1!STANB ULDAha SEMİr İSİMLERİİNİN GfEÇMİŞİNİ HİÇ MERAl\ C

4
ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004
rcumraı TARİH
m
1!STANB ULDAh a SEMİr İSİMLERİİNİN
■
GfEÇMİŞİNİ HİÇ MERA l\ C 11
+
: m İ?
İstanbul’da yaşıyorsanız,
acaba oturduğunuz
semtin adının nereden
geldiğini hiç
düşündüğünüz oldu mu?
Şehrin hemen her
semtinin ayrı ve ilginç
bir hikâyesi vardır. Bazı
semtler hâlâ Bizans
zamanındaki isimleriyle
anılırken bazısı fetih
zamanının hatıralarını
taşır, kimisi ise asırlar
sonrasının olaylarını
kendisine isim olarak
almıştır. İşte,
İstanbul'un bazı
semtlerinin isimlerinin
kısa öyküsü...
■ Zeynep
DRAMALI
M
M
M
M
M
M
M
M
M
M
M
M
M
M
nM
M
M
M
M
M
M
N
M
S
K
M
M
M
İ
Bir tatlı huzur
almaya geldik
‘Kalamisia’dan
,r
AHIRKAPI
İstanbul'un Marmara kıyılarındaki yedi
kapıdan birisidir. Has ahırın, yani padişahın
atlarının konulduğu ahırın burada olmasından
dolayı bu isimle anıldı.
AKARETLER
'Akar' kelimesinin çoğulu 'akarat'tır ve 'gelir
getiren mülk' mânâsına gelir. Sultan Abdülaziz,
bugünkü Akaretler'de bulunan evleri istimlâk
ettirerek yerlerine taş binalar yaptırdı. İkinci
Abdülhamid zamanında tamamlanan bu binalar,
Yıldız'daki camilerin gelirini teşkil ettiği için,
yokuş 'Akaretler' adını aldı.
ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004
ettirilmişti. Konya Aksaray'dan gelenler bu
semte yerleştiler ve semte geldikleri yerin adını
verdiler.
ALTUNİZÂDE
Adım, OsmanlI'nın son döneminde 'Âyân
Meclisi' yani 'senato' üyelerinden Altunizâde
İsmail Zühtü Paşa'nın burada yaptırdığı camiden
aldı.
ANADOLU HİSARI
Boğaziçi'nin iç kısımlarında Tokat deresinin
kıyısında bulunan bu semt, ismini Fatih Sultan
Mehmed zamanında bu bölgede yaşayan evliya
Akbaba Sultan'dan aldı.
AKSARAY
İstanbul fethedildikten sonra Anadolu'nun
çeşitli yerlerinden getirilen Türkler burada iskân
'‘ t,
t %H
'* 1 *
veziriazamlarından Atik Ali Paşa'nın burada
yaptırdığı külliyeden aldı.
AYVANSARAY
İki rivayet vardır. Bir görüşe göre eski adı Aya
Mamas idi ve semtte bu ismi taşıyan aziz için
yaptırılmış bir kilise ve saray mevcuttu. Eski
isim, halkın ağzında 'Ayvansaray'a dönüştü.
Diğer rivayete göre ise Türkçe 'dışarıya açık'
demek olan 'eyvan'dan geliyordu.
A
Eski bir yerleşim yeri olan bu semt, 18.
yüzyılın son yıllarında tamamen yanmıştı,
Sadrazam Mehmed Paşa tarafından yeniden
kuruldu ve buraya Arnavutlar yerleştirildi. Semt,
bundan dolayı 'Arnavutköy' olarak tanındı.
ATİKALİ PAŞA
Adım, İkinci Bayezid döneminin
•
Bir zamanlar Türk basınının kalbinin attığı
bu yer, Osmanlı zamanında başbakanlığın
bulunduğu.mekândı. 'Bâbıâli', 'hükümet' demekti.
Sadrazam ve diğer üst düzey devlet görevlileri bu
semtte bulunur ve devleti buradan idare
ederlerdi.
BAĞDAT CADDESİ
Osmanlı döneminde Üsküdar'dan Bağdat'a
giden kervanlar bu yoldan geçerler ve İran
seferlerine de bu yoldan çıkılırdı.
►
J
m '
-6 u
A
BABIALİ
Osmanlı hükümdarı Yıldırım Bâyezid
tarafından İstanbul'u kontrol edebilmek için
yaptırılan kaleden dolayı bu isimle anıldı.
