UNI 201 MODERN TÜRKİYE`NİN OLUŞUMU I

UNI 201 MODERN TÜRKİYE’NİN OLUŞUMU I
Prof. Dr. Coşkun ÇAKIR
Ders saati: Salı, 09.00 – 10.30
Perşembe, 09.00 – 10.30
Ders Asistanı: Mustafa Batman
Ofis saati: Salı, 11.00-12.00
Perşembe, 11.00 – 12.00
Ders Tanımı
Bu ders, on sekizinci yüzyılın sonundan İkinci Dünya Savaşı'nın başına kadar modern
Türkiye'nin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel kökenlerini ve süreçlerini anlamaya çalışacaktır.
Dünyadaki gelişmeler bağlamında Osmanlı modernleşmesinin bütün boyutları ele alınacak, Tanzimat ve
Meşrutiyet tecrübeleri üzerinden Cumhuriyet tecrübesine uzanan yol değerlendirilecektir. Modern
Türkiye'yi şekillendiren dinamiklerin ve faktörlerin tartışıldığı bu derste Osmanlı Türkiyesi ile
Cumhuriyet Türkiyesi arasındaki süreklilikler ve kopuşlar ortaya konulacaktır.
Değerlendirme: Derse devam, %10; Derse katılım, %20; Ara sınavlar, %30; Final sınavı, % 40.
Ders Kitabı:

Eric Jan Zürcher, Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, İletişim Yayınları.
Yardımcı Okumalar:

Carter Vaughn Findley, Modern Türkiye Tarihi: İslam, Milliyetçilik ve Modernlik, Timaş
Yayınları.

Stanford J. Shaw-Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, (2. Cilt: Reform,
Devrim ve Cumhuriyet: Modern Türkiye’nin Doğuşu, 1808-1975), e Yayınları.

M.
r
ani l , A Brief History of the Late Ottoman Empire, Princeton University Press.
1.Hafta
Giriş: Osmanlı-Türkiye Tarihi: Osmanlı/Türkiye tarihini dönemlendirme meselesi; Osmanlıyı
anlamada bakış ve model sorunu: merkez-çevre ayrımı, doğu despotizmi, ATÜT, feodalizm tezi,
dünya sistemi. Modern Türkiye’de Osmanlı mirası meselesi: kopuş ve süreklilik tartışmaları.
1

Z rcher, s.13-21.

Suraiya Faroqhi, Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir, Tarih Va fı Y rt Yayınları, s.1-26.

Donald Quataert, Osmanlı İmparatorluğu, 1700-1922, İletişim Yayınları, s.1-94.
2.Hafta
Reform ve Dönüşüm Çağında Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı’da yenileşme/modernleşme
ne zaman başladı? Islah ve Reform; Endüstri Devrimi ve Fransız Devrimi’nin etkisi; Nizam-ı
Cedid ve III. Selim dönemi; Sened-i İttifak; II. Mahmud’un Reform Politikaları, Yeniçeri Ocağının
Kaldırılması, Yunan İsyanı, Mısır Sorunu, 1838 Antlaşması.

Z rcher, s. 23-81.

Findley, s. 23-75.

Shaw, 25-85.

ani lu, s.1-71.
3.Hafta
19. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde Reform Hareketleri: Tanzimat Fermanı ve reformlar, Doğu
Sorunu, Kırım Savaşı, Islahat Fermanı ve sonrası.

Z rcher, s. 83-112.

Findley, s. 76-132.

Shaw, 86-216.

ani l , s. 72-108.
4. Hafta
Modern Dünyaya İntibak, Fikir Hareketleri ve Muhalefet: Tanzimat zihniyeti, Yeni
Osmanlılar, Osmanlıcılık, Pan-İslamizm, Türkçülük.
 Z rcher, s. 83-112.
 Findley, s. 76-132.
 Shaw, s. 293-329.
 ani l , s. 98-149.
5. Hafta
Modern Devlet Sistemine İntibak ve Meşrutiyet Mücadeleleri I: I. Meşrutiyet ve II.
Abdülhamid Dönemi.

Z rcher, s. 113-142.

