progesteron,potasyum,otoimmün karaciğer hastalıkları paneli

PROGESTERON
Progesteron hormonu beyinden gelen uyarıcı hormon olan LH
sayesinde overler den salgılanır. Etkisini kadın cinsel
organları üzerinde gösterir. Östrojenin etkisini azaltır, eğer
döllenme olduysa bunun uterusa tutunmasını kolaylaştırıcı
ortamı hazırlar, gebeliğin başlamasını ve sürmesini sağlar,
meme dokusunu geliştirir süt salınımına hazırlar.
Progesteron için normal Değerler:
Erkek: 0.1-1 ng/ml
Kadın:
Faliküler Faz: 0.2-1.4 ng/ml
Luteal Faz: 4-25 ng/ml
Menopoz: 0.1-1 ng/ml.
Progesteronu arttıran sebepler
Gebelik,
Böbreküstü bezi tümörleri ve hastalıkları,
Bazı over tümörleri.
Progesteronu azaltan sebepler
Kalıtsal , genetik hastalıklar,
Over metabolizmasının bozulduğu düzensiz adetler,
Beyin hipofiz hipotalamus hstalıkları,
Tiroid hastalıkları progesteron miktarını düşürür.
POTASYUM
K+;
Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre
içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın
ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır.
Potasyum için normal Değerler:
Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/L arasındadır.
Potasyumu Arttıran Sebepler
Gıdayla fazla potasyum alımı,
Serumla fazla potasyum verilmesi,
Hücrelerin parçalanması sonucu hücre
potasyumun dışarı çıkması:
Yanıklar,
Kas ezilmeleri ve kas iltihapları,
Ağır sistemik enfeksiyonlar , sepsis,
Agır travmalar ezilme – çarpmalar,
Lenfoma lösemi tedavisi
Potasyumun atılımının azalması:
Böbrek yetmezliği,
Ağır ani su kayıpları,
Şeker koması,
Potasyumu Azaltan Sebepler
Beslenme bozukluğu – açlık,
Alkolizm,
Şeker koması tedavisi sırasında,
Anabolik hormon tedavisi,
İdrarda fazla potasyum atılması,
Böbreküstü bezi hastalıkları,
Hormonal tedaviler,
İlaçlar,
İshal, kusma,
Aşırı terleme
içindeki
OTOİMMÜN
KARACİĞER
HASTALIKLARI PANELİ
Autoimmune liver disease panel; Liver disease test
panel – autoimmune;
Otoimmün karaciğer hastalıklarının teşhisinde kullanılan test
paneli dir. Kanda bakılır. Otoimmün karaciğer hastalıkları
vücudun kendi karaciğer dokusuna saldırması sonucu ortaya
çıkan hastalıklardır.
Otoimmün karaciğer
testleri içerir?
hastalıkları
paneli
hangi
Anti Liver / kidney mikrozomal antikor,
Anti mitokondrial antikor ( AMA),
Anti nükleer antikor ( ANA) ,
Anti düz kas antikor ( ASMA ),
Bazen bu panele diğer testlerde eklenir.
Otoimmün Karaciğer Hastalıkları Paneli için normal
değerler:
Normal şartlarda bu testlerin negatif olması beklenir.
Anormal sonuçlar ne anlama gelir?
Anormal sonuçlar antikor varlığına vücutta karaciğere karşı
bir saldırının ve hastalığın olabileceği anlamına gelir. Anti
mitokondrial antikorun pozitif olması primer bilyer siroz
anlamına gelir. İmmün globülinlerin yüksek, albümin in düşük
olması karaciğer sirozu veya kronik aktif hepatit anlamına
gelir.
Referanslar:
1. Angulo P, Lindor KD. Primary biliary cirrhosis. In: Feldman
M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s
Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa:
Saunders Elsevier; 2010:chap 89.
2. Czaia AJ. Autoimmune hepatitis. In: In: Feldman M, Friedman
LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal
and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier; 2010:chap 88.
3. Hoofnagle JH. Chronic hepatitis. In: Goldman L, Ausiello D,
eds. Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders
Elsevier
METABOLİK PANEL
Basic metabolic panel; SMAC7; Sequential multichannel analysis with computer-7; SMA7; Metabolic
panel 7; CHEM-7
Metabolik Panel: Amerika ve Avrupa ülkelerinde sık kullanılan
ana metabolik parametrelerin bakıldığı test panelidir.
