www.alandaforex.com Japonya İçin Yeni Bir Risk: ABD-Çin Ticaret Savaşı… Forex Notu 11 Ocak 2017 22 Ey016 Japonya Ekonomisi Durgunluk ile Baş Başa… Doğan Güneşin Ülkesi denilen Japonya; günümüzde 126 milyon nüfusu ile dünyanın en kalabalık ülkeler listesinde 10. sırada yer alıyor. Söz konusu yoğun nüfusuna rağmen işsizlik oranı %3,03 gibi oldukça düşük bir seviyede. İş disiplinleri ve çalışma hayatları göz önünde bulundurulduğunda; literatüre ölümüne çalışmak manasına gelen Karoshi kelimesini kazandırmış bir milletin işsizlik oranının 2010 yılından bu yana düşme eğiliminde olması da sürpriz değil. Ancak Japonya da son dönemde tüm gelişmiş ülke ekonomilerinin yaşadığı sarmalın içinde olup, büyüme performansında zayıflama, iç talep de düşüş ve söz konusu zayıflamaya rağmen istihdam piyasasında toparlanma görülmektedir. İç talepte istenilen artışın yakalanamamasına bağlı olarak Japonya’da fiyatlar uzunca bir süredir düşüş eğiliminin içerisindedir. Durgunluk süreci içerisinde olan Japonya ekonomisinde, fiyatların düşme eğiliminin önüne geçmek isteyen Japonya Merkez Bankası uzunca bir süre politika faizini %0’a yakın bir düzeyde tutmuş, ardından 2016 yılı başında negatif faiz uygulamasına geçmiştir. Parasal genişleme programının da devreye alındığı Japonya ekonomisinde istenilen canlılık yakalanamamış olup; ABD, Euro Bölgesi ve Çin gibi büyük ülke ekonomileri arasında enflasyon oranı ve gösterge faizi en düşük ülke konumundadır. AB JAPONYA ABD Makro Veriler TURKIYE Pol i ti ka Fa i z Ora nı 0,75% 0,00% -0,10% 8,00% Ta hvi l - 10Y 2,38% 0,26% 0,00% 11,75% Büyüme Yıl l ık 2,40% 1,60% 0,50% -1,80% Enfl a s yon Yıl l ık 0,70% 0,20% 0,20% 7,00% İşs i zl i k Ora nı 4,60% 9,80% 3,00% 11,30% *AB için, Almanya 10 yıllık tahvil faiz oranıdır. Değişim Günlük Haftalık Aylık Yıllık EURUSD -0,4% 0,3% -1,1% -3,1% USDTRY 2,2% 8,6% 11,9% 27,9% USDJPY 0,5% -1,0% 1,1% -1,2% GBPUSD -0,2% -1,5% -4,2% -16,0% BRENT 0,6% -4,1% -2,4% 75,0% GOLD 0,3% 2,3% 2,4% 9,5% Son Fiyat Haftalık Aylık Yıllık EURUSD 1,0521 1,0535 1,052 1,0988 USDTRY 3,8735 3,7431 3,5987 3,1069 USDJPY 116,24 116,26 116,28 110,01 GBPUSD 1,2132 1,2198 1,2304 1,3323 53,95 54,76 54,83 49,31 1189,75 1181,49 1165,73 1233,42 Ortalamalar BRENT XAUUSD Japonya Ekonomisi Makro Veriler GSMH 4,1 Tri l yon USD Dış Ti ca ret Fa zl a s ı/GSMH 11% 2,9% GSMH Büyüme 1,1% Ca ri Fa zl a /GSMH İşs i zl i k Ora nı 3,1% Ka mu Borcu/GSMH 229% Enfl a s yon 0,5% Pol i ti ka Fa i z Ora nı -0,1% Grafik 1: Gelişmiş Ülkelerin Yıllık Büyüme Verileri (2000-2015) 6 4 2 % 0 -2 -4 Japonya ABD 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 -6 Euro Bölgesi Kaynak: Bloomberg Yukarıdaki grafikten de görüldüğü üzere 2010 yılı sonrası gelişmiş ülke ekonomilerindeki en büyük risk büyüme performanslarında zayıflama olarak karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde de gelişmiş ülke ekonomilerindeki büyüme performansı düşük düzeyde devam ederken, Japonya özelinde değerlendirdiğimizde 2016 yılında kamu harcamalarındaki artışa ve tüketim vergisinin artırılmasına yönelik düzenlemelerin