Book 1.indb - Rasim Enar

ANİ KALP ÖLÜMÜ
Klinik ve Teknik İpuçları ile:
TEMEL ve İLERİ YAŞAM DESTEĞİ
AKUT TEDAVİ VE KORUNMA
Yazar
Prof. Dr. Rasim ENAR
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Kardiyoloji ABD
NOBEL TIP KİTABEVLERİ
© 2016 Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
ANİ KALP ÖLÜMÜ
Klinik ve Teknik İpuçları ile
TEMEL ve İLERİ YAŞAM DESTEĞİ AKUT TEDAVİ VE KORUNMA
Yazar: Prof. Dr. Rasim Enar
ISBN: 978-605-335-??????????????????????????
Arka kapak fotoğrafı Adnan Şentürk kolleksiyonundan alınmıştır.
5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası hükümleri gereğince herhangi bir bölümü,
resmi veya yazısı, yazarların ve yayınlayıcısının yazılı izni alınmadan tekrarlanamaz,
basılamaz, kopyası çıkarılamaz, fotokopisi alınamaz veya kopya anlamı taşıyabilecek hiçbir
işlem yapılamaz.
NOBEL TIP KİTABEVLERİ TİC. LTD. ŞTİ.
Millet Cad. No: 111 Çapa-İstanbul
Tel : (0212) 632 83 33
Faks : (0212) 587 02 17
DAĞITIM
Tel : (0212) 771 52 11 - (0212) 771 33 09
Faks: (0212) 771 52 03 - (0212) 771 06 18
Yayımcı
: Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti.
Millet Cad. No:111 34104 Fatih-İstanbul
Yayımcı Sertifika No
: 15710
Baskı / Cilt
: No-bel Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti.
Ömerli mevki İhsangazi Cad. Tunaboyu sk. No. 3 Arnavutköy – Hadımköy – İstanbul
Matbaa Sertifika No
: 12565
Sayfa Tasarımı - Düzenleme : Nobel Tıp Kitabevleri
Kapak Tasarım
: Nobel Tıp Kitabevleri
Baskı Tarihi
: ???? 2016 - İstanbul
Kitabın yazım aşamasının
son evresinde kaybettiğim (13 Ocak 2016)
sevgili annem Piraye Enar’ın
aziz anısına...
Prof. Dr. Rasim Enar
YAZARIN DİĞER ESERLERİ
1. Trombolitik Tedavi,
(Yazar) 1997
2. AMİ El Ki­ta­bı,
(Editör, Yazar) 1998
3. AMİ Komp­li­kas­yon­lar,
(Editör, Yazar) 1998
4. AMİ Trom­bo­kar­di­yo­lo­ji,
(Yazar) 2004
5. Ka­nı­ta Da­ya­lı Akut Mi­yo­kard İn­fark­tü­sü Kitabı,
(Editör, Yazar) 2005
6. Akut Miyokard İnfarktüsü Teşhis ve Tedavi Kılavuzu,
(Yazar) 2006
7. Temel Kardiyoloji,
(Editör, Yazar) 2007
8. Kalp ve Damar Sağlığı Kılavuzu,
(Yazar) 2007
9. Kanıta Dayalı Kalp Yetersizliği Kitabı,
(Editör, Yazar) 2010
10.Temel Kardiyoloji, Kalbin Fizik Muayenesi: Tekniği ve Klinik İpuçları,
(Yazar) 2012
11.Pratik İnvazif Kardiyoloji,
(Editör, Yazar) 2015
iv
TEŞEKKÜR
Kitabın özgün yapısının oluşturulmasında katkısı olan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji ABD asistanları Uz. Dr. Abdülcelil Sait Ertuğrul (Bölüm 10), Uz. Dr. Hasan Ali
Barman (Bölüm 8’in ikinci editi, Bölüm 10) ve kateterizasyon laboratuarı sekreteri
Doğukan Düzce ile İç Hastalıkları 5. kat görevlileri Selami Geren ve Mümin Güler’e
teşekkürlerimle...
Ve ayrıca kitabın hazırlanmasında bana destek olan Prof. Dr. Teoman Soysal’a
sevgi ve saygılarımla...
Prof. Dr. Rasim ENAR
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Kardiyoloji ABD
v
ÖNSÖZ
Bilim bilgeliktir; doğruları öğrenip, öğretmek ve uygulamaktır . Tıp bilmi ise bilginin özsuyu
ile klinik pratiğin hamurunun yoğrulması ve ortaya doğru ürünü çıkarmaktır” (NR).