ARNAVUTKÖY
AKBABA
•
rcmnraı TARİH
c j
.
Pt B m
-
t4 4
ilil
ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004
m n rz ı
tarih
BAĞLARBAŞI
Bu bölge eski çağlardan beri bağlarıyla
ünlüydü. Bağların başlangıç noktası olmasından
dolayı bu adı aldı.
BAHARİYE
Bahar mevsimlerinde devlet ileri gelenlerinin
bölgeye gelmesinden dolayı bu adla anıldı.
BAKIRKÖY
OsmanlI'da eski devirlerde kullanılan
'Makriköy' ismi, zamanla 'Bakırköy' oldu.
BALAT
Rumca 'saray' demek olan 'Palation' kelimesi
halk ağzında 'Baiat'a dönüştü.
BALMUMCU
Darphane'nin bulunduğu bu semtin isminin
hikâyesi ilginçtir. İkinci Mahmud döneminden
itibaren sokakların aydınlatılmasında mum
kullanılmasıyla birlikte, bu işten zengin olan
tüccarın bu semte oturmasından dolayı
'Balmumcu' adını aldı.
BALTALİMANI
Kemik hastanesi ile ünlü olan bu semt, adını
Fatih döneminin deniz kuvvetleri komutanı
Baltaoğlu Süleyman Bey’den aldı. İstanbul
kuşatması sırasında Baltaoğlu, Osmanlı
donanmasını bu limana demirlemişti.
BAYRAMPAŞA
Adını, Dördüncü Murad döneminde sadrazam
olan Bayram Paşa'dan aldı.
BEBEK
Fatih döneminde bölgenin muhafazası için
tayin edilen bölükbaşının lâkabı, semtin ismi
oldu.
BELGRAD KAPI
Kanuni döneminde 1521 yılında fethedilen
Belgrad halkının bir kısmı buraya ve bugün
'Belgrad Ormanları' diye anılan yere
yerleştirilmişti. Belgradlılar, bulundukları yerlere
isimlerini verdiler.
BEŞİKTAŞ
İsminin kaynağıyla ilgili birkaç rivayet vardır.
Barbaros Hayreddin Paşa'nın türbesine konulan
ve Bizans'tan kalma Diplokionion sütunlarının
beşiğe benzemesinden dolayı semtin adının
Beşiktaş olduğu söylenir. Bir diğer rivayet ise,
Osmanlı donanmasının demir attığı yer olan
semtteki limanda gemilerin rıhtıma bağlanması
için Barbaros tarafından beş adet taşın dikildiği
ve semtin bu yüzden bu adı aldığıdır.
BEYKOZ
Semt, Osmanlı döneminde Kocaeli
Sancakbeyliği'ne bağlıydı. Sancak beyleri burada
otururlardı ve ünvanları olan 'bey' ile 'ceviz'
mânâsına gelen 'koz', bir iddiaya göre de köy
anlamındaki 'kos' kelimeleri birleşerek 'Beykoz’u
ortaya çıkardılar.
BEYLERBEYİ
Osmanlı döneminde bir süre 'İstavroz bahçesi'
diye anıldı. İstavroz, 'haç' demekti. Bizans
döneminde buraya dikilmiş olan haçtan dolayı bu
ismi almıştı. Ancak 16. yüzyılın sonlarında
Rumeli Beylerbeyi olan Mehmed Paşa İstavroz'a
bir yalı inşa ettirince semt 'Beylerbeyi' ismiyle
tanındı.
BEYOĞLU
Fatih, 1461 yılında Trabzon'u fethettiği zaman
Pontus prenslerinden Aleksi'yi buraya
yerleştirmişti. Prens daha sonra Müslüman oldu
ve semte adını verdi.
BOSTANCI
Semtteki köprüde saray muhafızı olan
bostancılar bekler ve İstanbul'a kaçak olarak
gelenleri yakalarlardı. Bostancılar, semte kendi
isimlerini verdiler.
BOYACIKÖY
Baltalimanı ile Emirgan arasındaki bu semt,
adını Üçüncü Selim zamanında Kırklareli'nden
getirtilen ve boyacılıkla uğraşan kırk muhacir
ailesinden aldı.
CAĞALOĞLU
16.
yüzyıl sadrazamlarından Ciğalazâde
Sinan Paşa'nın sarayı burada bulunurdu.
