Untitled - Gazi Üniversitesi Açık Arşiv
advertisement
TROMPET EĞİTİMİNDE BAŞLANGIÇ DÜZEYİNDE KULLANILAN METOTLARIN KULLANIMINA İLİŞKİN ÖĞRETİM ELEMANLARI GÖRÜŞLERİ Hamza ÜSTÜN YÜKSEK LİSANS TEZİ MÜZİK EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ŞUBAT, 2016 TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren on iki (12) ay sonra tezden fotokopi çekilebilir. YAZARIN Adı : Hamza Soyadı : ÜSTÜN Bölümü : Müzik Eğitimi İmza : Teslim tarihi : TEZİN Türkçe Adı : Trompet Eğitiminde Başlangıç Düzeyinde Kullanılan Metotların Kullanımına İlişkin Öğretim Elemanları Görüşleri İngilizce Adı : Use Of The Starting Level Of Used Trumpet Education Lecturers Opinions i ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yaralandığım tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim. Yazar Adı Soyadı: Hamza ÜSTÜN İmza: ii Jüri Onay Sayfası Hamza ÜSTÜN tarafından hazırlanan " Trompet Eğitiminde Başlangıç Düzeyinde Kullanılan Metotların Kullanımına İlişkin Öğretim Elemanları Görüşleri" adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği/oy çokluğu ile Gazi Üniversitesi Müzik Eğitimi Anabilim Dalı'nda Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Danışman: Doç. Dr. Barış KARAELMA Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi ..………………… Başkan : Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞEREN Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı, Gazi Üniversitesi ..………………… Üye : Doç. Dr. Ömür MUNZUR Konservatuvar, İpek Üniversitesi ..………………… Tez Savunma Tarihi: 10 / 02 / 2016 Jüri tarafından kabul edilen bu tezin Yüksek Lisans Tezi olması için gerekli şartları yerine getirdiğini onaylıyorum. ………………….……. Prof. Dr. Tahir ATICI Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü iii Trompet hocam merhum Prof. Mehmet ERTEN'e iv TEŞEKKÜR Bu tezin hazırlanmasında, kaynak araştırması ve verilerin değerlendirilmesinde engin bilgi ve tecrübeleriyle benden desteğini esirgemeyen, akademik yaşantımda bana yol gösterici danışmanım Doç. Dr. Barış KARAELMA' ya, lisans ve yüksek lisans eğitimim süresince kendisi ile trompet çalışma fırsatı bulduğum merhum Prof. Mehmet ERTEN' e , çalışmamın son halini almasında büyük katkıları olan Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞEREN ve Doç. Dr. Ömür MUNZUR' a, çalışmam süresince desteğini hiç esirgemeyen, hayatımdaki en büyük şansım sevgili eşim Ayşenur ÜSTÜN' e, hayatımıza gelmesi ile bana baba olma erdemini yaşatan canım oğluma ve bugüne kadar desteklerini hep hissettiren annem Ünsal ÜSTÜN ile babam Faruk ÜSTÜN' e teşekkürlerimi sunarım. v TROMPET EĞİTİMİNDE BAŞLANGIÇ DÜZEYİNDE KULLANILAN METOTLARIN KULLANIMINA İLİŞKİN ÖĞRETİM ELEMANLARI GÖRÜŞLERİ (Yüksek Lisans Tezi) Hamza ÜSTÜN GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat 2016 ÖZ Bu araştırma, Türkiye'de mesleki müzik eğitimi veren kurumlardaki başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların kullanımına ilişkin öğretim elemanlarının görüşlerinin belirlenmesi amacı ile yapılmış betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Türkiye' de başlangıç düzeyi trompet eğitimi gerçekleştiren müzik kurumları, örneklemini ise bu okullar arasından çalışmaya katılan öğretim elemanları oluşturmuştur.Araştırmada veriler, kaynak taraması yapılarak ve trompet eğitimcilerine uygulanan anket ile elde edilmiştir. Araştırmada başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlar, Jean Baptiste ARBAN-Arban, Charles COLİN - Complete Modern Method, James STAMP Warm Ups And Studies For Trumpet, P.CLODOMİR - Methode Trompette, Herbert L. CLARKE - Technical Studies For The Cornet, Anthony PLOG - Method For Trumpet, Allen VİZZUTTİ - Trumpet Method, James THOMPSON - The Buzzing Book, Arturo SANDOVAL - Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet, Georg KOPPRASCH - 60 Studies For Trumpet, Robert E. FULLER - Complete Beginning & İntermediate Trumpet Method, Fred ELİAS - The Elias Modern Scientific Trumpet Method, A.F.ROBİNSON - Rubank Elementary Method - Cornet or Trumpet, Alan TOMLİNSON - Abracadabra Trumpet ve Larry CLARK - I Used to Play Trumpet metotları olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucunda eğitimciler tarafından en çok kullanılan başlangıç düzeyi trompet metodu belirlenmiş, trompet eğitimcilerinin görüşleri doğrultusunda metotların içerdikleri hedef ve davranışların dereceleri belirlenmiştir. Başlangıç eğitiminde kullanılan trompet metotlarının genel özellikleri de incelenerek, trompet eğitmenliği yapan eğitimcilere ve trompet eğitimi alan öğrencilere trompet metotları hakkında bilgiler sunulmuştur. vi Anahtar Kelimeler : Müzik, Eğitim, Trompet Sayfa Adedi : 84 Danışman : Doç. Dr. Barış KARAELMA vii USE OF THE STARTİNG LEVEL OF USED TRUMPET EDUCATİON LECTURERS OPİNİONS (M. S. Thesis) Hamza ÜSTÜN GAZI UNIVERSITY GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES Feburary 2016 ABSTRACT The purpose of this study is to analyze the methods used in the teaching of beginners trumpet using the opinions of educators in institutions providing professional musical education. A sample size of educators willing to participate in this study was selected from the population of music instutitions in Turkey that provide education in beginner trumpet. The study was executed using databases, source scanning, and a survey administered on trumpet educators. Jean Baptiste ARBAN-Arban, Charles COLİN - Complete Modern Method, James STAMP - Warm Ups And Studies For Trumpet, P.CLODOMİR Methode Trompette, Herbert L. CLARKE - Technical Studies For The Cornet, Anthony PLOG - Method For Trumpet, Allen VİZZUTTİ - Trumpet Method, James THOMPSON The Buzzing Book, Arturo SANDOVAL - Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet, Georg KOPPRASCH - 60 Studies For Trumpet, Robert E. FULLER - Complete Beginning & İntermediate Trumpet Method, Fred ELİAS - The Elias Modern Scientific Trumpet Method, A.F.ROBİNSON - Rubank Elementary Method - Cornet or Trumpet, Alan TOMLİNSON - Abracadabra Trumpet ve Larry CLARK - I Used to Play Trumpet were selected as method books used in education of beginner trumpet. At the and of the study, the most popular beginner level trumpet methods were designated, and the goals and behaviors of were determined according to the contents of the methods according to the opinions of the trumpet educators. At the same time analyzing the general specialties of the methods used in teaching beginner trumpet, information has been provided for trumpet educators and students. viii Key Words : Music, Edication, Trumpet Page Number : 84 Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Barış KARAELMA ix İÇİNDEKİLER TEŞEKKÜR ......................................................................................................................... v ÖZ ......................................................................................................................................... vi ABSTRACT ...................................................................................................................... viii İÇİNDEKİLER .................................................................................................................... x TABLOLAR LİSTESİ.......................................................................................................xii ŞEKİLLER LİSTESİ ....................................................................................................... xiv BÖLÜM I. GİRİŞ............................................................................................................ 1 1.1. Problem .............................................................................................................. 5 1.2. Problem Cümlesi ............................................................................................... 6 1.3. Alt Problemler ................................................................................................... 6 1.4. Araştırmanın Amacı ......................................................................................... 6 1.5. Araştırmanın Önemi ......................................................................................... 6 1.6. Sınırlılıklar ......................................................................................................... 7 1.7. Varsayımlar ....................................................................................................... 8 BÖLÜM II. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ................................................................ 9 2.1. Eğitim ................................................................................................................. 9 2.2. Müzik Eğitimi .................................................................................................... 9 2.3. Çalgı Eğitimi .................................................................................................... 11 2.4. Trompet............................................................................................................ 12 2.4.1. Trompetin Gelişim Süreci ............................................................... 12 2.4.2. Trompet Eğitimi ............................................................................... 31 2.4.3. Türkiye'de Trompet Eğitimi ........................................................... 35 BÖLÜM III. YÖNTEM .............................................................................................. 49 3.1. Araştırmanın Modeli ...................................................................................... 49 3.2. Araştırmanın Evren ve Örneklemi ................................................................ 49 3.3. Verilerin Toplanması ...................................................................................... 50 3.3.1. Anketin Hazırlanması ...................................................................... 50 x 3.4. Verilerin Analizi .............................................................................................. 51 BÖLÜM IV. BULGULAR VE YORUM .............................................................. 53 BÖLÜM V.SONUÇ VE ÖNERİLER .................................................................... 67 4.1. Sonuç ................................................................................................................ 67 4.2. Öneriler ............................................................................................................ 71 KAYNAKLAR ................................................................................................................... 73 EKLER................................................................................................................................ 79 EK-1. Anket Formu ........................................................................................................... 80 ÖZGEÇMİŞ........................................................................................................................ 84 xi TABLOLAR LİSTESİ Tablo 1. Trompet Eğitimcilerinin Mezun Oldukları Okul Türleri ....................................... 53 Tablo 2. Trompet Eğitimcilerinin En Son Mezun Oldukları Program ................................ 53 Tablo 3. Trompet Eğitimcilerinin Unvanları ....................................................................... 54 Tablo 4. Trompet Eğitimcilerinin Mesleki deneyim Süreleri .............................................. 55 Tablo 5. Trompet Eğitimcilerinin Görev Yaptıkları Kurumlar ........................................... 55 Tablo 6. Trompet Eğitimcilerinin Başlangıç Düzeyinde Kullandıkları Metotlar ................ 56 Tablo 7. Trompet Eğitimcilerinin Trompet Eğitimlerine Başladıkları Metotlar ................. 58 Tablo 8. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların İstenilen Hedef ve Davranışları İçerme Durumu ................................................................. 59 Tablo 9. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Sesin Oluşumu ve Trompetin Yapısı İle İçerdiği Bilgi Durumları ................................. 59 Tablo 10. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Trompetin Duruş ve Tutuş Pozisyonları İle İlgili İçerdikleri Bilgi Durumları .................... 60 Tablo 11. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Temel Müzik Bilgilerini Destekleyici Bilgileri İçerme Durumu .................................. 60 Tablo 12. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Trompetin Bakım Onarımı İle İlgili Bilgileri İçerme Durumu ............................................ 61 Tablo 13. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Trompetteki Pozisyonların Tanımlanmasında Yeterli Oranda Bahsedilme Durumu ............. 61 Tablo 14. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Diyafram Nefesi Kullanımı ile Bilgilere Değinme Durumları ........................................... 62 Tablo 15. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Başlangıç Düzeyinde Çalınabilecek, Öğrenci Tarafından Tanınabilecek Basit Parçalara Yer Verilme Durumu ......................................................................... 62 Tablo 16. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Öğretmen ile Öğrencinin Düet Yapılabileceği Parçalara Yer Verme Durumu .................. 63 Tablo 17. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Erişilebilirlik Durumları..................................................................................... 64 xii Tablo 18. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Yeterlilik Durumları ........................................................................................................... 64 Tablo 19. Trompet Eğitimcilerinin Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılabilecek Türkçe Yazılmış Bir Metot İsteme Durumları ....................... 65 xiii ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1. Deniz kabuğu trompet gravürü ............................................................................... 12 Şekil 2. Mısırlı Theban askerlerini savaşa götüren trompetçi asker .................................... 13 Şekil 3. Sidney’de Didgeridu çalan yerli insan .................................................................... 14 Şekil 4. Eski dönemde Salpinx çalan insan ......................................................................... 15 Şekil 5. Salpinx çalan heykel ............................................................................................... 15 Şekil 6. Salpinx çalan sanatçı............................................................................................... 16 Şekil 7. Bucina ..................................................................................................................... 16 Şekil 8. Gladyatör dövüşlerinde tuba ve hydraulus ............................................................. 17 Şekil 9. Roma tubası ............................................................................................................ 17 Şekil 10. Capistrum.............................................................................................................. 18 Şekil 11. Dung ..................................................................................................................... 18 Şekil 12. Lur......................................................................................................................... 19 Şekil 13. Kopenhag şehir merkezinde Lur üfleyenler heykeli ............................................. 19 Şekil 14. Ortaçağda kullanılan trompetler ........................................................................... 20 Şekil 15. Sarazen trompetleri. .............................................................................................. 21 Şekil 16. Hans Memling’in müzisyen melekler adlı tablosunda bulunan kulisli katlanmış trompet çalan melek ............................................................................. 21 Şekil 17. Natürel trompet ..................................................................................................... 22 Şekil 18. Natürel trompetler ile çalınabilen armonik sesler ................................................. 23 Şekil 19. Najera' nın sürgülü trompet çelen melekler tablosu ............................................. 24 Şekil 20. Kulisli trompet ile çalınabilen notalar .................................................................. 24 Şekil 21. Kulisli ve natürel trompet çalan sanatçılar ........................................................... 25 Şekil 22. Perdeli büğülü. ...................................................................................................... 26 Şekil 23. Trompet piston mekanizması ................................................................................ 27 Şekil 24. Piston sistemi ........................................................................................................ 28 Şekil 25. Trompetin gelişimi 1 ........................................................................................... 29 Şekil 26. Trompetin gelişimi 2............................................................................................ 30 Şekil 27. Girolamo Fantini Trompet Metodunun Orijinal Kapağı. ..................................... 32 xiv Şekil 28. Arban trompet metodu 1879 baskısı ..................................................................... 33 Şekil 29. Allen Vizzutti ve arban metodu ............................................................................ 34 Şekil 30. Arban trombon metodu ......................................................................................... 34 Şekil 31. 1237 tarihli Selçuklu dönemine ait katır köslü mehter boruları. .......................... 36 Şekil 32. Mohaç meydan savaşından sancaklı Osmanlı mehterinin boruları ...................... 37 Şekil 33. 18.yy da iki boru ................................................................................................... 38 Şekil 34. Konser düzeninde mehter ..................................................................................... 39 Şekil 35. ‘Büyük tabakaat’ peşrevi’nin 2’nci nüshasından . ................................................ 40 Şekil 36. ‘Nefir-i dem’ peşrevi nüsha 2’den ........................................................................ 