Findley, s. 133-191.
2

Shaw, s. 217-292.

ani l , s. 109-149.
6. Hafta
Modern Devlet Sistemine İntibak ve Meşrutiyet Mücadeleleri II: Jöntürkler; İttihat ve
Terakki; II. Meşrutiyet dönemi: 31 Mart Olayı, Partiler, Seçimler, Muhalefet, Trablusgarp ve
Balkan Savaşları.

Z rcher, s. 145-169.

Findley, 192-206.

Shaw, s. 330-372.

ani l , s. 150-177.
7. Hafta
Modern Toplum Sistemine İntibak ve Toplumsal Reformlar: Mektep ve Medrese, Kız
Mektepleri,
Mızıka-yı Hümayun, Edebiyat ve Roman, Tekke ve Tarikatler, Gayrimüslim
Azınlıklar, Burjuva, Göçler.

Z rcher, s. 63-83.

Fatma M ge Göçe , Burjuvazinin Yükselişi İmparatorluğun Çöküşü, Osmanlı
Batılılaşması ve Toplumsal Değişme, Ayraç Yayınları, s. 51-102, 147-169, 261-303.
MidTerm: 15 Kasım 2012, Perşembe, 09.00-10.30
8. Hafta
Modern Ekonomik Sisteme İntibak ve Ekonomik Reformlar: Nüfus Sayımları, Fabrikalar,
Bankalar, Demiryolları, Ticaret Antlaşmaları, Milli İktisat, İşçiler ve Grevler.


Z rcher, s. 83-142.
alil İnalcı -Donald Quataert, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi,
Cilt 2, 1600-1914, Eren Yayınevi, s. 887-1053.

alil İnalcı -Donald Quataert, An Economic and Social History of the Ottoman Empire
1300-1914, Cambdridge, pp. 759-947.
9. Hafta
Modern Dünyanın İlk Büyük Krizi ve İmparatorlukların Sonu: I. Dünya Savaşı ve
İmparatorluklar; Savaş Sırasında Osmanlı’da siyasal, iktisâdi ve toplumsal gelişmeler, Ermeni
Tehciri.
3

Z rcher, s. 169-200.

Findley, s. 207-219.

Shaw, s. 372-404.

ani l , s. 177-202.
10. Hafta
Ulus Devletler Sistemi ve Milli Mücadele I: Mütareke Dönemi, Amasya Tamimi, Erzurum
Kongresi, Sivas Kongresi, Misak-ı Milli.

Z rcher, s. 201 – 245.

Findley, s. 219-246.

Shaw, s. 405-415.
11. Hafta
Ulus Devletler Sistemi ve Milli Mücadele II: TBMM’nin Kuruluşu, Sevr Antlaşması, 1921
Anayasası, Mudanya Mütarekesi.

Z rcher, s. 201 – 245.

Findley, s. 219-246.

Shaw, s. 415-434.
12. Hafta
Küresel Westphalia Düzeni ve Türkiye’nin Devrimi I: İzmir İktisat Kongresi, Lozan Barış
Antlaşması, Cumhuriyetin İlanı, 1924 Anayasası, Hilafetin Kaldırılması, Şeyh Sait İsyanı,
Takrir-i Sükun, Muhalefetin Tasfiyesi ve Terakkiperver Fırkanın Kapatılması; İzmir Suikasti.

Z rcher, s. 247-260.

Findley, s. 227-246.

Shaw, s. 435-442.
13. Hafta
Küresel Westphalia Düzeni ve Türkiye’nin Devrimi II: İki Savaş Arası Dönemde uluslar
arası ortam, Avrupa’da yükselen totaliter rejimler, Kemalizm, tek partili hayat, devrimler;
Serbest Fırka deneyimi, tarih ve dil tezleri, halkevleri, Köy Enstitüleri, Kadro Dergisi.

Z rcher, s. 261- 302.

Findley, s. 247-304.

Shaw, s. 460-468.
14. Hafta
4
Atatürk
ve
Cumhuriyet:
Atatürk
ve
İnkilapları/Devrimleri,
Devletçilik,
Halkçılık,
Cumhuriyetçilik, Laiklik, Milliyetçilik, Devrimcilik, Nutuk.

Z rcher, s. 261- 302.

Findley, s. 247-304.

Shaw, s. 443-459.

Andrew Mango, “Atat r ”, Türkiye Tarihi, 1839-2010 , Kitap Yayınevi, 139-171.
Final: 3 Ocak 2012, Perşembe, 09.00-10.30.
5