'Ciğalazâde' ismi halka arasında zamanla
'Cağaloğlu'na dönüştü.
CANKURTARAN
Adım, Fatih dönemi topçularından olan
ve Bizans'la savaş sırasında Ahırkapı civarında
şehit olan Cankurtaran Seyyid Haşan Ağa'dan
aldı.
CERRAHPAŞA
16. yüzyıl veziriazamlarından Cerrah
Mehmed Paşa burada cami, hamam, çeşme ve
türbe yaptırmıştı. Semt adını bölgeyi
canlandıran sadrazamdan aldı.
CİBALİ
İstanbul'un fethi esnasında şehre ilk
girenlerden olan Bursa Subaşısı Cebe Ali
Bey’den dolayı bu ismi aldı. 'Cebe Ali' adı,
zamanla halk ağzında 'Cibali'ye dönüştü.
W ÊÊKtÊtHÊÊtKKÊKÊÊÊÊIÊÊKÊÊtHÊÊÊÊÊKÊIÊÊIKÊÊÊÊÊÊKHKÊÊÊÊKRÊÊKÊ
ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004 /
CS^MJ TARİH
■■HM
d
Emeviler zamanında İstanbul kuşatması
sırasında şehid düşen Hazreti Eyüb'ün mezarı,
Fatih'in İstanbul'u fethi sırasında bulundu.
Fatih'in mezarın üzerine bir cami ve bir de türbe
yaptırması üzerine bölge yerleşime açıldı ve
türbe semte adını verdi.
FATİH
Adım, Fatih Sultan Mehmed'in yaptırdığı cami
ile külliyeden aldı.
FENERBAHÇE
Bahçelerden meydana gelen bölgenin sahilinde
bir fener bulunurdu.
FERİKÖY
Üsküdar'da Saraçlar Çeşmesi.
CİHANGİR
Kanuni'nin erken yaşta ölen oğlu Şehzâde
Cihangir için yaptırılan cami, bölgeye adını
verdi.
ÇAĞLAYAN
Bol suyu olan ve çağlayanların bulunduğu bir
yerdi. Sultan Abdülaziz burada bir kasır
yaptırınca bölge bu isimle anılır olmuştu.
ÇARŞAMBA
İstanbul'un fethinden sonra SamsunÇarşamba'dan getirilen Türkler'den dolayı bu
ismi aldı.
ÇEMBERLİTAŞ
Buraya, Bizans İmparatoru Büyük Konstantin
zamanında Apollon mabedinden büyük bir sütun
getirilmişti. Sütun 1672 yılında çıkan büyük
yangında çatladı, dağılmaması için çemberlerle
çevrilince halk arasında adı 'Çemberlitaş' oldu.
ÇENGELKÖY
Gemi çapalarının yapıldığı yer olmasından
dolayı bu ismi aldı.
DAVUTPAŞA
İkinci Bayezid dönemi vezirlerinden Davut
Paşa'nın yaptırdığı külliye, bu semtteydi.
DİKİLİTAŞ
İkinci Mahmud'un 1155 adımdan tüfekle
devekuşu yumurtasını vurmasının anısına
dikilen taş, semte adını verdi.
DOLMABAHÇE
17.
yüzyılın ilk çeyreğinde denizin
doldurul masıyle elde edilen toprağa bu isim
verildi.
EMİNÖNÜ
Osmanlı döneminde 'gümrük emini'nin, yani
gümrüklerden sorumlu en üst düzeydeki
görevlinin bürosunun burada bulunmasından
dolayı bu ismi aldı.
EMİRGÂN
Eski ismi, 16. yüzyılın önemli
bürokratlarından olan Feridun Ahmed Bey'in
burada bulunan arazilerinden dolayı 'Feridun Bey
Bahçesi' idi. Arazi, Dördüncü Murad döneminde
Osmanlı hizmetine giren ve padişahın yakın
çevresinden olan İranlı Emirgüneoğlu Tahmasb
Kulu Han'a verildi ve Emirgüne İran tarzı bir
köşk inşa ettirip semte adını verdi.
ERENKÖY
Adını, burada yaşayan 'Eren Baba' isimli
dervişten aldı.
ETİLER
950'li yıllarda, Etibank'ın ortaklığı ile kurulan
Etiler Yapı Kooperatifi semte adını verdi.
