T.B.M.M. B : 115 22 . 6. 2005 O : 6 f) Hava aracı hareketleri, yolcu

T.B.M.M.
B : 115
22 . 6 . 2005
O:6
f) Hava aracı hareketleri, yolcu, kargo ve posta trafiği ile ilgili istatistiksel veri ve eğilimleri
değerlendirmek.
g) Yolcu hakları ile ilgili uluslararası alanda belirlenen kuralları uygulamak için gerekli düzen­
lemeleri yapmak ve denetlemek.
h) Trafiği yoğun hava alanlarında slot uygulanmasını sağlamak, bu konuda gerekli düzen­
lemeleri yapmak ve takip etmek.
i) Genel Müdür tarafından verilecek benzeri görevleri yapmak.
BAŞKAN - Maddeyle ilgili olarak, Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına Manisa Milletvekili
Sayın Ufuk Özkan.
Sayın Özkan'ın şahsı adına da söz isteği var; birleştiriyorum.
Buyurun. (CHP sıralarından alkışlar)
CHP GRUBU ADINA UFUK ÖZKAN (Manisa) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.
Sayın Başkan, değerli milletvekili arkadaşlarım; sıra sayısı 940 olan kanun tasarısı üzerinde
şahsım ve Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına söz almış bulunuyorum; Yüce Meclisi saygıyla
selamlıyorum.
Değerli arkadaşlarım, kısaca, sivil havacılık tarihiyle ilgili birkaç bilgiyi sizlerle paylaşmak is­
tiyorum. İlk havacılık sözleşmesi olan, 13 Ekim 1919'da Paris'te, Barış Konferansında kurulan özel
bir komisyon tarafından hazırlanan Hava Ulaştırma Sözleşmesi, 27 devlet tarafından imzalanmış ve
11 Temmuz 1922'de yürürlüğe girmiştir. Paris Sözleşmesi, yalnız banş zamanlarındaki durumlarla
ilgilidir.
Paris Sözleşmesi, bütün devletlerin kabul ettiği bir sözleşme olamamıştır. Devletler, ancak,
yakın ilişkileri bulunan devletlerle sözleşmeler akdederek, hava ulaşımını düzenlemeyi tercih et­
mişlerdir.
Madrid Sözleşmesinin ana hatları Paris Sözleşmesine benzemektedir. Paris ve Madrid Sözleş­
melerinden farklılıklar arz eden, 1928 yılında imzalanan Havana Sözleşmesi, genelde ticarî amaçla
kullanılan uçaklara daha çok serbestiyet tanıyan bir anlaşmadır.
1929 yılında imzalanan Varşova Sözleşmesinin tam ismi, Uluslararası Hava Taşımalarına İliş­
kin Bazı Kuralların Birleştirilmesine İlişkin Sözleşmedir. Sivil havacılığın çok büyük bir hızla geliş­
mekte olması, özellikle, ulusal ve uluslararası alanda havayoluyla yapılan yolcu ve yük taşımaların­
dan doğan hukukî ilişkilere uygulanacak kuralların önemi büyük ölçüde artmıştır. Bir taraftan
havacılığa ilişkin milletlerarası hukuk alanında yasal düzenlemeler yapılırken, diğer taraftan millet­
lerarası özel hukuk ve kanunlar ihtilafı konulanna da eğilinmesi gerektiği ortaya çıkmıştır.
Türkiye'nin 1 Mart 1977 tarihinde 2073 sayılı Kanunla onaylayarak taraf olduğu Varşova Söz­
leşmesi ve bu sözleşmeye değişiklik getiren 1955 tarihli Lahey Protokolü, 1960 tarihli Guadalajara
Ek Sözleşmesi, 1971 tarihli Guatemala City Protokolü, 1971 tarihinde 1, 3 ve 4 sayılı Montreal Ek
Protokolleri yer almaktadır. Varşova Sözleşmesi, uluslararası hava taşımasının ve bu tür taşımalar­
da taşıyıcının sorumluluğunun düzenlenmesi ve şartlarda birlik sağlanması ihtiyacından doğmuştur.
Varşova Sözleşmesi ve Lahey Protokolünden sonra uluslararası taşımaların, taşıma sözleşmesine
taraf olan taşıyıcıdan başka bir hava taşıyıcısı tarafından yerine getirildiği gözönünde tutularak, fiilî
taşıyıcının sorumluluğunu düzenleyen bir sözleşme, Gudalajara'da toplanan diplomatik konferans­
ta kabul edilmiştir.
Paris Sözleşmesinin uluslararası hava ulaşımını düzenlemekteki yetersizliği, yeni teknik geliş­
meler ve ihtiyaçlar, bu alanda yeni tedbirler alınmasını zorunlu kılmıştır. 1944 yılı, dünya havacılığı
açısından önemli bir dönüm noktası teşkil etmiştir. Amerika Birleşik Devletlerinin Chicago Kentin­
de 7 Aralık 1944 tarihinde 52 devletin temsilcileri toplanarak, Chicago Sözleşmesi diye adlandırılan
- 545 -