dış ticaret işlemleri muhasebesi

DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ
MUHASEBESİ
1. HAFTA
DIŞ TİCARET NEDİR? DIŞ TİCARETİN
UNSURLARI, KAVRAMLAR VE
TANIMLAR
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
DIŞ TİCARET NEDİR?
Bağımsız ülkeler arasına gerçekleştirilen mal ve hizmet ticaretinin tümüdür. İthalat ve
ihracat işlemlerinin toplamından oluşur.
İthalat (Import): Yurtdışından mal ve hizmet alımı.
İhracat (Export): Yurtdışına mal ve hizmet satışı.
Dış Ticaretin Nedenleri:
1- Yurtiçi Talep Karşılandıktan Sonraki Üretim Fazlası: Ülke içindeki talep karşılandıktan
sonra üretim fazlası, ülkelerin dış ticarete girmesini zorunlu konuma getirmektedir.
2- Yerli Üretimin Yetersizliği: Dış ticarete neden olan önemli faktörlerden biri de, belirli
malların bazı ülkelerde hiç üretilmemesi yada yerli üretimin iç talebi karşılamaya
yeterli olmamasıdır. Günümüzde hiçbir ülke kendi kendine yeterli (otarşi) değildir.
Doğal kaynakların yeryüzünde dengesiz dağılımı, teknik bilgi ve uzman emeğin
yetersizliği, ekonomik gelişme farklılıkları üretim yetersizliğine neden olarak, ülkeleri
dış ticarete yönlendirmektedir.
3- Uluslararası Fiyat Farklılıkları: Ülkeler ararsında üretim maliyetleri farklıdır. Teknoloji
ve ülkelerin sahip oldukları üretim faktörlerinin farklılıkları üretim maliyetini
etkilerken aynı zamanda ülkeler arasında verimlilik farklarına da neden olur.
Verimlilik farklarından dolayı ülkeler ürettikleri bütün malları değil, bunların içinden
en ucuza üretebildikleri malları yurt dışına satarken, daha yüksek maliyetle
ürettikleri malları ithal etme yoluna gideceklerdir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
2
4- Mal Farklılaştırması: Belirli bir mal grubunu üreten firmalar topluluğuna endüstri
denir. Endüstri içindeki bu firmaların ürettikleri mallar birbirinin benzeri olmakla
birlikte tıpa tıp aynı değildir. Malların dış görünüşü, kullanılışı veya faktör bileşimi
farklıdır. Bunun nedeni tüketici tercihlerinin birbirinden farklı olmasıdır. Oldukça
geniş bir mal grubu içinde yerli ve yabancı mallara olan talep yapısı da farklılık
gösterir.
Dış Ticaretin Çeşitleri:
a) Normal Ticaret: Kambiyo rejimleri çerçevesinde serbest döviz ile yapılan ve özel bir
ayrıcalık tanınmayan ticarettir. İthalat ve ihracat yönetmeliği ile kambiyo
mevzuatına uygun olan ticarettir.
b) Bağlı Ticaret: İki ülke arasında yapılan ticarette, ihracatçı ülkenin ithalatçı ülkeden
ihracat bedeli için döviz dışında başka bir işlem talep etmesidir. Türkiye-Rusya
arasında 1984 ‘de yapılan doğalgaz ithalatı anlaşması buna örnektir. Buna göre,
doğalgaz bedelinin %70’i oranında Türk ihraç malı satın alınacak ve Türk İnşaat
firmalarının iş yaptırılacaktır.
c) Sınır Ticareti: Sınır komşusu iki ülke arasında ve sadece komşu illeri kapsayan
ticarettir. Türkiye-Suriye arasında yapıldığı gibi.
d) Serbest Bölge Ticareti: Bir ülkenin egemenlik sınırları içinde olan ancak gümrük
sınırları dışında kalan ve ülkede uygulanan mali ve ekonomik mevzuatın kısmen
ya da tamamen dışında bulunan Serbest Ticaret Bölgelerinde yapılan ticarettir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
3
Dış Ticarette Kullanılan Belgeler:
Bu belgeler şu gruplarda toplanabilir:
-Ticari
- Resmi
- Taşıma
- Finansman
- Sigorta
1- Ticari Belgeler:
Dış ticaret işlemlerinde taraflar aralarında sözleşme yaparlar ve işlemin her bir
aşamasında belgeler düzenlenir. Bu belgeler ithalat veya ihracat dosyasında
bulunurlar.