Ülkemizde bu isimde çok kullanılmaz. Metabolizma hakkında kısa
ve öz bilgi verir. Kandan bakılır.
Metabolik panel hangi bilgileri verir?
Üre ( yada BUN), kreatinin, CO2, kan şekeri, ve elektrolitler
bakılır. Panel böbrek fonksiyonları, kan asit / baz dengesi,
kan şekeri, elektrolitler hakkında bilgi verir.
Metabolik panel için normal değerler:
BUN: 7 to 20 mg/dL
CO2 (carbon dioxide): 20 to 29 mmol/L
Kreatinin: 0.8 to 1.4 mg/dL
Glukoz : 64 to 128 mg/dL
Serum klor: 101 to 111 mmol/L
Serum potasyum: 3.7 to 5.2 mEq/L
Serum sodyum: 136 to 144 mEq/
LÖKOSİT
WBC; White Blood Cell,; Akyuvar
Lökositler kanın beyaz hücreleridir ve vücudun savunmasında
görev alırlar. Lökositler kemik iliğinde yapılır ve kan
yoluyla bütün dokulara ulaşır vücudumuzu mikrop ve yabancı
maddelere karşı korurlar. lökositler bağışıklık sisteminin en
önemli bölümünü oluşturlar.
Lökosit için normal değer :
4×109-11×109 / mm3 arasında değişir.
Lökositler 3 çeşittir:
Granülositler ( daha çok kan dolaşımında bulunurlar )
Nötrofiller,
Bazofiller,
Eozinofiller,
Lenfositler ( daha çok lenf sistemi içinde bulunurlar
),
Monositler ve
bulunurlar ).
makrofajlar
(
daha
Lökosit sayısını arttıran sebepler:
Enfeksiyon Hastalıkları,
Lösemiler ,
çok
dokularda
Kemik iliğini ilgilendiren hastalıklar ,
İlaçlar,
Alerjiler ( sadece Eozinofiller artar ),
Paraziter hastalıklar ( Sadece Eozinofiller artar ).
Lökosit sayısını azaltan sebepler:
Kemik iliğini bozan hastalıklar,
İlaçlar,
Radyasyon ,
Tümörler lökosit miktarını düşüren sebeplerdir.
LAKTAT DEHİDROJENAZ
LDH
Laktat dehidrogenaz şekerden enerji elde etmekte kullanılan
önemli bir enzimdir, hücre içinde bulunur 5 tipi vardır.
• LDH-1 (4H) – kalpte,
• LDH-2 (3H1M) – kanda,
• LDH-3 (2H2M) – akciğerde,
• LDH-4 (1H3M) – böbreklerde,
• LDH-5 (4M) – karaciğer ve kaslarda bulunur.
LDH birçok hastalıkta yükselir.Hatta normal gebelikte ve
kuvvetli egzersizde bile yükselir.
Laktat dehidrogenaz için normal Değerler:
LDH normal değeri : 210-425 U/L arasındadır.
Laktat dehidrogenazı arttıran sebepler:
Kalp krizi,
Hepatit,
Tümöral hadiseler,
Kemik iliği ve karaciğer hasarı yapan tümörler,
Zatüre,
Kan hastalıkları,
Gebelikte kan uyuşmazlığı varsa
Kas hastalıkları,
Kalp hastalıkları,
Böbrek hastalıkları LDH seviyesinin artmasına yol açan
hastalıklardır.
LDL-KOLESTEROL
Low Density Lipoprotein;
Düşük dansiteli lipoproteindir ve karaciğerden kolesterolü
alarak damar ve organ duvarlarına yapıştırıp damar sertliğine,
hipertansiyona ve buna bağlı hastalıkların oluşumuna neden
olur. Kötü kolesterol olarak bilinir. Kalp krizi geçirmiş
hipertansiyonu olan riskli kişilerde 135 mg dan az olması
istenir. Bazı hastalarda ilaçla düşürmek gerekebilir. Kalp
krizi riski taşıyan ve hipertansif kişilerde LDL kolesterolün
yakından izlenmesi gereklidir
LDL kolesterol için normal Değerler:
İdeal bir yetişkinde: < 155 mg/dl
Risk faktörü bulunan yetişkinde: < 135 mg/dl
LUTEİNİZAN HORMON (LH)
LH; Luteinizan Hormon ;
Beynin hipofiz bölgesinden salgılanır. Erkekte : sperm yapımı
ve testesteron salgılanmasını sağlar, kadında : kadınlık
hormonlarının üretimi ve yumurta olgunlaşmasını sağlar. Adet
sırasında yumurtlamadan hemen önce en yüksek değere çıkar (
ovulasyon dönemi ).
