Yatırımcılar arabuluculuk yoluyla sorunlarını çözebilir

SÖYLEŞİ
34
Bugüne kadar 14 bin uyuşmazlık için arabuluculuk yoluna başvurulduğunu söyleyen
Hakan Öztatar, bu uyuşmazlıkların %93’ünün anlaşmayla ve birkaç gün içinde
sonuçlandığını söylüyor. Arabuluculuğun tarafları dava masraflarından kurtaran,
hızlı ve esnek bir yöntem olduğunu ifade eden Öztatar, bu modelin yaygınlaşmasını
beklediklerini belirtiyor. Öztatar’a, arabuluculuk uygulamasının borsa yatırımcıları
ile yatırım kuruluşları arasında kullanılmasının mümkün olup olmadığını sorduk…
Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanı Hakan Öztatar
Yatırımcılar arabuluculuk
yoluyla sorunlarını çözebilir
T
ürkiye’de arabuluculuk çalışmalarının önemi ve kazanımları özellikle son yıllarda fark
edilmeye başlandı. Arabuluculuk hizmeti
veren kuruluşların sayısında önemli bir artış
göze çarpıyor. Türkiye’nin bu alandaki potansiyelini
nasıl değerlendiriyorsunuz?
Şu ana kadar 14000’nin üzerinde uyuşmazlık için arabuluculuk yolu kullanılarak, bu uyuşmazlıkların %93’ü anlaşmayla sonuçlandı. Bu uyuşmazlıkların %90’ı bir gün veya bir
günden az bir sürede çözümlendi. 107 adliyemizde arabuluculuk büroları kuruldu, bu bürolar sayesinde vatandaşlara
hem bilgilendirme yapılmakta hem de vatandaşların arabuluculuğa başvuruları sağlanmaktadır. Arabuluculuk yoluyla
uyuşmazlıklar gizlilik içerisinde, çok daha hızlı ve daha az
masrafla çözülmektedir. İş Kanunu’nda arabuluculuğu dava
şartı haline getiren yasa tasarısının yasalaşmasıyla arabuluculuk yoluyla çözülen uyuşmazlıkların sayısının daha da
artmasını bekliyoruz. Uyuşmazlıklarını dostane bir şekilde
çözen taraflar, toplumsal barışa da katkı sunacaklardır.
Bir hukukçu olarak, uyuşmazlıklar karşısında arabuluculuk faaliyetleriyle çözüme gidilmesinin şirketlere
ne gibi katkıları olduğunu düşünüyorsunuz?
Dava boyunca yapmak zorunda kalacağınız tüm masraflardan (posta gideri, bilirkişi, keşif, yol giderleri gibi) ve
yargılama nedeniyle diğer işlerinizden kısıtlayıp, adliyeye ayırmak zorunda kalacağınız zamandan
tasarruf etmiş olursunuz. Mahkemeye göre
daha kısa sürer. Sonuç, tarafların kontrolündedir. Geleceğe bakılır, mevcut
hukuki durumun değil, menfaatin
korunması esastır. Güvenirlik ve
gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme önünde konuşamayacaklarını
burada rahatlıkla konuşabilirler.
Psikolojik ve sosyolojik riski azdır; daha az yeni sorun doğurur.
Tarafların anlaştıkları yöntem
ve çözüm tarzı esastır, esnektir.
Anlaşmayla çözülür; iki tarafta
kazanır, tarafların sosyal ve
ekonomik ilişkileri devam eder.
35
SÖYLEŞİ
36
Arabuluculuk uygulamasının borsa yatırımcıları ile yatırım
kuruluşları arasındaki uyuşmazlıklarda kullanılması yasal
olarak mümkün mü?
Arabuluculuk ancak tarafların serbest iradeleriyle karar verebilecekleri konularda mümkündür. Daha açık bir ifadeyle; kamu düzenini ilgilendirmeyen ve cebri icraya elverişli konularda taraflar
arabulucuya gidebilirler. Tarafların sözleşme konusu yapamayacakları konularda, örneğin ceza davalarında, nüfus kaydına ilişkin
davalarda veya çocukların velayetine ilişkin davalarda arabuluculuk mümkün değildir. Bu bağlamda borsa yatırımcıları ile yatırım
kuruluşları arasındaki uyuşmazlıklarında arabuluculuk yoluyla
çözmeleri mümkündür.