Akut kardiyak arrest (ARA) ve Ani kalp ölümünün (AKÖ) akut tedavisi ve öncesinde
alınması gereken önlemler son çeyrek asırdır gelişmiş acil Tıp ve müdahale sistemlerine rağmen önemi ve güncelliğini korumuştur. Bunun başlıca sebebi olayın doğasından kaynaklanan AKA’nın “birdenbire, beklenmedik” meydana gelişi ve önerilen
optimal tedavi olanaklarının (defibrilatör ve eğitimli kurtarıcı) olayın meydana geldiği
mekana kurbanın beyin hasarı gelişmeden önce ulaştırılmasının imkansızlığıdır. Bu
sorunların aşılmasında göz önünde bulundurulması gereken en mantıklı yaklaşım
AKÖ’ye yatkınlığı ve riski bulunan kişilerin önceden tanınması ve AKA’yı presipite
eden, tetikleyen faktörlerin saptanıp bertaraf edilmesidir.
Bu amaçla, “1981-2002 yıllarında Enstitü’de aktif akut kardiyoloji yaşamımın
kazandırdığı bilgi, deneyim, bilgelik ve sonrasında yaklaşık 8-10 yıl üçüncü sınıf
tanımlanamayan bir yerlerde izlemek zorunda bırakıldığım akut kardiyolojinin
yanlış ve eksikliklerini sergileyen cehaletin sınırsız ve pervasız eylemlerine tanık
olmanın verdiği sorumluluk ile kitabım 2005’den günümüze konu ile ilgili yayınlanmış tüm önemli çalışma, metaanaliz, makaleler, uzman görüşleri, güncellemeler ve de
özellikle bir bölümü aşağıda belirtilmiş uluslararası kardiyoloji cemiyetlerinin kılavuzlarının içerdiği yüzlerce sayfalık bilgi, kanıt ve tavsiye okunup, derlenerek düzenlenmiş ve yatakbaşı pratik kullanıma uygun hale getirilmiştir. Dolayısı ile kitabın tüm
bilgi tavsiyeleri kanıta dayalı tıbba ve/veya gerçek hayatta olay yerinde uygulanmış
uzman görüşleri ve deneyimlerine dayanmaktadır.
Kitap, AKÖ ve AKA’nın konu ile ilişkili klasik ve 2015’de güncellenmiş modern bilgilerini kapsayan ve yatakbaşı fizik muayenesi ve standart 12 derivasyonlu yüzey EKG’si
ile teşhisi, Temel- ve İleri-Yaşam Destekleri ile Post-Ressüsitasyon bakımını, bir de
ventrikülerin taşiaritmilerin akut ve uzun dönem tedavilerini içermektedir.
•
•
•
•
•
•
•
ACC/AHA/ESC 2006 Guidelines for Management of Patients WithVentricular Arrhythmias and the Prevention of
Sudden Cardiac Death. Circulation. 2006;114:e385-e484.
2010 American Heart AssociationGuidelines for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular
Care. Circulation. 2010;122:S729-S767 (doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.110.970988)
2013- HRS/EHRA/APHRS Expert Consensus Statement on the Diagnosis and Management of Patients with Inherited Primary Arrhythmia Syndromes. Heart Rhythm 2013; 10 (12): 1932-52 (http://dx.doi.org/10.1016/j.hrthm.
2013.05.014).
2014 EHRA/HRS/APHRS Expert Consensus on Ventricular Arrhythmias. Heart Rhythm, Vol 11, No 10, 2014 (http://
dx.doi.org/10.1016/j.hrthm.2014.07.024 ).
2012 ACCF/AHA/HRS Focused Update IncorporatedInto the ACCF/AHA/HRS 2008 Guidelines for Device-Based
Therapy of Cardiac Rhythm Abnormalities. JACC 2013; Vol. 61, ( 3): e6–75.
2015 American Heart Association Guidelines Update for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency Cardiovascular Care. Circulation 2015;132[suppl 2]:S315–S367. DOI: 10.1161/CIR.0000000000000252).