1.1. Proforma fatura (Proforma Invoice): İhracat işlemlerinde ön fatura olarak
isimlendirilen belgedir. Anlaşma öncesinde ihracatın bedeli, birim fiyatı, özellikleri
gibi bilgiler içeren bir nevi teklif faturasıdır.
1.2. Ticari fatura (Commercial Invoice): Alım-satım sözlşemesine istinaden ihracatçı
tarafından düzenlenen malın (hizmetin) cinsini, ismini, miktarını, birim satış fiyatını,
teslim şeklini ve toplam tutarı gösteren, kıymetli evrak niteliğindeki belgedir.
1.2.1. İhracat faturası: Ticari fatura şeklinde olup KDV yer almaz.
1.2.2. İhraç kaydıyla satış faturası: Yurt içindeki imalatçı firmanın, yine yurt içindeki
“ihracatçı” firmaya “ihraç kaydıyla satış” şartıyla gönderdiği malla ilgili faturadır.
Faturada KDV yer alsa da eklenecek bir şerh ile KDV tahsilatı yapılmaz.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
4
1.2.3. İthalat faturası: Yurtdışındaki ihracatçı firmanın yurt içindeki ithalatçı firmaya
gönderdiği malla ilgili faturadır. Bu faturada da KDV yer almaz. KDV, ÖTV ve Gümrük
vergisi ithalatın CIF bedeli üzerinden hesaplanarak ayrıca ithalatçının ülkesine ödenir.
1.2.4. Özel fatura: Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı mal satışında KDV
istisnası uygulanan, Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen ve yetki belgesi olan satıcıların
düzenlediği faturadır
1.3. Navlun Faturası: Navlun; Deniz ve nehir yolu ile taşınan eşya için, taşıma hizmeti
karşılığında gemi şirketine ödenen ücrettir. CF veya CIF satışta, navlun satıcı tarafından
ödenmektedir. Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya
ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu faturaya Navlun Faturası denmektedir.
1.4. İmalatçının Analiz Belgesi: Kimyasal ve analiz gerektiren maddelere ait özellik, bileşik
ve oranlarını gösteren belgedir.
1.5. Kontrol (gözetim) belgesi: İhracatı yapılacak malın kalitesinin, sözleşmedeki malın
kalitesi ile aynı olup olmadığını gösteren ve bağımsız bir firmadan alınan belgedir.
1.6. Koli Listesi: Dökme olmayan ve kolilerle teslim edilen malların ayrıntılarını gösteren
belgedir.
1.7. Spesifikasyon Belgesi: Koli listesindeki bilgilere ek olarak birim fiyatları ve toplam
tutarları gösteren belgedir.
1.8. Gemi Ölçü Raporu: Sıvı olarak yüklenen malların yükleme, taşıma ve boşaltmada ne
kadar yüklendiğini ve ne kadar fire verebileceğini gösteren belgedir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
5
1.9. Çeki Listesi (Packing List): Çeki Listesi, hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her
birim, paket, çuval, vs. ağırlığı içermektedir. Gümrük idarelince ve hasar halinde sigorta
şirketlerince istenebilmektedir.
1.10. Gümrük Müşavirlik faturası: Dış ticaret işleminin yapılmasında özel gümrük
müşavirliği firmaları kullanılmış ve bedel ödenmişse, bu bedele ilişkin faturadır.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
6
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
7
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
8
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
9
İthalat faturası
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
10
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
11
Kontrol (Gözetim) Belgesi
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
12
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
13
2 – Resmî Belgeler: Dış ticaret işlemlerinde resmi makamların onayını gerektiren ve
genelde standart bir şekli olan belgelerdir.