EYÜP
Hazreti Peygamber'in sancaktarı olan ve
19. yüzyılın ortalarında yaşamış olan Madam
Feri'nin kocasının burada geniş topraklan vardı.
Kocasının ölümü üzerine topraklar Madam
Feri'ye kalmış, o da uzun süre burada yaşamıştı
ve semte adını verdi.
FINDIKLI
Rivayetlerin birisi semtin adım bölgede
bulunan fındık ağaçlarından, diğeri ise 'Fondaco'
denilen tüccar misafirhânesinden aldığıdır.
FINDIKZÂDE
Osmanlı dönemi alimlerinden Fındık Mustafa
Efendi'nin oğlu Hattat Fındıkzâde İbrahim
Efendi'nin, bu semteki Nuri Dede Mescidi’ne
gömülmesinden dolayı bölge onun adını aldı.
GALATA
'Galata'nın, 'süt' mânâsına gelen 'Gala'dan
geldiği rivayet edilir.
GEDİKPAŞA
Semt, Fatih Sultan Mehmed'in
veziriazamlarından Otranto Fatihi Gedik Ahmed
Paşa'nm yaptırdığı cami, medrese ve hamamdan
dolayı bu isimle anıldı.
GÖZTEPE
'Gözcü Baba' denilen bir yatırdan dolayı semt
önceleri 'Gözcü Baba' diye anıldı, zamanla
Göztepe'ye döndü.
HALASKÂRGAZİ
Atatürk, Anadolu'ya geçmeden önce bu
caddede oturmuştu. Ülke düşman işgalinden
kurtulunca, caddeye 'kurtarıcı' mânâsına gelen
'Halaskâr' adı verildi.
►
ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004
rcttmraı TARİH
HARBİYE
Semt adım bugün mevcut olmayan 'Mekteb-i
Harbiye'den, yani Harp Okulu'ndan aldı.
HASANPAŞA
Burada bulunan ama 1882 yılında yanan
Dividdâr Camii'nin yerine Bozcaadalı Haşan
Hüsnü Paşa tarafından yeni bir cami inşa
ettirilince semt Paşa'nın adını aldı.
HASEKİ
Kanuni'nin kalbini çalan Haseki Hürrem
Sultan'ın yaptırdığı külliyeden dolayı bu isimle
şöhret buldu.
HASKÖY
İstanbul'un fethi sırasında padişahın otağını
buraya kurmasından dolayı bu ismi aldığı rivayet
edilir. Bir diğer rivayet ise ismini Osmanlı
döneminde padişahlara mahsus 'has bahçelerden'
aldığıdır.
HAYDARPAŞA
Kanuni Sultan Süleyman döneminin
vezirlerinden Haydar Paşa'nın bu bölgedeki
arazilerinden dolayı bu ismi aldı.
HOCAPAŞA
Bugün vergi dairesi ile ünlü bu semt, adını
Fatih'in hocası Hoca Sinanüddin Yusuf Paşa'nın
köşkünden aldı.
İMRAHOR
Osmanlı Saray teşkilatında padişaha ait atlara
ve ahırlara bakan görevlilerin amirine 'Emir-i
Ahur' denilirdi. Bu isim ise halk arasında
'Mirahor' ve 'İmrahor' oldu. Emir-i Ahurlar'ın
-f~ yaptırdıkları eserler veya mülklerinin bulunduğu
yerler, onların isminden bozma olarak 'İmrahor'
diye isimlendirildi. Eminönü'ndeki ve
Üsküdar'daki 'İmrahor' semtlerinin isimleri
buradan gelir.
İSHAKPAŞA
Semt, ismini Fatih'in veziriazamlarından
İshak Paşa'nın Ahırkapı civarında yaptırdığı
camiden aldı.
İSTİNYE
Eski çağlarda boğaza yakın olmasından
'Stenos', bölgede yetişen bir bitkiden 'Leosthenes'
ve burada bulunan tapınaktan dolayı da
'Sosthenion' isimleriyle anılırdı. Bu isimler,
Türkler arasında zamanla 'İstinye'ye dönüştü.
KABATAŞ
19. asır Osmanlı bürokratlarından Köse
Kethüda Mustafa Necib Efendi'nin, buradaki
yalısının tamiri sırasında, antik dönemden
kalma büyük bir taşı yontturarak iskele hâline
getirmesinden dolayı semte 'Kabataş' dendi.