ertelenmesine rağmen, genişlemeci para politikalarının aksine yenin değer kazanmaya devam etmesi ve Asya coğrafyası kaynaklı küresel ticaret hacmindeki zayıflamanın ihracatı olumsuz etkilemesi nedeniyle Japonya zayıf büyüme sarmalından çıkamamaktadır. Forex Notu Bir süredir durgunlukla uğraşan Japonya ekonomisinde enflasyon oranlarından da görüleceği üzere iç tüketimde canlılık yakalanamamaktadır. Grafik 2: Japonya Enflasyon Oranları (1975-2015) 14 12 10 8 6 4 2 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 1977 1975 0 -2 -4 Kaynak: Bloomberg Yukarıdaki grafikten görüldüğü üzere iç talepte canlılık yakalanamaması nedeniyle, Japonya ekonomisi ihracata bağımlı hale gelmiştir. Eğitim ve bilimdeki başarıları ile de adından söz ettiren Japonya’nın özellikle teknoloji ürünleri ve otomotiv sektöründe ihracat lideri olması şaşırtmazken, petrol ve ürettiği mekanik cihazların hammaddelerini ithal etmektedir. Japonya 2015 yılında toplam 625 milyar dolar ihracat gerçekleştirirken, ilgili dönemde dünya ihracatının toplam %3,8’lik payına sahip olmuştur. Dünya ihracatında en fazla ihracat gerçekleştiren ülke olarak da 4. sıraya yerleşmiştir. İç tüketimdeki gerilemeyi, ihracattaki artış ile ikame etmeye çalışan Japonya ekonomisinde 2011 yılından sonra küresel bazda durgunluk sebebiyle Japonya’nın ihracat performansında da zayıflama görülmektedir. Tablo 1: Japonya’nın 2011-2015 yılları arasındaki ihracat sıralaması Ülkeler (Milyon US$) 2011 2012 2013 2014 2015 TOPLAM 823.184 798.620 715.097 690.217 624.873 ABD 127.675 142.085 134.539 130.773 126.387 Çin 162.035 144.185 129.401 126.361 109.278 Güney Kore 66.174 61.528 56.513 51.520 44.019 Tayvan 50.960 46.017 41.612 39.959 36.961 Hong Kong 42.948 41.043 37.418 38.143 35.006 Kaynak: TradeMap Japonya’nın ihracatına ilişkin kırılımlara baktığımızda; yüksek teknoloji içeren elektronik ürünlerin ve otomotiv sanayinin ön plana çıktığı görülmektedir. Geçtiğimiz günlerde Meksika’da fabrika kurma planı nedeniyle ABD Başkanı Trump’ın hedef noktası olan Toyota markası ile global pazarlarda yer almıştır. Japonya’nın ihracat ortakları ile ilişkilerini ele aldığımızda; Japonya 2015 yılında ABD’ye 58 milyar dış ticaret fazlası verirken, Çin’e karşı 51 milyar dolar dış ticaret açığı gerçekleştirmiştir. Tablo 2: Japonya’nın 2011-2015 yılları arasındaki ithalat sıralaması Ülkeler (Milyon US$) 2011 2012 2013 2014 2015 TOPLAM 855.380 886.031 833.166 812.185 625.568 Çin 183.882 188.500 180.977 181.294 160.559 ABD 76.267 78.216 71.958 73.045 68.347 Avustralya 56.688 56.450 51.026 48.117 34.792 Güney Kore 39.811 40.532 35.822 33.385 26.807 Birleşik Arap Emirlikleri 42.863 43.990 42.527 41.595 23.521 Kaynak: TradeMap Alan Yatırım 2 Forex Notu 2015 yılında Japonya’nın dış ticaret performansında görülen zayıflama 2016 yılında geçen yıla kıyasla toparlanma eğilimi göstermiş olsa da; 2017 yılında dünya genelinde Trump dönemi ile oluşacak yeni düzen ile birlikte Japonya’nın dış ticaret dengesi önemli ölçüde değişime uğrayabilir. Özellikle yeni ABD Başkanı Trump’ın ABD’de