40 Şekil 37. Menekşe –zar’ peşrevi’nin 1’inci nüshasından..................................................... 40 Şekil 38. Boruzen ................................................................................................................. 41 Şekil 39. Müsika-ü Hümayun İstanbul. ............................................................................... 42 Şekil 40. Askeri mızıka okulunda trompet eğitimi .............................................................. 45 Şekil 41. Cumhur armoni mızıkası ...................................................................................... 46 Şekil 42. Bando okulları öğrenci bandosu ........................................................................... 47 xv BÖLÜM I GİRİŞ Geçmişi milattan önce 1500-2000'li yıllara kadar uzanan trompet, ilk çıktığı dönemden bu güne kadar çeşitli değişimler geçirerek, günümüzde ki halini almıştır. İlk çağlarda trompet, en ilkel hali diyebileceğimiz hali ile deniz kabuklarından, hayvan boynuzlarından ve insan kemiklerinden yapılmıştır. Üfleyerek büyük bir ses dalgası elde edildiğini keşfeden insanlar, trompetin ilk kullanımını uzakta bulunan insanlara haber verme amacı ile kullanmışlardır. Araştırmacılar, bu gerçeğin tesadüfen bulunduğunu tahmin etmektedirler. Yıllar geçtikçe ağaç kabuklarının yerini hayvan boynuzları, kemikler ve deniz kabukları almıştır(Sabır,2012). Roma döneminde askeri amaçlı olarak savaş meydanlarında ve gösterilerde kullanılan trompet, artık düz boru halini almıştır. Yunanlılar döneminde trompet yarışmaları yapıldığı bilinmektedir. Yunan trompeti olarak adlandırılan salpinx, bronz bir kalaktan oluşmaktadır. Orta Asya dan günümüze kadar trompet Türk kültürünün ve yaşantısının içinde var olmuştur. Türklerin trompetin atası olan boruyu kullandıklarına dair ilk bulguya 8. yüzyıl da yazılan Orhun yazıtlarında rastlanır. Osmanlı imparatorluğu himayesinde kurulan mehter takımlarının da en temel çalgılarından biri trompet olmuştur. Dünyanın çeşitli yerlerine fetihlerde bulunan Osmanlı İmparatorluğu gittikleri fetihlere mehter takımlarını da götürmüştür. Bu sayede batılı ve Afrikalı toplumlar ile kültür alışverişine girilmiş, trompetin gelişmesine katkıda bulunulmuştur. 17. yüzyılın başlarında Avrupa' da Monteverdi ile senfonik orkestra ya dahil olan trompet, barok dönem de dönemin bestecileri tarafından sıkça tercih edilen bir enstrüman olmaya başlamıştır. 19. yüzyılın başlarında bu günkü trompetlerde de kullanılan piston sistemi Bluhmer ve Stözel tarafından keşfedilmiştir. Düz borunun yerini artık pistonlu trompetler almıştır. 1 Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde batılılaşma çalışmaları kapsamında II. Mahmut tarafından Mızaka-i Hümayun kurulmuştur. Kapatılan mehterhane de boru ve trompet çalan icracılar, bu yeni açılan okulda eğitimlerine devam etmiştir. Osmanlı döneminde modern anlamdaki ilk trompet eğitimi de bu dönemde başlamıştır. Mehterhane döneminde meşk usulü ile yetişen trompetçilere artık batılı eğitim modelleri ile eğitim verilecektir. Bu kapsamda İtalyan müzik adamı Donizetti Paşa İstanbul'a getirtilerek, saray bandosunun ve okulunun başına geçirtilmiştir. Cumhuriyet dönemine gelindiğinde okul batı müziği eğitim sisteminde öğrenim yapmayı sürdürmüştür. Mızaka-i Hümayun yerini bu günkü Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) ve günümüzdeki Ankara Devlet Konservatuvarı ile Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Müzik Eğitimi ABD olan Musiki Muallim Mektebi' ne bırakmıştır (Ünal'dan aktaran Şentürk,2001). Yeni Cumhuriyet ile birlikte başta Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (CSO) olmak üzere Türkiye'nin çeşitli yerlerine senfoni orkestraları kurulmuştur. Bununla birlikte yeniden yapılanan ordu sistemi bünyesinde bandolar teşkil edilmiştir. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetin den bu güne geçen süre içerisinde, bu orkestra ve bandolara trompet çalan kişiler yetiştirilmek üzere eğitim kurumları açılmıştır. Bunların başında askeri anlamda Türkiye'nin tek müzik okulu olan Bando Okulları Komutanlığı ile üniversitelerin bünyelerinde kurulmuş olan Eğitim Fakülteleri Güzel Sanatlar Eğitimi Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalları, Konservatuvarlar, Müzik ve Sahne Sanatları Fakülteleri ile Güzel Sanatlar Fakülteleri gelmektedir. Günümüzde Türkiye'nin çeşitli bölgelerine yayılmış olan eğitim kurumlarında verilen trompet eğitiminde çeşitli metotlar kullanılmaktadır. Öğretmenlerin farklı ekollerden geldikleri göz önünde bulundurulduğunda her bir öğretmenin farklı öğretim tekniği ve metotlar ile öğrenimini sürdürdüğü düşünülmektedir. Öğretmenlerin bazılarının yabancı uyruklu olması, kullandıkları yöntem ve metotların değişikliğine yol açmaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan metotların başında Jean Baptiste ARBAN tarafından yazılan Arban trompet metodu gelmektedir. Bu metot sadece başlangıç düzeyi trompet eğitiminde değil, trompet eğitiminin bütün kademelerinde etkin olarak kullanılmaktadır. Konusu ve içeriği sadece Arban trompet metodu olan lisans üstü akademik çalışmalar mevcuttur. 2 Sabır 2012 yılındaki sanatta yeterlilik çalışmasında "Silahlı Kuvvetler Bando Okullar Komutanlığındaki Trompet Eğitiminde Arban Trompet Metodunun Teknik Kapasitenin Geliştirilmesi Açısından İncelenmesi" isimli çalışması ile, Canşe'nin 2012 yılındaki yüksek lisans çalışması olarak " Trompet Eğitimcilerinin Trompet Eğitimine İlişkin Görüşleri ve Arban Metodunun Hedef, Hedef davranışlar Yönünden İncelenmesi" başlıklı çalışmaları Arban trompet metodunu detaylı bir şekilde incelemiştir. Arban metodu trompet icracısına göre hazırlanmış zamanın gerektirdiği ihtiyaçlara göre modern tekniği tamamlamış olup, tam anlamıyla başlangıç aşamasından solist olunabilecek seviyeye kadar tamamlanması gereken bütün etütleri içermektedir. Metot üç bölümden oluşmaktadır. 1. Tekniğin Parçaları-Genel Teknik 2. İleri Teknik-Dil Uygulaması 3. Müziksel Yorumlama Tekniğin parçaları - genel teknik olarak açıklanan birinci bölümde, metodun başlangıç düzeyi trompet eğitiminde öğrenilmesi gereken hedef ve davranışları içerdiği görülmektedir. Çalgının tutuş ve duruş pozisyonları, bakım onarımı ile ilgili bilgiler ve trompette sesin oluşumu ile ilgili bilgilere değinilmiştir. Daha sonraki aşamalarda ise, pozisyonlardan ve bu pozisyonların çalımına yönelik etütlere yer verilmiştir. Arban trompet metodu başlangıç düzeyinden solistlik seviyesine gelene kadar, bir trompet icracısının istediği tüm çalışma programını içermektedir. Arban Metodu; İngilizce, İspanyolca, İtalyanca ve Almanca dillerinde hazırlanmıştır (Canşe,2012). Charles COLİN tarafından yazılan Complete Modern Method isimli trompet metodunda ağırlıklı olarak flexibility training olarak adlandırılan bağlı egzersizlerin yer aldığı görülmektedir. Trompet eğitiminde kazandırılması gereken en önemli davranışların başında, güçlü bir dudak formu ve bu formun devamlılığını sağlamak gelmektedir. İyi bir dudak kondisyonu sağlayabilmek içinse, sürekli flexibility training, yani bağlı egzersizlerin çalışılması gerekmektedir. COLİN metodunda bağlı egzersizler üzerinde durarak, icracının kendini geliştirmesini hedeflemiştir. Warms-Ups and Studies For Tumpet isimli James STAMP tarafından yazılan metotta başlangıç düzeyinde trompet eğitiminde arban trompet metodu gibi detaylı bilgilere ulaşılması mümkün değildir. Bu metotta uzun seslere ve üçlü, dörtlü, beşli aralıkların 3 trompet pozisyonlarına uygun şekilde yazılan egzersizlerinden oluşmaktadır. Bu egzersizler ilerledikçe aralıklarda açılmalar fazlalaşır ve ses rejistiri genişletilir. CLODOMİR tarafından yazılan Methode Trumpette isimli çalışmada ise dilli çalışmaların ön planda olduğu görülmektedir. Başlangıç düzeyinde trompet eğitimi için yazılmış olan seslerin yerlerini ve piston numaralarının yazıldığı etütler mevcuttur. Düetlere ve etütlere yer verilen metodun en önemli özelliklerinden biride ton kavramının işlenmesidir. Do majörden başlayıp tüm tonlarda zorlaşarak giden etütler mevcuttur. Technical studies for the cornet isimli Herbert CLARKE ait olan trompet metodunda kromatik seslerin öğrenimi ile başlanılmıştır. Kromatik etütler basit seviyeden başlayıp, ince seslerdeki kromatik etütlere kadar genişletilir. Metodun ikinci bölümünde ise clarke tarafından yazılmış olan özgün etütlere yer verilir. Ton kavramının kavranması için tüm tonlarda etütler mevcuttur. Anthony PLOG tarafından yazılan Method For Trumpet isimli metot diğer metotlara nazaran daha geç yazılmış bir metottur. Bu açıdan daha farklı etütleri içerir. Örneğin trompette çıkarılması mümkün olmayan etütler bu metotta yer alır. Özellikle trompetin çıkartılabilecek en kalın sesi olan fa diyez notasının altına do notasına kadar inen etütler mevcuttur. Bu seslerin çıkartılabilmesinin dudak pozisyonunu değiştirerek mümkün olunabileceğine vurgu yapılır. Eğer bu sesler düzgün bir şekilde çıkartılabilirse dudağımıza olan hakimiyetimizin arttırılabileceği ve bu durumun ince sesleri çıkartmakta yardımcı olacağına değinilmiştir. Araştırmanın örneklemini oluşturan diğer metotlar, Trumpet Method Allen VİZZUTTİ, The Buzzing Book James THOMPSON, Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet Arturo SANDOVAL, The Elias Modern Scientific Trumpet Method Fred ELİAS , Complete Beginning & İntermediate Trumpet Method Robert E. FULLER, Rubank Elementary Method - Cornet or Trumpet, A. F. ROBİNSON, Abracadabra Trumpet Alan TOMLİNSON, I Used to Play Trumpet by Larry CLARK, 60 Studies For Trumpet Georg KOPPRASCH metotlarıdır. Geriye kalan bu metotlarda trompet eğitiminin başlıca özelliklerinden ve önemli noktalarından bahsedilmektedir. Öğretim elemanları tarafından en çok tercih edilen metot olan Arban trompet metodundan da bu metotlarda alıntılar yapılmıştır. Özgün etüt ve başlangıç seviyesi parçalarına yer verilmediği için bu metotlar öğretim elemanları tarafından tercih edilmemişlerdir. 4 Anket sonucunda öğretim elemanlarından edinilen verilere göre bu metotların orta ve ileri düzey trompet icracıları için uygun oldukları sonucuna varılmıştır. Metotların başladıkları seviye, başlangıç düzeyi trompet eğitimi için yeterli seviyede ve uzunlukta değildir. Metotlar bu konulara kısa şekilde değinmiş, hızlı bir şekilde ileri seviyelere geçilmiştir. Bu durumda metotların tercih edilmemesine neden olmuştur. 1960'lı yıllara gelene kadar Ankara devlet konservatuvarında ve Bando Okulları K.lığında verilen trompet eğitimi günümüzde, Anadolu'nun çeşitli yerlerine açılan eğitim kurumlarında da verilmeye başlanmıştır. Kurulan bu okullara eğitimci bulmakta sıkıntı yaşanmış, çözüm olarak yurt dışından trompet sanat dalında kendini geliştirmiş eğitimciler Türkiye'ye getirtilmiştir. Bu durum Türk trompet ekolünün oluşturulamamasının temel nedenlerinden biri olarak gösterilebilir. Bu çalışma ile Türkiye'de trompet eğitimi veren kurumlardaki öğretmenlerin tercih ettikleri metotlar ve öğretim teknikleri incelenmiştir. Öğretmenlerin metotlar hakkındaki görüşleri ve istedikleri hedef ve davranışlar belirlenmiştir. 1.1. Problem Orta Asya'dan günümüze gelene kadar Türk kültüründe ve yaşantısında yer alan trompet, günümüzde Eğitim Fakülteleri G.S.E.M.E.ABD, Konservatuvarlar, MSSF, GSF ve Bando Okullar Komutanlığı bünyesinde öğretilmeye devam edilmektedir. Bu kurumlarda verilen eğitimler sonucunda mezun olan öğrenciler senfonik orkestralarda görev almanın yanı sıra, müzik bilimci, ilköğretim ve orta öğretim kademelerinde müzik öğretmenliği, caz topluluklarında icracılık, Türkiye Radyo Televizyon kurumuna bağlı orkestralar ile müzik toplulukları gibi kurumlarda görev alabilmektedirler. Türkiye'de trompet eğitimi veren kurumların artması sonucunda, verilen eğitiminde hangi metotlar aracılığı ile yapıldığı da önem kazanmıştır. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların incelenmesi ile Türkiye'de trompet eğitimi veren öğretmenler için ve trompet eğitimine yeni başlayacak için kaynak oluşturulması amaçlanmıştır. 5 1.2. Problem Cümlesi Araştırmanın problem cümlesi " Trompet eğitiminde başlangıç düzeyinde kullanılan metotların kullanımına ilişkin öğretim elemanlarının görüşleri nelerdir?" olarak belirlenmiştir. 1.3. Alt Problemler 1. Öğretim elemanlarının görüşlerine göre başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlar hangileridir? 2. Başlangıç düzeyi trompet metotlarının öğretim elemanları tarafından tercih sırasına göre kullanılma durumları nelerdir? 3. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlar trompete ait temel bilgileri, duruş-tutuş pozisyonlarını, bakım onarım bilgilerini ve diyafram kullanımı ile ilgili bilgileri ne ölçüde ele almaktadır? 4. Öğretim elemanlarının görüşlerine göre başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlar hangi hedef ve davranışları içermelidir? 1.4. Araştırmanın Amacı Türkiye'de başlangıç düzeyi trompet eğitimi vermekte olan Bando O.K'lığı, Konservatuvarlar, M.E.ABD, MSSF ve GSF'lerde çeşitli öğretim teknikleri ve metotları kullanılmaktadır. Bu araştırmada, ilk olarak bu kurumlardaki öğretim elemanlarının verecekleri cevaplar doğrultusunda başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların kullanımına ilişkin görüşlere ve trompet eğitiminde başlangıç düzeyinde olan öğrenciler için en uygun metodu seçebilecekleri bir kaynak oluşturmaktır. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların içerdikleri hedef ve davranışlar ile eksik yönleri tartışılarak, öğrenime yeni başlayacak bireyler ve öğretmenler için yönlendirici bir kaynak olacağı düşünülmektedir. 1.5. Araştırmanın Önemi Trompet eğitimi veren kurumların sayısı Türkiye'de gün geçtikçe artmaktadır. Senfoni orkestraları, devlet opera ve baleleri orkestraları, Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı bandolar, 6 TRT orkestraları gibi trompet icracılarının çalışabileceği kurumların sayısı da buna paralel olarak artış göstermektedir. Bu kurumlara trompetçi yetiştiren eğitim kurumlarındaki öğretmenler farklı metotlar ve yöntemler izlemektedirler. Türkiye'de trompet eğitimi veren öğretim elemanlarının bazıları yurtdışı kökenlidir. Gürcistan, Romanya, Azerbaycan, Macaristan gibi ülkelerden gelen öğretim elemanları kendi ekollerinde öğrenim yapmaktadır. Bu çalışma ile birlikte, birbirinden ayrı ekollere sahip, farklı öğretim yöntemi izleyen öğretim elemanların kullandıkları metotlar ve bunları kullanma nedenleri irdelenerek Türkiye'deki trompet eğitimine katkı sağlanacaktır. Konservatuvarların ve MSSF'lerin yanı sıra, üniversitelerin Eğitim Fakültelerinin G.S.E.M.E.ABD da ana çalgı olarak trompet öğrenimi gören, geleceğin öğretmen adayları bulunmaktadır. Bu adaylar için, eğitim fakültelerinde çok yaygın olmayan trompet çalgısının öğreniminde kullanılan metotları tanımaları açısından önemli bir kaynak olacaktır. Eğitim fakültelerine kaynak oluşturan Anadolu Güzel Sanatlar Liselerinde de trompet eğitimi yaygınlaşmaya başlamıştır. Orta öğretim seviyesinde eğitim verilen kurumlar olan AGSL ve Müzik ve Bale orta okulları ve liselerinde trompet eğitimine başlayacak öğrenciler için de kaynak olacağı düşünülmektedir. Bu araştırma; başlangıç düzeyi trompet eğitimi veren ya da verecek olan eğitimcilerin diğer öğretim kurumlarında kullanılan çeşitli metotları tanıması ve bunların içinden uygulayacağı öğretim programı için kullanacağı metodu seçmesi bakımından önem taşımaktadır. Çalışma, başlangıç düzeyinde kullanılan trompet metotlarının öğretim elemanları tarafından değerlendirilmesine ilişkin ilk çalışma olması nedeni ile de ayrı bir önem kazanmıştır. 1.6. Sınırlılıklar Bu araştırma; 1. Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı, Trakya Üniversitesi Edirne Devlet Konservatuvarı, Uludağ Üniversitesi Bursa Devlet Konservatuvarı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Devlet Konservatuvarı, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı ve Bando Okullar Komutanlığında ki 2015-2016 eğitim öğretim yılında eğitim veren öğretim elemanları ile, 7 2. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan, Methode Trompette P. CLODOMİR, Complete Modern Method Charles COLİN, Warm-Ups And Studies For Trumpet James STAMP, Method For Trumpet Anthony PLOG, Trumpet Method Allen VİZZUTTİ, Technical Studies For The Cornet Herbert L.CLARKE, The Buzzing Book James THOMPSON, Complete Celebrated Method Jean Baptiste ARBAN, Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet Arturo SANDOVAL, The Elias Modern Scientific Trumpet Method Fred ELİAS , Complete Beginning & İntermediate Trumpet Method Robert E. FULLER, Rubank Elementary Method - Cornet or Trumpet, A. F. ROBİNSON, Abracadabra Trumpet Play Trumpet Alan TOMLİNSON, I Used to by Larry CLARK, 60 Studies For Trumpet Georg KOPPRASCH metotları ile, 3. Ulaşılabilinen kaynaklar ve araştırma için tanınan süre ile, 4. Veri toplama yöntemi olarak kullanılan ankete, öğretim elemanları tarafından verilen cevaplar ile sınırlandırılmıştır. 1.7. Varsayımlar 1. Veri toplamak için kullanılacak olan yöntem, araştırmanın konusuna ve probleminin çözümüne uygundur. 2. Toplanılan veriler ve eğitimcilere uygulanan anketlere verilen cevaplar gerçeği yansıtmaktadırlar. 3. Faydalanılan yabancı kaynakların Türkçeye çevirileri doğru olarak yapılmıştır. 4. Araştırmanın örneklemi evreni temsil edecek niteliktedir. 8 BÖLÜM II KAVRAMSAL ÇERÇEVE 2.1. Eğitim “Eğitim, çocukların ve gençlerin toplum yaşayışında yerlerini almaları için gerekli bilgi, beceri ve anlayışları elde etmelerine, kişiliklerini geliştirmelerine okul içinde veya dışında, doğrudan veya dolaylı yardım etme, terbiye anlamına gelmektedir” (TDK 2015). Eğitim davranış değişikliği geliştirme sürecidir. Bu süreç boyunca kişide oluşturmak istediğimiz davranış değişikliklerini gerçekleştirebilmemiz için bireyin istendik davranışlar sergilemesi gereklidir. 