``bir liderlik öyküsü`` rauf raif denktaş
advertisement
Akif Doruk TURANLI 10-E 763 ‘’BİR LİDERLİK ÖYKÜSÜ’’ RAUF RAİF DENKTAŞ Yavru vatan denince aklımıza ilk gelen yerdir Kıbrıs. Yıllarca hür ve bağımsız yaşayabilmek için mücadele etmiş yorgun bir adadır. ‘’Toprağında binlerce şehidin yattığı Kıbrıs’ta, Türk halkı Türklüğün onur ve şerefini, namus ve haysiyetini koruyabilme uğruna çok acılar çekmiş, çok ağır bedeller ödemiş, katliam çukurlarına gömülmesine rağmen, destansı bir direniş yaratmıştır. Tarihe mal olmuş bu Türklük kavgasının ve direniş destanının her sayfasında binlerce şehidin canı, gazilerin kanı, adsız mücahitlerin ve Kıbrıs Türk halkının büyük fedakârlığı vardır. Anavatan Türkiye de Kıbrıs Türkü’nü bu mücadelesinde hiçbir zaman yalnız bırakmamıştır.’’1 Kıbrıs’ın bu mücadelesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin desteği kadar, Kıbrıs halkının direnci de büyüktür. Bu direncin başlangıcı Kıbrıs’ta çıkarılmaya başlanan, ama daha sonradan birçoğunun dağıtılmasının ve basılmasının yasaklandığı gazetelerdir. Kıbrıs halkında, direniş ruhunu başlatan ve ilk kıvılcımı çakan bu gazeteler, 1955 yılı ve sonrasında Kıbrıslı Türklere yapılan zulmü bütün dünyaya gösterme görevini üstlenmiştir.2 Bu tarihten sonra Kıbrıslı Türkleri, zulümler karşısında bir araya toplamak ve tek vücut olmak için, çeşitli Türk örgütlerinde katılımıyla 1957 yılında Türk Mukavemet Teşkilatı (T.M.T.) kurulmuştur. Bu teşkilatın kuruculuğunu, ileride K.K.T.C.’nin de kuruculuğunu yapacak olan ve o zamana kadar Kıbrıs için çetin bir savaş verecek olan Rauf Raif Denktaş yapmıştır. 3 Rauf Raif Denktaş 27 Ocak 1924 tarihinde o zamanlarda adı Birleşik Krallık Kıbrıs Kolonisi olan Kıbrıs’ın Baf şehrinde doğdu. 1941’de Lefkoşa İngiliz Okulu’ndan mezun olup, İngiltere’ye hukuk okumaya gitmiştir. 1947’de Kıbrıs’a döndüğünde bazı gazetelerde takma isim ile yazılar yazmış ve gazetelerin İngilizce’ye çevrilmesinde büyük rol oynamıştır. 1948-2005 yılları arası Kıbrıs için bir önder olan Denktaş, Aydın Denktaş ile evlenmiş ve bu 1 Kıbrıs’ta Türk Mukavemet Teşkilatı Ve Rauf Denktaş Emruhan Yalçın 2 1955–1963 Sürecinde Nacak Gazetesi ve Rauf R. Denktaş / Ulvi KESER Barış ÖZDAL 3 Kıbrıs’ta Türk Mukavemet Teşkilatı ve Rauf Denktaş /Emruhan Yalçın 1 Akif Doruk TURANLI 10-E 763 evliliğinden Raif, Münir, Serdar, Dilek, Değer, Ender adlarında çocukları olmuştur. 13 Ocak 2012 tarihinde hayata gözlerini yummuştur.4 Kıbrıs’ın, günümüzde bir ‘’sorun’’ haline gelmesinin nedeninin temeli, günümüzden çok uzun zaman önceye dayanıyor. Osmanlı’nın Kıbrıs Adasını alması ile başlayan dönem, Osmanlı’nın Balkan Savaşları’nda Yunanistan dahil pek çok Balkan toprağını kaybetmesini takiben 1. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın Ege Denizi’ndeki hakimiyetini neredeyse kaybetmesi Kıbrıs sorunun başlamasına temel hazırlamıştır. Ege Denizi’ndeki 12 Adaların kaybedilmesi de Yunanistan’ın Kıbrıs’ta sorun çıkarmasında itici güç olduğu söylenebilir. Bu itici güç Kıbrıs’taki Rumları zaman geçtikçe Kıbrıslı Türklere karşı ayaklandırdı. Bu ayaklanma gün geçtikçe büyüdü ve Kıbrıs’ta yaşayan Türklerin hayatlarını zorlaştırmaya, bir süre sonra ise hayatlarını tehlikeye sokmaya başladı. Özelikle