“Yatırım kuruluşları ile borsa yatırımcıları arasındaki sözleşmelerde uyuşmazlık halinde arabuluculuk müessesine
başvurulacaktır” şeklinde bir madde konulması mümkün
mü? Halihazırda imzalanmış sözleşmelerde böyle bir hüküm bulunmasa da arabuluculuğa gitme olanağı var mı?
“Yatırım kuruluşları ile borsa yatırımcıları arasındaki sözleşmelerde uyuşmazlık halinde arabuluculuk müessesine başvurulacaktır”
şeklindeki maddenin konulmasında hiçbir sakınca bulunmamaktadır. Karşı tarafla aranızda uyuşmazlık oluştuğunda sözleşmede
böyle bir madde konulmamış olsa dahi, mahkeme veya tahkime
başvurmadan önce arabulucuya gidebileceğiniz gibi, mahkemeye
dava açtıktan sonra da arabulucuya gidebilirsiniz.
HAKAN ÖZTATAR:
“Arabuluculukta;
mevcut hukuki
durumun değil,
menfaatin
korunması esastır.
Güvenirlik ve
gizlilik önemlidir;
arabulucu, aksi
kararlaştırılmadıkça,
arabuluculuk
faaliyeti
çerçevesinde
sunulan veya diğer
bir şekilde elde
ettiği bilgi ve
belgeler ile kayıtları
gizli tutmak
zorundadır.”
‘Yatırım kuruluşları
ile borsa yatırımcıları
arasındaki
sözleşmelerde uyuşmazlık
halinde arabuluculuk
müessesine başvurulacaktır’
şeklindeki maddenin
konulmasında hiçbir sakınca
bulunmamaktadır. Karşı
tarafla aranızda uyuşmazlık
oluştuğunda sözleşmede
böyle bir madde konulmamış
olsa dahi, mahkeme veya
tahkime başvurmadan önce
arabulucuya gidebileceğiniz
gibi, mahkemeye dava
açtıktan sonra da
arabulucuya gidebilirsiniz.
Dava boyunca yapmak zorunda kalacağınız
tüm masraflardan (posta gideri, bilirkişi, keşif,
yol giderleri gibi) ve yargılama nedeniyle diğer
işlerinizden kısıtlayıp, adliyeye ayırmak zorunda
kalacağınız zamandan tasarruf etmiş olursunuz.
Mahkemeye göre daha kısa sürer. Sonuç, tarafların
kontrolündedir. Geleceğe bakılır, mevcut hukuki
durumun değil, menfaatin korunması esastır.
Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; taraflar mahkeme
önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla
konuşabilirler. Psikolojik ve sosyolojik riski
azdır; daha az yeni sorun doğurur. Tarafların
anlaştıkları yöntem ve çözüm tarzı esastır, esnektir.
Anlaşmayla çözülür; iki tarafta kazanır, tarafların
sosyal ve ekonomik ilişkileri devam eder.
Mümkün ise bu konuda yatırım kuruluşlarının bilgilendirilmesi konusunda Başkanlığınızın bir çalışması
bulunuyor mu?
TOBB, TESK ve illerimizde bulunan sanayi ve ticaret odalarının işbirliğiyle birçok ilimizde arabuluculuk konusunda farkındalığı artırmaya yönelik seminerler gerçekleştirildi. 2017
yılı içerinde Balıkesir Ticaret ve Sanayi Odası, Manisa Ticaret ve Sanayi Odası, Kahramanmaraş Ticaret Borsası, Bursa
Sanayicileri ve İş Adamları Derneği, Malatyalı İş Adamları
Derneği, İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği,
Antalya Sanayi ve İşadamları (SALI) Grubu, Denizli Sanayi
Odası, Ankara Sanayi Odası, Amasya Sanayi Odası işbirliği ile arabuluculuk seminerleri yapıldı. Odalar bünyesinde
arabuluculuk merkezleri kurulmasında da herhangi bir engel bulunmuyor. Ankara Ticaret Odası ve Bursa Ticaret ve
Sanayi Odası kendi bünyelerinde arabuluculuk merkezlerini
kurdular. Böylelikle yatırımcılar hızlı bir şekilde arabulucuya
ulaşabilir ve sorunlarını seri bir şekilde çözebilirler.