LH için normal değerler:
Erkek: 1.1_7.0 mlu/ml
Kadın:
Ovulasyon : 9.6_ 80 mlu/ml
Faliküler faz:1.5 _ 8.0 mlu/ml
Luteal faz : 0.2 _ 6.5 mlu/ ml
Menopoz: 8_33 mlu/ml
LH seviyesini arttıran sebepler:
Menopoz
Genetik kalıtsal hastalıklar,
Gonadal yetmezlik,
Kısırlaştırma,
Polikistik Over Sendromu ,
Böbrek üstü bezi hastalıkları,
Testiküler yetmezlik Luteinizan Hormon seviyesini
yükseltir.
LH seviyesini azaltan sebepler :
Genetik kalıtsal hastalıklar,
Hipotalamik supresyon,
Beynin hipofiz, hipotalamus bölgesi hastalıkları,
Yeme bozuklukları,
Hiper prolaktinemi,
Gonadotropin supresyon tedavisi Luteinizan Hormon
seviyesini düşürür.
KALSİTONİN
Calcitonin;
Tiroit bezinin içinde yer alan C hücrelerinden salgılanır.
İnsanlardaki tam vazifesi bilinmemekle beraber kalsiyum
metabolizmasında rol almaktadır. Paratiroit hormon (PTH) ve D
vitamininin aksine çalışır.
Kalsitonin ne için bakılır?
Tiroit bezinin içinde yer alan Medüller tiroit kanseri
sırasında kalsitonin artar. Hastalığın teşhisinde
kalsitonin testi önemlidir.
Multipl Endokrin Neoplazi ( MEN ) denilen bir gurup
hastalığın tanısında kullanılır,
Ensülinoma denilen ensülin salgılayan pankreas
tümöründe yükselir,
Akciğer kanserlerinin bazı çeşitlerinde yükselir,
VİP oma denilen bir pankreas tümöründe yükselir.
Kalsitonin için normal değerler:
Normal Kalsitonin miktarı 10 pg/mL dir.
Kalsitonin artışı ne anlama gelir?
İnsülinoma,
Akciğer kanseri,
Tiroit Medüller kanseri,
VİP oma.
İlaç olarak kalsitonin kemikten kalsiyumun çözülmesini ve
kemiklerin zayıflamasını engellediğinden aşağıdaki kemik
hastalıklarının
tedavisinde kullanılır:
Hiperkalsemi,
Osteoproz,
Paget hastalığı
KANAMA ZAMANI
Bleeding time;
Kılcal damarların kanamayı ne kadar sürede durdurduklarını
ölçen testtir. Ön kola iki adet küçük kesik yapılarak kanama
sağlanır daha sonra her 30 sn de bir kurutma kağıdı ile
dokunularak süre tutulur. Kanamanın durduğu süre belirlenir.
Bazı ilaçlar kanama zamanını arttırır. Aspirin ve ağrı
kesiciler pıhtılaşmayı bozarak kanama zamanını arttırırlar.
Kanama zamanı testi ne için yapılır?
Kanama, pıhtılaşma problemlerinin tespiti amacıyla yapılır.
Kanama zamanı için normal değerler:
Kanama zamanı normalde 1-9 dakikadır.
Kanama zamanını arttıran sebepler:
Trombositopeni,
Damar hastalıkları,
Trombosit hastalıkları;
Kazanılmış trombosit fonksiyon bozuklukları,
Konjenital trombosit hastalıkları,
Von willebrand hastalığı,
Primer trombositopeni.
Referanslar:
1. Schmaier AH. Laboratory evaluation of hemostatic and
thrombotic disorders. In: Hoffman R, Benz EJ Jr., Shattil SJ,
et al, eds. Hoffman Hematology: Basic Principles and Practice.
5th ed. Philadelphia, Pa: Churchill Livingstone Elsevier;
2008:chap 122.
2. Schafer A. Hemorrhagic disorders: Approach to the patient
with bleeding and thrombosis. In: Goldman L, Ausiello D, eds.
Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;
2007:chap 178.