Zahriye ATAK - Gökkubbe Dergisi
advertisement
TATARLAR’DA TÜRKÇÜLÜK VE SADRi MAKSUDi ARSAL Zahriye ATAK SDÜ Türkçe Topluluğu Gökkubbe Dergisi Yayın Kurulu Üyesi D PORTRELER ünya üzerinde ‘Tatar’ adında bir ırk, bir kavim ve millet yoktur; fakat Kırım ve Kazan’da yaşayan soydaşlarımız Tatar olarak anılmaktadır. Bu isimlendirmenin tamamen yanlış olduğu söylenemez; ancak ne kadar uygun olduğu tartışılır. Bu nedenle yazıma Tatar Türkleri diyerek devam edeceğim. Öncelikle Tatar kelimesine değinecek olursak, Türkçe asıllı bir kelime olup ilk Orhun Kitabeleri’nde geçmektedir. Orhun Kitabelerinde Tatarların bir Türk boyu olduğu belirtilmektedir. Reşidüddin Fazlullah tarafından yazılan ve modern ilk dünya tarihi kitabı olarak kabul edilen Câmiu›t-Tevârih adlı eserde de Tatarların bir Türk boyu olduğu yazılıdır. 68 | Gökkubbe | Sayı:2 | Yıl:1 Fakat Tatarlar olmadıkları halde Tatar olarak anılan çok fazla toplulukta mevcuttur. Bu da bizi Tatar Türkleri hakkında yanlış düşüncelere sevk etmektedir. Tatar Türkleri, tarihin hiçbir döneminde endogami uygulamamışlar. Disiplinli, güçlü ve teşkilatçı insanlar olduklarından, bu kabileyle alakası olmayan kişiler de kendilerini Tatar olarak tanıtmışlardır. fakat Tatarların, Türkleşen Moğol olduğu görüşü doğru değildir. Cengiz Han ‘Türk’ tür, Moğol değildir ve Cengiz Han’ın babasından öncede Tatar diye anılan topluluklar mevcuttur. Hatta Ziya Gökalp, Metehan döneminde de Tatar Türkleri olduğunu yazmıştır. Fakat bu Tatar Türkleri Kazan ve Kırım’ da yaşayan Türklerin soyundan ayrı bir soya sahiptirler. Tatar adı, Moğollar ve Türkler tarafından müşterek kullanılmıştır. Moğol kabilesindeki en kalabalık ve en güçlü olan kabile Tatar Türklerine aittir. Yabancılarla münasebetlerinde Türklerde, Moğollarda kendilerini Tatar olarak tanıtmışlardır. Bu nedenle Tatar ve Moğol ilişkisi yanlış anlaşılmaktadır. Türkleşmiş Moğollar olduğu gibi Moğollaşmış Türklerde mevcuttur Ruslar, 15. yüzyıldan itibaren Türk topraklarında yaşayan bütün Müslümanları Tatar olarak anmışlardır. Memlükler de; büyük düşmanları olan İlhanlıları, Tatar olarak anarlardı. Timur için de aynı şey söz konusu idi. Tatar olarak anılan Türkler, Anadolu›ya Osmanlı›dan önce geldiler. Osmanlılar ile ilk ilişkileri, Yıldırım Beyazıd Han döneminde orduda görev almaları