Borsa uyuşmazlıklarının arabuluculuğa götürülerek
çözülmesi taraflar açısından ne gibi kazanç sağlayacaktır?
Arabuluculukta; mevcut hukuki durumun değil, menfaatin
korunması esastır. Güvenirlik ve gizlilik önemlidir; arabu-
lucu, aksi kararlaştırılmadıkça, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve
belgeler ile kayıtları gizli tutmak zorundadır. Bu zorunluluk,
arabulucu adına hareket eden ve arabulucu için çalışan kişiler ile arabulucunun idare ve gözetiminde staj yapanları da
kapsar. Aksi kararlaştırılmamışsa, taraflar ve varsa vekilleri
de gizlilik kuralına uymakla yükümlüdür. Bu sayede taraflar
mahkeme önünde konuşamayacaklarını burada rahatlıkla
konuşabilirler. Gerek arabulucu, gerek taraflar gerekse de
arabuluculuğa katılanlar da dahil olmak üzere üçüncü kişiler, uyuşmazlıkla ilgili olarak ileri de bir hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, mevzuatta
sayılan beyan veya belgeleri delil olarak ileri süremezler.
Böylelikle tarafların çıkarları ve menfaatleri de korunacağı
gibi uyuşmazlığa neden olan ana soruna ulaşılması çözümlenmesini sağlayacaktır. Ticari ilişkilerin devam etmesinde
katkı sağlayacaktır.
Arabuluculuk maliyetleri borsa yatırımcılarına zaman
ve yapılacak giderler ile ödenecek ücret açısından ne
gibi kolaylıklar sağlayacaktır?
Yatırımcıların borsa işlemleri nedeniyle borsa üyeleriyle
olan uyuşmazlıklarda istisnalar dışında, uyuşmazlığa dair
başvuru yapılan borsa yönetim kurulu tarafından verilen kararlar nihai olmayıp, alınan karar aleyhine iki tarafında SPK
nezdinde itirazda bulunması mümkün olup, konuya ilişkin
SPK’nın uyuşmazlığın çözümüne ilişkin kararı nihai olmakla birlikte, bu karar aleyhine de idari yargı yoluna müracaat
edilebilecektir. Uyuşmazlığın çözümüne ilişkin yargı yolunun
tercih edilmesi halinde ise; yargı yolunun arabuluculuğa nazaran ne kadar maliyetli ve uzun olduğu aşikârdır. Bu çerçevede “Borsa İstanbul A.Ş. Borsacılık Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmeliğin 50. Maddesi” uyarınca ise; yargı yoluna
başvurulmuş olmasının uyuşmazlık dosyasının işlemden
kaldırılmasına sebebiyet verilmesi karşısında; söz konusu
uyuşmazlıkta arabuluculuğa gidilmesi uyuşmazlığın birkaç
saat; bir gün ya da maksimum bir haftada sonuçlanması
ve arabuluculuk sürecinin çoğunlukla Sermaye Piyasası ve
Borsa uyuşmazlıklarına hakim olan arabulucu aracılığıyla
yürütülerek arabuluculuk anlaşmasına bağlanması ve söz
konusu anlaşmanın İcra Edilebilirlik Şerhi alınmasıyla birlikte ilam niteliğinde bir belge hüviyeti kazanması karşısında,
arabuluculuk zaman ve maliyet açısından çok daha efektif
ve daha az maliyetli bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.
İş Kanunu’nda arabuluculuğu dava şartı haline getiren
yasa tasarısının yasalaşmasıyla arabuluculuk yoluyla
çözülen uyuşmazlıkların sayısının daha da artmasını bekliyoruz.
Uyuşmazlıklarını dostane bir şekilde çözen taraflar, toplumsal
barışa da katkı sunacaklardır.
37