KADIRGA
Adını, burada bulunan ve kadırgaların imal
edildiği tersaneden aldı.
KADIKÖY
1453'te şehrin fethedilmesinden sonra
İstanbul'un ilk kadısı olan Hızır Bey, burada
Oturuyordu.
KALAMIŞ
Yunanca 'kamışlık yer' mânâsına gelen
'Kalamisia', halk ağzında zamanla 'Kalamış'a
dönüştü.
KANDİLLİ
Burada, padişahlara ait bir hasbahçe
bulunurdu ve Göksu Deresi'nden eğlenceden
dönen padişahlar için yakılan kandilden dolayı
bu ismi aldığı rivayet edilirdi. Bir diğer rivayet
ise Dördüncü Murad zamanında Şehzâde
Mehmed'in doğumu için buradaki köşkte yedi
gece boyunca kandil donanması yapılmasından
dolayı 'Kandilli' ismini aldığı idi.
KANLICA
Bölgede bulunan kağnı atölyelerinden dolayı
'Kaglıca' denirdi. İsim, zamanla 'Kanlıca'ya
dönüştü.
KARACAAHMET
'Karaca Ahmet' isimli şeyhin burada bulunan
tekkesi bölgeye isim oldu.
KARAGÜMRÜK
Osmanlı döneminde sınır gümrüklerinin
yanısıra iç bölgelerde de kara gümrükleri de
vardı ve bunlardan biri bugünkü Karagümrük
semtindeydi.
KARAKÖY
Bölgede 'Karay' adı verilen Yahudi dinine
mensup Türkler otururdu.
KARTAL
Bugün ilçe olan Kartal'ın adının, 14. yüzyılda
bölgede yaşayıp Osmanlılar'a bilgi toplayan ve
Bizanslılar tarafından öldürülen Kartal Baba
isimli şeyhten geldiği rivayet edilir. Bir diğer
rivayet ise Bizans zamanında bölgenin ismi olan
'Cartalimin'den bozulduğudur.
KASIMPAŞA
Semt, adını Kanuni döneminde bölgede bir
medrese ve bir cami yaptırmış olan Vezir Kasım
Paşa'dan aldı.
KAZASKER
Osmanlı İmparatorluğu döneminde yargının
en yüksek makamında bulunan'iki görevli,
Anadolu ve Rumeli Kadıaskerleri idi. 'Kadıasker'
ismi, zamanla 'Kazasker'e dönüştü ve 19.
yüzyılın sonlarında bölgede bir cami yaptıran
Kazasker Feyzullah Efendi semte ünvanını verdi.
KEMERBURGAZ
Bizans zamanında bölgenin ismi 'Kule'
mânâsına gelen 'Pirgos' idi. Osmanlı döneminde
yapılan su kemerlerinden sonra, semtin ismi
TARİH
ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004 T
MERCAN
Fatih Sultan Mehmed döneminin saray
memurlarından olan Mercan Ağa, burada bazı
hayır eserleri yaptırmıştı.
MODA
Bölgede yaşayan Avrupalı ailelerin, son moda
Avrupa elbiseleri giymelerinden dolayı semte bu
isim verilmişti.
MURADPAŞA
Fatih'in vezirlerinden Murad Paşa, burada bir
cami inşa ettirmişti.
NAKKAŞTEPE
\âvuz Sultan Selim döneminde, Çaldıran
Savaşı'ndan sonra İran'dan getirtilen
sanatkârlardan olan ve nakkaşlık yapan Nakkaş
Baba, burada bir tekke kurmuştu.
NİŞANCA
Fatih'in son veziriazamı Nişancı Karamanlı
Mehmed Paşa, burada bir cami inşa ettirmişti.
NİŞANTAŞI
Padişahların ok veya silah attıkları yerlerde,
atışların hatırasına nişan taşları dikilirdi. Semt,
ismini dikilen bu taşlardan aldı.
OKMEYDANI
Bölgede eski devirlerde ok atışı yapılır, okun
düştüğü yere bir nişan taşları dikilirdi. Semt,
ismini Nişantaşı gibi bu ok atışlarından aldı.
OSMANBEY
İkinci Abdülhamid döneminin meşhur
matbaacısı olan Osman Bey'in buradaki konağı,
semte adını verdi.