üretimi artıracak politikalarını göz önünde bulundurduğumuzda, Çin’in ABD’ye ihracatının azalması sonrası diğer pazarlara yapacağı ticarette fiyat rekabetinin kızışacak olması kaynaklı Çin’e dış ticaret açığı veren Japonya için söz konusu dış ticaret dengelerinde bozulma meydana gelebilir. Aşağıdaki grafiklerden de görüleceği üzere Çin içinde önemli pazarlar olan ABD, Euro Bölgesi ve Asya’da Japonya’nın dış ticaret performansında 2011 yılından beri net bir eğilim bulunmamaktadır. Euro Bölgesi 2016 2015 -5 -15 -15 -25 -25 -35 -35 ABD 2014 2013 -5 2012 5 2011 5 2010 15 2009 15 2008 25 2007 25 2006 35 2005 35 2004 2016 Grafik 4: Japonya ’nın ithalat performansı (2004-2016) 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 Grafik 3: Japonya’nın ihracat performansı (2004-2016) ABD Asya Kaynak: Bloomberg Euro Bölgesi Asya Kaynak: Bloomberg Çin’in dünya genelinde dış ticarette mukayeseli üstünlüğünü kaybedecek olması sonrası; küresel ticaret hacminde görülebilecek daralma kaynaklı ilgili coğrafyada para birimlerinde değer kaybı süreci devam edebilir. Japonya’nın dış ticaretinde önemli bir yer tutan Çin kaynaklı görülebilecek stres, ABD’ye yapılacak ihracatta görülebilecek daralma Japon Yeni üzerinde negatif baskının sürmesine neden olabilir. Grafik 5: JPYUSD, JPYEUR, JPYKRW ve JPYCNY para birimleri performansı (2010-2016) 110 100 90 80 70 60 JPYUSD JPYEUR JPYKRW Aralık 16 Eylül 16 Haziran 16 Mart 16 Eylül 15 Aralık 15 Mart 15 Haziran 15 Eylül 14 Aralık 14 Haziran 14 Mart 14 Aralık 13 Eylül 13 Haziran 13 Mart 13 Aralık 12 Eylül 12 Haziran 12 Mart 12 Aralık 11 Eylül 11 Mart 11 Haziran 11 Aralık 10 50 JPYCNY Kaynak: Bloomberg Alan Yatırım 3 Forex Notu Genel Müdürlük Altan Erbulak Sk. Maya Han No:14/A Gayrettepe / ISTANBUL +90 212 370 22 22 www.alandaforex.com Ankara İrtibat Bürosu Anafartalar C. Papatya S. No: 2/6-8 Ulus / ANKARA +90 312 312 69 80 İzmir İrtibat Bürosu Akdeniz M. Cumhuriyet Bulvarı Çırpıcı İş Merkezi No: 77/402 Konak / İZMİR +90 232 445 64 66 [email protected] Yasal Uyarı : Bu dokümanda yer alan her türlü bilgi, değerlendirme ve yorum güvenilir olduğu düşünülen Alan Yatırım A.Ş. Araştırma Departmanı tarafından burada sunulan bilgilerin doğruluğu ve bütünlüğü konusunda makul özen gösterilmiş olmakla beraber, olabilecek hatalar ve eksikliklerden sorumlu değildir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez, içerik haber verilmeksizin değiştirilebilir. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım – satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu belgede yer alan yatırımla ilgili bilgiler, yorumlar ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Burada yer alan görüşler, yatırımcının mali durumuna veya risk ve getiri tercihlerine uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilere uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgi, değerlendirme, yorum ve istatistiki şekil ve değerlendirmelerin kullanımı sonucunda ortaya çıkacak doğrudan ve /veya dolaylı zararlardan Alan Yatırım A.Ş. sorumlu olmayacaktır. Tüm hakları saklıdır. Alan Yatırım 4