2.2. Müzik Eğitimi İnsan çok yönlü eğitim gereksinimi olan bir varlıktır. İnsan eğitiminin başlıca yön ve bileşenlerinden biri de sanat eğitimidir. Sanat eğitimi diğer eğitim türleri içerisinde çok önemli bir yere sahiptir. Müzik eğitimi fonetik sanatlar eğitiminin başlıca dallarından birini oluşturur(Develi,2011). Müzik, toplumların kültürlerini yansıtan en önemli unsurların başında gelir. Müzik kültürü olmayan bir toplumdan bahsetmek mümkün değildir. Toplumların temel ihtiyaçlarından biri de müziksel doyuma ulaşma isteğidir. Müzik eğitiminin genel kapsamı davranışsal ve içeriksel olmak üzere iki açıdan ele almak mümkündür. Davranışsal olarak müzik eğitiminin; Müziksel işitme-okuma-yazma eğitimi Şarkı söyleme eğitimi Çalgı çalma eğitimi Müzik dinleme eğitimi 9 Müziksel yaratma eğitimi Müziksel bilgilenme eğitimi Müziksel beğeni geliştirme eğitimi Müziksel kişilik kazanma eğitimi Müziksel duyarlılığı arttırma eğitimi Müziksel iletişim ve etkileşimde bulunma eğitimi Müzikten yararlanma eğitimi İçeriksel açıdan ise; Müziksel işitim (kulak) eğitimi Ses eğitimi Çalgı eğitimi Müziksel devinim ve ritim (tartım) eğitimi Müzik bilgisi eğitimi Yaratıcılık eğitimi Beğeni eğitimi Müziksel kişilik eğitimi Müziksel duyarlılık eğitimi Müziksel iletişim ve etkileşim eğitimi Müziksel kullanım ve yararlanım eğitimi kapsamları içinde bulunduğunu belirtilmiştir (Uçan,2005). Müzik eğitimi, genel, özengen ve mesleki olmak üzere üç ana başlık altında toplanır. Genel müzik eğitimi, okul öncesi dönemden başlayıp ilkokul ve ortaokul da öğrenim gören bireylerin, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenmiş öğretim programının uygulanması sonucunda gerçekleşen müzik eğitimidir. Orta öğretim düzeyinde müzik eğitimi ise zorunlu değil seçmelidir. Öğrenciler görsel sanatlar ve müzik dersleri arasından bir seçim yapmak durumundadırlar. Yükseköğretim de, sayıları son yıllarda artan rektörlüklere bağlı güzel sanatlar bölümlerinde müzik, resim, plastik sanatlar, seramik, heykel vb. sanat dallarının eğitimi öğrencilere seçmeli olarak verilmektedir. Öğrenciler fakülteleri ne olursa olsun bu derslerden bir ya da bir kaçını seçmek zorundadırlar. Müzik eğitiminin yükseköğrenim seviyesinde olması, öğrencilerin müzikal bir birikimle meslek hayatlarına atılmaları açısından da önemli bir unsur olmaktadır. 10 Müzik eğitiminin alt aşamalarından olan çalgı eğitimine geçilmeden önce bireyin genel müzik eğitimi kazanımlarını sağlam temeller üzerine oturtması gerekmektedir. Çalgı eğitimi birçok farklı müzik disiplininin aynı anda sergilenmesini gerektirir. Bu disiplinlerden bir ya da birkaçının eksik kazanılması çalgı eğitimini olumsuz yönde etkileyecektir. 2.3. Çalgı Eğitimi Çalgı eğitimi, çalgı öğretimi yoluyla bireyler ve toplumların davranışlarında kendi yaşantıları yoluyla ve kasıtlı olarak istendik değişiklikler oluşturma ya da yeni davranışlar kazandırma sürecidir. Çalgı eğitiminin yapılmadığı durumlarda müzik eğitimi ya eksik, ya yetersiz ya da yeterince sağlam ve tutarlı olamaz(Uçan,1997). Çalgı eğitimi sürecinde öğrencilerde bulunması gereken temel davranışlar şu şekilde sıralanmalıdır. Çalgıyı çalarken doğru bir duruşa sahip olunmalıdır. Çalgıyı çalarken el, kol ve parmaklar doğru pozisyona sahip olmalıdır. Çalgının tonu kaliteli ve kendine özgü olmalıdır. Entonasyon temiz olmalıdır(Schleuter' den aktaran Özmenteş, 2005). Çalgı eğitimini gerçekleştirirken amaç, öğrencinin çalgısını doğru bir teknikle çalma, çalışma süresini verimi artıracak şekilde ayarlama, müzik kültürlerini çalgısı yoluyla en iyi şekilde kavratma ve müzikal becerilerini artırmaya yönelik çalışmalar yaptırmaktır. (Parasız, 2009,). Müzik eğitiminin bölümlerinden olan genel, özengen ve mesleki müzik eğitimlerini çalgı eğitiminde de düşünmek mümkündür. Genel müzik eğitiminde çalgı eğitimini düşündüğümüzde, okullarda öğretimi yapılan çalgılar aklımıza gelmektedir. Türkiye'de ilköğretim kademesi müzik eğitiminde çalgı eğitimi genellikle blok flüt ile gerçekleşmektedir. Bu çalgının tercih edilmesi toplumdaki her kesimin kolayca ulaşabileceği ve hesaplı bir çalgı olmasıdır. Daha sonraki öğrenim kademelerinde çalgı eğitimi daha çok öğrencilerin istekleri doğrultusunda ilerlemektedir. Özengen müzik eğitimi, sayıları son yıllarda gittikçe artan Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı kurslarda gerçekleşmektedir. Bu kurslar da genellikle bütün çalgıların eğitimi verilmektedir. Ücret karşılığında öğrenciler çalgı eğitimi almaktadırlar. 11 Mesleki çalgı eğitimi, Türkiye'de mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda verilmektedir. Bu kurumlarda ki öğretmenler profesyonel olarak eğitimini verdikleri çalgıları çalma becerisine sahiptirler. Bu kurumlar da öğrenim gören öğrenciler de mezun olduklarında çalgılarını en üst seviyede kullanabilme becerisine sahip olmalıdır. Türkiye'de trompet eğitimi özengen olarak verilse de, çoğunluğu mesleki müzik eğitimi veren kurumlarda gerçekleşmektedir. 2.4. Trompet 2.4.1. Trompetin Gelişim Süreci İnsanlık tarihinin ilk dönemlerine kadar uzanan trompetin ilk örneğine, M.Ö.1352’de ölmüş olan eski Mısır firavunu Tutankamon’un mezarında rastlanılmıştır. Bulunan bu trompet gümüşten yapılmıştır. M.Ö.1000 yıllarına ait bronz trompetlere de Danimarka’da rastlanmıştır (Yurtcan, 2005). Şekil 1. Deniz kabuğu trompet gravürü (Sabır, 2012). M.Ö. 1352 de ölmüş olan Mısır firavunu Tutankamun' un mezarında bulunan trompetin, bu tarihten daha öncelere dayanan bir geçmişi olduğu anlaşılmaktadır. Trompetin ilk olarak kullanım amacının müzik yapmak değil, sesli iletişim için kullanıldığı düşünülmektedir. Yüksek desibelli ses çıkarmaya yarayan bazı böcek türleri tarafından içi oyulmuş ağaç 12 dallarından veya deniz kabuklularından yararlanan insanlar, çıkarttıkları sesler ile trompetin ilk kullanım alanlarını oluşturmaya başlamışlardır. Mısır'da bulunan kraliçe Hatsepsut'a ait tapınakta trompet figürlerinin bulunduğu ikonografiler bulunmaktadır. Bu ikonografilerde, bir festivalde trompet çalan Mısır’lı askerler görülmektedir. Daha önceleri tek parça halinde hayvan boynuzu yada metal alaşımlı şekilde bulunan trompet, bu ikonografilerde düz bir boru ve günümüzde de kullanılan ağızlık benzeri yeni bir parça ile karşımıza çıkmaktadır(http://www.mavi nota.com). Şekil 2. Mısırlı Theban askerlerini savaşa götüren trompetçi asker (Akyol, 2014) Kullanılan düz boruları zamanla geliştirmeye çalışan insanlar, üfledikleri alanın diğer tarafında bulunan alanı genişletmeye çalışmışlardır. Daha sonradan kalak ismini alacak olan bu bölümün geliştirilmesi ile çıkartılan sesin seviyesi daha artmıştır. İletişim amacı ile kullanılan trompetin, sesinin daha da uzak kesimlere ulaşılması sağlanmıştır. Günümüzde Avusturalya’da ilkel hali ile kullanılmaya devam eden Didgerido veya Didjeridu isimleri ile adlandırılan bir çalgı mevcuttur. Bu çalgıda trompetin geliştirilmesinde yeri olan bir çalgıdır. Didgeridoo,Didjeridu Aborjinler tarafından kullanılan üflemeli bir çalgıdır. En ilkel müzik aletlerindendir. Anavatanı Avustralya’dır. Geleneksel didjeridular ağaç dalının içinin termit karıncaları tarafından oyularak bir kanal açılmasıyla elde edilir. Didjeridunun dış yüzeyi ruhsal anlamlar ifade eden resimlerle süslenir ve dinsel törenlerde çalınır(https://tr.wikipedia.org/wiki/Didgeridoo). 13 Şekil 3. Sidney’de Didgeridu çalan yerli insan (http://www.musicwithease.com). Gılgamış destanında da rastlanılan içi oyulmuş ağaç kabuklarından üretilen çalgının trompetin buluşuna ışık tutan sağlam bulgular oldukları düşünülmektedir. Tutankhamen’ in mezarında bulunan bronz ve gümüş trompetler ile bakır alaşımlı maddelerin trompet üzerinde kullanıldığı görülmektedir. Bulunan bu trompetlerin boyunun 23 inç yani 2,54 cm oluşu da, tahta alaşımlı didgerido ve benzeri çalgıların boyutları ile aynı boyutlarda metal alaşımlı bir çalgıya geçişin izlerini taşımaktadır. Trompetin daha sonraki yıllarda değişik toplumlar tarafından kullanıldığı bilinmektedir. M.Ö. 400 yıllarında Yunan medeniyetinin trompet yarışmaları yaptıkları bilinmektedir. Aynı şekilde Roma imparatorluğun’ dan günümüze kadar ulaşmayı başarabilen trompet çalan insan heykelleri, dönemde trompetin ne kadar etkin olarak kullanıldığının göstergesi olmaktadır. Yunanlıların salpinx adını verdikleri ve didgeridu’ nun bakır alaşımlı halini andıran bir trompeti kullandıkları, yapılan kazılardan ve gravürlerden anlaşılmaktadır. Salpinx’ i yunan medeniyeti spor müsabakalarında, kralların karşılanmasında, askeri anlamda yaptıkları seferlerde etkili bir biçimde kullanmışlardır. 14 Şekil 4. Eski dönemde Salpinx çalan insan ( http://abel.hive.no/trumpet/salpinx/). Şekil 5. Salpinx çalan heykel (https://en.wikipedia.org) Eski yunan medeniyetine ait bulgular incelendiğinde, aktif olarak çalışır durumda olan salpinx ler günümüze kadar ulaşmayı başarmıştır. Çok özel konserlerde ve atölye çalışmalarında bu çalgının kullanımına olanak sağlanarak, salpinx’in günümüze yansımaları sergilenmektedir. 15 Şekil 6. Salpinx çalan sanatçı (http://philandgayleneuman.com). Roma imparatorluğu döneminde birçok bakır alaşımlı çalgı kullanılmasına rağmen yalnız iki tanesinin trompet ile ilgili olduğu söylenebilir. Bunlardan birincisi roma tubası diğeri ise bucina ismini verdikleri trompet çeşitleridir. Şekil 7. Bucina (http://fineartamerica.com) Yaklaşık M.Ö. 300 yıllarında başlayan Roma uygarlığında asker lejyonları Roma İmparatorluğunu dönemin en büyük askeri gücü haline getirmişlerdir. Romalı askerler yeni bir bölge kuşatma altında iken ya da istilacıların ataklarını püskürtmede trompetleri etkin bir şekilde kullanmışlardır. Günümüzün modern tubasına benzemeyen Roma tubası piyade askerlerin toplu yürüyüşünde kullanılan 46 inç uzunluğunda ucunda bir kalak bulunan bronzdan yapılma düz bir boru şeklindedir(Açıksöz,2007). 16 Şekil 8. Gladyatör dövüşlerinde tuba ve hydraulus ( http://users.wfu.edu/ulery/). Roma döneminde trompet, şimdiki kullanım biçimi olan şeklini almaya başlamıştır. Düz bir boru halinde piston sistemi olmadan doğuşkan seslerin çıkartılabildiği bir format haline gelmiştir. Romalı kral ve lejyonlar için trompet, gücün ve gösterinin en önemli unsuru halini almıştır. Aristokrat bir kişinin salona ya da arenaya girişini diğer kişilere duyurmak için trompetçiler kullanılmıştır. Bu seremoni sırasında çalan trompetçilerin sayısı da aristokratın gücünü göstermektedir. Büyük bir trompet ekibi ile karşılanan aristokratın, ülkede saygı duyulan ve yetkili biri olduğunun göstergesi olmuştur. Sarayın en üst sınıf hizmetçileri olarak görülen trompetçilerin kendilerine hizmet eden hizmetçileri olduğu bilinmektedir. Bu durum trompet çalan insanların ne kadar değerli olduğu anlamına gelmektedir. Şekil 9. Roma tubası 17 Romalı trompetçiler büyük ve içi boş metal enstrümanları üflemekte zorlanmışlardır. Trompetten daha güçlü ve yüksek seviyelerde sesler elde etmek için fazla basınç uygulamaları gerektiğini keşfetmişlerdir. Bu işlemi gerçekleştirebilmek için yanaklarını şişirerek çalmışlar, yanaklarını destelemeye yardımcı olması için deri başlık giymişler ve “capistrum” denilen yüz bandı kullanmışlardır(Sabır,2012). Şekil 10. Capistrum (http://www.mediterranees.net/civilisation/Rich/Articles/Loisirs/Musiciens/Capistrum.htm) Yapılan arkeolojik çalışmalardan elde edilen bulgulara göre uzak doğu ülkelerinde de trompet çalgısının ataları sayılabilecek çalgıların varlığından söz etmek mümkündür. Dung adı verilen Tibet trompetinin uzunluğu beş metreye kadar ulaşabilmektedir. Bakırdan yapılan, teleskop benzeri birbirine geçen boğumlarla tutturulmuş koni şeklindeki borulardan oluşmaktadır. Dini törenlerin en önemli unsurlarından biri olarak, kutsal bir çalgı olma özelliği kazanmıştır. Birçok Asya trompeti gibi Dung’un da çok geniş ve düz bir ağızlığı bulunmaktadır, bu yüzden bu çalgıdan sadece çok kalın ve uğultu benzeri sesler elde edilebilmiştir(Akyol,2012). Şekil 11. Dung (http://dalymusic.com/store/rag-dung-extra-large/). 18 Cermen ustaları geliştirdikleri “S” sistemi ile günümüzde kullanılan trompet kıvrımlarının oluşmasının ilk adımları atmışlardır. Bu sistem ile düz boru halinde olan trompet çeşitliliği başka bir boyut kazanmış, uzayan hava yolunun kıvrımlarla arttırılması daha büyük ses oluşumlarına sebep olmuştur. Bu uzunluk çalgının çalınabilir olma özelliğini daha da kolay hale gelmesine sebep olmuştur. Şekil 12. Lur (http://abel.hive.no/trompet/lur/bronze/). Ağızlık yapısına bakıldığında, Lurun günümüz ağızlık modeline de en yakın olan ağızlık modelini temsil ettiği görülmektedir. Ayrıca bir parça olarak değil de, kıvrımlı boru ile tek parça halinde düşünülmesi gerektiği unutulmamalıdır. Şekil 13. Kopenhag şehir merkezinde Lur üfleyenler heykeli (http://www.copenhagenet.dk/cph-map/cph-lure.asp). 19 Trompetin gelişmesinde büyük katkıları olan Roma imparatorluğunun çöküşü ile birlikte trompetin de izlerinin yok olduğu düşünülmektedir. Dağılan imparatorluktan sonra oluşan devlet yapılanmalarında da trompetin varoluşluğu ve gelişimi devam etmiştir. M.Ö. yıllardan beri dünyanın her yerinde izlerinin görüldüğü trompet, orta çağın son bulmasına değin gelişimini sürdürmüştür. Ortaçağ dönemi batı toplumlarında karanlık çağ dönemi olarak adlandırılır. Bunun nedeni kilisenin toplum üzerinde oluşturduğu, katı yaptırımlar ile çevrelenmiş kuralların insanların üzerinde oluşturduğu baskıdır. Bu döneme gelene değin müzik tek seslilik üzerine gelişmiştir. Trompetin ortaya çıkışı ve kullanım amaçlarına bakıldığında da bu teksesliliğe paralel bir gelişim gösterdiği görülmektedir(Sabır,2012). Şekil 14. Ortaçağda kullanılan trompetler (http://www.tribunesandtriumphs.org/romanlife/roman-music.htm). Ortaçağ döneminin sonlarına doğru genel sanat anlayışındaki köklü değişimler trompetin de değişmesine ve gelişmesine sebep olmuştur. Haçlı seferleri ile doğu toplumları ile etkileşim haline giren Avrupalı devletler, "sarazen" adını verdikleri Arap toplumlarından sarazen trompetlerini öğrenmişlerdir. Sarazenler trompetlerini askeri anlamda kullanmışlardır. Temel kullanım olarak, çıkarttıkları yüksek ses seviyeli ve belirsiz sesler ile düşmanın korkması ve şaşırtılması amaçlanmıştır. 20 Şekil 15. Sarazen trompetleri ( http://www.gettyimages.com). 11. yy başlarında Avrupa kıtasında, günümüz trompet isminin de oluşmasının nedeni olan "trumpa" isimli çalgı kullanılmıştır. Trumpa isimli çalgının Avrupa topraklarına Arapların getirildiği düşünülmektedir (Akyol,2012). Birçok tarihçi ve bilim adamı bu inanışa karşı çıksalar da, trumpa' nın Avrupa kıtasına geçiş döneminin haçlı seferleri ile birlikte gerçekleştiği düşünülmektedir. Daha çok "Trumpa" ismi köken olarak oldukça önem taşımaktadır. Günümüz dünyasında kullanılan trompetlerin isimleri bu kelimeden türemişlerdir. Türkçe trompet, İngilizce trump, trumpet, Almanca trumpa, trumb, trummet, Fransızca trompete, trompette, trompe, İspanyolca trompeta ve İtalyanca da tromba isimleri ile adlandırılmıştır. Şekil 16. Hans Memling’in müzisyen melekler adlı tablosunda bulunan kulisli katlanmış trompet çalan melek (http://www.periodpaper.com/products/1932-print-hans-memlingangels-music-instruments-lute-psaltery-trumpet-recorder-113056-afc1-014). 21 Rönesans dönemine gelene kadar bir çok coğrafyada trompetin gelişimini görmek mümkündür. Farklı isimler kullanılsa da trompet, bu coğrafyalarda gelişimini sürdürerek etkileşimini arttırmıştır. Çalgı yapım ustaları borunun bükülmesi tekniğini geliştirerek, daha önceleri düz halde olan trompeti "S" şekline getirmeyi başarmışlardır. Düz borunun katlanabilir olması trompetin gelişimi açısından devrim niteliği taşıyan bir gelişmedir. Bu yenilik bulununcaya kadar trompet düz bir boru şeklindedir. Boruların uzunluğunu arttırarak daha güçlü ve kalın ses çıkartmak isteyen çalgı yapımcıları, icracıların çalımını zorlaştıracak düzeyde uzun trompetler yapmışlardır. Özellikle savaş alanlarına götürülmekte olan trompetleri, çalıcıları taşıyamaz hale gelinmiştir. Borunun bükülmesi ile birlikte aynı uzunluktaki trompeti yarı boyuna indirerek aynı ses seviyesini elde etmek mümkün olmuştur. Çalgı yapımcıları boruyu iki yada üç kez bükerek hem daha fazla ses elde etmişler, hem de çalgının kullanılabilirliğini arttırmışlardır. Bu durum trompet çalıcılarının icralarını oldukça kolaylaştırmıştır. Şekil 17. Natürel trompet (http://tapsbugler.com). 22 Şekil 18. Natürel trompetler ile çalınabilen armonik sesler (http://www.trumpetjourney.com). Trompet ile bu armonik seslerin çıkartılabilmesi kullanım alanlarının da değişmesine ve gelişmesine sebep olmuştur. Daha önceleri savaş alanlarında düşmana karşı korku ve gösteriş sergilemek amacı ile kullanılan trompetin, sanatsal akımların gelişmesi ile birlikte müziksel aktivitelerde de kullanılmasının önü açılmıştır. Trompet icracıları geliştirilen bu yeni sistem ile birlikte yeni bir ünvana daha kavuşmuşlardır. Klasik müziğe trompetin kabul edilmesi ile birlikte, trompet icracıları artık gür ve güçlü bir ses elde etmekten daha çok entonasyonu düzgün sesler ortaya çıkarmak için çalışmalar yapmak durumunda kalmışlardır. 1600' lü yıllarda trompet artık barok müziğin içinde kendini bulmuştur. Natürel trompetler ile klasik müziğe adımını atan trompet için daha farklı arayışlar ortaya çıkmak mecburiyetinde kalınmıştır. Bunun temel nedeni natürel trompet ile çalınabilen notaların artık yetersiz kalmasındandır. Sade olarak bakıldığında bir akorun üçlü beşli yedili sekizli dokuzlu on birlisi şeklinde notaları çalan trompet için artık bu sesler yetmemeye başlamıştır. Kromatik seslerinde çalınabileceği yeni bir mekanizmaya ihtiyaç duyulmuştur. Yaşanan bunca yenilikle beraber trompet yapımcıları küçülttükleri ve daha kullanışlı bir hale getirdikleri trompetler için yeni bir mekanizma geliştirmişlerdir. Bu mekanizmada, boruların iç içe geçirilmesi yöntemi kullanılmıştır. Trombon çalgısının da en ilkel hallerinden denilebilecek şekilde tasarlanan bu sistem ile trompet, artık ileri geri hareket ettirilebilen bir kulise kavuşmuştur. Trompet sistemine eklenen bu kulis yardımı ile artık, bütün kromatik sesleri olmasa bile birçok kromatik ses çıkartılmaya başlanmıştır. Dönemin trompet ustaları ve saray yönetimi tarafından çok hoşnut kalınmayan bu sistem, günümüze kadar ulaşmış ve özel konserlerde bu sistemle icra edilmişlerdir. 23 Şekil 19. Najera' nın sürgülü trompet çelen melekler tablosu (http://www.townwaits.org.uk/essays_trumpet.shtml). Kulisli trompetler İngiliz trompeti olarak da bilinir. Bunun nedeni pistonlu trompetlerin bulunmasına rağmen 19.yy' la kadar İngiltere' de kullanıma devam etmesidir. Kulisli trompet, natürel trompete benzer bir biçimde yapılmıştır; ancak bir ucunda ağızlığa bağlı ve diğer ucunda da günümüzde “lead pipe” olarak adlandırılan ve ana boruya yerleştirilmiş birbirinin içine geçebilen borulara sahiptir. Kulisli trompet çalan müzisyen bir eliyle ağızlığa bağlı olan boruyu diğeri ile de tüm trompeti hareket ettirmektedir(Sabır,2012). Şekil 20. Kulisli trompet ile çalınabilen notalar (http://www.whitecottagewebsites.co.uk/waits/notes%26queries/slide.html). 