2.1. Gümrük Beyannamesi: Gümrüğe gelen malların muayenesinin yapılabilmesi için
ithalatçı veya ihracatçının veya gümrük müşavirinin düzenleyerek gümrük idaresine
verdiği belgedir. İthalat veya ihracat ile ilgili tüm bilgiler bu formlarda yer alır. İhracat ve
ithalat için ayrı ayrı düzenlenir
2.2. Serbest Dolaşım Belgeleri: İthalatçıya gümrük indiriminden faydalanma hakkı
tanıyan belgelerdir. Bu belgeler A.TR ve EUR-1 olarak iki tanedir.
2.2.1. A.TR Belgesi: Avrupa Topluluğu ülkelerine yapılan ihracatta düzenlenen
belgelerdir. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından düzenlenmektedir ve ithalatçıya
gümrük indiriminden yararlanma hakkını vermektedir. A.TR Dolaşım Belgesi, Türkiye'den
Topluluğa veya Topluluktan Türkiye'ye doğrudan nakledilen eşya için düzenlenir. Bu
belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilmektedir.
2.2.2. EUR-1 Belgesi: EUR.1. Belgeleri, EFTA Üyesi Ülkelerle (İsviçre, Norveç, İzlanda ve
Liechtenstein) yapılan ithalat veya ihracatta aranan belgedir. Bu belge, TOBB- Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği'ne bağlı ihracatçının üyesi olduğu Odalarca tasdiklenmektedir.
2.2.3. Menşe Şehadetnamesi (Certificate of Origin): İhraç edilen malın imal edildiği
ülkeyi gösteren belgedir.
Bu belgelere ek olarak, Konsolosluk, Helal, Veteriner, Radyasyon belgeleri, Boykot-Kara
Liste Sertifikaları da düzenlenebilmektedir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
14
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
15
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
16
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
17
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
18
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
19
3- Taşıma Belgeleri
3.1. Konşimento (Bill of lading): Tren, uçak veya gemi ile yapılan taşımacılıkta kullanılan
ve malın taşımak üzere teslim alındığını ve varış noktasında konşimento sahibine teslim
edileceğini gösteren kıymetli evrak niteliğinde bir belgedir. Konşimento, her türlü yol ile
taşımada ayrı ayrı düzenlenir.
3.1.1. Deniz Konşimentosu :Yükleme limanında, gemi şirketinin veya acentesinin
tanzim ettiği, malların taşınmak üzere gemiye alındığını gösteren, bir taşıma
sözleşmesidir.
3.1.2. Karayolu Konşimentosu: Kara araçları ile yapılan taşımalarda taşıyıcı firma
tarafından düzenlenir.
3.1.3. Havayolu Konşimentosu (Airway Bill) :Hava yolu ile yapılan taşımalarda kullanılan
taşıma belgesidir. Alıcı adına veya alıcının bankası adına düzenlenebilir. Alıcının bankası
adına tanzim edilmişse, ithalatta gümrük işlemlerine başlanabilmesi için Hava
Konşimentosu’nun banka tarafından ciro edilmesi gerekir.
3.2. Nakliyeci Makbuzu: Demiryolu ve çoğunlukla karayolu ile taşımacılıkta kullanılır ve
taşıma komisyoncuları tarafından düzenlenir.