EOKA’nın yaptığı faaliyetler Kıbrıslı Türklerin bu konu etrafında daha çok kenetlenmelerine zemin hazırlamıştır. EOKA (Ethniki Organosis Kypriakon Agoniston): Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakını sağlamak amacıyla, temelleri 1951 yılında Yunan Generali Grivas ve Rum Kilisesi Başpiskoposu Makarios tarafından atılan ve 1953 yılında EOKA ismini alan, Kıbrıs Millî Mücadele Cephesi Tedhiş Örgütüdür. EOKA’nın amacı, önce İngilizleri adadan atmak, ardından da topyekûn bir imha hareketi ile Türk halkını yok ederek adayı Yunanistan’a bağlamaktır.5 EOKA’nın yaptığı saldırılar ve bunların sebebi olan Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlama düşüncesi Rauf Denktaş’ın ve ona yardımcı olan yoldaşlarının karşı karşıya kaldığı ana sorundur. Rumların bu isteklerine karşı gerek kendi halkı gerekse Türkiye’nin desteğiyle bu mücadeleyi yürütmüştür. Şüphesiz ki bu mücadelede Kıbrıs’taki yerel direniş örgütlerinin rolü çok büyüktür. Kıbrıs’ta, irili ufaklı birçok direniş örgütünün kurulması Kıbrıslı Türklerin bağımsızlık 4 https://tr.wikipedia.org/wiki/Rauf_Denkta%C5%9F#M.C3.BCcadele_y.C4.B1llar.C4.B1 / http://www.yazilibilgi.com/2015/03/raufdenktas-hayat-ksaca-biyografisi.html 5 Kıbrıs’ta Türk Mukavemet Teşkilatı Ve Rauf Denktaş Emruhan Yalçın 2 Akif Doruk TURANLI 10-E 763 isteklerinin ne denli büyük olduğunun göstergesidir. Direnişin önemli bir parçası olan Türk Mukavemet Teşkilatı (T.M.T.)’nın kuruluşunda yerel direniş örgütleri olan Volkan, Karaçete ve Dokuz Eylül Cephesi yer almıştır. Sivil halkın da katılımıyla Türk Mukavemet Teşkilatı, EOKA ile mücadele edebilecek bir seviyeye ulaşmıştır.6 Rauf Denktaş, Yunanistan destekli EOKA’nın sadece T.M.T. ile alt edilemeyeceğini biliyordu. Rauf Denktaş ve beraberindeki heyet bu konuyu Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nden Dış İşleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ile uzun süren bir görüşme yapmıştır. ‘’Denktaş, T.M.T.’nin kuruluşundan bahsetmiş EOKA’nın faaliyetlerini Yunanistan ile birlikte yürüttüğünü dile getirdikten sonra, Türkiye bu konuda T.M.T.’ye yardımcı olmazsa bir sonuca ulaşılamayacağını bu nedenle Türkiye’den silah istediklerini belirtmiştir.’’ Kurtuluş Savaşı’nda olduğu gibi, Kıbrıs’ın bağımsızlık mücadelesinde de maddi imkânsızlıklar sorun olmuştur. Henüz bir ülke dahi olamayan Kıbrıs’ın maddi yönden büyük bir desteği yoktu ve bu durum onun dışarıdan yardım alması gerektiğini ortaya koydu. Şüphesiz ki bu ülkelerden en başta geleni (belki de tek olanı) Türkiye olmuştur. Bu konuda Kıbrıs’ın en büyük avantajı coğrafi konumu itibariyle Türkiye’ye bir hayli yakın olmasıdır. Kıbrıs Adası’nda Türklerin adanın kuzey tarafında yer alması Türkiye ile irtibatlarında veya yolculuklarında Rumlarla karşılaşmak zorunda kalmalarını sağlamıştır. Meşruiyet olarak şuan bile bazı ülkelerin kabul etmediği Kıbrıs o zamanlarda birçok ülke tarafından tanınmamıştı. Bu durumda Türkiye’den başka, diğer ülkelerden yardım almasına engel oldu. Kıbrıs’ın direnişi yandaş medya tarafından çok desteklendi. Özellikle Rauf Denktaş’ın destek verdiği gazeteler, Kıbrıs’ta yaşananları hem dünyaya hem de Kıbrıs halkına aktarma konusunda büyük bir görev