24 Şekil 21. Kulisli ve natürel trompet çalan sanatçılar (http://www.lgbe.co.uk/antique_brasses.html). 1650 li yıllarda ortaya çıkan kulisli trompetler kromatik sesleri çalabilme yeniliğini getirmiştir. Ancak bu seslerin kalitesi ile ilgili ciddi problemler vardır. Kromatik sesler ile ana sesler arasında ki ses kalitesindeki farklılıklar bu çalgının kullanımını sınırlamak zorunda kalmıştır. 1700 lü yılların başlarına gelindiğinde yeni bir çalgı olan perdeli büğülü adında trompet ortaya çıkmıştır. Bu yeni trompet çeşidi sürgülü trompetlerden daha iyi olmakla beraber, tüm kromatik seslerin çalınmasına olanak vermiştir. Tahta üflemeli çalgıların mekanizmasına benzeyen bir mekanizma ile perdelerin açılıp kapanması sonucu sesler oluşmaktadır. Günümüzde kullandığımız pistonlu trompetlerin gelişimi aşamasında büyük bir öneme sahip olan perde sistemi ile kromatik sesleri çalmak mümkün olmaktadır. Ancak sürgülü trompetlerde olduğu gibi perdeli büğülüde de kromatik sesler ile ana sesler arasında oluşan ses kalitesindeki farklılıklar, çalgının popülerliğini yitirmesine sebep olmuştur. 25 Şekil 22. Perdeli büğülü (http://www.horn-u-copia.net/Lemars/EarlyBrass.html). 19.yy ile birilikte trompetin gelişiminde o ana kadar olan gelişmelerin hepsinden daha iyi ve daha kapsamlı bir sistem olan piston sistemi geliştirilmiştir. Bu sistem sayesinde kromatik sesler de ana sesler gibi parlak ve ses kalitesinden ödün vermeden sergilenebilmektedir. Piston mekanizmasını icat eden kişi Bohemya'da yaşamış Rusyalı bir kornocu olan Ferdinand Kölbel dir. İlk deneme olarak, bir korno çalgısı üzerinde sesler arasındaki geçişleri hızlandırmak ve kolaylaştırmak amacı ile yapılmıştır. Bu gelişmenin ardından birçok piston sistemi geliştirilmiş ancak hiçbiri günümüze ulaşmayı başaramamıştır. Bunlardan ilki Almanlar tarafından sıkça kullanılan rotary olarak adlandırılan mekanizmadır. Diğeri ise günümüzde en yaygın olarak kullanılan piston sistemidir(Akyol,2012). Piston sistemi temelde hava yolunun uzaması ve kısaltılması prensibi üzerine kurulmuş bir sistemdir. Natürel trompetin düz halde bulunan boru sistemine üç adet piston eklenmiş ve eklenen bu pistonlara bağlı yan boru sistemleri geliştirilmiştir. Pistonlara bağlanan bu ek borulara giden hava akışının kontrolünü bağlı oldukları pistonlar kontrol eder. 26 Şekil 23. Trompet piston mekanizması (https://commons.wikimedia.org). Şekilde görüldüğü gibi piston mekanizmasının üzerindeki delikler hava akımının doğru noktalara aktarılmasına yardımcı olarak sesin oluşumunu sağlar. Şekilde bir numara ile gösterilen parça pistonun kendisini oluşturan ana parçadır. İki numaradaki parça, pistonun ana parçasının içine geçen yay mekanizmasının sıkıştırılmasında kullanılan bir nevi vida görevi gören parçadır. Üç numaralı parça ise, yay sistemini sıkıştırmaya yarayan parça ile yayın arasında, yayı düzene sokmak için geliştirilmiş bir parçadır. Dört numaralı parça şeklinden de net bir şekilde anlaşılacağı üzere yay dır. Basıldığında aşağıya inen piston sisteminin, bırakıldığında tekrar yukarı çıkmasını sağlayan parçadır. Pistonun en önemli parçasıdır. Özelliğini kaybettiğinde piston yukarı kalkmaz yada yavaş bir şekilde kalkar ve bu durum trompeti çalınamaz kılmaktadır. Beş numaralı parça pistonun üst kısmında yayı düzenlemek için kullanılır. Altı numaralı parça ise keçe olarak adlandırılır ve pistonun üst tarafında dışarıya doğru olan kısmının, piston düğmesinin kullanıldığında alt tarafa yani piston gövdesine olası zararlarını önlemek için bir nevi koruyucu görevini üstlenmektedir. 27 Yedi numaralı parça ise piston düğmesidir. Bir numaralı parçanın yani ana gövde pistonun en üst bölümünde içi yivli bir mekanizma bulunur. Piston düğmesi bu yivli mekanizmaya döndürülerek girer ve parmakların basımı için düz bir zemin oluşturur. Bu düğmelerin gevşeme durumlarına karşı iyi bir şekilde sıkıştırılması gerekmektedir. Görüldüğü üzere piston, bir ana gövde ve altı adet küçük parça toplam yedi parçadan oluşan bir sistemdir. Trompet de üç adet piston bulunmaktadır. Bu pistonların üzerindeki delik mekanizmaları her birinde farklı yerlerde bulunur. Şekil 24. Piston sistemi (https://tr.wikipedia.org). Kulisli trompetlerin yerini alan ve günümüzde de en yaygın şekilde kullanılan pistonlu trompetlerde kulisin yerini piston mekanizması almıştır. Piston mekanizması ile çalgının boyu şekil olarak kısalsa da aslında uzunluğu arttırılmıştır. Piston sistemi kullanılmadığında havanın akışına hiçbir müdahalede bulunmaz ve trompetin ilk pozisyonu olan birinci pozisyon seslerinin elde edilmesini sağlar. Kullanılan piston kombinasyonları havanın yolunu uzatarak seslerin değişmesine neden olur. Trompette yedi adet pozisyon bulunur. Bu yedi pozisyon çalgı üzerindeki pistonların kullanımları ile sağlanır. Hiç bir pistona basılmadan elde edilen birinci pozisyona altı adet piston kombinasyonu eklenerek toplam yedi pozisyon elde edilmiş olur. 28 Şekil 25. Trompetin gelişimi 1 (Akyol, 2014). 1) Johann Leonhard Ehe tarafından yapılmış doğal re trompet, Nuremberg (1663-1724) 2) Karl Hammerschmidt und Söhn tarafından yapılmış mi bemol fanfar trompet, Watzkenroth 3) Köhler & Son tarafından yapılmış İngiliz kulisli fa trompet, Londra (1850) 4) Alois Doke tarafından yapılmış tuşlu sol bemol trompet, Linz (1820) 5) I. G. Rothsen tarafından yapılmış mi bemol trompet, Adorf (1826) 6) Antoine Courtois tarafından yapılmış pistonlu sol trompet, Paris (1862) 7) C. A. Müller tarafından yapılmış pistonlu trompet, Mainz (1850) 29 Şekil 26. Trompetin gelişimi 2 (Akyol, 2014). 8) Laberte Humbert tarafından yapılmış si bemol kornet, Paris (1850) 9) Antoine Courtois tarafından yapılmış si bemol kornet, Paris (1865) 10) C. Schäfer tarafından yapılmış dört ventilli si bemol trompet, Hanover (1903) 11) Arno Windisch tarafından yapılmış ventilli si bemol trompet, Dresden (1974) 12) Vincent Bach Corporation tarafından yapılmış pistonlu si bemol trompet, Elkkhart, Indiana (USA) (1976) 13) Jérôme Thibouville-Lamy tarafından yapılmış dört pistonlu do trompet, Paris (1921) 14) Henri Selmer tarafından yapılmış dört pistonlu si bemol pikolo trompet, Paris (1970) 1815 yılına gelene kadar orkestralarda ve müzik topluluklarında günümüzdeki borazanlarına benzeyen pistonsuz trompetler kullanılmıştır. Günümüze gelindiğinde orkestradaki bakır çalgılar ailesinin en tiz sesli çalgısıdır(Mimaroğlu,1999). M.Ö. 1300' lü yıllardan günümüze gelene kadar bir çok değişim ve buna paralel olarak da değişim gösteren trompetin, sesin oluşumu ile olan serüveninde en son piston sisteminde karar 30 kıldığı görülmüştür. Düz boru ile elde edilemeyen kromatik yarım sesler, kulisli trompetlerin geliştirilmesine, kulisli trompetlerle elde edilen ancak sağlıklı ve temiz bir ses oluşumunu içermeyen sistem yüzünden de piston sistemi geliştirilmiştir. Piston sisteminin gelişmesi ile birlikte özellikle Alman çalgı yapımcıları tarafından geliştirilen ventil sistemi geliştirilmiştir. Ventil sistemi de piston sistemi ile benzer bir düzenek şeklindedir ve hava akışını kontrol etmek üzerine tasarlanmıştır. Günümüzde çalıcıların tercihleri doğrultusunda kullanılmaktadır. Adolf Scherbaum barok eserlerinin günümüzde de icrasında kullanılmak üzere pikolo trompeti bulmuştur. Pikolo trompet normal si bemol trompetin yarı uzunluğundadır ve bir tam oktav yukarıdan tınlar. İnce sesleri elde etmek için geliştirilen bu trompet ile, barok eserlerinin çalınabilmesi sağlanmıştır. Günümüzde solo ve orkestralarda özellikle barok eserlerinin seslendirilmesinde geniş çapta kullanılmaktadır. 2.4.2. Trompet Eğitimi M.Ö. dönemlerde en ilkel haine rastlanılan trompet çağlar boyunca birçok medeniyet tarafından kullanılmış ve geliştirilmiştir. Trompetin öğrenimi ve öğretimi ile ilgili bulgular oldukça sınırlıdır. Trompetin varlığından bahsederken M.Ö. dönemlere kadar ulaşmak, yapılan arkeolojik kazılar sayesinde mümkündür. Aynı şekilde geçmiş dönemlerde yaşamış toplumların trompet ile olan ilişkilerini, günümüze kadar ulaşmış olan gravür ve resimler sayesinde anlaşılmaktadır. Tarihin derinliklerinde trompetin varlığı ile ilgili net bilgilere ulaşmak mümkünken, eğitim ve öğretim aşamasında trompetin hangi durumda olduğu ile ilgili verilere ulaşmak o kadar mümkün değildir. Kullanıldığından emin olunan trompetin eğitim süresinde, meşk usulü yani usta çırak ilişkisine dayalı bir öğretim yapıldığı düşünülmektedir. İcracıların birbirlerini taklit etmeye çalışarak gelişimlerini sağlamış olabilecekleri düşünülmektedir. 14.yy' a gelene kadar trompet eğitimi ile ilgili net verilere ulaşmak mümkün olmamıştır. Yaklaşık 1499 yılında Birinci Maximilian tarafından kurulan ve 19‟uncu yüzyılın başlarına kadar varlığını sürdüren Trompetçiler Derneği, derneğe üye olmayan kişilerin trompete ilişkin her türlü bilgiye sahip olmalarının önüne geçmeyi amaçlamıştır. Bunun başlıca nedeni dönemin yazarlarının çalgılarla ilgili bilgilere ilgi duyması, çok az sayıda trompet metodunun bulunması ve herhangi geçilmesidir(Sabır,2012). 31 bir bilgi kirliliğinin önüne Şekil 27. Girolamo Fantini Trompet Metodunun Orijinal Kapağı (http://www.wikiwand.com/fr/Girolamo_Fantini#/M.C3.A9thode_de_trompette). Girolama Fantini' nin 1683 yılında yazdığı trompet metodu, günümüz metotlarına çok yakın içeriğe sahiptir. Bu metot ile birlikte trompet eğitimi daha düzenli ve içerik açısından da bilgilerin düzenlenmesi yönünden daha disiplinli bir hale getirilmiştir. 18.yy' la gelindiğinde trompet ile ilgili metotlarda yenilik arayışları ortaya çıkmıştır. 18'inci yüzyıldaki en önemli iki çalışma Johann Ernst Altenburg ve John Hyde tarafından yazılan trompet metotlarıdır. Altenburg‟un metodunda trompet ve davulların tarihi, trompet çalmada crook denilen halka şeklindeki boruların kullanımına ilişkin bilgilerin yanı sıra trompet öğrencisi ve öğretmeninin sahip olması gereken özellikler gibi bilgiler de bulunmaktadır(Sabır,2012). Altenburg barok dönemi trompetçilerinin ince sesleri elde etmeye çalışırken insan seslerini taklit etmeleri gerektiğinden bahsetmiştir. John Hyde'ın metodunda ise askeri sinyaller ve melodilerden başka kendisinin icat ettiği kulisli trompet hakkında açıklayıcı bilgiler yer almaktadır. 32 1815 yılına gelindiğinde trompet için devrim niteliği taşıyan piston sisteminin icat edilmesi ile birlikte çalgı içinde, yeni bir metot ve pistonlar hakkında bilgileri içeren bir öğretim modeli geliştirilmesi gerekli olmuştur. Kromatik seslerin artık sorunsuzca elde edilebilmesi çalgı için yeni etütlerin ve öğretim programlarının belirlenmesi gerekliliğini beraberinde getirmiştir. 1830 yılında R.Cocks ve 1835 yılında Roy ve Müller perdeli ve pistonlu trompet için, 1835 yılında Thomas Harper kulisli trompet, pistonlu trompet, pistonlu kornet ve perdeli büğlü için, 1837‟de Georges Kastner pistonlu ve silindirik çalgılar için metotlar yazmışlardır(Sabır,2012). Görüldüğü üzere piston sisteminin bulunması ile birlikte, trompet metotlarının sayısı ve çeşitliliği de artış göstermiştir. Pistonlu trompetlerin artık sanat hayatında daha aktif ve zirve dönemine geçmesi de bu sayıların ve çeşitliliğin artmasındaki nedenlerden birisi olarak nitelendirilebilir. Günümüzde de aktif olarak kullanılan ve birçok trompet eğitmeni tarafından kabul görülen Arban trompet metodunun yazılmasına ışık tutan birkaç çalışma daha olmuştur. Bu çalışmalarını hiçbiri Arban trompet metodu kadar kapsamlı ve geçerliliği sağlam olmamıştır. 1859 yılına gelindiğinde trompet eğitimi için bir dönüm noktası denilebilecek olan ve günümüzde trompet eğitimi veren öğretmenlerin ve öğrencilerin başucu kitabı olarak nitelendirilen Arban trompet metodunun ilk baskısı yayınlanmıştır. 1864, 1872, 1879, 1881,1893, 1896, 1898, 1900, 1910, 1912, 1928, 1930, 1933, 1936, 1939,1946, 1948 yıllarında çeşitli baskıları yayınlanmıştır. Şekil 28. Arban trompet metodu 1879 baskısı (https://en.wikipedia.org). 33 Yayımlandığı ilk tarihten günümüze gelene değin trompet eğitiminin en önemli kaynağını oluşturmuştur. Metodun geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılmış ve eğitimciler tarafından yetersiz görülen yerlere kendi egzersizlerini oluşturarak eklemeler yapılmıştır. Yapılan bu eklemeler ile birlikte Arban ismine ilave olarak eğitimciler kendi isimlerinin de geçtiği yeni metotlar ortaya çıkarmışlardır. Şekil 29. Allen Vizzutti ve arban metodu (http://musicminusone.com). Arban trompet metodunun bir diğer önemli özelliği ise diğer bakır üflemeli çalgılar için de uyarlanmasıdır. Egzersizlerin ve etütlerin eğitici yönü o kadar iyi seviyededir ki, diğer bakır üflemeli çalgı eğitmenleri de bu egzersizleri kendi enstrümanlarına uyarlamak durumunda kalmışlardır. Şekil 30. Arban trombon metodu (http://www.amazon.com). 34 Trompet eğitiminde ilk ekol olarak Alman ve Fransız ekollerinin varlığından söz etmek mümkündür. Bakır üflemeli çalgıların yapımında ve geliştirilmesinde Alman coğrafyasındaki kişilerin önceliği bu ekolün oluşturulmasında büyük etkendir. Eğitimi konusunda da günümüze gelene değin bu iki ekolün varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Dünyanın birçok yerinde eğitim ve öğretim faaliyetleri hızla devam eden trompetin, fiziksel anlamda gelişimini tamamladığı düşünülse de, çalım tekniği ve üfleme biçimi ile ilgili gelişmeler devam etmektedir. 2.4.3. Türkiye'de Trompet Eğitimi Türkiye' de trompet eğitiminin incelenmesi için, Cumhuriyet dönemi ve sonrasının değil, zengin Türk kültürü ve mirasının incelenmesi gerekmektedir. M.Ö. dönemlerde Orta Asya'dan, Anadolu'ya kadar uzanan bu geniş zaman ve mekan bağlamında, trompetin varlığından oldukça çok bahsetmek mümkündür. Türk kültürünün vazgeçilmez bir parçası olan müzik ve bu müzik kültürünün ayrılmaz parçası olan çalgı müziği, Türk kültüründe asırlardır aralıksız olarak geleneğini sürdürmüştür. Türklerde müziğin varlığı, tarih öncesine dayanan köklü bir geçmişe sahiptir. Müzik, sadece bir eğlence ya da inanç anlayışı gereği kullanılmamış askeri amaçlarda da kullanılarak bir devlet geleneği haline gelmiştir. Orduyla bütünleşmiş müziğin askeri amaçla kullanımı milattan önceki yıllara Orta Asya’ya dayandırılmaktadır (Çokomay,2012). Türk toplumlarının trompetin atası sayılan boru kullanımı ile ilgili bilgiler, bizleri Asya kıtasına kadar götürmektedir. Müziğin sadece eğlence ve inanış konularında kullanımı değil, askeri amaçla da kullanıldığını söylemek mümkündür. Türk ordu mızıkasının aşağı yukarı 2000 yıl öncelerine kadar gitmekte olduğu ve ondan önceleri ise efsanevi söylentilere dayandığı anlaşılmaktadır. Müzik tarihinin ilk safhaları, doğu medeniyetiyle ilgilidir. Vurma çalgılardan başka üfleyerek uyumlu hale getirilen sığır boynuzu veya midye ve benzeri deniz hayvanlarının kabukları gibi maddeler, ilk kavimlerin perdesiz boru çalgıları olmuştur. Daha sonraları madenleri işlemek suretiyle tunç veya pirinçten yapılan çeşitli cins borular kullanılmaya başlanmıştır. Kutsal kitaplarda ilk boru dökümcüleri konu edilmektedir. Savaş anlatılır(Öğüt,2002). 35 günlerinde öttürülen gümüş borular Türk kültüründe trompetin daha çok askeri anlamda kullanıldığı söylenebilir. İmparatorların ordularının en büyük göstergesi vurmalı çalgılardan ve üflemeli çalgılardan kurulmuş olan çalgı toplulukları olmuştur. Türklerde askeri müziğin ilk belgeleri eski Türk yazıtlarında bulunmuştur. 8. yüzyılda yazılmış olan Orhun yazıtları’nda ve Şine-Usu yazıtında köbrüge ve tuğ çalgıları geçmektedir. Şine-Usu yazıtında ‘’üç tuglıg Türk budunıg’’ (üç tuğlu Türk kavmi) ve ‘’tug taşıkır yelme eri’’ (tuğ taşıyan karakol eri) şeklinde örnekler vardır. Görüldüğü üzere Türklerin Orta Asya'da kurdukları ve askeri anlamda da gücün, gösterişin simgesi haline gelen "Tuğ" takımları kurdukları belirtilmiştir. Kurdukları bu tuğ takımlarında borguy, bur ve buğ adını verdikleri trompetin en ilkel halleri diyebileceğimiz boru sistemlerini kullandıkları görülmüştür. Orta Asya'dan batıya doğru göç etmeye başlayan Türk kavimleri, beraberlerinde kültürlerinin bir parçası olan tuğ takımlarını ve kullandıkları çalgılarını da taşımışlardır. Uzun yıllar boyunca etkileşim halinde olan kavimler ile birlikte bu çalgılarda birbirleri ile etkileşim halinde bulunmuş ve gelişmişlerdir. Şekil 31. 1237 tarihli Selçuklu dönemine ait katır köslü mehter boruları (Çokamay,2012). Osmanlı İmparatorluğu dönemine gelindiğinde, Orta Asya dan gelen müzik geleneği bozulmamıştır. Anadolu Selçuklularından geçen borulu müzik topluluğu, Osmanlı İmparatorluğunda mehter kuruluşu şeklinde oluşmuştur. 36 Mehterhane ismi verilen bir müzik eğitimi merkezi oluşumu ile bu topluluk da icracı olarak çalışacak kişilerin eğitilmesi planlanmıştır. Şekil 32. Mohaç meydan savaşından sancaklı Osmanlı mehterinin boruları (Çokamay,2012). Evliya Çelebi'nin ünlü eseri seyahatname de borunun Osmanlı coğrafyasındaki kullanımı ile ilgili detaylı bilgilere ulaşmak mümkündür. Selçuklu zamanında çalınan boruların, Osmanlı dönemine gelindiğinde sarı pirinçten imal edildiğini ve sadece Osmanlı mehterine mahsus olduğu belirtilmiştir. Evliya Çelebi Osmanlı da kullanılan bu boruları 'turumpata borusu' olarak adlandırmıştır. "Alaman' da pırak kalesine peyda olup, alaylarında çalarlar" diyerek o zamanlar pırak diye bahsettiği yerin günümüzde ki prag olduğu ve askeri teşkilatlarında trompeti kullandıkları anlaşılmaktadır. 37 Şekil 33. 18.yy da iki boru (Çokomay,2012). Padişah II. Sultan Mahmut ordudaki yenileşme çalışmaları kapsamında mehterhanenin de yerini kendince daha modern bir orkestraya bırakması gerektiğinin düşünmüştür. Bu yeni orkestradan kastedilen şey aynı zamanda yürüyerek de müzik yapabilen, İmparatorluğun gösterişi ve gücünü temsil edebilecek bir bando yapılanmasıdır. Bu bando yapılanmasının hayata geçirilebilmesi için ise en önemli unsur batı müziği sisteminin yeni teşkilata getirilmesidir. 