3.3. Paket Postası Makbuzu: Posta yoluyla yapılan mal gönderiminde ithalatçı veya
ithalatçının bankasına teslim için posta idaresine verilen malın karşılığında alınan
makbuzdur.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
20
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
21
4. Sigorta Belgeleri:
4.1. Sigorta Poliçesi (Insurance Policy): Malın yükleme limanından varış limanına ve
hatta alıcı firmanın ambarlarına kadar olan taşınması sırasında olabilecek, hasar
veya kaybolmaları teminat altına almak üzere düzenlenen bir belgedir. Yoldaki malın
herhangi bir şekilde sigorta ettirilmesinin ihmali veya gözden kaçmasını önlemek
için, ithalat işlemlerinde satıcı firma ile anlaşma yapıldığında, siparişi verilen malın
ilk detay bilgileri ile bir Flotan (Muvakkat / Geçici) sigorta yaptırmakta fayda vardır.
Böylece sigorta yaptırılmakta gecikilse bile, mal yine de sigorta güvencesi altına
alınmış olur. Mala ait sevk detayı öğrenildiğinde, bu detaylar sigorta şirketine
bildirilerek, flotan sigorta kesin sigorta’ya dönüştürülür.
Sigorta sürelerinin kapsamı ilgili incoterms klozlarının ifade ettiği sürelerle sınırlıdır.
Sigorta bedeli, satış bedelinin %10 fazlası olmalıdır.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
22
5. Finansman Belgeleri:
5.1. Poliçe: Poliçe, belirlenmiş bir sürenin sonunda (vade) cinsi ve tutarı belirlenmiş bir
meblağın, belirli bir lehdara veya hamiline ödenmesi için, alacaklının borçluya verdiği,
yazılı ve şartsız bir ödeme emridir. Poliçeler, özellikle kabul kredili işlemlerde malı
temsil eden vesaik ile birlikte bankaya ibraz edilirler. Poliçe düzenlemeye “keşide etmek
(to draw)“, keşide edene “keşideci (drawer)” ve keşide edilene “ Muhatap (drawee) “
ve alacaklı kişiye “Lehdar (beneficiary)” denir.
Bir poliçede bulunması gereken şekil şartları şunlardır;
1-Düzenlendiği dilden poliçe sözcüğünü içermelidir. (Draft, Bill of Exchange)
2-Şartsız ödeme ifadesi içermelidir. (Pay)
3-Döviz Cinsi ve tutarı (Rakam ve yazı ile belirtilir. İkisi arasında tutarsızlık olursa yazı ile
belirtilen geçerlidir.)
4-Kime ödeneceğinin veya kimin emrine ödeneceğinin belirtilmesi (alacaklının kendisi
veya bankası)
5-Ödeyecek olanın adı soyadı/ ünvanı adresi
6-Ödeme yeri (ödeme yeri belirtilmemiş ise ödeyecek olan kimsenin unvanının yanında
yazılı yer ödeme yeri kabul edilir.)
7-Ödeme vadesi (Maturity-date of payment) (Vade belirtilmemişse görüldüğünde
ödemeli olarak kabul edilir.)
8-Ülke mevzuatına veya akreditif şartlarına göre bulunması gereken hususlar.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
23
Akreditif (Letter of Credit): Akreditif, finansal bir kurum tarafından, ismi geçen
lehdara, belirtilen belgeleri ibraz etmesi karşılığında, gene belirtilen miktardaki
ödemenin yapılması için düzenlenmiş bir belgedir. Aynı zamanda şartlı bir banka
kredisidir. Uluslararası ticaret işlemlerinde sıkça kullanılan bu sistemde, ithalatçının
ülkesindeki bir banka, ihracatçının ülkesindeki bir banka aracılığıyla belirli bir parayı
ihracatçıya, istenilen vesaiki önceden saptanan bir süre içinde ibraz etmesi koşuluyla
ödemeyi taahhüt etmektedir. Böylelikle ithalatçı ürünün istediği kalite ve durumda
eline geçmesini garanti ederken, satıcı ise, mal bedelinin istediği zamanda