PAŞABAHÇE
Sultan İbrahim'in parçalanarak öldürülen
veziriazamı Hezarpare Ahmed Paşa'nın köşkü ve
bahçesi, buradaydı.
PENDİK
Bölgenin Bizans dönemindeki ismi olan
'Pantikion' kelimesi, zamanla 'Pendik'e döndü.
POLONEZKÖY
1842'de Ruslar’dan kaçarak Osmanlı
topraklarına sığınan PolonyalI ihtilalciler bölgede
kendi isimlerini taşıyan bir köy kurdular.
'Kemerburgaz'a dönüştü.
KISIKLI
Bir vadinin yamaçlarındaki dar kesimlere
'kısık' denirdi. Üsküdar'da bulunan semt de,
ismini bu coğrafi özelliğinden aldı.
KİREÇBURNU
Semtte, eski devirlerde kireç ocakları vardı.
KOCAMUSTAFAPAŞA
Osmanlı padişahı İkinci Bayezid'in
veziriazamlarından Koca Mustafa Paşa'nın
yaptırdığı ve 'Sümbül Efendi Camii' de denen
ibadethane, semte ismini verdi.
KURUÇEŞME
Osmanlı bürokratlarından Tezkireci Osman
Efendi tarafından yaptırılan caminin yanındaki
susuz çeşme, semte isim oldu. Daha sonraları
çeşmeye su getirtildiyse de semt bu isimle
anılmaya devam etti.
KUZGUNCUK
Fatih Sultan Mehmed zamanında, 'Kuzgun
Baba' isimli şeyh buraya yerleşmişti.
LÂLELİ
18.
yüzyıl Osmanlı padişahlarından olan
Üçüncü Mustafa burada bir cami yaptırmıştı.
Ama cami ve semt padişahın adı ile değil
burada yaşayan Şeyh Lâleli Baha'nın adı ile
anıldı.
LANGA
Bizans döneminde semtin ismi olan 'Vlanga'
kelimesi zamanla 'Langa' oldu.
LEVEND
Semte, adını Cezayirli Haşan Paşa tarafından
yaptırılan Levend Çiftliği verdi.
MAHMUDPAŞA
Fatih'in veziriazamlarından Mahmud Paşa,
burada bir cami yaptırmıştı.
MECİDİYEKÖY
Sultan Abdülmecid zamanında burada
inşa ettirilen cami ile köşkün etrafında
zamanla bir köy teşekkül etti ve Sultan
Mecid'in eserlerinden dolayı 'Mecidiyeköy' diye
tanındı.
RAMİ
18. yüzyılın başlarında veziriazamlık yapan
ve Osmanlı bürokrasisinde çığır açan Rami
Mehmed Paşa'nın bölgede kurduğu çiftlik,
zamanla semte adını verdi. 'Rami' kelimesi,
Paşa'nın yazışmalarında kullandığı mahlâsıydı.
RUMİ MEHMED PAŞA
Semt, ismini Fatih'in veziriazamlarından Rum
Mehmed Paşa'nın burada yaptırdığı imaret,
medrese ve hamamdan aldı.
SALI PAZARI
Salı günleri kurulan Pazar, semte ismini
verdi.
SAMATYA
Bizans döneminde bölge için kullanılan
'Psamathia' ismi, zamanla halk ağzında
'Samatya'ya döndü.
SARIYER
Sarı Baba isimli bir evliya, burada yatıyordu.
Ancak, bölgede bakır bulunması ve toprağının
da sarı renkte olmasından dolayı semte bu ismin
verildiği de söylenirdi.
►
10 ÇARŞAMBA, 7 Ocak 2004
SELİMİYE
Üçüncü Selim, burada cami, külliye ve kışla
inşa ettirmiş ve adını vermişti.
SUADİYE
İkinci Abdülhamid dönemi devlet
adamlarından Said Bey'in, genç yaşta ölen eşi
Suad Hanım'ın adına kayınpederi Maliye
Bakanı Ahmed Paşa ile birlikte 1907 yılında
yaptırdığı camiden dolayı, semtin adı 'Suadiye'
oldu.
SULTANÇİFTLİĞİ
Üçüncü Murad'ın annesi Nurbanu Sultan'ın,
Üsküdar'daki camiine gelir sağlamak için
kurdurduğu çiftliğin yanında teşekkül eden köy,
'Sultançiftliği' adı ile şöhret buldu.