1826 Yılında II. Mahmut Yeniçeri Ocağını kaldırıp ta Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir orduyu kurduktan sonra saraydaki Enderun-ı Humayun’daki gençlerden oluşturulan bir bando takımı, batı ülkelerinin askeri bandoları örneğinde ilk Türk bandosu teşkilatı oluşturuldu. Bu bandonun şefi olan Magnuel adındaki bir Fransız başarılı olamadı. Sardunya Devletinin İstanbul elçisinin önerisi ile İtalyan bando şefi Giuseppe Donizetti İstanbul’a çağırıldı. Çok zaman geçmeden 17 Eylül 1828 tarihinde İstanbul’a gelip aynı gün padişahın huzuruna çıkarılan Giuseppe Donizetti, Osmanlı Devleti Muzıkaları Umum Mürebbisi ünvanıyla bandonun yönetkenliğine atanarak çalışmalara başladı ve çok sesli müziğin ilk temellerini attı(Çalışır,1972). Mehterhane döneminde çalınan çalgıların yerini artık batı müziği çalgıları almaya başlayacaktır. Boru kullanımı döneminde eğitim süreci meşk usulüne göre devam ederken artık yeni çalgı ile bu durumu devam ettirmek mümkün olmamıştır. Bunun en büyük nedeni sesin oluşumu ile ilgili boru ve trompet aynı özellikleri taşısa da boruya eklenen piston mekanizmasının henüz kullanıcılar tarafından bilinmememsidir. Yeniçeri ocağının kapatılması ile birlikte yeni orduda yerini alan bando teşkilatına geçiş oldukça zor olmuştur. Bandonun başına getirilen Fransız şef Magnuel, mehter sisteminden yeni çıkmış olan ve batı müziği sistemine yabancı olan bu topluluğu idare etmekte 38 zorlanmış başarısız olmuştur. Ardından Osmanlı devletine davet edilen İtalyan askeri şef Giuseppe Donizetti bandonun ve sarayın tüm müziksel işlerdeki yetkili kişisi olmuştur. 28 yıl boyunca İmparatorluğa hizmet edecek olan Donizetti, kurduğu saray orkestrası ve bandosu ile birlikte günümüzde hizmet vermeye devam etmekte olan Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile bugünkü adı Silahlı Kuvvetler Armoni Mızıkası olan bando teşkilatlanmasının temellerini oluşturmuştur. Tabılhane döneminde düz borunun kullanımı sırasında eğitim ve öğretim, meşk usulü devam etmiştir. Meşk usulü, usta çırak yöntemi ile çalgının öğretimini gerçekleştirmek anlamına gelmektedir. Çalmayı öğrenen ve gerekli seviyeye geldiği düşünülen kişiye, çalgıyı öğretmesi için bir yada birkaç kişi verilir ve bu çalgıyı onlara öğretmesi istenilir. Öğretici usta, yanındaki bu çıraklarına çalgıyı çalmayı öğretmeye başlar ve tabılhanede belli bir seviyeye gelene kadar onları eğitir. Mehter teşkilatına geçildiğinde düz borunun yerini kıvrımlı borular almıştır. Bu kıvrımlı borular düz borudan biraz farklı görünseler de, çalınış bakımından pek farklılıkları olmadığı için eğitimsel anlamda da büyük farklılıklar doğurmamıştır. Mehterhanenin en önemli enstrümanlarından birini trompetlerin atası olan borular oluşturmaktadır. İmparatorluğun en görkemli zamanlarında yaptığı seferlerin hepsinde mehter teşkilatı hazır bulundurulmuştur. Bunun en önemli sebepleri, hem kendi askerlerine moral ve motivasyon sağlamak, hem de düşman askerlerine gösteriş ve korku salmaktır. Tüm bu sebepler için yüksek sesleri ile trompetlerin ön planda olduğu bir teşkilatlanma gerekli olmuştur. Şekil 34. Konser düzeninde mehter (http://www.mehter.biz). 39 Mehterhanede trompet eğitimine yine meşk usulü devam edilmiştir. Askeri anlamda borunun kullanımı ile ilgili marşlar eğitici tarafından öğrencilerine aktarılmaktadır. Borunun geliştirilmesi ve mehter müziğinin gittikçe önemli bir hal almasından sonra, boruların sanat müziğinde de kullanılabilir olduğu farkında lığı ortaya çıkmıştır.Sanat müziği bestekarları boruları peşrevlerinde kullanmaya başlamıştır. Böylelikle mehter müziğinin çeşitliliği arttırılmıştır. Sazlı ve sözlü mehter müziğinde boru etkili bir şekilde kullanılmıştır. Şekil 35. ‘Büyük tabakaat’ peşrevi’nin 2’nci nüshasından (Çokamay, 2012). Şekil 36. ‘Nefir-i dem’ peşrevi nüsha 2’den (Çokamay, 2012). Şekil 37. Menekşe –zar’ peşrevi’nin 1’inci nüshasından (Çokamay, 2012). Görüldüğü üzere yarım seslerinde çalınması ile birlikte boruzenler Osmanlı müziğinde önemli bir yere sahip olmuş, toplum ve saray yönetimi tarafından da saygı görülen sanatkarlardan sayılmışlardır. 40 Şekil 38. Boruzen (http://1453istanbul34.tr.gg/MEHTERAN.htm) 1826 yılında II. Mahmut tarafından Vaka-i Hayriye ( Hayırlı Olay) olarak adlandırılan, tüm devlet kademelerinde yapılan yenileşme hareketleri sonucu mehterhane kapatılmıştır. Batılılaşma çalışmaları nedeni ile kapatılan mehterhanenin yerini, yine saraya bağlı olacak ve ona hizmet edecek olan bando ve orkestra alacaktır. Bu bağlamda trompet eğitimi de, Osmanlı devletinde trompet eğitimcisi olmadığı için batılı öğretmenler tarafından sağlanacaktır. Görüldüğü gibi yeni ordu düzenine bağlı olarak değiştirilen müzik sistemi ile birlikte, günümüzde de kullanılmakta olan modern trompet, Osmanlı devletinin tek müzik eğitimi kurumu olan Mızıka-i Hümayun'a girmiştir. Bu kurumdaki eğitim sürecinde, mehter döneminde boru çalan icracıların, trompet çalıcılığına geçmeleri sağlanmıştır. Üfleme biçimi açısından aynı özelliklere sahip olan boru, trompete geçişte büyük kolaylıklar sağlamıştır. İtalyan şef Donizetti yönetiminde kurulan bu yeni müzik eğitimi oluşumu kısa sürede çalışmalarına başlamış ve bir yıl kadar sonra padişahın huzurunda bir konser gerçekleştirmiştir. Donizetti bu süre zarfında Fransız subaylar tarafından eğitilmekte olan Osmanlı ordusuna bağlı olarak müzisyen asker yetiştirmek için saray mızıka okulunun kurulmasını sağlamıştır. Orta Asya'dan Osmanlı mehter müziğine gelene değin Türk kültüründe yer alan müzik oluşumlarının tümünde usta çırak ilişkisi ile eğitim verilmektedir. Açılmış olan bu saray mızıka okulu ile, müzik eğitimi belirli bir program dahilinde devam edecektir. İlk batı müziği eğitimi usta-çırak usulü yerine kurulan bu yeni okulda gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Okuldan mezun olanlar, yeni yeni kurulup çoğalmaya başlayan diğer mızıkalara usta olarak tayin edilmişlerdir (Çakar, 1994). 41 Kurulan bu saray okulunda Donizetti'nin dışında da eğiticiler görev almışlardır. Bu eğitimciler Avrupa'nın çeşitli yerlerinden yine Donizetti'nin yönlendirmeleri doğrultusunda Osmanlı devletine getirtilmiştir. Bu devirde yabancılar arasında klarinet ustası Françisko, teneke sazlar ustası Doos, piyano hocası Freel, keman üstadı Valz ve Bug Vani, musiki nazariyatı hocası Hanzen gibi değerli sanatçılar yer almaktadır (Çakar,1994). Açıklamada teneke sazlar olarak geçen çalgılar, trompet, trombon, korno,bariton, küçük bas ve tuba (büyük bas) olarak adlandırılabilir. Doos isimli hocanın ilk trompet hocası olduğu söylenebilir. Trompet eğitimi anlamında ilk çalışmaları yapan kişi yabancı uyruklu olduğu için, öğretiminde de kendi ekolünü oluşturmaya çalıştığı söylenebilir. Şekil 39. Müsika-ü Hümayun İstanbul (http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando) 1900'lü yıllara gelindiğinde Osmanlı imparatorluğunun içinde bulunduğu zor durum, okulu ve eğitim öğretim faaliyetlerini de olumsuz etkilemiştir. Sürekli devam eden savaşlar, toprak kayıpları ve ordudaki eleman ihtiyacının karşılanamayışı, Osmanlı'daki müzik eğitimini ve ona duyulan ihtiyacı ikinci plana atmak durumunda kalmıştır. Kurtuluş savaşı esnasında cephede bandocu askerlerin moral motivasyonu arttırdığı bilinmektedir. Bu durumdan da anlaşılacağı gibi eğitim öğretim yerini savaş ortamına 42 bıraksa da, trompet çalan kişilerin hem vatan savunmasında görev aldıklarını hem de trompet çalmaya devam ettikleri anlaşılmaktadır. Kurtuluş savaşı sonrasında ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK' ün gerçekleştirdiği devrimler neticesinde, kurulan okul tekrar hayata geçirilmiş ve eğitim öğretimin devamı için çalışmalarına başlamıştır. Türkiye'nin çeşitli yerlerindeki bando teşkilatlarında görev yapan trompetçiler eğitim öğretim faaliyetlerinin devam etmesi için yeterli donanıma sahip yeterliliktedirler. Yabancı bir ekol ile eğitim öğretime başlanan okulda, artık yerli öğretmenlerle milli bir eğitim mümkün kılınmıştır. 1922-1924 yıllarında Muzıka-i Humayun’un adı “Makam-ı Hilafet Mızıkası” adını almıştır. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte Ankara'nın başkent olması ile birlikte, bir çok resmi kuruluş gibi Makam-ı Hilafet Mızıkası da “Riyaset-i Cumhur Musıki Heyeti” adıyla Cumhurbaşkanlığı makamına bağlanmıştır. Bu musıki heyeti “Müezzinan, Fasıl Takımı, Orkestra ve Bando” bölümlerinden oluşmaktadır. Ancak, müezzinan bölümünün yeni devlet anlayışına göre işlevinin kalmamış olması ve özel bir durumu olan fasıl takımının da zamanla üyelerinin ayrılması dolayısı ile, geriye orkestra ve bando bölümleri kalmıştır. Orkestra ve bandoyu 1924-1933 yılları arasında Zeki Üngör yönetmiştir. Görevleri tamamen ayrı olan bu iki birimden orkestra, 1932 yılında çıkarılan 2021 sayılı kanunla “Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası” adıyla Milli Eğitim Bakanlığı’na; bando ise “Riyaset-i Cumhur Bandosu” adını alarak Milli Savunma Bakanlığı’na bağlanmıştır (Say, 2002). Orkestra ve bando teşkilatlarının ayrılması ile trompet eğitimi de bu iki kurum için yetiştirilecek öğrencilerin niteliklerindeki farklılıklardan dolayı ayrılmıştır. Orkestralara trompetçi yetiştiren kurum olarak ilk etapta Musiki Muallim Mektebi olarak açılan daha sonra alman besteci Prof. Paul Hindemith 'in Türkiye'nin müzik okullarının yapılandırılması çalışmaları sonucunda şekillenecek olan Devlet Konservatuvarı olmuştur. Bu konservatuvarda trompet eğitimi, dönemin usta bandocu eğiticileri tarafından ve yine yabancı uyruklu öğretim elemanları tarafından sağlanmıştır. Nefesli ve vurma sazlar şubesi adı ile faaliyet göstermeye başlayan bölümde, trompet eğitimi verilmeye başlanmıştır. Dönemin tek batı müziği orkestrası olan Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrasına trompet çalacak sanatçıları yetiştirmek amaçlanmıştır. Trompet sınıfları şimdiki dönemlerde olduğu gibi o dönemlerde de sayıca az kişilerden oluşmaktadır. 43 Kurulduğu dönemden bu güne gelene değin Türkiye Cumhuriyetine trompet sanatçısı ve eğitmeni yetiştiren bu kurumun trompet eğitimi açısından önemi büyüktür. Bu kurumdan yetişen trompetçiler daha sonraları yine ilki Ankara'da açılan Devlet Opera ve Bale Orkestrasında, İstanbul, İzmir, Bursa, Antalya ve Eskişehir' de açılan senfoni orkestralarının yanında yine bu illerde açılan Devlet Opera ve Bale Orkestralarında görev almışlardır. İlk olarak Ankara Devlet konservatuvarından yetişen trompetçiler günümüze gelindiğinde Türkiye'nin çeşitli yerlerinde açılan konservatuvarlarında eğitimcilik yapmaya başlamış ve trompetçi yetiştirmişlerdir. Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi, İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Mimar Sinan Devlet Konservatuvarı, İzmir Dokuz Eylül Devlet Konservatuvarı, Uludağ Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Anadolu Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Trakya Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Mersin Üniversitesi Devlet Konservatuvarı ve Afyon Kocatepe Üniversitesi devlet Konservatuvarlarında örgün olarak trompet eğitimi verilmektedir. Türkiye'deki trompet eğitimi veren kurumlardaki öğretim elemanlarının birçoğu yabancı kökenlidir. Bu yüzden Türkiye'de yabancı ekoller tarafından eğitim öğretim gerçekleştirilmektedir. Bakır üflemeli çalgılar içersinde önemli iki ekol mevcuttur. Bunlar Alman ve Fransız ekolleridir. Türkiye'de de yapılan eğitimin birçoğunu bu ekoller oluşturmaktadır. Bunun nedeni yazılan metotların ve öğretim tekniği açısından üst derecede sayılabilecek eğitimcilerin bu milletler arasından çıkması gösterilebilir. 1932 yılında orkestra ve bando olarak ikiye ayrılan kurumun bando yapılanmasında da şimdiki adı Bando Okullar Komutanlığı olan kurum, etkin olarak trompet eğitimi konusunda rol oynamıştır. Askeri bando geleneğinin Orta Asya dan beri kültürümüzde var olduğu ve mehter yapılanmasının dünyadaki ilk bando sayılmasından ötürü, trompet eğitimi bu kurumda ayrı bir önem kazanmıştır. İstanbul' da Osmanlı İmparatorluğu döneminden Cumhuriyet kurulana kadar olan sürede, daha çok sarayın isteklerini yerine getirmek ve batı müziği ile Türk müziğini karma bir şekilde eğitimine devam etmiştir. Yeni kurulan Cumhuriyet ile birlikte kurum Ankara'ya taşınarak eğitim öğretim faaliyetlerine burada devam etmiştir. Okul yapılanmasının yenilenmesi ile birlikte klasik orkestra ile bandonun ayrılması sonucu, okul tamamen bandolara icracı nefesli ve vurmalı çalgılar çalan icracılar ile bu bandoları yönetmeleri için bando şefleri yetiştirme amacına dönüştürülmüştür. 44 Çok sesli müziğin Türkiye'nin çeşitli yerlerine yayılmasında bu kurumun görevi oldukça önemlidir. Askeri yapılanma ülkenin bir çok yerinde ordu, kolordu, tümen, tugay ve alay oluşumları ile mevcuttur. Bu teşkilatların tören ve moral motivasyon ihtiyaçlarının karşılanması için, bando yapılanmalarına gereksinim duyulmuştur. Bandolar sadece bağlı bulundukları komutanlık işleri için değil, aynı zamanda bulundukları illerde de sanatsal faaliyetler yapmaları için görevlendirilmişlerdir. Trompet eğitimi Askeri Mızıka Okulunda bireysel olarak işlenmekle birlikte, öğrencilerin öğretmenlerinin de deneyimli eski mızıkacılardan oluştuğu söylenebilir. Mızıka okulundaki eğitim öğretim süreci askeri disiplin çerçevesinde ve disiplin içerisinde gerçekleştirilmektedir. Şekil 40. Askeri mızıka okulunda trompet eğitimi (http://www.bizde.com). Trompet bakır üflemeli çalgılar arasında sesinin gürlüğü ile dikkatleri üzerine çeken bir çalgıdır. Bando yapılanmalarının da görevlerinin büyük bir bölümünü açık havada yapılan törenler ve konserler oluşturur. Açık havada yapılan bu törenlerde yüksek ses seviyesi elde etmek isteyen bir bandonun en önemli unsurunu trompetçiler oluşturmaktadır. Trompet bando sistemi içerisinde bu yüzden çok önemli bir yere sahiptir. Zaman içerisinde isimlerinde ve öğretim programlarında değişiklikler olsa da Askeri Mızıka Okulu trompet eğitiminde Türkiye'nin en önde gelen kurumu olmuştur. Günümüze Türkiye'de trompet üzerine çalışmaları olan, senfonilerde operalarda yıllarca trompet çalmış icracıların ve eğitimcilerinin tümünde askeri mızıkacılıktan gelen bir bağ 45 bulunmaktadır. Bu eğiticilerin kendilerinin doğrudan bağlantısı olmasa bile, hocalarının hocaları muhakkak askeri mızıkacılık ile bağlantı içerisindedir. Şekil 41. Cumhur armoni mızıkası (http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando). Şimdiki adı Bando Okulları Komutan'lığı olan askeri bandolara nefesli ve vurmalı çalgıları çalan icracılar yetiştiren kurumda trompet eğitimi 4 yıl lise evresi, 2 yıl da meslek yüksek okulu evresi olmak üzere toplam 6 yıl da gerçekleşmektedir. Öğrencilerin hazır bulunuşluluk durumları, giriş sınavında yapılan bir müziksel ölçüm testi ve kazandıklarında fiziksel olarak çalgıyı çalmakta bir engellerinin bulunmamasıdır. Kurumda Milli Eğitim Bakanlığına bağlı bir öğretim programı uygulanmaktadır. Trompet eğitiminin öğretim programı da yine kurumda hem asker hem de öğretmen olan kişiler tarafından yapılmıştır. Başlangıç seviyesinden, ileri derecede parçaları çalabilecek seviyeye gelebilecek şekilde hazırlanan bu program ile icracılar, mezun olarak Türkiye'nin çeşitli noktalarına görev yapmak için dağılırlar. Ana çalgıları olarak trompeti seçen öğrencilere, mesleki açıdan kendilerini en üst seviyede geliştirmeleri için diğer müziksel derslerde okutulmaktadır. Bu derslerin başında müziksel okuma ve yazma, piyano, Türk ve batı müziği çalgıları, Türk ve batı müziği koro eğitimi, 46 müziğe giriş, müzik biçimleri, Türk ve batı müziği çalgı toplulukları, batı müziği tarihi, bilişim destekli müzik, bireysel ses eğitimi, geleneksel müzik tarihi, armoniye giriş den oluşan mesleki dersler oluşmaktadır. Şekil 42. Bando okulları öğrenci bandosu (https://w3.sdu.edu.tr). 47 48 BÖLÜM III YÖNTEM Araştırmanın bu bölümünde araştırmanın modeli, araştırma için belirlenen evren ve evrenden seçilen örneklem, ana ve alt problemlerde ele alınan değişkenlere uygun olduğu düşünülen veri toplama aracı ve problemlere cevap verebilecek istatiksel bulguların elde edilebilmesi için verilere uygulanacak analiz tekniklerine ilişkin bilgilere yer verilmiştir. 3.1. Araştırmanın Modeli Bu araştırma, Türkiye’ de mesleki müzik eğitimi veren kurumlardaki trompet eğitiminde kullanılan başlangıç düzeyindeki metotlara yönelik, trompet eğitimi gerçekleştiren öğretim elemanlarının görüşlerinin tespit edilmesine ilişkin betimsel bir çalışmadır. “Bu tip araştırmalar ile olgular hakkında sistemli ve düzenli bilgilere sahip oluruz. Betimleyici bir araştırmada herhangi bir ilişkinin varlığı veya yokluğu araştırılır. Örneklemden hareketle evren hakkında geniş bilgi sahibi oluruz. Yeni hipotezlerin formüle edilmesi kolaylaşır. Betimleyici araştırmalar bize o olgunun niçin öyle olduğunu, o ilişkinin niçin öyle kurulduğunu açıklamazlar, onun yerine olgularda neyin olduğunu, nelerin neler ile birlikte olduğunu bildirirler. Betimleyici araştırmaların sonuçları, yüzde tabloları, grafikler ile gösterilir ve değişkenler arasında korelasyonun varlığı veya yokluğu saptanır” (Arslanoğlu, 2012). 3.2. Araştırmanın Evren ve Örneklemi Araştırmanın evrenini Türkiye’de trompet eğitimi veren öğretim kurumları oluşturmaktadır. Örneklemini ise; Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı, Trakya Üniversitesi Edirne Devlet Konservatuvarı, Uludağ Üniversitesi Konservatuvarı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Bursa Devlet Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Devlet Konservatuvvarı, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı ve Bando Okullar 49 Komutanlığında ki başlangıç düzeyi trompet eğitimi veren öğretim elemanları oluşturmaktadır. 3.3. Verilerin Toplanması Bu araştırmada veriler; kaynak tarama ve eğitimcilere uygulanan yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla toplanmıştır. Eğitimcilere uygulanan yapılandırılmış görüşme formları aracılığıyla toplanan veriler karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Araştırma için konuya yönelik kaynaklara ulaşılıp, kitap, makale, bildiri, yüksek lisans, doktora ve sanatta yeterlik tez çalışmaları taranmış, benzer çalışmalar gözden geçirilmiştir. Yıldırım ve Şimşek (2008) çalışmalarında anket çalışması ile ilgili; “Geniş bir örneklemden hızlı bir biçimde veri toplama ve analiz etme konusunda anket oldukça etkili bir araçtır. Eylem araştırmalarında bir evren ya da örneklem tanımlamak genellikle güçtür. Bu nedenle anket verileri üzerinde tahmine dayalı, genelleme amaçlı sayısal hesaplamalar yapmak mümkün değildir. Bu tür veriler üzerinde betimsel istatistikler kullanılır ve veriler araştırma soruları çerçevesinde tanımlanır” demişlerdir. Anket çalışmasında beşli Likert tutum ölçeği kullanılmıştır. Köklü (1995) çalışmasında "Likert ölçeği en kullanışlı soru formlarından birisidir. Bu ölçekler bir şahsın tek bir objeye karşı gösterdiği tutuma ilişkili olarak hazırlanmış cümle serisi içerir. Bu ölçeklerde iki tür cümle yapısı görülmektedir. Birinci tip, ilgi objesine karşı olumlu bir tutumu gösteren onaylama cümleleridir. 