ödeneceğinden emin olacaktır.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
24
2. DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKİLLERİ
Genel olarak kullanılan ödeme şekilleri şunlardır:
1. Peşin ödeme
2. Mal mukabili ödeme (Cash against goods)
3. Vesaik mukabili ödeme (Cash against documents)
4. Akreditifli ödeme (Letter of credit)
5. Kabul kredili ödeme (Documentary bills)
6. Konsinye ile satış
7. Açık hesap şeklinde satış
Bu şekiller ve örnekler, daha sonraki konularda ayrıntılandırılacaktır.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
25
5. DIŞ TİCARETTE KULLANILAN TESLİM ŞEKİLLERİ
Teslim Şekilleri kavramı, taraflar arasındaki eşyaya ilişkin fiziksel hareketlerin Uluslararası
mevzuatlar çerçevesinde düzenlenmiş ve prosedüre edilerek 13 başlık halinde toplanmış
şekline verilen addır. Diğer bir deyişle, tüm dünya ülkelerinin eşya hareketine ilişkin
prosedürleri aynı şekilde anlayabilmelerini sağlayan ortak lisandır.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
26
1) TİCARİ İŞLETMEDE TESLİM / EX WORKS (EXW):
"Ex works" satıcının malları işletmesinde (fabrika,depo v.s.) alıcı emrine hazır
tutmakla teslim yükümlülüğünü yerine getirdiği anlamına gelir. Satıcı, aksi
kararlaştırılmadıkça malın alıcı tarafından sağlanan bir araca yüklenmesinden ya da
malların ihraç gümrüğünden geçirilmesinden sorumlu değildir. Alıcı bu noktadan
itibaren varış yerine değin, malın taşınması ile ilgili tüm gider ve risklerin
yükümlülüğünü taşır. Bu terim tüm satış şekilleri içinde satıcı için en az yükümlülüğü
ihtiva eden bir satış şeklidir. Bu teslim şeklinde sözleşmede belirtilen satış bedeline
yalnızca ambalajlanmış mal bedeli dahildir. Yani teslim tarihinden itibaren her türlü
nakliye, yükleme, boşaltma ve sigorta masrafları alıcı tarafından ödenmektedir.
2) GEMİ BORDASINDA TESLİM / FREE ON BOARD (FOB)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü belirlenen yükleme limanında mallar gemi
küpeştesini açtığı andan itibaren yerine getirilmiş olur. Mallarla ilgili tüm gider yitik
veya hasar rizikoları bu noktadan itibaren alıcı tarafından üstlenilir. Eğer gemi
küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa (örneğin roll-on/roll-off veya konteyner
taşımacılığında olduğu gibi) FCA teriminin kulanılması daha doğru olur.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
27
3) TAŞIYICIYA TESLİM / FREE CARRIER (FCA)
Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ihraç gümrüğünden geçirilip, alıcı
tarafından belirlenen taşıyıcıya, belirlenen yer ya da noktada teslimi ile son bulur.
Eğer alıcı tarafından kesin bir teslim yeri belirtilmemişse, satıcı taşıyanın malları
teslim alacağı yer civarında bir yer belirleyebilir.
4) GEMİ DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ / FREE ALONGSIDE SHIP (FAS) (...olarak
belirtilen yükleme limanında)
“Gemi Doğrultusunda Masrafsız” terimi, belirtilen yükleme limanında, mallar gemi
doğrultusuna yerleştirildikleri zaman, satıcının malları teslim etmesi demektir. Bu
durum, bu andan itibaren artık, alıcının, mallara ilişkin bütün masrafları, zıya ve hasar
risklerini üstlendiğini ifade eder. FAS terimi ihraç için malların satıcı tarafından
gümrüklenmesini gerektirir.