2015 ESC Guidelines for the management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden
cardiac death. European Heart Journal (doi:10.1093/eurheartj/ehv316)
Prof. Dr. Rasim ENAR
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Kardiyoloji ABD
vii
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM 1
Başlarken.................................................................................................................................. 1
BÖLÜM 2
Ani Kalp Ölümü....................................................................................................................13
Ani Kalp Ölümünün Sebepleri ve Altta Yatan Patolojiler................................16
AKÖ Riski Majör Kalp-Damar Hastalıkları..............................................................29
Kardiyak Arrestli Hastanın Klinik Özellikleri.........................................................75
BÖLÜM 3
“Pratik ve Teknik İpuçları ile” Erişkinde Temel Yaşam Desteği
(ABLS-‘Adult basic life support’)....................................................................................81
Erişkinde Temel Yaşam Desteği (BLS) Dizisi Pratiği...........................................84
Özel Canlandırma Durumları................................................................................. 105
Sağlık Uzmanlarının Pratik Temel Yaşam Desteği (BLS)
Uygulama Dizisi....................................................................................................... 107
BÖLÜM 4
Erişkinde İleri Kardiyovasküler Yaşam Desteği (ACLS)................................. 115
Havayolu Ekleri ve Aletleri (Cihazlar)................................................................... 118
Kardiyak Arreste Yaklaşım....................................................................................... 132
Kardiyak Arrest Sırasında Parenteral İlaç Verilmesi........................................ 148
Semptomatik Bradikardi ve Taşikardinin Tedavisi.......................................... 160
BÖLÜM 5
Kardiyak Arrest Sonrası (Post-Kardiyak Arrest) Bakım................................. 187
Post-Arrest Hastalarında Vazoaktif İlaçların Kullanımı.................................. 201
BÖLÜM 6
CPR Teknikleri ve Cihazlar........................................................................................... 209
CPR teknikleri............................................................................................................... 209
CPR cihazları................................................................................................................. 213
ix
x
İçindekiler
BÖLÜM 7
Elektriksel Tedaviler....................................................................................................... 219
Otomatik Eksternal Defibrilatör (OED)................................................................ 228
Senkronize Kardiyoversiyon................................................................................... 230
• GÜNCELLENMİŞ 2015 AHA ECC UYGULAMA KILAVUZU:
KARDİYOPULMONER RESÜSSİTASYON VE ACİL
KARDİYOVASLÜLER BAKIM İÇİN KILAVUZLARI..................................... 235
BÖLÜM 8
Ventriküler Taşikardi: Yatakbaşı 12-D EKG ile
“Teşhisten Tedaviye”..................................................................................................... 245
BÖLÜM 8-1
Geniş QRS Kompleksli Taşikardinin Tanı Kriterleri................................. 245
Geniş QRS Kompleksli Taşikardinin Pratik Ayırıcı Tanısı
Algoritması........................................................................................................ 260
BÖLÜM 8-2
Ventriküler Taşikardi’de Tedavi Yaklaşımları........................................... 277
Tekrarların Önlenmesinde VT’nin Uzun-Dönem Tedavisi.................... 278
Ventriküler Taşikardinin Spesifik Tipleri..................................................... 281
Kardiyomiyopatili Hastalarda Ventriküler Aritmiler............................... 281
Kalıtsal Aritmi Sendromları............................................................................. 286
HAYATI TEHDİT EDEN ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI............................... 319
Not Defterim: Elektrolit Anormalliğinde Pratik İpuçları....................... 344
BÖLÜM 8-3
Kılavuzlarda (2006, 2015) Ventriküler Taşiaritmide Teşhis,
Tedavi Yaklaşımı ve Ani Kalp Ölümünden Korunma.............................. 355
Görsel VT Sözlüğü.............................................................................................. 362
Spesifik Patolojiler ile İlgili Ventriküler Aritmiler ve
Ani Kalp Ölümü................................................................................................ 367
Yapısal Olarak Normal Kalplerde Aritmiler............................................... 384
Spesifik Popülasyonlar ile İlgili Ventriküler Aritmiler ve
Ani Kalp Ölümü............................................................................................... 386
Kardiyotoksisite.................................................................................................. 392
• 2015- ESC VENTRİKÜLER ARİTMİLİ HASTALARDA
TEDAVİ YAKLAŞIMI VE ANİ KALP ÖLÜMÜNDEN
KORUNMA KILAVUZU................................................................................ 396
• 2014 HRS/EHRA/APHRS KALITSAL PRİMER ARİTMİ
SENDROMLARINDA TEŞHİS VE TEDAVİDE UZMAN
FİKİRBİRLİĞİ BİLDİRİMİ............................................................................. 405
İçindekiler
xi
BÖLÜM 9
Antiaritmik İlaçlar............................................................................................................ 419
Sınıf IA Antiaritmikler................................................................................................ 427
Sınıf IB Antiaritmikler................................................................................................ 437
Sınıf IC Antiaritmikler................................................................................................ 429
Sınıf II Antiaritmikler.................................................................................................. 433
‘Karışık’ Sınıf III Antiaritmikler................................................................................. 435
Sınıf IV ve Sınıf IV-Benzer Ajanlar.......................................................................... 445
Vaughan Williams sınıflaması................................................................................ 449
NOT DEFTERİMDEN: GENEL BAKIŞ: 2015-AHA KILAVUZUNDA .........................
ANLAMLI YENİ ve GÜNCELLENMİŞ TAVSİYELER....................................... 452
BÖLÜM 10
Görseller ile: 2010-2015 AHA/ECC Kılavuzu Tavsiyelerine Göre
Kardio-Serebral Canlandırma
(Akut Kardiyak Arrest/Ani Kalp Ölümü ve Temel Yaşam Desteği).................... 459
İndeks .................................................................................................................................. 491