'Araştırma dersini severim' cümlesi olumlu cümleye bir örnektir. İkinci tip, objeye karşı olumsuz bir tutumu gösteren onaylama cümleleridir. ' Araştırma yapmaktan hoşlanmam' cümlesi olumsuz bir cümleye örnektir. Likert ölçekte bu tür olumlu ve olumsuz cümleler yaklaşık eşit sayıda oluşturulmaya çalışılır" şeklinde açıklamıştır. 3.3.1. Anketin Hazırlanması Anket için hazırlanan soruların geçerliliği için uzman görüşlerine başvurulmuş, alınan sonuçlar doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra, araştırmacı tarafından danışman denetiminde hazırlanmıştır. Anket yönergesi hazırlanmış, yönergede; yapılan çalışma hakkında kısa bilgilerin yanı sıra anketin nasıl cevaplanacağı ve anketin oluştuğu bölüm içerikleri kısaca tanıtılmış ve araştırmacının iletişim bilgileri verilmiştir. 50 Hazırlanan bu anket formu iki bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde, öğretim elemanlarının mezun oldukları okullar, en son mezun oldukları programlar, unvanları, mesleki deneyim süreleri ve görev yaptıkları kurumun türü ile ilgili kişisel bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise; başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullandıkları metotların hangilerini ne derecede kullandıklarını ve bu metotların istenilen hedef ve davranışları ne ölçüde içerdiklerini belirlemeye yönelik sorular sorulmuştur. Uzman kişilerin görüşleri ve danışmanın görüşleri ile hazırlanan bu anket formaları, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde başlangıç düzeyi trompet eğitimi veren kurumlarda çalışan öğretim elemanlarına, internet, telefon ve görüşme yapma yolu ile uygulanmıştır. 3.4. Verilerin Analizi Türkiye’ de mesleki müzik eğitimi veren kurumlardaki trompet eğitmenlerine uygulanan bu anketler sonucunda elde edinilen bu verilerin analizinde, frekans ( f ) ve yüzde ( % ) değerlerinden yararlanılmıştır. Anketlerden elde edilen veriler sayısal değerlere dönüştürülerek tablolaştırılmış ve açıklanarak yorumlanmıştır. 51 52 BÖLÜM IV BULGULAR VE YORUM Bu bölümde, araştırma probleminin çözümüne yönelik olarak elde edilen verilerin, bulgulara dönüştürülerek, çizelgelerle somutlaştırılıp yorumlanmasına yer verilmiştir. Tablo 1. Trompet Eğitimcilerinin Mezun Oldukları Okul Türleri Trompet Eğitimcisi Konservatuvar Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Güzel Sanatlar Fakültesi Eğitim Fakültesi Bando Okulları Komutanlığı Toplam f 7 1 1 1 10 % 70 10 10 10 100 Tablo 1 de görüldüğü üzere, çalışmaya katılan trompet eğitimcilerinin büyük bir çoğunluğunu konservatuvar mezunu eğitimciler oluşturmaktadır. Türkiye'de trompet eğitimi konservatuvarlarda, müzik ve sahne sanatları fakültelerinde ve Bando Okullar Komutanlığında verilmektedir. Bu kurumlardan mezun olan öğrenciler trompet sanatçısı veya trompet icracısı unvanını alırlar. Eğitim fakültelerinde de ana çalgı olarak trompet eğitimi alınabilmektedir. Bu programın kazanımlarına yönelik bir eğitim yapıldığı için, trompet eğitimi konservatuvarlar, müzik ve sahne sanatları fakülteleri ve bando okullarındaki gibi yoğun değildir. Ancak bireyler ana çalgılarını büyük ustalıkla çalmaları gerektiği için yoğun bir eğitim öğretim döneminden geçerler. Tablo 2. Trompet Eğitimcilerinin En Son Mezun Oldukları Program Trompet Eğitimcisi Lisans Yüksek Lisans Sanatta Yeterlilik Doktora Toplam f 4 3 2 1 10 53 % 40 30 20 10 100 Tablo 2 de trompet eğitimcilerinin en son mezun oldukları program açıklanmıştır. Trompet eğitimcilerinin mezun oldukları lisans programlarının üzerine yine trompet eğitiminde lisans üstü çalışma yapmaları, alanlarındaki yeterliliği ve akademisyenlik kimliğinin kazanılması açısından önem taşımaktadır. Görüldüğü üzere dört eğitimci lisans düzeyinde mezun olduğu seviyede trompet eğitimciliği yapmaya devam etmiştir. Üç eğitimci çalışmalarını devam ettirerek yüksek lisans seviyesinde eğitim görmüştür. Bu çalışma yapıldığı dönemde yüksek lisans mezunu üç eğitimci arasından bir tanesi sanatta yeterlilik çalışmalarına başlamış bulunmaktadır. İki eğitimci trompet eğitiminde alınabilecek en son akademik başarı sayılan, sanatta yeterlilik derecesine ulaşmıştır. Sanatta yeterlilik çalışmalarını tamamlayan bu eğitimciler, Türkiye'deki trompet eğitimi açısından önemi bir gelişmeye de değinmişlerdir. Trompet eğitimine akademik bir kimlik kazandırmışlardır. Daha önceleri meşk usulü usta çırak ilişkisi ile eğitim öğretimini devam ettiren trompet, sanatta yeterlilik derecesine erişmiş öğretmenler tarafından, daha etkili bir şekilde verilmeye başlanacaktır. Doktora derecesini elde etmiş olan bir eğitmen, profesyonel olarak trompet icracılığı yapmamaktadır. çalıştığı kurumda trompet derslerine girmesi ve doktora seviyesinde bir öğrenime sahip olması çok önemli bir gelişmedir. Tablo 3. Trompet Eğitimcilerinin Unvanları Trompet Eğitimcisi Profesör Doçent Yardımcı Doçent Öğretim Görevlisi Sanatçı Öğretim Elemanı Araştırma Görevlisi Öğretmen Toplam f 1 2 3 1 3 10 % 10 20 30 10 30 100 Tablo 3' de görüldüğü gibi eğitimcilerin yalnız bir tanesi öğretim üyesi, geri kalan eğitimciler ise öğretim elemanı diye genel bir sınıflandırma yapabileceğimiz kişilerden oluşmaktadır. Türkiye' de trompet eğitimi veren kurumlarda konservatuvarlara bağlı üflemeli ve vurmalı çalgılar ana sanat dalları ve bunun altında da trompet sanat dalları mevcuttur. 54 Kurumlardan bir çoğu öğretim elemanı ihtiyaçlarını, şehirlerinde bulunan senfoni orkestralarındaki yada devlet opera ve balelerinin orkestralarındaki trompet sanatçıları ile gidermektedirler. Bu durum trompet eğitimciliği alanında akademisyen yetişmemesinin en önemli nedeni olarak düşünülebilir. Tabloda öğretmen olarak sınıflandırılmış olan eğitimciler Bando Okullarında trompet eğitmenliği yapan kişileridir. Bu öğretmenler Türk silahlı Kuvvetlerinin bando teşkilatlarına trompet icracısı yetiştirmektedirler. Bir dönemde mezun derecesi verdikleri trompetçi sayısı, çoğu zaman Türkiye'deki tüm trompet eğitimi verilen okullardaki öğrencisi sayısından fazladır. Günümüze gelindiğinde, Türkiye'deki trompet eğitiminde akademisyenlik boyutunda da önemli gelişmeler gerçekleştirmiştir. Sanatta yeterlilik ve doktora yeterliliklerine sahip eğiticiler yetişmekle beraber, trompet eğitimine akademik bir yaklaşımda bu eğitimciler sayesinde gerçekleşecektir. Tablo 4. Trompet Eğitimcilerinin Mesleki deneyim Süreleri Trompet Eğitimcisi 1-5 yıl 6-10 yıl 11-15 yıl 16 yıl ve üzeri Toplam f 2 2 3 3 % 20 20 30 30 100 Görüldüğü üzere trompet eğitimcilerinin iki tanesi mesleki yaşantılarının ilk beş yılında eğitim öğretim faaliyetlerini sürdürmektedir. Yine iki adet eğitimci altı ve on yılları arasında, üç eğitimci on bir ile on beş yılları arasında, üç eğitimci ise on altı yılın üstünde trompet eğitimciliği yapmaktadırlar. Tablo 5. Trompet Eğitimcilerinin Görev Yaptıkları Kurumlar Trompet Eğitimcisi Konservatuvar Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Güzel Sanatlar Fakültesi Eğitim Fakültesi Bando Okulları Komutanlığı Toplam f 6 1 3 10 55 % 60 10 30 100 Tablo 5'de trompet eğitimcilerinin görev yaptıkları kurumlar belirtilmiştir. Tablodan da anlaşılacağı üzere trompet eğitimcilerinin büyük bir çoğunluğunun konservatuvarlarda görev yaptıkları görülmektedir. Türkiye'de trompet eğitimi konservatuvarların müzik bölümleri üflemeli ve vurmalı çalgılar ana sanat dallarına bağlı trompet sanat dallarında ve aynı bölüm yapılanmasının müzik ve sahne sanatları fakültelerindeki sanat dallarında ağırlıklı olarak yapılmaktadır. Bu programlar ana çalgı olarak trompet eğitimi verir ve kişilerden de bu programı bitirdiklerinde trompet sanatçısı kimliğini kazanmaları istenir. Eğitim fakültelerinin güzel sanatlar eğitimi müzik eğitimi ana bilim dallarında ve güzel sanatlar fakültelerinin müzik bölümlerinde de ana çalgı olarak trompet eğitim verilmektedir. Bu programlardaki hedef ve davranışlar farklı olduğu için bu bölümler de verilen trompet eğitimi konservatuvar ve müzik ve sahne sanatları fakültelerinde verilen eğitim gibi yoğun değildir. Trompet eğitiminin Türkiye'deki başlangıç noktası olan ve her yıl onlarca trompet icracısı mezunu veren bando okullarında da, sanatçı kimliği kazanmış trompet icracıları yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bando okullarındaki eğiticiler kendi okulundan mezun olmuş ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin çeşitli bandolarında trompet icracılığı yapmış olan kişiler arasından, trompet çalıcılığında üst seviyelere gelmiş, öğreticilik yönün kuvvetli kişiler arasından seçilir. Tablo 6. Trompet Eğitimcilerinin Başlangıç Düzeyinde Kullandıkları Metotlar Metot Arban Complete Modern Method Warm-Ups And Studies For Trumpet Methode Trompette Technical Studies For The Cornet Method For Trumpet Trumpet Method The Buzzing Book Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet 60 Studies For Trumpet Complete Beginning & İntermediate Trumpet Method The Elias Modern Scientific Trumpet Method Rubank Elementary Method - Cornet or Trumpet Abracadabra Trumpet I Used to Play Trumpet Yazar Jean Baptiste ARBAN Charles COLİN James STAMP P.CLODOMİR Herbert L. CLARKE Anthony PLOG Allen VİZZUTTİ James THOMPSON Arturo SANDOVAL f 7 % 70 1 1 10 10 Georg KOPPRASCH Robert E. FULLER 1 10 10 100 Fred ELİAS A. F. ROBİNSON Alan TOMLİNSON Larry CLARK Toplam 56 Tablo 6'da trompet eğitimcilerinin başlangıç düzeyi eğitiminde kullandıkları metot belirlenmiştir. Eğitimciler başlangıç düzeyi trompet eğitimi için, bir metot tercih etmemektedirler. Bir kaç metodu aynı anda kullanarak, başlangıç düzeyi eğitiminin gerçekleştirilebileceğinin ve bu metotların her birinden farklı hedef ve davranışlar kazanılabileceğini belirtmişlerdir. Trompet eğitimcileri ağırlıklı olarak " Arban " metodunun başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılabileceği üzerine görüş bildirmiştir. %10 luk dilimler halinde üç eğitimci metodunu farklı metotlar kullandıklarını beyan etmişlerdir. Bu eğitimcilerinde Arban tercih ettikleri kullandıklarını araştırmadan yanında diğer metotları ancak, Arban metodunun elde edilen verilerden anlaşılmaktadır. Eğitimciler önceliklerini Arban ve tercih ettikleri ikinci bir metoda vermişlerdir. Trompet eğitimi üzerine Türkiye'de yapılan akademik çalışmalara bakıldığında da Arban metodunun ne kadar önemli bir yere sahip olduğu görülebilir. Sabır 2012 yılındaki sanatta yeterlilik çalışmasında " Silahlı Kuvvetler Bando Okullar Komutanlığındaki Trompet Eğitiminde Arban Trompet Metodunun Teknik Kapasitenin Geliştirilmesi Açısından İncelenmesi" isimli çalışması ile, Canşe'nin 2012 yılındaki yüksek lisans çalışması olarak " Trompet Eğitimcilerinin Trompet Eğitimine İlişkin Görüşleri ve Arban Metodunun Hedef, Hedef davranışlar Yönünden İncelenmesi" isimli çalışmaları Arban trompet metodunun trompet eğitimindeki önemine dikkat çekmektedir. Trompet eğitimcilerinden edinilen verilere dayandırılarak "Arban" trompet metodu tüm eğitimciler tarafından, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde en çok kullanılan metot olmuştur. Eğitimcilerden elde edinilen bilgilere göre, arban metodunun yanında, James STAMP' e ait "Warm-Ups And Studies For Trumpet" , P.CLODOMİR' e ait "Methode Trompette" , Georg KOPPRASCH' a ait "60 Studies For Trumpet" , Charles COLİN' e ait "Complete Modern Method" ve Herbert L. CLARKE' a ait olan "Technical Studies For The Cornet" metotları Jean Baptiste ARBAN' a ait "Arban" metodu ile birlikte en çok tercih edilen metotlar olmuşlardır. Sabır (2012) çalışmasında " Arban Trompet Metodu, trompet tekniğinin unsurları olarak sayabileceğimiz ton üretimi, artikülâsyon, esneklik, çeviklik, ses alanı genişliği ve dayanıklılık konularında nitelik ve nicelik bakımından oldukça yeterli ve etkili bir metot olup sadece öğrencilik hayatı süresince değil her trompetçinin tüm kariyeri boyunca başvurabileceği bir metot olarak değerlendirilmelidir" demiştir. Bu cümleden de anlaşılacağı üzere Arban trompet metodu trompet çalmanın en temel unsurlarından ses 57 oluşturabilme, sese hakimiyet, seri çalabilme, çeşitli dil tekniklerinin uygulanabilmesi konularında yeterli çalışmalar içermektedir. Arban trompet metodunun bir diğer özelliği de başlangıç düzeyinden virtüöz düzeyine gelene kadar ve hatta sonrasında bile çalıcının kendini geliştirebilmesi ve formunu koruyabilmesi için yapması gereken çalışmaları içermesidir. Yazıldığı tarihten bugüne gelene değin birçok metoda da ilham kaynağı olmuştur. Yazılan bir çok trompet metodu Arban metodundan alıntılar yapmış ve onun egzersizlerini metotlarında kullanmışlardır. Tablo 7. Trompet Eğitimcilerinin Trompet Eğitimlerine Başladıkları Metotlar Metot Arban Arban- Complete Modern MethodTechnical Studies For The Cornet Methode Trompette Erstes Trompetenspiel Toplam Yazar Jean Baptiste ARBAN Jean Baptiste ARBAN Charles COLİN - Herbert L. CLARKE P.CLODOMİR Willy SCHNEİDER f 7 1 % 70 10 1 1 10 10 10 100 Tablo 7' de trompet eğitimcilerinin trompet eğitimine başladıkları metotlar verilmiştir. Trompet eğitimi Osmanlı döneminden bu güne gelene değin meşk usulü yani usta çırak usulü ile öğrenile gelmiştir. Günümüzde sayıları az olan trompet eğitimcilerinin, trompete başladıkları yıllarda eğitimci sayısı daha da azdır. Özellikle yerli trompet eğitimcilerinin öğretmenlerinin ortak isimler olduğu düşünülmektedir. Bu durum Türkiye genelinde yeni gelişmeye başlayan bir trompet ekolünün olduğunu göstermektedir. İlk başlandığı dönemlerde yabancı eğitimciler tarafından öğretilmeye başlanan trompet, özellikle Arban metodu ile başlanmış ve bunun sonucunda da Fransız ekollü bir öğrenim ortaya çıkmıştır. Arban metodunun çok tercih edilmesinin ana sebebi olarak bu gösterilemese de, sebeplerden birinin de bu olduğu düşünülmektedir. Öğreticilerinden öğrendikleri teknikleri ve metotlar ile kendilerinin geliştirdikleri teknikleri ve metotları birleştiren eğitimciler, kendi öğrencilerine bu yöntem ve teknikleri aktarmaktadırlar. 58 Tablo 8. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların İstenilen Hedef ve Davranışları İçerme Durumu Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 4 6 10 % 40 60 100 Tablo 8'de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların istenilen hedef ve davranışları eğitimci tarafından içerip içermediği ile ilgili bulgulara yer verilmiştir. Bu sonuçlara göre, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde eğitimcilerin kullandıkları metot yada metotlar % 40 oranında büyük ölçüde, %60 oranında da tamamen kazandırılmak istenilen hedef ve davranışları içermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların tamamı, eğitimin gerçekleşmesinde yeterli düzeydedir sonucuna ulaşılabilir. Tablo 9. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Sesin Oluşumu ve Trompetin Yapısı İle İçerdiği Bilgi Durumları Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 1 5 4 10 % 10 50 40 100 Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların sesin oluşumu ve trompetin yapısı ile ilgili içerdiği bilgilere ait bulgulara tablo 9 ' da değinilmiştir. Trompet eğitimcilerin verdiği cevaplar doğrultusunda bir eğitimci kısmen, geri kalan eğitimciler ise büyük ölçüde ve tamamen cevaplarını vermişlerdir. Bu sonuçlara göre kullanılan metotların büyük çoğunluğunda sesin oluşumu ve trompetin yapısı ile ilgili öğretici yöntem ve tekniklere ulaşmanın mümkün olabileceği söylenebilir. 59 Tablo 10. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Trompetin Duruş ve Tutuş Pozisyonları İle İlgili İçerdikleri Bilgi Durumları Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 3 7 10 % 30 70 100 Tablo 10 da başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların trompetin duruş ve tutuş pozisyonları ile ilgili içerdikleri bilgileri gösteren değerler belirtilmiştir. Eğitimcilerin arasından üç kişi bu soruya kısmen cevabını, yedi kişi ise büyük ölçüde cevabını vermiştir. Bu sonuçlara göre başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların, trompetin duruş ve tutuş pozisyonları ile ilgili bilgilere yeterli seviyede yer verdiği değerlendirilmektedir. Tablo 11. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Temel Müzik Bilgilerini Destekleyici Bilgileri İçerme Durumu Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 3 3 3 1 10 % 30 30 30 10 100 Tablo 11 de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların temel müzik bilgilerini destekleyici bilgiler içerme durumu gösterilmiştir. Elde edilen verilere göre, araştırmaya katılan eğitimcilerden üç kişi bu bilgilerin az, üç kişi kısmen, üç kişi büyük ölçüde ve bir kişide tamamen cevaplarını vermişlerdir. Elde edilen sonuçlara göre, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların temel müzik bilgilerini içerme durumlarına verilen cevaplardaki az seçeneğini işaretleyen % 30'luk bir oran dikkatleri çekmektedir. Trompet eğitimine yeni başlayan bir öğrencinin eğitim süreci, temel müzik eğitimi ile paralel hareket etmek zorundadır. Bu metotların başlangıç düzeyinde olan öğrenciler için temel müzik eğitimi konularını az içeriyor olması, trompet eğitimi için elverişsiz bir durum ortaya çıkarmaktadır. 60 Tablo 12. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Trompetin Bakım Onarımı İle İlgili Bilgileri İçerme Durumu Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 1 7 2 10 % 10 70 20 100 Tablo 12 de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların trompetin bakımı ve onarımı ile ilgili bilgileri içermeleri gösterilmiştir. Eğitimcilerden bir kişi bu bilgilerden hiç bahsedilmediğini, yedi kişi az ölçüde bahsedildiğini ve iki kişi de kısmen bahsedildiğini belirtmişlerdir. Araştırmaya katılan eğitimcilerden elde edilen bilgilere göre, başlangıç düzeyinde trompet eğitiminde kullanılan metotların, trompetin bakım onarımı ile ilgili bilgilere değinilmesinde yetersiz olduğu söylenebilir. Başlangıç düzeyinde trompet eğitimine başlayan bir öğrencinin trompetin bakımı ile ilgili bilgilere metot ile ulaşması faydalı olacaktır. Onarım ile ilgili bilgilerin metotlarda olması, en azından bireyin kendi yapabileceği onarımlardan bahsedilmesi önemlidir. Tablo 13. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Trompetteki Pozisyonların Tanımlanmasında Yeterli Oranda Bahsedilme Durumu Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 9 1 10 % 90 10 100 Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların trompetteki pozisyonların tanımlanmasında yeterli oranda bahsedilme durumları gösterilmiştir. Çalışmaya katılan trompet eğitimcilerinde dokuzu büyük ölçüde, bir kişi ise tamamen cevapların vermişlerdir. Elde edinilen bilgilere göre, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların büyük ölçüde pozisyon bilgisine yeterli seviyede yer verdikleri görülmektedir. Trompet 61 eğitiminde pozisyonlar başlangıç düzeyinde trompetteki notaları ve ses oluşum sisteminin kavranması açısından önemli bir yere sahiptir. Tablo 14. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Diyafram Nefesi Kullanımı ile Bilgilere Değinme Durumları Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 8 2 10 % 80 20 100 Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların diyafram nefesinin kullanımı ile ilgili bilgileri içerme durumları, tablo 14'te gösterilmiştir. Araştırmaya katılan eğitimcilerden sekiz kişi bu bilgilere kısmen değinildiğini, iki kişi ise büyük ölçüde değinildiğini söylemiştir. Nefesli çalgıların en önemli unsurlarından birisi diyafram nefesini kullanabilme yeterliliğidir. Özellikle trompette sağlıklı bir sesin oluşabilmesi için diyafram nefesinin kullanılabilmesi gerekmektedir. Başlangıç düzeyinde trompet eğitimi verilirken diyafram olgusunu ve onu kullanabilmeyi öğrenmek çok önemlidir. Çalışmaya katılan eğitimcilerin verdiği cevaplar göre, diyafram nefesi ve onun kullanılması ile ilgili bilgilere, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlarda yeterli düzeyde yer verilmemiştir. Tablo 15. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Başlangıç Düzeyinde Çalınabilecek, Öğrenci Tarafından Tanınabilecek Basit Parçalara Yer Verilme Durumu Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 4 5 1 10 % 40 50 10 100 Tablo 15'de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların, başlangıç düzeyinde çalınabilecek, öğrenci tarafından tanınabilecek basit parçalara yer verilme durumları gösterilmiştir. Eğitimcilerden dört tanesi bu parçalara kısmen yer verildiğini, beş 62 tanesi büyük ölçüde yer verildiğini ve bir kişi ise tamamen yeterli düzeyde yer verildiğini bildirmiştir. Elde edinilen bu bilgiler doğrultusunda, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların yeterli seviyede başlangıç düzeyinde çalınabilecek ve öğrenci tarafından tanınabilecek parçalara yer verdiği söylenebilir. Tablo 16. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Öğretmen ile Öğrencinin Düet Yapılabileceği Parçalara Yer Verme Durumu Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 1 4 4 1 10 % 10 40 40 10 100 Tablo 16'da başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların öğretmen ile öğrencinin düet yapabileceği parçalara yer verme durumu gösterilmiştir. Elde edinilen verilere göre, bir eğitimci bu çeşitlikteki parçaların metotlarda az yer bulduğunu, dört eğitimci kısmen yer bulduğunu, dört eğitimci büyük ölçüde yer bulduğunu ve bir eğitimcide bu parçaların tamamen bu metotlarda yer bulduğunu belirtmişlerdir. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde sesin oluşumu ve sağlıklı bir ses elde etme durumu belirli bir zaman içerisinde gerçekleşir. Kimi öğrenciler için bu süre ciddi anlamda artış göstererek uzamaktadır. Temiz ve sağlam bir sesin oluşumu ile ilgili problem yaşayan trompet çalmaya yeni başlamış olan öğrenci için olumsuz bir durum ortaya çıkmaktadır. Bu durum trompet eğitiminin zorlaşmasına neden olur. Bu nedenle öğrenci tarafından motive edici bir unsur olan, öğretmen ile birlikte düet çalabilme yeterliliği, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlar tarafından değinilmesi gereken önemli unsurlardan biridir. Eğitimcilerden edinilen bilgiler doğrultusunda, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlarda, öğrencinin motivasyonu ve entonasyon gelişimi için önemli bir unsur olan düet parçalara yer verme düzeyi dengesiz bir dağılım göstermiştir. 63 Tablo 17. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Erişilebilirlik Durumları Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 1 9 10 % 10 90 100 Tablo 17 de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların erişilebilirlik durumları gösterilmiştir. Çalışmaya katılan eğitimcilerden bir kişi kısmen cevabını verirken, dokuz kişi büyük ölçüde cevabını vermiştir. Eğitimcilerin görüşlerine dayanarak, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlara erişebilmenin büyük ölçüde mümkün olduğu söylenebilir. Erişilebilirlik oranının bu derece kolay olmasındaki en önemli unsur, teknolojik gelişmelerin hızlı bir şekilde gelişmesidir. Özellikle internet platformunda veri ve bilgi paylaşımı büyük ölçüde kolaylaşmıştır. Bu durum bireyler arasındaki bilgi alışverişini de hızlandırmıştır. Dünyanın uzak noktalarında birbirini tanımayan insanlar, oluşturulan internet platformları sayesinde birbirlerinin bilgilerin kullanabilmektedirler. Bu durum trompet eğitimcileri ve öğrencileri tarafından da olumlu anlamda gelişmeler göstermektedir. İnternet platformunda metotların çeşitli versiyonlarını, bu metotlar hakkında kişilerin yorumlarını, usta trompet eğitimcilerinin metotlar hakkında görüşlerine ve en önemlisi de bu eğiticiler tarafından veya öğrenciler tarafından çekilip internete yüklenen videoların izlenebiliyor olması, trompet eğitimcileri ve öğrencileri açısından büyük kolaylık sağlamaktadır. Tablo 18. Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların Yeterlilik Durumları Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 1 9 10 % 10 90 100 Tablo 18' de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların yeterlilik durumları gösterilmiştir. Eğitimcilerden bir kişi bu metotların yeterlilik düzeyini 64 az olarak değerlendirirken, dokuz araştırmacı bu metotları büyük ölçüde yeterli bulmuştur. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılmakta olan metotlar ile ilgili eğitimcilerin verdiği cevaplar doğrultusunda, bu metotların yeterli seviyede oldukları söylenebilir. Tablo 19. Trompet Eğitimcilerinin Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılabilecek Türkçe Yazılmış Bir Metot İsteme Durumları Dereceler Hiç Az Kısmen Büyük Ölçüde Tamamen Toplam f 10 10 % 100 100 Trompet eğitimcilerinin başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılabilecek Türkçe yazılmış bir metot isteme durumları ile ilgili bilgiler tablo 19' da gösterilmiştir. Bilgilerine başvurulan trompet eğitimcilerinin tamamı, tamamen seçeneğini işaretlemiştir. Bu bilgiler doğrultusunda, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılabilecek Türkçe yazılmış bir metot ihtiyacı olduğu söylenebilir. Başlangıç düzeyinde kullanılan metotların tamamı yabancı kişiler tarafından ve kendi dillerinde yazılmıştır. Evrensel dil olarak İngilizce kabul görülse de, ekol olarak Fransız ekolünün ağır bastığı metot yazımlarında iki dil yan yana yazılmıştır. Günümüzde eski metotların yeni basımları yayımlanmaktadır. Bu basımlarda editörler, İngilizce, Fransızca, Almanca ve İspanyolca dillerini aynı anda kullanarak geniş kitlelere ulaşmayı hedeflemişlerdir. Yabancı dillerde yayınlanan bu metotların Türkçeye çevrilmesi ile ilgili ciddi bir çalışma yapılmamıştır. Eğitimcinin dil bilgisi ve konu hakkındaki yeterliliği, bu metotların Türkçeye çevrilip öğrenciye aktarılmasını sağlamıştır. Yabancı dil bilgisi olmayan eğitimci, metotta yazanlar ile ilgili hiçbir fikre sahip olamamış, yalnızca yazılan etütleri çalmak ve çaldırmakla yetinmiştir. Türkiye'de başlangıç düzeyinde trompet eğitiminde kullanılan metotların tamamı yabancı dillerdedir. Bu durum yazar tarafından yapılan açıklamaların, dil yeterliliği olmayan eğitici ve öğrenci tarafından anlaşılamamasına neden olmaktadır. Diğer bir sorunda yeterli dil becerilerine sahip olmayan eğitimcinin metotta yazanları yanlış çevirmesidir. Bu durumda metodun hedeflediği kazanımdan başka bir anlam ortaya çıkmakta, öğrenci aktarılmak isteneni yanlış bir şekilde anlamaktadır. Başlangıç düzeyi için çok önemli bilgilerin aktarımında hatalar ortaya çıkmaktadır. Yanlış şekilde aktarılan bilgiyi düzeltmek için 65 ayrıca bir çaba daha sarf edilmektedir. Türkçe yazılmış bir trompet metodu, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde önemli bir ihtiyaç durumundadır. 66 BÖLÜM V SONUÇ VE ÖNERİLER Bu bölümde " Trompet Eğitiminde Başlangıç Düzeyinde Kullanılan Metotların Kullanımına İlişkin Öğretim Elemanları Görüşleri " adlı çalışmanın bulgular ve yorumlarına bağlı olarak ulaşılan sonuçlara ve bu sonuçlara ilişkin önerilere yer verilmiştir. Araştırma sonuçları, Türkiye'de mesleki müzik eğitimi verilen kurumlardaki trompet eğitimcilerinin bildirdikleri cevaplar doğrultusunda açıklanmaya çalışılmıştır. 4.1. Sonuç Trompet Eğitiminde Başlangıç Düzeyinde Kullanılan Metotların Kullanımına İlişkin Öğretim Elemanları Görüşlerini incelemeye yönelik hazırlanan bu çalışmada elde edinilen sonuçlara göre, içerdiği hedef ve davranışların başlangıç düzeyine uygunluğu bakımından en çok kullanılan metodun "Arban" trompet metodu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Trompet eğitimcilerinin tamamı verdikleri cevaplarda, Arban trompet metodunu kullandıklarını belirtişlerdir. Yazıldığı dönemden bugüne gelene kadar, birçok trompet çalıcısının başvurduğu ve çalıştığı metot olan Arban, Türkiye'de de eğitimcilerin ve öğrencilerin her seviyede başvurdukları bir metot durumundadır. Türkiye'deki trompet ile ilgili yapılan yüksek lisans ve sanatta yeterlilik çalışmalarında da bu metot ayrı amaçlar ile incelenmiştir. Sabır 2012 yılında Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzik Ana Sanat Dalı Üflemeli ve Vurmalı Çalgılar Sanat Dalı programındaki sanatta yeterlilik tezinde "Silahlı Kuvvetler Bando Okullar Komutanlığındaki Trompet Eğitiminde Arban Trompet Metodunun Teknik Kapasitenin Geliştirilmesi açısından İncelenmesi" isimli çalışması ile, Canşe 2012 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Eğitimi Bilim Dalında " Trompet Eğitimcilerinin Trompet Eğitimine İlişkin Görüşleri ve Arban Metodunun, Hedef ve Hedef Davranışlar Yönünden İncelenmesi" isimli çalışmaları ile bu metodun kullanımına yönelik araştırmalar yapmışlardır. 67 Eğitimciler Arban trompet metodu ile birlikte,değişik metotlarında başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullandıklarını belirtmişlerdir. Eğitimcilerin % 90'ı Arban trompet metodunu birinci öncelikleri olarak belirtmiştir. Bu eğitimciler arasından bir kişi hem Arban metodunu hem de James STAMP tarafından yazılan Warm-Ups And Studies For Trumpet isimli metodu birinci önceliği olarak başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanmaktadır. Yine bu araştırmacılar arasından bir kişi hem Arban trompet metodunu hem de P.CLODOMİR tarafından yazılan Methode Trompette metodunu başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanmaktadır. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotları eş zamanlı olarak kullanmak mümkündür. Eğitimcilerden gelen veriler doğrultusunda Jean Baptise ARBAN tarafından yazılan Arban metodu %92'lik bir oranla en çok kullanılan metot olmuştur. P.CLODOMİR tarafından yazılan Methode Trompette %64, James STAMP tarafından yazılan Warm-Ups And Studies For Trumpet isimli metot %60, Charles COLİN tarafından yazılan Complete Modern Method %56, Herbert L. CLARKE tarafından yazılan Technical Studies For The Cornet ismili metot %56, Georg KOPPRASCH tarafından yazılan 60 Studies For Trumpet %36, Anthony PLOG tarafından yazılan Method For Trumpet ve James THOMPSON tarafından yazılan The Buzzing Book %34, Allen VİZZUTTİ tarafından yazılan Trumpet Method isimli metot %28 ve son olarak da Arturo SANDOVAL tarafından yazılan Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet isimli çalışma da %36'lık bir kullanılma oranı göstermiştir. Trompet eğitimcilerinden edinilen bilgiler doğrultusunda, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların kazandırılmak istenilen hedef ve davranışların kazandırılması bakımından büyük ölçüde yeterli seviyede oldukları sonucuna varılmıştır. Sesin oluşumu ve trompetin yapısı ile ilgili bilgileri içerme durumunun da yeterli seviyede olduğu ortaya çıkmıştır. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların, trompetin duruş ve tutuş pozisyonları ile ilgili bilgileri içerme durumunun yeterli seviyede olduğu sonucuna varılmıştır. Bu metotların temel müzik bilgilerini içerme durumları ile ilgili eğitimciler kısmen yetersiz görüş bildirmişlerdir. Başlangıç düzeyinde trompet eğitimi verdiğimiz öğrenciler müzik sanatı ile yeni tanışan kişilerdir. Bu durum yeni başlayan bir öğrencinin temel müzik bilgisi ile trompet eğitimini aynı düzlem üzerinde paralel bir şekilde devam etmesi için önemlidir. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan bu metotların, temel müzik eğitimi bilgilerini az içermeleri, eğitimciler ve öğrenciler için olumsuz bir durum 68 ortaya çıkarmaktadır. Eğitimci bu bilgileri tekrar etmek için farklı kaynaklara başvurmakta, bu durumda gerek zaman gerekse fazladan enerji sarf edilmesine neden olmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların, trompetin bakım ve onarımı ile ilgili bilgilere çok az yer ayırdığı gözlemlenmiştir. Trompet eğitimine yeni başlayan bir öğrenci her ne kadar öğretmeni tarafından bakım onarım ile ilgili bilgilendirilmelerde bulununsa da, metot içindeki yazan bilgilerden ve resimli uygulamalardan faydalanması önemli bir konudur. Trompet eğitimi uzun soluklu bir süreçtir ve bu süre boyunca trompetinde dayanıklılığını arttırmak, temiz bir kullanım sağlamak için bakım ve onarım bilgisinin eksiksiz bir şekilde verilmesi gereklidir. Metotların bu konudaki yetersizliği, öğrenciler için olumsuz bir durum ortaya çıkartmaktadır. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlardaki pozisyon bilgisi, eğitimciler tarafından yeterli seviyede görülmüştür. Bu bilgiler, trompetteki kromatik seslerin oluşturulabilmesi için önem arz etmektedir. Nefesli çalgıların en önemli unsuru diyafram nefesinin kullanabilme yeterliliğidir. Başlangıç düzeyinde iyi kazanılmış bir diyafram kullanabilme yeterliliği, meslek hayatı boyunca öğrenci için kolaylıklar sağlayacak ve trompeti doğru bir şekilde çalmasına sebep olacaktır. Araştırma için kullanılan metotlarda, eğitimciler diyafram ile ilgili konuların orta düzeyde bahsedildiğini belirtmişlerdir. Bu sonuçlar diyafram nefesinin önemini karşılamamaktadır. Metotlardaki diyafram kullanımı ile ilgili bilgilerin eksikliği hem eğiticiler hem de öğretmenler açısından olumsuz bir durum ortaya çıkartmaktadır. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların, başlangıç düzeyine uygun basit parçalar ve öğretmen ile beraber yada öğrenciler tarafından beraber çalınabilecek parçaları içerme durumu kısmen yeterli bulunmuştur. Bu parçalar başlangıç düzeyi için oldukça önemlidir. Çünkü trompet çalmaya yeni başlayan bir öğrenci, sağlıklı bir ses oluşturmak için aylarca zamana ihtiyaç duyabilir. Bu durum da öğrencinin trompet çalmaya olan istek ve arzusunu olumsuz yönde etkileyebilir. Öğrenci tarafından da önceki yaşanmışlıklarından öğrenilen şarkıların ve basit düzeydeki parçaların çalınabilmesi, kendisini motive edecek büyük bir unsurdur. Başlangıç düzeyinde bu tarzdaki parçaların çoğaltılması gerekmektedir. 2000'li yılların başından itibaren teknolojideki gelişmeler oldukça hızlı bir ilerleme kaydetmiştir. Bu durum başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların 69 erişilebilir olma özelliğini artırmıştır. İnternet platformunda çeşitli sitelerde bu metotlara ulaşmak oldukça kolay bir durum haline gelmiştir. Eğitimcilerin ve öğrencilerin bu metotlara ve yeni tekniklere kolayca ulaşması mümkündür. Çalışmanın soncunda da eğitimcilerin verdikleri cevaplar bu bilgileri doğrular niteliktedir. Eğitimciler, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlara erişebilirliğin büyük ölçüde sağlanabilirliği üzerine görüş bildirmişlerdir. Bu durum hem öğreticiler hem de öğrenciler açısından, başlangıç düzeyi trompet eğitimine katkı sağlayan bir durumdur. Çalışmanın bir diğer önemli bulgusu da, başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların yeterlilik durumlarıdır. Araştırmaya katılan eğiticilerin birçoğu bu metotların başlangıç düzeyi trompet eğitimi için yeterli seviyede olduklarını belirtmişlerdir. Metotların eğitim için uygun ve içerdiği hedef davranışlar yönünden, kazanımları kazandırmada etkili olduğu düşünülmektedir. Bütün eğitim çeşitlerinde başlangıç düzeyi çok önemlidir. Bu eğitimlerde kullanılacak metotların yeterliliği de, eğitimin başarılı gerçekleşmesi için kilit niteliği taşımaktadır. Türkiye'de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların yeterli olduğu düşünülmektedir. Trompet eğitimi 1700'lü yıllarda piston sisteminin bulunması ile birlikte başka bir boyut kazanmıştır. Bu sistemin bulunmasında büyük katkıları olan Avrupalı toplumlar, trompet eğitiminde de öncü olmuşlardır. Bu yüzden yazılı kaynakların ve metotların tamamını yabancı kaynaklar oluşturur. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların yabancı olması hem eğitimci tarafından hem de öğrenci açısından olumsuz durumlar ortaya çıkartmaktadır. Metotların Türkçe' ye çevrilmesi ile ilgili herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Araştırmaya katılan eğitimcilerin tamamı Türkçe yazılmış bir başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılabilecek metot olması yönünde görüş bildirmiştir. Türkçe yazılmış bir trompet metodu ihtiyacının, Türkiye'de uzun süredir var olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, başlangıç düzeyinde kullanılan trompet metotlarının hangileri olduğu, en sık kullanılan metodun hangisi olduğu, bu metotların kullanım sıklıklarının nedenleri, metotların içerdikleri hedef ve davranışların neler olduğu ve bu hedef ve davranışların karşılaştırmalı olarak metotlarda ne ölçüde bulundukları incelenmiştir. Başlangıç düzeyinde kullanılan trompet metotları hakkında yapılan bu araştırma ile metotlarda, sesin oluşumu, duruş ve tutuş, temel müzik bilgilerini içerme, bakım onarım, pozisyonlar, diyafram kullanımı, basit parçalar ve öğretmen ile düet yapabilme, erişilebilirlik, yeterlilik durumları detaylı bir şekilde incelenmiştir. Trompet eğitimcilerinin 70 görüşleri doğrultusunda trompet eğitiminde başlangıç seviyesinde olması gereken hedef ve davranışların metotlarda yer alma durumları incelenmiş, bu durumlara detaylı açıklamalar getirtilerek, trompet eğitimcilerinin ve öğrencilerinin başvurabileceği bir kaynak oluşturmaya çalışılmıştır. 