üstlenmişlerdir. Direnişlerin en zor yanlarından biri de taraftar toplamaktır. Eğer yanınızda sizin gibi düşünen ve sizin benimsediklerinizi benimseyen bir yoksa tek başınıza hiçbir etkide 6 Türk Mukavemet Teşkilatı İçinde Rauf Denktaş’ın Faaliyetleri / Ayşe AYDIN-Başak TUNCAY 3 Akif Doruk TURANLI 10-E 763 bulunamazsınız. Bununla birlikte o güne kadar yaptıklarınız da büyük ölçüde kaybolup gider. Kıbrıs’ın mücadelesini desteklemek için ise Kıbrıslıların desteği, herkesinkinden daha önemlidir. Bunu bilen Denktaş, medya ve bunun gibi yollarla Kıbrıslı Türkleri topladı ve onları örgütledi. Bunun yanında tahminimce Osmanlı zamanından beri orada yaşayan ve Osmanlı yönetimindeki hoşgörüyü ve yönetimi gören bir kısım Rum kesiminin, adada Türklerin de olması gerektiğini düşündüğünü tahmin ediyorum. Çünkü eğer adanın kontrolü sadece Yunanistan’a bırakılırsa, kendileri de geleceklerinin nasıl olacağından emin değillerdi. Yaptıklarından çıkarımım olarak bu direnişin çok az da olsa sempatizanı olan, o zamanın Kıbrıs valisi Lord Winster, Türklerin kendilerini daha iyi ifade edebilmeleri için Türklerden oluşan bir komisyon kurdurtmuştur. ‘’Türk İşleri Komisyonu, Kıbrıs Valisi Lord Winster’ın talimatıyla 11 Haziran 1948 tarihinde kurulmuş ve “Kıbrıs Türk cemaatine ait işlerin, istikbalde daha iyi bir tarzda tedvir ve idare edilme usullerini tetkik edip rapor hazırlamakla” görevlendirilmiştir. Komisyon başkanlığına ise Lord Winster tarafından emekli istinaf hâkimi Halit Bey getirilmiştir. Ayrıca bu komisyonda Rauf Denktaş’ta görev almıştır.’’7 Bununla birlikte bu düşünceye ideolojik olarak tamamen karşı ve zıt görüşlü olanlarda yok değildi. EOKA’ya mensup olan Rumlar ve adanın kontrolünün Yunanistan’da kalmasını isteyen ada halkı Türklere hep köstek olmuştur ve onlara zulmetmiştir. Ve bu zihniyetin bir yansıması olarak ortaya çıkan insanlık dramı onları bu yolda döndürmenin pek mümkün olmadığı dünyaya göstermiştir. Bir avuç insanın onları galeyana getirdiğinin ve kullanıldıklarından farkında olmadıkları için, onları bu körü körüne inanmış durumdan kurtarıp kendi tarafımıza çekmek pek mümkün değildi. Rauf Denktaş bu direnişin bir sonuca varması gerektiğini biliyordu. Ve daha önce bahsettiğim gibi, EOKA ve diğer Rum güçlerle, sadece T.M.T. ile başa çıkılamayacağını biliyordu. Bunun için Türkiye’ye, Kıbrıs’taki mücadeleye yardım etme isteği dile getirildi. 7 Kıbrıs Türk Mücadele Tarihinde Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu ve Rauf Raif Denktaş / Ulvi KESER-Barış ÖZDAL 4 Akif Doruk TURANLI 10-E 763 Türkiye bu girişimi kabul etti ve zaman kaybetmeden ‘’Ankara’da tümgeneral, binbaşı, yüzbaşı ve astsubaylardan oluşan 22 kişilik bir grup kurulmuştur. Bu projeye bağlı olarak Kıbrıs’a gönderilecek subayların seçimlerine başlanırken aynı zamanda seçilenlerin, gerilla ve gizli harekât konusunda eğitim görmüş personelden olmasına da dikkat edilmiştir. 5 Haziran 1958’de Ankara Kızılay’da, Modern Palas Oteli’nde, Dr. Fazıl Küçük, Rauf Denktaş, Daniş Karabelen, Rıza Vuruşkan ve İsmail Tansu gizli bir toplantı yaparak, T.M.T.’nin temel ilkelerini görüşmüşlerdir. Bu toplantıda yer alan herkese bir kod adı verilmiştir. T.M.T.’nin lideri olan Yarbay Rıza Vuruşkan bayraktar olarak “Bozkurt”, General Daniş Karabelen “Cankurt”, İsmail Tansu “Doğan”, Rauf Denktaş “Toros”, Dr. Fazıl Küçük “Ağrı” kod adlarını almışlardır. Denktaş, T.M.T.’nin adadaki siyasi temsilcisi seçilmiştir.’’8 Bu olaylardan sonra Kıbrıs’ta, Zürih ve Londra’da yapılan antlaşmalar neticesinde Kıbrıs Cumhuriyeti bağımsız bir devlet olarak kurulmuş ve anayasası oluşturulmuştur. Ancak daha sonradan Yunan devlet başkanının anayasadaki bazı maddeleri değiştirme girişimi adadaki Türklere karşı silahlı saldırıların başlangıcı olarak kabul edilir. Bu tarihten itibaren süren saldırılar, 1974 Darbesi ile Rum tarafı için, iç karışıklığa bürünmüş ve akıbeti belirsiz bir duruma geldi. En sonunda Türkiye, Kıbrıs adasındaki süre gelen Türklere karşı saldırılara ve belirsizliğe son vermek için Kıbrıs Barış Harekâtı’nı başlattı. Bu Harekâtın sonucunda adada Türklerin korunumu sağlanmış oldu. Bu çözüm yolu hala tartışılmakta olup, içinde bulunduğumuz zamana kadar gelen ‘’Kıbrıs Görüşmelerini’’ beraberinde getirmiştir. Bu müdahalenin haksız ve işgalci bir tavırla yapıldığını belirten Birleşmiş Milletler’in üye ülkeleri arasında, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu az bir grup ülke tarafından diplomatik olarak tanınmıştır. Şuanda da Kıbrıs için müzakereler devam etmektedir. Bu durum, K.K.T.C.’nin ekonomik ve diğer yönlerden sıkıntılar çekmesine yol açmıştır. 8 Türk Mukavemet Teşkilatı İçinde Rauf Denktaş’ın Faaliyetleri / Ayşe AYDIN-Başak TUNCAY 5 Akif Doruk TURANLI 10-E 763 Rauf Denktaş, K.K.T.C.’nin kuruluş sürecinde örnek bir liderlik tavrı izlemiştir. Gerek yaptığı hamleler, gerekse Kıbrıs halkını bu direnişe örgütleyebilmek açısından örnek bir lider olarak gösterilmeye değer işler yapmıştır. Bu süreçte ‘’farklı bir yol izlenebilirdi’’ dediğim yer olarak: Birinci Kıbrıs Harekâtı ile İkinci Kıbrıs Harekâtı arasında bekleme yapılmasını söyleyebilirim. Birinci Harekât’tan sonra taraflar Cenevre’de bir araya geldiler ve müzakereler başladı. Ancak Türk tarafının sunduğu şartlar Rum tarafınca kabul edilmeyip, aynı zamanda Kıbrıs’ta Rumların askeri hareketleri devam etmesi sonucunda Türk tarafı İkinci Harekât’a başlamıştır. Belki direkt olarak harekâta devam edilseydi bazı kayıplar yaşanmayabilirdi ve süreç daha kısa bir sürede bitebilirdi. Bütün bu yaşananları karşımıza koyup düşünmek gerekirse, Rauf Raif Denktaş hayatını Kıbrıs için adamış ve bu yolda yılmadan çalışmış olan bir lider olduğunu anlıyoruz. Bu süreçte yaptığı önderlik vasfı onun, Kıbrıs halkı için ne denli önemli ve değerli bir lider olduğunun yegâne göstergesidir. Kaynakça hariç kelime sayısı: 1496 Yararlanılan Kaynaklar: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kuzey_K%C4%B1br%C4%B1s_T%C3%BCrk_Cumhuriyeti#Uluslararas.C4.B1_stat.C3.BC_ve_d.C4.B1 .C5.9F_ili.C5.9Fkiler https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1br%C4%B1s_Harek%C3%A2t%C4%B1#Harek.C3.A2t_karar.C4.B1 ASIA MINOR STUDIES (INTERNATIONAL JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES) Cilt/ Volume: 2 Sayı / Issue: Rauf Denktaş Özel Sayısı / Rauf Denktaş Special Issue Mayıs / May 2014 KIBRIS’TA TÜRK MUKAVEMET TEŞKİLATI VE RAUF DENKTAŞ Emruhan YALÇIN https://tr.wikipedia.org/wiki/Rauf_Denkta%C5%9F 6