5) MAL BEDELİ ve NAVLUN / COST AND FREIGHT (CFR)
Bu terim ile satıcı belirlenen varış limanına malı gönderebilmek için gerekli tüm
giderleri ve navlunu ödemek zorundadır. Ancak malla ilgili yitik bir hasar rizikoları ile
giderlerde görülebilecek artış, yükleme limanında malların gemi küpeştesini geçmesi
anından itibaren satıcıdan alıcıya devredilmiş olur. CFR terimi satıcının ihraç için
malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
28
6) MAL BEDELİ, SİGORTA ve NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF)
Bu terim sadece deniz ve iç su taşımacılığında kullanılır ve satıcı CFR'deki
yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak, malların taşınması sırasında yitik
veya hasar rizikosuna karşı deniz sigortası temin etmek durumundadır. Satıcı, sigorta
sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder. Alıcı bu terim ile satıcının sigortada sadece
minimum kuvertür* temin etme yükümlülüğü bulunduğunu bilmelidir. CIF terimi
satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir. Eğer gemi küpeştesi
pratikte birşey ifade etmiyorsa CIP terimini kullanmak daha uygun olur.
7) TAŞIMA ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE PAID TO (CPT)
Bu terim satıcının, malın kararlaştırılan varış yerine kadar taşınması için gerekli navlunu
ödediği anlamına gelir. Malın yitik ve hasarına ait rizikolarla birlikte taşıyıcıya teslimden
itibaren doğabilecek ek masraflar, malların taşıyıcının nezaretine verilmesinden
itibaren satıcıdan alıcıya geçer.
*Kuvertür İthalat işlemlerinde kullanılan bir terimdir. Akreditif tutarı dövizin muhabir
banka nezdinde hazır olduğunun ve mal belgelerinin teslimi karşılığında, satıcıya
ödeme yapılması için yetki verildiğinin amir bankaya bildirilmesidir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
29
8) TAŞIMA VE SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM (CIP – CARRIAGE AND
INSURANCE PAID TO): Her tür taşıma şekli için kullanılan bu yöntemde satıcı, CPT
teslim şeklinde olan yükümlülüklerini yerine getirmektedir. Buna ek olarak, satıcı,
taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı sigorta da yaptırır.
9) SINIRDA TESLİM (DAF – DELIVERED AT FRONTIER):
Bu terim, malların gelen taşıma araçlarından boşaltılmamış, ihracat için
gümrüklenmiş, ithalat için gümrüklenmemiş olarak sınırda ancak komşu ülkenin
sınırından önce olacak şekilde, belirtilen teslim yerinde alıcının tasarrufuna
bırakılmasıyla satıcının teslim borcunu yerine getirdiğini ifade eder. Her tür taşıma
için kullanılabilir.
10) GEMİDE TESLİM (DES – DELIVERED EX-SHIP):
Bu yöntem, gümrükleme başta olmak üzere işlemlerin gerçekleştirilmesi ve mal varış
limanına ulaşıncaya kadar navlun ve diğer masrafları satıcı üstlenir. Mal belirlenen
limanda ve gemi güvertesinde ithalatçıya teslim edildiği anda satıcının yükümlülüğü
biter.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
30
11) RIHTIMDA TESLİM (DEQ – DELIVERED DUTY PAID):
Bu terim, satıcının malları, belirlenen varış limanındaki iskelede ithalat için gereken
gümrükleme işlemi yapılmış olarak alıcıya devretmesini ifade eder. Sadece deniz ve su
yolu ile taşımacılıkta kullanılır.
12) GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEKSİZİN TESLİM (DDU – DELIVERED DUTY UNPAID):
Bu yöntemde satıcı, malın alıcıya teslimine kadar ihracat için gümrükleme dahil tüm
masraf ve riskler satıcıya, sadece ithalat gümrük vergisinin ödenmesinin alıcıya ait
olduğunu belirtir. Her tür taşıma için kullanılabilir.
13) GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM (DDP – DELIVERED DUTY PAID):
DDU şeklindeki yöntemin, satıcı tarafından gümrük vergisinin de ödenmiş halidir.
Riskleri ve masrafları büyük oranda satıcı üstlenmekte, alıcının sorumlulukları en aza
inmektedir.
Dış Ticaret İşlemleri Muhasebesi - Y.Doç.Dr.
Yaşar ÖZ
31