EKONOMİ BAKANLIĞI MOZAMBİK CUMHURİYETİ T.C. Maputo Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği E-mail: [email protected] Tel: 258 21494 122 Adres:Turkish Embassy Office of the Commercial Counsellor Av Marginal, 3901 Maputo MOZAMBIQUE Ticaret Müşavir Yardımcısı Bayram Bahadır Karaca Genel Bilgiler GENEL BİLGİLER Devletin Adı Başkent Mozambik Cumhuriyeti Maputo Yönetim Biçimi Cumhuriyet Resmi Dili Portekizce Yüzölçümü 799.380 km2 Nüfusu Önemli Şehirler Başlıca Limanlar ve Sevkiyat Noktaları Para Birimi Saat Dilimi Telefon Kodu İnternet Uzantısı 23 milyon Maputo, Nampula, Beira, Nacala, Tete Maputo, Nacala, Beira Metical UTC +2 258 .mz Maputo Ticaret Müşavirliği 2 Ekonomik Göstergeler GSYH (Milyar $, Cari Fiyatlarla) Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, $) GSYH Büyümesi (%) İşsizlik Oranı (%) Para Birimi/Dolar Paritesi Cari İşlemler Dengesi (Milyar $) Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) Enflasyon Oranı (%) Doğrudan Yabancı Sermaye Girişi (Milyar $) Yabancı Yatırımlar (Milyar $) Toplam Rezervler (Milyar $) Toplam Dış Borç (Milyar $) 2009 2010 2011 2012* 2013* 2014* 20 414 6,3 27,5 -1,0 -12,9 3,0 1,0 1,0 2 4 22 387 7,1 34,0 -2 -16,4 13,0 1 1 2 4 24 511 7,3 29,1 -3 -23,8 10,4 3 3 2 4 26 565 7,4 28,4 -5 -36,3 2,1 5 5 3 5 28 579 6,5 30,0 -6 -39,4 4,4 5 5 3 6 31 633 7,3 30,0 -6 -37,7 4,2 5 5 3 8 Kaynak: EIU Maputo Ticaret Müşavirliği 3 Dünya ile Ticaret (I) Mal Ticareti İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi İhracat/İthalat (%) 2008 2.653 4.008 6.661 -1.355 66,2 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2.147 2.243 3.764 3.564 5.911 5.807 -1.617 -1.321 57,0 62,9 2011 3.604 6.306 9.910 -2.702 57,2 2012 3.470 6.164 9.634 -2.694 56,3 Değişim (%) 2010-2011 2011-2012 60,7 -3,7 76,9 -2,2 70,6 -2,8 104,5 -0,3 - Kaynak: Trade Map Maputo Ticaret Müşavirliği 4 Dünya ile Ticarette Önemli Sektörler (II) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Fasıl 76 27 26 24 17 38 44 90 89 84 Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) ALUMİNYUM VE ALUMİNYUM EŞYA MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR METAL CEVHERLERİ, CÜRUF VE KÜL TÜTÜN VE TÜTÜN YERİNE GEÇEN İŞLENMİŞ MADDELER ŞEKER VE ŞEKER MAMULLERİ MUHTELİF KİMYASAL MADDELER AĞAÇ VE AĞAÇTAN MAMUL EŞYA; ODUN KÖMÜRÜ OPTİK FOTOĞRAF SİNEMA VE ÖLÇÜM CİHAZLARI GEMİLER, SUDA YÜZEN TAŞIT VE ARAÇLAR ELEKTRİKSİZ MAKİNELER LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Sıra Fasıl Dönemsel (Ocak-Aralık) 1 27 MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR 2 84 NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAKİNA VE CİHAZLAR 3 76 ALUMİNYUM VE ALUMİNYUM EŞYA 4 87 MOTORLU KARA TAŞITLARI VB. AKSAM VE PARÇALARI 5 73 DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 6 