SÜLEYMANİYE
Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırılan
cami ve külliyeden dolayı semt 'Süleymaniye'
diye anıldı.
ŞAŞKINBAKKAL
Bölgede kimselerin yaşamadığı dönemde
bahçelerin arasına bir bakkal dükkânı
açılmasından dolayı 'Şaşkınbakkal' dendi.
ŞEHZÂDEBAŞI
Kanuni Süleyman'ın, genç yaşta ölen oğlu
Şehzâde Mehmed için yaptırdığı cami semte
adını verdi.
TAHTAKALE
'Kale altı' demek olan 'Tahte'l-kal'a' sözü halk
ağzında zamanla bozularak bu şekli aldı.
TAKSİM
18. yüzyılda, Birinci Mahmud zamanında
yapılan ve 'maksim' denilen su dağıtım sistemi,
semte zamanla adını verdi.
■c
Eurrıye ] TARİH
TARABYA
Semt OsmanlI'dan önce havasının
güzelliğinden dolayı 'Therapia' yani 'tedavi' diye
anılırdı. 'Therapia', zamanla 'Tarabya' oldu.
TEŞVİKİYE
Semt, 1850'lerde Sultan Abdülmecid'in
teşvikiyle kurulmuş ve hükümdarın teşvikini
belgeleyen üç adet de taş dikilmişti. Hükümdarın
teşvik faaliyeti, semte adını verdi.
TOKATKÖY
1472 yılında Akkoyunlular, Tokat'ı işgal ve
tahrip etmişlerdi. Akkoyunlu ordusunun mağlup
edilip şehrin geri alınması üzerine, Fatih Sultan
Mehmed zamanında bölgede 'Tokat Bahçesi'
denilen bir bahçe yaptırıldı ve bahçenin
etrafında gelişen yerleşim alanı bu isimle anıldı.
TOPHANE
Bölgede bulunan topçu kışlası ve top
dökümhânesi semtin ismi oldu.
TOPKAPI
Burası, Osmanlı ordusunun İstanbul'a ilk
girdiği yerdi. Top ateşleriyle surların bir kısmı
yıkıldığı için fetihten sonra 'Top Yıkuğu
Mahallesi' diye anılmıştı. Bu isim, daha
sonraları surlarda açılan kapıyla birleşerek
'Topkapı'ya döndü.
UNKAPANI
'Kapan', 'depo' mânâsına gelir. Semte bu adı,
bölgede bulunan un depoları verdi.
ÜSKÜDAR
Bölgenin Bizans zamanındaki ismi olan 'Skutarion' zamanla halk ağzında 'Üsküdar'a dönüştü.
VANİKÖY
Dördüncü Mehmed'in, hocası olan Vani
Mehmet Efendi'ye hediye ettiği köyün eski adı,
'Papaz Korusu' idi. Vani Mehmed Efendi
burada bir yalı yaptırdı, sahildeki mescidi
büyüttü ve semt 17. asırdan buyana 'Vaniköy'
diye anılır oldu.
VEFA
Semt, ismini Fatih Sultan Mehmed
döneminin şeyhlerinden Şeyh Vefa için
yaptırılan külliyeden aldı.
YEDİKULE
Fatih Sultan Mehmed zamanında, burada
bulunan kalenin burç sayısı yediye yükseltildi ve
semt de 'Yedikule' oldu.
YENİBOSNA
Semt, '93' Harbi diye bilinen 1877-1878
Rus Savaşı'ndan sonra bu bölgeye
yerleştirilen Saraybosnalı göçmenlerden dolayı
bu ismi aldı.
YENİKÖY
Semtin isminin Bizans döneminde kullanılan
ve yine '\feni Köy' demek olan 'Neo Khorion'
kelimesinden geldiği söylenir. Bir diğer rivayet
ise, Kanuni döneminde gelişen köyün bu isimle
anılır olduğudur.
ZEYREK
Fatih Sultan Mehmed döneminde bölgedeki bir
kiliseyi camiye çeviren Molla Zeyrek Mehmed
Efendi'nin ismi hem caminin, hem de semtin adı
oldu.
ZİVERBEY
19.
yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın
başlarında çeşitli devlet görevlerinde bulunan ve
bir ara İstanbul'un Belediye Başkanlığı'nı da
yapan Ziver Bey'in bu semtteki köşkü, semte
ismini verdi.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği