
Sigorta sektöründe oluşan fonlar, uzun vadeli ve sanayi yatırımlarına
aktarılması ile yeni fabrika ve işyerleri kurulacak ve yeni iş alanları açılacaktır.
Sigortanın sağladığı güvence ile yapılan yatırımlarda istihdama olumlu etki
yapacağı da konunun gözönüne alınması gereken diğer önemli yanıdır.
Sigorta Sektörünün Vergi Gelirlerine Etkisi
 Sigortacılık, sigorta işlemlerinden doğan gelirler sonucu vergilere de katkıda
bulunur. Sigorta işletmeleri yıl sonu bilançolarına göre vergilerini öderler.
Ayrıca her hayat sigorta poliçesi başına prime oranla, “gider ve yangın
söndürme vergisi”; garanti fonu, ölüme bağlı hayat sigortalarında “veraset –
intikal vergisi” gibi vergiler de ödenir. Sigortacılığın gelişmiş olduğu ülkelerde
bu vergiler, toplam vergiler içinde önemli bir paya sahiptir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Ekonomi İçindeki Önemi
Ödemeler Dengesine Etkisi
 Sigorta sektörü yaptığı işlemlerden ötürü, bir hizmet sektörü niteliğindedir ve
gelir ve giderleri ödemeler bilançosunun “görünmeyen kalemler” kısmında
yer alır. Sigorta ve reasürans şirketleri, işlemleri sonucu ülkeye “döviz”
kazandırır. Bunun yanı sıra, dış ticareti destekleyici etkisi de vardır. Sigorta, bir
çok ülkede “ihracatı teşvik” politikalarından biri olarak kullanılır. İhracat
riskleri güvence altına alınır ülkenin global pazar rekabeti artar.
Kalkınma ve Refah Düzeyine Etkisi
 Sigorta tasarrufları, iç ve dış tasarruf açısından büyüklük ve yaygın olabilme
özellikleri ile ülke reel gelirinin ve dolayısıyla refah düzeyinin artmasını sağlar.
Kişilerin karşılaşacakları aynı tür risklere karşı birleşmeleri ve tek başlarına
taşıyamayacakları iktisadi çöküntüleri, çoğunlukla dağıtarak önlemeleri
sigortaların temelini oluşturur. Sigorta, bu sosyal dayanışma işlemini organize
eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Tanımı ve Özellikleri
 Sigorta, fertlerin hayatta bazı şartlar altında karşılaşacakları,
zarar ve masrafa sebep olan olayların ekonomik
sonuçlarından kendilerini korumak için önceden tedbir alma
ihtiyaçlarından doğmuştur.
 Sigorta; aynı yada benzer rizikolara maruz bulunan kişiler
topluluğunda rizikonun gerçekleşmesi sonucunda ortaya
çıkacak ihtiyacın, belli bir prim karşılığında giderilmesine
yönelik bağımsız bir hukuki talebe sahip olmayı temin eden
kurum ve sözleşmesidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Tanımı ve Özellikleri
Bu tanımlar incelendiğinde sigorta kavramında bazı unsurların (özelliklerin) olduğu gözlenmektedir. Bu unsurlar;
 Kişilerin özel çıkarları, serbest iradeleriyle güvence altına alınmaktadır.
 Hasar tesadüfü olarak oluşmalıdır. Aksi taktirde sigortacı, sigortalıya karşı hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
 Belirli bir riskin aynı derecede tehdidi altında bulunan çok sayıda ve benzer üniteler biraraya
getirilmelidir. Yeteri kadar ünite biraraya getirilerek, bu ünitelerin her biri için sözkonusu olan belirsiz kayıplar, belirli ve tahmin edilebilir kayıplar haline getirilir.
 Hasarlar ani ve beklenmedik olmalıdır ve parasal olarak ölçülebilmelidir.
 Tehlikenin – rizikonun doğuracağı ekonomik sonuçların giderilmesi, bir diğer ifade ile sigorta korumasının bir karşılığı tabi olmasıdır (prim ödeme yükümlülüğü).
 Tehlikenin, rizikonun gerçekleşmesi halinde ortaya çıkan gereksinimin karşılanarak sağlanması yada oluşan olumsuz durumun giderilmesi esastır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta Türleri
Özel sigortalar;  Can Sigortaları
 Mal Sigortaları
 Mesuliyet Sigortaları
ayrılmaktadır.
olmak
üzere
üç
ana
bölüme
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Can Sigortaları
Can sigortaları, sigortacının sigortalıya muayyen bir geliri (sermaye),
ferdi kazalar yada yaşamın tehlikeye girmesi yada kaybedilmesi
hallerinde; ölüm halinde veya yaşam süresi içinde ödemeyi üstlendiği
sigortalardır. Bu yönü ile değerlendirildiğinde can sigortalarının
tasarruf fonksiyonuna sahip oldukları görülecektir. Bir diğer ifade ile
meblağ sigortası olarak yapılan can sigortaları ile belirlenen sürede
(sigortalı olma süresi) kararlaştırılan tazminat bir tasarruf (para
biriktirme) işlemidir. Can sigortaları,
 Ferdi Kaza Sigortaları
 Hayat Sigortaları olmak üzere iki ana bölümde incelenebilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Mal Sigortaları
Mal Sigortaları
Mal sigortaları belirli bir ekonomik değerin (=eşyanın) zarara uğraması yada tehlikenin
(rizikonun) gerçekleşmesi halinde ekonomik değerde oluşabilecek hasarın para ile
karşılanmasını taahhüt eden sigortalardır. Malın ekonomik değerinin tümüyle kaybolması
halinde tazminatının (sigorta bedeli) tümü, kısmen kaybolması halinde kaybolan ekonomik
değerin karşılığı olan bedel ödenir.
Mal sigortalarının asıl amacı, ekonomik değerin, bu değerin eşit tutarda bedelinin
ödenmesi olup, bir tazminat sigortasıdır. Başlıca mal sigortaları;
 Yangın sigortaları
 Nakliyat sigortaları
 Kaza sigortaları
 Zirai sigortalar’dır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Mesuliyet Sigortaları
Mesuliyet sigortaları üçüncü şahıslara karşı; üçüncü şahısların ölümü,
yaralanmaları, sıhhatinin bozulması ve mallarında oluşacak maddi
zarar ve ziyanların giderilmesine yönelik sigortalardır. Mali mesuliyet
sigortalarının iki başlık altında toplayabiliriz:
 İşveren mali mesuliyet sigortası,
 Diğer mali mesuliyet sigortaları.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Zorunlu Sosyal Sigortalar
 Sosyal güvenliğin gerçekleştirilmesi amacı ile her ülkenin
kendi yasaları çerçevesinde kurulan bir zorunlu sigorta
türüdür.
 Sosyal güvenliğin gerçekleştirilmesinde sosyal sigortalar ve
sosyal yardımlar birer araç olarak kullanılmakta, sosyal
sigortalar ile yardımdan faydalanacakların maddi katkısı ile
(sigorta primleri), sosyal yardımlar da ise katkısız olarak
(tümüyle devlet bütçesinden) bu görevler sürdürülmektedir.
 Zorunlu Sosyal Sigorta ile Özel Sigorta ayrımı ise aşağıdaki
Tablo 5.’ de özet şekilde sunulmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Zorunlu Sosyal Sigortalar
Tablo 5. Sosyal Sigorta ve Özel Sigorta Ayırımı.
Sosyal Sigorta
Genel Menfaatler
Özel Sigorta
Özel Menfaatler
Zorunlu
İsteğe Bağlı
Sadece Belirli Bir Gruba Açık
Herkese Açık
Kanun Esası
Sözleşme Esası
Prim Oranı Sigortalının Gelirine Prim
ve Mesleğine Göre Belirlenir
Oranı
Ünitenin
Tehlike Derecesine Göre
Belirlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortacılık ve Risk Yönetimi Yrd. Doç. Dr. Ferhat SAYIM
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Giriş
 Sattıkları poliçelerle üstlendikleri riskler sebebiyle bu şirketler kendileri dışında bir çok şirketi, sektörü bazen de ekonomik sistemi tehdit eden gelişmelerin tetikleyicileri olabilirler. Bu yüzden kurulmaları, yönetilmeleri ve yatırımları diğer şirketlerden farklı olarak bir takım ek yükümlülüklere ve düzenlemelere tabi kılınmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigartacılıkta
Risk
Yapılanmanın Temeli
Yönetimine
Dayalı
 Risk yönetiminin şekillenmesinde önemli bir düzenlemenin 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 4 üncü maddesi ile 28/3/2001 tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 16 ncı maddesine dayanılarak hazırlanan 21.06.2008 tarihli ve Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin İç Sistemlerine İlişkin Yönetmelik olduğu söylenebilir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Temel Tanımlamalar







a) İcrai veya operasyonel mahiyette faaliyet gösteren birim: Doğrudan gelir getirici faaliyetlerin icra edildiği birimi,
b) İç sistemler: İç kontrol, iç denetim ve risk yönetim sistemlerini,
c) Kanun: 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu,
ç) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
d) Şirket: Türkiye’de kurulmuş sigorta ve reasürans şirketleri ile yabancı ülkelerde kurulmuş sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye’deki şubeleri ile emeklilik şirketlerini,
e) Tam konsolidasyon: Şirketin, iştirak ve bağlı ortaklıklardaki kontrol etme oranının %50 nin
üzerinde olduğu durumlarda yapılan konsolidasyonu
f) Ana Hizmetler: Şirketlerin sigortacılık ve bireysel emeklilik faaliyetlerini icra edebilmeleri amacıyla yürütülen ve devamlı olarak sürdürülmesi şart olan hizmetleriifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetimini Etkin Kılacak
Sistemlerin Oluşturulması
Şekilde
İç
 Şirketler kendi örgüt yapıları içerisinde ayrı bir iç denetim birimine, iç kontrol sistemine ve risk yönetimi sistemine yer verirler. Ancak, Müsteşarlık belirli büyüklüğe sahip olan şirketlerin ayrı bir risk yönetim birimi veya risk yönetim komitesi kurmalarını talep edebilir.
 İç denetim biriminin doğrudan yönetim kuruluna bağlı ve idari açıdan bağımsız olarak örgütlenmesi sağlanır.
 İç kontrol ve risk yönetim faaliyetleri doğrudan şirket genel müdürü tarafından sevk ve idare edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yönetim Kurulunun Sorumlulukları Arasında
Risk Yönetimi
 Şirketin genel ve her bir risk türü itibarıyla risk yönetimine ilişkin politika ve stratejilerini, üstleneceği risk seviyesini ve bunlara ilişkin uygulama usullerini yazılı olarak belirlemek,  Yöneticiler ya da çalışan personel itibarıyla azami risk limitleri tahsis etmek zorundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Kontrol Sisteminin Amacı Ve Kapsamında
Risk Yönetimi İle İlinti Kurulabilecek Görevler.
 İç kontrol sisteminden beklenen amacın sağlanabilmesi için;
 a) Şirket bünyesinde işlevsel görev ayrımının tesis edilmesi ve sorumlulukların paylaştırılması,
 b) Muhasebe ve finansal raporlama sisteminin, bilgi sisteminin ve şirket içi iletişim kanallarının etkin çalışacak şekilde tesis edilmesi,
 c) Risklerle ilgili limit ve standartların belirlenmesi,
 ç) Şirketin iş süreçleri üzerinde kontrollerin ve iş adımlarının gösterildiği iş akım şemalarının oluşturulması zorunludur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Operasyonel Risklerin Azaltılmasına Yönelik
Olarak Görev Ayrımı Ve Sorumluluk Tesisi
 (1) Şirket nezdinde, hata ve usulsüzlüğün, menfaat çatışmalarının, bilgi manipülasyonunun ve kaynakların kötüye kullanımının önlenmesi amacıyla aynı konudaki faaliyetlere ilişkin görev ayrıştırılması yapılarak, şirket içindeki tüm birimlerin ve personelin yetki ve sorumlulukları açıkça ve yazılı olarak belirlenir.
 (2) Bir işlemin yapılmasına karar verilmesi, işlemin kayda alınarak muhasebeleştirilmesi ve işlemin fiilen gerçekleştirilmesi işlevlerinin farklı personellerin sorumluluğuna verilmesi sağlanır.
 (3) Şirket için risk yaratabilecek işlevler tespit edilerek mümkün olduğunca diğer işlevlerden ayrılır ve farklı yetkililerin sorumluluğuna verilir. İcrai yetkileri olan personelin sorumlulukları ve yetkileri dönemsel olarak incelenerek, bunların şirket için potansiyel risk oluşturmaması hususunda gerekli tedbirler alınır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bilgi Sistemlerinin Tesisinde Risk Yönetimi

Buna göre bu sistemler;

a) Şirketle ilgili tüm bilgilerin elektronik ortamda güvenli bir şekilde saklanmasına, kullanılmasına ve yedekleme olanaklarının
bulunmasına,

b) Sunulan ürünler, faaliyet türleri, coğrafya veya risk doğuran gruplar bazında veri toplulaştırması yapılabilmesine,

c) Yıllık bütçe ve hedeflerden sapmaların tespit edilebilmesine,

ç) Risk ölçüm yöntem veya modelleri kullanılarak risklerin ölçülebilmesine, önceden belirlenen risk limitlerine yaklaşılması halinde zamanında uyarıcı bilgiler üretilebilmesine ve etkin bir şekilde raporlanabilmesine,

d) Muhasebe kayıtlarının işlem bazında sigortacılık hesap planı ve izahnamesine uygun olarak tutulabilmesine,

e) Herhangi bir denetim veya inceleme sırasında, ilgili kişilerin ihtiyaç duyduğu bilgilerin uygun biçimde ve kısa süre içerisinde verilebilmesine,

f) Risk ve fiyat analizi ile ilgili sorgulamaya poliçe bazında olanak sağlanmasına imkân verecek bir yapıda tesis edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç kontrol faaliyetlerinde Risk Yönetimine
İlişkin Yaklaşımlar
 İç kontrol faaliyetleri asgari olarak aşağıdaki kontrolleri kapsar;
 a) Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolü,
 b) İletişim kanalları ile bilgi sistemlerinin ve finansal raporlama sisteminin kontrolü,
 c) Uyum kontrolleri.
 ç) Ana hizmetlerin uzantısı veya tamamlayıcısı niteliğinde olan hizmet alımlarının kontrolü.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç kontrol faaliyetlerinde Risk Yönetimine İlişkin Yaklaşımlar 2
 Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolü kapsamında şirket tarafından aşağıdaki uygulamaların yapılması şarttır:




a) Raporlama: Üst yönetime ve yönetim kuruluna sunulmak üzere, günlük, haftalık veya aylık bazda olağanüstü durum, şüpheli işlem, aykırılık ve genel performans raporları hazırlanması,
b) Onaylama ve yetkilendirme: Çift taraflı ve çapraz kontrol ve imza usullerinin tesis edilmesi, belirli limitlerin üzerindeki işlemler için onay ya da yetki alınması,
c) Sorgulama ve mutabakat sağlama: İşlemlerin detaylarının sorgulanması, hesapların karşılaştırılması, düzenli aralıklarla mutabakatların gerçekleştirilmesi,
ç) Fiziki kontrol: Şirkete ait veya sigortalılar ile katılımcılar ve diğer taraflar adına saklanan nakit para, finansal varlıklar veya poliçeler de dahil olmak üzere varlıklara erişilebilmesine, bunların kullanılmasına ve saklanmasına yönelik kurallar ve sınırlar konulması, tüm maddi varlıkların düzenli aralıklarla envanterinin çıkarılması.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç kontrol faaliyetlerinde Risk Yönetimine İlişkin Yaklaşımlar 3
 İletişim kanallarının kontrolü kapsamında aşağıdaki uygulamaların yapılması şarttır:
 a) Şirkette üretilen bilgiye personel erişiminde sınır bulunup bulunmadığı kontrolü,
 b) Şirketin faaliyet performansına ilişkin personele düzenli bilgi verilip verilmediği kontrolü,
 c) Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta yapılan değişiklikler ile yeni ürün ve faaliyetler hakkında personelin bilgilendirilip bilgilendirilmediği kontrolü,
 ç) Şirket personelinin karşılaştığı problemleri, mutad uygulamalara göre şüpheli gördükleri hususları, ilgili yönetim kademelerine ve iç denetim birimine ne kadar sıklıkla raporlama yaptığı kontrolü.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç kontrol faaliyetlerinde Risk Yönetimine İlişkin Yaklaşımlar 4
 Bilgi sistemlerinin kontrolü kapsamında aşağıdaki uygulamaların yapılması şarttır:


a) Bilgi sistemi ve yönetimine ilişkin faaliyetler ile bu faaliyetlerin süreçlerinin kontrolüne ilişkin genel bilgi sistemi kontrolünün yapılması,
b) Veri oluşturma ve yetkilendirme, girdi, veri işleme, çıktı kontrollerinden oluşan uygulama kontrollerinin yapılması.
 Finansal raporlama sisteminin kontrolü kapsamında aşağıdaki uygulamaların yapılması şarttır:



a) Finansal raporların Kanuna ve ilgili mevzuata uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığı kontrolü,
b) İşlemlerin kayda alınması ile finansal raporlara yansıtılması arasında uygulanan sürecin, oluşabilecek hataların ve eksikliklerin saptanabilmesine yönelik kontrol,
c) Finansal raporlardaki bilgilerin kontrolü ve kontrol edilen bilgilere dayanak olan işlemlerin kontrolü.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Operasyonel Riskin Yönetimine de Katkı
Sağlayan İç Kontrol Personeli Görev Ve Yetkileri

İç kontrol faaliyetini yürüten personel görevlerini operasyonel faaliyetlerin gerçekleştirildiği birimlerde, bölge müdürlüklerinde ve genel müdürlükte yürütürler.

İç kontrol faaliyetini yürüten personel genel müdür tarafından uygun görülecek sürelerde rotasyona tabi olur.

İç kontrol faaliyetini yürüten personel, şirketin tüm faaliyetlerinin güvenli bir biçimde icra edilmesini izlemek, incelemek ve kontrol etmek amacıyla ilgili birimlerden raporlamaya dayalı bilgi talebinde bulunur; çeşitli kontrol dokümanları ve araçları üzerinden genel veya özel gözlemlere ve izlemeye dayalı kontrol ya da inceleme yapar; tespitlerini raporlara bağlar veya uyarı mesajları hazırlayarak ilgili birimlere tebliğ eder.

İç kontrol faaliyetini yürüten personele, izledikleri, inceledikleri ve kontrol ettikleri hususlara ilişkin olarak şirket personelinden ilave açıklama isteme ve bunların fikirlerine başvurma yetkileri verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Denetim Sistemi‐Risk Yönetimi İlişkisi
 İç denetim sisteminden beklenen amacın sağlanabilmesi için şirketin tüm yurt içi ve yurt dışı şube, bölge müdürlüğü, acente ve genel müdürlük birimleri ile tam konsolidasyona tabi ortaklıkları nezdinde yapılan dönemsel ve riske dayalı denetimlerde;
 a) İç kontrol ve risk yönetimi birimlerinin uygulamaları ile yeterlilik ve etkinlikleri değerlendirilir.
 b) Muhasebe kayıtları ile finansal raporların doğruluğu ve güvenirliği incelenir.
 c) Operasyonel faaliyetlerin, belirlenmiş olan usullere uygunluğu ile bunlara ilişkin iç kontrol uygulama usullerinin işleyişi test edilir.
 …..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Denetim Birimi Risk Düzeyi İlişkisi
 İç denetim biriminde şirketin büyüklüğüne, faaliyetlerinin karmaşıklığına, yoğunluğuna, kapsamına ve risk düzeyine bağlı olarak, Kanun ve ilgili mevzuat ile şirket içi düzenlemelerde öngörülen denetim hizmetlerinin aksatılmadan ve bu hizmetlerin gerektirdiği seviyede yerine getirilmesi amacıyla yeterli sayıda iç denetçi veya müfettiş çalıştırılır.
 Dönemsel ve riske dayalı denetimler haricinde, yönetim kurulunun veya Müsteşarlığın talebi üzerine, iç denetimin amacına uygun olarak özel denetimler de iç denetim birimi tarafından yerine getirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İç Denetim Planı‐Risk Değerlendirmesi İlişkisi

İç denetim planlarında;

a) Riske dayalı değerlendirmeler sonucunda önem ve öncelik sıralamasına da yer verilerek dönem içerisinde denetlenecek alanlara,

b) Denetimin amacına,

c) Denetlenecek her bir alan veya faaliyet ile ilgili özet risk değerlendirmelerine, Kanun ve ilgili diğer mevzuata,

ç) Planlanan denetim çalışmasının gerçekleştirileceği zamana ve denetim dönemine,

d) Denetim faaliyetleri için gerekli olan kaynaklara ve kaynak kısıtlamalarının olası etkilerine,

e) Şirket içinde tüm varlıkların, hesap ve kayıtların, belgelerin, personelin ve şirket güvenliğini etkileyebilecek diğer tüm
unsurların yerinde incelenmesine,

f) Çeşitli kontrol dokümanları ve araçları üzerinden genel veya özel gözlemlere ve izlemeye dayalı kontrol ya da inceleme yapılmasına,

…..
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Denetim Dönemi Ve Risk Değerlendirmesi
İlişkisi
 Risk değerlendirmeleri neticesinde daha riskli olduğu değerlendirilen alanlar, diğerlerine göre daha fazla sıklıkta denetlenir.
 İç denetim birimi; genel müdürlükteki tüm birimleri, bölge müdürlükleri ve şubeleri ile taşra teşkilatı için yılda en az bir kez, tüm acenteleri için en az üç yılda bir kez raporlama yapmalıdır.  Ancak, bankalar hariç olmak üzere şirketin toplam prim üretimi içerisindeki payı en az %5 ve daha yüksek olan veya tahsilat oranı düşük olan acenteler için yılda en az bir kez yerinde denetim yapılmalıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetim Sistemi Oluşturulması
 Şirket içinde uygun ve yeterli bir risk yönetim sisteminin tesis edilmesi için düzenlemede;
 a) Faaliyetlerden kaynaklanan risklerin farklı boyutlarını yönetmeye imkân verecek yeterli politikalar, uygulama usulleri ve limitler,
 b) Risk yönetimi faaliyetleri belirtilen usul ve esaslara uygun olarak açıkça tanımlanması istenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetimi Politikaları Oluşturulmasında
İlkeler
 Risk yönetimi politika ve uygulama usullerinin belirlenmesinde asgari olarak aşağıdaki hususlar dikkate alınır:






a) Şirketin faaliyetlerine ilişkin stratejiler, politikalar ve uygulama usulleri,
b) Şirketin faaliyetlerinin hacmine, niteliğine ve karmaşıklığına uygunluk,
c) Şirketin alabileceği risk düzeyi,
ç) Şirketin risk izleme ve yönetme kapasitesi,
d) Şirketin geçmiş deneyimi ve performansı,
e) Faaliyetleri yürüten birimlerin yöneticilerinin alanları ile ilgili konulardaki uzmanlık düzeyleri,
 f) Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülükler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Limitlerinin Belirlenmesinde İlkeler
 Risk limitleri şu şekilde belirlenir;
 a) Şirketin alabileceği risk düzeyine, faaliyetlerine, ürünlerinin ve hizmetlerinin büyüklüğü ve karmaşıklığına uygun olarak,
 b) Asgari olarak personel, birim, şirket geneli veya şirketin dahil olduğu grup bazında belirlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetimi Faaliyetleri
 a) Risk ölçümü, risklerin izlenmesi, risklerin kontrolü ve raporlanması faaliyetlerinden oluşan risk yönetim sistemini tasarlamak ve uygulamak,
 b) Risk yönetim stratejileri esas alınarak, risk yönetim politikaları ve uygulama usullerini belirlemek,
 c) Risk yönetimi politika ve uygulama usullerinin uygulanmasını ve bunlara uyulmasını sağlamak,
 ç) Bir işleme girilmeden önce risklerin anlaşılmasını ve yeterli değerlendirmenin yapılmasını sağlamak,
 d) Risk ölçüm modellerinin tasarımı, seçilmesi, uygulamaya konulması ve ön onay verilmesi sürecine katılmak, modelleri düzenli olarak gözden geçirmek ve gerekli değişiklikleri yapmak,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Yönetimi Faaliyetleri 2
 e) Şirketin kullandığı risk ölçüm modellerinden günlük raporlar üretmek ve raporları analiz etmek,
 f) Sayısallaştırılabilen risklerin belirlenen limitler dahilinde kalmasını sağlamak ve bu limitlerin kullanımını izlemek,
 g) Her bir risk için birim bazında belirlenen limitleri toplulaştırarak şirketin tümü bazında belirlenen limitlere uyumunu izlemek,
 ğ) Risk ölçümü ve risk izleme sonuçlarının yönetim kuruluna veya ilgili iç sistemler sorumlusuna ve genel müdüre düzenli ve zamanında raporlanmasını sağlamak.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Slaytlar Bitti….
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Sigorta  Sigorta İşlemleri
 Sigorta Çeşitleri
 Sigorta Şirketlerinin Karlılıkları
 Sigorta Şirketleri
 Sigorta Süreci
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sigorta kavramını ve sigorta türleri ile sigortanın önemini
 Sigorta çeşitlerini  Sigorta şirketleri ve acentelerde iş akışlarını
 Sigorta iş süreçlerinin nasıl gerçekleştiriliğini
 Sigorta şirketlerinin mali yapıları ile karlılıklarının nasıl oluştuğunu.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta Kavramı
Sigorta temel olarak kaybolma riski taşıyan bir değerin
yerine konulması amacı ile benzer riske sahip insanlar arası
bir dayanışma organizasyonudur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Önemi
 Sigorta, belirli bir prim karşılığında bir kimsenin para ile
ölçülebilir, yasa ile korumaya değer bir sigortalanabilir
menfaatine zarar veren bir rizikonun gerçekleşmesi halinde bu
zararı karşılayacak tutarda sigortalının tazminata hak
kazanmasını sağlayan çift taraflı bir sözleşmedir.
 Sigorta sözleşmesinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için
tarafların, teminat altına alınmak istenen riziko, sigorta konusu,
sigorta bedeli, sigorta süresi, sigorta şartları ve prim gibi esaslı
unsurların üzerinde anlaşmaları gerekmektedir.
 Sigorta, hiçbir zaman bir kazanç kaynağı olmamakla birlikte,
sigortalının refahını hasardan bir gün öncesine getirme
fonksiyonu ile hem ülke ekonomisinde hem de bireyler
açısından büyük önem taşımaktadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın İşlevleri
 Güvence ve riziko yönetimi
 Ekonomik ve sosyal güvence sağlanması  Tasarruf eğilimde artış yaratılması
 Fon birikimi sağlanarak yatırımlara kanalize edilmesi
 Risklerin oluşması ile ortaya çıkan zararların karşılanması
 Uluslararası ilişkilerin geliştirilmesinin sağlanması
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Kavramı
 Meydana geldiği anda maddi veya manevi olarak zarar oluşumuna neden olan
her türlü olay risk kavramı ile ifade edilmektedir.
 Riskler;
 Riskle karşılaşan kişinin herhangi bir kazanç beklentisinin olmadığı Gerçek
Riskler
 Riskle karşılaşıldığı zaman taraflardan birinin kazanç sağladığı Spekülatif
Riskler olarak ikiye ayrılabilir.
 Temel Riskler, bireysel olmayan
kaynaklanan risklerdir.
doğal afetler, savaş
gibi olaylardan
 Özel Riskler, sınırlı sayıda bireyi etkileyerek münferit olaylar biçiminde ortaya
çıkarlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın Prensipleri
 Sigortalanabilir Menfaat
 Azami İyi Niyet
 Tazminat
 Halefiyet ve Hakların Devri
 Hasara Katılım
 Yakın Neden
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortada Taraflar
 Sigorta hukuki açıdan bir sözleşmeye dayanır.
 Bu sözleşme sigortacı ile sigortalı olmak üzere iki taraf arasında karşılıklı
hak ve yükümlülüklerin düzenlenmesi ilkesi ile yapılır.
 Bu sözleşmede temelde iki taraf bulunur;
 Sigortalı
 Sigortacı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortalı  Sigorta poliçesinde yer alan rizikolara karşı sigorta güvencesinden yararlanan kişilerdir.
 Sigorta sözleşmesinde yer alan borçlar ve haklar sigortalıya aittir.
 Ekonomik çıkarlar açısından güvence altına alınan kişiler sigortalıdır.
 Sigorta yaptırması mümkün olan kişiler ise, sigortalanabilir çıkar kapsamında herhangi bir şey sigorta ettirecek olan kişilerdir.  Bu kişiler;
 Malın sahibi
 Malın rehinli alacaklısı
 Malın korunmasına bağlı olarak mal sahibine karşı sorumlu olan acente, kiracı, komisyoncu gibi taraflar
 Malın korunmasından dolayı bir çıkarı olan kişiler ve bunların yasal temsilcileri
 Kişinin kendi nam ve hesabına sigorta yapmasına izin verdiği kişiler olabilir.

© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortalı  Sigortalının uyması gereken yükümlülükleri ;
 Prim ödemek
 İhbarda bulunmak
 Koruma önlemlerini almak © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Lehdar
 LEHDAR
 Lehdar sigortanın sonuçlarından faydalanan kişidir.  Sigortalı, belirli bir rizikonun gerçekleşmesi halinde hak kazanacağı tazminatın, başka bir kişiye ödenmesine dair sözleşmeye bir madde ekleyebilir.  Sigorta konusu olan riskin gerçekleşmesi halinde lehdarın sigorta bedelini isteme hakkı vardır.
 Hayat sigortalarında lehdar belirtilmemesi durumunda sigortalının Kanuni Mirasçısı tazminattan yararlanmaktadır.
12
Sigortacı  SİGORTACI
 Sigortalı olmak isteyen kişi yada kuruluşlara, sigorta sözleşmesinin içerdiği
prim karşılığında güvence sağlayan ve rizikonun gerçekleşmesi durumunda
oluşan zarar karşılığında tazminat ödemeyi taahhüt eden şirkettir
 Sigortacının her zaman tüzel kişi olması gerekir.
 Sigortacı;
 Sermaye şirketleri
 Mütüel ( Kooperatif ) Şirketler
 Lloyds’s
 Devlet
 Bağlı Sigorta Şirketleri
13
Acenteler  ACENTE; Her ne ad altında olursa olsun, sigorta şirketine tabi bir sıfatı olmaksızın, bir
sözleşmeye dayanarak, belirli bir yer veya bölge içinde, daimi surette Türkiye’deki sigorta
şirketlerinin sigorta sözleşmelerine aracılık eden veya bunları sigorta şirketi adına yapan
gerçek veya tüzel kişilerdir.
 Sigorta Murakabe Kanununun 9. maddesinde sigorta acenteleri;
 Sözleşme akdetmeye yetkili olan acenteler
 Aracı acenteler
 Asli acenteler; Sigorta şirketi adına sözleşme akdetme veya sigorta sözleşmesinin
akdinde aracılık etme yetkileri kendisine tanınmış olan acentelerdir.
 Tali acenteler; Sigorta acentelerinin acentelik faaliyetleri ile ilgili olarak tayin ettikleri
gerçek ve tüzel kişilerdir.
14
Broker  Sigorta sözleşmelerinde sigortalıyı temsil ederek ve sigorta şirketinin
seçiminde tamamen tarafsız ve bağımsız davranarak;
 Rizikoların sigorta edilmesi için sigorta sözleşmesi yapmak isteyenlerle
sigorta şirketlerini bir araya getiren,
 Sigorta sözleşmesinin akdinden önceki gerekli hazırlık çalışmalarını yapan
 Gerektiğinde bu anlaşmaların uygulanmasında, özellikle tazminatın
ödenmesinde yardımcı olan gerçek ve tüzel kişilerdir.
15
Eksper  Sigorta edilen rizikonun gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkan kayıp ve hasarların
miktarının nedenlerini ve niteliklerini belirleyen ve Hazine Müsteşarlığı'ndan aldıkları
belgeler ile kendi yönetmelikleri çerçevesinde çalışan gerçek veya tüzel kişilerdir.
16
Sigortacının Yükümlülükleri
 Sigortacının Yükümlülükleri:
 Sigorta poliçesi düzenlemek ve vermek
 Sigorta bedelini ödemek
 Sır saklamak

17
Reasürans  Bir sigorta şirketinin üzerine almış olduğu riski tekrar sigorta ettirmesidir.
 Reasüransı kabul eden sigorta şirketine Reasürör, sigortalılara vermiş
olduğu teminat dolayısıyla üzerine aldığı riski reasüröre devreden şirkete
Sedan Şirket adı verilir.
 Reasürans yoluyla devredilen ve dolayısıyla reasürör tarafından kabul
edilen iş miktarına Sesyon, sedanın sigortaladığı rizikolardan kendisinin
karşılamayı planladığı kısmına sedanın Konservasyonu (saklama payı)
denir
18
Reasürans  REASÜRANS TÜRLERİ;
 İhtiyari anlaşma durumu;
 Sigorta şirketinin o konuda belli bir reasürans şirketi ile anlaşması yoktur.
 Büyük veya özelliği olan bir rizikoyu devamlı çalıştığı veya sadece o iş için
çalışacağı bir reasürans şirketine teklif eder.
 Trete (devamlı bir anlaşma) durumu;
 Sigorta şirketinin belli bir reasürans şirketine bağlanmasıdır
19
Reasürans  REASÜRANS KAR PAYLAŞIMI TÜRLERİ;
 Bölüşmeli Paylaşım ( kot‐par);
 Hasar reasürör ve sedan arasında önceden
belirlenen oranlarda paylaşılmasıdır.
 Aşan hasarın sigortalanması ;
 Reasürörün belirlenen bir alt limit ile üst limite kadar olan hasarları karşılamasıdır.
 Durdurulan Zarar ;
 Sigorta şirketinin hasar ödemesinin belirli bir sınırı aşması halinde bu limitin üstünde
gerçekleşen hasarın reasürans şirketine devredilmesidir.
20
Sigorta İşlemlerinde Kullanılan Belgeler  Sigorta hukuki bir işlemdir.
 Olası bir riskin gerçekleşmesi ile oluşan zararı güvence altına alan ve sigorta işlemlerinde taraf
olarak görülen sigortacı ve sigortalı arasında karşılıklı borç yükleyici bir sigorta sözleşmesine
dayanır.
 Sigorta sözleşmeleri yasal bazı şekil şartlarına bağlı değildir.
 Sigorta sözleşmesinin doğuşunda belirli bazı işlemlerin yerine getirilmesine yönelik olarak
belirtilen belgelerin düzenlenerek kullanılması gereklidir
 Teklifname
 Sigorta sözleşmesi
 Sigorta poliçesi
 Temditname
 Zeyilname
21
Sigorta İşlemlerinde Kullanılan Belgeler  TEKLİFNAME
 Sigorta şirketleri, sigorta başvurularını değerlendirirken bazı kriterleri dikkate alırlar.
 Sigorta poliçesinin düzenlenmesinden önceki aşamada sigortalının sigorta açısından
değerlendirilebilmesini sağlamak amacı ile teklifname adı verilen bir belge düzenlenir.
 Teklifname, sigorta edilmek istenilen rizikonun içeriği hakkında sigortacının bilgi sahibi
olmasını sağlayıcı nitelikte düzenlenmiş olan bir dizi soru olarak tanımlanabilir.
 Teklifnamede, sigorta primine esas olan ve sigortalının sigortacıya bildirmesi gereken
sorular yer alır.
 Sigortalı tüm sorulara doğru cevap vermek zorundadır.
22
Sigorta İşlemlerinde Kullanılan Belgeler  Sigorta karşılıklı borç doğuran bir sözleşmedir.
 Sigorta sözleşmesi her iki tarafı da borç altına sokmaktadır.
 Sigorta ettirenin borcu prim ödemek, sigortacının borcu ise sigorta tazminatı veya
bedelini ödemektir.
 Sigorta devamlı sonuçlar doğuran sözleşmelerdendir.
 Sigortacı ve sigorta ettiren arasındaki ilişki kısa bir süre sonra sona ermez.
Sözleşmenin icra safhası uzun bir süre devam eder. Bu nedenle sigorta sözleşmesi
taraflar arasında devamlı ilişkiler meydana getirir.
 Sigorta İyiniyet sözleşmelerindendir.
 Sigorta sözleşmesi, diğer sözleşme türlerine oranla daha tarafların daha fazla
iyiniyetle hareket etmelerini gerektirir.
 Sigorta sözleşmesi çoğu zaman sigorta ettirenin beyanı üzerine kurulur.
 Sigorta ettiren gerek sözleşmenin yapılması sırasında, gerek sözleşmenin devamı
boyunca dürüstlük esasına uygun davranmalıdır.
 Her iki taraf içinde iyiniyet esaslarına uygun hareket etmek gerçek bir
zorunluluktur.
23
Sigorta Sözleşmesi
 Sigorta sözleşmesi şekle bağlı bir sözleşme türü olmayıp, tarafların birbirine uygun
rızalarını beyan etmeleriyle kurulur.
 Borçlar hukuku anlamında sözleşmenin kurulabilmesi için icap ve kabulün
gerçekleşmesi gereklidir.
 Uygulamada icap, teklifnamenin sigorta şirketine verilmesi olarak karşımıza
çıkmaktadır.
 Kabul ise; sigorta şirketinin teklifnamedeki bilgiler çercevesinde poliçe düzenleme
iradesini bildirmesi veya çoğunlukla poliçenin sigorta ettirene teslimi ile
gerçekleşmektedir.
 Taraflardan birinin diğerine yaptığı ve kabul edildiği takdirde sözleşmenin meydana
gelmesini sağlayacak nitelikteki teklife, hukuki anlamda, icap adı verilir.
 Uygulamada, sigorta şirketinin sigorta ettirene icaba daveti, sigorta konusu
yapılacak riziko ile sigortalının içeriği ve özellikleri hakkında bilgi edinmek üzere bir
soru listesi vermesi ile gerçekleşir.
 Bu belge, sigorta ettiren tarafından doldurularak imza edildikten sonra sigortacıya
verilmekle teklifname adını almaktadır.
 Sigorta ettirenin de, teklifnamedeki sorulan sorulara iyi niyet çercevesinde ve
doğru olarak cevap verme yükümlülüğü vardır.

24
Sigorta Sözleşmesi
 KABUL
 Sigorta Sözleşmesi, icapta bulunan sigorta ettirenin, icabının sigorta şirketi
tarafından kabul edilmesi ile kurulmuş olur.
 Hayat sigortalarında teklifnamenin verilmesi sırasında alındı belgesi karşılığı
alınan para, sigortacının teklifnameyi (icabı) kabul ettiği anlamına gelmez.
 Sigortacının kendisine yapılan sigorta teklifini kabul ederek sözleşmeyi
akdettiği takdirde prim alacağının ilk taksidine mahsup edileceği, aksi takdirde
derhal teklif sahibine geri verileceği açıkca bildirilmelidir.
 Bu bildiri alındı belgesi üzerine açıkca yazılmalıdır.
 Bildirilmediği takdirde teklif kabul edilmiş anlamına gelir.
 Bildiri alındı belgesi üzerine açıkca yazıldığı takdirde sigorta şirketi yetkilileri
teklifi değerlendirecek ve en geç 30 gün içinde poliçe düzenleyip, sigorta
ettirene ulaştıracak ve sözleşme kurulmuş olacaktır.
25
Sigorta Sözleşmesi
 RED;
 Hayat Sigortalarında, sigorta sözleşmesinin kurulmasına ilişkin verilen
teklifnamelerin 30 gün içinde sigorta şirketi tarafından reddedilmemesi halinde
sözleşme kurulmuş olur.
 Red durumunda red yazısı, en geç 30 gün içinde sigortalının eline ulaşacak şekilde
iadeli taahhütlü mektup veya noter vasıtası ile teklifi veren şahsa ulaştırılmalıdır.
 Bu şart yerine getirmediği takdirde, şirket susarak zımni olarak kabul etmiş
sayılacağından, poliçe geçerlilik kazanacak ve şirketin red hakkı ortadan
kalkacaktır.
 Bu nedenle kabul edilmeyen teklifnamelerin en geç 30 gün içinde red işleminin
yapılması konusu üzerinde önemle durulması gerekmektedir.
 Hayat Sigortalarına ilişkin sözleşmelerin yapılmasına dair teklifnamenin sigorta
şirketine (yetkili acentelerde acenteye) ulaştığı tarihten itibaren 30 gün içinde
sigorta şirketi tarafından red edilmemesi halinde sigorta sözleşmesi yapılmış olur
 Hayat Sigortasında sigorta ettiren tarafından doldurulan teklifname Sigorta Şirketi
tarafından kabul edildikten sonra sözleşme kurulmuş ve sigortacının sorumluluğu
başlamıştır. Bu durumda sigorta ettirenin yaptığı icaptan cayması sonucunda prim
iadesi yapılamayacaktır.
26
Sigorta Poliçesi
 Sigortalının mal veya cana ait belirleyici bilgileri, sigortanın başlangıç ve bitiş
tarihlerini, ödenecek prim ve teminat tutarlarını içeren sigorta sözleşmesine
ait yazılı belgedir.
 Sigorta poliçesi, her iki tarafın hak ve yükümlülüklerini gösterir.
 Sigortacı tarafından imzalanarak sigorta ettirene verilir ve sigorta
sözleşmesini temsil eder
27
Sigorta Poliçesi
 SIGORTA POLIÇESINDE BULUNMASI GEREKEN BILGILER ;
 Sigortacı ile sigortalı / sigorta ettirenin ve varsa menfaattarın ismi, adresi
 Sigortanın konusu
 Teminatlar
 Teminat başlangıç ve bitiş tarihleri
 Sigorta bedeli
 Prim tutarı ve ödeme şartları
 Tanzim tarihi
28
Temditname
 Sigorta sözleşmesinin süresinin sona ermesinden sonra sözleşmenin otomatik
olarak sigortacı tarafından yenilenmesi ve esas sözleşmede belirlenen
hükümleri içeren yeni bir poliçenin düzenlenmesi işlemi uzatma yada temdit
olarak adlandırılır.
 Yıllık poliçenin bittiği tarihte aynı şirket tarafından yapılan yeni poliçe
temditnamedir.
 Temditname, sigortalıların sigorta süresinin bitiminde sigorta güvencelerini
kaybetmemelerini sağlamak için tek taraflı olarak sigorta şirketi tarafından
düzenlenir.
 Temditname, poliçeyi aynı koşullarla bir yıl süre ile uzatır.
 Temditname, hukuki açıdan poliçe ile aynıdır.
29
Zeyilname  Sigorta akdi yapılıp poliçe düzenlendikten sonra, poliçe üzerinde gösterilen
bilgi veya koşullarda değişiklik yapılmak istenmesi halinde asıl poliçeye ek
olarak tanzim edilen ve sadece yapılan değişikleri gösteren belge zeyilname
adını alır.
 Zeyilname, poliçe üzerinde yapılan herhangi bir yanlışlığın düzeltilmesi için
yapılabilir.
 Zeyilname aynı zamanda sigorta bedelinin, riziko adresinin veya primin
değiştirilmesi ile de yapılabilir.
30
Ödemeler  RİSK PRİMİ; Olası hasar miktarı ve hasar masraflarını karşılamak üzere
belirlenen net prim miktarını ifade eder.
 Istatistiki verilere gore hazırlanan
muhtemel hasar miktarı ve hasar
masraflarını karşılamak üzere belirlenen net prim miktarıdır.
 Prim miktarı, ilgili branşa bağlı olarak yıllık hesaplanabildiği gibi tehlikenin var
olduğu düşünülen dönem itibariyle de belirlenebilir.
31
Ödemeler  SİGORTA PRİMİ; Sigortalının, sigortacıya rizikoyu paylaşması ve yönetmesi
faaliyetleri karşılığında yapmış olduğu ödemedir
Sigorta Fiyatı x Sigorta Bedeli = Prim
32
Ödemeler SİGORTADA ÖDEMELER
 SİGORTA BEDELİ; Poliçede yazılı tutar
 SİGORTA DEĞERİ ; Piyasa rayicini ifade eder
 Sigorta Bedeli = Sigorta Değeri .......... İSTENEN DURUM
 Sigorta Bedeli > Sigorta Değeri ...........AŞKIN SİGORTA
 Sigorta Bedeli < Sigorta Değeri ........... EKSİK SİGORTA
33
Ödemeler HASAR TAZMİNATI
Sigorta poliçesi ile güvence altına alınan risk veya risklerin gerçekleşmesi halinde
sigortacı tarafından ödenecek tutar tazminatt
34
Sigorta Tarifeleri
 Sigorta tarifeleri;
 sigortacılık esasına
 genel kabul görmüş aktüeryal tekniklere uygun olarak sigorta şirketleri
tarafından serbestçe belirlenir.
 Zorunlu sigortaların teminat tutarları ile tarife ve talimatları Bakan tarafından
belirlenir
35
Sigorta Şirketleri Ve Reasürans Şirketlerinin Organizasyon Yapısı
YÖNETİM KURULU
KURUMSAL
YÖNETİM
KOMİTESİ
DENETİM
KOMİTESİ
YÖNETİM KURULU
RAPORTÖRLÜĞÜ
RİSK
YÖNETİM
KOMİTESİ
TEFTİŞ
KURULU
Sigorta Şirketleri Ve Reasürans Şirketlerinin Organizasyon Yapısı
GENEL
MÜDÜR
YÖNETİM KURULU
KURUMSAL
YÖNETİM
KOMİTESİ
YÖNETİM
KURULU
RAPOR
TÖRLÜĞÜ
DENETİM
KOMİTESİ
TEFTİŞ
KURULU
RİSK
YÖNETİM
KOMİTESİ
GENEL
MÜDÜR
YARDIM
CILARI
Ruhsat 
RUHSAT

Sigorta şirketleri ve reasürans şirketleri, faaliyete geçebilmek için, faaliyet göstermek istedikleri her bir sigorta branşında Müsteşarlık’tan ruhsat almak zorundadır. Alınan ruhsatlar, ticaret siciline tescil ve Ticaret Sicil Gazetesi ile Türkiye çapında dağıtımı yapılan ve tiraj bakımından ilk on sırada yer alan günlük gazetelerden ikisinde ilan ettirilir. 
Sigorta şirketleri hayat ve hayat dışı sigorta gruplarından sadece birinde faaliyet gösterebilir. Bu gruplarda yer alan sigorta branşları Bakan tarafından belirlenir. Kuruluş işlemlerini tamamlayan ve ruhsat talebinde bulunan sigorta şirketleri ile reasürans şirketleri, ödenmiş sermayelerini, ruhsat talep edilen sigorta branşları için öngörülen sermaye tutarları ile verilmek istenen teminatlara bağlı olarak, beş milyon Türk Lira’sından az olmamak koşuluyla Müsteşarlık tarafından belirlenecek miktara yükseltmek zorundadır. Müsteşarlık, bu miktarı, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Üretici Fiyatları Endeksi artış oranını aşmamak kaydıyla artırmaya yetkilidir.

 ACENTE ORGANİZASYON YAPISI
 Acentelerin kuruluş türleri itibari ile organizasyon yapıları değişmekle birlikte genel olarak organizasyon yapısında yer alan bölümler, görevler ve taşınması gereken nitelikler birbirinin aynıdır. Değişim gösteren faktör şirketin ticari yapısı itibari ile kuruluş süreci ve organizasyon şemasının kapsadığı kişi sayısında görülmektedir.
 Sigorta acentesi olarak kurulan şirketin “Anonim Şirket” statüsünde olması durumunda organizasyon yapısında yer alması gereken bölümler;
Acente Organizasyon Yapısı
Yönetim Kurulu
Genel Müdür
Satış Pazarlama
Bölge Müdürlükleri
Operasyon
İç Denetim
Eğitim
Portföy Yönetimi
Risk Yönetimi
Fon Yönetimi
Sigorta Poliçelerinin Düzenlenmesi ve Primlerin Tahsili
 Sigorta poliçelerinde yetkili acentenin unvanı ve Levha numarası ile işlemi yapan teknik personelin adı, soyadı, kayıt numarası ve imzasının açık olarak yer alması zorunludur. Sigorta sözleşmeleri yapma ve prim tahsil etme yetkileri sigorta şirketlerine aittir.  Sigorta şirketlerince yetkilendirilmemiş acenteler prim tahsilatı yapamaz.  Sigorta poliçelerinin düzenlenmesine ve primlerin tahsil edilmesine ilişkin usul ve esaslar sigorta şirketi ile acente arasında akdedilen acentelik sözleşmesinde açıkça belirtilir.
 Sigorta şirketlerinin, sigorta tazminatı ve tazminata ilişkin avans ödeme yetkileri ise acentelere devredilemez
Sigorta Poliçelerinin Düzenlenmesi ve Primlerin Tahsili
 SÖZLEŞME YAPMA ‐ PRİM TAHSİL ETME ‐ ACENTELİK YETKİLERİNİN KALDIRILMASI
 Acentelerin sözleşme yapma veya prim tahsil etme yetkilerinin kaldırılması konusu sigorta şirketlerince usulü dairesinde tescil ve ilan olunur.  Mahkeme kararıyla kesinleşmiş prim borcu nedeniyle acentelik yetkileri kaldırılanlara, bu borçları ödenmedikçe, sigorta şirketlerince prim tahsil etme yetkisi verilemez.  Müsteşarlıkça yapılan inceleme veya denetim sonucunda, Kanun hükümlerine uygun hareket etmediği tespit edilen acentelerin, acentelik faaliyetleri Müsteşarlıkça altı aya kadar geçici olarak durdurulabilir. Acente Komisyonları
Sigorta branşları itibarıyla uygulanacak komisyonlar, sigorta şirketleri ve acenteleri arasında serbestçe belirlenir. Ancak, komisyonlara ilişkin olarak ilgili mevzuatında özel hükümler bulunan sigortalarda kendi hükümleri geçerlidir. Sigorta şirketleri ile acenteler arasında yapılacak acentelik sözleşmelerinde komisyonun genel çerçevesi belirlenir. Sözleşmede belirlenmemiş bulunan komisyon ve ek komisyonlar ile ilgili esaslar ise sigorta şirketleri tarafından acentelere duyurulur. Acente Komisyonları
 Aracılık komisyonu, sigorta aracılarına aracılık faaliyetleri dolayısıyla sigorta primleri veya
teminatları üzerinden ödenen miktardır. Birikim priminin alındığı bir yıldan uzun süreli ferdi
ve grup hayat sigortalarında, birinci yıl komisyon oranı, birinci yıla ait tarife priminin %
45’ini; ikinci yıl komisyon oranı, ikinci yıla ait tarife priminin % 20’sini; üçüncü yıl komisyon
oranı, üçüncü yıla ait tarife priminin % 15’ini geçemez. Yıllar itibariyle ödenen komisyon
oranlarının toplamı % 80’i geçmemek kaydıyla müteakip yıllarda da komisyon verilebilir.
Hesap Mutabakatı
 Acentelerin hesap ve kayıt düzeninin, şirketler ile ilgili hesaplarda üçer aylık dönemler itibariyle mutabakat sağlayacak şekilde oluşturulması gerekir.
 Acenteler ve sigorta şirketleri kendi aralarındaki ilgili hesaplarda, üçer aylık dönemler itibariyle hesap mutabakatlarını sağlamak zorundadırlar.
Bilgi Katıtları
 TOBB nezdinde tutulan Levhaya ilişkin bilgiler ve bilgilere dışarıdan erişim tanınacak yetkili kullanıcılar ve erişebilecekleri kayıtların içeriği ile erişim şekli TOBB’un görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenir. Elektronik ortamda TOBB’a veya odalara bildirim yapılmasına ilişkin usuller TOBB tarafından belirlenir.Acentelere Müsteşarlık talimatları ile İcra Komitesince gerekli görülen karar ve duyuruların iletilmesi için TOBB tarafından gerekli tedbirler alınır.
Sigorta Şirketlerinin Denetimi
 İÇ DENETİM
 Sigorta ve reasürans şirketlerinin iş ve işlemlerinin yasal düzenlemelere ve yönetim stratejileri ile politikalarına uygunluğunun denetlenmesi sürecidir.  Şirketler, maruz kaldıkları risklerin izlenmesi ve kontrolünün sağlanması amacıyla, faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun, tüm bölge müdürlükleri ve birimleri ile yürürlüğe konulan düzenlemelerde öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde yeterli ve etkin iç sistemler kurmak, işletmek ve geliştirmekle yükümlüdürler.  İç sistemler şirket organizasyonu içerisinde yapılandırılır. Sigorta Şirketlerinin Denetimi
 İç denetim sisteminin amacı, üst yönetime şirket faaliyetlerinin Kanun ve ilgili diğer mevzuat ile şirket içi strateji, politika, ilke ve hedefler doğrultusunda yürütüldüğü ve iç kontrol ve risk yönetimi sistemlerinin etkinliği ve yeterliliği konusunda güvence sağlamaktır. Risk Yönetimi
 Risk yönetimi sisteminin amacı, şirketin gelecekteki nakit akımlarının ihtiva ettiği risk ve getiri yapısını, buna bağlı olarak faaliyetlerin niteliğini ve düzeyini izlemeye, kontrol altında tutmaya ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik olarak belirlenen politikalar, uygulama usulleri ve limitler vasıtasıyla, maruz kalınan risklerin tanımlanmasını, ölçülmesini, izlenmesini ve kontrol edilmesini sağlamaktır. Sigorta Şirketlerinin Denetimi
 KAMU DENETİMİ: SİGORTA DENETLEME KURULU
 Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketleri, reasürans şirketleri, özel kanunlarına göre sigortacılık faaliyetinde bulunan kuruluşlar, sigorta ve reasürans aracıları, sigorta eksperlik faaliyetleri, aktüerler ve sigortacılık işlemi yapan veya sigortacılık alanında faaliyet gösteren diğer kişilerin her türlü sigortacılık işlemlerinin denetimi, “Sigorta Denetleme Kurulu” tarafından yapılır. Sigorta Şirketlerinin Denetimi
 Sigorta Denetleme Kurulu, bir başkan ile sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcılarından oluşur. Sigorta şirketleri ile reasürans şirketlerinin faaliyetleri, varlıkları, iştirakleri, alacakları, özkaynakları ve borçları ile kâr ve zarar hesapları arasındaki ilgi ve dengelerin , malî bünyelerini ve idarî yapılarını etkileyen tüm unsurların, tahsil edilen primler ile birikimlerin değerlendirilmesi ve korunması ile aktüeryal ve finansal hesap ve dengelerin incelenmesi, belirlenmesi, denetimi sigorta denetleme uzmanları, sigorta denetleme aktüerleri ile bunların yardımcıları tarafından yapılır
Sigorta Şirketlerinin Denetimi
 SİGORTA ŞİRKETLERİNİN BAĞIMSIZ DENETİMİ
 12‐Temmuz‐2008 tarihinde 26934 sayılı RG’de yayınlanan SİGORTA VE REASÜRANS İLE EMEKLİLİK ŞİRKETLERİNDE BAĞIMSIZ DENETİM YAPILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK ile bağımsız denetim yapabilecek kuruluşların nitelikleri, bağımsız denetim yapma yetkisi verilen meslek mensuplarının ünvanları, şirketlere bağımsız denetim yapma yetkisinin verilmesi esasları, şirketlerin faaliyet esasları,sorumluluklar, bağımsız denetim sözleşmeleri, şirketlerin ve kuruluşların yükümlülükleri, bağımsız denetim sözleşmesinin feshedilmesi esasları düzenlenmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Hayat Sigortası Kavramı
 Türkiye’de Hayat Branşı

Hayat Sigortalarının Tarihi Gelişimi

Türkiye’de Hayat Sigortalarının Organizasyonel Yapısı

Hayat Sigortalarının Özellikleri

Türkiye’de Hayat Sigortalarında Vergi Avantajı

Hayat Sigortalarının Türleri
 Hayat Sigortası Mevzuatı

 Dünyada ve Türkiye’de Hayat Branşının Gelişimi
Hayat Sigortası Sözleşmesi

Hayat Sigortalarında Tarafların Yükümlülükleri

Hayat Sigortası Teminatları ve Teminat Dışı Haller
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Hayat sigortası kavramını ve tarihçesini açıklayabilecek,
 Hayat sigortası mevzuatını açıklayabilecek,
 Hayat sigortası sözleşmesinin taraflarını açıklayabilecek,
 Hayat sigortalarının Dünyada ve Türkiye’deki gelişimini açıklayabilecek, © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HAYAT SİGORTASI KAVRAMI
 Sigorta konusuna göre sigortalar, hayat sigortaları, mal (hayat dışı – elementer) ve sorumluluk sigortaları olmak üzere üçe ayrılmaktadır.  Dünyada kabul görmüş ayırım ise sigortaları hayat ve hayat dışı olmak üzere iki gruba ayırmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta Konusuna Göre Sigortalar Sigorta Konusuna Göre Sigortalar
Hayat Sigortaları
.Ferdi Kaza Sigortası
.Sağlık Sigortası
.Hayat Sigortası gibi.
Mal (Elementer) Sigortaları
.Yangın Sigortaları
.Kaza Sigrortaları
.Nakliyat Sigortaları
.Tarım Sigortaları gibi.
Sorumluluk Sigortaları
.Karayolları motorlu araçlar mali sorumluluk sigortası
.Tehlikeli maddeler zorunlu sorumluluk sigortası
.Özel güvenlik mali sorumluluk belgesi gibi.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Toplumsal Açıdan Hayat Sigortası Kavramı
 Toplumsal açıdan bakıldığında hayat sigortası; Bireylerin
yaşamlarıyla ilgili finansal risklerinin bu bireylerin bir araya
gelmesiyle oluşan bir gruba devredilmesini ve yaşamla
ilgili önceden belli olmayan finansal zararların
karşılanabilmesi amacıyla bir fon birikimi sağlayan sosyal
bir araçtır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Açıdan Hayat Sigortaları
 Bireysel açıdan bakıldığında hayat sigortası; Bir tarafın
(sigorta ettiren) diğer tarafa (sigortacı) önceden
belirlenen bir meblağ (prim) ödemesi ve karşılığında
sigortalı kişinin poliçede belirtilen bir süre içinde; ölmesi
veya önceden belirlenen bir tarihe kadar sağ kalması
halinde sigortacının belli miktarda bir parayı ödemek
üzere anlaştığı bir sözleşmedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarının Güvence Altına Aldığı Rizikolar
Hastalık
işsizlik
Kaza
Rizikolar
Yaşlılık
Vefat
Sakatlık
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarının Tarihi Gelişimi
 Bilinen ilk hayat sigorta poliçesi, halktan bir adam olan
William Gybbons adında bir Londralının hayatı üzerine
1583 yılında tanzim edilmiştir.
 Modern anlamda ise hayat sigortacılığı ölüm riskinin
hesaplanmaya başlanması ve mortalite tablolarının
oluşturulmasıyla başlamıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarının Özellikleri
 Hayat sigortaları küçük birikimlerin tasarruf edilmesi,
risk gerçekleştiğinde toplu para ödenmesi ve vergi
avantajı gibi özellikleriyle diğer finansal tasarruf
araçlarından ayrılmaktadır.
 Hayat sigortalarını diğer sigorta dallarından ayıran en
önemli unsurlar ise, koruma ve tasarruf
fonksiyonlarına birlikte sahip olmasıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarının Özellikleri (Devam)
 Hayat ve hayat dışı sigortalar arasındaki bazı temel farklılıklar ise şunlarıdır;
 Hayat dışı sigortalarda sigorta değeri ve sigorta bedeli birbirlerine eşit olması
gerekmektedir. Hayat sigortalarında ise böyle bir eşitlik söz konusu değildir.
 Hayat dışı sigortalarda sadece risk unsuru söz konusu iken, hayat sigortalarında
risk unsurunun yanı sıra tasarruf unsuru da bulunmaktadır.
 Hayat dışı sigortalar (bazı kanunen zorunlu tutulan sigortalar hariç) vergi ve
fonlara tabidir. Hayat sigortaları ise teşvik amaçlı vergi avantajına sahiptir.
 Hayat sigortalarında süre en az on yıl üzerinden yapılmakta iken, hayat dışı
sigortalarda ise süre bir gün olabileceği gibi 1 ay, 6 ay ya da 12 ay olabilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Türleri
 Hayat sigortaları, sigorta konusu insan hayatı olan, genellikle uzun vadeli menfaat veya meblağ sigortalarıdır.
 Başlangıçta, hayatı sigorta konusu olan kişinin sigorta süresi
içerisinde ölmesi halinde, poliçeden yararlanan kişi veya
kişilere ya da sigortalının yasal varislerine toplu para
ödenmesi amacıyla düzenlenen hayat poliçeleri, zaman
içerisinde, kişilerin emeklilik programlarına bir destek
niteliğinde ve nihayet, yatırım amaçlı kullanılır olmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Risk Ağırlıklı Hayat Sigortaları
 Risk ağırlıklı hayat sigortalarında sigorta süresi içinde, bu
süre genellikle bir yıldır, sigortalının yaşamını kaybetmesi
durumunda belirlenen tazminat tutarı kanuni varislere ya da
poliçede lehdar olarak belirlenen kişilere ödenmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Birikimli Hayat Sigortaları
 Birikimli Hayat sigortaları, sigorta süresi en az 10 yıl olan
uzun dönemli sigortalardır. Yaşam kaybı, ferdi kaza ve
maluliyet teminatlarının yanı sıra toplanan primlerden risk
primi, genel gider ve komisyon kesintileri yapıldıktan sonra
kalan tutar yatırıma yönlendirilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HAYAT SİGORTASI MEVZUATI
 Sigorta hukuku içinde yer alan özel sigorta hukuku alt
grubunda yer alan can sigortalarının bir türü olan
hayat sigortaları uygulamalarında esas alınacak
hükümler şunlardır;
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HAYAT SİGORTASI MEVZUATI (Devam)
Hayat Sigortaları Uygulamalarında Esas Alınacak Hükümler
Türk Ticaret Kanunu
Genel Hükümler
Hayat Sigortası Genel Şartları
Borçlar Kanunu
Sigortacılık Kanunu
Hayat Sigortaları Genel Şartları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortacılık Kanunu
 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu 03.06.2007 tarihinde kabul
edilerek 14.06.2007 tarihli resmi gazetede yayımlanarak
yürürlüğe girmiştir.
 5684 sayılı Sigortacılık Kanunun amacı Kanunun 1. Maddesinde
“ülkemiz sigortacılığının geliştirilmesini sağlamak, sigorta
sözleşmesinde yer alan kişilerin hak ve menfaatlerini korumak
ve sigortacılık sektörünün güvenli ve istikrarlı bir ortamda etkin
bir şekilde çalışmasını temin etmek üzere bu Kanuna tâbi kişi
ve kuruluşların, faaliyete başlama, teşkilât, yönetim, çalışma
esas ve usûlleri ile faaliyetlerinin sona ermesi ve
denetlenmesine ilişkin hususlar ve sigorta sözleşmesinden
doğan uyuşmazlıkların çözümlenmesine yönelik olarak sigorta
tahkim sistemi ile ilgili usûl ve esasları düzenlemek” olarak
belirtilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Genel Şartları
 Hazine Müsteşarlığı’nca 1 Mart 1995 tarihinde
onaylanarak yürürlüğe giren Hayat Sigortası Genel Şartları,
sigorta şirketlerinin sigorta sözleşmelerinde aynı şekilde
uygulamak zorunda olduğu genel şartları ortaya
koymaktadır. Sigorta sözleşmelerine, genel şartlara aykırı
düşmemek ve sigortalı aleyhine olmamak üzere özel
şartlar da konulabilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortaları Yönetmeliği
 18 Temmuz 2007 tarihinde yürürlüğe giren Hayat
Sigortaları Yönetmeliğinin amacı, sigorta ettirenlerin,
sigortalıların ve lehdarların hak ve menfaatlerinin
korunması ile hayat sigortacılığı faaliyetlerinin
düzenlenmesi, denetlenmesi ve gözetimine ilişkin usûl
ve esasları düzenlemektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi
 Hayat sigortası sözleşmesi, sigortalı vasfıyla, hayatında
oluşabilecek riskleri, sigorta şirketlerine belirlenen bir
prim ödeyerek, karşılığında hayatta kalması halinde,
önceden belirlenen bir tarihte ya da vefatı halinde,
sigorta şirketinin belli bir meblağın ödenmek üzere
anlaştıkları bir sözleşmedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi (Devamı)
 Sigorta sözleşmelerinin ana muhtevası, Müsteşarlıkça
onaylanan ve sigorta şirketlerince aynı şekilde uygulanacak
olan genel şartlara uygun olarak düzenlenir. Ancak, sigorta
sözleşmelerinde işin özelliğine uygun olarak özel şartlar tesis
edilebilir. Bu hususlar, sigorta sözleşmesi üzerinde ve özel
şartlar başlığı altında herhangi bir yanılgıya neden olmayacak
şekilde açık olarak belirtilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi (Devamı)
 Hayat sigortası genel şartlarına göre, hayatı üzerine sigorta
sözleşmesi yapılan kişiye "sigortalı", prim ödemek suretiyle
sigortalının menfaatini sigortacı nezdinde sigortalayan kişiye
"sigorta ettiren" ve sigorta sözleşmesine taraf olmamakla
beraber lehine sigorta sözleşmesi yapılan ve rizikonun
gerçekleşmesi halinde kural olarak sigorta tazminatını
sigortacıdan isteme hakkına sahip olana da "lehdar" denir.
Rizikonun üzerinde gerçekleştiği şahsa “riziko şahsı” denir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi (Devamı)
Sigortacı
Sigorta Ettiren
Lehdar
Riziko Şahsı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi (Devamı)
 Sigorta sözleşmesi düzenlenmeden önce Sigorta Şirketi, sigorta
sözleşmesinin kurulmasından önceki müzakere safhasında
sözleşmeye taraf olmak isteyen kişilere “Bilgilendirme Formu”nun
bir suretini vermek zorundadır.
 Bilgilendirme formu, sözleşme kurulmadan önce sözleşmeye taraf
olmak isteyen ve talep edilmesi hâlinde sigortadan faydalanacak
diğer kişilere sigortacı tarafından verilen ve sigortanın kapsamı,
işleyişi ve tazminat ödeme kurallarına ilişkin özet bilgileri içeren
belgedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi (Devamı)
 Hayat sigortalarına ilişkin sözleşmelerin yapılmasına dair
teklifnamenin sigorta şirketine ulaştığı tarihten itibaren otuz
gün içinde sigorta şirketi tarafından reddedilmemesi halinde
sigorta sözleşmesi yapılmış olur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Sözleşmesi (Devam)
 Hak sahipleri rizikonun gerçekleştiğini öğrendikten sonra beş
gün içinde sigortacıya bildirimde bulunmakla yükümlüdür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarında Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri
 Prim ödeme borcu,  Sözleşme yapılmadan ihbar görevi,  Sözleşme süresi boyunca ihbar görevi,  Rizikoyu ağırlaştırmama görevi,
 Riziko sonrası ihbardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarında Sigortacının Yükümlülükleri  Sigorta tazminatını ödemek,
 Rizikoyu taşımak,
 Sigortalıyı bilgilendirmek,
 Sigorta poliçesi vermek,
 Giderleri ödemektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HAYAT SİGORTASI TEMİNATLARI
 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu çerçevesinde hayat sigorta
grubu sekiz ana branş (Hayat, Evlilik/Doğum Sigortası, Yatırım
Fonlu Sigortalar, Sermaye İtfa Sigortası, Fonların Yönetimi
İşlemi, Kaza, Hastalık/Sağlık, Tontin) olarak düzenlenmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Teminatları (Devamı)
 Vefat
 Maluliyet
 Tehlikeli Hastalıklar
 İşsizlik
 Geçici İş Göremezlik
 Kaza Sonucu Gündelik Tedavi
 Tedavi Masrafları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Teminat Dışı Haller
 Sigortalı, sigortacıyı haberdar etmeksizin ticari hava hatları
üzerinde yolcu nakline ruhsatlı işletmelerin uçak veya herhangi bir
hava gemisinde ancak, yolcu sıfatıyla seyahat edebilir. Hayatı
sigortalanan kişinin ölümü yolcu sıfatı dışında havada yapılan
yolculuklar esnasında olursa, şirket yalnız riyazi ihtiyatı ödemekle
yükümlüdür; ölüm tazminatı ödenmez.
 Sigortalı, intihar veya intihara teşebbüs sonucunda öldüğü
takdirde, sigortalının intiharı anında akli melekeleri ne olursa
olsun, sigortacı sigortanın o andaki riyazi ihtiyatını öder. Aksine bir
sözleşme ile süre kısaltılmış olmadıkça sigortalı aralıksız olarak en
az üç yıl devam etmiş bulunuyorsa, sigortacı sigorta teminatının
tamamını ödemekle yükümlüdür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortası Teminat Dışı Haller (Devamı)
 Sigortadan faydalanan kimse hayatı üzerine sigorta yapmış olanı
öldürmüş veya onun öldürülmesinde herhangi bir şekilde suç ortaklığı
etmişse sigorta bedelinden mahrum kalır ve bu bedel ölenin
mirasçılarına ait olur.
 Aksi sözleşme ile kararlaştırılmadıkça, sigorta savaş halinde geçerli
değildir. Ancak, sigortalı savaş esnasında ve savaş hareketleri dolayısıyla
ölürse, ölüm tarihindeki riyazi ihtiyatlar, ödeme tarihine kadar geçecek
süreye ait teknik faizleriyle birlikte hak sahiplerine ödenir.
 Sigortalı, aksine bir sözleşme olmadığı sürece, AIDS, nükleer, biyolojik ve
kimyasal silah kullanımı veya nükleer, biyolojik ve kimyasal maddelerin
açığa çıkmasına neden olacak her türlü saldırı ve sabotaj veya tedavi
amaçlı olanlar hariç nükleer rizikolar sonucu ölürse, sigortacı, yalnız riyazi
ihtiyatı ödemekle yükümlüdür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TÜRKİYE’DE HAYAT SİGORTALARININ ORGANİZASYONEL YAPISI
 Sigortacılık Genel Müdürlüğü
 Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği
 Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi
 Hayat Sigortaları Bilgi ve Gözetim Merkezi
 Hayat Sigortası Şirketleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarında Vergi Avantajı  Sigorta Priminin Ödenmesi Aşamasında Vergi Avantajı
 Ücretli çalışanlar (07.10.2001 tarihinden önce düzenlenen poliçeleri için),
kendileri, eş ve küçük çocuklarına ait hayat sigorta poliçeleri için
ödedikleri primlerin toplamını, ödendikleri ayda elde edilen brüt
ücretlerinin %15'i kadar olan sosyal güvenlik kurumları primi işçi payı
aylık tutarını aşmaması şartıyla vergi matrahından indirebilirler.
 Yıllık beyanname verenler (07.10.2001 tarihinden önce düzenlenen
poliçeleri için) ise kendileri, eş ve küçük çocuklarına ait hayat sigorta
primlerini gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması ve beyan edilen
gelirin %5'ini ve her bir kişi için asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması
şartı ile vergi matrahından indirebilirler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarında Vergi Avantajı (Devamı)
 Ücretli çalışanlar (07.10.2001 tarihinden sonra düzenlenen
poliçeleri için) kendileri, eş ve küçük çocuklarına ait hayat sigorta
poliçeleri için ödedikleri primlerin toplamını, ödendikleri ayda elde
edilen brüt ücretin % 5'ini ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması
şartıyla vergi matrahından indirebilirler.
 Yıllık beyanname verenler ise (07.10.2001 tarihinden sonra
düzenlenen poliçeleri için), kendileri, eş ve küçük çocuklarına ait
hayat sigorta primlerini gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olması
ve beyan edilen gelirin %5’ini ve asgari ücretin yıllık tutarını
aşmaması şartıyla vergi matrahından indirebilirler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarında Vergi Avantajı (Devamı)
 Süre sonunda Vergi Avantajı
 07.10.2001 tarihinden önce düzenlenen poliçeler için: Vergi istisnası: En
yüksek devlet memuruna ödenen en yüksek ödeme (emeklilik
ikramiyesi) tutarını aşmamak şartıyla gelir vergisinden istisna edilir.
Vergilendirilmesi: Aşan kısım ücret olarak vergilendirilir.
 07.10.2001 tarihinden sonra düzenlenen poliçeler için: Vergi istisnası:
%10'u Gelir Vergisinden istisna edilecektir ve bu tutar üzerinden vergi
kesintisi (stopaj) yapılmayacaktır. Vergilendirilmesi: Menkul sermaye iradı
olarak beyanname verilmeyecek, ödeme yapılırken %10'u aşan kısım
üzerinden %10 oranında vergi kesintisi (stopaj) yapılacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Sigortalarında Vergi Avantajı (Devamı)
 10 yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen getiri tutarı üzerinden %15 vergi kesilecektir.  10 yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen getiri tutarı üzerinden %10 vergi kesilecektir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünyada Hayat Branşının Gelişimi (Milyar ABD Doları)
5.000
4.596
4.500
4.335
4.269
4.127
4.066
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
2.490
2.441
1.779
1.686
2.332
Hayat Dışı
Hayat
1.969
1.819
1.734
2.627
2.516
Toplam
1.500
1.000
500
0
2007
2008
2009
2010
2011
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünya Prim Üretimi Dağılımı (Milyar ABD Doları)
2011 Prim
hacmine göre
sırası
Sanayileşmiş Ülkeler
ABD
Japonya
İngiltere
Fransa
Almanya
İtalya
Hong Kong
Gelişmekte Olan Piyasalar
Latin Amerika ve Karayipler
Brezilya
Meksika
Merkez ve Doğu Avrupa
Rusya
Güney ve Doğu Asya
Çin
Hindistan
Orta Doğu ve Merkez Asya
Birleşik Arap Emirlikleri
Afrika
DÜNYA
1
2
3
4
5
7
23
14
28
19
6
15
45
Hayat
Hayat Dışı
Toplam
2.262
538
525
210
175
114
105
25
365
65
41
10
21
1
228
135
60
10
1
46
2.627
1.635
667
131
109
98
131
55
3
334
89
37
12
72
42
119
87
13
30
6
22
1.969
3.897
1.205
656
319
273
245
160
28
699
154
78
22
93
43
347
222
73
40
7
68
4.596
Kişi Başına
Prim
Üretimi
3.712
3.846
5.169
4.535
4.041
2.967
2.530
3.904
118
261
398
193
287
303
97
59
163
124
1.380
65
661
Prim/
GSYİH
8,6
8,1
11,0
11,8
9,5
6,8
7,0
11,4
2,7
2,8
3,2
1,9
2,6
2,4
3,0
4,1
3,0
1,5
1,8
3,6
6,6
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türkiye’de Toplam Prim Üretimi (Milyon TL)
20.000
18.000
17.164
16.000
14.130
14.479
14.000
12.000
10.000
12.436
11.780
10.931
9.600
10.204
11.949
10.614
Hayat Dışı
Hayat
Toplam
8.000
6.000
4.000
2.000
1.331
1.576
1.822
2007
2008
2009
2.181
2010
2.685
0
2011
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Hayat Branşı Seçilmiş Göstergeler
Çeşitli Seçilmiş Göstergeler
2007
2008
2009
2010
2011
Hayat Sigorta Şirketi Sayısı
12
11
10
10
9
Hayat/Emeklilik Şirketi Sayısı
11
12
13
13
14
Hayat Sigortası Şirketi Personel Sayısı
1.119
1.014
752
740
775
Hayat/Emeklilik Şirketi Personel Sayısı
6.265
6.446
5.939
6.024
6.549
Hayat Branşı Verilen Teminat (Milyar TL)
154,6
224,3
215,6
259,5
340,6
Hayat Branşı Ödenen Tazminat (Milyon TL)
1.027
1.243,3
1.505,7
1.484,9
1.600,1
6.631.637
7.515.924
2.534.331
2.536.583
2.156.012
4.214,5
4.739,1
4.945,7
5.299,2
5.714,0
Hayat Branşı Yürürlükteki Ferdi Poliçe Miktarı
Hayat Branşı Toplam Birikim Tutarı (Milyon TL)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 SİGORTA  SİGORTA TÜRLERİ
 ELEMENTER SİGORTA
 ELEMENTER SİGORTA TÜRLERİ
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sigorta ve önemi  Sigorta işlemleri
 Hayat dışı sigortalar kapsamında elementer sigortalar
 Elementer sigorta türleri hakkında bilgi sahibi olacaksınız.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta SİGORTA KAVRAMI; Sigorta temel olarak kaybolma riski taşıyan bir değerin
yerine konulması amacı ile benzer riske sahip insanlar arası bir dayanışma
organizasyonudur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortanın İşlevleri
 Güvence ve riziko yönetimi işlevleri ile sağlanan yararlar;
 Ekonomik zararları karşılamak
 Dayanışma organizasyonu sağlamak
 Güvence sağlamak
 Girişimcilerin ucuz fiyatla yatırım sermayesi bulması ve belirsizliklerden
kaynaklanan karar mekanizmasındaki sorunların giderilmesine yardımcı olmak
 Rizikonun karşılığı olarak tutulan atıl sermayenin minimum düzeye indirilmesine
yardımcı olmak
 İşletmelerin kredi hacimlerinde artış sağlamak
 İşletmelerin sigorta maliyetlerinin belirliliği ile fiyat belirlemede daha gerçekçi
kararlar alabilmelerini sağlamak
 Sigorta ile rizikoların
önlenmesine yönelik olarak önleyici tedbirlerin
geliştirilmesini sağlamak
5
Sigortanın İşlevleri
 Sigortanın ekonomik açıdan sağlamış olduğu işlevleri ve yararları ;
 Tasarruflarda artış sağlamak
 Kredi işlemlerinin artmasına yardımcı olmak
 Rizikoların gerçekleşmesi ile oluşan zararların çok sayıda birey arasında
dağılımını sağlamak
 Uluslararası ekonomik ilişkiler ve ticaretin boyutlarının genişletilmesine
yardımcı olmak
 Sigortanın işletme türü itibari ile ekonomide ticaret ve yatırım faaliyetlerinin
gerçekleşmesini sağlamak
 Sigorta işletmelerin faaliyetlerini gerçekleştirmeleri sonucunda devlete olan
vergi yükümlülüklerinin artmasına yardımcı olmak
6
Risk  Meydana geldiği anda maddi veya manevi olarak zarar oluşumuna neden olan
her türlü olay risk kavramı ile ifade edilmektedir.
7
Sigortalanabilir Risk  Riskin gerçekleşmesi ile maddi veya manevi bir kayıp olmalıdır  Riskin gerçekleşmesi rastlantıya bağlı olmalıdır  Aynı özelliklere sahip riskle karşı karşıya olan çok sayıda birim olmalıdır  Risk yasal olmalı ve kamu düzenine aykırı olmamalıdır  Riskin gerçekleşmesindeki sıklık derecesi uygun olmalıdır  Riskin gerçekleşmesi ile ilgili zaman belli olmamalıdır  Riskin gerçekleşme olasılığı bulunmalıdır
8
Sigorta Çeşitleri

Sağlanan güvenliğin içeriği açısından sigorta çeşitleri

Sosyal sigorta – Özel sigorta
 Sigorta ilişkisinin düzenlenmesi açısından sigorta çeşitleri

Yasal sigorta – Akdi sigorta
 Sigorta ilişkisinin kurulmasının iradeye bağlılığı açısından sigorta çeşitleri

Zorunlu sigorta‐ İhtiyari sigorta
 Rizikolar açısından sigorta çeşitleri

Deniz‐ hava‐ kara sigortaları
 Sigorta ettiren ve denetim açısından sigorta çeşitleri

Sigorta sözleşmesi‐ Reasürans sözleşmesi
 Primler açısından sigorta çeşitleri

Sabit primli sigorta – Değişir primli sigorta
 Sigorta ettirilen çıkarlar açısından sigorta çeşitleri

Mal ve malvarlığı sigortası – Kişi sigortası
 Ödenecek sigorta türleri açısından sigorta çeşitleri

Zarar (tazminat ) sigortası – Tutar ( meblağ‐kişi‐can) sigortası
9
Sigorta Çeşitleri
 Sağlanan güvenliğin içeriği açısından sigorta çeşitleri
 Sosyal sigorta – Özel sigorta
 SOSYAL SİGORTALAR
 ÖZEL SİGORTALAR
 Elementer Sigortacılık (Mal Sigortaları)/Tazminat (zarar) sigortaları  Hayat Sigortacılığı/Meblağ (can) sigortaları  Mali Mesuliyet Sigortaları 10
Sigorta Çeşitleri
 ÖZEL SİGORTALAR
 Elementer Sigortacılık (Mal Sigortaları)‐Tazminat (zarar) sigortaları  Yangın
 Kaza
 Kasko  Hırsızlık
 Nakliyat
 Mühendislik
 Tarım
 Deprem
 Hayat Sigortacılığı‐Meblağ (can) sigortaları  Hayat sigortası
 Ferdi kaza sigortası
 Hastalık (sağlık) sigortası  Mali Mesuliyet Sigortaları  Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Sigortaları
 Mesleki Mali Mesuliyet Sigortaları
11
Elementer Sigortalar
 Sigortacının poliçede belirtilen teminat tutarı kadar zararı karşılamakla
yükümlü olduğu sigorta türüdür ve zararın tazmin edilmesine yöneliktir.
 Malvarlığı sigortasında, malvarlığının bütünü belirli bazı rizikolara karşı bir
bütün halinde korunur.
12
Yangın Sigortası
 Yangın sigortası özel veya ticari amaçla kullanılan her türden bina ve
muhteviyatı, kendiliğinden meydana gelen yangın, yıldırım, infilak ile
bunlardan kaynaklanan buhar, hararet, duman gibi tehlikelerin neden olduğu
fiziki hasarlara karşı teminat altına alan sigortadır.
 Meydana gelmiş olan yangını söndürmek ve hasarı azaltmak amacıyla, su veya
başka bir kimyevi madde ile yapılan müdahalelerin sonucunda ortaya çıkan
fiziki hasarlar da, bu sigortanın kapsamına dahildir.
 Bir işletmede yangın ve diğer riskler sonucu meydana gelen maddi hasar,
yangın poliçesi ile karşılanır. Ancak bu hasarın gerçekleşmesi nedeniyle işin
durmasından doğacak kayıpları yangına bağlı kaybı sigortası karşılar.
 Yangın sigortalarında prim tutarı sigorta şirketlerince
serbestçe
belirlenmektedir. Ev veya işyerlerini yangın ve yangın ek teminatları ile güvence
altına alan poliçelerde prim tutarı sigorta şirketlerinin fiyatlandırma
politikalarına ve satın alınan teminatların kapsamına bağlı olarak şirketten
şirkete değişebilir.
13
Kaza Sigortası
 Sigortalının bir kazaya bağlı olarak uğrayacağı bedeni ve maddi zararları veya
bir kaza nedeniyle ödenilmesi gerekecek tazminatları karşılamak amacıyla
yapılan sigortalardır.
 Kaza Branşı içinde yer alan sigorta türleri;
 Motorlu Araç Sigortaları
 Kasko Sigortaları
 Trafik Sigortası
 Oto Dışı Kaza Sigortaları
 Sorumluluk Sigortaları
 Hırsızlık Sigortaları
 Cam Kırılması Sigortaları
 Ferdi Kaza Sigortaları
14
Kaza Sigortası
 Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortaları
motorlu aracın
işletilmesi sırasında üçüncü şahıslara verilen zararları karşılayan sigortalardır.
 Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası
 Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası
 Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası
15
Kaza Sigortası
 Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) Teminatın Kapsamı
 Motorlu aracın işletilmesi sırasında üçüncü şahısların bedeni veya maddi zarara uğramasına sebebiyet vermesi halinde, aracın işletenine düşen sorumluluğu zorunlu sigorta limitlerine kadar teminat altına alır.
16
Kaza Sigortası
 KASKO SİGORTASI; Aracı, belirtilen tehlikelere karşı sigorta eder.
 Sigortalının veya aracı kullanan kişinin iradesi dışında, ani ve harici etkiler
sonucunda, sigortalı aracın devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması, sabit ve
hareketli bir cismin çarpması veya böyle bir cisme çarpma gibi kazalar
sonucu oluşan hasar ve kayıplar.
 Üçüncü şahısların, kötü niyeti sonucu oluşan hasarlar.
 Sigortalı aracın çalınması ve çalınmaya teşebbüs sonucunda meydana gelen
hasar ve kayıplar.
 Sigortalı aracın yanması sonucu oluşan hasar.
17
Kaza Sigortası
 KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI
 Şehirlerarası ve uluslararası seyahat eden yolcuları, sürücüleri ve sürücü
yardımcılarını, seyahatin başlangıcından bitimine kadar geçen süre içinde,
duraklamalar da dahil olmak üzere, kendi iradeleri dışında meydana gelen
ani ve harici olaylar sonucu ölüm ve sakatlık hallerine karşı sigortalayan
poliçelerdir.
 Poliçede kayıtlı taşımacının, Karayolu Taşıma Kanununa istinaden yetkii
belgesine sahip olması gerekir.
 Kapsama dahil olan teminatlar;
 Ölüm
 Yaralanma
 Tedavi
18
Hırsızlık Sigortası
 Kırma, delme, yıkma devirme ve zorlamayla, aşma, tırmanma, kilit açma
suretiyle, gizlice girilerek veya saklanarak, zor ve şiddet kullanarak, tehditle
evlerdeki eşyalarda, işyeri, ticarethane, ambar, depo veya imalathanelerdeki
mallarda, eşyalarda ve demirbaşlarda hırsızlık veya hırsızlığa teşebbüs sonucu
meydan gelen maddi kayıp ve zararları teminat altına alan sigorta türüdür.
 Sigortalıya ve kendisiyle birlikte sürekli oturanlara ve çalışanlarına ait
sigortalanabilir kıymetler ile hırsızlık eylemi esnasında o yere girilmesi veya o
yerin açılması esnasında verilecek tahribatlar da sigorta teminatı
kapsamındadır.
19
Cam Kırılmasına Karşı Sigorta
 Poliçede gösterilen cam ve aynaları kırılma neticesinde uğrayacakları zararlara
karşı teminat altına alan sigorta türüdür
20
Nakliyat Sigortası
 Tekne sigortaları
 Kıymet nakliyat sigortaları
 Emtia nakliyat (yük) sigortaları
21
Mühendislik Sigortası




Makine Kırılması Sigortası
Montaj Sigortası
İnşaat Sigortası
Elektronik Cihaz Sigortası 22
Tarım Sigortası
 Tarım Ürünleri Dolu Sigortası
 Sera Sigortası
 Hayvan Hayat Sigortası
 Kümes Hayvanları Hayat Sigortası konularında teminat sağlayan sigortalardır
23
Deprem Sigortası
 Zorunlu deprem sigortası ile ; depremin, yangın, infilak ve yer kayması dahil, sigortalı binalarda ve temellerinde, doğrudan neden olacağı maddi zararlar, sigorta bedeline kadar Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) tarafından teminat altına alınmıştır.  Tazminat miktarının yasa ve poliçe hükümlerine göre tespit edilmesinden sonra Doğal Afet Sigortaları Kurumu, sigorta bedelini aşmamak kaydıyla kesinleşmiş olan tazminat miktarını en geç takip eden bir ay içerisinde hak sahibine ödemek zorundadır
 Zorunlu deprem sigortasında eşyalar teminat altında değildir.
24
Mali Sorumluluk Sigortası
 Mali sorumluluk sigortası bir gider sigortasıdır.
 Bu sigortada, sigortalının sorumlu olacağı bir fiil nedeniyle pasifte
meydana gelecek olan bir artışın rizikosu güvence altına alınır.
 Gerçek yada tüzel kişi sigortalıların, üçüncü kişilerin yaralanması, sakat
kalması yada ölmesine neden olması durumunda ödemek zorunda
oldukları masrafların güvence altına alınması durumu vardır.
 Mali sorumluluk sigortası, üçüncü kişilerin uğramış oldukları zararın
tazminat ödenmesi kısmını güvence altına almaya yöneliktir.
 Mali Mesuliyet Sigortaları  Üçüncü Şahıs Mali Mesuliyet Sigortaları
 Mesleki Mali Mesuliyet Sigortaları
25
Hayat Sigortası
 Sigortanın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren kişiyi poliçe türüne göre
yaşam kaybı, sakatlık veya kritik hastalıklar gibi büyük risklere karşı güvence
altına alan; birikim priminin alındığı durumlarda primleri yatırıma
yönlendirerek, sigorta süresi sonunda toplu para ya da yıllık gelir hakkı
tanıyan sigortadır.
 Hayat Sigortacılığı‐Meblağ (can) sigortaları  Hayat sigortası
 Ferdi kaza sigortası
 Hastalık (sağlık) sigortası 26
Mal ve Hayat Sigortası Farkları
 SİGORTA BEDELİ AÇISINDAN ;
 Mal sigortalarında para ile ölçülebilir somut bir menfaat sigorta
teminatı altına alındığından sigortacı, rizikonun gerçekleşmesi halinde
sigorta ettirenin uğradığı gerçek zarar ve ziyan miktarını ödemek ile
yükümlü olup, sigorta poliçesinde gösterilen sigorta bedelini aynen
ödemesi gerekmez.
 Can sigortalarında tutar sigortası ilkesi hakim olduğundan rizikonun
gerçekleşmesi ile sigortacı sigorta poliçesinde gösterilen sigorta
bedelini aynen ödemek ile yükümlüdür.
 Bu tür sigortalarda para ile ölçülebilir bir menfaat sigorta güvencesi
altına alınmaz.
 Tarafların yani sigorta ettiren ile sigortacının sigorta sözleşmesi
yapılırken kararlaştırdıkları sigorta bedeli ödenmesi gereken sigorta
bedeli olmaktadır.
 Can sigortalarında bu kuralın istisnası kaza sigortalarında sigortalının
gerçekten sarf ettiği tedavi giderlerinin sigortalarca karşılanması ile
ortaya çıkmaktadır.
 Bu giderler için gerçek zarar yani tazminat ilkesi hakim bulunmaktadır.
 Sigorta bedelindeki bu ilke farkı can sigortalarında, mal sigortalarında
tazminat esası gereğince uygulanması gereken çifte sigorta, aşkın
sigorta, eksik sigorta kavramlarının uygulanmasını gerektirmez.
27
Mal ve Hayat Sigortası Farkları
 MENFAAT İLKESİ AÇISINDAN ;
 Can sigortaları ile mal sigortaları arasındaki diğer bir önemli farklılıkta
menfaat ilkesinde ortaya çıkmaktadır.
 Eğer sigorta ettiren kendi hayatını sigorta ettiriyor ise bunda kendi
menfaatinin bulunup bulunmadığının aranması gerekmez.
 Sigorta ettirenin ancak üçüncü kişi tarafından yaptırılan can
sigortalarında menfaat şartı aranır, bunun dışında menfaat koşulu
aranmaz.
 Mal sigortalarında ise, ancak sigortalı mal veya mal varlığı üzerinde
menfaati bulunan kimselerin bunları sigorta ettirebileceği koşulu vardır.
 Mal sigortalarında menfaat şartının sözleşme süresince devam etmesi
gerektiği halde, menfaat şartı aranan üçüncü kişi hayat sigortasında bu
menfaatin sadece sözleşme kurulması aşamasında bulunması gereklidir
ve riziko esnasında devam şart değildir.
28
Mal ve Hayat Sigortası Farkları
 HALEFİYET İLKESİ AÇISINDAN ;
 Mal sigortalarında tazminat ilkesi hakim olduğundan, sigorta tazminatı
ödeyen sigortacıya ödediği bedeli kusuru oranında zarara neden olan
kimseden halefiyet yolu ile isteme hakkı tanınmıştır.
 İlke olarak tazminat esasını içermeyen meblağ sigortası şeklinde
kurulan can sigorta sözleşmelerinden dolayı sigortacıya halefiyet hakkı
tanınmamıştır.
 RİZİKONUN GERÇEKLEŞMESİ İLKESİ AÇISINDAN ;
 Mal sigortalarında sigorta süresince rizikonu
gerçekleşip
gerçekleşmeyeceği belirli olmadığı halde, can sigortalarının önemli
bölümünü oluşturan hayat sigortalarında rizikonun gerçekleşeceği
kesindir.
29
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 REASÜRANS  REASÜRANS TÜRLERİ
 REASÜRANS İŞLEMLERİNDE TARAFLAR
 REASÜRANS İŞLEMLERİNDE KAR PAYLAŞIMI
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Reasürans kavramını
 Reasürans işlemlerinde tarafları
 Reasürans işlemelerinin gerçekleştirilmesini
 Reasürans işlemlerinde kar dağılımını  Reasürans işlemlerinin önemini kavramış olacaksınız.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Reasürans  Bir sigorta şirketinin üzerine almış olduğu riski tekrar sigorta
ettirmesidir.
 Reasüransı kabul eden sigorta şirketine Reasürör, sigortalılara vermiş
olduğu teminat dolayısıyla üzerine aldığı riski reasüröre devreden
şirkete Sedan Şirket adı verilir.
 Reasürans yoluyla devredilen ve dolayısıyla reasürör tarafından kabul
edilen iş miktarına Sesyon,
sedanın sigortaladığı rizikolardan
kendisinin karşılamayı planladığı kısmına sedanın Konservasyonu
(saklama payı) denir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Reasürans  Sigorta şirketlerinin teminat verdiği rizikolarda, sigorta değerlerinin yüksekliği veya büyük hasarların aynı zamana gelebilme ihtimalleri, sigorta şirketlerinin hasar ödemelerinde zorlanmalarına neden olabilir.
 Kendi sermayeleri, ihtiyatları, öz varlıkları ile karşılayamayacakları büyük hasar ödemeleri için sigorta şirketleri de kendilerini sigorta ettirirler.  Bu işleme reasürans olarak gerçekleştirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Reasürans  Böylece şirketler riskin bir kısmını kendi üzerlerinde tutup, , geri kalan kısmını başka sigorta şirketlerine devrederler.
 Reasürans işlemlerinde riski bu şekilde devreden şirkete sedan, devir alan şirkete ise reasürör denir.
 Sedan şirketin kendi üzerinde tuttuğu kısma konservasyon, reasüröre
devrettiği kısma sesyon denir.
 Reasürör şirket de kendisini sigortalama ihtiyacı duyarak, devraldığı riskin bir bölümünü tekrar devrettiğinde, bu işleme retrosesyon denir.
 Koasürans ise bir rizikonun birden fazla şirket tarafından, ortaklaşa teminata alınmasıdır.  Şirketlerden biri poliçeyi düzenler ve diğer şirketlere kopyalarını gönderir. Poliçeyi düzenleyen şirkete jeran adı verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Reasürans İhtiyacı Reasüransa duyulan gereksinimin nedenleri:
 ∙ Rizikonun yayılması,
 ∙ Sigortacının iş kabul kapasitesinin artması,
 ∙ Sigortacının iş kabul esnekliğinin artması,
 ∙ Sigorta şirketinin mali yapısının desteklenmesi,
 ∙ Birikim fazlasının yol açabileceği doğal afet hasarlarının kontrolü,
 ∙ Reasürörden sigortacıya teknik bilgi aktarımıdır. 7
Reasürans İş Akışı
 Sigorta şirketleri, teminat verdikleri rizikolarda büyük hasarların aynı zamana gelme ihtimaline karşı, hasar ödemelerinde zorlanmamak için reasürans yaptırır.
 Reasürans, sigorta şirketlerine, tek başlarına yüklenmeleri kendi sermayeleri, ihtiyatları, özvarlıkları bakımından kısaca mali yönden mümkün olmayan riskleri, sigortalayabilme imkânı verir.  Bir takım mali ölçüler esas alınarak, branş esasıyla tespit edilen saklama payları, sedan şirketin risk üzerindeki sorumluluk miktarını göstermekte, aşan kısımlar ise çeşitli reasürans anlaşmalarıyla, reasürans şirketlerine devredilmektedir. Reasürans İş Akışı
 Reasürans işlemlerinde Sedan şirket, sigortalıdan toplamış olduğu primlerin ve sigortalıya ödemiş olduğu hasarların belli bir kısmını, değişik tekniklere göre yapılmış reasürans anlaşmaları vasıtasıyla, reasürans şirketine yansıtır.  Ancak sedan şirket ile reasürör arasındaki risk transferi işlemi, yıllık anlaşmalar olmaksızın da yapılabilmekte; sedan şirket, her bir risk için, ihtiyari olarak, reasüröre müracaat edebilmektedir.
Reasürans Türleri
 İhtiyari anlaşma durumu;
 Sigorta şirketinin o konuda belli bir reasürans şirketi ile anlaşması
yoktur.
 Büyük veya özelliği olan bir rizikoyu devamlı çalıştığı veya sadece o iş
için çalışacağı bir reasürans şirketine teklif eder.
 Trete durumu;
 Sigorta şirketinin belli bir reasürans şirketine bağlanmasıdır
Reasürans Kar Paylaşımı
 Bölüşmeli Paylaşım ( kot‐par);
 Hasarın reasürör ve sedan arasında önceden
belirlenen oranlarda
paylaşılmasıdır. Sigorta şirketi açısından zorunlu devri, reasürans şirketi açısından
ise zorunlu kabulü öngören reasürans anlaşmalarıdır. Sigorta şirketi, reasürans
anlaşması kapsamında devretmeyi kabul ettiği her rizikoyu, önceden tespit
edilmiş bir orana göre devreder ve taraflar arasındaki prim ve hasar paylaşımı bu
oran üzerinden yapılır.
 Sigorta şirketi ile reasürans şirketi, ilgili branşta sigorta edilen her riskin önceden belirlenmiş oranda, örneğin yüzde 20, yüzde 80 gibi, otomatik olarak devredilmesi konusunda anlaşırlar. Buna göre, sigorta şirketi, sigortaladığı her riskin yüzde 20 oranını üzerinde tutar, yüzde 80 oranını ise reasürans şirketine devreder.
 Riskin paylaşıldığı oran, prim ve hasarın da paylaşım oranı olmaktadır.
Reasürans Kar Paylaşımı
 Aşan hasarın sigortalanması ;
 Reasürörün belirlenen bir alt limit ile üst limite kadar olan hasarları
karşılamasıdır.
 Durdurulan Zarar ;
 Sigorta şirketinin hasar ödemesinin belirli bir sınırı aşması halinde bu
limitin üstünde gerçekleşen
hasarın reasürans şirketine
devredilmesidir.
Reasürans Kar Paylaşımı
 Eksedan Anlaşması Bölüşmeli reasürans anlaşmalarının sıklıkla kullanılan biçimidir. Sedan şirket, önceden belirlenmiş limiti aşan sorumluluklarını otomatik olarak reasüröre
devretmektedir ve reasürans şirketi, kendisine devredilen işleri zorunlu olarak kabul etmek durumundadır.
 Primin ve hasarın belli bir oran dahilinde sedan şirket ile reasürans şirketi arasında paylaşıldığı Eksedan anlaşmalarında sedan şirketin saklama payı, dilim (line) adı verilen miktarların sayısı ile belirlenir.  Eksedan anlaşmalarında saklama payları sabit bir tutar olmamaktadır. Sedan şirket, hasar ihtimali en az olan rizikolarda yüksek saklama payı, yüksek hasar ihtimali olan rizikolarda ise düşük saklama payı tutma hakkına sahiptir. Belirlemiş olduğu saklama payı tutarı, aynı zamanda dilim genişliğini de ifade etmektedir. Reasürans Kar Paylaşımı
 Reasürör, hasar miktarı daha önceden belirlenmiş limitini aştığı takdirde hasar ödemesinden sorumlu olmaktadır.
 Hasar Fazlası Reasürans Anlaşması Bir reasürans anlaşması türüdür ve reasürör, sigortacının yazmış olduğu işlerden elde ettiği primin belli bir kısmı karşılığında, o işlere ilişkin meydana gelen hasarların, önceden saptanmış bir tutarı (sedan şirketin net saklama payı) geçen kısmı karşılamayı taahhüt eder.
 Hasar Fazlası Reasürans Anlaşmalarının Bölüşmeli Reasürans Anlaşmalarından en büyük farkı, sadece hasara ilişkin bir anlaşma olmasıdır. Tek bir branş için olabildiği gibi bir kaç branşa birlikte de uygulanabilir ve özellikle kümül oluşturan hasarlarda ve katastrofik olaylarda, sigorta şirketinin koruması açısından oldukça etkili anlaşmalardır.
Reasürans Kar Paylaşımı
 Toplam Hasar Fazlası Reasürans Anlaşması Sigorta şirketinin yıl boyunca ödediği hasarları karşılamak üzere yapılan bir anlaşmadır. Bu modelde Reasürör tek bir hasarın belli bir limiti aşması halinde tazminat sorumluluğuna ortak olmamakta, ancak bütün hasarların toplamı önceden tespit edilmiş belli bir oranı aştığı takdirde, aşan kısmı Sedan’a tazmin etmektedir. Bu oran aşıldıktan sonra da meydana gelmiş bilumum hasarlar, büyük‐küçük, teminat limiti içinde, reasürörce karşılanır. Teminatın limiti de esas itibariyle hasarın bir yüzdesiyle ifade edilir. Mesela yapılacak bir Stop Loss
anlaşması ile sedan, hasar oranının %80’i geçmesi halinde %120’ye kadar teminat sağlayabilir. Hasar oranı %80’i geçtiği andan itibaren meydana gelen hasarlar %120’ye kadar reasürörce karşılanacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik

Özel Emeklilik Sistemlerinin Yaygınlaşması

Emeklilik Yatırım Fonları

Özel Emeklilik Sistemleri

Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı

Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sisteminin Gelişimi

Özel Emeklilik Planlarının Türleri

Özel Emeklilik Fonları

Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi

Bireysel Emeklilik Sisteminin Amacı ve Özellikleri

Bireysel Emeklilik Sisteminin İşleyiş Yapısı ve Tarafları

Bireysel Emeklilik Sözleşmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Özel emeklilik sistemleri ile ilgili temel kavramları, tarihçesini
açıklayabilecek,
 Özel emeklilik fonlarının dünyadaki büyüklüğünü ve yararlarını
açıklayabilecek,
 Bireysel emeklilik sisteminin amacını ve özelliklerini açıklayabilecek,
 Bireysel emeklilik sisteminin taraflarını açıklayabilecek,
 Bireysel emeklilik sisteminin Türkiye’deki gelişimini açıklayabilecek,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖZEL EMEKLİLİK SİSTEMLERİNİN ORTAYA ÇIKIŞI
 Dünyadaki çoğu sosyal güvenlik sistemleri “pay as you go”
(Kuşaklar arası dağıtım modeli) esasına göre
işletilmektedir. Bu sistemde çalışandan toplanan primler
doğrudan doğruya mevcut emeklilerin maaşlarının
ödenmesinde kullanılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Sistemlerinin Ortaya Çıkışı (Devamı)  Son zamanlarda dünya genelinde ortaya çıkan yaşlanma
olgusu ve yaşlanan nüfusa yönelik olarak uygulanan sosyal
politikalardaki düşüş, mevcut emeklilik sistemlerinin
yenilenmesi için mantıksal bir temel oluşturmuş ve dünya
ülkelerini mevcut sisteme alternatif bir sistem arayışına
itmiştir.
 1980 yılında Şili’de ortaya çıkan emeklilik reformu ve özel
emeklilik sistemi uygulaması adeta bir örnek oluşturmuş ve
her ülkede farklı düzenlemeler altında olsa da dünya
genelinde özel emeklilik sistemi uygulamaları yaygınlaşmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Sistemlerinin Ortaya Çıkışı (Devamı)

Dünya Bankası’nın 1994 yılında yayınladığı Averting the
Old Age Crisis (Yaşlılık Krizinden Kaçınma) adlı rapor, dünya
genelinde yaşlanan nüfusa ve yaşlı nüfusun ülkelerin
emeklilik sistemleri üzerinde getireceği ilave mali yüklere
dikkatleri çekmektedir. Dünya Bankası'nın 1994 tarihli
“Yaşlılık Krizinden Kaçınma” raporunda; nüfusun
yaşlanmasının ülkelerin emeklilik sistemleri üzerinde ek
mali yük oluşturması nedeniyle, devletin emeklilik
sistemindeki rolünü azaltan ve özel sektörün alanını
genişleten, üç basamaklı sistem önerisi yer almaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Sistemleri (Devamı)
 1. Basamak: Kamu tarafından yönetilen, belirli bir
emeklilik geliri sağlayan, katılımın zorunlu olduğu ilk
basamaktır.
 2. Basamak: Bu basamak daha çok işverenlerin
sağladığı, birinci basamağı tamamlayıcı bir emeklilik
geliri sağlayan basamaktır.
 3. Basamak: Bireylerin emeklilik döneminde yaşam
standartlarının aktif çalışma hayatındaki seviyesinde
devam etmesini güvence altına almayı hedefleyen
katılımın genelde gönüllü olduğu son basamaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Sistemleri
 Her ülkede farklı düzenlemeler altında uygulanan özel emeklilik
sistemlerinin temel özelliği fonlama modeli üzerine kurulu
olmasıdır.
 Özel emeklilik sistemleri, bazı ülkelerde sosyal güvenlik sistemini
tamamlayıcı bir rol oynarken, bazı ülkelerde zorunlu tutulmaktadır.
 Özel emeklilik sistemine dahil olmak, genel olarak ABD, İngiltere,
Fransa ve Türkiye’de olduğu gibi katılımcıların tercihine
bırakılmıştır. Öte yandan, Şili, Meksika ve Bolivya gibi daha sınırlı
sayıdaki ülkelerde emeklilik sisteminde devletin yerini özel sektör
almış, özel emeklilik zorunlu tutulmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Sistemleri (Devamı)  Özel emeklilik sistemlerinde oluşturulan fonların değişik
yatırım alanlarında değerlendirilmesi, özellikle de
sermaye piyasası araçlarına plase edilmesi, bu sistemde
yaratılan fonların sermaye piyasalarının gelişimindeki
önemini artırmaktadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Plan Türleri
 Belirlenmiş Katkı Planları
 Bu sistem her çalışan için planda bir hesap açarak
katılımcı ve işverenlerin bu hesaba prim yatırması ve
bu primlerin sağladığı gelirlerin emeklilik döneminde
katılımcıya ödenmesi esasına dayanmaktadır.
Ülkemizde de uygulanmakta olan Bireysel emeklilik
sistemi belirlenmiş katkı esasına göre işlemektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Plan Türleri (Devamı)
 Belirlenmiş Fayda Planları
 Bu sistemde çalışanların emekli oldukları zaman
alacakları haklar ve yararlar önceden tanımlanmıştır. Bu
sisteme yapılan katkıların toplamı, çalışan yıl sayısı,
emekli olunan yaş gibi kıstaslar çerçevesinde emeklilik
geliri hesaplanmaktadır. Bir anlamda çalışanların
emeklilik döneminde alacağı geri ödemeler önceden
belirlenmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Fonları
 Özel emeklilik fonları (private pension funds), çalışanların çalışma
hayatı süresince elde ettikleri gelirden tasarruf ederek, emeklilik
döneminde sürdürülebilir bir hayat düzeyi sağlamalarına olanak
tanıyan ve şartları önceden belirlenmiş bir “emeklilik planı”
çerçevesinde işverenler, çalışanlar veya her iki grubun ya da
herhangi bir işverene bağlı olarak çalışmayan bireylerin düzenli
olarak yaptıkları belirli tutardaki katkıların bir fonda toplanarak,
profesyonel portföy yönetim ilkeleri çerçevesinde yatırıma
yöneltildiği kurumsal yapılar olarak tanımlanmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dünyada Özel Emeklilik Fonu Varlıkları
Ülkeler
Hollanda
İzlanda
İsviçre
Avustralya
İngiltere
Finlandiya
ABD
Kanada
Şili
Japonya
Polonya
Meksika
İspanya
Almanya
Türkiye
Lüksemburg
OECD Toplamı
Dünya Toplamı
Emeklilik Fonu Varlıkları
GSYH’ya Oran (%) - 2011
(Milyar USD) - 2011
1,157.3
138,2
18.1
128,7
703.9
110,8
1,340.0
92,8
2,129.5
88,2
199,8
75,0
10,584.2
70,5
1,106.1
63,7
145.5
58,5
1,470.3
25,1
77.4
15,0
149,0
12,9
116,1
7,8
195.4
5,5
17.0
2,2
1.2
0,2
20,112.7
20,719.3
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Özel Emeklilik Fonları (Devamı)  Özel emeklilik fonları, sistemin işleyişi bakımından taşıdığı
önemin yanı sıra, finansal sistemde “kurumsal yatırımcı”
kimliği ile de önem taşıyan kurumlardır. Günümüzde gelişmiş
ülkelerin yanı sıra, sosyal güvenlik alanında reform
gerçekleştiren ülkelerin çoğunda bu fonların, sermaye
piyasasındaki en önemli kurumsal yatırımcılardan biri
konumunda oldukları görülmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TÜRKİYE’DE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ
 Ülkemizde sosyal güvenlik alanında yaşanan sorunlar
Ağustos 1999’da sosyal güvenlik reformuna ilişkin
düzenlemeleri de beraberinde getirmiştir. Söz konusu
reform ve bunlara ilişkin mevzuat düzenlemeleri ile bir
yandan mevcut kamu sosyal güvenlik sisteminin
güçlendirilmesi, kurumların yeniden yapılandırılarak daha
nitelikli ve yüksek bir sosyal güvenliğin sağlanması
amaçlanırken, diğer taraftan da bu sisteme ek olarak
tamamlayıcı nitelikteki bireysel emeklilik programlarının
geliştirilmesi amaçlanmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi (Devamı)
 Bireysel Emeklilik Sistemi, bireylerin aktif çalışma yaşamları
süresince yaptıkları tasarrufları uzun vadeli yatırıma
yönlendirerek emeklilik dönemlerinde, yaşam standartlarını
koruyabilecekleri bir gelir elde etmelerini amaçlayan özel bir
emeklilik sistemidir. Bireyler bu sisteme gönüllü katılarak, sosyal
güvenlik sisteminin sağladığı emeklilik gelirine ek bir gelir
sağlayabilmektedir.
 Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu 28 Mart
2001 tarihinde kabul edilmiş, 7 Nisan 2001 tarih ve 24366 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Kanun, yayımı tarihinden 6 ay
sonra 7 Ekim 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
 27 Ekim 2003 tarihinde ilk emeklilik planlarının tasdiki ile
emeklilik şirketleri faaliyete başlamıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Amaçları
Bireysel Emeklilik Sisteminin Amaçları
Sosyal Amaçlar
Kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı niteliğinde yeni ek sosyal güvenlik garantisisağlayan kurumsal yapı oluşturmak
Bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarını teşvik etmek
Ekonomik Amaçlar
Emeklilik dönemleri için tasarruf etmek isteyenlere alternatif yatırım imkanları sunmak
Ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratark istihdamın artırılmasını sağlamak
Tasarruf yetersizliği problemini ortadan kaldırarak ekonomik kalkınmayı hızlandırmak
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Özellikleri
 Sistem, gönüllülük esasına göre işlemekte ve her
kesimin katılımına açık bulunmaktadır.
 Tasarruflar, Hazine Müsteşarlığı'nın denetimine tabi
olarak kurulan emeklilik şirketleri tarafından, Sermaye
Piyasası Kurulu mevzuatı çerçevesinde oluşturulan
emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilmektedir.
 Emeklilik şirketleri en az 3 farklı risk ve getiri bileşimine
sahip emeklilik yatırım fonu kurar, bu şekilde bireylerin
kendi risk ve gelir beklentilerine uygun yatırım tercihleri
yapabilmelerine olanak tanınmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Özellikleri (Devamı)
 Yatırımların kamu borçlanma senetleri ve ters repo gibi sabit
getirili yatırım araçlarının yanı sıra, hisse senedi gibi değişken
getirili yatırım araçlarına da yönlendirilmesi mümkün olmaktadır.
 Emeklilik yatırım fonları, Sermaye Piyasası Kurulu'na tabi portföy
yönetim şirketleri tarafından profesyonel portföy yönetim ilkeleri
çerçevesinde yatırıma yönlendirilmektedir. Birikimlerin asgari bir
süre sonunda başka bir emeklilik yatırım fonuna ya da emeklilik
şirketine aktarılması mümkün olmaktadır.
 Emeklilik yatırım fonunun varlıkları, emeklilik şirketinin
malvarlığından ayrı olarak Sermaye Piyasası Kurulu'nca uygun
görülen merkezi bir saklama kuruluşunda saklanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin İşleyiş Yapısı
 Bireysel emeklilik sistemi, 4632 Sayılı Bireysel Emeklilik Yatırım ve
Tasarruf Sistemi Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılan
yönetmelikler ile düzenlenmiştir.
 Bireysel emeklilik sistemi ilgili mevzuat gereği pek çok kurum ve
kuruluşun koordinasyon içerisinde çalışmasını gerektirmektedir. Sistem
genel hatları ile incelendiğinde sistemin en üst yetkili makamlarından
katılımcılara kadar geçen süreçte sürekli gözetim ve denetimin hakim
olduğu görülmektedir.
 Sistemin işleyişinde Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu, Hazine
Müsteşarlığı, Emeklilik Gözetim Merkezi, Sermaye Piyasası Kurulu,
Takasbank, Portföy yönetim şirketleri, Katılımcı, Emeklilik şirketleri ve
Bireysel emeklilik aracıları önemli rol oynamaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarafları
 Hazine Müsteşarlığı : Bireysel emeklilik sisteminin kurumsal yapısını teşkil eden
kurumlar arasında, sisteme temel teşkil edecek ve yön verecek kararların alındığı
en üst yetkili kurum olarak Hazine Müsteşarlığı ve bağlı olduğu Bakanlık
gelmektedir.
 Emeklilik Gözetim Merkezi: Emeklilik Gözetim Merkezi, Bireysel emeklilik
sisteminin güvenli ve etkin bir şekilde işletilmesini sağlamak, katılımcıların hak ve
menfaatlerini korumak amacıyla hem denetleyici kamu otoritelerinin (Hazine
Müsteşarlığı ve SPK) karar almasına yardımcı olacak verileri, hem de kamuoyuna
sağlıklı bilgi aktarımı için gerekli verileri sağlamakla görevlendirilmiştir. Emeklilik
Gözetim Merkezi A.Ş. (EGM), Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu
ve ilgili mevzuat uyarınca Hazine Müsteşarlığının görev ve yetkilendirmesi
çerçevesinde merkezi İstanbul'da olmak üzere 10 Temmuz 2003 tarihinde
kurulmuştur.
 Sermaye Piyasası Kurulu: Sermaye Piyasası Kurulu, Bireysel emeklilik sisteminde
emeklilik yatırım fonları, portföy yönetim şirketleri ve bu şirketler ile sözleşmeler
ile saklayıcılara ilişkin düzenlemeleri yapmakla görevlendirilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarafları (Devamı)  Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu: Bireysel Emeklilik Danışma Kurulu, bireysel
emeklilik sistemine ilişkin politikalarını belirlemek, bu politikaların gerçekleştirilmesi
için alınması gerekli önlemler konusunda önerilerde bulunmak ve mevzuat
düzenlemeleri hakkında tavsiye niteliğinde karar almakla görevlidir. Bireysel Emeklilik
Danışma Kurulu, Hazine Müsteşarının başkanlığında, Maliye Bakanlığı, Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Müsteşarlık ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından
görevlendirilecek en az genel müdür düzeyinde birer temsilciden oluşur.
 Saklayıcı Kuruluş: Saklayıcı kuruluş, fon portföyündeki varlıkların ve katılımcıların
katılma belgelerinin saklandığı, SPK tarafından uygun görülen saklama kuruluşudur.
Fon portföyündeki varlıklar saklayıcı nezdinde saklanır. Katılımcıların sahip oldukları
ve fondaki katkılarını gösteren pay adedi de, saklayıcı nezdinde katılımcı bazında ve
katılımcıların erişebileceği şekilde izlenir.
 Portföy Yönetim Şirketleri/ Portföy Yöneticisi:Portföy yöneticisi, emeklilik
şirketlerinin kurduğu emeklilik yatırım fonlarını yöneten profesyonel kuruluşlardır.
Portföy yönetim şirketleri, Sermaye Piyasası Kurulu’ndan portföy yöneticiliği yetki
belgesi almış ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygun görülen portföy yönetim
şirketlerini içermektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarafları (Devamı)
 (Bireysel)Emeklilik Şirketleri
 Bireysel emeklilik şirketleri, Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi
Kanunu’na göre kurulan ve bireysel emeklilik sisteminde faaliyet göstermek üzere
bu Kanun ile ihdas edilen emeklilik branşında ruhsat almış şirketlerdir.
 Emeklilik Şirketlerinin Kuruluş Şartları
 Bireysel emeklilik sisteminde faaliyet gösteren ve ruhsat alan emeklilik şirketleri
emeklilik ruhsatlarının yanı sıra hesapları ayrı tutulmak koşulu ile hayat ve ferdi
kaza sigortası branşlarında da ruhsat alabilmeleri mümkündür. Şirket kuruluş izni
Bakan tarafından verilir. Kurulacak şirketin ticaret unvanında “emeklilik”
ibaresinin bulunması zorunludur. Kuruluş izni için Müsteşarlığa başvuruda
bulunulur. Bireysel emeklilik şirketlerinin kurulabilmesi için aşağıda belirtilen
şartların yerine getirilmesi gerekmektedir;
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Emeklilik Şirketlerinin Kuruluş Şartları
 Anonim şirket şeklinde kurulması,
 Faaliyet konusunun bu kanunda belirtilen faaliyetlerle sınırlandırılmış olması,
 Sermayesinin yirmi trilyon liradan az olmaması ve ödenmiş sermayesinin asgari on trilyon olması ve kalanının üç yıl içerisinde ödenmesinin taahhüt edilmesi,
 Hisse senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
 Ana sözleşmesinin bu kanun hükümlerine uygun olması,
 İş planı ve sistem tasarımı ile yapılabilirlik raporlarının sunulması,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Emeklilik Şirketlerinin Sorumlulukları
 Emeklilik sözleşmelerine ilişkin Müsteşarlığın belirleyeceği
esaslara göre bankalardan hizmet almakla,
 Emeklilik sözleşmesi çerçevesinde tahsil edilen katkıların fona
yönlendirilmesini sağlamak ve bireysel emeklilik hesaplarının ve
ilgili
diğer
kayıtların
güncelleştirilmesi
işlemlerini
gerçekleştirmekle,
 Portföy yöneticilerinin, şirketin genel fon yönetim stratejisine ve
kararlarına göre fon portföyünü yönetmesini sağlamakla,
 Katılımcılarının bireysel emeklilik hesaplarına ait günlük bilgilere
erişimine olanak sağlamakla,
 Fon portföyünde yer alan varlıklar, fonun performansı, mali
tabloları gibi konularda katılımcılara düzenli bilgi verilmesini
sağlamakla,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Emeklilik Şirketlerinin Sorumlulukları (Devamı)
 Müsteşarlık ve Kurul tarafından istenecek bilgi, belge ve tablolar ile bireysel
emeklilik kayıt sisteminin belirlenecek esas ve usullere göre hazırlanmasını
sağlamakla,
 Müsteşarlığın belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde şirketin, Kurulun
belirleyeceği esas ve usuller çerçevesinde de fonun iç denetimini sağlamakla,
 Bireysel emeklilik hesaplarının ve emeklilik faaliyetlerinin sürekliliğini ve fon
varlıklarının korunmasını sağlamak üzere, kayıtların ve varlıkların saklanması
konusunda gerekli tedbirleri almakla,
 Katılımcıların hak ve menfaatleri ile bireysel emeklilik sisteminin işleyişini
tehlikeye sokabilecek hareketlerden kaçınmakla, mevzuat ve işletme planı
esaslarına uygun faaliyette bulunmakla, uygun tavsiyede bulunmakla, iyi
niyet kurallarına uygun hareket etmekle ve bireysel emeklilik aracılarının bu
esaslara uygun hareket etmesini sağlayacak tedbirleri almakla sorumludurlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarafları (Devamı)
 Bireysel emeklilik aracıları: Bireysel emeklilik şirketlerince
katılımcılara sunulan emeklilik ürünlerinin tanıtımı, pazarlanması
ve satışına ilişkin aracılık hizmetlerini bir sözleşmeye dayanarak,
daimi surette şirketlerin emeklilik sözleşmelerine aracılık eden
veya bunları şirket adına yapan kişilerdir.
 Bireysel emeklilik aracıları, Müsteşarlıkça belirlenen esaslar
dahilinde emeklilik gözetim merkezince tutulan Bireysel Emeklilik
Aracıları Siciline kaydolmak zorundadır. Bireysel emeklilik
aracılarında aranacak nitelik ve şartlara, faaliyetlerine,
yapamayacakları işlere, sicile kaydetme ve silmeye ve diğer
hususlara ilişkin esas ve usuller Müsteşarlıkça düzenlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarafları (Devamı)
 Bireysel emeklilik aracıları;
 Mesleğin icaplarına, iyi niyet kurallarına ve mevzuata uygun faaliyette bulunmakla,
 Katılımcıların hak ve menfaatleri ile bireysel emeklilik sisteminin işleyişini tehlikeye sokabilecek hareketlerden kaçınmakla,
 Katılımcının yaşı ve beklentilerine göre, sistemin uzun vadeli yapısını ve vergi düzenlemelerini de göz önünde bulundurarak katılımcıya uygun tavsiyede bulunmakla,  Meslekî yeterliliğe ilişkin tamamlayıcı eğitim programına katılmakla sorumludur.  Müsteşarlıkça, bu madde hükmüne aykırı hareket ettiği belirlenen bireysel emeklilik
aracısının işlenen fiilin ağırlığına göre satış yetkisi geçici süreyle durdurulur yahut
lisansı iptal edilir. Aracılarda aranan nitelik ve şartları kaybeden bireysel emeklilik
aracılarının lisansları Müsteşarlıkça iptal edilir. Lisansı iptal edilen aracıların kayıtları
Bireysel Emeklilik Aracıları Sicilinden silinir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarafları (Devamı)
 Katılımcı
 Katılımcı, bireysel emeklilik aracısı vasıtası ile emeklilik şirketi
ile emeklilik sözleşmesi imzalayan ve sisteme katılan
bireylerdir. Katılımcının, bireysel emeklilik sistemine
katılabilmesi için öncelikle medeni hakları kullanma
ehliyetine sahip olması ve emeklilik şirketi ile emeklilik
sözleşmesi imzalaması gerekmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sözleşmesi
 Bireysel emeklilik sistemine katılmak için katılımcının
medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması ve emeklilik
şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalaması zorunludur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sözleşmesi
 Emeklilik sözleşmesi;  şirket nezdinde bireysel emeklilik hesabı açılması, hesaba katkı payı ödenmesi,  ödenen katkı paylarının tercih edilen fonlarda yatırıma yönlendirilmesi  hesapta biriken paraların hak sahiplerine ödenmesine ilişkin esas ve usuller  tarafların bu kapsamdaki diğer hak ve yükümlülüklerini düzenleyen sözleşmedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Hesabı
 Bireysel emeklilik hesabı , emeklilik sözleşmesi çerçevesinde
katılımcı ad ve hesabına ödenen katkılar ve bu katkılara
ilişkin her türlü getirinin katılımcı bazında izlendiği hesaptır.
Emeklilik sözleşmesi, bireysel ve grup emeklilik sözleşmesi
şeklinde yapılabilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Katılımcının Hal ve Yükümlülükleri

Katılımcı emeklilik sözleşmesi içerisinde katkı payı ödemesine ara verebilmektedir. Bu durumda
katılımcının birikimleri seçmiş olduğu emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilmeye devam eder.

Katılımcı, emeklilik planını bir yılda azami dört kez değiştirilebilir.

Katılımcının aynı veya farklı şirkette birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, katılımcının
sisteme giriş tarihi, yürürlükte bulunan sözleşmeleri arasından sisteme giriş tarihi açısından en eski
tarihli sözleşme dikkate alınarak belirlenir. Bu durumda katılımcının tüm sözleşmelerinden emekliliğe
hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve hesaplarını birleştirmesi gerekir.

Emeklilik sözleşmesi süresi içinde, katılımcının vefat etmesi halinde lehdarı, malûliyet durumunun ortaya
çıkması halinde ise katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerin kendisine ödenmesini talep
edebilir.

Katılımcı, bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin başka bir emeklilik şirketine aktarılmasını talep
edebilir.

Katılımcı, teklif formunun imzalanmasını veya teklifin onaylanmasını müteakip altmış gün içinde cayma
hakkına sahiptir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Şirketlerin Hak ve Yükümlülükleri

Şirket, katılımcının dahil olduğu emeklilik planının asgari katkı payı tutarını belirler.
 Şirket, katkı paylarını, en geç şirkete intikalini takip eden ikinci iş gününde yatırıma yönlendirmek
zorundadır.
 Aktarım talebinde bulunulması halinde şirket, bildirimin ulaşmasından itibaren en geç on iş günü
içinde talebi yerine getirmekle ve birikimlerle birlikte hesaba ilişkin bilgi ve belgeleri aktarmakla
yükümlüdür. Başka bir şirkete aktarım talebinde bulunulabilmesi için şirkette en az bir yıl süreyle
kalınmış olması gereklidir.
 Katılımcının emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılma talebinde bulunması halinde şirket,
bildirimin ulaşmasından itibaren yirmi iş günü içinde katılımcının birikimlerini tamamen öder.
 Şirket, emekliliğe hak kazanan ve birikimini almak için başvuran katılımcıyı emeklilik seçenekleri
hakkında bilgilendirir ve emeklilik bilgi formunu ve hesap özetini, katılımcının tanımlı elektronik
posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde gönderir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Kesintiler
KESİNTİLER
Yönetim Gider Kesintisi
Ara Verme Durumunda Yapılan Ek Yönetim Gider Kesintisi
Ara Verme Kesintisi
Fon Toplam Gider Kesintisi
Giriş Aidatı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Emekli Olma
 Katılımcı, sisteme giriş tarihinden itibaren en az on yıl sistemde bulunmak koşulu ile
120 ay asgari katkı payını ödeyerek, 56 yaşını tamamladıktan sonra sistemden emekli
olmaya hak kazanır. Emekliliğe hak kazanan katılımcı,
 Bireysel emeklilik hesabındaki birikimlerinin bir program dahilinde ödenmesini,
 Tamamının defaten ödenmesini ya da
 Yapacağı yıllık gelir sigortası sözleşmesi çerçevesinde kendisine maaş bağlanmasını
talep edebilir.
 Katılımcının birikimlerinin ödenmesini talep etmesi veya başka bir şirket veya hayat
sigorta şirketi ile yıllık gelir sigortası sözleşmesi yapması halinde şirket, katılımcının
hesabındaki birikimleri bildirimin ulaşmasından itibaren en geç on iş günü içinde
katılımcıya öder veya ilgili şirkete aktarır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Emeklilik Yatırım Fonları
Emeklilik Yatırım Fonu Türleri
Gelir Amaçlı Fonlar
Büyüme Amaçlı Fonlar
Para Piyasası Fonları
Kıymetli Madenler Fonları
İhtisaslaşmış Fonlar
Diğer Fonlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı
 01 Ocak 2013 tarihinden itibaren getirilen devlet katkısı
uygulaması ile bireysel katılımcıların ödedikleri katkı payına %25
oranında devlet katkısı verilmesi uygulaması getirilmiştir. Bu
uygulamaya göre, ödenen her katkı payının %25'ine karşılık gelen
tutar devlet katkısı olarak katılımcının emeklilik sözleşmesine bağlı
ayrı bir hesapta takip edilecek ve yatırıma yönlendirilecektir.
 Vergi mükellefi olup olmadığına bakılmaksızın bireysel veya gruba
bağlı bireysel emeklilik sözleşmesine katkı payı ödeyen tüm
katılımcılar, herhangi bir işlem yapmasına gerek kalmadan, devlet
katkısı sisteminden faydalanabilecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TÜRKİYE’DE BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİNİN GELİŞİMİ
Çeşitli Seçilmiş Göstergeler
Bireysel Emeklilik Şirketi Sayısı
Bireysel Emeklilik Şirketlerinde Çalışanların Sayısı
Bireysel Emeklilik Aracısı Sayısı
Sözleşeme Sayısı
Ferdi Sözleşme Sayısı
Grup Sertifika Sayısı
Katılımcı Sayısı
Toplam Fon Tutarı (Milyon TL)
2007
2008
11
6.265
2009
12
6.446
2010
13
5.939
2011
13
6.024
14
6.549
12.422
13.735
15.666
16.716
17.868
1.600.157
1.932.686
.2203.491
2.534.793
2.938.333
1.237.844
1.501.412
1.704.384
1.933.250
2.232.909
362.313
431.274
499.107
601.543
705.424
1.475.704
1.745.354
1.987.940
2.281.478
2.641.843
4.603,0
6.400,4
9.125,0
11.999,5
14.315,4
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SİGORTA MUHASEBESİ
Yrd.Doç.Dr. Nuraydın TOPCU
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Sigorta Muhasebesinin Özellikleri Ve Teorisi  Reasürans İşlemleri Muhasebesi
 Sigorta İşletmelerinde Kullanılan Başlıca Defterler
 Koasürans İşlemleri Muhasebesi
 Sigorta İşletmelerinde Kayıt Düzeni  Sigorta İşletmelerinde Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri
 Sigorta Muhasebesine İlişkin Hesap Planı
 Finansal Tablolar
 Özellikli Olaylara İlişkin Muhasebe Uygulamaları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra; aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sigorta muhasebesi ile ilgili işlemleri en kısa sürede yapabileceksiniz.
 Sigorta kavramlarını öğrenip , sigorta hesap planını kullanabileceksiniz.
 Prim üretimi ve iptaline ait muhasebe kayıtlarını tutabileceksiniz.
 Hasar muhasebesi ile ilgili işlemleri kaydedebileceksiniz.
 Sigorta branşları itibariyle
muhasebeleştirebileceksiniz.
alınan
ve
verilen
reasüransları
 Dönem sonu muhasebe işlemlerini yapabileceksiniz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
1.SİGORTA MUHASEBESİNİN ÖZELLİKLERİ VE TEORİSİ
 Sigorta; aynı türden tehlikeyle karşı karşıya olan kişilerin,
belirli bir miktar para ödemesi yoluyla toplanan tutarın,
sadece o tehlikenin gerçeklemesi sonucu fiilen zarara
uğrayanların zararını karşılamada kullanıldığı, bir risk
transfer sistemidir. Bu sistem sayesinde kişiler, karşı karşıya
bulundukları tehlikelerin neden olabileceği, parayla
ölçülebilen zararlarını, nispeten küçük miktarlarda ödemiş
oldukları primler yoluyla paylaşmaktadırlar,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam..
 TTK’na göre, sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim
karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara
uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde
bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat
süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı
olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde
bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta;

Belirli bir prim karşılığında

Kişi hayatının ya da organlarının veya kişi ve kuruluşların para ile ölçülebilir değerlerinin

Sigorta kural, kanun ve yönetmeliklerince belirlenmiş raslantısal (tesadüfi) rizikoların gerçekleşmesinden doğacak maddi hasarlarını

Aynı rizikonun tehdidi altında bulunan kişileri ya da kuruluşları bir araya getirerek

Ölçülen değer üzerinden ve gerçekleşen hasar oranında karşılayarak

Sosyoekonomik çöküntüleri dağıtan ve önleyen

Yatırımlara aktarılan fonları ve ikrazları ile ekonomiye kaynak yaratan işlemler bütünüdür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta,
 Tanımdan da anlaşılacağı gibi sigortanın amacı; insanları
ve
ekonomik
varlıkları
tehdit
eden,
ancak
öngörülebilmekle beraber, meydana gelip gelmeyeceği,
hangi ölçüde ve ne zaman meydana geleceği belli
olmayan rizikolara karşı sigortalıyı korumaktır. Sigorta,
zararın meydana gelmesini önlemek amacı ile
yapılmamaktadır. Buradaki amaç, zarar meydana
geldikten sonra zararı sigortalılar arasında eşit olarak
dağıtmaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta Muhasebesi,
Ticari işletmelerde uygulanan muhasebe prensipleri
ve metotları bir bütündür. şirketler bilanço esasına
göre defter tutmalarına rağmen farklı muhasebe
tekniği kullanmak zorundadırlar. İşletmelerin
özellikleri göz önüne alınarak muhasebeyi iki
bölümde incelemek mümkündür: Genel Muhasebe
ve İhtisas Muhasebesi.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Genel Muhasebe
 Birinci sınıf işletmelerin tamamında kullanılan muhasebedir.
 İhtisas Muhasebesi
 Bazı şirket ve kurumlar, faaliyet konuları gereği genel muhasebenin yanında farklı muhasebe tekniği de kullanmak zorundadırlar. Bu şirketler;
 Banka ve sigorta şirketleri,
 Özel katılım bankaları,
 Menkul kıymet yatırım fonları,
 Aracı kurumlar ve yatırım ortaklıklarıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam…
 Görüldüğü gibi farklı muhasebe tekniği kullanacak şirket ve
kurumlar finans sektöründe faaliyet gösteren kurumlar olup,
sigorta şirketleri de bu kapsamda sayılmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta muhasebesi;
 Genel muhasebenin esas ve metotlarına göre işletmenin çalışma
konusuna giren işlemlerin kaydı için gerekli özel hesapları bulunan bir
uzmanlık muhasebesidir. Sigorta muhasebesi, belirli bir faaliyet dönemi
içinde işletmenin varlıklarında meydana gelen değişiklikleri belirli bir
sistem içinde toplamak, sınıflamak, bunları para birimi ile ifade etmek ve
ilgili hesapları kaydetmek yoluyla, işletmenin varlıkları hakkında ayrıntılı
bilgi vermektedir. İşletmenin varlıklarında meydana gelen söz konusu
değişiklikler belirli zamanlarda düzenlenen bilançolarda gösterilmektedir.
Diğer taraftan aynı dönem içersisinde, işletmenin ana faaliyet konusunu
oluşturan sigortacılık faaliyetleri ve yan faaliyetleri ile öz varlığında
meydana gelen artış ve azalışlarını göstermek suretiyle faaliyet sonuçları
hakkında da bilgi vermektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta şirketlerinin muhasebesinde, bir taraftan
ticaret şirketlerinden farklı olmayan işlemlere ait
muhasebe kayıtlarına yer verildiği gibi, diğer taraftan
da işletmenin bünyesine özgü (sigortacılıkla ilgili)
işlemlerin muhasebe kayıtları yer alır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta işletmelerini ticaret ve üretim işletmelerinden ayıran başlıca
özellik, üretmiş oldukları hizmet olan sigorta güvencesinin taşımış olduğu
niteliklerdir. Sigorta güvencesi üretiminde üretim satış döngüsü, diğer
üretim faaliyetlerinden farklılık göstermektedir. Sigorta güvencesinde
önce ürünün satışı yapılmakta daha sonra üretimi gerçekleştirilmektedir.
Yani, sigorta güvencesi diğer ürünler gibi önceden üretilip satılmamakta,
teminatın satışı üretimden önce gelmektedir. Üretilen ürünün nitelikleri
güvence talebinde bulunanlara göre değişebilmekte ve ürünün
depolanması söz konusu olmamaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta işletmelerinde ortaya çıkan işlemler esas bakımından iki
kısımda düşünülür:
 Sigorta işletmelerinde; ticaret işletmelerinde veya diğer bireysel
kuruluşlarda olduğu gibi oluşan işlemlerin muhasebeleştirilmesi,
 Bir hizmetin görülmesi ve yapılması işletmesi olan sigorta
şirketlerinin,
kendi
yapılarına
has
işlemlerinin
muhasebeleştirilmesi.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Birinci grupta sayılan işlemler, diğer işletmelerden ayrı bir
özellik göstermediğine göre, bunların muhasebeleştirilmesi
genel muhasebe esasları, prensipleri ve metotlarına göre
yapılır. Buna karşılık sigorta muhasebesinin özelliğini ikinci
kısımda yer alan işlemler oluşturmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta
işletmelerinin
gösterdiği
özellikler
sigorta
muhasebesine de yansımaktadır. Sigorta işletmelerinde
sigortacının alacağı primin miktar ve süresi, tazminatın
ödenip ödenmeyeceği, ödenecekse miktarı ve benzeri
durumların önceden bilinmesi olasılığı yoktur. Bu nedenle
sigorta işletmeleri muhasebesine özellik kazandırmaktadır.
Bu özellikleri şöylece sıralayabiliriz:
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta işletmelerinin borç ve alacakları türlü yönleri ile belirsizdir,
 Sigorta işletmelerinde kesin olarak dönem kar ya da zararının saptanması
olanaksızdır,
 Sigortalıların ödedikleri primlerin önemli bir bölümü hasar güvencesi olarak
sigortalılara geri ödenmektedir,
 Sigorta işletmelerinin yedek akçelerinin bir bölümü öteki işletmelerin yedek
akçelerinden farklıdır,
 Sigorta işletmelerinin hesap dönemi sonunda düzenlenen bilançoları çoğu kez
öngörme hatası taşır,
 Sigorta işletmelerinin aktif değerlerinin değerlendirme konusuna özellikle özen
gösterilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2.SİGORTA İŞLETMELERİNDE KULLANILAN BAŞLICA DEFTERLER
 Çok amaçlı sigorta şirketlerinin muhasebesinin önemli
konularından biri de, işletmelerde kullanılacak defterlerin
belirlenmesidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 2.1. Kanuni Defterler
 Bilanço esasına tabi olan sigorta işletmelerinde Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre temelde aşağıdaki defterler tutulur:
 2.1.1. Günlük Defter (Yevmiye Defteri)
 İşlemlerin muhasebe terimleri ile tarih sırasına göre ve V.U.K. , T.T.K. maddelerinde belirtilen kayıt disiplinlerine uygun olarak kaydedildiği defterdir. Yevmiye defterine ilk yapılan kayıt açılış kaydıdır. Açılış kaydı açılış bilançosu ya da dönem başı bilançosunda yer alan unsurların hesaplara kaydedilmesidir. Bu kayıtla hesaplar açılır. Bu kayıttan sonra günlük işlemler sırasıyla belgelere dayanarak yevmiye maddeleri halinde yevmiye defterine kaydedilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 2.1.2. Büyük Defter (Defter‐i Kebir)
 İşletmelerin yapmış olduğu mali nitelikteki işlemlerin bir tasnife tabi tutularak niteliklerine göre bölündüğü hesapları bünyesinde toplayan deftere, büyük defter veya defter‐i kebir denilmektedir. Türk Ticaret Kanununun . Maddesi, Vergi Usul Kanununun. Maddesi gereği tutulması zorunlu olan büyük defterlerde, hesapların muhasebe eşitliğindeki öğeler ile ilgilerine göre sıralanmalarına dikkat edilmelidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 2.1.3. Envanter‐Bilanço Defteri
 İşletmelerin kuruluşunda ve her hesap dönemi sonunda, varlık,
borç ve sermayeleri ile bilançolarının dökümlü olarak kaydolduğu
bir defterdir. Varlık ve borçlar envanter çıkarılarak saptanır.
Envanter ise, bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları
saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde
ve müfredatlı olarak tespit etmek demektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 2.2. Diğer Kanuni Defterler
 Sigorta işletmelerinde yukarıda açıklanmış olan defterlerden başka
kanunen tutulması zorunlu olan defterler de şunlardır:
 2.2.1. Karar Defteri
 Anonim şirket durumunda çalışan sigorta işletmelerinde karar defterleri
olarak iki defter tutulur. Bunlardan birincisi “Hissedarlar Genel Kurul
Karar Defteri”, ikincisi de “Yönetim Kurulu Karar Defteri’dir. İki defterin
tutulması Türk Ticaret Kanunundaki hükümlerle emredilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 2.2.2. Hisse Senedi Defteri
 Sigorta işletmelerinin yatırım yaptıkları anonim şirketlerin hisse senetleri ile elde
edilen temettü gelirlerinin izlenmesi için “ Hisse senedi Defteri” adı verilen bir
defterin tutulması zorunludur.
 2.2.3. Kayıt (Rejistro) Defteri
 Sigorta işletmelerince düzenlenen sigorta poliçelerinin tek tek yevmiye ve büyük
deftere kaydedilmesi oldukça güçtür. Bu nedenle poliçeler ilgili servisler
tarafından muhasebe servisine bildirilmeden önce notere tasdik ettirilmiş bir
deftere tarih ve sıra numarasıyla kaydedilir. Bu defterler genellikle yangın,
nakliyat, kaza ve hayat branşlarında ayrı ayrı tutulur. Kayıt defterine bir ay
süresince düzenlenen sigorta poliçelerinde yer alan prim, yönetim giderleri ve
gider vergisi ayrı ayrı kaydedilir. Buradaki bilgiler ilgili servisler tarafından
muhasebe fişi kesilerek muhasebe servisine iletilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 2.2.4. Fesih ve İptal Defteri
 Sigorta işletmeleri sigorta poliçelerini kaydettikleri kayıt defteri yanında, gerek o ay, gerekse önceki aylarda düzenlenen poliçelerden iptal edilenleri yine tarih ve sıra numarasına göre “fesih ve iptal defteri” adı verilen deftere geçirirler. Ay sonunda, iptal edilen poliçelere ait primler bu defterden yararlanılarak belirlenir ve bir muhasebe fişiyle muhasebe servisine bildirilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta işletmeleri yukarıda belirtilen defterlerin yanında işlerin izlenmesinde ve kontrolünde yararlanmak üzere şu yardımcı defterleri de tutmaktadırlar:
 Teklifname defteri,
 Sigortalıların adlarına ve poliçe numaralarına göre tutulan defterler,
 Sigortalıların oturdukları yere göre tutulan defterler,
 Primlerin vadelerine göre tutulan defterler,
 Sona eren sözleşmeleri gösteren defterler,
 Hasarların izlenmesi için tutulan defterler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
3.SİGORTA İŞLETMELERİNDE KAYIT DÜZENİ
 Sigorta Murakabe Kanunu’nun 2. Maddesine göre, sigorta
birliği kuruluşuna izin verilen sigorta şirketleri, belge ve kayıt
tutma yönünden anonim şirketlerin ve kooperatiflerin bağlı
oldukları kanun hükümlerine tabidirler. Diğer taraftan vergi
mükellefi olmaları sebebiyle Vergi Usul Kanunu’ndaki belge
ve kayıt düzenine ait hükümlere de bağlı kalmaktadırlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
3.1. T.T.K. ve V.U.K. Açısından Kayıt Düzeni
 Ticari defterler ve kayıt nizamı ile ilgili hükümler T.T.K. da,
V.U.K. da; belgeler ile ilgili hükümler V.U.K. da düzenlenmiştir.
Ayrıca T.T.K. da şirket türüne göre; V.U.K. alış ve satış
büyüklüklerine göre defter tutma ve kayıt nizamı bakımından
özel hükümler yer almaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
3.2. S.M.K. ve Sigortacılık Faaliyetleri Açısından Kayıt Düzeni

V.U.K.; “Banka, banker ve sigorta şirketleri B.S.M.V. mevzuuna giren işlemleri müfredatlı veya bordrolar
üzerinden toplu olarak kendi muhasebe defterlerinde veya isterlerse ayrı bir Banka Sigorta Muamele
Vergisi defterinde diğer işlemlerden ayırmak sureti ile gösterilir.”

Damga Resmi Kanununa göre yolcu bileti ücretleri, sigorta primleri ve ilan ücretleri gibi mevzular
üzerinden resim istifa etmeye mecbur olan gerçek ve tüzel kişiler bu ücret ve primlerle istifa ettikleri
damga resimleri için tarih sırası ile bir kayıt tutmaya mecburdurlar.

Tüccarlar bu kayıtları muhasebe defterinde tuttukları hesaplarda gösterebilirler. Kayıtların muhasebe
defterinde gösterilmemesi halinde ayrı bir Damga Resmi Defteri tutulur. Devlet müesseselerinin resmi
defter ve kayıtları Damga Resmi Defteri yerine geçer hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümler incelenirse, T.T.K. ve V.U.K.’nda yer alan hükümlere göre tutulması zorunlu defterlere
ilaveten ticari defterlerde ayrı kayıt tutulmaması halinde B.S.M.V. ve Damga Resmi için de ayrıca defter
tutulması ve tasdik ettirilmesi gerekmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
4.SİGORTA MUHASEBESİNE İLİŞKİN HESAP PLANI  Hesap planı, işletmelerin finansal bilgi gereksinmeleri göz
önünde bulundurularak kullanacakları tüm hesapların hesap
grupları, ana hesaplar, yardımcı hesaplar ve alt hesaplar
olarak sitemli bir biçimde gösterilmesidir. Bu bakımdan
hesap planı işletmelerde muhasebe sisteminin bir iskeletini
oluşturur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Tüm işletmeler için muhasebeleştirme ve mali raporlama
açısından tek düzeni sağlama, tek tip bilanço ve gelir tablosunun
doğrudan elde edilmesi, denetim ve gözetim için gerekli olan
bilgilerin doğrulanabilir ve denetlenebilir bir şekilde doğrudan ve
sağlıklı olarak elde edilmesi, yetkili mercilerin ihtiyaç duyduğu
bilgilerle diğer istatistiki bilgilere doğrudan ulaşılması, çeşitli analiz
ve yorumlar için ihtiyaç duyulan bilgilerin standart bir şekilde elde
edilmesini sağlamak amacı ile tek düzen hesap planı geliştirilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Türkiye'de dört çeşit tek düzen hesap planı kullanılmaktadır.
Bunlar;
 Şirketler için tek düzen hesap planı
 Bankalar için tek düzen hesap planı
 Katılma bankaları için tek düzen hesap planı
 Sigorta şirketleri için tek düzen hesap planı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 30/12/ 2004 tarih ve 25686 sayılı Resmi Gazete’de Hazine
Müsteşarlığı tarafından Sigortacılık Hesap Planı ve
İzahnamesi Hakkında Tebliğ‐ Sigortacılık Muhasebe Sistemi
Tebliğ No:1‐ yayınlanmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Bu düzenlemenin amacı;
 Sigortacılık sektöründe tek tip mali tablolar hazırlanmasına imkân
tanınması, şirketlerin yükümlülüklerini yerine getirebilmesinin ve
mali güçlerinin izlenebilmesi, sigorta ve reasürans şirketleri ile
emeklilik şirketlerinin muhasebe kayıtlarında ve raporlamalarında
tekdüzelik sağlanması, sağlıklı ve mukayese edilebilir bilgi üretimi
ve akımını sağlayacak bir altyapı oluşturup gerek sigortacılık
sektörünün, gerekse sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik
şirketlerinin mali durumunun ve gelişiminin mümkün olan en iyi
şekilde izlenebilir ve değerlendirilebilir hale gelmesidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Türkiye‟de kurulu sigorta ve reasürans şirketleri, Türkiye‟de
faaliyette bulunan yabancı şirketlerin şubeleri ve emeklilik
alanında Türkiye‟de faaliyet gösteren bütün şirketler bu
tebliğ hükümlerine tabidir.
 Sigortacılık hesap planı, hesap sınıfları 1‐9 arasında
kodlanmış olup hesap kod ve sınıfları aşağıdaki gibidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,

SINIF KODU
HESAP SINIFLARI

1 CARİ VARLIKLAR

2 CARİ OLMAYAN VARLIKLAR

3 KISA VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER

4 UZUN VADELİ YÜKÜMLÜLÜKLER

5 ÖZ SERMAYE

6 GELİR TABLOSU HESAPLARI

7 HAYAT DIŞI BRANŞLARI TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU

8 (BOŞ)

9 NAZIM HESAPLAR
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Hesap numaralama sistemi, belirli hesaplar hariç 3 haneden
oluşmuştur. İstisnai hesaplar ise 5 veya 6 haneden
oluşmaktadır. Hesap numaralarının hanelere göre gösterimi
aşağıda belirtildiği şekildedir.
 1 2 3 4 5 6 7 8 9
 A B C D E F G H I
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 A‐
Hesap Sınıfını Tanımlar
 B‐
Grup Numarasını Tanımlar,
 C‐
Defteri Kebir Hesap Numaralarını Tanımlar,
 DE‐
Yardımcı Hesap Numaralarını Tanımlar,
 F‐
Alt Hesap Numaralarını Tanımlar,
 G H I ‐
Tali Hesap Numaralarını Tanımlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigortacılık Hesap Planı yapısını oluşturan ve yukarıda belirtilen 9 adet ana
hesaptan ilk beş grup bilanço kalemlerini oluşturmaktadır. Bu beş gruptan ilk
iki hesap aktifleri, geriye kalan üçü ise pasif tarafını meydana getirir.
 6. ve 7. Grup hesapları Gelir Tablosu’nu oluşturan hesaplardır. Gelirler ve
giderlere ilişkin alt kalemler sistematik bir şekilde bu hesap içinde yer alır.
 9. grup ana hesabını oluşturan Nazım Hesaplar, Bilanço Dışı Hesaplar olup,
bilançonun aktif ve pasif toplamının altında yer alır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigortacılık Hesap Planı’nda;
 Müsteşarlığın izni olmadan defteri kebir seviyesinde yeni hesap açılamaz.
 Defteri kebir düzeyinde açılmış olup yardımcı ve alt hesapları bulunmayan hesaplar için şirketlerin ihtiyaç duymaları halinde yardımcı, alt ve daha tali dereceli hesaplar açabilirler.
 Defteri kebir hesabı ile birlikte bir veya daha fazla yardımcı hesap varsa yeni yardımcı hesapların ilavesi, bir veya daha fazla alt hesap varsa yeni alt hesapların ilavesi, Müsteşarlığın izniyle mümkündür.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Yardımcı hesap veya alt hesap seviyesinde tespit edilmiş maddeler
için şirketler gerek duyacakları alt veya tali hesapları, mevcut
hesap numaralarının sonuna yeni haneler eklemek suretiyle
açabilirler.
 “Diğer” hesaplar, ilgili bölümde ayrı bir hesap açılmasını
gerektirmeyen büyüklükte olan işlemlerle sık tekrarlanmayan
işlemlerin kaydı için ayrılmıştır. Bir işlem bu niteliği taşımadığı
halde kaydedileceği özel bir hesap bulunmuyorsa, bu tür işlemler
için Müsteşarlıktan izin alınarak özel bir hesabın açılması şarttır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5. ÖZELLİKLİ OLAYLARA İLİŞKİN MUHASEBE UYGULAMALARI
Bu bölümde, sigorta muhasebesi açısından özellik arz eden olaylara ilişkin muhasebe
uygulamaları işlenecektir.
 5.1 Prim Üretimi Ve İptali
 Sigorta işletmeleri açısından prim üretimi (poliçe kesme), ya merkezde direkt olarak
yapılmakta ya da acenteler gibi aracılar yardımıyla endirekt olarak
gerçekleştirilmektedir.
 Üretim, hangi şekilde gerçekleşirse gerçekleşsin şirketin gelirini artırıcı niteliktedir.
İptal edilen poliçelere ait primler ise şirket için gider niteliğindedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.1.1. Direkt Pirim Üretimi
 Direkt prim üretimi, arada komisyon vb menfaat geçekleştirecek herhangi bir yasal
aracı (acente, broker, banka… ) olmaksızın, sigortaya konu olacak 3.taraf riskini sigorta
şirketlerinin doğrudan kendilerini düzenledikleri poliçe ile üstlendikleri işlemlerdir.
 Sigorta işletmeleri tarafından direkt pirim üretimi gerçekleştirildiğinde, ilgili branşa ait
teknik kısım gelir tablosu hesabı (6lı ve 7‟li hesaplar) alacaklandırılmakta, peşin ya da
taksitli satış durumuna göre ilgili aktif hesap borçlandırılmaktadır. Prim üretimi ile ilgili
yasal kesintiler ise “Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabı”na alacak yazılmaktadır.
 Pirim borcunun tahsil edilmesi durumunda ilgi cari hesap kapatılmaktadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Direkt Pirim Üretimi
 Dönem sonunda 7 nolu Hayat Dışı Branşları Teknik Kısım
Gelir Tablosu hesaplarından 6 nolu Gelir tablosu hesabına
aktarma işlemi yapılmalıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.1.2.Endirekt Prim Üretimi
 Prim üretimleri doğrudan sigorta şirketleri tarafından yapılmakla birlikte,
sigorta aracıları tarafından da yapılmaktadır. Sigorta aracıları belli bir
sigorta şirketine bağlı çalışan acenteler ve sigorta şirketlerinden bağımsız
çalışan sigorta brokerleridir.
 Aracıların başlıca görevleri; sigorta müşterisini riskler ve buna uygun
çözümler hakkında bilinçlendirmek, prim ödemelerini, hasarların tazmin
edilmesini ve poliçenin yenilenmesini takip etmek, gerektiğinde
hatırlatmada bulunmaktır. Bu işlemlerin karşılığında da komisyon
almaktadırlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Endirekt Prim Üretimi
 Prim tahsil etme yetkisi bulunan acenteler, müşterilerden aldıkları
primleri sigorta şirketine öderler. Bu hizmetlerine karşılık aracılar
komisyon alırlar. Komisyon genellikle prim tutarına dahil edilir.
 Endirekt pirim üretimi durumunda, direkt prim üretiminde yapılan
kayıtlara benzer bir yol izlenmekle birlikte, ortaya çıkan borç alacak
ilişkisi ve komisyon ödemesi de kayıtlarda yer almaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖRNEK:
X Sigorta şirketinin Yangın Sigorta Departmanından o güne ilişkin olarak prim üretiminin
şu şekilde gerçekleştiği bildirilmiştir.
PİRİM ÜRETİMİ
DİREKT PİRİM ÜRETİMİ
Sigortayı Anıl A.Ş. satın almıştır
ENDİREKT PİRİM ÜRETİMİ
Mert Acentesi
20.000,00
10.000,00
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Ödemeler şu şekilde yapılacaktır. Direkt pirim üretiminde peşinat olarak 5.100,00 TL tahsil edilmiş geri kalanı 4 eşit taksite bölünmüştür. Acente tarafından gerçekleştirilen pirim üretiminde ise % 50 peşin tahsilât gerçekleştirilmiş, kalanın 2 eşit taksitte tahsili kararlaştırılmıştır. Acente komisyonu üretilen pirim bedelinin % 10’u olarak belirlenmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
NET PRİM : 30.000,00
Direkt 20.000 Endirekt 10.000 YANGIN SİGORTA VERGİSİ %10 : 3.000,00 (Net Prim x %10) Direkt 2.000 Endirekt 1.000 BSMV (Gider Vergisi) MATRAHI : 33.000,00 Direkt 22.000 Endirekt 11.000 GİDER VERGİSİ %5 : 1.650,00 (BSMV matrahı x %5) Direkt 1.100 Endirekt 550 : 34.650,00 TOPLAM (Brüt Prim) Direkt 23.100 Endirekt
11.550
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
_____________________________ / _________________________________
120 SİGORTACILIK FAAL. ALACAKLAR 34.650,00 120.01 Sigortalılardan Alacaklar 23.100 120.01.xx Anıl A.Ş. 23.100 120.03 Aracılardan Alacaklar 11.550 120.03.01 Acentelerden Alacaklar 11.550 120.03.01.01 Mert Acentesi 11.550 701 YANGIN 701.01Yangın Teknik Gelir 30.000 701.01.1 Yazılan Primler 30.000 701.01.1.1 Brüt Yazılan pirimler 30.000 20.000 701.01.1.1.1 Direkt Pirimler 701.01.1.1.2 Endirekt Pirimler 10.000 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 360.01 Ödenecek Vergiler 4.650 360.01.01 Gider Vergisi (BSMV) 3.000 360.01.02 Yangın S. Vergisi 1.650 Prim üretimi tahakkuku _____________________________ / _________________________________ 30.000,00
4.650,00
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Peşinatın alınması kaydı;
_________________________ /
_____________________________
100 KASA 10.100,00 100.01 Türk Parası 10.100 120 SiGORTACILIK FAAL. ALACAKLAR 10.100,00 120.01 Sigortalılardan Alacaklar 5.100 120.01.xx Anıl A.Ş. 5.100 120.03 Aracılardan Alacaklar 5.000 120.03.01 Acentelerden Alacaklar 5.000 120.03.01.01 Mert Acentesi 5.000 Peşinatın tahsilatı ________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gider Vergisi ( BSMV) vergi dairesine ödenmiştir (ödemenin banka havalesi ile yapıldığı kabul edilmiştir).
_________________________ / _____________________________ 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 1.100,00 360.01 Ödenecek Vergiler 360.01.01 Gider Vergisi 102 BANKALAR 102.01 Vadesiz 102.01.1 Türk Parası Gider vergisinin ödenmesi _________________________ / ______________________________ 1.100,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Acentelere İlişkin komisyon kaydı;
_________________________ / _____________________________ 701 YANGIN 1.000,00 701.02 Yangın Teknik Gideri 1.000 701.02.5 Faaliyet Gideri 1.000 701.02.5.1 Üretim Komisyon Gideri 1.000 320 SİGORTACILIK FAALİYETL. BORÇLAR 320.03 Aracılara Borçlar 1.000 320.03.01 Acentelere Borçlar 1.000 320.03.01.01 Mert Acentesi 1.000 Komisyon Tahakkuku _________________________ / ______________________________
1.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem Sonu Kayıtları; _______________________ / _____________________________ 701 YANGIN 30.000,00 701.01Yangın Teknik Gelir 30.000 701.01.1 Yazılan Primler 30.000 701.01.1.1 Brüt Yazılan pirimler 30.000 701.01.1.1.1 Direkt Pirimler 20.000 701.01.1.1.2 Endirekt Pirimler 10.000 60 HAYAT DIŞI TEKNİK GELİRELR 600.01 Brüt Yazılan Pirimler 30.000 600.01.01 Direkt Pirimler 20.000 600.01.02 Endirekt Pirimler 10.000 Dönem sonu kaydı _________________________ / ______________________________ 30.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
_________________________ / _____________________________ 614 FAALİYET GİDERLERİ 1.000,00 614.01 Üretim Komisyon Giderleri 1.000 701 YANGIN 701.02 Yangın Teknik Gideri 1.000 701.02.5 Faaliyet Gideri 1.000 701.02.5.1 Üretim Komisyon Gideri 1.000 Komisyon Dönem sonu kaydı _________________________ / ______________________________ 1.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yukarıdaki örnekte yer alan acentenin gerçekleştirdiği prim üretiminin iptal edilmesi halinde, _________________________ / _____________________________ 701 YANGIN 10.000,00 701.01Yangın Teknik Gelir 10.000 701.01.1 Yazılan Primler 10.000 701.01.1.1 Brüt Yazılan pirimler 10.000 701.01.1.1.2 Endirekt Pirimler 10.000 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 1.550,00 360.01 Ödenecek Vergiler 360.01.01 Gider Vergisi (BSMV) 1.000 360.01.02 Yangın S. Vergisi 550 100 KASA HESABI 100.01 Türk Parası 5.000 120 SiGORTACILIK FAAL. ALACAKLAR 120.03 Aracılardan Alacaklar 6.550 120.03.01 Acentelerden Alacaklar 6.550 120.03.01.01 Mert Acentesi 6.550 Pirim ve peşinat iptali _________________________ / ______________________________
5.000,00 6.550,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
_________________________ / _____________________________ 320 SİGORTACILIK FAALİYETL. BORÇLAR 1.000,00 320.03 Aracılara Borçlar 1.000 320.03.01 Acentelere Borçlar 1.000 320.03.01.01 Mert Acentesi 1.000 701 YANGIN 701.02 Yangın Teknik Gideri 1.000 701.02.5 Faaliyet Gideri 1.000 701.02.5.1 Üretim Komisyon Gideri 1.000 Komisyon iptali _________________________ / ______________________________ 1.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.2. Hasar İşlemleri Ve Tazminat Ödemesi
 Sigorta poliçesi ile sağlanana rizikonun gerçekleşmesi, sigortacının
tazminat ödeme yükümlülüğünü doğurur. Sigortacı, poliçede kayıtlı
koşullara göre, sigortalının gerçek zarar ve ziyanını ödemekle
yükümlüdür. Sigortalı da rizikonun gerçekleştiğini, yani sigortalı şeyde bir
hasar meydana geldiğini sigortacıya bildirmek zorundadır.
 Meydana gelen olaya ilişkin, karşılaşılan hasarın giderilmesi amacı ile
tazminat ödenmesine ilişkin gerekli araştırma ve incelemeler sonucunda,
tazminat ödemesi sigorta işletmesi tarafından gerçekleştirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Tazminat ödemesi kaydında ilgili branşın teknik kısmı gelir
tablosu hesabına borç, ilgili aktif hesaba alacak yazılır. Eksper
için ödenen ücretler ( %22 oranında gelir vergisi stopajına
tabidir) ilgili branş teknik kısım gelir tablosu hesabında
eksper ücretleri olarak gider yazılmaktadır. Buna karşılık
ayrılan stopaj, Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına, kalan tuta
ise ilgili varlık hesabına alacak olarak kaydedilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Dönem sonunda tazminat ödemeleri ve eksperin masrafları ilgili
branş hayat dışı teknik giderleri hesabına aktarılmaktadır.
 Sigortacı, kısmi zarar görmüş malların sigorta bedelinin tamamını
ödedikten sonra, kendi mülkiyetine geçmesi halinde, bunların
satışından elde edilebilecek gelirlerinin (sovtaj geliri) ilgili
dönemlerde tahakkukunu yapması gerekmektedir. Bu gelir unsuru
da dönem sonunda 6. Grup hesaplarına aktarılarak işlem
tamamlanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖRNEK:
 A Sigorta şirketi poliçe üretimini gerçekleştirdiği Yangın Sigorta Branşına ait bir poliçeden dolayı 10.000 TL tazminat ödemesi gerçekleştirmiştir. İlgili tazminat tutarını belirlenebilmesi için 100 TL ‘lik bir eksper masrafına katlanılmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tazminat ödemesi kaydı;
_________________________ / _____________________________ 701 YANGIN 701.02 Yangın Teknik Gideri 701.02.1 Ödenen Hasarlar 701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasar 10.000,00 10.000 10.000 10.000 100 KASA ESABI 100.01 Türk Parası 10.000 ___________________ / ______________________________ 10.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ekspertiz ücret kaydı;
_______________________ / _____________________________ 701 YANGIN 701.02 Yangın Teknik Gideri 701.02.1 Ödenen Hasarlar 701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasar 100 100 100 100,00 100 KASA ESABI 100.01 Türk Parası 78 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR ____________________ / ______________________________ 78,00 22,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem içinde ilgili hasarlı malzemeden satılabilir olanlar 200 TL’ye satılmıştır.
_______________________ / _____________________________ 100 KASA ESABI 200,00 100.01 Türk Parası 200 701 YANGIN 701.01 Yangın Teknik Geliri 200 ‐ Sovtaj Geliri‐ Sovtaj gelir kaydı ____________________ / ______________________________ 200,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem sonunda ilgili hesaplar (7 Nolu grup) gelir tablosu hesaplarına ( 6 nolu grup) devredilmektedir
_________________________ / _____________________________ HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER 9.900,00 610.01 Brüt Ödenen Hasarlar 9.900 701 YANGIN 701.02 Yangın Teknik Gideri 9.900 701.02.1 Ödenen Hasarlar 9.900 701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasar 9.900 Dönem sonu kaydı _________________________ / ______________________________ 9.900,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.3. Teknik Karşılıklar
 Sigorta teknik karşılıkları, 7397 sayılı Sigorta Murakabe kanununa
göre sigorta işleri ile uğraşmak üzere anonim şirket olarak kurulan
sigorta işletmeleri tarafından, hesap döneminin son gününde
hükmü devam eden sigorta mukaveleleri için ayrılan ve K.V.K'nun
14/4 maddesine göre gider olarak hasılattan indirilen karşılıklardır.
Teknik karşılıklar sigorta işletmeleri ve reasürans şirketlerine özgü
pasif nitelikli hesaplardan oluşmaktadır. Sigorta ve reasürans
şirketlerinin Tek Düzen Hesap Planında 3 nolu hesap grubunda yer
almaktadır,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Bu karşılıkların en önemli fonksiyonu, sigortalanmış olan
olayın meydana gelmesinden dolayı ortay çıkacak tazminat
taleplerinin karşılanabilmesi için bir güvence sağlamasıdır.
Ayrıca bilgi kullanıcılarına, sigorta şirketinin üzerine almış
olduğu risk durumunu göstermektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 16. Maddesine göre sigorta ve reasürans şirketleri,sigorta sözleşmesinden doğan yükümlülükleri için yeteri kadar karşılık ayırmak zorundadırlar. Söz konusu maddeye göre teknik karşılıklar;
 Kazanılmamış Primler Karşılığı
 Devem Eden Riskler Karşılığı
 Muallak Hasarlar Ve Tazminat Karşılığı
 Matematik Karşılıklar
 Dengeleme Karşılığı
 İkramiye ve İndirimler Karşılığı
 Bu kısımda sadece özellik arz eden teknik karşılıkların muhasebe kayıtları işlenecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.3.1. Kazanılmamış Primler Karşılığı
 Sigorta sözleşmeleri daima belirli bir süre için düzenlenirler. Bu süre
genellikle bir yıldır; ancak, bir yılı asan sigorta sözleşmeleri
bulunabileceği gibi,bir yıldan kısa süreler için düzenlenmiş poliçeler de
söz konusu olabilir cari riskler karşılığı olarak da anılan Kazanılmamış
primler karşılığı, Sigorta poliçelerinin süreleri ile faaliyet dönemi
süresinin bir birine uymaması halinde faaliyet dönemi içinde elde edilen
prim tutarlarından belirli orandaki bir kısmının gelecek faaliyet dönemine
ait olduğu kabul edilerek, içinde bulunan faaliyet dönemi sonunda
karşılık olarak ayrılması cari riskler karşılığını oluşturmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Muhasebe İlkeleri bakımından, cari riskler karşılık miktarı bütün sigorta
poliçeleri için ayrı ayrı sarkan bölümlere düşen primlerin hesaplanması ile
bulunur.
 Örneğin; 1 Nisan 2000 tarihinde bir yıl süre için düzenlenen bir sigorta
poliçesi 2001 yılında 3 ay daha yürürlükte olacaktır. Bu durumda sözü geçen
poliçeye ait primin 9/12 ‘si 2000 yılında ve 3/12’si 2001 yılında
gerçekleşebilecek risklerin karşılığı olarak alınmıştır. Bu nedenle 3/12
oranındaki 2001 yılına ait primlerin kaydedildiği cari yıl prim gelirlerinden
çıkartılarak izleyen yıl riskini karşılayacak tutar olarak muhasebeleştirmek,
cari riskler karşılığı ayırmanın temelini oluşturur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Bu karşılığın ayrılma prensibi alacak ve borç senetleri
reeskontu ile aynıdır. Bu karşılık tutarı, dönemsellik ilkesi
gereği bilançonun pasifinde yer alan gelecek döneme ilişkin
gelir kalemidir.
 Kazanılmamış primler karşılığının hesaplanması için değişik
yöntemler kullanılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Gün Esası Sistemi:
 Bu yönteme göre her bir poliçede sigorta süresine bakılarak
ertesi döneme sarkan gün sayısına isabet eden prim karşılık
olarak ayrılır. Gün esasına göre kazanılmamış prim
karşılıklarına ait örnek Tablo 1’de gösterilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tablo 1
Prim yazılıs tarihi Kazanılmıs prim Kazanılmamıs prim
01.01
365/365
0/365
01.07
182/365
183/365
31.12
1/365
364/365
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
Bu yöntemde ilgili karşılık aşağıdaki formül yardımıyla
bulunmaktadır.
 Kaz. Prim Karşılığı = Gelecek Döneme ait poliçe günü x Alınan Primler
365
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Konuyu bir örnekle açıklayacak olursak, söz gelişi 30 Ocak vadeli yıllık bir poliçenin, 31 Aralık tarihine gelindiğinde, geriye kalan 30 günlük prim kazanılmamış niteliktedir. Dolayısıyla diğer yıla sarkan 30 gün için cari rizikolar karşılığı ayrılması gerekmektedir. İlgili poliçenin tahakkuk eden primi 2000 TL ise, bu poliçeye ait cari rizikolar karşılığı,
30
2000 x ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ = 164,38 TL olacaktır.
365
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
b) Götürü hesaplama yöntemi
 Kazanılmış pirim hesaplaması için bir poliçenin yıl içerisinde geçen
süresi poliçenin toplam süresine bölünür ve bulunan tutar poliçe
primi ile çarpılır. Örneğin 1 Kasım 2005 tarihinde başlayan bir
poliçenin 2005 yılı kazanılmış primi, 61/365 X poliçe primi
olacaktır. Bu hesaplama yönteminin her bir poliçe bazında ayrı ayrı
yapılması gerekmektedir. Poliçe bazında cari rizikolar karşılığının
ayrılamaması durumunda, cari rizikolar karşılığının hesaplanması
için diğer oransal yöntemler kullanılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
1. Bir/sekiz (1/8) Sistemi:
 Bu sistemde, üçer aylık dönemler itibariyle düzenlenen
poliçelerin başlangıç tarihi her bir dönemin ortası olarak
kabul edilir. Özellikle sektörde üç aylık veriler yayımlandığı
için şirketler, rakip şirketlerin Hasar / Prim oranını
hesaplamakta bu yöntemi kullanabilmektedirler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Poliçelerin bazıları birinci ay içerisinde bazıları ikinci ay
içerisinde ve bazıları ise üçüncü ay içerisinde tanzim
edilmektedir. Ortalama olarak ikinci ay etrafında tanzim
edildiği varsayılacak olur ise bir üç aylık dönem iki eşit
parçaya ve dolayısı ile bir yıl 8 eşit parçaya bölünmüş
olacaktır. Dolayısıyla birinci üç aylık dönemde tanzim edilen
poliçeler için carı yıl kazanılan risk birim payı 7/8,
kazanılmayan risk birim payı 1/8 olacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
 Diğer bir ifade ile poliçelerin başlangıç tarihleri;
 1’inci üç aylık‐trimestir (Ocak – Mart) dönemi için 15 Şubat
 2’nci üç aylık‐trimestir (Nisan – Haziran) dönemi için 15 Mayıs
 3’üncü üç aylık‐trimestir (Temmuz – Eylül) dönemi için 15 Ağustos
 4’üncü üç aylık‐trimestir (Ekim – Aralık) dönemi için 15 Kasım
kabul edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
2. Bir/İki Sistemi:  Bu sistemde bir yıl içerisinde elde edilen prim istihsalinden
komisyonlar tenzil edildikten sonra kalan kısmın % 50’si
kazanılmış, % 50’si kazanılmamış prim olarak kabul edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
3. Bir / Yirmi Dört (1/24) Sistemi:  Gerçeğe daha yakın olması nedeniyle en çok kullanılan yöntem
olan bu sistemde, gelecek yıla sarkan risk priminin
hesaplanmasında 3’er aylık dönemler yerine aylık prim
istihsallerinin her ayın 15’inde olduğu kabul edilir. Poliçelerin
bazıları ay basında bazıları ay ortası etrafında ve bazıları ise ay
sonunda tanzim edilmektedir. Ortalama olarak ay ortasında tanzim
edildiği varsayılacak olur ise bir ay iki eşit parçaya ve dolayısı ile bir
yıl 24 eşit parçaya bölünmüş olacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Bu durumda;
 Ocak ayı prim gelirinden komisyonlar düşüldükten sonra kalan kısmın
1/24’ünün gelecek yıla, 23/24’ünün cari yıla ait olduğu kabul edildiğinden,
Ocak ayı kazanılmamış prim karşılığı Ocak ayı prim gelirinin (komisyonlar
düşülecek) 1/24’ünü,
 Şubat ayı prim gelirinden komisyonlar düşüldükten sonra kalan kısmın
3/24’ünün gelecek yıla, 21/24’ünün cari yıla sarkması nedeniyle, Şubat ayı
kazanılmamış prim karşılığı Şubat ayı prim gelirinin (komisyonlar düşülecek)
3/24’ünü,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Aralık ayı prim gelirinden komisyonlar düşüldükten sonra
kalan kısmın 23/24’ünün gelecek yıla, 1/24’ünün ise cari yıla
ait olduğu kabul edildiğinden, Aralık ayı kazanılmamış prim
karşılığı Aralık ayı prim gelirinin (komisyonlar düşülecek)
23/24’ünü oluşturduğu kabul edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Hesaplanan Kazanılmamış primler karşılığı tutarı kadar, ilgili
branşların Teknik kısım gelir tablosu hesapları içerisinde yer
alan Kar/Zarar hesaplar içerisinde yer alan Kazanılmamış
primler karşılığı Hesabına borç, bilanço grubunda yer alan
Kazanılmamış primler karşılığı Hesabına alacak yazılır.
Dönem sonunda ise ilgili karşılık tutarı (7.grupta yer alan)
gelir tablosu grubuna (6.grup) aktarılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigortacılık teknik karşılığı hesabı geçici bir pasif hesap
olduğundan, 31 Aralık tarihi itibariyle ayrılan karşılıklar, ertesi
yıl başında ters kayıtla iptal edilir. Gelecek yıla ait bir gelir
olduğu için geçen yıl gelirlerinden ayrılarak gider yazılan
tutar, ertesi yılın geliri olduğundan bu kez gelir olarak
yazılmış olur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖRNEK:
 X Sigorta işletmesinin kasko sigorta branşına ilişkin olarak gün esasına göre ayırmış olduğu kazanılmamış primler karşılığı 3.000 TL’dir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Teknik karşılık ayrılması kaydı;
____________________________ / _____________________________ 717 MOTORLU KARA TAŞITLARI ARAÇ KASKO 3.000,00 717.01.2.1.1.Kazanılmamış Primler Karşılığı H. (‐) 3.000 350.01 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI ___________________________ / ______________________________ 3.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem Sonunda;
____________________________ / _____________________________ HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER 3.000,00 601.01.1 Kazanılmamış Primler Karşılığı 3.000 717 MOTORLU KARA TAŞITLARI ARAÇ KASKO 3.000,00 717.01.2.1.1.Kazanılmamış Primler Karşılığı H. (‐) 3.000 ___________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
___________________________ / ______________________________
____________________________ / _____________________________
717 MOTORLU KARA TAŞITLARI ARAÇ KASKO
3.000,00
717.01.2.1.2 Devreden Kaz. Primler Karşılığı H. 3.000
Ertesi Dönem Başında;
HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
3.000,00
601.01.2 Devreden Kaz. Primler Karşılığı 3.000
___________________________ / ______________________________
____________________________ / _____________________________ 350.01 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI 3.000,00 717 MOTORLU KARA TAŞITLARI ARAÇ KASKO 717.01.2.1.2 Devreden Kaz. Primler Karşılığı 3.000 ___________________________ / ______________________________
____________________________ / _____________________________ 3.000,00 717 MOTORLU KARA TAŞITLARI ARAÇ KASKO 3.000,00 717.01.2.1.2 Devreden Kaz. Primler Karşılığı H. 3.000 HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER 3.000,00 601.01.2 Devreden Kaz. Primler Karşılığı 3.000 ___________________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.3.2. Devam Eden Riskler Karşılığı
 Gün esası üzerinden prim reeskontu olarak hesaplanan kazanılmamış prim
karşılığı, gelirin dönemsel olarak ayrılmasını sağlamaktadır. Ancak, oluşan
hasarların yıl içerisinde günlere ve hatta aylara eşit olarak dağıtılamaması ve
ayrıca yapılan risk değerlendirmesi sonucunda, sigortalının riske göre eksik
fiyatlama yapıldığının belirlenmesi durumunda ve poliçe süresi bitmiş dahi
olsa şirket üstünde hala risk varsa, kazanılmamış primler karşılığı, şirketin
taşıdığı risk düzeyine göre yetersiz kalmakta veya alınan prim tutarı tamamen
kazanılmış hale gelmesine rağmen şirket üzerindeki riskin devam etmesi söz
konusu olmaktadır. Buradaki karşılık bu gibi durumlar için ayrılan tutarı ifade
etmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.3.3. Muallak Hasar ve Tazminat Karşılığı
 “Muallak” sözcüğünün anlamı; askıda, “hasar” sözcüğünün
anlamı ise zarar, ziyandır. Türk sigorta muhasebesi açısından
sigorta mevzuatına bakıldığında, 7397 sayılı Sigorta
Murakabe Kanunu’nun 25’nci maddesinin 4’üncü fıkrasına
göre; “Muallak Hasarlar Karşılığı, tahakkuk etmiş ve hesaben
tespit edilmiş tazminat bedellerinden veya bu hesap
yapılmamışsa tahmini değerlerinden ibarettir.” şeklinde
tanımlanmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Muallak hasarlar karşılığı, dönem içinde gerçekleşmiş ancak çeşitli nedenlerle
işlemleri tamamlanamamış veya sigortalı ile tazminat tutarında ya da
teminatın kapsamında anlaşmazlığa düşülmüş ve dolayısıyla dönem sonu
itibari ile ödenmemiş hasarlar için ayrılır. Muhasebe varsayımlarından
tahakkuk esası gereği, muallak hasar bedelinin hasarın meydana geldiği
dönemin muallak hasar karşılığı içerisinde yer alması gerekmektedir.Her ne
kadar yıl içinde meydana gelen hasarlardan bazılarının nitelikleri ya da
büyüklükleri nedeniyle veya meydana geliş tarihi bakımından her zaman
gerçek hasar tutarına eşit bir meblağı karşılık olarak ayırma olanağı
bulunamayabilirse de, 31 Aralık tarihi itibariyle elde bulunan bilgilere göre
bir öngörüde bulunup bunu hesaplara yansıtmak gerekir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
devam
 Örneğin , 28 Aralık tarihinde yangın çıktığı haber verilen ve
hasar miktarının tespit edilmesi uzun ekspertiz çalışmalarını
gerektiren büyük bir iş yerinin yanması halinde , ödenecek
tazminat tutarı, bilanço rakamlarının muhasebeye ulaşana
kadar kesin olarak saptanamayabilir. Bu durumda, Ocak veya
Şubat ayı içinde ödenecek olan tazminat tutarı için tahmini
olarak muallak hasarlar karşılığı ayrılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Hesaplanan muallak hasar karşılığı tutarı kadar ilgili
branşların teknik kısım gelir tablosu hesapları içerisinde yer
alan muallak hasarlar karşılığı hesabına borç, bilanço
grubunda yer alan muallak karşılıklar hesabına alacak yazılır.
Dönem sonunda ise ilgili karşılık tutarı (7.grupta yer alan)
gelir tablosu grubuna (6.grup) aktarılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Muhasebe kayıtları;
_______________________ / _____________________________ 701 YANGIN XX 701.02.2.1.1 Muallak Hasar Karş. 353.01 MUALLAK HASARLAR VE TAZMİNAT KARŞILIĞI ____________________ / ______________________________ XX
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.3.4. Matematik Karşılıklar
 Matematik Karşılıkları, hayat sigortası dalında faaliyet gösteren
sigorta şirketlerinin ayırmış oldukları karşılıklardır. Bu karşılıklar
genelde Hayat Matematik Karşılıklar olarak adlandırılır. Hayat
branşında faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin, sigortalılarına
ileride gerçekleşecek rizikolarına karşılık olarak yürürlükteki
poliçeler üzerinden ayrı ayrı veya global olarak aktüerler
tarafından hesaplanır. Hayat sigortalarında pirimler her yıl eşit
taksitlerle alınırlar. Alınan bu primler aktüerler tarafından sürelere
ve emsal tablolara göre hesap edilirler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Hayat sigortalarında, sigortalı, sigortacıya her yıl belirli bir
ücret vermeyi sigortacı da ölüm, vade gelimi gibi durumlarda
sözleşmede yazılı parayı sigortalıya veya varislerine ödemeyi
taahhüt eder. Sigortaca taahhüdünü zamanında yerine
getirebilmek için tahsil ettiği primlerden belle bir oranda
karşılık ayırır. Söz konusu karşılıklara Riyazi İhtiyat adı da
verilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Bir hayat rantı veya bir hayat sigortası poliçesi, belirli (sınırlı
veya sınırsız) bir süre boyunca geçerli olan bir anlaşmayı
belirler. Böyle bir anlaşmanın değeri, sigortalanan kişinin
anlaşma yapıldığı tarihteki yasına dayanarak hesaplanan
sigorta tutarının peşin değeridir. Buna net tek prim de denir.
Matematik karşılık kavramı anlaşma tarihini izleyen
zamanlarda poliçe değerinin hesaplama gereksiniminden
doğmuştur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Elementer branşlardaki kayıt düzeninde olduğu gibi,
hesaplanan hayat matematiği karşılığı tutarı kadar hayat
branşların teknik kısım gelir tablosu hesapları içerisinde yer
alan hayat matematiği karşılığı hesabına borç, bilanço
grubunda yer alan hayat matematiği karşılığı hesabına alacak
yazılır. Dönem sonunda ise ilgili karşılık tutarı (7.grupta yer
alan) gelir tablosu grubuna (6.grup) aktarılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
5.3.5. Dengeleme Karşılığı
 Gelecek
yıllarda
hasar
oranlarında
oluşabilecek
dalgalanmalara karsı ayrılan karşılıklardır. Mevzuatın bu tür
bir karşılığa izin vermemesi halinde de ihtiyari olarak böyle
bir ayırım yapılabilir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Dengeleme Karşılığı, gerçek anlamda bir karşılık hesabı
olmayıp, muhasebenin ihtiyatlılık ilkesi gereği yedek akçe
niteliğindeki bir karşılık ( fon) dır. Bu karşılık her bir yıla isabet
eden deprem ve kredi net primlerinin %12’si oranında
hesaplanır. Karşılık ayrılmasına son beş finansal yılda yazılan
net primlerin en yüksek tutarının %150’ sine ulaşılıncaya
kadar devam eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
6.Reasürans İşlemleri Muhasebesi
 Sigorta işlemlerinde öyle büyük riskler vardır ki bunları bir
sigortacının kendi bünyesinde tutabilmesine imkan yoktur.
Bu nedenle sigorta şirketleri büyük rizikoların bir kısmını
diğer sigortacı şirketlere devretmek isterler. Bu devir
işlemine reasürans denilmektedir. Mükerrer sigorta olarak
da adlandırılan reasürans sigortacının sigortalanmasıdır. Yani
sigorta edilmiş riskin, belli bir kısmının veya tamamının
yeniden sigorta edilmesidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Türkiye'de faaliyette bulunan sigorta şirketlerinin sigorta
poliçelerinde belirtilen prim tutarları üzerinden belirli
oranlarda zorunlu reasürans işlemi yapılmaktadır. Sigortalıya
karşı üstlendiği sigortanın bir kısmını veya tamamını
reasürans yolu ile devreden şirkete sedan şirket ya da sedan
denir. Rizikoyu kabul eden ve sigortalıya karşı tazminat
ödeme yükümlülüğü altına giren ilk sigortacıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Poliçeden doğan sorumluluğun bir kısmını, sedan şirketten
reasürans yoluyla devralan şirkete reasürans şirket ya da
reasürör denir. Tekrar sigorta eden anlamına gelir. Reasürans
işletmesi sedan işletmeyle yaptığı anlaşma ile, sedan
işletmenin üzerine aldığı riskin tümünü veya bir kısmını belirli
bir prim karşılığı üzerine almayı kabul eder. Sedan işletme
reasüransa devredilen riskler için, reasüröre bir prim öder ve
bu prime reasürans primi denir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta şirketinin üstlendiği teminat üzerinden herhangi bir
reasüransa başvurmaksızın, kendi üzerinde tuttuğu net kısma
Saklama Payı (Konservasyon – Retansiyon) denir. Rizikodan
üzerinde sakladığı bölümdür. Riskin sedan şirket tarafından
devredilen ve reasürör tarafından kabul edilen kısmına ise
sesyon (devir) denir. Reasürans yolu ile devralınan bu kısmın
başka bir sigorta işletmesine kısmen yada tamamen
aktarılmasına da retrosesyon denilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
6.1.1. Prim Devri
 Reasürör Şirket, alınan prim kadar sigorta işletmesinden alacaklı olacağından, reasürans faaliyetlerinden alacaklar hesabına borç, ilgili branş gelir tablosu hesabına alacak yazmaktadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Prim devri,
_______________________ / _____________________________
122 REASÜRANS FAALİYETL. ALACAKLAR
XX
122.07 Reasürans Şirketlerinden Alacaklar
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup) ‐ Brüt Prim‐ Alınan reasürans primi XX
____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR
XX
(6 Nolu Grup)
•Brüt Prim•Gelir tablosuna intikal
____________________ /
______________________________
Dönem sonunda;
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup) ‐Brüt Prim‐ XX
HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR XX
(6 Nolu Grup) ‐ Brüt Prim‐ ‐ Gelir tablosuna intikal ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Komisyon Bedeli
Ödenecek komisyonun muhasebeleştirilmesi
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
XX
(7 Nolu Grup)
-Üretim Komisyon Gideri322 REASÜRANS FAALİYETL. BORÇLAR
320.07 Reasürans Şirketlerine Borçlar
320.07.ss Sedan
Ödenen komisyonların tahakkuku XX
____________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem sonunda;
____________________ / ______________________________
HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
XX
(6 Nulu Grup)
-Üretim Komisyon GideriİLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
--Üretim Komisyon Gideri-
XX
Gelir tablosuna intikal ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
6.1.3. Tazminat Ödemesi
 Sigorta işletmesi ( sedan) tarafından ödenen tazminata ilişkin poliçede reasürans işlemi bulunursa, anlaşma oranında reasürör işletmesi de bu tazminata ortak olmaktadır.
 Reasürör işletme, payına düşen kısım kadar ilgili branş Teknik Kısım Gelir Tablosu Hesabına borç, Reasürans Faaliyetlerinden Borçlar Hesabına alacak yazmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tazminat ödeme kaydı,
_______________________ / _____________________________
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI XX
(7 Nolu Grup)
-Brüt Ödenen Hasarlar322 REASÜRANS FAALİYETL. BORÇLAR
322.07 Reasürans Şirketlerine Borçlar
XX
Tazminat ödemesi ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem Sonunda ;
_______________________ / _____________________________
HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
(6 Nulu Grup)
-Brüt Ödenen HasarlarİLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
-Brüt Ödenen Hasarlar-
XX
Gelir tablosuna intikal ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sedan Kayıtları
Prim Üretimi,
_______________________ / _____________________________
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI XX
(7 Nolu Grup)
-Brüt Ödenen Hasarlar322 REASÜRANS FAALİYETL. BORÇLAR
322.07 Reasürans Şirketlerine Borçlar
XX
Tazminat ödemesi ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem sonunda;
_______________________ / _____________________________
HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR
(6 Nulu Grup)
-Reasürerlere Devredilen PrimlerİLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
-Reasürerlere Devredilen Primler-
XX
Gelir tablosuna intikal ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Komisyon Bedeli
_______________________ / _____________________________
322 REASÜRANS FAALİYETL. BORÇLAR
XX
322.07 Reasürans Şirketlerine Borçlar
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
-Reasürans Komisyonları-
XX
Komisyon kaydı __________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem sonunda;
__________________________ / ______________________________
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI XX
(7 Nolu Grup)
-Reas.Kom.HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
(6 Nulu Grup)
-Reas.Kom.-
XX
Gelir tablosuna intikal ____________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
6.2.3. Tazminat Ödemesi _______________________ / _____________________________
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
-Brüt Ödenen Hasarlar100 KASA H.
XX
XX
Tazminat ödemesi
____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Reasürör Payı;
_______________________ / _____________________________
122 REASÜRANS FAALİYETL. ALACAKLAR
XX
122.07 Reasürans Şirketlerinden Alacaklar
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
XX
-Reasürör PayıReasürör Payı ____________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem sonunda;
____________________ / ______________________________
HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
(6 Nulu Grup)
-Brüt Ödenen Hasarlar-
XX
İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI
(7 Nolu Grup)
-Brüt Ödenen Hasarlar-
XX
Gelir tablosuna intikal ____________________ / ______________________________ __________________________ / ______________________________ İLGİLİ BRANŞ TEKNİK KISIM GELİR TABLOSU HESABI XX
(7 Nolu Grup)
-Reas.Payı.HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
(6 Nulu Grup)
-Reas.Payı.-
XX
Gelir tablosuna intikal ____________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
7.Koasürans İşlemleri Muhasebesi
 Belli bir büyüklükteki risklerin iki veya ikiden daha çok sigorta şirketi
tarafından birlikte sigorta edilmesi koasüransı ortaya çıkarmaktadır.
Koasüransta bir tek poliçe düzenlenir. Buna karşılık işin yürütülmesi ise; bir
şirkete bırakılır ki, buna (yani pliçeyi düzenleyen ) “Jeran şirket” adı verilir.
Diğer şirketler ( koasürör) payları oranında prim, yönetim harcı ve ortaya
çıkacak hasarı paylaşırlar. Ülkemizde özellikle resmi işler, milli şirketler
arasında koasürans yoluyla paylaşılır. Bu işlemin reasüranstan farkı, yönetim
harcının da şirketler arasında paylaşılması ve komisyonun mevcut
olmamasıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Jeran şirket için diğer koasürörler “Alacaklı Koasürör”dür.
Diğer koasürörlere göre ise, jeran şirket “Borçlu
Koasürör”dür. Hesap borç ve alacak olarak çalıştırılmakla,
hem borç ve hem de alacak ilişkileri yürütülmüş olur. Şirket
jeran durumunda ise, bu hesabın alacağı koasürörlere
verilecek hisseyi; şayet şirket koasürör durumunda ise, bu
hesabın borcu Jeran şirketten alınacak hisseyi ifade eder.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Koasürans işlemlerinin muhasebeleştrilmesi, prim üretimi ve
hasar ödemesi esnasında Jeran ve Koasürör açısından
aşağıdaki gibi olacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örnek:
 X Firmasına ait yangın sigortaları, (A) Şirketinin jeran ve (B) şirketinin kosürör işletme olduğu bir koasürörler grubu tarafından eşit paylarla ve koasürans yolu ile sigortalanmıştır. Jeran Şirketinin düzenlediği poliçede net prim 200.000.‐
TL’dir. .‐
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Jeran Şirket Kaydı;
____________________ / ______________________________
120 SİGORTACILIK FAALİYETL. ALACAKLAR
200.000,00
120.01 Sigortalılardan Alacaklar 200.000
701 YANGIN
701.01 Yangın Teknik Gelir
84.500,00
701.01.1 Yazılan Primler
84.500,00
701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler 84.500,00
360 ÖDEN. VERGİ VE FON.H. 360.01 Ödenecek Vergiler 31.000 360.01.01 BSMV 11.000 360.01.02 Yangın Sigorta Verg. 20.000 320 SİGORTACILIK FAAL. BORÇLAR 320.05 Sigorta Şirketlerine Borç. 84.500,00 320.05.01 B Şirketi 84.500,00 Yangın branşı prim üretimi ____________________ / ______________________________ 84.500,00
31.000,00
84.500,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem Sonunda;
____________________ / ______________________________
701 YANGIN
701.01 Yangın Teknik Gelir
701.01.1 Yazılan Primler
701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler
84.500,00
84.500,00
84.500,00
84.500,00
HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR
600.01 Brüt Yazılan Primler
84.500,00
84.500,00
Gelir tablosuna intikal ____________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İlgili poliçeye ilişkin 160.000 TL tutarında tazminat ödemesi söz konusu olduğunda;
____________________ / ______________________________ 701 YANGIN
80.000,00
701.02 Yangın Teknik Gider
80.000,00
701.01.1 Yazılan Primler
80.000,00
701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler 80.000,00
120 SİGORTACILIK FAAL. ALACAKLAR
80.000,00
80.000,00
120.05 Sigorta Şirk. Alacaklar
100 KASA H.
160.000,00
Tazminat ödeme kaydı
____________________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
‐B işletmesinin payına düşen tazminat tutarı tahsil edildiğinde;
____________________ / ______________________________
100 KASA H.
80.000,00
120 SİGORTACILIK FAAL. ALACAKLAR
120.05 Sigorta Şirk. Alacaklar
80.000,00
80.000,00
B işletmesinden tahsilat
____________________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
‐Dönem sonunda;
____________________________ / ______________________________
HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
600.01 Brüt Ödenen Hasarlar 80.000,00
80.000,00
701 YANGIN
80.000,00
701.02 Yangın Teknik Gider
80.000,00
701.02.1 Ödenen Hasarlar
80.000,00
701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar 80.000,00
Gelir tablosuna intikal
____________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Koasürör Şirket Kaydı;
____________________________ / ______________________________
120 SİGORTACILIK FAAL. ALACAKLAR
84.500,00
120.05 Sigorta Şirk. Alacaklar
84.500,00
701 YANGIN
701.01 Yangın Teknik Gelir
701.01.1 Yazılan Primler
701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler
84.500,00
84.500,00
84.500,00
84.500,00
Yangın branşı prim üretimi ____________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem Sonunda;
____________________ / ______________________________
701 YANGIN
701.01 Yangın Teknik Gelir
701.01.1 Yazılan Primler
701.01.1.1 Brüt Yazılan Primler
84.500,00
84.500,00
84.500,00
84.500,00
HAYAT DIŞI TEKNİK GELİR
600.01 Brüt Yazılan Primler
84.500,00
Gelir tablosuna intikal
____________________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Tazminat Tahakkuk Kaydı;
____________________ / ______________________________
701 YANGIN
701.02 Yangın Teknik Gider
80.000,00
701.02.1 Ödenen Hasarlar
80.000,00
701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar 80.000,00
80.000,00
320 SİGORTACILIK FAAL. BORÇLAR 320.05 Sigorta Şirketlerine Borç. 80.000,00
320.05.01 B Şirketi 80.000,00
80.000,00 Tazminat Tahakkuk Kaydı ____________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İlgili tutar ödendiğinde;
____________________ / ______________________________
320 SİGORTACILIK FAAL. BORÇLAR 80.000,00 320.05 Sigorta Şirketlerine Borç. 80.000,00
320.05.01 B Şirketi 80.000,00
100 KASA H. ____________________ / ______________________________ 80.000,00 © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dönem Sonunda;
____________________________ / ______________________________
HAYAT DIŞI TEKNİK GİDER
600.01 Brüt Ödenen Hasarlar 80.000,00
80.000,00
701 YANGIN
80.000,00
701.02 Yangın Teknik Gider
80.000,00
701.02.1 Ödenen Hasarlar
80.000,00
701.02.1.1 Brüt Ödenen Hasarlar 80.000,00
Gelir tablosuna intikal
____________________________ / ______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
8. SİGORTA İŞLETMELERİNDE DÖNEM SONU MUHASEBE İŞLEMLERİ
 Her işletmede olduğu gibi sigorta işletmelerinde de dönem sonu
muhasebe işlemlerinin temel amacı, doğru bilgi veren dönem sonu
bilançosunu ve dönem gelir tablosunu hazırlamaktır. Bu temel finansal
tablolarının düzenlenebilmesi için dönem sonunda envanter işlemleri de
adı verilen düzeltme ve ayarlama kayıtlarının yapılarak hesapların doğru
bilgi verir hale getirilmesi gerekir. Sigorta işetmelerinin finansal durumu
hakkında bilgi veren bilanço ile dönemin gelir ve giderlerini sigorta
branşları itibariyle gösteren gelir tabloları , Sigortacılık hesap planlarında
yer alan hesaplardan yararlanılarak düzenlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Yine sigorta işletmeleri dönem sonlarında sigorta hasarlarına
ilişkin kar‐zarar durumunu hesap ederken, gerçekleştirdikleri
faaliyetlerine ilişkin olarak yaptıkları giderleri ve sigorta branşlarına
ilişkin gerçekleştirdikleri prim gelirlerini yatırdıkları yatırımlardan
elde ettikleri gelirleri, Hazine Müsteşarlığının “Sigortacılık tek
düzen hesap planı çerçevesinde hazırlanmakta olan finansal
tablolarda kullanılan anahtarların usul ve esaslarına ilişkin
genelge”sine göre dağıtmak durumundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Sigorta şirketleri tarafından hayat dışı teknik karşılıkları
karşılayan varlıkların yatırıma yönlendirilmesinden elde
edilen tüm gelirler, teknik olmayan bölümden, teknik bölüme
aktarılır. Şirketlerin elde etmiş olduğu diğer yatırım gelirleri
ise teknik olmayan bölüm içerisinde kalır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Bir bölümden bir bölüme aktarılan yatırım gelirleri bir
bölümün gider durumunda iken, diğer bölümün geliri
durumundadır. Hayat teknik bölümünden teknik olmayan
bölüme aktarılan bu gelirler, hayat teknik bölümünün gideri,
teknik olmayan bölümün ise geliri durumundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖRNEK:
 Mert sigorta işletmesi motorlu kara taşıtları kasko sigorta branşlarından elde ettiği prim gelirlerine ilişkin olarak, devlet tahvillerine yaptığı yatırımdan 5.000 TL yatırım geliri elde etmesi halinde yapılacak kayıtlar şöyle olacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kayıtlar,
____________________________ / ______________________________
100 KASA
5.000,00
660 FİN.YAT. ELDE EDİ.GELİR
660.03 Devlet Tahvilleri
5.000
5.000,00
____________________________ / ______________________________ ____________________________ / ______________________________ 660 FİN.YAT. ELDE EDİ.GELİR
5.000,00
660.03 Devlet Tahvilleri
5.000
717 MOTORLU KARA TAŞ.KASKO TEK. GEL.
5.000,00
717.01.4 Teknik Olmayan Bölümden Aktarılan Yat.Gel. 5.000
717.01.4.1 Fin.Yat. Elde Edi.Gelir 5.000
717.01.4.1.3 Devlet Tahvilleri 5.000
____________________________ / ______________________________ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
____________________________ / ______________________________
717 MOTORLU KARA TAŞ.KASKO TEK. GEL.
5.000,00
717.01.4 Teknik Olmayan Bölümden Aktarılan Yat.Gel. 5.000
717.01.4.1 Fin.Yat. Elde Edi.Gelir 5.000
717.01.4.1.3 Devlet Tahvilleri 5.000
673 HAYAT DIŞI TEKNİK BÖLÜMÜNE
AKTARILAN YAT.GEL
673.01 Fin.Yat. Elde Edi.Gelir
5.000
673.01.3 Devlet Tahvilleri (-)
5.000
____________________________ /
5.000,00
______________________________
____________________________ / ______________________________ 673 HAYAT DIŞI TEKNİK BÖLÜMÜNE
AKTARILAN YAT.GEL
673.01 Fin.Yat. Elde Edi.Gelir
5.000
673.01.3 Devlet Tahvilleri (-)
5.000
5.000,00
603 TEKNİK OLMAYAN BÖLÜMDEN
AKTARILAN YAT. GEL.
603.01 Fin.Yat. Elde Edi.Gelir
5.000
603.01.3 Devlet Tahvilleri 5.000
____________________________ /
5.000,00
______________________________
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Yukarıda örnekteki gibi yapılan işlemlerinden ve devir işlemlerinden ( 7 nolu gruptaki hesapların 600’lü gelir tablosu hesaplara devri) sonra 600 lü tüm gelir ve gider hesapları 690 Dönem Kar Zarar hesabına devredilerek dönem kar ve zararı saptanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
9. FİNANSAL TABLOLAR
 Sigorta işletmelerinin gerçekleştirmiş oldukları ticari
faaliyetler diğer ticari ve üretim işletmelerinden oldukça
farklıdır. Bu durum sigorta şirketlerinin finansal tablolarını,
kendi faaliyet alanları ile ilgili özellikli durumları yansıtması
açısından diğer işletmelerin finansal tablolarından önemli
derecede farklılaşmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam,
 Bu farklılaşmanın en önemli nedeni, sigorta teknik karşılıklarıdır.
Ayrıca sigorta şirketlerinin hayat, hayat dışı ve emeklilik faaliyetlerine
ilişkin gelir tablosu bölümlemesi ile teknik ve teknik olmayan bölüm
ayırımı bu farklılığı açıkça yansıtmaktadır. Bununla birlikte prim
gelirlerinin yatırıma yönlendirilmesi nedeni ile oluşan yatırım
gelirlerinin teknik ve teknik olmayan kısımlarda izlenmesi de yine bu
farklılıktan kaynaklanmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç Neden Kâr Maksimizasyonu Olamaz?
Finansal Yönetimin Takip Etmesi Gereken Konular
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Firmanın Amacı
FİRMANIN AMACI:
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SİGORTA ŞİRKETLERİNDE TEKNİK KARŞIKLAR VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Teknik Karşılıklar
 Matematik karşılığı
 Kazanılmamış primler karşılığı
 Dengeleme karşılığı
 Devam eden riskler karşılığı
 İkramiye ve indirimler karşılığı
 Muallak tazminat karşılığı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sigorta şirketlerinde teknik karşılıkların neler olduğunu,
 Sigorta şirketlerinde teknik karşılıkların nasıl hesaplanacağını
 Sigorta şirketlerinde teknik karşılıkların nasıl muhasebeleştirileceğini
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta Teknik Karşılıkları
 Sigorta teknik karşılıkları; Sigorta şirketlerinin sigorta
sözleşmesinden kaynaklanan yükümlüklerini gerekli olduğu
durumda yerine getirebilmeleri için belirli kriterler esas alarak
sigorta primleri üzerinden ayırdıkları karşılıklardır.
 Risklerin sigorta şirketince üstlenildiği ve bu risklerin
gerçekleştiği durumda risklere ilişkin teminatın sigorta
şirketince yerine getirilebilmesi yani sigortalıya zararının
ödenebilmesi için bu risklerin gerçekleşme ihtimalleri dikkate
alınarak ödenecek tutarlar için sigorta şirketlerince karşılık
ayrılması gereklidir. Bu riskler için altı karşılık ayrılmaktadır. Bu
karşılıklar aşağıdaki gibidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Sigorta Teknik Karşılıkları
Bu riskler için altı karşılık ayrılmaktadır. Bu karşılıklar aşağıdaki gibidir.
 Kazanılmamış primler karşılığı,
 Devam eden riskler karşılığı,
 Muallak tazminat karşılığı,
 Matematik karşılığı,
 Dengeleme karşılığı,
 İkramiye ve indirimler karşılığından oluşmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kazanılmamış Primler Karşılığı
 Sigorta poliçeleri genellikle bir yıllıktır. Sigorta poliçelerin süresi yıl sonunda
bitmeyebilir. Bu durumda gelecek döneme bu poliçeler sarkar. Bir sonraki
döneme sarkan poliçelerde kazanılmamış prim karşılıkları hesaplanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kazanılmamış Primler Karşılığı
 Kazanılmamış primler karşılığı, yürürlükte bulunan sigorta sözleşmeleri için
tahakkuk etmiş primlerin herhangi bir komisyon veya diğer bir indirim
yapılmaksızın brüt olarak, gün esasına göre ertesi hesap dönemi veya hesap
dönemlerine sarkan kısmından oluşur. Yürürlükte bulunan yıllık hayat sigortaları
ile süresi bir yılı aşan birikim priminin de alındığı hayat sigortalarında ise yazılan
brüt primlerden varsa birikime ayrılan kısım ve birikim primlerine ait masraf
payları düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden hesaplanır. Sigorta şirketleri,
matematik karşılığı ayrılan sigorta sözleşmeleri hariç diğer sözleşmeler için
kazanılmamış primler karşılığı ayırmak zorundadırlar. Bu hükümden matematik
karşılığı ayrılan sözleşmelerin matematik karşılığa konu teminatlarının primleri
ve primlere ait masraf payları dışında kalan kısım için kazanılmamış primler
karşılığı ayrılması şeklinde anlaşılmalıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kazanılmamış Primler Karşılığı
 Sigorta şirketleri, deprem teminatı primleri, bir yıldan
uzun süreli hayat sigortalarının primleri ile bir yıldan
uzun süreli hayat sigortalarının birikim primleri dışındaki
primler için kazanılmamış primler karşılığı ayırmak
zorundadırlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kazanılmamış Primler Karşılığının Hesaplanması
Sigorta teminatının başladığı gün ile bitiş günü yarım
gün olarak dikkate alınır ve buna göre hesaplama
yapılır. Bu itibarla, poliçelerde başlangıç saatine
ilişkin bir hüküm bulunsa dahi, poliçelerin genel
uygulamada yer aldığı gibi öğleyin saat 12.00’de
başlayıp yine öğleyin saat 12.00’de sona erdiği
varsayılacak ve tüm poliçeler düzenlendiği gün ile
bitiş günü için yarım gün olarak dikkate alınacaktır.
Örneğin; 01.02.2013 tarihinde başlayan ve bir yıl
süreli sigorta poliçesinin başlangıcı 01.02.2013 tarihi
12:00, bitişi 31.01.2014 tarihi saat 12:00 olarak kabul
edilecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Belirli Bir Bitiş Tarihi Olmayan Emtia Nakliyat Sigortası Sözleşmelerinde Primlerin Hesaplanması
 İstatistikî verilere göre tahmini bitiş tarihlerinin tespit
edilmesi ve buna göre kazanılmamış primler karşılığı
ayrılması gerekmektedir. Bu hesabın yapılamaması
durumunda, son üç ayda tahakkuk etmiş primlerin %
50'si kazanılmamış primler karşılığı olarak ayrılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dövize Endeksli Sigorta Sözleşmelerine İlişkin Kazanılmamış Primlerin Hesaplanması
 Dövize endeksli sigorta sözleşmelerine ilişkin
kazanılmamış primler karşılığının hesabı sırasında,
sigorta sözleşmesinde ayrıca bir kur belirtilmemişse
ilgili primin tahakkuk tarihindeki Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankasının Resmî Gazete’de ilan ettiği döviz
satış kurları dikkate alınır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kazanılmamış Primler Karşılığının Muhasebeleştirilmesi
 Örnek 1: X sigorta şirketinde 01.02.2013 yılında, A
işletmesine bir yıllık yangın sigorta poliçesi düzenlemiş
bir yıllık poliçenin brüt tutarı olarak 1.200 TL
hesaplanmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örnek 1 Çözümü
601 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞ.DEĞİŞİM
- 601.01.1. Kazanılmamış Primler karşılığı
350 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
100
350 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
601 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞ.DEĞİŞİM
- 601.01.2 .Devreden Kazanılmamış Primler Karşılığı
100
100
100
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Kazanılmamış Primler Karşılığının Muhasebeleştirilmesi
 Örnek 2: XYZ sigorta şirketinin sel basması dalında
31.12.2012 tarihinde yürürlükteki poliçelerinin toplamı
36.000 TL'dir. Kazanılmamış primler için reasür şirketine
ödenen prim payı 6.000 TL'dir. bu primlerin %40 2013
yılına ait olduğu tespit edilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örnek 2 Çözümü
601 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞ.DEĞİŞİM
14.400
- 601.01.1. Kazanılmamış Primler karşılığı
350 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
2.400
- 350.02 Kazanılmamış primler karşılığı Reasür payı
350 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
-350.01 Kazanılmamış primler karşılığı brüt
601 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞ.DEĞİŞİM
- 601.02.1. Kazanılmamış Primler karşılığı reasür payı
14.400
2.400
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örnek 2 Çözümü
601 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞ.DEĞİŞİM
2.400
- 601.02.02 Devreden Kazanılmamış primler karşılığı reasürör payı
350 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
14.400
- -350.01 Kazanılmamış primler karşılığı brüt
350 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞILIĞI
-350.02 Kazanılmamış primler karşılığı Reasür payı
601 KAZANILMAMIŞ PRİMLER KARŞ.DEĞİŞİM
- 601.01.2 .Devreden Kazanılmamış Primler Karşılığı
2.400
14.400
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam Eden Riskler Karşılığı
 Sigorta sözleşmesinin süresi boyunca üstlenilen risk
düzeyi ile kazanılan primlerin zamana bağlı dağılımının
uyumlu olmadığı kabul edilen sigorta branşlarında,
ayrıca kazanılmamış primler karşılığının şirketin taşıdığı
risk ve beklenen masraf düzeyine göre yetersiz kalması
halinde ayrılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Yeterlilik Testi
 Şirketler devam eden riskler karşılığı ayırırken, yürürlükte
bulunan ve kazanılmamış primler karşılığı ayrılan sigorta
sözleşmeleri dolayısıyla ortaya çıkabilecek tazminatların
ilgili sözleşmeler için ayrılmış kazanılmamış primler
karşılığından fazla olma ihtimaline karşı, her hesap
dönemi itibarıyla, son 12 ayı kapsayacak şekilde yeterlilik
testi yapmak zorundadır
 Bu test yapılırken, net kazanılmamış primler karşılığının
beklenen net hasar prim oranı ile çarpılması gerekir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Beklenen Net Hasar Prim Oranı
Net Gerçekleşen Hasar= [Gerçekleşmiş hasarlar (net muallak tazminatlar) + net ödenen tazminatlar ] –
[Net devreden muallak tazminatlar]
Net Kazanılmış Prim= [Kazanılmış primler(net yazılan primler)] + (Net devreden kazanılmamış primler karşılığı)‐
(Net kazanılmamış primler karşılığı)
Beklenen Net Hasar Prim Oranı= Net gerçekleşen hasar/ net kazanılmış prim © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Devam Eden Riskler Karşılığının Muhasebeleştirilmesi
 Örnek 1: ABC sigorta şirketi 2012 yılı sonunda devam
eden risk karşılığını 15.000 TL olarak hesaplamıştır.
31.12.2012 tarihinde yapacağı muhasebe kaydı aşağıda
gösterilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örnek 1 Çözümü
602 DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞINDA DEĞİŞİM
- 602.01.1.Devam Eden Risk Karşılığı
351 DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞI
-351.01.Devam Eden Risk Karşılığı
351 DEVAM EDEN RİSKLER KARŞILIĞI
-351.01.Devam Eden Risk Karşılığı
602.01. 2 Devreden Devam Eden Riskler Karşılığı
15.000
15.000
15.000
15.000
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Finansal Yönetimin Takip Etmesi Gereken Konular
Muallak Tazminat Karşılığı
Muallak hasar, meydana gelmiş ve sigorta şirketi
tarafından bilinen bir hasara ilişkin olarak, ileride
ödenmesi muhtemel ancak henüz tasfiyesi yapılmamış
yaklaşık hasar miktarını ifade etmektedir. Sigorta
şirketleri, her hesap döneminin sonunda muallak
hasarların toplamı üzerinden, belli yöntemlere göre
belirlemiş oldukları bir karşılık ayırmaktadır. Bu
muhtemel ödeme için ayrılan miktara da muallak hasar
karşılığı denilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç
Muallak Tazminat Karşılığı
Şirketler, tahakkuk etmiş ve hesabın tespit
edilmiş ancak daha önceki hesap dönemlerinde
veya cari hesap döneminde fiilen ödenmemiş
tazminat
bedelleri
veya
bu
bedel
hesaplanamamış ise tahmini bedelleri ile
gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş tazminat
bedelleri için muallak tazminat karşılığı ayırmak
zorundadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Muallak Tazminat Karşılığına Dahil Edilecek Giderler
Hesaplanmış veya tahmin edilmiş eksper giderleri,
Bilirkişi giderleri,
Danışman giderleri,
Dava ve haberleşme giderleri Tazminat dosyalarının tekemmülü için gerekli tüm gider payları dikkate alınır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Muallak Tazminat Karşılıklarında Özel Durumlar
Çek veya Senet İle Ödeme
Dövize Endeksli Sigorta Sözleşmeleri
Dava Aşamasındaki Sigorta Sözleşmeleri
Zaman Aşımına Uğramış Sigorta Sözleşmeleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Muallak Tazminat Karşılıklarının Muhasebeleştirilmesi
Örnek: ABC sigorta şirketi 2012 yılı için 30.000 TL'lik yangın
poliçeleri muallak karşılığı hesaplamıştır. 31.12.2012
tarihinde aşağıdaki muhasebe kaydını yapacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örneğin Çözümü
MUALLAK HASARLAR KARŞILIĞINDA DEĞİŞİM
353 MUALLAK HASAR VE TAZMİNAT KARŞ.
353 MUALLAK HASAR VE TAZMİNAT KARŞ.
102 BANKALAR
30.000
30.000
30.000
30.000
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Matematik Karşılığı
 Hayat ve hayat dışı branşında faaliyet gösteren şirketler
bir yıldan uzun süreli hayat, sağlık ve ferdi kaza sigorta
sözleşmeleri için sigorta ettirenler ile lehdarlara olan
yükümlülüklerini karşılamak üzere aktüeryal esaslara göre
yeterli düzeyde matematik karşılık ayırır.
 Bir yıldan uzun süreli hayat sigortalarına ek olarak bir
yıldan uzun süreli ferdi kaza, sağlık, hastalık sonucu
maluliyet ve tehlikeli hastalıklar teminatının verildiği
hallerde; hayat sigortaları matematik karşılık tutarı ek
teminatlara ilişkin aktüeryal esaslara göre hesaplanan
matematik karşılık tutarını da içerecek şekilde hesaplanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Matematik karşılıkların hesaplanmasındaki genel ilkeler
 a) Ayrı hesaplama ilkesi: Matematik karşılıklar her bir sözleşmenin onaylı teknik esaslarına göre sigorta sözleşmesi bazında hesaplanır. Matematik karşılıkların hesaplanmasında gerektiğinde tahmin yöntemleri ve genelleştirmeler kullanılabilir. Ancak bu şekilde bulunan karşılık miktarları sigorta sözleşmesi bazında hesaplanma halinde bulunacak miktarlardan az olamaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Matematik karşılıkların hesaplanmasındaki genel ilkeler
 b) İhtiyatlı hesaplama ilkesi: Matematik karşılıkların hesaplanmasında kullanılacak, ölüm düzeyi, iskonto
edilmiş ölüm düzeyi ve hastalık düzeyi tabloları ve diğer tablolar ile teknik faiz oranı ve gider payları ihtiyatlı olarak seçilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Matematik karşılıkların hesaplanmasındaki genel ilkeler
 c) Hesaplama yönteminin sözleşme süresince
devamlılığı: Matematik karşılıkların hesaplanmasında
kullanılan yöntemler ve varsayımlar sözleşme
süresince sigorta ettirenin ve lehdarın aleyhine
değiştirilemez.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Matematik karşılıkların hesaplanmasındaki genel ilkeler
 ç) Hesaplanma dönemi: Birikim priminde alındığı
hayat sigortalarında matematik karşılıklar, her bir
sözleşme için, primlerin sigorta şirketine intikal ettiği
günü takip eden ilk iş günü itibarıyla hesaplanır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Matematik Karşılıklarının Muhasebeleştirilmesi
 Örnek: XYZ sigorta şirketi 2012 yılı sonunda 40.000
TL'lik matematik karşılığı hesaplamıştır. Ayrıca 2013
yılında ödenmesi beklenen matematik karşılığında
15.000 TL olarak hesaplamıştır. 2013 yılında 15.000
TL'lik matematik karşılığı banka hesabından
ödenmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örneğin Çözümü
633 HAYAT MATEMATİK KARŞ.DEĞİŞİM
40.000
- 633.01.01.Hayat Matematik Karşılığı
40.000
452 HAYAT MATEMATİK KARŞILIĞI
452 HAYAT MATEMATİK KARŞILIĞI
15.000
352 HAYAT MATEMATİK KARŞILIĞI
15.000
352 HAYAT MATEMATİK KARŞILIĞI
15.000
102 BANKALAR
15.000
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dengeleme Karşılığı
 Takip eden hesap dönemlerinde meydana gelebilecek
tazminat oranlarındaki dalgalanmaları dengelemek ve
katastrofik riskleri karşılamak üzere ek teminatlar da
dahil olmak üzere tüm branşlarda verilen kredi ve
deprem teminatları için ayrılan karşılıktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dengeleme Karşılığının Hesaplanması
 Bu karşılık her bir yıla tekabül eden deprem ve kredi
net primlerinin %12’si oranında hesaplanır.
 Net primin hesaplanmasında, bölüşmesiz reasürans
anlaşmaları için ödenen tutarlar devredilen prim
olarak telakki edilir. Birden fazla branşı kapsayan
bölüşmesiz reasürans anlaşmalarında devredilen prim
tutarının deprem ve kredi branşlarına isabet eden
kısmı, şirket tarafından başka bir hesaplama yöntemi
öngörülmemişse, bu branşların toplam prim tutarı
içerisindeki ağırlıkları dikkate alınarak belirlenir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dengeleme Karşılığının Tavanı
 Karşılık ayrılmasına son beş finansal yılda yazılan net
primlerin en yüksek tutarının %150’sine ulaşılıncaya kadar
devam edilir.
 Depremin meydana gelmesi veya kredi branşında ilgili
finansal yılda teknik zarar gerçekleşmesi durumunda, kredi
ve deprem teminatları için ayrılan karşılıklar tazminat
ödemelerinde kullanılabilir. Hasarın meydana gelmesi
durumunda, reasüröre isabet eden miktarlar ile
sözleşmede belirtilen muafiyet limitinin altında kalan
miktarlar dengeleme karşılıklarından indirilemez.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Dengeleme Karşılığının Muhasebeleştirilmesi
Örnek: XYZ sigorta şirketi 2012 yılı sonunda 25.000 TL'lik
dengeleme karşılıkları hesaplamışlardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örneğin Çözümü
635.01 DENGELEME KARŞILIĞI DEĞİŞİMLER
- 635.01.01.Dengeleme karşılığı
459.01 DENGELEME KARŞILIĞI
25.000
25.000
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İkramiye ve İndirimler Karşılığı
 İkramiye ve indirimler karşılığı, cari dönemde yaşayan
poliçelere ilişkin olarak sigortalıya müteakip
dönemlerde yenilemeye bağlı olmaksızın bir ikramiye
veya indirim taahhüdünde bulunulduğu takdirde
ayrılması gereken karşılıktır. Sigorta şirketlerinin
ikramiye
ve
indirim
uygulamasına
gitmesi
durumunda, cari yılın teknik sonuçlarına göre
sigortalılar ve lehdarlar için ayrılan ikramiye ve indirim
tutarlarından oluşur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İkramiye ve İndirimler Karşılığı
 İkramiyeler ve indirimler cari hesap dönemi içinde
lehdar veya sigortalının lehine tahakkuk etmiş ve
ödenmiş ya da ödenecek tüm tutarları kapsar. Bu
ödeme sigortalının ilerideki primlerinden indirim
yapılması veya matematik karşılıklarında artırım
yapılması şeklinde gerçekleştirilir. Şirketler, taahhütte
bulundukları ikramiye ve indirim tutarlarını
sözleşmede belirtmek zorundadırlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İkramiyeler ve İndirimler Karşılığının Muhasebeleştirilmesi
Örnek: XYZ sigorta şirketi 2012 yılı sonunda 35.000 TL'lik
ikramiye ve indirimler karşılığı hesaplamışlardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Örneğin Çözümü
612 İKRAMİYE VE İNDİRİMLAR KARŞILIĞI DEĞİŞİM
35.000
- 612.01 İkramiye ve İndirimler Karşılığı
354.01 İKRAMİYE VE İNDİRİMLER KARŞILIĞI
35.000
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ KURUL KAYDINA ALINMASI, HALKA ARZI VE SATIŞI
 KREDİLİ MENKUL KIYMET, AÇIĞA SATIŞ VE ÖDÜNÇ MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ
 ÖZEL DURUMLARIN AÇIKLANMASI
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sermaye piyasalarına ilişkin ilgili temel kavramları bilmek
 Türkiye’deki sermaye piyasalarına ilişkin düzenlemeleri öğrenmek  Kredili menkul kıymet, açığa satış ve ödünç işlemlerinde bilgilenmek.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURULU DÜZENLEMELERİ
 Liberalleşme Çalışmaları /24 Ocak Kararları  Sermaye piyasasına ilişkin düzenlemelerin yeterli olmaması (Bankerler Skandalı oldu)  2499 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu 1981 yılında çıkarıldı  Kanun çerçeve kanundur. İkincil düzenlemeler Tebliğler ile yapılmaktadır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI MEVZUATI  SERMAYE PİYASASI KANUNU
 YÖNETMELİK  TEBLİĞ
 KURUL TARAFINDAN ALINAN KARARLAR OLUŞMAKTADIR.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURULU TEBLİĞLERİ Seri I : Hisse senetleri
 Seri VII
Seri II: Tahviller
 Seri VIII : Çeşitli konular
Seri III : Sair menkul kıymetler
 Seri IX: Menkul kıymetler borsaları
: Yatırım fonları
Seri IV : Menkul kıymetleri halka
arz olunan anonim ortaklıklar
 Seri X : Bağımsız dış denetleme
Seri V : Aracı kurumlar
 Seri XI: Muhasebe standartları
Seri VI : Yatırım ortaklıkları
 Seri XII: Açıklama tebliğleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanLar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ KURUL KAYDINA ALINMASI, HALKA ARZ VE SATIŞ TANIMLAR
Halka Açık Anonim Ortaklık: hisse senetleri halka arz
edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim
ortaklıklar. Ortak sayısı 250’yi aşan anonim ortaklıkların
hisse senetlerinin halka arz olunduğu sayılmaktadır. Yeni
Kanun ile bu sayı 500 olarak yenilenmiştir.
Kurul kaydına alınma, ihraççı şirket sermaye piyasası
araçlarının ihraç veya halka arzına Kurul tarafından izin
verilmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TANIMLAR (DEVAM)
 İhraç, sermaye piyasası araçlarının ihraçcılar tarafından
çıkarılıp, halka arz edilerek veya halka arz edilmeksizin satışı,
 İhraçcılar; anonim ortaklıklar, özelleştirme kapsamına alınanlar
dahil kamu iktisadi teşebbüsleri, mahalli idareler ile bunlarla
ilgili özel mevzuatları uyarınca faaliyet gösteren kuruluş, idare
ve işletmeler
 Halka arz; sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her
türlü yoldan halka çağrıda bulunulmasını; halkın bir anonim
ortaklığa katılmaya veya kurucu olmaya davet edilmesini; hisse
senetlerinin borsalar veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem
görmesi,
 Birincil halka arz; Halka kapalı anonim ortaklık tarafından ilgili
menkul kıymetin ilk kez yatırımcılara sunulması
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KURUL KAYDINA ALINMA İŞLEMİNİN AŞAMALARI
 Şirketin yetkili organınca (genel kurul
veya yönetim kurulu) karar alınması,
 Kısıtlanmamışsa, yeni pay alma
hakkının kullandırılması, (Hisseler için)
 Halka arz edilecek sermaye piyasası
araçlarının Kurul kaydına alınması,
 Borsada işlem görmek için İMKB’ye
başvuru yapılması
 İzahnamenin Ticaret Siciline tescili ve
Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanı,
 Sermaye piyasası araçlarının satışı,
 Merkezi Kayıt Kuruluşu üyelik süreci
 Sermaye piyasası araçlarının satın alan
kişilere teslim edilmesi,
 Sirkülerin yayımlanması,
 Satış sonrası işlemleri.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HİSSE SENETLERİNİN HALKA ARZ İŞLEMLERİ
 Mevcut payların halka arzı,
 Halka açık olmayan ortaklıkların paylarının sermaye artırımı yoluyla halka arzı,
 Halka açık ortaklıkların sermaye artırımları yoluyla halka arzı,
 Pay sahibi sayısının 500‘ü aşması nedeniyle hisse senetleri halka arz olunmuş sayılan anonim ortaklıkların Kurul kaydına alınması.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Halka Açık Ortaklıkların Sermaye Artırımları Yoluyla Halka Arzı
 Kayıtlı sermaye sistemi: Yönetim kurulu tarafından
sermaye artırımı kararı alınır.
 Esas sermaye sistemi: Yönetim kurulu esas sözleşmenin
sermaye maddesinin değişikliğini içeren madde tadil
tasarısı hazırlar ve madde değişikliği için Kurulun
onayını sunar. Kurul onayını takiben TTK hükümleri
dahilinde Genel Kurulca sermaye artırımı kararı alınır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Ortaklık Paylarının Borsada Satışa Konu Olabilmesi için yapılacak işlemler
 Payları Borsada işlem gören ortaklıkların, Kurul kaydında
olan ancak Borsada işlem görmeyen payları MKK’nın
belirlediği esaslar çerçevesinde ortak tarafından MKK
üyesi aracı kuruluşlar vasıtasıyla yapılacak talep üzerine
Kurul kayıt ücretinin Kurul’ca belirlenecek hesaba
yatırılmasından sonra Borsa’da satılabilmektedir.
 Kurul kayıt ücreti, payların nominal değeri ile aracı
kuruluş tarafından işlemin onaylandığı tarihte Borsa
ikinci seans kapanış fiyatı arasındaki fark üzerinden
hesaplanmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Borsada İşlem Görme ve Sermaye Artırımları
Borsa’da işlem görebilmek amacıyla paylarını ilk defa
halka arz edecek ortaklıklar, payları Borsa’da işlem gören
ortaklıklar ile kayıtlı sermaye sisteminde yer alıp payları
borsada işlem görmeyen ortaklıklar toplam tutarı önceden
belirlenmek üzere 1 yıl içerisinde yapacakları pay
ihraçlarında Raf Kayıt Sisteminden yararlanabilirler.
Raf kayıt izahnamesi Kurul tarafından kayda alındıktan
sonra 15 gün içerisinde, Ticaret Sicil Gazetesinde, Şirketin
internet sitesinde ve Kamu Aydınlatma Platformunda ilan
edilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Seri:VIII, No:66 sayılı “Sermaye Piyasası Araçlarının Halka Arzında Satış Yöntemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”
Sermaye piyasası araçlarının halka arzında fiyat, satış ve
dağıtım esasları ihraçcı ve/veya hissedar ile konsorsiyum
lideri tarafından, niteliği belirlenmiş ortaklıkların paylarının
halka arzı dışında, serbestçe belirlenir. Söz konusu
hususlara izahnamede ayrıntılı olarak yer verilmesi
zorunludur.
Talep toplama veya tahsisli halka arz yapılabilir.
Bir yatırımcı tarafından halka arzdan alınabilecek asgari
ve azami hisse miktarı yönetim kurulu veya paylarını satışa
çıkaran hissedar tarafından karar verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TALEP TOPLAMA TÜRLERİ
 SABİT FİYAT:
İhraççı veya hissedar tarafından sabit halka arz
fiyatı belirlenir.
FİYAT TEKLİFİ ALMA: İhraçcı ve/veya hissedar
tarafından pay satışlarında asgari bir satış fiyatı belirlenir
ve bunun üzerindeki fiyat teklifleri toplanır.
FİYAT ARALIĞI: Halka arza katılmak için taban ve
tavan fiyat uygulaması bulunmaktadır. İki veri arasındaki
maksimum fark % 20’dir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
MKK BAŞVURUSU 28 Kasım 2005 tarihinden itibaren borsada işlem gören
hisse senetlerine ilişkin payların kaydi pay olarak sermaye
piyasalarında yer alması nedeniyle, şirketlerin paylarını
MKK’da kaydi olarak yaratmaları zorunludur.
Bu çerçevede, halka arzdan hisse senedi satın alan
yatırımcılara ilgili paylar MKK tarafından işletilen Merkezi
Kaydi Sistemde (MKS) bulunan yatırımcı hesaplarına
aktarılır. İlgili payların kaydileştirilmesine paralel olarak
şirketlerin Borsadan işlem görmek üzere İMKB’ye
başvurmaları gerekmektedir. İhraççı şirketlerin MKK
üyeliği için bazı belgelere ihtiyaç bulunmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BORÇLANMA ARAÇLARININ KURUL KAYDINA ALINMASI VE SATIŞI
 Seri:II, No:22 sayılı “Borçlanma Araçlarının Kurul Kaydına
Alınması ve Satışına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”inde
borçlanma araçlarının Kurul kaydına alınması ve ihracında
uyulması gereken esaslar ile borçlanma araçlarının
niteliklerini düzenlemiştir.
 Borçlanma aracı türleri: Tahviller, Hisse Senedine
Dönüştürülebilir Tahviller (HDT), Değiştirilebilir Tahviller
(DET), Finansman Bonoları, Altın, Gümüş ve Platin
Bonoları, Banka Bonoları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BORÇLANMA ARAÇLARININ SATIŞI
İhraçcıların ihraç edecekleri borçlanma araçları için genel
kurullarında karar almaları ve
Kurul’a kaydettirmeleri
zorunludur.
Halka arz yolu ile satılacak borçlanma araçları için, payları
Borsa’da işlem gören ihraççıların geçmiş 2 yıla ait yıllık
finansal tablolarına ait bağımsız denetim raporları; ihracın ilk
altı aylık dönemden sonra yapılması durumunda ayrıca 6
aylık ara dönem finansal tablolarına ait inceleme (sınırlı
bağımsız denetim) raporu veya bağımsız denetimden geçmiş
son finansal tablo tarihinden sonra kamuya açıklamamış mali
tablolar kamuoyuna sunulur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KREDİLİ MENKUL KIYMET, AÇIĞA SATIŞ VE ÖDÜNÇ MENKUL
KIYMET İŞLEMLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEME
TANIMLAR
Kredili Menkul Kıymet İşlemleri; yatırımcıların sermaye
piyasalarında işlem yapmak için aldıkları kredi ile Borsada alım
işlemi gerçekleştirmesidir.
Açığa Satış; Yatırımcının elinde olmayan sermaye piyasası
aracını Borsada satış işleme konu etmesidir.
Ödünç İşlemleri; Yatırımcıların açığa satış yaptıkları sermaye
piyasası araçlarını bir organize piyasadan veya tezgah üstü
işlemler yoluyla ödünç almak suretiyle takas yükümlülüklerini
yerine getirmesidir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KREDİLİ MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ
 Kuruldan yetki belgesi alan aracı kurumlar bu hizmeti
verebilirler.
 Borsa, işlemlere konu olacak menkul kıymetler, ilgili borsanın
yetkili organları tarafından piyasa kapitalizasyonu, likidite,
dolaşımda bulunan pay sayısı, işlem sıklığı ve bu gibi hususlar
dikkate alınmak suretiyle belirlenmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KREDİLİ MENKUL KIYMET İŞLEMLERİ (DEVAM) Amaç
Neden Kâr Maksimizasyonu Olamaz?
Finansal Yönetimin Takip Etmesi Gereken Konular
Genel işlem sınırı ve Özel işlem sınırı  Genel İşlem Sınırı: Aracı Kurumların kullandırdıkları kredinin toplam tutarı özsermayelerinin iki katına gecemez.  Özel İşlem Sınırı: Aracı kurumların bir müşteriye açacakları
kredi tutarı, genel sınırın belirlenmesinde hesaplanan
ortalama özsermaye tutarının %10 (yüzde on)’unu
aşamayacaktır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖZKAYNAK KABUL EDİLEBİLECEK SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI Amaç
Nakit Türk lirası ve konvertibl döviz,
Sermaye piyasası araçları listelerinde yer alanlar,
A ve B tipi yatırım fonu katılma belgeleri
Devlet tahvili, hazine bonosu,
İstanbul Altın Borsasında işlem gören altın ve diğer
kıymetli madenler
Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası
araçları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ DEĞERLEMESİ
Firmanın Amacı
FİRMANIN AMACI:
 Nakit, devlet tahvili, hazine bonosu, B tipi yatırım fonu katılma belgesi, altın ve diğer kıymetli madenler ve/veya Kurulca uygun görülecek diğer sermaye piyasası araçlarının kabul edilmesi halinde bu kıymetlerin %100’ü,
 İMKB 100 endeksine dahil hisse senetleri ve/veya A tipi yatırım fonu katılma belgesi kabul edilmesi halinde tevdi edilen kıymetlerin %90’ı,
 İMKB 100 endeksi dışında kalan hisse senetlerinin % 75’i,
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖZKAYNAK VE TEMİNAT TAMAMLAMA ÇAĞRISI Yatırımcı sermaye piyasası araçlarının kredili alımı
işleminde, başlangıçta asgari %50 oranında özkaynak
yatırmak zorundadır.
Kredili sermaye piyasası aracı işlemlerinin devamı
süresince özkaynak oranının asgari %35 olması zorunludur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖDÜNÇ İŞLEMLERİ ilgili çerçeve sözleşmede belirlenen esaslar dahilinde, ödünç
veren tarafından ödünç alan tarafa, belirli bir dönem için
sermaye piyasası araçlarının verilmesi ve aynı cins sermaye
piyasası aracının mislen geri alınmasını ifade etmektedir.
Ödünç alan taraf, ödünç alınan sermaye piyasası araçlarının
cari değerinin minimum %100’ özkaynak verecektir.
Özkaynak tutarı, sermaye piyasası araçlarının cari değerinin
%100’ünün altına düştüğü takdirde, ödünç alan tarafa teminat
tamamlama çağrısı yapılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ÖZEL DURUMLARIN AÇIKLANMASI
İhraççı aşağıdaki konularda gerçekleşen işlemlere ilişkin olarak Kamu
Aydınlatma Platformunda açıklama yaparak küçük yatırımcılarını
bilgilendirmek zorundadır.
 Pay sahiplerine çağrıda bulunularak hisse senedi toplanması veya genel
kurullarda oy hakkını kullanmak için vekalet istenmesi,
 Ortaklığın pay dağılımının önemli ölçüde değişmesi sonucunu veren,
hisse senedi el değiştirmeleri,
 Sermaye artırımları,
 Birleşme ve devirler,
 Menkul kıymetlerin değerini etkileyebilecek önemli olay ve gelişmeler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERİ VIII NO:54 Özel Durumların Kamuya Açıklanmasına İlişkin Esaslar Tebliği
 Bir gerçek veya tüzel kişinin veya bu gerçek veya tüzel kişi ile birlikte
hareket eden diğer gerçek veya tüzel kişilerin doğrudan veya dolaylı
olarak ortaklık sermayesinin veya toplam oy hakkının %5, %10,
%15, %20, %25, 1/3, %50, 2/3 ve %75 ine veya daha fazlasına sahip
olması veya ortaklıktaki toplam oy hakkının veya sermaye payının
söz konusu oranların altına düşmesi
 Bir kurucuya ait yatırım fonlarının doğrudan veya dolaylı olarak
ortaklık sermayesinin veya toplam oy hakkının %5, %10, %15, %20,
%25, 1/3, %50, 2/3 ve %75 ine veya daha fazlasına sahip olması
veya ortaklıktaki toplam oy hakkının veya sermaye payının söz
konusu oranların altına düşmesi
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İÇSEL BİLGİLER
 Şirketler, içsel bilgiler ve bu bilgilere ilişkin daha önce
açıklanan hususlardaki değişiklikler ortaya çıktığında veya
öğrenildiğinde özel durum açıklaması yapmak zorundadırlar.
 Ortaklıklar ya da ortaklık nam veya hesabına hareket eden
gerçek veya tüzel kişiler, iş akdi ile veya başka şekilde
kendilerine bağlı çalışan ve içsel bilgilere düzenli erişimi olan
kişilerin bir listesini hazırlamak ve bu listeyi değişiklik
olduğunda güncellemekle yükümlüdür. İçsel bilgilere erişimi
olanların listesi ve listede yapılan güncellemeler MKK’ya
bildirilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KAMUOYUNU BİLGİLENDİRME NEDENLERİ
 Ortaklıklar, sermaye piyasası araçlarının fiyatları veya işlem
hacimlerinde olağan piyasa koşullarıyla açıklanamayan dalgalanmalar
olduğunda ilgili borsanın talebi üzerine derhal kamuya açıklama
yapmak zorundadır.
 Ortaklıklar, yatırımcıların yatırım kararlarını ve sermaye piyasası
araçlarının değerini etkileyebilecek öneme sahip, basın‐yayın
organları veya kamuoyunda çıkan haberler konusunda kamuya
açıklama yapmak zorundadırlar.
 Sermayeyi temsil eden paylar ve bu paylara dayalı diğer sermaye
piyasası araçlarına ilişkin, ortaklık içinde idari sorumluluğu bulunan
kişiler ve bunlarla yakından ilişkili kişiler tarafından gerçekleştirilen
tüm işlemler, işlemi yapan tarafından ilgili borsaya bildirilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
Türkiye’de Sermaye Piyasalarının Tarihçesi
Osmanlı Dönemi Cumhuriyet Dönemi Sermaye Piyasası Kanunu Kanun Gerekçesi 6362 Sayılı Kanun
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sermaye piyasalarına ilişkin ilgili temel kavramları bilmek
 Türkiye’deki sermaye piyasalarına ilişkin tarihsel süreçleri
öğrenmek
 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile sermaye
piyasalarında yapılan düzenlemeleri öğrenmek
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TÜRKİYE’DE SERMAYE PİYASALARININ TARİHÇESİ
 Sermaye Piyasaları orta ve uzun vadeli fon arz ve talebinin karşı karşıya geldiği Finansal Piyasalardır.
 Osmanlı Dönemi  Galata Bankerleri  Dersaadet Tahvilat Borsası
 Cumhuriyet Dönemi 



Menkul Kıymetler ve Kambiyo Borsaları Kanunu Hürriyet Tahvilleri ve Tasarruf Bonoları 24 ocak kararları ve liberalleşmesi
Bankerler Krizi © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KANUNLARI  2499 Sayılı Kanun
 6362 Sayılı Kanun
AMAÇ
“Sermaye piyasasının güvenilir, şeffaf, etkin, istikrarlı, adil ve
rekabetçi bir ortamda işleyişinin ve gelişmesinin sağlanması,
yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması için sermaye
piyasasının düzenlenmesi ve denetlenmesidir.”
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KANUN GEREKÇESİ Tasarrufların artırılması
Kaynakların Türkiye ekonomisi için en etkin
şekilde kullanılmasının sağlanması
Sermaye piyasalarımızın daha aktif bir rol
üstlenebilmesi
Avrupa Birliği Muktesabatına uyum
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KANUNUNUN BÖLÜMLERİ
 GENEL HÜKÜMLER&SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ HALKA ARZI,KURUMSAL YÖNETİM • Ortak sayısı 500 ve üzeri olan şirketler halka açık şirket kabul edilmekte olup, mevzuat hükümlerine uymak ile mükellefdir (Eski Kanunda bu sayı 250’dir.) • 2 Yıl içinde bu şirketler Borsada işlem görmek için başvuru yapacaklardır. • Genel Kurulların Elektronik Ortamda yapılmasına imkan verilmiştir. (Borsada kote olan şirketler için elektronik genel kurul zorunludur)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURUMLARI
Yatırım Kuruluşları (Bankalar ve Aracı Kurumlar)
 Kollektif Yatırım Kuruluşları (Yatırım Ortaklıkları/Fonları) Bağımız Denetim Kuruluşları Portföy Yönetim Şirketleri İpotek Finansmanı, Konut Finansmanı ve Varlık Kuruluşları Merkezi Takas Kuruluşu (TAKASBANK)
Merkezi Saklama Kuruluşu (MKK)
 Veri Depolama Kuruluşları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YATIRIM FAALİYETLERİ YATIRIM FAALİYETLERİ
YATIRIM FAALİYETLERİ
 Alım Satım Emirlerinin alınması
 Halka arza aracılık işlemleri  Yatırımcı işleminin gerçekleşmesi
ve
müşteri
emanetlerinin
saklanması
 Danışmanlık hizmetleri  Portföy Yöneticiliği
 Portföy Danışmanlığı
 Portföy Saklama
 Kredi ve ödünç işlemleri  Aracılık Yüklenim  Diğer yatırım faaliyetleri © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ARACI KURUM KURULUŞ ŞARTLARI  Anonim ortaklık şeklinde kurulmaları,
 Paylarının tamamının nama yazılı olması,
 Paylarının nakit karşılığı çıkarılması,
 Sermayelerinin Kurulca belirlenen miktardan az olmaması,
 Esas sözleşmelerinin Sermaye Piyasası Kanunu
düzenlemelerde yer alan hükümlere uygun olması,
ve
ilgili
 Kurucularının Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili düzenlemelerde
belirtilen şartları taşıyor olması,
 Ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (DEĞİŞKEN SERMAYELİ YATIRIM ORTAKLIKLARI)  DEĞİŞKEN SERMAYELİ YATIRIM ORTAKLIKLARI
Kanun ile ilk kez düzenlenmiştir.
yeni
 Mevcut yatırım ortaklıklarından farklılıkları
 İtfa işlemi gereçekleşebiliyor.
 Yatırım fonu ve yatırım ortaklığının bileşimidir.
 Tüzel kişilik olduğu için gayrimenkul sektörüne yatırım
yapabilecek durumdadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (FON KURUCULARI)
 Eski Kanunda Fon Kurucuları;
 Bankalar,
 Aracı kurumlar,
 Sigorta şirketleri,
 Emekli ve yardım sandıkları
 Yeni Kanunda
PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİ © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (BAĞIMSIZ DENETİM ŞİRKETLERİ)
Sermaye piyasa aracı ihraççları ve sermaye piyasası
kurumlarının finansal denetimleri Kamu Gözetimi, Muhasebe
ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilmiş
bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılacaktır.
Yeni Kanun ile önemli sorumluluklar getirildi.
Finansal tablo ve raporların mevzuata uygun olarak
denetlenmemesi nedeniyle doğabilecek zararlardan ortak sorumluluk
Finansal tablolarda yer alan yanlış, yanıltıcı ve eksik bilgiler
dolayısıyla neden oldukları zararlardan sorumluluk
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (BORSALAR)
KURULUŞ ŞARTLARI  Anonim Şirket statüsünde kurulması
 Payları nama yazılı olmalı
 Paylarının nakit karşılığı çıkarılması
 Kurucularının veya borsa veya piyasa işleticisi üzerinde doğrudan
veya dolaylı olarak önemli etkiye sahip olan ortaklarının Kanunun 44
üncü maddede yer alan şartları taşımaları
 Esas sözleşmelerinin sermaye piyasası kanun
düzenlemelerde yer alan hükümlere uygun olması.
ve
ilgili
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (BORSA İSTANBUL)
 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ve istanbul Altın Borsası BORSA İSTANBUL A.Ş.’de birleştiriliyor.  Hazine Payı % 49‐Borsa İstanbul % 51  Borsa İstanbul sahip olduğu payları aşağıdaki kurumlara dağıtabilecektir.  Aracı Kurum ve Bankalar (% 4)
 Altın Borsası Üyeleri ( %0,1)
 Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (%1)
 Vadeli İşlemler Borsası Ortakları (%5)*
* VOB’un Borsa İstanbula katılma kararı alması durumunda
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (BİRLİKLER )
 TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ KURULMUŞTUR. (Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliğinin faaliyeti sonlandırılacaktır.)
 ÜYELİK KAPSAMI GENİŞLETİLMİŞTİR.
 Portföy Yönetim Şirketleri
 Yatırım Danışmanlığı Şirketleri
 Kurul tarafından belirlenecek diğer şirketler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YENİLİKLER (MERKEZİ TAKAS VE SAKLAMA KURULUŞLARI)
 Borsalarda alım satım sonrası hizmet veren kuruluşlar
(Post Trade Institutions) yeni kanun ile Avrupa Birliği
düzenlemelerine göre tanımlanmıştır.
 MERKEZİ TAKAS KURULUŞU  MERKEZİ SAKLAMA KURULUŞU
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
MERKEZİ TAKAS KURULUŞU
 Yeni Kanun ile sermaye piyasalarında ilk kez tanımlanmıştır.
 Takasbank sermaye piyasalarında merkezi takas kuruluşu
görevi ifa etmektedir.
 Merkezi Karşı Taraf Uygulaması: Gelişmiş ülkelerin sermaye
piyasalarında en önemli faaliyetler arasında yer almaktadır.
 Alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı alıcı rolünü üstlenerek takasın
tamamlanması taahhüt edilmektedir.
 Yabancı yatırımcılar için önemli bir uygulamadır.
 Takasbank pay senedi piyasalarının merkezi karşı tarafı olmak üzere
görevlendirilmiştir. (İSTANBUL FİNANS MERKEZİ EYLEMİ)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
MERKEZİ SAKLAMA KURULUŞU
 Sermaye piyasası araçlarının merkezİ saklanması ve
bunlara ilişkin hakların kullanımı hizmetlerini veren
anonim ortaklık.
 Yurtdışı sermaye piyasalarında en önemli kurumlardan bir
tanesidir. (Central Security Depository)
 Kaydileşmiş Sermaye Piyasası Araçlarının Merkezi Saklama
Kuruluşu Merkezi Kayıt Kuruluşu’dur.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
MERKEZİ KAYIT KURULUŞU
 YENİ KANUN İLE İLAVE GÖREVLER VERİLMİŞTİR.
 Kurumsal yönetim ilkelerine şirketlerin uyumunu sağlamaya
yönelik olarak şirketler ile ortaklarının ve yatırımcılarının
iletişiminin sağlanabileceği elektronik bir platform oluşturma,
 Sermaye piyasalarına ilişkin verilerin tek bir noktada
toplanmasını sağlamaya yönelik elektronik bir veri bankası
kurulması
 Kurul tarafından sermaye piyasası ve ilgili mevzuat
çerçevesinde verilen diğer görevleri ve düzenlemelerin
gerektirdiği işlemlerin yapılması,
 Lisanslı depolar tarafından düzenlenen ürün senetlerinin
kaydileştirilmesine ve elektronik ortamda kayden izlenmesine
ilişkin işlemleri yürütme
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VERİ DEPOLAMA KURULUŞU
 Veri Depolama Kuruluşu (Trade Repository), yeni kanun ile
sermaye piyasalarında faaliyet gösterecektir.
 Sistemik riskin gözetimi ve finansal istikrarın korunması
amacıyla, sermaye piyasasında gerçekleştirilen işlemlere
ilişkin olarak, bu işlemleri gerçekleştiren kurumlar, bu
işlemlere ilişkin bilgileri, Sermaye piyasası kuruluna veya veri
depolama kuruluşuna bildirilmeleri gerekmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç
YATIRIMLARI TAZMİN FONU Neden Kâr Maksimizasyonu Olamaz?
Finansal Yönetimin Takip Etmesi Gereken Konular
 Geçmiş Dönemlerde Yatırım Koruma Fonu tarafından ifa edilen faaliyetler «Yatırımcıları Tazmin Merkezi» tarafından yerine getirilecektir.  Koruma kapsamı genişletilmiştir. Hisse Senetlerinin yanı sıra tüm sermaye piyasası araçları koruma kapsamına alınmıştır.  Koruma tutarı 100.000 TL.’ye çıkarılmıştır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç
SERMAYE PİYASALARINDA DENETİM
 AMAÇ: Piyasaların şeffaflığı ve kurallara uygun çalışmasını
sağlamak
 Denetim görevlileri
 Elektronik ortamdaki tüm kayıtları istemeye
 Bilgi işlem sistemini incelemeye, erişmeye
 İşlem ve hesapları denetlemeye,
 İlgililerden yazılı ve sözlü bilgi almaya,
 Gerekli tutanakları düzenlemeye yetkili kılınmıştır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASALARINDA TEDBİRLER
 Kanuna aykırı ihraçlarda uygulanacak tedbirler/ İhraççıların hukuka aykırı işlemleri ile sermayeyi veya mal varlığını azaltıcı işlemlerinde uygulanacak tedbirler,
 Kayıtlı sermaye sisteminde uygulanacak tedbirler/ Örtülü kazanç aktarımında uygulanacak tedbirler,
 Sermaye piyasası kurumlarının hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerinde uygulanacak tedbirler
 Mali durumun bozulması veya tedricî tasfiye ve iflas durumlarında uygulanacak tedbirler
 İzinsiz sermaye piyasası faaliyetinde uygulanacak tedbirler/Kanuna aykırı ilan, reklam ve açıklamalarda uygulanacak tedbirler
 Bilgi suistimali ve piyasa dolandırıcılığı incelemelerinde uygulanacak tedbirler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
CEZALAR
Sermaye piyası mevzuatında yapılan düzenlemelere,
belirlenen standart ve formlara ve sermaye piyasası kurulu
alınan genel ve özel nitelikteki kararlara aykırı hareket eden
kişilere 20.000‐250.000 TL. İdari Para Cezası
Menfaat temin edilmiş ise, menfaatin 2 katından az olamaz.
Tüzel kişilere de ceza verilebilecektir.
Piyasa bozucu işlemler 20.000‐250.000 TL. İdari Para Cezası
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI SUÇLARI
Bilgi Suistimali (İçeriden Öğrenenlerin Ticareti) :
Sermaye piyasası aracının fiyatını etkileyecek ve
henüz kamuoyuna duyurulmamış durumlardan
menfaat elde etme (İki Yıldan Beş Yılı Hapis Cezası)
Piyasa Dolandırıcılığı (Manipulasyon): Sermaye
piyasası aracının fiyatını yanlış ve yanıltıcı şekilde
değiştirme amaçlı işlem yapma (İki Yıldan Beş Yılı
Hapis Cezası)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI SUÇLARI (DEVAM)
 Usulsuz Halka Arz ve İzinsiz Sermaye Piyasası
Faaliyeti: Kuruldan izin alınmaksızın gerçekleştirilen
bu faaliyetler için iki yıldan beş yıla hapis cezası‐
5.000 gün‐10.000 gün adli para cezası verilir.
 Güveni Kötüye Kullanma ve Sahtecilik
 Bilgi ve Belge Vermeme,Denetimi engelleme
 Yasal Defterlerde, Muhasebe Kayıtlarında ve Finansal
Tablo ve Raporlarda Usulsüzlük
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURULU  Sermaye piyasası mevzuatı ile kendisine verilen görevleri
yerine getiren, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali
özerkliğe sahip bağımsız kuruldur.
 Kurul Karar Organı ve Başkanlık Teşkilatından oluşur.
 Kurul Karar Organı 7 üyeden oluşmaktadır. Görev süreleri
5 yıldır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURULUNUN GÖREV VE YETKİLERİ

Sermaye piyasası kanunu tarafından verilen görevlerin yerine getirilmesini ve öngörülen neticelerin sağlanmasını
teminen gerekli olan iş ve işlemleri gerçekleştirmek/ Finansal istikrar ve ulusal veya uluslararası mevzuatın
gereklerinin sağlanması amacıyla diğer finansal düzenleyici ve denetleyici kurumlarla her türlü iş birliğini yapmak ve
bilgi alışverişinde bulunmak,

Yabancı Kurumlarla ikili veya çok taraflı mutabakat zabıtları imzalamak ve sermaye piyasalarıyla ilgili her türlü iş
birliğini yapmak,

Sermaye piyasasının gelişmesini teminen yeni sermaye piyasası kurumlarına ve araçlarına ilişkin usul ve esasları
düzenlemek ve bunları denetlemek,

Halka açık ortaklıklarda görev alacaklar, sermaye piyasası kurumlarının yönetici ve diğer çalışanlarının mesleki eğitimi,
mesleki yeterliliği ve mesleki ehliyetlerini gösterir sertifika verilmesine ilişkin esasları belirlemek, bu amaçlarla merkez
veya şirket kurmak ve bunların faaliyet usul ve esaslarını belirlemek,

Sermaye piyasası kurumlarının, halka açık şirketlerin, borsaların ve öz düzenleyici kuruluşların bilgi sistemlerinin
işletimine ve bu Kanun çerçevesindeki denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemek,

Yerli veya yabancı akademisyen veya uygulamacılardan oluşan çalışma gruplarına veya kişilere, mevcut veya
gelecekteki düzenleme tercihlerinde esas teşkil etmek üzere sermaye piyasalarına ilişkin ulusal veya uluslararası
nitelikli bilimsel araştırmalar yaptırmak.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Finansal sistem
 Sermaye piyasası
 Menkul kıymetler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sermaye piyasası araçları
 Menkul kıymetler
 Menkul kıymetlerin özellikleri
 Menkul kıymet türleri kavramış olacaksınız.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL SİSTEM
 Finansal sistem, bir ekonominin can damarı olan fon dolaşımının
sağlanmasında; piyasalar, araçlar, aracılar ve çeşitli hukuki
düzenlemelerden oluşan bir düzenek olarak tanımlanabilir.
 Finansal sistem, tasarruf sonucunda fon fazlası olanlarla,
gerçekleştirmek istedikleri yatırımlar için fon açığı olanların bir araya
geldiği ve fon transferinin gerçekleştiği finansal piyasalardan
oluşmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL PİYASALAR
 Finansal piyasa; bir ülkede fon kullananlar ile fon arz edenler arasındaki fon akımlarını düzenleyen kurumlar, bu akımı sağlayan araç ve gereçler ile bu işlemleri düzenleyen hukuki ve idari kurallardan oluşan doku şeklinde tanımlanabilmektedir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL PİYASALAR




İşlemlere göre finansal piyasalar;

spot piyasalar

futures

forward piyasalar

tezgâhüstü piyasalar

opsiyon piyasaları

swap piyasaları Finansal aracın vadelerine göre ;

para piyasası 
sermaye piyasası Finansal aracın türlerine göre ;

hisse senedi piyasası

tahvil piyasası

döviz ve altın piyasası Piyasayı düzenleyen kurallara göre ;

örgütlenmiş 
örgütlenmemiş piyasalar © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
PARA PİYASASI
 Vadesi en çok bir yıla kadar olan fon arz ve talebinin karşı karşıya geldiği piyasaya para piyasası olarak adlandırılır.
 Bankalar
 İşletmeler
 Kamu kurumları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
PARA PİYASASI
 Para piyasalarının temel özellikleri :
 Bu piyasalar iyi örgütlenmiş bir kurumsal yapıya sahiptir.
 Piyasada iyi eğitilmiş, piyasa deneyimi olan profesyoneller işlem yapmaktadır.
 Piyasada işlem yapan katılımcıların kredibilitesi çok yüksektir, bu nedenle normal koşullarda işlemler teminat istenmeden yapılmaktadır.
 Para piyasalarında işlem gören ürünler standart özelliklere sahiptir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
PARA PİYASASI
 Merkez Bankası , para ve kredi işlerini ticari hayatın ihtiyacına ve devletin ekonomi politikasına göre düzenlemeye çalışan, senyoraj
hakkını kullanan, bankaların nakit rezervlerini koruyan, bankalar arasındaki takas işlemlerini düzenleyen, uluslar arasındaki ödemelerde döviz gelir ve gider hesaplarını tutan ve ülkenin döviz ve altın rezervlerini tutan bir finansal üst kurumdur.
 Merkez Bankası’nın işlevlerini yerine getirirken kullandığı işlemler arasında; munzam karşılıklar, açık piyasa işlemleri, açık piyasadan geri satın alma anlaşmaları ve reeskont işlemleri sayılabilir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI
 Sermaye piyasası, sermaye arz ve talebinin karşılaştığı piyasadır.  Çeşitli menkul kıymetlere dayalı olarak aracı kuruluşlar aracılığı ile orta, uzun ve sonsuz vadeli fon arz ve talebi bu piyasada karşılaşmaktadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI
 Birincil Piyasa
 Tasarruf sahiplerinin tahvil ve hisse senedi gibi hak temsil eden belgeleri doğrudan doğruya ihraç eden kuruluşlardan veya bunlara ihraçta aracılık eden kurumlardan alabildikleri piyasadır.
 İkincil Piyasa
 İkincil piyasa ,menkul kıymetlerin nakde dönüştürülmesini sağlayan piyasadır  Üçüncül Piyasa
 Borsaya kayıtlı hisse senetlerinin borsa dışında alınıp satılmasıyla oluşan piyasadır.
 Dördüncül Piyasa
 Aracı kurumların tamamen ortadan kaldırıldığı, işlemlerin doğrudan doğruya yatırımcılar arasında gerçekleştirildiği piyasalardır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI
 Örgütlenmiş (Organize) Sermaye Piyasaları
 Menkul Kıymet Borsaları, örgütlenmiş sermaye piyasalarına en iyi örnektir.  Genel olarak borsa kavramından; alıcı ile satıcının veya onların vekillerinin, emtia, menkul kıymet ve buna benzer misli emtia veya kıymetten sayılan diğer şeyler üzerinde alım‐satım yapmak amacı ile bir araya geldikleri, belirli sürelerde belirli yerlerde kurulan, belli kurallarla çalışan organize edilmiş merkezi pazarlar anlaşılmaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI
 Örgütlenmemiş (Serbest) Sermaye Piyasaları
 Bu tür örgütlenmemiş piyasalar, menkul kıymetler piyasasının tamamlayıcısıdır. Bu piyasaların merkezi bir yerleşimi yoktur. Burada borsaya kayıtlı olmayan üyeler de işlem yapabilirler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI
 Hisse Senedi Piyasaları (İstanbul Menkul Kıymetler Borsası)
 1985 yılında faaliyete geçen İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)’ndaki ilk hisse senedi işlemleri, 1986 yılında gerçekleştirilmiştir. Sermaye Piyasaı Kurulu (SPK) tarafından aracılık faaliyetinde bulunmak üzere yetki belgesi verilmiş olan aracı kuruluşlar (aracı kurumlar ve bankalar), İMKB’ye üye olabilirler. İMKB’de sadece İMKB üyeleri işlem yapabilirler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI
 İMKB Pazarlar
 Ulusal Pazar
 İkinci Ulusal Pazar
 Yeni Ekonomi Pazarı
 Gözaltı Pazarı
 Fon Pazarı
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VADELİ İŞLEM PİYASALARI
 Vadeli İşlem Piyasaları
 Vadeli piyasalarda alım satıma konu olan menkul kıymetler; hisse senedi ve tahvil gibi herhangi bir işletmenin veya devletin çıkardığı değerler olmayıp, önceden belirlenen bir vadede ve standart büyüklükte, üzerine yazılan mal veya kıymetin teslimini içeren türev araçlardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VADELİ İŞLEM PİYASALARI
 Future işlemleri, belirli bir değerin ‐ki bu değer mal, döviz, altın ve benzeri olabilir‐ önceden belirlenmiş gelecekteki bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan teslimine yönelik işlemleri ifade etmektedir.
 Opsiyon sözleşmesi , bir pirim karşılığında üzerinde anlaşılan bir mal veya finansal aracı ileriki bir tarihte satın alma veya satma hakkı veren bir menkul değerdir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VADELİ İŞLEM PİYASALARI
 Vadeli işlem piyasalarının temelini oluşturan future ve opsiyon işlemleri çoğunlukla organize borsalarda işlem görmekte, bunun doğal bir sonucu olarak da, vade, sözleşme büyüklüğü, alınacak teminatlar, fiyat adımları gibi işlem kriterleri, ilgili borsalar tarafından belirlenmektedir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VADELİ İŞLEM PİYASALARI
 Forward işlemleri, belli miktarda malın veya finansal aracın önceden belirlenmiş bir fiyattan ve önceden belirlenmiş gelecekteki bir tarihte satın alınması veya satılması yükümlülüklerini içeren sözleşmeye dayalı işlemlerdir.  Bu sözleşmede; varlığın özelliği, teslim ve ödemenin yapılacağı tarih, teslim yeri ve yöntemi, miktarı ve fiyatı olmak üzere tüm ayrıntılar yer almaktadır
 Forward sözleşmelerinde alıcı belirli bir ihtiyacını karşılayacak bir varlık için sözleşme yapmak ister.,
 Bu sözleşmenin gerçekleşebilmesi için de aynı özelliklere sahip ve aynı miktarda mal veya finansal aracı teslim etmeye istekli başka bir tarafın bulunması gerekir.
 Forward sözleşmelerinin özelliği, işlemin gerçekleştiği anda, alıcı ve satıcı arasında para alış‐verişinin olmayışıdır. Alıcı ile satıcı arasında kararlaştırılan forward fiyatı, söz konusu varlığın gelecekteki değişim fiyatıdır. Forward fiyatı teslim anında ödenir. Sözleşmenin sonunda iki taraf da, her yönü sözleşmede belirtilen şartlara bağlı kalır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL ARAÇLAR
 PARA PİYASASI ARAÇLARI
 SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL ARAÇLAR
 SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI
 Menkul Kıymetler
 Diğer Sermaye Piyasası Araçları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL ARAÇLAR
 Menkul Kıymetler; ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları Kurulca belirlenen kıymetli evraktır © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL ARAÇLAR

Menkul kıymetin unsurları :

Kıymetli evrak 
Standart ve yuvarlak meblağlı, mislî nitelikte, belli şekil şartlarına haiz 
Çok sayıda ihraç edilip, halka arz edilen kitle senetleridir

Az veya çok devamlılık arz eder, alacak veya ortaklık haklarını temsil ederler 
Periyodik gelir sağlarlar.

İtibari değeri ve piyasa değeri vardır

Menkul kıymetler nama ve hamiline yazılı olabilirler. 
Yatırım amacı ile kullanılırlar.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL ARAÇLAR
 Menkul kıymetler olarak; hisse senetleri, hisse senedi türevleri, geçici ilmühaberler, yeni pay alma kuponları, tahviller, tahvil türevleri, tahvil faiz kuponları, hazine bonoları, katılma intifa senetleri, kar ve zarar ortaklığı belgeleri, banka bonoları, banka garantili bonolar, finansman bonoları, varlığa dayalı menkul kıymetler, gelir ortaklığı senetleri, gayrimenkul sertifikaları, tertip halinde çıkarılan ve 2 yıl veya daha uzun süreli ipotekli borç ve irat senetleri, borsa yatırım fonu katılma belgeleri, içtüzüğünde kurucu dışındaki aracı kuruluşlarca serbestçe alım satımı öngörülen A tipi yatırım fonu katılma belgeleri sayılabilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSAL ARAÇLAR
 Diğer Sermaye Piyasası Araçları
 Menkul kıymetler dışında kalan ve şartları kurulca belirlenen evraktır. Ancak çek, poliçe, nakit, bono ile mevduat sertifikaları sermaye piyasası aracı olarak sayılmamaktadır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HİSSE SENETLERİ
 Anonim ortaklıklar tarafından çıkarılan, sirket sermayesine katılımı temsil eden, yasal sekil sartlarına uygun olarak düzenlenmis kıymetli evraklardır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HİSSE SENETLERİ
 Hisse senetleri sahiplerine :
 Ortaklık hakkı,  Yönetime katılma (oy) hakkı,  Kar payı (temettü) ve temettü avansı alma hakkı,  Rüçhan hakkı (yeni pay alma hakkı),  Tasfiyeden pay alma hakkı,  Bilgi edinme hakkı,  Bedelsiz pay alma hakkı sağlamaktadır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
OYDAN YOKSUN HİSSE SENETLERİ
 Ortaklıkların esas sözlesmelerinde hüküm bulunmak kaydıyla sermaye artırımı ile ihraç edebilecekleri oy hakkı hariç, sahibine kar payından ve istediğinde tasfiye bakiyesinden imtiyazlı olarak yararlanma hakkını ve diğer ortaklık haklarını sağlayan hisse senetleridir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KATILMA İNTİFA SENEDİ
 Katilma Intifa Senedi
 Sahiplerine, ortaklık hakkına sahip olmaksızın kardan pay alma, tasfiye bakiyesinden yararlanma, yeni pay alma ve belli bazı olanaklardan yararlanma hakkı veren sermaye piyasası aracıdır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TAHVİLLER
 Tahvil, devletin ya da özel sektör sirketlerinin borçlanarak orta ve uzun vadeli fon sağlamak üzere çıkarttıkları borç senetleridir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TAHVİLLER
 Nominal değer, tahvil ve bononun vadesinde yatırımcının eline geçecek olan para miktarıdır.  Kupon oranı, nominal değer üzerinden yüzde olarak belirtilen, tahvil sahibinin alacağı faiz miktarıdır.  Vade, anaparanın ve son faiz ödemesinin yapılacağı tarihtir ve tahvilin vadesi 1 yıldan az olmamak üzere serbestçe belirlenebilir. Tahvillerin anaparası, vade bitiminde bir defada veya vade içinde taksitler halinde ödenebilir.  Itfa, borcun borçlu tarafından bir defada veya belirli dönemlerde yapılan ödemelerle ortadan kaldırılması islemidir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
HİSSE SENEDİNE DONUSTURULEBİLİR TAHVİL
 Ortaklık tarafından çıkarılan ve ihraçcı ortaklığın sermaye artırımı suretiyle çıkaracağı paylara veya izahname ve sirkülerde belirtilen esaslar çerçevesinde temin edilen ihraçcı
paylarına dönüştürme hakkı veren menkul kıymetlerdir .
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
FİNANSMAN BONOSU
 Ihraçcıların borçlu sıfatıyla düzenleyip, iskonto esasına göre ihraç ettikleri menkul kıymettir. Vadesi 1 yıldan fazla olamaz. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
BANKA BONOLARI
 Banka bonoları; bankaların Kurul düzenlemeleri çerçevesinde borçlu sıfatıyla düzenleyip, Kurul'ca kayda alınmayı müteakip iskonto esasına göre ihraç ettikleri menkul kıymettir.
 Halka arz edilecek olan banka bonolarının vadesi 60 günden az 1 yıldan fazla olamaz.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KIYMETLİ MADEN BONOLARI
 Altın, gümüs ve platin bonoları, Istanbul Altın Borsası üyesi bankalar ile kıymetli maden aracı kurumlarının belli miktarda kıymetli maden cinsinden ihraç ederek iskontolu veya iskontosuz olarak sattıkları menkul kıymettir. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
KAR ZARAR ORTAKLIGI BELGESİ
 Anonim ortaklıkların finansman ihtiyaçlarını karsılamak için ihraç edebilecekleri kar ve zarara katılma hakkı veren menkul kıymetlerdir .
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
GAYRİMENKUL SERTİFİKASI
 Gayrimenkul sertifikası belirli bir gayrimenkul projesini gerçeklestirmeyi üstlenenler tarafından, insa edilecek veya edilmekte olan gayrimenkul projelerinin finansmanında kullanılmak üzere ihraç edilen menkul kıymetlerdir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VARLIĞA DAYALI MENKUL KIYMET
 Bankalar, finansal kiralama ve finansman sirketleri, ipotek finansmanı kurulusları ve gerekli nitelikleri tasıyan aracı kurumların kurabileceği ―Varlık Finansmanı Fonları‖ tarafından fon portföyündeki varlıklar karşılığında ihraç edilen borçlanma senetlerine ―Varlığa Dayalı Menkul Kıymet‖ adı verilir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VARLIK TEMİNATLI MENKUL KIYMETLER
 Varlık teminatlı menkul kıymetler bankalar, finansman şirketleri ve finansal kiralamaya yetkili kuruluşlar, gayrimenkul yatırım ortaklıkları, kendi kanunlarınca menkul kıymet ihraç etmeye yetkili kamu kurum ve kuruluşlarca, bilanço aktiflerinde yer alan varlıkların teminat gösterilmesi suretiyle, ihraç ettikleri borçlanma senetleridir
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YATIRIM FONU KATILMA BELGELERİ
 Yatırım fonları halktan topladıkları paralar karşılığı, hisse senedi, tahvil gibi sermaye piyasası araçlarından ve kıymetli madenlerden oluşan portföyleri inançlı mülkiyet esasına göre yönetirler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ORTAKLIK VARANTLARI
 Ortaklık varantları, sahibine ihraçcı ortaklığın veya payları Borsada işlem gören başka bir ortaklığın belirli sayıda hissesini, belirli bir fiyattan, belirli bir dönem içerisinde satın alma hakkı veren sermaye piyasası aracıdır
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ARACI KURULUŞ VARANTLARI
 Aracı kuruluş varantları, elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası araçlarıdır. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TÜREV İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
 Türev işlem sözleşmeleri en genel anlamıyla, belirli bir finansal veya maddi varlığı belirli bir vadede, belirli bir fiyattan alma ve satma hakkı tanıyan sözleşmelerdir.
 Forward İşlemler
 VİS‐Vadeli işlem sözleşmeleri  Opsiyonlar
 Swap ve diğer türev işlemler
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 Sermaye Piyasası Kurulu
 Borsalar
 Takas ve Saklama Kurumları
 Diğer Sermaye Piyasası Kurumları
 Birlikler
 Aracılık Faaliyetleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Sermaye Piyasası Kurumlarına ilişkin genel bilgileri bilmek
 Borsalar ve diğer kurumların sermaye piyasalarındaki fonksiyonlarını öğrenmek
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURUMLARI
 6362 Sayılı Kanun 35. maddesi  Yatırım Kuruluşları
 Kollektif Yatırım Kuruluşları
 Bağımsız Denetim Kuruluşları
 Portföy Yönetim Şirketleri  Diğer Sermaye Piyasa Kurumları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURULU  1981 YILINDA 2499 SAYILI KANUN İLE KURULMUŞTUR. TEMEL GÖREV
 Sermaye Piyasalarının İşleyiş Kurallarını Belirlemek,  Piyasadan Fon Kullanan Şirketlerin Belli Kurallara Uygun Olarak En İyi Şekilde Yararlanmalarını Sağlamak,
 Sermaye Piyasasına Yatırım Yapan Tasarruf Sahiplerinin Hak ve Yararlarını Korumak,
 Piyasaların Adil ve Etkin Çalışmasını Sağlamak
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
SERMAYE PİYASASI KURULU
 Kurul 7 Kişiden Oluşmaktadır.
 Bakanlar Kurulu’nun onayından sonra Kurul üyeleri göreve başlamaktadır. YETKİLENDİRME
 Görev alanındaki işlemlerin kurallarının tanımlanması
 Gözetimi altındaki piyasalarda gerçekleşen işlemlerin izlenmesi . © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI
 91 Sayılı KHK ile kurulmuştur.  Yeni Kanun ile Anonim Şirkete dönüşüyor.
BORSA İSTANBUL
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İşlem Gören Menkul Kıymetler

Pay Senetleri

Borsa Yatırım Fonları

Varant/Sertifikalar

Devlet İç Borçlanma Senetleri

Özel Sektör Borçlanma Araçları 
Pay Senedine Dayalı Vadeli İşlem ve Opsiyon İşlemleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Borsa Gelirleri
Üyelik Giriş ve Yıllık Aidatları
 Kotasyon Ücretleri
 Tescil Ücretleri
 Disiplin Cezası Tahsilatları
 Kurtaj Ücretleri
 Diğer Ücretleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VADELİ İŞLEMLER VE OPSİYON BORSASI
 2005 Yılında Kurulmuştur.
 Ortakları
 Odalar ve Borsalar Birliği
 İzmir Ticaret Borsası
 İMKB
 Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşlar Birliği
 Bankalar
 Aracı Kurumlar
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İŞLEM GÖREN SÖZLEŞMELER
 ENDEKS VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
 İMKB‐100
 İMKB‐30
 İMKB 30‐100 Endeks Farkı
 DÖVİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
 TL‐DOLAR
 TL‐EURO
 EURO/DOLAR ÇAPRAZ KUR
 FİZİKİ TESLİMATLI TL‐DOLAR/TL‐EURO
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İŞLEM GÖREN SÖZLEŞMELER (DEVAM)
 FAİZ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ
 EMTİAYA DAYALI VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
 ENERJİ VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMELERİ
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
VOB ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEM
 İstanbul Finans Merkezi Projesi çerçevesinde Borsaların
tek bir merkezde ve tek bir kurum altında toplanma
hedefi bulunuyor.
 6362 Sayılı Kanun ile VOB’un Borsa İstanbul bünyesinde
geçmesi bekleniyor.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TAKAS VE SAKLAMA KURUMLARI
İMKB TAKAS VE SAKLAMA BANKASI
(TAKASBANK)
MERKEZİ KAYIT KURULUŞU
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TAKASBANK
 TARİHSEL GELİŞİM
 Borsa bünyesinde Müdürlük 1988‐1992
 Anonim Şirket 1992‐1996
 Yatırım ve Kalkınma Bankası 1996‐
 ORTAKLIK YAPISI  İMKB
 BANKALAR
 ARACI KURULUŞLAR
İMKB dışındaki diğer ortakların Payı %5’i geçemez. © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
GÖREVLERİ
 İMKB Pay Senedi ve Tahvil Bono Piyasalarına Takas Hizmeti Vermek
 VOB’a Takas Merkezi Vermek
 Enerji Piyasasına Takas Hizmetleri Sunmak  Yatırım Fonlarına Verilen Hizmetler
 Piyasalar İşletme
 Ödünç Pay Senedi Piyasası
 Takasbank Para Piyasası
 Türkiye Elektronik Fon Platformu
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
MERKEZİ KAYIT KURULUŞU  Sermaye Piyasası Kanunu 13.& 81. Madde
 Sermaye piyasası araçlarını ve bunlara bağlı hakları, bilgisayar
ortamında, üyeler ve hak sahipleri itibariyle kayden izlemek üzere
kurulmuştur.
 ORTAKLIK YAPISI




İMKB
TAKASBANK
TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI ARACI KURULUŞLAR BİRLİĞİ
İSTANBUL ALTIN BORSASI
 Kaydileşmiş Sermaye Piyasası Araçlarının Merkezi Saklama Kuruluşu (Central Security Depository)
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
GÖREVLER
 Sermaye piyasası araçlarının kaydileştirilmesine ilişkin işlemleri gerçekleştirmek,
kaydileştirilen bu araçları ve bunlara bağlı hakları, elektronik ortamda, üyeler ve
hak sahipleri itibarıyla kayden izlemek, bu araçların merkezi saklamasını
yapmak
 Şirketler ile ortaklarının ve yatırımcılarının iletişiminin sağlanabileceği elektronik bir platform oluşturmak
 Sermaye piyasalarına ilişkin verilerin tek bir noktada toplanmasını sağlamaya yönelik elektronik bir veri bankası oluşturmak, Kurulun belirleyeceği ilkeler çerçevesinde verilerin kullanımını sağlamak
 Kurul tarafından sermaye piyasası ve ilgili mevzuat çerçevesinde verilen diğer görevleri ve düzenlemelerin gerektirdiği işlemleri yapmak
 Lisanslı depolar tarafından düzenlenen ürün senetlerinin kaydileştirilmesine, bunların ve bunlara bağlı hakların elektronik ortamda kayden izlenmesine ilişkin işlemleri yürütmek ve bunlara ilişkin platform oluşturmak
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
MKK SAKLAMASINDA BULUNAN SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI
 Pay Senetleri
 Yatırım Fonları / Borsa Yatırım Fonları
 Devlet İç Borçlanma Senetleri
 Özel Sektör Borçlanma Araçları
 Varlığa Dayalı/Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler
 Varantlar/Sertifikalar
 Sukuklar
 Elektronik Ürün Senetleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
ARACI KURUMLAR
 Sermaye Piyasalarında yatırımcılara hizmet veren ve Sermaye Piyasası
Kurulu tarafından aşağıdaki hizmetlerin verilmesi için yetkililendirilen
Anonim Ortaklıklardır.
 Sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına aracılık,
 Sermaye piyasası araçlarının aracılık amacıyla alım satımı,
 Türev araçların alım satımının yapılmasına aracılık,
 Sermaye piyasası araçlarının geri alım veya satım taahhüdü ile alım satımı,
 Yatırım danışmanlığı,
 Portföy Yöneticiliği,
 Kaldıraçlı alım satım işlemleri
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YATIRIM ORTAKLIKLARI
 Sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, altın ve diğer kıymetli madenler portföylerini işletmek amacıyla kurulan anonim ortaklıklar.
 Kurumsal Yatırımcılar Grubunda yer almaktadır.
 Türleri
 Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları  Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları  Girişim (Risk) Sermayesi Yatırım Ortaklıkları © Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YATIRIM FONLARI  Yatırımcılardan katılma belgeleri karşılığında toplanan
paralarla, sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, altın ve
diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan
mal varlığıdır.
 Fonun Tüzel Kişiliği bulunmamaktadır.
 A Tipi Fonlar: Portföyünün en az % 25'i hisse senetlerinden
oluşan Fonlar
 B Tipi Fonlar: Diğer Yatırım Fonları
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaç
FON TÜRLERİ
 MENKUL KIYMET YATIRIM FONLARI
 KONUT FİNANSMANI FONLARI
 VARLIK FİNANSMANI FONLARI
 BİREYSEL EMEKLİLİK FONLARI
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
PORTFÖY YÖNETİM VE SAKLAMA KURULUŞLARI Firmanın Amacı
FİRMANIN AMACI:
Yatırımcının sahip olduğu portföyü yatırımcının
veya portföy yöneticisinin belirleyeceği risk‐getiri
tercihi doğrultusunda yönetimi gerçekleştiren
kuruluşlardır.
Yatırım Fonlarının kurulması ve yönetilmesi
yeni kanun ile görev olarak verilmiştir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
DİĞER SERMAYE PİYASASI KURUMLARI
VARLIK YÖNETİM ŞİRKETLERİ
GAYRİMENKUL DEĞERLEME ŞİRKETLERİ
YATIRIM DANIŞMANLIĞI
BAĞIMSIZ DIŞ DENETİM KURULUŞLARI
DERECELENDİRME KURULUŞLARI
KONUT FİNANSMAN KURUMLARI
İPOTEK FİNANSMANI KURULUŞLARI
SERMAYE PİYASASI LİSANSLAMA, SİCİL VE EĞİTİM KURULUŞU
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
YATIRIMCILARI KORUMA FONU ANA GÖREVİ Tedrici tasfiye veya iflas eden aracı kuruluşların sermaye
piyasası faaliyetleri ve işlemleri nedeniyle müşterilerine karşı
 Hisse senedi işlemlerinden doğan nakit ödeme ve teslim
yükümlülüklerini yerine getirmek
 Tasfiye giderlerini karşılamak
KORUMA TUTARI =
70.237 TL.
YENİ KANUN İLE
100.000 TL. KORUMA TUTARI
TÜM SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI KORUMA KAPSAMINDA
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI ARACI KURULUŞLAR BİRLİĞİ
 Sermaye piyasasında aracılık faaliyetinde bulunmaya yetkili kuruluşların üye
olduğu özdüzenleyici bir meslek kuruluşu
 Sermaye piyasasının ve aracılık faaliyetlerinin gelişmesini sağlama,
 Üyelerinin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin
içerisinde çalışmalarını sağlama,
 Üyelerin iktisadi menfaatlerinin korunması
 Haksız rekabetin önlenmesi
 Mesleki konularda üyelerin aydınlatılması
Yeni Kanun ile üye olabilecek kuruluşlar artıyor ve «TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI
BİRLİĞİ» ne dönüşüyor.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 HALKA ARZ SÜRECİ
 HALKA ARZDA SORUMLULUKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER
 ANONİM ŞİRKETLER
 KAR DAĞITIMI
 HİSSE SENETLERİ
 TEMETTÜ AVANSI
 HALKA ARZ ÖZELLİKLERİ
 DENETİM
 HALKA ARZ
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Anonim şirketlerin halka arz süreçleri ve halka arzın faydaları ile özellikleri hakkında bilgi edinilecektir.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Reasürans Kar Paylaşımı
 Toplam Hasar Fazlası Reasürans Anlaşması Sigorta şirketinin yıl boyunca ödediği hasarları karşılamak üzere yapılan bir anlaşmadır. Bu modelde Reasürör tek bir hasarın belli bir limiti aşması halinde tazminat sorumluluğuna ortak olmamakta, ancak bütün hasarların toplamı önceden tespit edilmiş belli bir oranı aştığı takdirde, aşan kısmı Sedan’a tazmin etmektedir. Bu oran aşıldıktan sonra da meydana gelmiş bilumum hasarlar, büyük‐küçük, teminat limiti içinde, reasürörce karşılanır. Teminatın limiti de esas itibariyle hasarın bir yüzdesiyle ifade edilir. Mesela yapılacak bir Stop Loss
anlaşması ile sedan, hasar oranının %80’i geçmesi halinde %120’ye kadar teminat sağlayabilir. Hasar oranı %80’i geçtiği andan itibaren meydana gelen hasarlar %120’ye kadar reasürörce karşılanacaktır.
ANONİM ŞİRKET
 Sermaye şirketi olmanın tüm özelliklerini taşıyan, büyük hedefleri gerçekleştirmek için kurulan, her türlü ekonomik faaliyette bulunabilen kurullarla çoğunluk esasına göre yönetilen, menkul kıymet (hisse senedi, tahvil vb.) çıkartabilen şirketlerdir. Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile ortaklarının sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları sermaye payı ile sınırlı bulunan şirkettir. ANONİM ŞİRKET
 (Yeni TTK 329) maddesinde anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız mal varlığıyla sorumlu bulunan şirket olarak tanımlanmıştır. Pay sahipleri, sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur
ANONİM ŞİRKET ÖZELLİKLERİ
 Anonim şirketler kanunen yasak edilmeyen her türlü iktisadi ve ticari konuların gerçekleşmesi amacıyla kurulabilir.  Ana sözleşmede şirket konusunun açıkça gösterilmesi zorunludur.
 Anonim şirketlerde, tüzel kişinin tacir olmasının bir sonucu olarak, bir ticaret unvanı altında kurulmak ve bu ticaret unvanını ticaret sicilinde tescil ettirmek zorundadır.
 Anonim şirket sermaye şirketi olduğundan, ticaret unvanı iş konusu ile ilgili olmalıdır.  "Anonim şirket" ibaresinin açık veya kısaltılmış "AŞ" olarak yazılması gerekir.
ANONİM ŞİRKET
 Anonim şirketlerin kuruluş işlemleri Türk Ticaret Kanunu’nda
düzenlenmektedir. Mevcut TTK’na göre bir anonim şirketin
kurulması için şirkette pay sahibi en az beş kurucunun bulunması
şart iken, yeni TTK ile anonim şirket kurulması için bir veya daha
fazla kurucunun var olması yeterlidir (Yeni TTK Md.338). Böylelikle
yeni TTK ile tek kişinin anonim şirket kurabilmesine olanak
sağlanmıştır.
ANONİM ŞİRKET
 Yeni TTK’na göre, esas sermaye 50.000 TL’sından ve kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan halka açık olmayan anonim şirketlerde başlangıç sermayesi 100.000 TL’sından
aşağı olamaz (Yeni TTK Md. 332).
ANONİM ŞİRKET

Anonim şirketlerde hisse devri kolaydır. Menkul kıymet olarak el değiştirir.

Kuruluş sırasında ayni (mal, eşya) olarak konan sermaye karşılığında alınan hisse senetleri iki yıl geçmedikçe satılamaz.

Anonim şirketler, kurumlar vergisi mükellefidir.

Hisse senedi ve tahvil çıkarma hakkı verilmiştir.

Anonim şirketler tüzel kişiliğe sahiptir.

Anonim şirketin, borçlarına karşı sorumluluğu mal varlığı ile sınırlıdır.

Ortakların sorumluluğu ise taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır.

Sermaye, her biri 1 Kr'luk paylara ve katlarına bölünür.

Anonim şirket, sermayesi paylara bölünerek hisse senetleri ile temsil edilebilir.
ANONİM ŞİRKET
 ANONİM ŞİRKETLERİN SINIFLANDIRILMASI
KURULUŞ ŞEKLİNE GÖRE
ORTAKLARIN SAYISI VE ÖZELLİKLERİNE GÖRE ANONİM ŞİRKET

ANONİM ŞİRKETLERİN SINIFLANDIRILMASI
KURULUŞ ŞEKLİNE GÖRE
‐ Ani kuruluş yöntemiyle kurulan anonim şirketler
‐ Tedrici kuruluş yöntemiyle kurulan anonim şirketler
‐ Tür değiştirme yoluyla kurulan anonim şirketler
‐ Birleşme yoluyla kurulan anonim şirketler
‐ Özel kanunlarla kurulan anonim şirketler
ORTAKLARIN SAYISI VE ÖZELLİKLERİNE GÖRE ‐ Aile anonim şirketleri ‐ Halka açık anonim şirketler
‐ Özel yasalarla kurulan anonim şirketler
‐ Holdingler
‐ Çok uluslu anonim şirketler
ANONİM ŞİRKET
 Anonim şirketlerin başlıca organları şunlardır:
‐ Genel kurul
‐ Yönetim kurulu
‐ Genel müdür ve diğer müdürler
‐ Denetçiler
ANONİM ŞİRKET
 GENEL KURUL
 Anonim şirketlerde bütün ortakların toplanarak karar aldıkları bir organdır. En yüksek karar organıdır. Olağan genel kurul toplantısı şirketin hesap devresi sonundan itibaren üç ay içinde en az yılda bir kez, olağanüstü genel kurul toplantıları ise gerekli görülen durumlarda toplanabilir.
ANONİM ŞİRKET
 GENEL KURULUN YETKİLERİ ‐ Şirket ana sözleşmesinin degiştirilmesi
‐ Şirketin feshine karar verilmesi
‐ Şirket organlarının seçimi, değiştirilmesi ve azledilmesi
‐ Hisse senedi ve tahvillerin ihracına karar verilmesi
‐ Yönetim kurulu üyelerinin faaliyetlerinin denetimi ve ibrası
‐ Bilanço, kar ve zarar hesaplarının onaylanması
‐ Tasfiye kararı alındığında tasfiye memurlarının seçimine veya azline karar verilmesi
‐ Şirketin genel olarak denetiminin yapılması
ANONİM ŞİRKET

YÖNETİM KURULU

Yönetim kurulu, şirketin yönetiminden ve üçüncü kişilere karşı temsil edilmesinden sorumlu olan organdır. 
Yönetim kurul üyeleri genel kurul tarafından seçilir. 
Yönetim kurulu üyeleri gerçek kişilerden oluşur. 
Yönetim kurulu üyelerinin pay sahipleri arasından seçilmesi kuraldır. 
Pay sahibi olan tüzel kişi yönetim kurulu üyesi olamaz, ancak tüzel kişinin temsilcisi olan gerçek kişiler yönetim kuruluna üye olabilir. 
Üyeleri arasından bir “Başkan” ve “Başkan Vekili” seçilir.

Yönetim kurulu üyeleri en çok üç yıl için seçilebilir. ANONİM ŞİRKET
 YÖNETİM KURULUNUN GÖREVLERİ  ‐ Genel kurulun toplantıya çağrılması
‐ Şirket yöneticilerinin atanması ve azilleri
‐ Şirketin denetlenmesi
‐ Yıllık raporların düzenlenmesi,
‐ Bilanço ve kâr zararın tablolarının düzenlenmesi
‐ Karın dağıtımı için öneride bulunulması
‐ Şirketin defterlerinin tutulması
‐ Yönetim kurulu üyeliğinin açılması halinde yeni üye seçimi
‐ Şirkete ilişkin tescil ve ilan işlerinin yapılması
‐ Şirketin mali durumunun bozulması halinde, gerekli tedbirlerin alınması
ANONİM ŞİRKET
 GENEL MÜDÜRLER  Türk Ticaret Kanununa göre, müdürler anonim şirketlerin zorunlu organlarından sayılmamaktadır. Günümüz şartlarında şirketler genel müdür ve müdürlere ihtiyaç duymaktadır. Sözleşmede aksi bir hüküm bulunmadıkça genel müdür ve müdürler, genel kurul kararı ile veya yönetim kurulu tarafından seçilebilir. Müdürlerin atanması ticaret siciline tescil ettirilerek Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilan ettirilir. Müdürler yönetim kurulu üyelerinden, ortaklardan veya üçüncü kişilerden olabilir.
ANONİM ŞİRKET
 DENETÇİLER
 Denetçiler, anonim şirketlerde pay sahiplerinin haklarını korumak üzere geliştirilmiş bir organdır.  Şirket işlerini denetlemek üzere bir veya birden fazla denetçi seçilmesi yasal zorunluluktur.  Denetçilerin mutlaka pay sahipleri arasından seçilmesi yasal olarak zorunlu değildir.  Tek denetçi seçilmesi halinde seçilecek kişinin Türk vatandaşı olması şarttır.  Denetçiler normal olarak genel kurul tarafından seçilir. ANONİM ŞİRKET
 ANONİM ŞİRKETLERİN TUTMAK ZORUNDA OLDUKLARI DEFTERLER ‐ Yevmiye defteri
‐ Büyük defter
‐ Envanter ve bilanço defteri
‐ Genel kurul karar defteri
‐ Yönetim kurulu karar defteri
‐ Pay sahipleri defteri
‐ Pay defteri
‐ Tahvil defteri
ANONİM ŞİRKET
 ANONİM ŞİRKETLERİN KURULUŞ İŞLEMLERİ
 ANİ KURULUŞ
 TEDRİCİ KURULUŞ
ANONİM ŞİRKET
 ANİ KURULUŞ
 Ani kuruluş, şirket sermayesinin tamamının kurucu ortaklar tarafndan taahhüt edilmesiyle kurulur. Tedrici kuruluşa göre kuruluş süresi kısa ve formaliteleri daha azdır. Taahhüt edilen sermayenin 1/4'ü kuruluş tarihinden itibaren üç ay içerisinde, geri kalanı da üç yılda eşit taksitlerle ödenmek zorundadır
ANONİM ŞİRKET
 TEDRİCİ KURULUŞ
 Tedrici kuruluşta Türk Ticaret Kanunu’na ve Sermaye Piyasası Kanunu’na uyulması zorunludur. Ülkemizde gelişmeye paralel olarak sermaye piyasası alanında da gelişmeler olacaktır. Sermaye Piyasası Kanunu sermaye piyasasının işlemesini ve halkın finans kuruluşlarına güvenini sağlamayı amaçlamaktadır. Böylece tasarrufçu ile sermaye talep edenler arasında güvenli bir köprü oluşmuş olacaktır. Atıl duran küçük tasarruflar ülke ekonomisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Kısaca Sermaye Piyasası Kanunu, sermayenin halka yayılmasını amaçlar. Tedrici kuruluşta sermayenin 1/10’unu kurucu ortaklar taahhüt eder, kalan kısmı için ise halka başvurulur.
ANONİM ŞİRKET
 İZAHNAME
 Şirketin amacı, konusu, esas sermayesinin tutarı, kuruluş genel kurullarının yeri, kurucu ortaklar ve yönetim kurulu üyelerine ne gibi ekonomik çıkarlar sağladığı vb. konuların açıklandığı bir belgedir. ANONİM ŞİRKET

HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLAR
Sermaye piyasası araçlarını çıkaran şirketler Kanunda ihraçcı ve halka açık anonim ortaklık olarak tanımlanmıştır. Kanun bu iki kategoride yer alan şirketler için;
‐ Genel kurul kararı gerektirmeden sermaye artırımı yapılmasını sağlayan kayıtlı sermaye sistemi,
‐ Türk Ticaret Kanunu’ndaki limitlerin üzerinde tahvil ihraç limiti,
‐ Genel Kurullarında birikimli oy kullanımı,
‐ Şirketin tabiyetinin değiştirilmesi dışındaki kararların alınacağı genel kurul toplantı nisaplarında düşüklük,
‐ Hisse senetleri borsada işlem gören şirketlerin nama yazılı pay sahiplerine
taahhütlü mektup gönderme zorunluluğundan muafiyet,
‐ Türk Ticaret Kanunu’nda sermayenin % 10’una sahip olanların kullanabildiği
l k h kl
h lk
k
i
t kl kl d
i % 5’i
t
ANONİM ŞİRKET
 ‐ Kurulca belirlenen oranda kar payı dağıtma,
‐ Mali tablolarını bağımsız denetime tabi tutma,
‐ Mali tablolarını Kurulca belirlenen muhasebe standartlarına göre hazırlama ve ilan etme,
‐ Kurulca belirlenen özel durumların gerçekleşmesi halinde kamuya bilgi verme,
‐ Halka açık anonim ortaklıkların esas sözleşme değişiklikleri için Kuruldan izin alma, gibi yükümlülükler de getirilmiştir.
ANONİM ŞİRKET
 İHRAÇÇILAR
Kanun ihraçcıları “Anonim ortaklıklar, mevzuata göre özelleştirme kapsamına alınanlar dahil kamu iktisadi teşebbüsleri, mahalli idareler ile bunlarla ilgili özel mevzuatları uyarınca faaliyet gösteren kuruluş, idare ve işletmelerdir.” olarak tanımlamaktadır.
Anonim ortaklıklar hisse senetlerini halka arz etmeleri veya halka arz edilmiş sayılmaları veya ortak sayılarının 250’yi aşması durumunda halka açık anonim ortaklık kapsamına dahil olacaklardır. ANONİM ŞİRKET
 Kurul, Kanuna tabi ihraçcıların kaydını tutar. İhraçcılar, sermaye piyasası araçlarının herhangi bir şekilde halka satıldığını veya halka açık anonim ortaklık statüsünün kazanıldığını öğrendikleri tarihten itibaren otuz gün içinde Kurula bildirmek zorundadırlar. Ortaklık denetçileri, bu durumu öğrendikleri tarihte, ihraçcının yönetim kuruluna ve Kurula bildirmekle yükümlüdürler.
ANONİM ŞİRKET

Şirketlerin halka açılması ya da halka açık şirketlerin ve halka sunulan hisse senetlerinin çoğalması şu kaynaklardan olur:

‐ Tedrici kuruluş yöntemiyle doğrudan doğruya halka açık şirketlerin kurulması,

‐ Kapalı şirketlerin mevcut hisse senetlerinin veya sermaye artırımı nedeniyle ihraç edilecek hisse senetlerinin halka arz edilmesi,

‐ Halka açık bir şirketin halka kapalı bir şirketi devralmak suretiyle birleşmesi,

‐ Halka açık bir şirketin bölünmesi,

‐ Halka açık şirketlerin sermaye artırımları. ANONİM ŞİRKET
 Kanuna tabi ortaklıkların menkul kıymetlerinin ikinci el piyasasının oluştuğu anlaşıldığı takdirde; Kurul, bu ortaklıkların doğrudan ya da dolaylı ortak sayısını veya bilanço büyüklüğünü dikkate alarak, menkul kıymetlerine borsada işlem görme koşulu getirebilir.
ANONİM ŞİRKET
 Anonim Şirketlerde Sermaye Yapısı
 Esas Sermaye Sistemi
 Kayıtlı Sermaye Sistemi
ANONİM ŞİRKET
 Kayıtlı Sermaye; Ortaklıkların, esas sözleşmelerinde hüküm
bulunmak kaydıyla, yönetim kurulu kararı ile TTK'nın
sermayenin artırılmasına dair hükümlerine tabi olmaksızın
çıkarabilecekleri hisse senedi azami miktarını gösteren,
Ticaret Sicili'ne tescil edilmiş sermayeleridir.
ANONİM ŞİRKET
 Başlangıç Sermayesi; Kayıtlı sermayeli ortaklıkların sahip
olmaları zorunlu asgari çıkarılmış sermayeleridir. Kayıtlı
sermaye sistemine geçecek ortaklıkların başlangıç sermayesi
100.000 TL olarak belirlenmiştir.
ANONİM ŞİRKET
 Çıkarılmış Sermaye; Kayıtlı sermayeli ortaklıkların satışı
yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayeleridir.
ANONİM ŞİRKET
 Kurul iznine tabi işlemler;  ‐ Ortaklıkların kayıtlı sermaye sistemine kabulü,
 ‐ Kayıtlı sermaye tavanı tespiti,
 ‐ Ortaklıkların belirlenen kayıtlı sermaye tavanına ulaşılmadan önce yeni tavan tespiti,
 ‐ Kayıtlı sermaye tavanına ulaşıldıktan sonra yeniden daha yüksek bir kayıtlı sermaye tavanı tespiti,
 ‐ Kayıtlı sermaye sisteminden çıkılması ANONİM ŞİRKET
 Kayıtlı sermaye sistemine geçiş aşamaları;
 Kurul’a başvuru
 Kurul tarafından inceleme ve izin
 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı izni
 Genel Kurul kararları
 Ticaret siciline tescil ve ilan
ANONİM ŞİRKET
 KAYITLI SERMAYE SİSTEMİNDEN ÇIKMA VE ÇIKARILMA
 Anonim ortaklıklar, Kuruldan izin almak suretiyle kayıtlı sermaye sisteminden çıkabilecekleri gibi bu sisteme alınmada aranan nitelikleri yitirmeleri halinde, Kurul tarafından da sistemden çıkartılırlar. ANONİM ŞİRKET
 Ortaklıklar;  ‐ Kayıtlı sermaye sistemine geçişte aranan nitelikleri kaybettiklerinde,
 ‐ Ortaklık yapısı nedeniyle bu sisteme ihtiyaç duymaksızın kolayca sermaye artırımlarını yapabilecekleri durumlarda,
 ‐ Kayıtlı sermaye sistemini amacı dışında, ortaklar ve diğer tasarruf sahiplerinin istismarına yol açacak şekilde kullanıldığının belirlenmesi halinde, Kurul tarafından sistemden çıkarılabilirler.
ANONİM ŞİRKET
 HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLARDA TAHVİL İHRAÇ TAVANI
 Halka açık anonim ortaklıkların ihraç edebilecekleri tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senetlerinin toplam tutarı, genel kurulca Kurula gönderilen bağımsız denetimden geçmiş son mali tabloda yer alan çıkarılmış veya ödenmiş sermaye ile genel kurulca onaylanan son mali tabloda görülen yedek akçeler ve yeniden değerleme değer artış fonu toplamından varsa zararların indirilmesinden sonra kalan miktarı geçemez.
ANONİM ŞİRKET
 Tahvil İhraç Tavanı= (Çıkarılmış/Ödenmiş Sermaye + Yedek Akçe + YDDAF) –Zararlar Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Tahvil İhraç Tavanında Katsayı
ANONİM ŞİRKET
 HALKA AÇIK OLMAYAN ANONİM ORTAKLIKLARDA TAHVİL İHRAÇ TAVANI
 Tahvil İhraç Tavanı= (Çıkarılmış/Ödenmiş Sermaye + Yen. Değ. Değer A. Fonu) ‐Zararlar
ANONİM ŞİRKET
 ANONİM ORTAKLIKLARIN UYACAKLARI ESASLAR
 ANONİM ORTAKLIKLARIN SERMAYE PİYASASI KURULU KAYDINA ALINMALARI:Kurul, Sermaye Piyasası Kanunu’na tabi ihraçcıların kaydını tutar. Sermaye piyasası araçlarının herhangi bir şekilde halka satıldığını veya halka açık anonim ortaklık statüsünün kazanıldığını öğrenen ortaklıklar Kurul kaydına alınmak üzere Sermaye Piyasası Kuruluna başvururlar.  KANUNA TABİ OLAN ANONİM ORTAKLIKLARIN UYACAKLARI ESASLAR: Sermaye Piyasası Kanununa tabi olan anonim ortaklıkların uyacakları esaslar, 19.03.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Seri:IV, No:41 sayılı Tebliğ ile düzenlenmiştir. ANONİM ŞİRKET
 Yükümlülükler;
 Değerleme yaptırma yükümlülüğü
 Kar ve bedelsiz pay dağıtma yükümlülüğü
ANONİM ŞİRKET
 ANONİM ORTAKLIKLARIN KAR VE BEDELSİZ PAY DAĞITMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anonim şirketlerde kâr dağıtımı konusunda TTK bazı esaslar koymuş, Sermaye Piyasası Kanunu ise halka açık şirketlerde kâr dağıtımında da bazı yeni hükümler getirmiştir. Bu nedenle, kar dağıtımı konusunda, TTK, halka açık şirketler açısından SPKn ve vergi kanunları birlikte dikkate alınmalıdır. Halka açık anonim ortaklıkların esas sözleşmelerinde birinci temettü oranının gösterilmesi zorunludur. Bu oran, Kurul tarafından belirlenecek ve tebliğlerle ilan edilecek miktardan aşağı olamaz. Kurul aşağıda ayrıntıları verilecek olan Seri:IV, No:27 tebliğ ile bu konuda düzenleme yapmış olup; ortaklıkların birinci temettü tutarı, hesap dönemi kârından kanunlara göre ayrılması gereken yedek akçeler ile vergi, fon ve mali ödemeler ve varsa geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan dağıtılabilir kârın %20’sinden az olamaz. Kurul, ihraçcıların türleri ve dağıtılabilir kar tutarları itibariyle temettü dağıtım zorunluluğunu kaldırabilir veya erteleyebilir.
ANONİM ŞİRKET
Halka açık anonim ortaklıklar, sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş ve bağımsız denetimden geçmiş üçer aylık ara dönemler itibariyle hazırladıkları mali tablolarında yer alan karlarından;
‐ Kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayırmak zorunda oldukları yedek akçeler ile vergi, fon ve mali karşılıklar ve varsa geçmiş yıllar zararları düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını ve genel kurulca onaylanan yıl sonu bilançosunda yer alan yedek akçe tutarını geçmemesi,
‐ Ana sözleşmelerinde hüküm bulunması ve genel kurul kararıyla ilgili yılla sınırlı olmak üzere yönetim kuruluna yetki verilmesi,
‐ Anılan genel kurul toplantısında, dağıtılacak temettü avansının, ilgili hesap dönemi sonunda yeterli kar oluşmaması veya zarar oluşması durumlarında, bir önceki yıla ait bilançoda yer alan olağanüstü yedek akçelerden ya da olağanüstü yedek akçe tutarının zararı karşılamaya yeterli olmaması durumunda temettü avansı karşılığında alınan teminatın paraya çevrilip gelir kaydedilerek bu tutardan mahsup edileceği hususunun da karara bağlanması, koşullarıyla temettü avansı dağıtabilirler. Bir hesap döneminde verilecek toplam temettü avansı tutarı bir önceki yıla ait dönem karının kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçeler ile vergi, fon ve mali karşılıklar ve varsa geçmiş yıllar zararları düşüldükten sonra kalan kısmının yarısını ve genel kurulca onaylanan yıl sonu bilançosunda yer alan olağanüstü yedek akçe tutarını aşamaz. ANONİM ŞİRKET
 Olağanüstü yedek akçe tutarına ilişkin sınır, ortaklığın geçmiş iki yıllık mali tablolarında vergi öncesi dönem karı elde etmiş olması ve dağıtılacak temettü avansı tutarının tamamının, yıl sonunda zarar oluştuğu veya oluşan karın dağıtılan temettü avansını karşılamaya yetmediği takdirde, geçmiş yıl olağan yedek akçe tutarından karşılanamayan kısmın karşılanmasında kullanılmak üzere ortaklık lehine Kurulca belirlenecek esaslar dahilinde teminat altına alınması şartıyla uygulanmayabilir. Önceki dönemde ödenen temettü avansları mahsup edilmeden ilave temettü avansı verilmesine ve temettü dağıtılmasına karar verilemez.
ANONİM ŞİRKET
 TTK’NA TABİ ANONİM ŞİRKETLERDE KAR DAĞITIMI
ANONİM ŞİRKET
ANONİM ŞİRKET
 HİSSE SENETLERİ BORSADA İŞLEM GÖREN ORTAKLIKLARDA BİRİNCİ TEMETTÜ ORANI VE TEMETTÜ DAĞITIMI
ANONİM ŞİRKET
 Hisse senetleri borsada işlem gören anonim ortaklıklar, genel kurullarının alacağı karara bağlı olarak temettü;
 a) Tamamen nakden dağıtma,
 b) Tamamen hisse senedi olarak dağıtma,
 c) Belli oranda nakit belli oranda hisse senedi olarak dağıtarak kalanını ortaklık bünyesinde bırakma,
 d) Nakit ya da hisse senedi olarak dağıtmadan ortaklık bünyesinde bırakma konusunda serbesttir. ANONİM ŞİRKET
 TEMETTÜ DAĞITIM ZAMANI
 Temettü dağıtımı, ortaklıklarca hesap dönemini izleyen 5’inci ayın sonuna kadar tamamlanmak zorundadır
ANONİM ŞİRKET

Temettü ödemesinin tamamlanması için;
a) Temettüün tamamı nakden dağıtılacaksa, temettüünü tahsil etmek için ilgili kuponlarıyla temettü dağıtım adreslerine başvuran ortaklara nakden veya hesaben ödemenin yapılması,
b) Hisse senedi olarak dağıtılacaksa, temettüün sermayeye ilavesi nedeniyle ihraç edilecek hisse senetlerinin Kurulca kayda alınması ve kayıt sonrası işlemlerin tamamlanarak temettü karşılığı dağıtılacak hisse senetlerinin;
‐Kayıtlı sermaye sistemindeki ortaklıklarda hesap dönemini izleyen 5’inci ayın sonuna kadar,
‐Esas sermaye sistemindeki ortaklıklarda ise sermaye artırımının tescilinin hesap dönemini izleyen 5’inci ayın sonuna kadar, tamamlanarak teslime hazır hale getirilmesi,
c) (a) ve (b) bentlerindeki seçeneklerin birlikte kullanılması durumunda ise, anılan bentlerde belirtilen işlemlerin ayrı ayrı ancak hesap dönemini izleyen 5’inci ayın sonuna kadar yerine getirilmesi şarttır
ANONİM ŞİRKET
 TEMETTÜ AVANSI DAĞITIM KARARI
 Ortaklıklar, sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş ve bağımsız sınırlı denetlemeden geçmiş 3, 6 ve 9 aylık dönemler itibarıyla hazırladıkları ara mali tablolarında yer alan karları üzerinden nakit temettü avansı dağıtabilirler. Kurul, temettü avansı dağıtacak ortaklıkların ara mali tablolarının bağımsız özel denetlemeye tabi tutulmasını isteyebilir. Temettü avansı dağıtmak isteyen ortaklıkların esas sözleşmelerinde hüküm bulunması ve genel kurul kararıyla ilgili yılla sınırlı olmak üzere yönetim kuruluna yetki vermeleri zorunludur. ANONİM ŞİRKET
 Dağıtılacak temettü avansı, ara dönem karından kanunlara ve esas sözleşmeye göre ayrılması gereken yedek akçeler ile vergi, fon ve mali karşılıklar ve varsa geçmiş yıllar zararlarının tamamı düşüldükten sonra kalan kısmın yarısını geçemez. ANONİM ŞİRKET
 TEMETTÜ AVANSI DAĞITIM ZAMANI
 Temettü avansının dağıtımına, ara mali tabloları ile temettü avansı dağıtım tablosunun bağımsız sınırlı veya özel denetleme raporu ile birlikte Kurula gönderildiği tarihten asgari 4 hafta azami 6 hafta sonra başlanması zorunludur. ANONİM ŞİRKET
 TEMETTÜ AVANSI ÖDEMELERİ
 Temettü avansı, dağıtım tarihi itibarıyla mevcut payların tümüne bunların ihraç ve iktisap tarihleri dikkate alınmaksızın dağıtılır. Esas sermaye sistemindeki ortaklıklarca ihraç edilen hisse senetleri sermaye artırımının tescil edildiği hesap dönemi, kayıtlı sermaye sistemindeki ortaklıklarca ihraç edilen hisse senetleri ise yeni pay alma hakkına ilişkin sirkülerin yayımlandığı hesap dönemi itibarıyla temettü avansına hak kazanırlar.
ANONİM ŞİRKET

HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIKLARIN KURUL KAYDINDAN ÇIKARILMASI

Halka açık anonim ortaklıklardan,
a) Başvuru tarihinden itibaren geçmiş iki yıl içerisinde; ortak sayısının 200’ün altında olduğunu veya esas sermaye/çıkarılmış sermayesinin %95’i veya daha fazlasının en fazla yirmi ortağa ait olduğunu; pay sahipleri defteri, genel kurul katılanlar cetveli, kâr dağıtımına ilişkin muhasebe kayıt ve belgeler, kuruluş ve sermaye artırımına ait kayıt ve belgeler ile benzeri belge ve işlemlere dayanarak, mahkeme kararı ile tespit ettirenler veya,
b) Başvuru tarihinden itibaren, Kurulca belirtilen standartlara uygun olarak hazırlanmış, genel kurul onayından geçmiş, son iki yıllık mali tablolarına göre aktif toplamının 4.100.000 TL’nin altında kaldığını özel amaçlı bağımsız denetim raporu ile tespit ettirenler veya, c) Başvuru tarihinden itibaren, Kurulca belirtilen standartlara uygun olarak hazırlanmış, genel kurul onayından geçmiş son iki yıllık mali tablolarına göre brüt satış hasılatının, esas faaliyetinden herhangi bir gelir elde etmemesi durumunda diğer faaliyetlerden elde edilen gelir ve karlarının 340.000 TL’nin altında kaldığını özel amaçlı bağımsız denetim raporu ile tespit ettirenler, talep üzerine ve Kurul’un uygun görmesi halinde Kurul kaydından çıkarılabilirler.
ANONİM ŞİRKET

BİRLEŞME İŞLEMLERİNE İLİŞKİN ESASLAR
Ortaklık devralma veya yeni ortaklık kurulması yoluyla birleşme işlemlerinde taraflardan en az birinin halka açık anonim ortaklık olması durumunda, birleşme işlemlerinde uyulacak esaslar Kurulun Seri:I, No:31 Birleşme İşlemlerine İlişkin Esaslar Tebliği ile düzenlemiştir. ;
Birleşme, ortaklık devralma yoluyla veya yeni ortaklık kurulması yoluyla birleşmeyi
Ortaklık Devralma Yoluyla Birleşme, en az bir ortaklığın, aktif ve pasifini bir bütün olarak başka bir ortaklığa devrederek, tasfiyesiz infisah etmesi, devralan ortaklığın hisselerinden devrolan ortaklığın ortaklarına verilmesi ve devralan ortaklığın tüzel kişiliğini devam ettirmesini
Yeni Ortaklık Kurulması Yoluyla Birleşme, iki veya daha çok ortaklığın tasfiyesiz infisah yoluyla, tüzel kişiliklerini sona erdirerek aktif ve pasiflerini bir bütün olarak birleştirmek suretiyle kurulacak yeni bir ortaklığa devretmeleri ve yeni kurulan ortaklığın hisselerinin sona eren ortaklıkların ortaklarına hisseleri oranında verilmesini
ANONİM ŞİRKET
Birleşme Oranı, birleşmede kullanılacak yöntem esas alınarak hesaplanan oranı
Değiştirme Oranı, birleşmeye taraf ortaklıkların ortaklarının, birleşme oranı dikkate alınarak, birleşme sonucunda, mevcut bir paya karşılık alacakları pay oranını
Tam Bölünme, bölünen ortaklığın malvarlığının tümünün mevcut veya yeni kurulacak en az iki ortaklığa geçmesini, tam bölünme neticesinde bölünen ortaklığın ortadan kalkmasını ve bölünen ortaklığın ortaklarının devralan ortaklıkların ortağı olmasını
Kısmi Bölünme, bir ortaklığın malvarlığının bir veya birden fazla bölümünün mevcut veya yeni kurulacak başka ortaklık/ortaklıklara devredilmesi olup "ortaklara pay devri modeliyle kısmi bölünme" ve "iştirak modeliyle kısmi bölünme"yi
ANONİM ŞİRKET
 Ortaklara Pay Devri Modeliyle Kısmi Bölünme, bir ortaklığın malvarlığının bir veya birden fazla bölümünün mevcut veya yeni kurulacak başka bir ortaklığa/ortaklıklara devredildiği, bölünen ortaklığın ortadan kalkmadığı, bölünen ortaklık ortaklarına, devralan ortaklık paylarının verildiği kısmi bölünmeyi
 İştirak Modeliyle Kısmi Bölünme, bölünen ortaklığın, bölünmeye konu malvarlığının başka bir ortaklığa ayni sermaye olarak konulduğu, sadece ayni sermaye devrinin söz konusu olduğu, devrin karşılığında bölünen ortaklığın devralan ortaklık sermayesinde pay sahibi olduğu kısmi ifade eder.
ANONİM ŞİRKET

HİSSE SENETLERİNİN TESLİM ESASLARI
Hisse senetlerinin dağıtılacağı yerler dağıtımın başlayacağı tarihten en az 2 iş günü önce, hisse senetlerinin dağıtımına ilişkin duyuru ile ilan edilir.
Esas sermaye sistemindeki ortaklıkların hisse senetlerinin;
a) Ortaklık devralma yoluyla birleşme işleminde, sermaye artırımının Ticaret Siciline tescilinden,
b) Yeni ortaklık kurulması yoluyla birleşme işleminde, yeni kurulacak ortaklığın tescilinden itibaren, hamiline yazılı olmaları halinde 30 gün, nama yazılı olmaları halinde 90 gün içerisinde teslim edilmesi zorunludur.
Kayıtlı sermaye sistemindeki ortaklıkların hisse senetlerinin değişim işlemine tescile mesnet belgenin tescil tarihinden itibaren 15 gün içerisinde başlanması zorunludur.
ANONİM ŞİRKET
 BÖLÜNME
Bölünme işlemine taraf ortaklıklardan en az birisinin halka açık ortaklık olması durumunda, bölünmeye konu varlık toplamının ortaklığın son bilanço aktif toplamına oranına bakılmaksızın, bölünmeye ilişkin yönetim kurulu kararından sonra, ancak ortaklık genel kurulunda bölünmeye ilişkin karar alınmasından önce, bölünme için Kurul’dan onay alınması zorunludur. Halka açık ortaklıkların, tam bölünme ile ortaklara pay devri modeliyle kısmi bölünme işlemlerinde, mal varlığı unsurlarını devralan ortaklık ya da ortaklıkların hisse senetlerinin, Kurul’a kaydettirilmesi zorunludur. İştirak modeliyle kısmi bölünmelerde isedevralan ortaklığın hisse senetleri Kurul kaydına alınmaz. Ancak bu durumda, bölünen ortaklığın finansal tablolarını, ihraç ettiği sermaye piyasası araçları bir borsada işlem gören ortaklıkların tabi olduğu finansal raporlama standartlarına uygun olarak hazırlaması ve kamuya açıklanması zorunlu hale gelir.
ANONİM ŞİRKET
 MUHASEBE, MALİ TABLO VE RAPOR STANDARTLARI, İLAN, BAĞIMSIZ DENETLEME
SPKn’nun 16’ncı maddesine göre ihraçcılar ve sermaye piyasası kurumları; ‐ Konsolide olanlar dahil kamuya açıklanacak veya gerektiğinde Kurulca istenecek mali tablo, rapor ve bilgileri tespit olunacak şekil ve esaslara, genel kabul görmüş muhasebe kavram, ilke ve standartlarına uymak suretiyle düzenlemekle,
‐ Düzenleyecekleri mali tablolardan Kurulca belirlenenleri, daha önce kurulmuş ve Kanun uyarınca kurulan bağımsız denetleme kuruluşlarına, bilgilerin doğruluk ve gerçeği dürüst bir biçimde yansıtma ilkesine uygunluğu bakımından inceleterek bir rapor almakla, yükümlüdürler.
ANONİM ŞİRKET
 MALİ TABLO VE ARA MALİ TABLOLARIN KURULA BİLDİRİMİ
Hisse senetleri borsada işlem gören ortaklıklar ve aracı kurumlar, hesap dönemlerinin bitimini izleyen 10 hafta içinde, Tebliğe uygun olarak hazırladıkları ayrıntılı bilançoları, gelir tabloları, ek mali tabloları ile ayrıntılı bağımsız denetim raporlarını Kurula ve borsa bülteninde yayımlanmak üzere ilgili borsaya göndermekle yükümlüdürler. Hisse senetleri borsada işlem görmeyen ortaklıklar ayrıntılı bilanço ve gelir tablolarını yıllık olağan genel kurul toplantı tarihlerini izleyen 1 ay içinde Kurula gönderirler.
ANONİM ŞİRKET

Ara mali tabloların Kurula bildiriminde;
‐ Hisse senetleri borsada işlem gören ortaklıklar, Bağımsız denetimden geçen ayrıntılı ara mali tablolar ve bağımsız denetim raporu özetlerini ilgili ara dönemi izleyen 6 hafta içinde (Bankalar 8 hafta), Bağımsız denetimden geçmemiş ayrıntılı ara mali tablolar ve bağımsız denetim raporu özetlerini ilgili ara dönemi izleyen 4 hafta içinde (Bankalar 6 hafta), içinde Kurula ve bültende yayınlanmak üzere borsaya göndeririler.
‐ Aracı kurumlar ve yatırım fonları ayrıntılı ara mali tablolarını ilgili ara dönemi izleyen 6 hafta içinde Kurula göndeririler.
‐ Birleşme, devir veya tasfiye durumunda düzenlenecek ara mali tablolar ve bağımsız denetim raporu özetleri ilgili genel kurul toplantısını izleyen 30 gün içinde Kurula göndeririler.
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
İçerik
 SPK
 BORSALAR
 MENKUL KIYMETLER
 VADELİ İŞLEMLER BORSASI
 ALTIN BORSASI
 İMKB
 İMKB İŞLEYİŞ YAPISI
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Amaçlarımız
Bu bölümü tamamladıktan sonra aşağıdaki bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz:
 Borsa  Borsa işlemleri
 Hisse senetleri piyasası
 Vadeli işlemler piyasası
© Her hakkı Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezine aittir. Yazılı izin olmadan kaynak olarak dahi gösterilip kullanılamaz. Bunu yapanlar hakkında yasal işlem başlatılır.
Borsalar
 SERMAYE PİYASASI KANUNU’NA göre , Sermaye piyasası
araçlarının işlem göreceği borsalar,özel kanunlarında yazılı
esaslar çerçevesinde teşkilatlanarak, menkul kıymetlerin ve
diğer sermaye piyasası araçlarının güven ve istikrar içinde,
serbest rekabet şartları altında kolayca alınıp satılabilmesini
sağlamak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmekle yetkili
olarak kurulan tüzel kişiliğini haiz kurumlardır.
Borsalar
 Türkiye’de borsalar;
 İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
 Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası başlıkları altında sınıflandırılmıştır.
Borsalar

İMKB PİYASALARI

HİSSE SENETLERİ PİYASASI

BİRİNCİ ULUSAL PAZAR

İKİNCİ ULUSAL PAZAR

YENİ EKONOMİ PAZARI

TOPTAN SATIŞLAR PAZARI

GÖZALTI PAZARI

KURUMSAL ÜRÜNLER PAZARI

FON PAZARI

SERBEST İŞLEM PLATFORMU

GELİŞEN İŞLETMELER PİYASASI

BORÇLANMA ARAÇLARI PİYASASI

TAHVİL VE BONO PİYASASI

KESİN ALIM SATIM PAZARI

REPO‐TERS REPO PAZARI

GAYRİMENKUL SERTİFİKALARI PAZARI

VADELİ İŞLEMLER PİYASASI

ULUSLARARASI PAZAR

ULUSLARARASI TAHVİL VE BONO PİYASASI

DEPO SERTİFİKALARI PAZARI
PAY PİYASASI
 İMKB Pay Piyasası’nda (PP) farklı sektörlerden şirketlerin Pay, rüçhan hakkı kuponları,
borsa yatırım fonları ve varantları işlem görmektedir.
 İMKB Pay Piyasası yerli ve yabancı yatırımcılar için likit, şeffaf ve güvenli yatırım ortamı
sağlamaktadır.
 Pay Piyasası’nda işlemler elektronik alım‐satım sistemi aracılığıyla fiyat ve zaman
önceliği kuralı baz alınarak “Çoklu Fiyat‐Sürekli Müzayede” esaslarına göre otomatik
olarak gerçekleşmektedir. İ
 şlemler biri sabah diğeri öğleden sonra olmak üzere iki ayrı seansta yapılmaktadır.
 Her iki seansın başında Tek Fiyat Sistemine göre “Açılış Seansı” düzenlenmektedir.
PAY PİYASASI
 İMKB üyeleri yatırımcılardan elektronik olarak topladıkları emirleri
uzaktan erişim ağı üzerinden ExAPI mesajlaşma ara yüzü (ExAPI) ile
İMKB’ye göndermektedirler.
 Üye temsilcileri, alıcı ve satıcıların emirlerini İMKB’de ve üye
merkez ofislerinde bulunan işlem terminalleri aracılığı ile
Elektronik
Alım‐Satım
Sistemi’ne
girebilmektedirler.
MENKUL KIYMETLER
HİSSE SENETLERİ
 Sermaye piyasası araçları, menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçlarıdır (SPKn,md.3).
 Sermaye Piyasası Araçları
 Menkul Kıymetler Diğer Sermaye Piyasası Araçları
Menkul Kıymetler
 Menkul Kıymetler; ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir
meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan,
dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan,
ibareleri aynı olan ve şartları Kurul’ca belirlenen kıymetli
evraktır (SPK, md.3)
Emirler

Müşteri ve Borsa Emirleri

Müşteri Emirleri

Borsa üyelerine müşterileri tarafından verilen alım satım emirleri "Müşteri Emri" olarak adlandırılır.
Müşteri emirleri limitli veya serbest fiyatlı olabilir. Limitli müşteri emrinde, emri veren alıcı, işlemin
gerçekleşmesi için kabul ettiği en yüksek fiyatı; satıcı ise satmaya razı olduğu en düşük fiyatı belli eder.
Müşteri, verdiği emirdeki fiyatı belirleme konusunda üyeyi serbest bırakmak istediğinde, "Serbest
Fiyatlı" ibaresini taşıyan emir verir.

Borsa Emirleri

Müşteri emirleri, üye temsilcileri tarafından seans içinde Borsa bilgisayar sistemine aktarıldığında “Borsa
Emri”’ne dönüşür.
Emirler
 Emir Girişinde Sınırlamalar
 Hisse Senetleri Piyasasında üye temsilcileri sisteme emirlerini aktarırken başlıca iki sınırlamaya uymak zorundadırlar.
 Maksimum Lot Miktarı
 Limit Fiyatlı normal emirler, her hisse senedi için belirlenen bir defada sisteme girilebilecek maksimum lot miktarı ile sınırlandırılmıştır. Hisse senetleri 250, 500, 1.000, 2.500, 5.000, 10.000, 25.000, 50.000, 75.000 ve 100.000 lot olarak belirlenen
maksimum lot sınırından birine tabidir. Özel Emirler, Kalanı İptal Et, Özel Limit Fiyatlı Emir, Özel Limit Değerli Emir bu sınırlamaya tabi değildir.
Emirler
 Maksimum Lot Miktarı
 Maksimum Lot Miktarlarının Belirlenmesine Baz Teşkil Eden Kriterler
 Hisse senetlerine emir girişinde uygulanan “maksimum lot miktarları” aşağıdaki tabloda belirtilen “sözleşme başına düşen ortalama lot miktarları”na göre belirlenmektedir.
Emirler
 İşlem Değeri Sınırı
 Bir defada sisteme girilebilecek her lot emri 1,5 milyon TL işlem değeri ile sınırlandırılmıştır.
Emirler
 Emir Çeşitleri
 Normal Emir
 Özel Emir
Normal emirler farklı şekillerde sisteme iletilebilmektedir. Normal emirler, sisteme, limit fiyatlı, limit fiyatlı aktif işlem koşullu, özel limit fiyatlı ve limit değerli olarak iletilebilmektedir.
Emirler
 Normal Emirler
İşlem birimi halinde verilmiş, küsuratsız, tam olarak 1 lot (1 adet ya da 1 TL nominal) ve katlarından oluşan emirlerdir.
Normal Emirleri, dört ayrı gruba ayırmak mümkündür. Ancak tüm çeşitlerde bir fiyat limiti söz konusudur.
Emirler
 Kalanı İptal Et Emirleri (KİE)
Fiyat ve miktarın girildiği, ancak işlem olmazsa tamamı, kısmen işlem gördüğü durumda görmeyen kısmın emir dosyasına pasif olarak yazılmayarak, sistem tarafından otomatik olarak iptal edildiği emir türüdür.
Sistem en iyi fiyat seviyesindeki emirlerden başlayarak girilen fiyat seviyesi sınır olmak üzere, yazılan miktar tamamıyla karşılanıncaya kadar işlem yapar. Ancak girilen fiyatın
dışında diğer fiyat seviyeleri ile işlem yapılmaz. Emir miktarının tümü verilen fiyat sınırına kadar yapılan işlemlerle karşılanamadığı taktirde, kalan miktar sistem tarafından
otomatik olarak iptal edilir.
Emirler
 Özel Limit Fiyatlı (OLFE) Emir
Emir miktarının "sıfır‐0" olarak girildiği, sadece fiyat verilerek sisteme aktarılan emirlerdir. Belirli bir fiyata kadar olan bütün emirleri karşılamak amacı ile girilir. Bu emirler, belirtilen fiyat seviyesine kadar tüm fiyat seviyelerindeki emirleri karşılar.
Emirler

Limit Değerli Emirler
Özel limit fiyatlı emirlerin belirli bir tutar sınırı konmuş şeklidir.
Emirler
 Özel Emirler
Borsa Yönetim Kurulu tarafından, menkul kıymet bazında belirlenen hisse sayısını aşan ve başka bir özel emir ile eşlendiğinde eksper onayıyla gerçekleştirilen, bölünmez bir bütün olarak işlem gören emirlerdir. Emirler
 Borsa İçi Küsurat İşlemleri
 01.01.2005 tarihinden itibaren İMKB Hisse Senetleri Piyasasında küsürat işlemleri yapılmamaktadır.
Emirler
Borsa Dışı Küsurat (Lot Altı) İşlemler
Borsa dışı küsurat işlemleri, yalnızca Borsa dışında, Borsa işlem birimi olan 1 lotun altında kalan miktarlarda yapılan, lot altı alım‐satım işlemleri olarak da anılan küsurat işlemleridir. Emirler
 Emirlerde Geçerlilik Süresi
 Günlük Emir:“Günlük Emir” olarak adlandırılmasına ve günde iki seans olmasına rağmen, yalnızca verildiği seans sonuna kadar sistemde işlem görmek üzere bekleyebilen emir türüdür, Seans sonuna kadar işlem görmezse, iptal edilecektir. Sistem, aksi belirtilmedikçe, bütün emirleri günlük emir olarak kabul edecektir. Emrin kısmen karşılanması durumunda, geriye kalan karşılanmamış miktar seans sonuna kadar bekletilecek ve yine karşılanmamışsa, sistem tarafından iptal edilecektir.
Emirler
 Tarihli Emir
Emrin, karşılanmak üzere belirli bir tarihe kadar sistemde durmasını sağlar. İlk seans TAR olarak "1" (bir) girildiği takdirde emir (marj ya da adım dışı kalmamış, işlem görmemiş veya kısmen işlem görmüşse) ikinci seansta da geçerli olacaktır. Ancak ikinci seansta da eşleşmez ise gün sonunda iptal edilecektir. 2’nci Seans içinde verilecek 1
günlük emir sadece 2’nci Seans için geçerli olacak ve gün sonunda iptal edilecektir. Mevcut uygulamada; 16 Kasım 1998 tarihinden itibaren emrin maksimum geçerlilik
süresi 1 işgünüdür. Emirler
Emir İptali: Seans içinde Borsa'ya şirket ile bilgi ulaşması ve bilginin ilanını takiben ilgili hisse senedi üzerinde işlemlerin durdurulması ve aynı seans içinde hisse senedi üzerindeki işlemlerin başlatılması halinde, sadece gerçekleşmemiş normal emirler durdurma sırasında Borsa tarafından izin verildiği takdirde, üye tarafından iptal edilebilir.
Pazarlar
 Ulusal Pazar
Kriterler
Şirketlerin hisse senetlerinin Ulusal Pazar’da (Kot Içi Pazar) işlem görebilmesi, şirketin kotasyon kriterlerini taşıması ile mümkün bulunmaktadır.
24.12.2004 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Istanbul Menkul Kıymetler Borsası Kotasyon Yönetmeliği’nin “Kotasyon Şartları” başlıklı Üçüncü Bölümünde yer alan koşulları taşıyan şirketlerin hisse senetleri Borsa Yönetim Kurulunun alacağı karar çerçevesinde Ulusal Pazar’da işlem görebilirler. .
Pazarlar
İkinci Ulusal Pazar Esasları
Ikinci Ulusal Pazar'ın amacı, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Kotasyon Yönetmeliği’ndeki kotasyon koşullarını sağlayamayan şirketler ile gelişme ve büyüme potansiyeli taşıyan Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin (KOBİ) sermaye piyasalarından
kaynak temin etmelerine olanak sağlamak, söz konusu şirketlerden Borsa Yönetim Kurulunca Borsa'da işlem görmesi uygun görülenlerin hisse senetlerine likidite sağlamak
ve bu hisse senetlerinin fiyatlarının düzenli ve şeffaf bir piyasada, rekabet koşulları içinde oluşmasını temin etmektir.
Pazarlar
 Gözaltı Pazarı (GP) Kuruluş ve Çalışma Esasları
 Gözaltı Pazarı (GP)’nın kuruluş amacı, hisse senetleri Borsa’da işlem gören şirketler ve/veya hisse senetleri işlemleri ile ilgili olarak olağan dışı durumların ortaya çıkması druumunda
hisse senetlerinin işlem görmye devam etmesinin sağlanmasıdır.
Pazarlar
 Toptan Satışlar Pazarı'nın Kuruluş ve İşleyiş Esasları
İMKB'nda Toptan Satışlar Pazarı’nın (TSP) oluşturulmasındaki amaç, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki hisse senedi işlemlerinin, Borsa'da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktır.
Pazarlar
 Sürekli Müzayede‐Çok Fiyat yöntemi
Sisteme gönderilen alış ve satış emirlerinin seans boyunca farklı fiyat seviyelerinde eşleşebilmesi, dolayısıyla aynı seans içinde farklı işlem fiyatlarının oluşması nedeniyle bu
yönteme “Sürekli Müzayede ‐ Çok Fiyat Yöntemi” denir. Bu yöntemde emirler sisteme girildiği anda karşı taraftaki (örneğin alış emri giriliyorsa satış tarafı) emirler sistem
tarafından kontrol edilerek girilen emrin fiyatı karşı tarafta beklemekte olan emirlerin fiyatlarıyla kesişiyorsa hemen işlem gerçekleştirilir
Pazarlar
 Açılış Seansı
 Belirli bir zaman dilimi boyunca emirlerin herhangi bir eşleşme yapılmaksızın Alım‐Satım Sistemi’ne (Sistem) kabul edildiği ve bu süre sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinin (Açılış Fiyatı) hesaplanarak, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden gerçekleştirildiği tek fiyat yöntemiyle çalışan özel bir seans uygulamasıdır.
 I. Açılış Seansı İşleyiş Esasları
 Açılış Seansı, belirli bir zaman dilimi boyunca emirlerin herhangi bir eşleşme yapılmaksızın Alım‐
Satım Sistemi’ne (Sistem) kabul edildiği ve bu süre sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinin (Açılış Fiyatı) hesaplanarak, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden gerçekleştirildiği tek fiyat yöntemiyle çalışan özel bir seans uygulamasıdır.
Pazarlar
 Açılış seansı temel olarak iki aşamadan oluşur:
 1. Emir toplama: Bu süre zarfında emirler Sistem’e iletilir ve öncelik kurallarına göre sıralanır. Eşleştirme yapılmaz.
 2. Açılış fiyatının belirlenmesi ve açılış işlemlerinin gerçekleştirilmesi: Bu süre zarfında Sistemde yer alan alış‐satış emirleri üzerinden yapılan değerlendirme ile açılış fiyatı belirlenir ve fiyat‐
zaman önceliği açısından uygun durumda olan emirler, karşılığında yeterli miktarda emir bulunması şartıyla, açılış fiyatından işleme dönüşür.
 Açılış seansı sadece belirli bir piyasa (Ulusal, İkinci Ulusal vs.) ve/veya özellik kodundaki (Eski, Yeni vs.) hisse senetlerinin tamamı için toplu olarak gerçekleştirilebileceği gibi sadece belirli bir hisse senedi için de gerçekleştirilebilir.
Pazarlar

II. Seans Saatleri
birinci seans başlangıcındaki açılış seansının toplam 15 dakikalık (10 + 5) süresi, mevcut durumda 10 dakika
olarak uygulanan emir toplama bölümünün 5 dakika uzatılması suretiyle 20 dakikaya (15 + 5) çıkarılmıştır.
Ayrıca, iki seans arasındaki 120 dakikalık öğle arasının 30 dakika kısaltılarak 90
dakikaya indirilmesine ve bu sürenin birinci seansın 12:00 olan bitiş saatine eklenerek,
seansın yarım saat uzatılmak suretiyle 12:30 da bitirilmesine karar verilmiştir.
Bu düzenleme sonucunda açılış seansının toplam süresi 5 dakika, sürekli müzayede
seansının toplam süresi ise 25 dakika uzatılmış olmaktadır.
19 Ekim 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe giren değişiklikle ikinci seansın 17:00 olan bitiş saati 17:30’a
uzatılmıştır. 13 Kasım 2009 tarihinden itibaren devreye alınan yeni uygulamalar çerçevesinde Hisse Senetleri
Piyasasında işlem görmekte olan ilgili tüm menkul kıymetlerde birinci seans başlangıcında yapılan açılış
seansı uygulamasına ilave olarak ikinci seansın başında da açılış seansı yer almaya başlamıştır.
Pazarlar

III. Açılış Seansı Süreci

a) Açılış Modu

1. Seans : 08:30‐09:45

2. Seans 13:45‐14:15

b) Emir Girişi Aşaması

1. Seans : 09:30‐09:45

2. Seans : 14:00‐14:15

‐ ExAPI ve klavye ile emir girişi yapılır.

‐ ExAPI ve klavye ile emirler değiştirilebilir, bölünebilir.

‐ ExAPI ve klavye ile istendiği an emirler iptal edilebilir.

c) Açılış İşlemleri Aşaması

1. Seans : 09:45‐09:50

‐ Emir girişi yapılamaz. (Kotasyon emri hariç)

‐ Emir değiştirme, bölme ve iptal yapılamaz.

‐ Açılış fiyatı hesaplanır.

‐ İşlemler gerçekleşir.

‐ Gerçekleşen işlemler piyasa izleme ekranı, tüm mesaj ekranı ve gerçekleşen işlemler/aktif durum sorgularından görülebilir.

‐ Hesaplanan açılış fiyatı piyasa izleme ekranı ve hisse sorgu ekranlarından görülebilir.

‐ İşlemler sonrası Sistem sürekli müzayede seansına hazır hale gelir.

‐ Açılış fiyatları, gerçekleşen işlemler, hisse senedi bazında kalan açık emirler ve endeks bilgisi veri yayın kuruluşlarına gönderilir.
Açılış Seansı
 Açılış fiyatı:
 En çok işlem miktarının gerçekleşmesini sağlayan fiyat açılış fiyatıdır. Açılış fiyatının hesabında sadece limit fiyatlı normal emirler dikkate alınır.
 Açılış fiyatı olabilecek birden fazla fiyat var ise;
Pasifte açılış fiyatından daha iyi fiyatlı emir kalmamasını sağlayacak en fazla iki fiyat seviyesi olabilir. Bu tür bir durumda açılış fiyatı olabilecek iki fiyattan düşük olanındaki “alış tarafı emir miktarı toplamı”, yüksek fiyattaki “satış tarafı emir miktarı toplamı” ile karşılaştırılır. Açılış Seansı
 Olası iki fiyat seviyesindeki alış ve satış tarafı emir miktarı toplamları da birbirine eşitse, açılış fiyatı olabilecek söz konusu iki fiyattan Açılış Referans Fiyatı’na (ARF) yakın olanı açılış fiyatı olarak belirlenir.
 Hem alış ve satış tarafı emir miktarı toplamları eşit, hem de fiyatlar ARF’ye eşit uzaklıkta ise, ARF açılış fiyatı olarak belirlenir.
 Açılış fiyatı belirlenemiyorsa girilmiş olan tüm limit fiyatlı emirler sürekli müzayede seansına aktarılır. Açılış fiyatı belirlenmiş ise girilmiş olan limit fiyatlı emirlerden işlem görmeyenler sürekli müzayede seansına aktarılır.
Açılış Seansı
 Açılış Referans Fiyatı (ARF)
 Hisse Senetleri Piyasası Yönetmeliği’nin 12’nci maddesinde tanımlanmış olan bir Referans Fiyat kuralı mevcuttur. Bundan ayrı olarak burada ile sadece açılış seansına özgü bir referans fiyat kavramı oluşturulmuş ve bu kavram “Açılış Referans Fiyatı – ARF” olarak adlandırılmıştır.
 ARF olarak o hisse senedinde işlem gerçekleşmiş en son seanstaki kapanış fiyatı kullanılır. Açılış Seansı
 Emirlerin İşlem Görme Sırası
 Açılış fiyatından daha “iyi” fiyat seviyelerindeki limit fiyatlı emirler (alışta daha yüksek, satışta daha düşük fiyatlı emirler) ve açılış fiyat seviyesindeki limit fiyatlı emirler, karşı tarafta yeterli miktarda emir bulunması şartıyla, önce fiyat sonra zaman önceliği dikkate alınarak açılış fiyatından eşleşerek işlem görür.
Açılış Seansı
 Bir tarafta açılış fiyatı seviyesinde bekleyen limit fiyatlı emirler kalmasına rağmen karşı tarafta eşleşebilecek fiyat seviyesinde limit fiyatlı emrin bulunmadığı durumda, bu limit fiyatlı emirler karşı taraftaki AFE’ler ile eşleşerek işlem görür. AFE’ler arasındaki öncelik sıralaması emrin sisteme giriş zamanına göre belirlenir. Her iki tarafta da açılış fiyatı seviyesindeki limit fiyatlı emirlerin tükenmesinin ardından, alış ve satış tarafındaki AFE’ler birbirleri ile karşılaşarak açılış fiyatından işleme dönüşürler.
Pazarlar
 Kurumsal Ürünler Pazarı
 Ulusal Pazarda işlem görmekte olan menkul kıymet yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları, girişim sermayesi yatırım ortaklıkları hisse senetleri ile borsa yatırım fonları katılma belgeleri 13 Kasım 2009 tarihinden itibaren devreye alınan uygulama kapsamında kot içi pazar niteliğindeki Kurumsal Ürünler Pazarında (KÜP) sürekli müzayede yöntemi ile işlem görmeye başlamıştır. Pazarlar
 Aracı Kuruluş Varantları ve Varant Pazarı
Aracı Kuruluş Varantlarının Borsa Hisse Senetleri Piyasası bünyesinde işlem görebilmesi için Kurumsal Ürünler Pazarı başlığı altında “V” özellik kodu ile bir varant pazarı oluşturulmuştur. Varantlar, elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi
teslimat ya da nakit uzlaşı ile kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası araçlarını ifade etmektedir.
 Varantlar yapılandırılmış ürünler sınıfında yer alan ve menkul kıymetleştirilmiş opsiyon özelliklerini taşıyan ürünlerdir. Varantlar, finansal bir varlığa ya da göstergeye dayalı olarak çıkartılırlar.
Pazarlar
 Varantların alım ya da satım hakkı verdiği bu finansal araçlar “dayanak” olarak adlandırılır.
 Varanta bağlı hakkın ilgili olduğu aracın, hisse senedinden oluşması durumunda “dayanak varlık” ifadesi kullanılırken hakkın ilgili olduğu aracın endeks olması durumunda “dayanak gösterge” ifadesi kullanılmaktadır.
 Varantların alma ya da satma hakkı verdiği “dayanak varlık” tek bir hisse senedi olabileceği gibi birden fazla hisse senedinden oluşan bir sepet de olabilir. Bu senetler İMKB Hisse Senetleri Piyasasında işlem gören ve İMKB 30 Endeksinde yer alan hisse senetlerinden seçilebilir.
Kredili İşlem‐Açığa Satış‐Ödünç İşlemleri
 Açığa satış işlemi, sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışına ilişkin emrin verilmesini ifade eder. Satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de açığa satış sayılır. Açığa satış işlemi gerçekleştirebilmek için emrin baştan açığa satış emri olarak girilmesi gerekir.  İMKB Ulusal, Kurumsal Ürünler ve İkinci Ulusal Pazarlarında işlem gören paylar ve borsa yatırım fonları hem kredili hem de açığa satış işlemlerine konu olabilmektedir.  A, B ve C sınıflandırması kapsamında B ve C listelerinde yer alan paylar, hangi pazarda işlem gördüğüne bakılmaksızın kredili işleme ve açığa satış işlemine konu olamayacaktır.
İMKB PAY PİYASASI (PP) SEANS SAATLERİ
PP (Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı, İkinci Ulusal Pazar, Serbest İşlem Platformu ) ve GİP
1. Seans
Açılış Seansı
Emir Toplama
Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi ve Açılış İşlemleri
Piyasa Yapıcı‐İlk Kotasyon Girişi
Sistem‐Otomatik İlk Kotasyon Atama
Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi
Tek Fiyat Seansı
Emir Toplama
Tek Fiyatın Belirlenmesi
PP (Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı, İkinci Ulusal Pazar, Gözaltı Pazarı, Serbest İşlem Platformu ) ve GİP
2. Seans
Açılış Seansı
Emir Toplama
Açılış Fiyatlarının Belirlenmesi ve Açılış İşlemleri
Piyasa Yapıcı‐İlk Kotasyon Girişi
Sistem‐Otomatik İlk Kotasyon Atama
Sürekli Müzayede (SM) ve Piyasa Yapıcılı SM Yöntemi
09:30‐12:30
09:30‐09:50
09:30‐09:45
09:45(+)*
09:45(+)*‐09:49 09:49
09:50‐12:30
09:50‐12:30
09:50‐12:25
12:25(+)*
14:00‐17:40
14:00‐14:15
14:00‐14:10 14:10‐(+)* 14:10(+)*‐14:14
14:14
14:15‐17:30 Takas

PAY PİYASASI TAKAS ESASLARI

Payların takası Türkiye'deki tek yetkili takas ve merkezi saklama kuruluşu olan İMKB Takas ve Saklama Bankası A.Ş (Takasbank)
tarafından gerçekleştirilmektedir:
Takas günü T+2 şeklinde, işlemi izleyen ikinci iş günüdür. 
Çoklu netleştirme sistemi uygulanır. 
Ödemeler aynı gün hesaplarda biriken fonlarla yapılır. 
Ödeme karşılığı teslim esası uygulanır. Kapanış Seansı

Pay Piyasasında kapanış seansı, kapanış fiyatından işlemler ve tek fiyattan işlemler uygulamaları 2 Mart 2012 tarihinden itibaren devreye alınmış olup, belirtilen uygulamalar sadece ikinci seansta geçerli olacaktır Birinci seansta uygulanan işlem yöntemlerinde ve saatlerinde herhangi bir değişiklik söz konusu değildir.

Kapanış seansı, normal seans sürecinden kalan ‐kotasyon hariç‐ tüm emirlerin aktarılması suretiyle, belirlenmiş zaman dilimi boyunca yeni emirlerin de herhangi bir eşleşme yapılmaksızın Sistem’e kabul edildiği ve bu süre sonunda en yüksek miktarda işlemin gerçekleşmesini sağlayan tek bir fiyat seviyesinin (Kapanış Seansı Fiyatı) hesaplanarak, tüm işlemlerin bu fiyat seviyesinden
gerçekleştirildiği, tek fiyat yöntemiyle çalışan özel bir seans uygulamasıdır. 
Varant ve borsa yatırım fonları ile temerrüt, rüçhan hakkı kuponu işlem sıraları kapanış seansına dahil değildir.

Kapanış seansı aşamalarının süreleri ve saatleri aşağıdadır: • Emir aktarım aşaması – (3 dakika, 17:30 – 17:33)
• Emir toplama aşaması – (3 dakika, 17:33 – 17:36)
• Fiyat belirleme ve kapanış seansı işlemleri aşaması – (2 dakika, 17:36 – 17:38)
• Kapanış fiyatından/ tek fiyattan işlemler aşaması – (2 dakika, 17:38 – 17:40)
KURUMSAL ÜRÜNLER PAZARI
 Menkul kıymet yatırım ortaklıkları, gayrimenkul yatırım ortaklıkları ve girişim sermayeleri payları ile borsa yatırım fonları katılma belgeleri ve aracı kuruluş varantları kot içi pazar niteliğindeki Kurumsal Ürünler Pazarı'nda işlem görmektedir.
FON PAZARI
 Borsa Yatırım Fonları ve Borsa Yönetim Kurulu'nca işlem görmesi uygun bulunan A tipi yatırım fonları katılma belgeleri Fon Pazarı'nda işlem görmektedir.
 Borsa’da işlem görmesi uygun görülen BYF katılma belgelerinin alım satımı Pay Piyasası bünyesindeki Fon Pazarı’nda (F) özellik kodu ile yapılır. Alım satım işlemleri BYF’nin temel aldığı endeksi oluşturan kıymetlerin ait olduğu pazarın işlem saatleri içerisinde gerçekleştirilir.
Baz fiyat, paylarda olduğu gibi bir önceki seans işlemlerinin ağırlıklı ortalamasının en yakın fiyat adımına yuvarlanması ile bulunur. İlk işlem seansında ve Borsa’da fiyat oluşmayan seansı takip eden seansta kurucu ve/veya yetkilendirilmiş katılımcı tarafından ilgili seans öncesinde ilan edilen fon birim pay değeri üzerinden baz fiyat ilan edilir.
FON PAZARI
 Borsa Yatırım Fonları (BYF), katılma belgeleri borsa pazarlarında işlem gören yatırım fonlarıdır.
BYF katılma belgeleri, menkul kıymet niteliğindedir.
BYF'ler yatırımcılara, İMKB endekslerine ve İMKB'ye kote hisse senetlerinden oluşan diğer endekslere yatırım yapma imkanı sunmaktadır.
Kurucusu tarafından borsada işlem görmek üzere başvuruda bulunulan SPK kaydındaki BYF katılma belgeleri, Borsa'nın uygun göreceği ilgili pazarda işlem görmektedir.
GÖZALTI PAZARI
 Gözaltı Pazarı, belirli koşulların ortaya çıkması sonucunda, şirketlerin izleme ve inceleme kapsamına alınması durumlarında sürekli gözetim, denetim ve izleme ortamında, yatırımcıların devamlı ve zamanında bilgilendirilmesini sağlayacak önlemlerle birlikte, payların İMKB bünyesinde işlem görebileceği pazardır.
TOPTAN SATIŞLAR PAZARI
 Toptan Satışlar Pazarı, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki pay işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
SERBEST İŞLEM PLATFORMU (SİP)

SPK’nın 3 Haziran 2011 tarih ve 17/519 sayılı kararı kapsamında; hisse senetleri İMKB’de işlem görmeyen halka açık şirketlerin finansal durumlarının ve halka açıklık yapılarının değerlendirilmesi sonucunda SPK kaydındaki şirketlerin paylarının, Borsamızda işlem görmesine karar verilmiştir. SPK tarafından belirlenen şirketlerle ilgili olarak PP bünyesinde Serbest İşlem Platformu (SİP) oluşturulmuştur. Söz konusu Platformun işleyiş usul ve esasları Borsamızın 30.12.2011tarih ve 386 sayılı Genelgesi ile düzenlenmiş ve işlemlere 10 Mayıs 2012 tarihinde başlanmıştır.

SİP’te işlemler, HSP pazarlarındaki seans saatleri içinde gerçekleşir ve “tek fiyat sistemi” uygulanır. SİP’te gün içinde 4 kez emir toplanarak fiyat belirlenir. 
Şirket payları Platformda işlemlerin başlayacağı ilk gün, ilk seans serbest marj ile işlem görmeye başlar, işlem gerçekleşinceye kadar serbest marj uygulanır. İlk işlemin oluştuğu seansı izleyen seans, gerçekleşen işlemlerin ağırlıklı ortalama fiyatı üzerinden baz fiyat ve fiyat değişim sınırları hesaplanır ve uygulanır. Fiyat değişim sınırlarının hesaplanmasında kullanılacak fiyat marjı % 10’dur.

SİP’te işlem gören hisseler brüt takas uygulamasına tabi olup A‐B‐C gruplaması ile birlikte açığa satışa ve kredili menkul kıymet işlemlerine konu edilmezler.
GELİŞEN İŞLETMELER PİYASASI
 Borsa kotasyon şartlarını sağlayamayan gelişme ve büyüme potansiyeline sahip, şirketlerin sermaye piyasalarından fon sağlamak amacıyla ihraç edecekleri menkul kıymetlerin işlem görebileceği şeffaf ve düzenli bir ortam yaratmak amacıyla İMKB bünyesinde ayrı bir piyasa olarak Gelişen İşletmeler Piyasası (GİP) kurulmuştur.
 GİP’te işlem görecek paylar Pay Piyasası (PP) işlemlerinin gerçekleştiği alım‐satım sistemi üzerinde aynı teknik olanaklardan faydalanarak işlem görecektir. GİP’teki
işlemler büyük ölçüde PP’de uygulanan kurallar çerçevesinde gerçekleşeceğinden aynı elektronik işlem platformu üzerinde ayrı bir piyasa oluşturulmuştur. Alım‐satım işlemlerinin gerçekleştirilmesinde temel olarak “Piyasa Yapıcılı Sürekli Müzayede” işlem yöntemi uygulanır. Piyasa yapıcısı bulunmayan işlem sıralarında “Tek Fiyat” işlem yöntemi uygulanır. BORÇLANMA ARAÇLARI PİYASASI
 Borçlanma Araçları Piyasası, hisse senetleri İMKB’de işlem gören ortaklıkların ihraç edebileceği ve sermaye piyasası mevzuatında “Nitelikli Yatırımcı” olarak tanımlanan yatırımcılar tarafından satın alınabilecek borçlanma araçlarının ihraç işlemlerinin (birinci el) gerçekleştirildiği Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı ve ikinci el sabit getirili menkul kıymet işlemlerinin gerçekleştirildiği Kesin Alım‐Satım, Repo‐Ters Repo, Menkul Kıymet Tercihli Repo ve Bankalararası Repo Ters Repo Pazarları’ndan oluşmaktadır.  Borçlanma Araçları Piyasası'nda, Türk Lirası ve döviz ödemeli devlet iç borçlanma senetleri, gelir ortaklığı senetleri ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ihraç edilen likidite senetleri ihraç edildikleri günden itibaren; özel sektör, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, mahalli idarelerce ihraç edilen borçlanma senetleri ile Borsa Yönetim Kurulu tarafından işlem görmesine karar verilen diğer menkul kıymetler Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda duyurulmalarını takiben işlem görmeye başlar.
 Bunun yanında repo ve ters‐repo işlemleri ile menkul kıymet tercihli repo işlemleri yapılmaktadır. BORÇLANMA ARAÇLARI PİYASASI
 KESİN ALIM SATIM PAZARI
 REPO‐TERS REPO PAZARI
 MENKUL KIYMET TERCİHLİ REPO PAZARI
 BANKALARARASI REPO‐TERS REPO PAZARI
 NİTELİKLİ YATIRIMCIYA İHRAÇ PAZARI
Kambiyo ve Kıymetli Madenler Borsaları
 Kurul, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin sermaye
piyasalarından fon sağlamalarına imkan sağlayacak piyasalar
ile sermaye piyasası araçlarının alım ve satımının yapıldığı
diğer teşkilatlanmış piyasaların kuruluşuna ve bunların
güven, açıklık ve kararlılık içinde faaliyet göstermesinin
sağlanmasına ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir.
57
Kıymetli Madenler Piyasasına Üyelik •
Kıymetli Madenler Piyasası'nda Borsa'ya üye Bankalar, Yetkili Müesseseler, Kıymetli
Maden Aracı Kurumları, Kıymetli Maden Üretim ve Pazarlanması Faaliyetinde Bulunan
Kuruluşlar ve Yurtdışında Yerleşik Kişi ve Kuruluşlar işlem yapabilirler.
•
Üye olmanın ön şartı Hazine Müsteşarlığı'ndan "Altın Borsası Üyelik Belgesi"nin
alınmış olmasıdır.
•
Üyelik için ilgili kuruluşların Üyelik Belgesiyle birlikte Borsa’ya başvurması ve Yönetim
Kurulu tarafından üyeliğine karar verilmesi gerekmektedir.
58
Kıymetli Madenler Piyasası İşlem Yöntemi •
Kıymetli Madenler Piyasasında işlemler, üye temsilcileri tarafından Borsa
eksperlerine verilen emirlerin bilgisayar sistemine girilip "otomatik eşleşme"
kuralına göre en iyi alım ve en iyi satım emirlerinin birbirini karşılaması
suretiyle gerçekleşmektedir. İşlemler, fiyat ve zaman önceliği kurallarına
uygun olarak çok fiyat yöntemine göre yürütülmektedir.
•
Bilgisayara girilen alım ve satım emirleri bilgi dağıtım ekranları (Reuters,
Foreks vd.) vasıtasıyla aynı anda üyelere ve uluslararası piyasalara
ulaştırılmaktadır.
59
İşlem Saatleri
 Kıymetli Madenler Piyasasında işlemler, sabah ve öğleden
sonra olmak üzere Borsa'nın açık olduğu her işgününde iki
seansta gerçekleşir. Avrupa Piyasalarındaki fiyatların
izlenebilmesi için sabah seansı 11:00‐13.00 saatlerinde,
Amerikan Piyasalarındaki fiyatların izlenebilmesi için öğleden
sonra seansı 15:00‐16:30 saatleri arasında gerçekleştirilir.
60
Borsalarla İlgili Ortak Hükümler •
Kurul, borsaların, piyasaların ve diğer teşkilatlanmış piyasaların izleme ve denetim merciidir.
•
Borsaların malı, Devlet malı hükmündedir. Bunlara karşı suç işleyen, görevini kötüye kullanan
yahut ihmal eden borsa başkanı ve yönetim kurulu üyeleri ile personeli Devlet memurları gibi
cezalandırılırlar.
•
Borsaların başkan ve yönetim kurulu üyeleri ile personeli çalışmaları sırasında ilgililere ve üçüncü
kişilere ait öğrendikleri sırları açıklayamazlar ve kendi yararlarına kullanamazlar. Bu yükümlülük
görevden ayrılmalarından sonra da devam eder.
61
Borsalarla İlgili Ortak Hükümler •
SPKn.na göre kurulan borsalar özel bütçe ile idare olunur. Bütçe yılı takvim yılıdır. Bütçeleri ve personel kadroları
yönetim kurullarının teklifi üzerine genel kurullarınca kesinleştirilir.
•
Borsaların, kotasyon ücreti, tescil ücreti ve borsa payından oluşan gelirlerinin %5’i Kurul bütçesine gelir olarak
kaydedilir. Bu oranı Kurulun talebi üzerine, %10’a kadar artırmaya, borsaların türleri ve gelişmişlik düzeyleri
itibariyle daha düşük oranda pay ayrılmasına veya hiç pay ayrılmamasına ilgili Bakan karar verebilir.
•
Ancak Kurula gelir kaydedilecek tutar, borsaların yıllık gelir‐gider farkının ve anonim ortaklık niteliğini haiz
borsaların yıllık net karının %10’unu aşamaz. Bu maddeye göre yapılacak ödemelerin, gelirin tahakkuk ettiği yılı
izleyen takvim yılının en geç dördüncü ayının sonuna kadar yapılması zorunludur.
62
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB)  VOB A.Ş., Sermaye Piyasası Kanununun 40’ıncı maddesi
uyarınca, 2001/3025 tarih ve sayılı Bakanlar Kurulu Kararına
istinaden ve 23.02.2001 tarih ve 24327 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanan Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarının Kuruluş ve
Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik (Genel Yönetmelik)
hükümlerine tabi olarak kurulan Türkiye’nin ilk özel
borsasıdır.
63
Komiteler  Borsada, işlerin gerektirdiği sayıda komite oluşturulabilir.
 Komitelerin kuruluşu, ilgası ve çalışma esasları Yönetim Kurulu
tarafından belirlenir ve Borsa Bülteninde duyurulur.
 Komiteler en az üç kişiden oluşur.
64
Komiteler • Uyuşmazlık Komitesi: Uyuşmazlık Komitesi, Borsa Yönetmeliğinin
110’uncu Maddesinde tanımlanan Borsaya getirilen uyuşmazlıkların
çözümlenmesinde incelenmesinde ve sonuçlandırılmasında Yönetim
Kuruluna yardımcı olur.
• Disiplin Komitesi: Disiplin komitesi, biri başkan olmak üzere üç
üyeden oluşur. Üyeler, üye temsilcileri ve üye temsilci yardımcıları
hakkında, bu Borsa Yönetmeliğinin 120’nci Maddesi çerçevesinde
disiplin soruşturmalarının yürütülmesinde ve disiplin cezalarının
verilmesinde Yönetim Kuruluna yardımcı olur.
65
Komiteler • Uzlaşma Fiyatı Komitesi: Uzlaşma fiyatı komitesi, Borsa
Yönetmeliğinin 121’inci Maddesi çerçevesinde, Borsaya kote
edilecek sözleşmelerin her biri için Borsa Yönetim Kurulu tarafından
oluşturulur.
• Uzlaşma fiyatı komitesi üyeleri Borsa Bülteninde ilan edilir.
• Üyelik Komitesi:Üyelik komitesi, Borsada üyeliğe kabul konusunda
Yönetim Kuruluna yardımcı olmak üzere en az 5 üyeden oluşan bir
üyelik komitesi kurulmasına Yönetim Kurulu tarafından karar
verilebilir.
66
Komiteler • Üyelerle İlişkiler Komitesi: Üyelerle İlişkiler komitesi, Borsada,
Borsa üyelerinin temsilcilerinden olmak üzere en az 5 üyeden
oluşan üyelerle ilişkiler komitesi kurulur. Bu komitenin üyelerinin
seçimi, Yetkileri ve çalışma esasları Yönetim Kurulu tarafından
düzenlenir.
• Teslimat Komitesi:Bu Yönetmeliğinin 124’üncü Maddesi
çerçevesinde, Borsada fiziki teslim öngören her bir sözleşme için bir
teslimat komitesi kurulur. Biri Takas Merkezinden, biri Borsadan
olmak üzere Teslimat Komitesi asgari üç kişiden oluşur.
67
Borsa Üyeleri •
Borsaya üye olabilecek, yani Borsa'da işlem yapabilecekler SPK’dan faaliyetleri
için Yetki Belgesi almış;
•
a) Yatırım ve kalkınma bankaları
•
b) Ticari bankalar
•
c) Aracı kurumlar
•
Borsanın üst karar organı Borsa üyelerinden oluşan genel kuruldur. Genel
kurul, Başkan dışındaki 4 Yönetim Kurulu üyesini seçer, Borsa Başkanı aynı
zamanda yönetim kurulu başkanıdır ve müşterek kararname ile tayin edilir.
•
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Genel Kurul, Yönetim ve Denetleme Kurulu
ile Komiteler ve Borsa Başkanı ile Borsa Başkanı’na bağlı Başkanlık
Teşkilatından oluşur.
68
Borsa Üyelerinin Denetimi
 Borsa üyeleri borsa işlemlerine ilişkin olarak
yıllık faaliyet
sonuçlarıyla, yıl sonu itibariyle düzenlenen mali tablo ve
bağımsız denetim raporlarının birer örneğini borsaya vermek
zorundadırlar. Ayrıca, üyelerin hesap ve işlemleri Borsanın
yetkili elemanlarınca her zaman incelenebilir. Üyeler, bu
incelemelere müsaade etmek, kolaylık göstermek ve istenen
her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlüdürler.
69
Borsaların Gözetim ve Denetimi
 Borsaların işlem ve hesapları SPK tarafından denetlenir.
Bakanlık da gerekli gördüğünde borsalarda denetleme
yapabilir.
70
•
Borsa'da Aracı Kuruluşların Genel
Yönetmeliğin 62’nci maddesine göre;
Denetlenmesi
Borsa üyeleriin
Borsa işleriyle ilgili hesap ve işlemleri, Borsanın yetkili
elemanlarınca her zaman incelenebilir. Üyeler bu incelemelere
müsaade etmek, inceleme elemanlarına her türlü kolaylığı
göstermek ve yardımda bulunmak, Borsa faaliyetleriyle ilgili
konularda Borsa yetkililerince istenecek her türlü bilgileri
vermek zorundadırlar.
• İMKB Yönetmeliği’nin 9’uncu maddesinin (f) fıkrası da aynı
hükmü içermektedir. Bu hükümlere dayanılarak Teftiş Kurulu
Yönetmeliği çıkarılmış ve Teftiş Kurulu Başkanlığı faaliyetine
1990 yılında başlamıştır.
71