85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, AKSAM VE PARÇALARI 7 23 GIDA SANAYİ KALINTI VE DÖKÜNTÜLERİ 8 10 HUBUBAT 9 72 DEMİR VE ÇELİK 10 39 PLASTİK VE PLASTİK MAMULLERİ LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 0,4 374,2 59,5 180,6 62,4 0,4 38,1 10,2 37,8 78,6 842 2.147 İHRACAT 2010 1.160,0 447,4 21,2 144,5 9,3 0,0 55,9 1,2 7,3 23,6 1.871 2.243 2011 1.625,7 586,7 175,9 179,5 92,6 0,1 146,1 7,3 64,0 55,8 2.934 3.604 2012 1.089,7 964,1 238,8 227,9 148,3 111,4 108,7 104,9 81,3 60,6 3.136 3.470 2009 582,8 397,7 13,1 452,6 104,9 191,8 7,6 275,6 95,7 78,0 2.200 3.764 İTHALAT 2010 711,0 360,8 13,8 368,6 102,5 152,6 5,6 149,2 85,3 62,8 2.012 3.564 2011 1.488 882,2 694,9 643,2 229,4 230,5 14,2 308,3 108,4 110,3 4.709 6.306 2012 1.473 881,0 575,7 488,8 348,0 284,6 239,3 208,4 152,7 111,8 4.763 6.164 Pay (%) 45,1 16,3 4,9 5,0 2,6 0,0 4,1 0,2 1,8 1,5 81,4 100,0 Pay (%) 23,6 14,0 11,0 10,2 3,6 3,7 0,2 4,9 1,7 1,7 74,7 100,0 Kaynak: Trade Map Maputo Ticaret Müşavirliği 5 Dünya ile Ticaret (III) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Milyon Dolar Ülkeler HOLLANDA GÜNEY AFRİKA ÇİN İNGİLTERE HİNDİSTAN İTALYA İSVİÇRE ZİMBABVE ABD İSPANYA LİSTE TOPLAMI TOPLAM Milyon Dolar Ülkeler GÜNEY AFRİKA HOLLANDA BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ BAHREYN İNGİLTERE ÇİN PORTEKİZ BREZİLYA ABD HİNDİSTAN LİSTE TOPLAMI TOPLAM 2009 893,9 460,3 74,5 28,7 56,5 15,7 9,6 73,8 41,4 31,4 1.686 2.147 İHRACAT 2010 1.182 467,2 79,6 1,4 30,4 0,4 7,8 72,1 16,4 30,6 1.888 2.243 2009 1.334 488,2 75,6 14,9 28,4 173,1 142,0 33,4 134,8 244,7 2.669 3.764 İTHALAT 2010 1.227 642,9 47,6 94,7 57,4 130,0 154,2 23,2 74,4 201,7 2.653 3.564 2011 1.402 584,0 167,7 198,7 87,2 51,7 99,8 127,3 25,7 83,4 2.828 3.604 2011 2.121 676,1 401,1 108,4 222,8 373,8 225,6 44,2 292,3 300,5 4.766 6.306 2012 921,5 666,9 636,7 177,4 155,1 108,1 87,3 83,0 62,0 50,9 2.949 3.470 2012 1.942 572,6 453,9 389,4 373,2 347,7 301,5 281,5 253,8 199,5 5.115 6.164 Pay (%) 38,9 16,2 4,7 5,5 2,4 1,4 2,8 3,5 0,7 2,3 78,5 100 Pay (%) 33,6 10,7 6,4 1,7 3,5 5,9 3,6 0,7 4,6 4,8 75,6 100 Kaynak: Trade Map • Türkiye 2012 yılında Mozambik’in ihracat ve ithalatında 20’nci sırada yer almaktadır. Maputo Ticaret Müşavirliği 6 Türkiye ile Ekonomik ve Ticari İlişkiler Anlaşmalar: • Hava Hizmetleri Ulaştırma Anlaşması Maputo Ticaret Müşavirliği 7 Türkiye ile İkili Ticaret (I) Türkiye'nin İhracatı Türkiye'nin İthalatı Dış Ticaret Hacmi Dış Ticaret Dengesi 2008 18,5 10,8 29,3 7,7 Değer (Milyon Dolar) 2009 2010 2011 24,5 45,7 102,6 66,2 43,3 71,0 90,7 89,0 173,6 -41,7 2,3 31,6 Değişim (%) 2012 2010-2011 2011-2012 36,4 124,5 -64,5 156,4 63,8 120,3 192,8 94,9 11,1 -120,0 Kaynak: Trade Map Maputo Ticaret Müşavirliği 8 Türkiye ile İkili Ticaret (II) Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Sıra 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Fasıl 72 31 84 21 85 73 19 48 96 94 Fasıl 27 24 12 28 41 85 71 72 73 74 Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) DEMİR VE ÇELİK GÜBRELER ELEKTRİKSİZ MAKİNE VE CİHAZLAR YENİLEN ÇEŞİTLİ GIDA MÜSTAHZARLARI ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA MAKARNA VS. KAĞIT VE KARTON HİJYENİK HAVLULAR MOBİLYALAR,PREFABRİK YAPILAR LİSTE TOPLAMI TOPLAM TÜRKİYE'NİN İHRACATI 2009 2010 2011 2012 0,7 5,2 8,9 12,0 3,5 0,0 2,9 4,4 0,2 0,9 4,3 4,1 1,4 2,0 2,1 2,1 1,5 1,8 2,9 2,1 0,8 3,2 0,8 2,0 2,4 0,2 1,8 1,6 0,6 1,5 1,4 1,0 0,0 0,0 0,0 0,9 0,3 0,6 0,8 0,9 11,5 15,5 25,0 31,0 24,5 45,7 102,6 36,4 Milyon Dolar Dönemsel (Ocak-Aralık) TAŞKÖMÜRÜ TÜTÜN DİĞER YAĞLI TOHUMLAR VE MEYVELER İNORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR SIĞIR VE AT CİNSİ HAYVANLARIN DERİLERİ ELEKTRİKLİ MAKİNE VE CİHAZLAR KIYMETLİ VEYA YARI KIYMETLİ TAŞLAR DEMİR VE ÇELİK DEMİR VE ÇELİKTEN EŞYA BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA LİSTE TOPLAMI TOPLAM TÜRKİYE'NİN İTHALATI 2009 2010 2011 2012 1,5 5,2 55,2 134,1 8,1 6,9 13,5 17,2 12,7 4,4 2,2 4,6 0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 22,4 16,8 70,9 156,4 66,2 43,3 71,0 156,4 Pay(%) 33,0 12,0 11,2 5,8 5,7 5,6 4,5 2,7 2,5 2,4 85,2 100,0 Pay(%) 85,7 11,0 2,9 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 100,0 Kaynak: Trade Map Maputo Ticaret Müşavirliği 9 Fırsatlar İkili Ekonomik İlişkilerin Gelişme Alanları (Sektörler) •Mal Ticareti : Madenler(Kömür, Doğalgaz, Altın), İnşaat Malzemeleri, Gübre •Yatırımlar: Madencilik, Konut İnşaatı, Otel İnşaatı ve İşletmesi Maputo Ticaret Müşavirliği 10 Faydalı Bilgiler Firmalarımız İçin Önemli Adresler (*) Fuarlar FACIM Uluslararası Ticaret Fuarı http://www.facimfair.co.mz/facim/indexen.html İhaleler http://www.clubofmozambique.com/solutions1/faq4.php?cat_id=21 İlgili Kamu Kurum ve Kuruluşları Yatırım Teşvik Merkezi http://www.cpi.co.mz/ Devlet http://www.portaldogoverno.gov.mz/ Merkez Bankası http://www.bancomoc.mz/ İhracat Destek Birimi http://www.ipex.gov.mz/ Sektörel Dernekler Mozambik Ekonomi Birlikleri Konfederasyonu http://www.cta.org.mz/ Odalar Ticaret Odası http://www.teledata.mz/cacomo/ Firma Bilgi Kaynakları http://www.indexmocambique.com/empresas/index.php (*) Firmalarımızın söz konusu ülkeye ilişkin bilgi almak amacıyla takip edebilecekleri düşünülerek yukarıda listelenen web adres bilgileri; güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan temin edilen referans bilgilerdir. Ekonomi Bakanlığı, bu adreslerdeki içeriklerin doğru ve tam olması konusunda garanti vermez; bu içeriklerin kullanımı ile ilgili doğabilecek sorunlarda hukuki sorumluluk kabul etmez . Maputo Ticaret Müşavirliği 11