4.2. Öneriler Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotlar ile ilgili yapılan bu araştırma ve elde edinilen veriler ile kapsamlı bir şekilde taranan ilgili literatür sonucunda şu önerilerde bulunulabilir. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların tamamı yabancı dilde yazıldığı için bu metotlardaki, yazarın egzersizlerden önce veya sonra yaptığı açıklamalar anlaşılamamaktadır. Bütün metotlar için geçerli olan bu durumun, profesyonel bir yardım alarak Türkçeye çevrilmesi gerekmektedir. Türkçeye çevrilen bu çalışmalar ortak bir trompet eğitimcileri platformunda veya müzik alanında yapılan kongre ve sempozyumlarda sunularak yayımlanabilir. Böylelikle başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metotların Türkçeleştirilmiş halleri yeni öğrenciler tarafından kolayca erişilebilir bir durumda olabilir. Yapılan çalışma sonucunda, başlangıç düzeyinde bireyin gelişmesini amaçlayan bu metotların, içerdikleri temel müzik bilgilerini geliştirmeye yönelik çalışmalarında eksik yönler bulunduğu belirlenmiştir. Trompet eğitimine yeni başlamış bir öğrenci, temel müzik bilgileri ile doğru orantıda bir artış ile çalgıyı çalmaya devam etmektedir. Metotlardaki bu bilgilerin eksikliği, öğrencide olumsuz bir gelişme göstermektedir. Bu bilgilerin eksikliğini öğretmen çeşitli kaynaklar ile desteklemeli ve öğrenciyi bu paralellikten uzaklaştırmamalıdır. Bilgi teknolojilerindeki gelişim, hızla artan bir ivme ile gelişimini sürdürmeye devam etmektedir. Trompet eğitimcileri ve öğrencileri bu gelişimlerden faydalı olabilecek çalışmalara erişebileceği internet platformlarını öğrenmeleri gerekmektedir. Dünyanın herhangi bir bölgesinden, video paylaşım siteleri aracılığı ile eğitimci veya öğrenci bir paylaşımda bulunabilmektedir. Bu paylaşımlar yeni bir teknik yada metodu içerebilir. Bilginin hızlı bir şekilde yayıldığı günümüz dünyasında, trompet eğitimcileri yada öğrencileri bu internet platformlarındaki trompet eğitimi ile ilgili paylaşımları dikkatli bir şekilde takip etmelidir. 71 Başlangıç düzeyi trompet eğitimi ile ilgili çalışmalar yapılmalı ve trompet eğitimcileri bu konu hakkında atölye çalışmaları, çalıştay, sempozyumlar düzenlemelilerdir. Başlangıç düzeyinin trompet çalmakta ne kadar önemli olduğu unutulmamalıdır. Trompet eğitimi her ne kadar Avrupalı toplumlar tarafından geliştirilip bu günkü halini alsa da, Orta Asya'dan gelen bir Türk kültürünün de trompet ile içi içe olduğunu söylemek mümkündür. Türkiye'de yazılmış tamamı özgün ve Türkçe bir trompet metodunun olmayışı büyük bir eksikliktir. Aynı zamanda bu metodun içinde makamsal Türk müziğimizin de bulunması gerekmektedir. Makamsal ezgilerden oluşan etütler ve Türk halk müziğimizin trompet eğitimi için kullanılabilecek örneklerinden oluşan parçalardan oluşan bir metot oluşturulması, hem Türk trompet eğitimi için hem de Türk trompet ekolü oluşturmak adına önemli bir adım olacaktır. Türkiye'de mesleki müzik eğitimi veren kurumlardaki trompet eğitimini gerçekleştiren öğretim elemanlarından Uludağ Üniversitesi Bursa Devlet Konservatuvarı, Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir Devlet Konservatuvarı, Afyon Kocatepe Üniversitesi Devlet Konservatuvarı, Mersin Üniversitesi Devlet Konservatuvarı ve Akdeniz Üniversitesi Antalya Devlet Konservatuvarlarındaki öğretim elemanları aslen bu üniversitelerde çalışmamaktadırlar. Devlet senfoni orkestraları yada devlet opera ve bale orkestralarında trompet sanatçılığı kadrolarında çalışan bu eğitimciler, aynı zamanda bu kurumlara eğitici olarak gitmektedirler. Bu durum öğrencilerin,eğiticilerine kolayca ulaşmalarına bir engel teşkil etmektedir. Trompet eğitiminde akademik unvana sahip öğretim elemanı çok azdır. Akademik anlamda unvan sahibi, işi sadece trompet sanatçısı yetiştirmek olan eğitimcilerin bulunması gerekmektedir. Eğitim fakültelerinin güzel sanatlar eğitimi bölümlerine bağlı müzik eğitimi ana bilim dallarında ana çalgı olarak trompet eğitimi gören öğrenciler, eğitici öğretmen bulmakta zorlanmaktadırlar. Eğitim fakültelerinde eğitimine trompet ile devam etmek isteyen öğrenciler için, gerekli öğretim elemanı yokluğundan başka çalgılar seçmeleri istenmektedir. Bu durum hali hazırda kazanılmış olan trompet çalma yetisini bir anda yok saymaktadır. Böyle durumlar için yukarıda konservatuvarlar için olumsuz bir örnek olarak sunulsa da, eğitim fakülteleri için kurtarıcı bir nitelik taşıyan devlet senfoni orkestraları yada devlet opera ve balelerinin trompet çalan icracılarından veya bölgede bulunan askeri bandolardaki trompet icracılarından yardım istenilebilir. Türkiye'de trompet eğitimi veren kurumların en başında gelen ve öncüsü konumundaki kurum olan Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı, Türkiye'deki tüm trompet eğitimcilerini belirli zaman aralıklarında toplayarak, bu eğitimcilerin birbirleri ile olan ilişkilerini ve haberdar olabilme durumlarında öncülük etmelidir. 72 KAYNAKLAR Açıksöz, M.A. (2007). Silahlı Kuvvetler Bando Okullar Komutanlığındaki Trompet Eğitiminde Nefes ve Diyafram Çalışmasının Enstrüman Başarısı Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Akyol, U. (2014). Trompetin Orkestradaki Yeri, Kullanımı ve Literatüre Geçmiş Önemli Trompet Sololarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler enstitüsü, İstanbul. Arslanoğlu, İ. (2012). Sosyal Bilimlerde Metod ve Araştırma Teknikleri. Ders Notları Gazi Üniversitesi. Çalışır, F. (1972). Türkiye'nin İlk Askeri Bandosu K.K.K. Bando ve Armoni Muzıkası, Ankara, İş. Çelebi, E. (1969). Seyahatname. İstanbul: Danışman, I-II. Çokamay, B. (2012) Türklerde Bakır Çalgı Olarak Boru'nun İlk Kullanımı ve Tarihçesi. Türkiyat Araştırma Dergisi, 33, 445. Develi, M. (2011). Denes Agay's Learning To Play Piano I" Piyano Eğitimine Başlangıç Metodunun Hedef ve Hedef Davranış Yönünden İncelenmesi., Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Gazimihal, M.R. (1955). Türk Askeri Muzikaları Tarihi. İstanbul, Maarif . İnternet: .Evliya Çelebinin Mehterle İlgili Diyoloğu. http://www.mehter.biz/anasayfalar/Turkce/tarih/tarih.htm adresinden 21 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Allen Vizutti ve Arban metodu. http://musicminusone.com/allen-vizzuttipresents-vizzutti-meets-arban-trumpet-mmocd10745hl.html. adresinden 16 Aralık 2015’de alınmıştır. 73 İnternet: Arban trombon metodu. http://www.amazon.com/Arbans-Famous- Trombone-Baptiste-Laurent/dp/0825802547adresinden 18 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Arban trompet metodu https://en.wikipedia.org/wiki/Arban_method adresinden 1879 baskısı. 16 2015’de Aralık alınmıştır. İnternet: Arslanoğlu, İ. (2012). Sosyal Bilimlerde Metot ve Araştırma Teknikleri. Gazi Üniversitesi http://w3.gazi.edu.tr/~iarslan/arastek.doc adresinden 12 Aralık 2015’ de alınmıştır. İnternet: Askeri mızıka okulunda trompet eğitim http://www.bizde.com/resim/35/tn408/mizika-okulu-kornet-calgisi-ogrenimimb_356837_r1.jpg adresinden 30 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Bando okulları öğrenci bandosu. https://w3.sdu.edu.tr/haber/3621/silahli- kuvvetler-bando-okullari-komutanligi- ogrenci-orkestrasi-konseri-begeni- topladi adresinden 31 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Boruzen. http://1453istanbul34.tr.gg/MEHTERAN.htm. adresinden 21 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Bucina http://fineartamerica.com/featured/ancient-roman-buccina- granger.html adresinden 23 Kasım 2015’de alınmıştır. İnternet: Cumhur armoni mızıkası.http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/hazirlama/hakkinda/tarihce.h tml. adresinden 30 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet:Capistrum http://www.mediterranees.net/civilisation/Rich/Articles/Loisirs/ Musiciens/Capistrum.htm adresinden 26 Aralık 2015' de alınmıştır. İnternet: Dung http://dalymusic.com/store/rag-dung-extra-large/ adresinden 26 Aralık 2015'de alınmıştır. İnternet: Gladyatör dövüşlerinde tuba ve hydraulus http://users.wfu.edu/ulery/ adresinden 13 Kasım 2015’de alınmıştır. İnternet: Hans Memling’in müzisyen melekler adlı tablosunda trompet çalan melek http://www.periodpaper.com/products/1932-print-hans-memling-angels-music- 74 instruments-lute-psaltery-trumpet-recorder-113056-afc1-014 adresinden 27 Aralık 2015'de alınmıştır. İnternet: Girolamo Fantini Trompet Metodunun Orijinal Kapağı http://www.wikiwand.com/fr/Girolamo_Fantini#/M.C3.A9thode_de_trompette 30 Aralık 2015'de alınmıştır. İnternet: Konservatuvar tarihçesi. http://www.konser.hacettepe.edu.tr/sayfa/hakkinda/tarihce adresinden 29 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Kopenhag şehir merkezinde Lur üfleyenler heykeli. http://www.copenhagenet.dk/cph-map/cph-lure.asp adresinden 18 Ekim 2015’de alınmıştır. İnternet: Kulisli trompet ile çalınabilen notalar. http://www.whitecottagewebsites.co.uk/waits/notes%26queries/slide.html adresinden 17 Kasım 2015’de alınmıştır. İnternet: Kulisli ve natürel trompet çalan sanatçılar. http://www.lgbe.co.uk/antique_brasses.html adresinden 17 Kasım 2015’de alınmıştır. İnternet: Lur. http://abel.hive.no/trompet/lur/bronze/adresinden 15 Ekim 2015’de alınmıştır. İnternet: Müsika-ü Hümayun İstanbul.http://www.kkk.tsk.tr/Okullar/Bando_Okullari/hazirlama/hakkinda/tarihce.h tml adresinden 28 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Najera' nın sürgülü trompet çelen melekler tablosu. http://www.townwaits.org.uk/essays_trumpet.shtml adresinden 17 Kasım 2015’de alınmıştır. İnternet: Natürel trompet. http://tapsbugler.com/an-introductory-history-of-the- bugle/ adresinden 11 Ekim 2015’de alınmıştır. İnternet: Perdeli büğülü. http://www.horn-u-copia.net/Lemars/EarlyBrass.html adresinden 20 Kasım 2015’de alınmıştır. 75 İnternet: Piston sistemi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Kornet adresinden 11 Kasım 2015’de alınmıştır. İnternet: Ortaçağda kullanılan trompetler http://www.tribunesandtriumphs.org/romanlife/roman-music.htm adresinden 30 Aralık 2015'de alınmıştır. İnternet: Romalı trompetçi. http://www.hobbylinc.com/preiser-roman-soldier- marching- with-fanfare-trumpet-model-railroad-figure-1:25-scale-50203 adresinden 15 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Salpinx çalan heykel https://en.wikipedia.org/wiki/Salpinx#/media/File:Salpinx_hydraulis_players_Louv re_CA426.jpg adresinden 08 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Salpinx çalan sanatçı http://philandgayleneuman.com/performance/ancient-greekmusic/ adresinden 08 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Salpinx figürü http://abel.hive.no/trumpet/salpinx/ adresinden 08 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Sarazen Trompetleri. http://www.gettyimages.com/detail/news- photo/standardbearers-drummers-and-trumpeters-of-a-saracen-army-newsphoto/463923463?license adresinden 20 Eylül 2015’de alınmıştır. İnternet: Trompet piston mekanizması. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Piston_trompette.jpg adresinden 02 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet: Trompet teknik ve akustik özellikleri. http://www.mavi-nota.c om /index. php?l in =yazi no=491 adresinden 08 Aralık 2015’de alınmıştır. İnternet:Sidney’de Didgeridu çalan http://www.musicwithease.com/didgeridoo-pictures.html yerli insan. adresinden 08 Aralık 2015’de alınmıştır. Kocabaş, A. (1995). İşbirlikli Öğrenmenin Blokflüt Öğretimi ve Öğrenme Stratejileri Üzerindeki Etkileri, Doktora Tezi. Mimaroğlu, İ. (1999). Müzik Tarihi. İstanbul :Varlık. Öğüt,A. (2002). Askeri Bandolar Tarihi. AZERBAYCAN MUSÎQÎ DÜNYASI Rüblük Elmi Pedaqoji Tenqidi- pubhsistik ve medeni maarif musigi jurnali. 76 Özmenteş, S. (2005). Müzik Eğitiminin Boyutları ve Çalgı Eğitimi, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9. Parasız, G. (2009). Keman Öğretiminde Kullanılmakta Olan Çağdaş Türk Müziği Eserlerinin Seslendirilmesine Yönelik Oluşturulan Hazırlayıcı Alıştırmaların İşgörüsellik ve Etkililik Yönünden İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Sabır, S. (2012). Silahlı Kuvvetler Bando Okullar Komutanlığındaki Trompet Eğitiminde Arban Trompet Metodunun Teknik Kapasitenin Geliştirilmesi Açısından İncelenmesi. Sanatta Yeterlilik Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne. Say, A. (2002). Müzik Sözlüğü. Ankara,M üzik Ansiklopedisi. Şahiner, N. (2007). Avrupa'yı Titreten Musiki Mehter. Ankara: Elips. Toker, H. & Özden, E. (2013). Osmanlı Devletinde Müzik Eğitimi Veren Önemli Kurumlar. Rast Müzikoloji Dergisi, 1(2). Tuğlacı, P. (1986). Mehterhaneden Bandoya Turkısh Bands of Past and Present. İstanbul, Cem. Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük. (2015).http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TD K. GTS.5663f0dfd47d77.03550432 adresinden 06 Aralık 2015’de alınmıştır. Uçan, A. (1996). İnsan ve Müzik- İnsan ve Sanat Eğitimi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi. Uçan, A. (2005). Müzik Eğitimi Temel Kavramlar-İlkeler-Yaklaşımlar ve Türkiye' deki Durum. Ankara : Evrensel. Şentürk, N. (2001). Musikî Muallim’den Günümüze Müzik Öğretmeni Yetiştiren Kurumlar. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 21, Sayı 2 Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Cihan. Yurtcan, A.E. (2005). Bakır Üflemeli Çalgıların Yapısı ve Orkestradaki Kullanım Tekniklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 77 78 EKLER 79 EK-1. Anket Formu Değerli trompet eğitimcisi, Bu anket Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Öğretmenliği programında yürütülmekte olan "Başlangıç Düzeyi Trompet Eğitiminde Kullanılan Metotların İncelenmesi" konulu Yüksek Lisans Tezi için hazırlanmıştır. Anket iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde eğitimcinin kişisel bilgileri ve trompet eğitimi ile ilgili geçmişi, ikinci bölümde ise trompet eğitiminde kullandıkları metotlar ve içerdikleri hedef ve davranışlara yönelik sorular bulunmaktadır.Sorular çoktan seçmeli olarak hazırlanmıştır. Bu sorularla, Türkiye'de sayıları çok az olan değerli trompet eğitimcilerinin tecrübe ve fikirleri alınarak, kullanmakta oldukları metotlar hakkındaki görüşleri araştırılmaktadır. Lütfen hiçbir soruyu yanıtsız bırakmayınız. Elde edilecek veriler sadece bu araştırma için kullanılacak olup vereceğiniz samimi ve doğru cevaplar araştırmanın güvenirliliğini ve geçerliliğini artıracaktır. Göstermiş olduğunuz ilgi ve yardımlarınız için teşekkür eder, şükranlarımı sunarım. Araştırmacı Hamza ÜSTÜN İLETİŞİM: CEP TEL: 0 535 399 94 44 E-MAİL: [email protected] BÖLÜM I Kişisel Bilgiler 1. Cinsiyet ( ) Bay ( ) Bayan 2. Mezun olduğunuz okul ( ) Konservatuvar ( ) Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ( ) Güzel sanatlar Fakültesi ( ) Eğitim Fakültesi ( ) Bando Okulları ( ) Diğer 3. En son mezun olduğunuz program ( ) Lisans ( ) Yüksek Lisans ( ) Doktora ( ) Sanatta Yeterlilik 4. Ünvanınız ( ) Profesör ( ) Doçent ( ) Yardımcı Doçent ( ) Öğretim Görevlisi 80 ( ) Araştırma Görevlisi ( ) Okutman ( ) San. Öğ. Elemanı ( ) Diğer 5. Mesleki deneyiminiz ( ) 1-5 yıl ( ) 6-10 yıl ( ) 11-15 yıl ( ) 16 yıl üzeri 6. Görev yatığınız kurum ( ) Konservatuvar ( ) Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi ( ) Güzel sanatlar Fakültesi ( ) Eğitim Fakültesi ( ) Bando Okulları ( ) Diğer BÖLÜM II 1. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde hangi metotları kullanıyorsunuz? METOT Arban Complete Modern Method Warm-Ups And Studies For Trumpet Methode Trompette Technical Studies For The Cornet Method For Trumpet Trumpet Method The Buzzing Book Playing Techniques & Performance Studies For Trumpet 60 Studies For Trumpet Complete Beginning & İntermediate Trumpet Method The Elias Modern Scientific Trumpet Method Rubank Elementary Method - Cornet or Trumpet Abracadabra Trumpet I Used to Play Trumpet HİÇ YAZAR AZ Jean Baptiste ARBAN Charles COLİN James STAMP P.CLODOMİR Herbert L. CLARKE Anthony PLOG Allen VİZZUTTİ James THOMPSON Arturo SANDOVAL Georg KOPPRASCH Robert E. FULLER Fred ELİAS A. ROBİNSON F. Alan TOMLİNSON Larry CLARK 81 KISMEN BÜYÜK ÖLÇÜDE TAMAMEN 2.Trompet eğitiminize hangi metot/metotlarla başladınız? 3. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullandığınız metotlar istediğiniz hedef ve davranışların tümünü içermekte midir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 4. Metot/metotlar sesin oluşumu ve trompetin yapısı ile ilgili bilgi vermekte midir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 5. Metot/metotlar trompetin duruş ve tutuş pozisyonlarını ne ölçüde ele almıştır? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 6. Metot/metotlarda temel müzik eğitimini destekleyici bilgiler bulunuyor mu? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 7. Metot/metotlar trompetin bakım onarımı ile ilgili bilgilere ne ölçüde değinmiştir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 8. Metot/metotlar trompetteki pozisyonların tanımlanmasından yeterli seviyede bahsetmiş midir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 9. Metot/metotlar diyafram nefesi kullanımı ile bilgiye değinmişler midir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 10. Metot/metotlarda başlangıç düzeyinde çalınabilecek, öğrenci tarafından tanınabilecek basit parçalara yer verilmiş midir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 11. Metot/metotlarda öğretmen ile öğrencinin düet yapılabileceği parçalara yer verilmiş midir? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 12. Tercih edilen metot/metotları temin edebilmek kolay mıdır? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 13. Türkiye'de başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullanılan metot/metotlar sizce yeterlimidir? 82 ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde ( ) Tamamen 14. Başlangıç düzeyi trompet eğitiminde kullandığınız metot/metotlar hakkındaki düşünceleriniz ve önerileriniz nelerdir? Lütfen yazınız. 15. Türkiye'de trompet eğitiminde kullanılabilecek, Türkçe yazılmış bir metodun bulunmasını ister misiniz? ( ) Hiç ( ) Az ( ) Kısmen ( ) Büyük Ölçüde 83 ( ) Tamamen ÖZGEÇMİŞ Kişisel Bilgiler Soyadı, Adı ÜSTÜN Hamza Uyruğu Türkiye Cumhuriyeti Doğum Tarihi ve Yeri 04.01.1987 - Zile / TOKAT Medeni Hali Evli E-posta [email protected] Eğitim Bilgileri Eğitim Derecesi Okul/Program Mezuniyet yılı Lise T.S.K. Bando Astsubay Hzlm. Lisesi 2003 Üniversite G.Ü.G.E.F. Müzik Eğitimi ABD. 2013 Yüksek Lisans G.Ü.E.B.E. Müzik Eğitimi Bilim Dalı 2016 84 GAZİ GELECEKTİR...
